Seminarski - Proizvodni Sistemi - Final Version

Fakultet tehničkih naukaIndustrijsko inženjerstvo i menadžmentProizvodni sistemi

Seminarski radTema rada

Proizvodni sistem za izradu nameštaja“Nameštaj Nikolajev”, porodično preduzeće

Profesor: dr Ilija Ćosić Student: Katarina GavrićAsistenti: Milovan Lazarević Broj indeksa: 1534/I2

Nikola Suzić

Novi Sad, jun 2007. godine

Sadržaj

1. Kratak istorijat preduzeća2. Program proizvodnje

2.1. Osnovni podaci o proizvodima2.2. Karte proizvoda 2.3. Osnovni podaci o programu proizvodnje2.4. Karakteristike proizvoda2.5. Tehnološki postupci izrade pojedinačnih proizvoda

3. Analiza programa proizvodnje 3.1. Analiza karakteristika programa proizvodnje 3.2. ABC analiza odnosa STRUKTURA/KOLIČINA 3.3. Analiza karakteristika delova programa4. Izbor proizvoda predstavnika i redukcija količine 4.1. Izbor proizvoda predstavnika 4.2. Razrada postupka rada za proizvod predstavnik5. Izbor tipa i toka varijante u sistemu6. Projektovanje struktura sistema 6.1. Osnovne podloge za projektovanje struktura sistema 6.2. Određivanje osnovnih veličina proizvodnog sistema7. Određivanje vremena trajanja ciklusa rada 7.1. Određivanje načina kretanja predmeta rada duž toka 7.2. Vreme trajanja ciklusa rada8. Oblikovanje proizvodnih struktura sistema i toka proizvoda predstavnika 8.1. Izbor oblika toka 8.2. Osnovne podloge za oblikovanje strukture9. Zaključak Literatura

.

1. Kratak istorijat preduzeća

Preduzeće “Nameštaj Nikolajev” osnovano je 1992. godine, sa sedištem u Novom Sadu, Laze Nančića 62. Ukupna površina preduzeća iznosi 300m2, od toga 250m2 zauzima proizvodno-skladišni prostor, a 50m2 zauzima poslovno kancelarijski prostor. U početku svog rada, preduzeće se bavilo izradom nameštaja po porudžbini, da bi se kasnije orijentisalo na serijsku proizvodnju pločastih nameštaja. Preduzeće trenutno ima 25 stalno zaposlenih, od čega je 19 radnika zaposleno u proizvodnji i distribuciji, a 6 u kancelariji.

Firma je osnovana 1992. godine u Novom Sadu, bez stalnog asortimana i sa lošijim mašinama. U početku rada preduzeća nije se radila serijska proizvodnja već se isključivo radilo po porudžbini. 1993. godine u preduzeću je započela serijska proizvodnja sa skromnim proizvodnim programom. Veći deo proizvoda se radio ručno, s toga je sam proces proizvodnje tekao veoma sporo, akcenat se davao na maksimum kvaliteta po što pristupačnijoj ceni.

U sledeće dve godine dolazi do tehnološkog razvoja jer se i obim posla povećava. Proizvodnja se počela organizovati na proširenom nivou jer dolazi do proizvodnje nameštaja po porudžbini, serijska proizvodnja i građevinska stolarija.

Do 1997. godine, radionica se površinski duplirala, izgrađen je skladišni prostor za gotove proizvode. Iz programa se izbacuje proizvodnja građevinske stolarije i izrada nameštaja po porudžbini i prelazi se isključivo na serijsku proizvodnju nameštaja.

2. Program proizvodnje

2.1. Osnovni podaci o proizvodima

Osnovna sirovina za izradu proizvoda je iverica, a takođe se koriste i lesonit ploče zajedno sa još nekim dodacima, kao što su metalni okovi (šipke, šrafovi, rukohvati, klizači..)Sam proces proizvodnje je u principu na niskom stepenu automatizacije iako se u pojedinim proizvodnim procesima koriste visoko automatizovane mašine. Nameštaj „Nikolajev” nudi široku lepezu svojih proizvoda , od kojih ćemo navesti samo neke: kancelarijski nameštaj, spavaće sobe, dečije sobe, komadni nameštaj...

Proizvodni program čini mnoštvo proizvoda, od kojih će se u daljem prikazu obraditi samo sedam konkretnih proizvoda:Proizvod 1: P1 Cipelar 80x120Proizvod 2: P2 Sto K-110Proizvod 3: P3 Klub sto 90Proizvod 4: P4 Krevet 90-standardProizvod 5: P5 Kuhinjski element d-80Proizvod 6: P6 Ugaona policaProizvod 7: P7 Dvokrilni kombinovani reklamni orman

KARAKTERISTIKE

PROIZVODA OKOLINE

600

naziv: Cipelar 80x120

qj

jed

/god

500

oznaka P1 400

namena:

Čuvanje obuće 300

jedinica mere: komada 200100

struktura materijala: 100

iz domaćih izvora:

20%

iz uvoza: 80% t god

prikaz proizvoda(fotos, skica) i osnovne mere: ostali podaci:

KARAKTERISTIKE

PROIZVODA OKOLINE

600

naziv: Sto K-110

qj

jed

/god

500

oznaka P2 400

namena:

Radni sto za pisanje 300

jedinica mere: Komada 200100


iz domaćih izvora:

20%

iz uvoza: 80% t god


plan razvoja:

KARAKTERISTIKE

PROIZVODA OKOLINE

600

naziv: Klub sto 90 500

oznaka P3 400

qj

jed

/godnamen

a:Sobni sto 30

0

jedinica mere: komada 200100


iz domaćih izvora:

20%

iz uvoza: 80% t god


plan razvoja:

KARAKTERISTIKE

PROIZVODA OKOLINE

600

naziv: Krevet 90 standard

qj

jed

/god

500

oznaka P4 400

namena:

Ležaj za spavanje 300



iz domaćih izvora:

20%

iz uvoza: 80% t god


plan razvoja:

KARAKTERISTIKE

PROIZVODA OKOLINE

600

naziv: Kuhinjski element d-80

qj

jed

/god

500

oznaka P5 400

namena:

Kuhinjski element 300



iz domaćih izvora:

20%

iz uvoza: 80% t god


plan razvoja:

KARAKTERISTIKE

PROIZVODA OKOLINE

600

naziv: Ugaona polica

qj

jed

/god

500

oznaka P6 400

namena:

Odlaganje materijala 300



iz domaćih izvora:

20%

iz uvoza: 80% t god


plan razvoja:

KARAKTERISTIKE

PROIZVODA OKOLINE

600

naziv: Dvokrilni kombinovani reklamni orman

qj

jed

/god

500

oznaka P7 400

namena:

Odlaganje materijala 300



iz domaćih izvora:

20%

iz uvoza: 80% t god


plan razvoja:

2.3. Osnovni podaci o programu proizvodnje

P R O I Z V O D količina Površina iverice vrednost cena košt.

ostatak dohotka

r. b. oznaka

n a z i v kom/god m2/kom m2/god din/g din/god din/kom

din/kom din/god

1. P1 Cipelar 80x120 133 3.27 434.91 1326.625 176444.716 928.632. P2 Sto K-110 48 3.34 160.32 1556.323 74703.504 1089.43. P3 Klub sto 90 74 1.34 99.16 2720.093 201286.89 1838.9

4. P4 Krevet 90-standard 22 2.64 58.08 3170.598 69753.156 2219.45. P5 Kuhinjski element d-80 2 2.9 5.8 1201.295 2402.59 840.916. P6 Ugaona polica 42 2.82 118.44 3858.6 162061.2 32707. P7 Dvokrilni kombinovani reklamni orman 9 8.16 73.44 10472.5 94252.5 8875

Ukupno: 330 905.15 780904.54

2.4. Karakteristike proizvoda

Cipelar 80x120

NazivMerna

jedinica

Količina po jedinici

proizvoda

Cena jedinice

proizvoda

Cena po proizvodu

Iverica m2 3.27 162.45 531.2115Drvene tiple kg 0.09 145 13.05

Lesonit m2 0.88 108 95.04Rukohvat kom. 2 50 100

Nosači polica

kom. 20 1 20

Ekseri kg 0.09 76 6.84Kant traka metar dužni 14.5 34.38 498.51

Šarke kom. 4 15.5 621326.652

Sto K-110

NazivMerna

jedinica


proizvoda

Cena jedinice

proizvoda

Cena po proizvodu


Lesonit m2 0.32 108 34.56Rukohvat kom. 2 50 100Metalni klizači

kom. 60.06 2 120.12

Ekseri kg 0.09 76 6.84Kant traka matar dužni 21.5 34.38 739.17

1556.323

Klub sto 90

NazivMerna

jedinica


proizvoda

Cena jedinice

proizvoda

Cena po proizvodu


Plastični stočić

kom. 4 37 148

Šrafovi 4x17 kom. 16 0.22 3.52Kant traka metar dužni 68 34.38 2337.84

2720.093

Krevet 90-standard

NazivMerna

jedinica


proizvoda

Cena jedinice

proizvoda

Cena po proizvodu


Metalna ugaonica

kom 4 50 200

Šrafovi 4x17 kom. 0.22 60 13.2Šrafovi 4x25 kom. 30 1.9 57Kant traka metar dužni 13 34.38 446.94

1201.295

Kuhinjski element d-80

NazivMerna

jedinica


proizvoda

Cena jedinice

proizvoda

Cena po proizvodu


Debela iverica 25mm

m2 0.48 250 120

Rukohvat kom. 4 50 200Nosači polica

kom. 4 1 4

Ekseri kg 0.09 76 6.84Kant trake metar dužni 68 34.38 2337.84Završna lajsna

metar dužni 0.8 75 60

3170.598

Ugaona polica

NazivMerna

jedinica


proizvoda

Cena jedinice

proizvoda

Cena po proizvodu

Iverica m2 2.82 162.45 458.109Kant traka metar dužni 19.56 34.38 672.4728Plastična

nogakg 4 3 12.0

1142.4728

Dvokrilni kombinovani reklamni orman

NazivMerna

jedinica


proizvoda

Cena jedinice

proizvoda

Cena po proizvodu

Iverica m2 8.16 162.45 1325.592Kant traka metar dužni 26.64 34.38 915.8832

Lesonit m2 2.75 108 297Šarka kom. 8.00 15.5 124

Rukohvat kom. 2.00 50 100Kapica kom. 24.00 1 24

Iver vijak kom. 24.00 0.50 12Nosač polica kom. 8.00 4 32

Plastična noga

kom. 4.00 3 12

Nosač šipke kom. 4.00 4 162858.4752

2.5. Tehnološki postupci izrade pojedinačnog proizvoda

Vremena trajanja operacije

Naziv operaci

jeMašina

Cipelar80x120

Stok-110

Klubsto 90

Krevet 90-

standard

Kuhinjski

element d-80

Ugaona

polica

Dvokrilni

komb.reklamniorman

Grubo krojenje

Vertikalni

formatizer

10 15 7 20 10 20 20

Završno krojenje

Horizon.Formatiz

er10 15 7 20 10 20 20

Lepljenje kant trake

Kantarica 15 20 7 15 15 20 25

Bušenje rupa prečnika 5 i 8 mm

Bušilica 15 15 3 10 7 15 15

Ručno spajanje 20 20 15 15 15 25Poliranje 10 10 7 15 5 5 15

* Kao što se primećuje, postupci i mašine koje se upotrebljavaju u proizvodnji navedenih proizvoda su isti, jedina razlika se zapaža u vremenima trajanja pojedinih operacija.

3. Analiza programa proizvodnje

3.1. Analiza karakteristika programa proizvodnje

Proizvod Naziv Kolicina(kom/god)P1 Cipelar 80x120 133P2 Sto K-110 48P3 Klub sto 90 74P4 Krevet 90-standard 22P5 Kuhinjski element d-

802

P6 Ugaona polica 42

P7Dvokrilni reklamni

kombinovani orman9

Odnos STRUKTURA/KOLIČINA za dati proizvodni program

Imajući u vidu da se radi o proizvodima - delovima koji imaju relativno nizak stepen složenosti, sa grafikona odnosa strukture i količine, može se zaključiti da osnovne veličine datog programa proizvodnje određuju njegovu pripadnost području III i manjim delom području IV opšteg slučaja zavisnosti strukture i količine. Iz datih razloga, pri izradi procesa i oblikovanja strukture sistema,

potrebno je koristiti tehnološke i prostorne strukture univerzalnog i opšteg karaktera.

3.2. ABC analiza odnosa STRUKTURA/KOLIČINA Na osnovu metodologije koja se obrađivala na vežbama, u nastavku je izvršen proračun - količinskog- masenog- vrednosnogučešća proizvoda iz programa proizvodnje u ukupnim količinama, masi i vrednosti i na osnovu toga je utvrđeno područje najvećeg (A), značajnog (B) i neznatnog (C) prirasta datih veličina.

KOLIČINSKA ABC ANALIZA

MASENA ABC ANALIZA

VREDNOSNA ABC ANALIZA

3.3. Analiza karakteristika delova programa* Struktura delova prema vrsti materijala

Analizom konstruktivne dokumentacije utvrđeno je da se, u pogledu datog obeležja, svi proizvodi prave od istog materijala.

* Struktura delova prema tome da li je materijal iz uvoza ili iz domaćih izvoraAnalizom podataka o ovom parametru je utvrđeno da se svi proizvodi proizvode 20% od materijala iz domaćih izvora i 80% od materijala iz uvoza.

* Struktura delova prema načinu izradeAnalizom tehnoloških postupaka proizvodnje materijala, utvrđeno je da se svi proizvodi izrađuje na istovetan način: krojenjem, lepljenjem kant trake, bušenjem rupa, ručnim spajanjem i poliranjem.

* Struktura delova prema kvalitetu proizvodaOvo proizvodno preduzeće se ne rukovodi ovim parametrom prilikom izrade, pa se to i ne moze smatrati jednom od bitnih karakteristika proizvoda.

* Struktura delova prema dimenzijama proizvodaAnalizom konstruktivne dokumentacije utvrđeno je da su, u pogledu datog obeležja, svi proizvodi različitih dimenzija (širina, debljina, dužina) i da je zbog ovog zaključka teško izvršiti proračun učešća konkretnog proizvoda u ukupnoj količini.

* Struktura delova prema količini utrošene ivericeAnaliza strukture delova prema količini utrošene iverice izvršena je, imajući u vidu procentualno učešće jedinice proizvoda (na godišnjem nivou) u ukupno utrošenoj količini iverice (na godišnjem nivou).

Proizvod Naziv m2/komUčešće u

ukupnoj količini [%]

P1 Cipelar 80x120 3.27 45.52P2 Sto K-110 3.34 16.78P3 Klub sto 90 1.34 10.38P4 Krevet 90-standard 2.9 16.68

P5Kuhinjski element

d-802.64 0.55

P6 Ugaona polica 2.82 12.4

P7Dvokrilni

kombinovanireklamni orman

8.16 7.69

Struktura delova prema količini utrošene iverice

* Struktura delova prema broju operacija izrade proizvodaAnalizom postupka izrade pojedinačnog proizvoda, ustanovljeno je da svaki proizvod prolazi kroz jednak broj operacija.

4. Izbor proizvoda predstavnika i redukcija količine

4.1. Izbor proizvoda predstavnika

Proizvod predstavnik je stvaran-realan deo programa proizvodnje koji u strukturi površina za obradu, odnosno vrsta spojeva kada se radi o montaži, sadrži najveći broj elemenata strukture površine (vrsta spojeva) ostalih delova programa proizvodnje i po pravilu se bira iz područja „A” ABC analize programa proizvodnje.

Proizvod NazivBroj elemenata

struktureP1 Cipelar 80x120 8P2 Sto K-110 7P3 Klub sto 90 5P4 Krevet 90-standard 6

P5Kuhinjski element

d-808

P6 Ugaona polica 3

P7

Dvokrilni kombinovani

reklamni orman10

Na osnovu prikazane tabele, zaključuje se da najveću složenost ima proizvod P7, ali analizirajući masenu, količinsku i vrednosnu ABC analizu, izdvaja se proizvod P1 koji ima najznačajnije učešće u proizvodnom programu, pa će se po njemu izvršiti redukcija količine.

Redukcioni faktor

Proizvod

qj

[kom/god]

Površina

iverice [m2/kom

]

sj rm rsru =

rk

qredj = qj·ru

P1 133 3.27 1.00 1.00 1.00 1.00 133 P2 48 3.34 1.5 1.02 1.50 0.53 26P3 74 1.34 0.5 0.41 0.50 0.205 15P4 22 2.9 0.9 0.81 0.90 0.729 16P5 2 2.64 1.1 0.89 1.10 0.979 2

P6 42 2.82 0.5 0.86 0.60 0.43 18P7 9 8.16 1.2 1.30 0.90 1.56 14

Redukcija količine qred = qredj

224 ≈ 230

Na osnovu izvršene redukcije programa utvrđena je i pridružena proizvodu predstavniku, redukovana količina u veličini: qred = 230 [kom/god]

O P E R A C I J A RADNO MESTO tpz min S P H OPERAC. GRUPA RADNA JEDINICA

Broj: 001 Naziv: Krojenje Vertikalni formatizer 4

E l e m e n t i p o s t u p k a r a d a Elementi režima rada Elementi vremena rada min

S k i c a Z a h v a tKvalit

et obrade

Alat i priborl v so a tio tip tidd n s i

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Grubo krojenje I,II

Vertikalniformatizer

Dijamantskatestera

Predrezač

8 1 1


Broj: 002 Naziv: Krojenje Horizontalni formatizer 4



et obrade


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Fino krojenje I

HorizontalniFormatizer

Dijamantskatestera

Predrezač

13 1 1


Broj: 003 Naziv: Ukopavanje stranica Nadstona freza 2

E l e m e n t i p o s t u p k a r a d a Elementi režma rada Elementi vremena rada min


et obrade


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Ukopavanje prostora za opšivnu lajsnu

I Nadstona freza

Glodalo

2 0.5 0.5


Broj: 004 Naziv: Kantovanje Kantarica 8



et obrade


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Lepljenje kant trake I Kantarica 15 3 2


Broj: 005 Naziv: Bušenje rupa na tiplarici Tiplarica 5



et obrade


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Bušenje rupa na tiplarici

I

Tiplarica

Vidija burgija

2 0.5 0.5


Broj: 006 Naziv: Bušenje rupa za šarke Bušilica sa postoljem 5



et obrade


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Bušenje rupa za šarke

I Vidija burgija

Bušilica

Postolje

2.6 0.2 0.2


Broj: 007 Naziv: Bušenje gornje ploče Radna tezga 3



et obrade


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Bušenje rupa za riple I Bušilica

VidijaBurgija

Šablon

2 0.5 0.5


Broj: 008 Naziv: Bušenje donje ploče Radna tezga 3



et obrade


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Bušenje čeonih rupa I Bušilica

Vidija

2.6 0.2 0.2

burgija

Šablon


Broj: 009 Naziv: Bušenje stranica Radna tezga 3


l v so a


et obrade

Alat i pribor tio tip tidd n s i

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Bušenje čeonih rupa I

Bušilica

Vidija burgija

Šablon

3 0.5 0.5


Broj: 010 Naziv: Nanošenje lepka Radna tezga 3


l v so a


et obrade

Alat i pribor tio tip tidd n s i

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Nanošenje lepka u rupe za tiple

IPosuda sa lepkom

3.6 0.2 0.2


Broj: 011 Naziv: Postavljanje tipli Radna tezga 3



et obrade


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Postavljanje tipli I

Drvene tiple

čekić

3.6 0.2 0.2


Broj: 012 Naziv: Spajanje elemenata Radna tezga 6



et obrade


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Spajanje elemenata I

Drvena pakna

čekić

9 0.5 0.5


Broj: 013 Naziv: Merenje leđa Radna tezga 4



et obrade


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Merenje leđa IMetar

1.6 0.9 0.9


Broj: 014 Naziv: Krojenje leđa Radna tezga 3



et obrade


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Krojenje leđa IVertikalniformatizer

4.6 0.2 0.2


Broj: 015 Naziv: Postavljanje šarki Radna tezga 5



et obrade


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Postavljanje šarki na vrata

I

Električni odvijač

Šrafovi

2.6 0.2 0.2


Broj: 016 Naziv: Bušenje rupa za rukohvat Radna tezga 5



et obrade


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Bušenje rupe Ø5 za vijak rukohvata i

postavljanje rukohvata

I Vidjia burgija

Bušilica

šablon

2.6 0.2 0.2


Broj: 017 Naziv: Postavljanje nosača polica Radna tezga 6



et obrade


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Postavljaju se nosači polica na proizvoljnu

visinuI Čekić

2.6 0.2 0.2


Broj: 018 Naziv: Brisanje i poliranje Radna tezga 5



et obrade


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Cekolupan element se briše i polira

I

Krpe

Sunđeri

Nitro boja

Nitro razredjivač

7 1 1

5. Izbor tipa i toka varijante u sistemu

Na osnovu prethodno izvršenih analiza i proračuna utvrđene su osnovne grupe veličina i određen tip i varijanta toka u sistemu kako sledi:

....Količina predmeta rada: qred = 230 [kom/god]

....Stepen tehnološke složenosti predmeta rada: Vreme [min/kom]i 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1

011

12

13

14

15

16

17

18

Σti

i

tii 10

15

3 20

3 3 3 3 4 4 4 10

3 5 3 3 3 9 108

....Opterećenje preseka sistema: Ti = qred·tii [min/god]

....Efektivni kapacitet elemenata sistema: Ke = 90 000 [min/god]

....Odnos OPTEREĆENJE/KAPACITET:

....Varijanta toka:Σ Ti = 24840 [min/god] < Ke, što uslovljava Varijantu 1.1 tokova sistemaOsnovne karakteristike date varijante tokova su prekidnost toka i prostorna struktura u obliku zasebnih radnih mesta, što odgovara tipičnim procesima pojedinačne proizvodnje. Varijanta toka sistema koja je dobijena, odgovara realnom poslovanju preduzeća jer se radi o pojedinačnoj proizvodnji proizvoda.

T1 = 2300T2 = 3450T3 = 690T4 = 4600

T5 = 690T6 = 690T7 = 690T8 = 690

T9 = 920T10 = 920T11 = 920T12 = 2300

T13 = 690T14 = 1150T15 = 690T16 = 690

T17 = 690T18 = 2070

6. Projektovanje struktura sistema

6.1. Osnovne podloge za projektovanje struktura sistema

Količina u programu proizvodnjeKada se radi o programu proizvodnje koji u strukturi sadrži sedam proizvoda – delova, ne postoji osnova za utvrđivanje sastavnice proizvoda i količina na nivou ugradnje koje one definišu. Takođe, pošto je izabran pojedinačan prilaz u projektovanju strukture sistema, zasnovan na svođenju programa proizvodnje na jedan proizvod predstavnik, količine u programu su određene redukovanom kolčinom u veličini: qred = 230 [kom/god]

Normativi u sistemu

P1 – Cipelar 80x120

O p e r a c i j a R a d n o m e s t o V r e m e t i i

broj naziv naziv oznaka [min/kom]

1.Krojenje na vertikalnom formatizeru

Krojač na vertikalnom formatizeru 001 10

2.Krojenje na

horizontalnom formatizeru

Krojač na horizontalnom formatizeru

002 15

3. Ukopavanje stranica Nadstona freza 003 34. Kantovanje Kantarica 004 20

5.Bušenje stranica na

tiplariciTiplarica 005 3

6. Bušenje za šarke Bušilica sa postoljem 006 3

7. Bušenje gornje pločeBušilica, pomoću

šablona007 3

8. Bušenje donje pločeBušilica, pomoću

šablona008 3

9. Bušenje stranicaBušilica, pomoću

šablona009 4

10. Nanošenje lepka Ručno nanošenje lepka 010 411. Postavljanje tipli Ručno postavljanje tipli 011 412. Spajanje elemenata Ručno spajanje 012 1013. Merenje leđa Radna tezga 013 314. Krojenje leđa Radna tezga 014 5

15.Postavljanje šarki na

vrataRadna tezga 015 3

16. Bušenje rupa za Ručno, pomoću busilice i 016 3

rukohvate i postavljanje

šablona

17.Postavljanje nosača

policaRučno postavljanje 017 3

18. Brisanje i poliranjeRučno brisanje i

poliranje018 9

6.2. Određivanje osnovnih veličina proizvodnog sistema

Ritam tokaZa uslove Varijante 1.1. toka, koji je utvrđen odnosom relevantnih grupa veličina u datom primeru, ritam toka je definisan kao odnos efektivnog kapaciteta i koeficijenta redukovane količine.

rs = Ke / qred = 90000 / 230 = 390 [min/ser] Opterećenje preseka toka – radnih mesta

Opterećenje preseka toka predstavlja vremenski izraženu količinu rada koju je potrebno uložiti u fazama procesa rada – operacijama određenim tehnološkim postupkom, za izradu date količine predmeta rada. Proračun opterećenja preseka toka prikazan je tabelarno putem karte vremena za operaciju i karte opterećenja preseka sistema.

OperacijaKolicina

Qopi

[kom/god]

Vel.serijen

[kom/ser]

Br.serijein

[kom/ser]

Elem.norme vremena

Vel.norme vremena

tni

[kom/ser]

Fond vr. za

operacijuTi

[kom/god]

oznaka

nazivradno mesto

tpzi

[vr.jed/ser]

tii

[vr.jed/jed]

1. 2. 3. 4 5 6=4/5 7. 8.9 = 7+5 x

810 = 6

x 9

1.Krojenje na vert. format.

001 242 242 1 4 10 2424 2424

2.Krojenje na hor. format.

002 242 242 1 4 15 3634 3634

3.Ukopavanjestranica

003 484 242 1 2 3 728 728

4. Kantovanje 004 242 242 1 8 20 4848 4848

5.Bušenje str.na tiplarici

005 484 242 1 5 3 731 731

6. Bušenje za šarke 006 968 242 1 5 3 731 731

7.Bušenje gornje ploče

007 1452 242 1 3 3 729 729

8. Bušenje 008 1452 242 1 3 3 729 729

donje ploče

9. Bušenje stranica 009 3872 242 1 3 4 971 971

10. Nanošenje lepka 010 7744 242 1 3 4 971 971

11. Postavljanje tipli 011 3904 242 1 3 4 971 971

12. Spajanje elemenata 012 242 242 1 5 10 2425 2425

13. Merenje leđa 013 242 242 1 4 3 730 730

14. Krojenje leđa 0140 242 242 1 4 5 1214 1214

15.Postavljanje sarki na vrata

015 968 242 1 5 3 731 731

16.

Busenje rupa za rukohvate i postavljanje

016 484 242 1 5 3 731 731

17.Postavlajnje nosaca polica

017 4840 242 1 6 3 732 732

18. Brisanje i poliranje 018 242 242 1 5 9 2183 2183

P1 – Cipelar 80x120Radno mesto Opterećenje Ti

oznaka n a z i v [min/god]

001K r o j a č n a

v e r t i k a l n o m f o r m a t i z e r u

3638

002K r o j a č n a

h o r i z o n t a l n o m f o r m a t i z e r u

3634

003 N a d s t o n a f r e z a 728

004 K a n t a r i c a 4848

005 T i p l a r i c a 731

006R a d n o m e s t o z a b u š e n j e ( s t o n a , r u č n a b u š i l i c a )

3891

007R a d n o m e s t o z a

m o n t a ž u e l e m e n a t a

8501

Proračun vremena strukture sistema* Proračun broja jedinica tehnoloških sistema

Potreban broj jedinica tehnoloških sistema u fazama procesa – operacijama rada, se određuje na osnovu odnosa OPTEREĆENJA/KAPACITETA, odnosno:

Mip = Ti / Ke [jed]Ti – opterećenje preseka sistema na operaciji „i“ dobijeno na osnovu karte opterećenja preseka sistemaKe – efektivni kapacitet elemenata sistema – tehnoloških sistema, prethodno određen standardnim režimom rada sistema

Broj jedinica tehnoloških sistema je potrebno usvojiti kao ceo broj Riu, prema ranije datim preporukama. Predmet proračuna je izveden tabelarno putem karte proračuna broja jedinica teholoških sistema.

* Proračun broja učesnika u procesu radaPotreban broj učesnika u fazama procesa – operacijama rada se određuje na osnovu odnosa OPTEREĆENJA/KAPACITETA, odnosno:

Rip = Ti / Ke [jed]

Ke – efektivni kapacitet elemenata sistema – učesnika u procesima rada je određen režimom rada koji podrazumeva rad u jednoj smeni

Broj učesnika u procesima rada se usvaja kao ceo broj – Riu, prema ranijim preporukama. Predmet proračuna, sa svi potrebnim podacima, izveden je tabelarno putem karte proračuna broja učesnika u procesima rada

* Proračun potrebnih površinaPovršine potrebne za smeštaj elemenata sistema na radnim mestima – tehnoloških sistema za obradu, merenje, rukovanje materijalom i upravljanje su proračunate na osnovu izraza:

Frmi = Ftsi · kr [m2]gde su:Ftsi – neto površina tehnoloških sistema na radnom mestukr – koeficijent kojim se uzimaju u obzir površine ostalih delova strukture radnog mesta, osim neto površine tehnoloških sistema.

Proračun potrebnih površina je izveden tabelarno, putem karte površine.

Karta proračuna broja jedinica teholoških sistema

P1 – Cipelar 80x120

R a d n o m e s t o Ti Ke Broj jedinica

oznaka

n a z i v [min/god] [min/god]

Mip Mi

u its

001Krojač na

vertikalnom formatizeru

363890000 0.04 1 0.04

002Krojač na

horizontalnom formatizeru

3634 90000 0.04 1 0.04

003 Nadstona freza 728 90000 0.01 1 0.01

004 Kantarica 4848 90000 0.05 1 0.05

005 Tiplarica 731 90000 0.01 1 0.01

006Radno mesto za bušenje (stona, ručna bušilica)

3891 90000 0.04 2 0.08

007Radno mesto za

montažu elemenata

8501 90000 0.09 3 0.27

Karta proračuna broja učesnika u procesima rada

P1 – Cipelar 80x120Radno mesto Ti Ke Broj učesnika

oznaka naziv[min/god]

[min/god]

Rip Riu ηiu

1

Krojač na vertikalno

m formatizeru

3638 45000 0.0808 10.080

8

2Krojač na

3634 45000 0.0807 1 0.0807

horizontalnom

formatizeru

3Nadstona

freza 728 45000 0.0162 10.016

2

4Kantarica

4848 45000 0.108 1 0.108

5Tiplarica

731 45000 0.0162 10.016

2

9

Radno mesto za bušenje (stona, ručna

bušilica)

3891 45000 0.0864 10.086

4

10

Radno mesto za montažu

elemenata

8501 45000 0.1889 10.188

9

Karta površina

Tehnološki sistem Površina [m2]oznak

anaziv br.jed. osnovna kf

Radnog mesta

ukupna

1. Vertikalni formatizer 1 3 4.2 12.6 12.62. Horizontalni 1 6 3 18 18

formatizer3. Nadstona freza 1 2 4.3 8.6 8.64. Kantarica 1 3.75 4.1 15.38 15.385. Tiplarica 1 4 3 12 12

6.Radno mesto za

bušenje(stona, ručna bušilica)

3 2.5 3.2 8 8

7.Radno mesto za

montažu elemenata4 3 3 9 9

8. Električni odvijač 1 2.25 3.6 8.1 8.1

· Pregledi potreba

Na osnovu zahteva određenih tehnološkim postupakom za proizvod predstavnik i izvedenih proračuna, izvršen je izbor odgovarajućih elemenata sistema – tehnoloških sistema i učesnika čiji je pregled dat tabelarno putem karti PREGLEDA TEHNOLOŠKE OPREME i PREGLED UČESNIKA U PROCESIMA RADA.

PREGLEDTEHNOLOšKE OPREME

Proizvodni sistem

PROIZVODNI SISTEM ZA IZRADU CIPELARA________________________________

Projekat broj: _____________________Deo projekta: _____________________Izvor podataka: ___________________Datum:_______ list/listova: _________

Tehnološki sistem Površina Snaga Masa Vrednost

OznakaProizvođač/

tip Naziv i tehničke karakteristike Br.jed m2/jed m2 kW/jed kW kg/jed kg 106€/jed 106€

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

001 StriebigVERTIKALNI FORMATIZER 1

7.00 7.00 3.00 3.00 2000 2000 20000 20000

002Tory

AkikicHORIZONTALNI FORMATIZER

16.00 6.00 3.00 3.00 1000 1000 15000 15000

003Ručna izrada

NADSTONA FREZA1

2.00 2.00 2.20 2.20 500 500 2000 2000

004 Hebrock KANTARICA 1 7.50 7.50 7.90 7.90 1500 1500 25000 25000005 Himsan TIPLARICA 1 2.00 2.00 2.20 2.20 1000 1000 10000 10000006 Isira BUŠILICA SA POSTOLJEM 1 0.50 0.50 0.71 0.71 10 10 400 400

007Isira

RUČNA BUŠILICA1 Ručni

alatRučni alat

0.71 0.71 2 2 200 200

008Metabo

ELEKTRIČNI ODVIJAČ1 Ručni

alatRučni alat

0.71 0.71 2 2 200 200

PREGLED UČESNIKA U PROCESIMA

PREGLEDUčESNIKA U PROCESIMA

Proizvodni sistem

________________________________

Projekat broj: _____________________Deo projekta: _____________________Izvor podataka: ___________________Datum:_______ list/listova: _________

Učesnik u radu Stepen stručnostiRednibroj Vrsta zanimanja Broj

učesnikaI II III IV V VI.1 VI.2 VII.1 VII.2 VIII

NKV PKV KV.1 SSS/KV.2 SSSsp/KV.2 VSS/VKV (VSS VKV)sp VSS Mr/SPECU. Dr

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 131. Sekač 2 22. Stolar 11 11

UKUPNO 13 13

7. Određivanje vremena trajanja ciklusa rada

7.1. Određivanje načina kretanja predmeta rada duž toka

Odnos relevantnih grupa veličina koji je bio od odlučujućeg uticaja na izbor varijante toka u sistemu – osnovni pojedinačni tip toka (Varijanta 1.1. osnovnog modela tokova materijala) što je uslovilo izor paralelnog načina kretanja predmeta rada duž toka.

7.2. Vreme trajanja ciklusa rada

U cilju određivanja vremena trajanja operacionog, tehnološkog i proizvodnog ciklusa oblikovan je dijagram kretanja partija predmeta rada duž toka u oviru jedne serije, za uslove tehnološkog postupka proizvoda predstavnika.

Na osnovu oblikovanog dijagrama određena su vremena trajanja ciklusa rada, kako sledi:

...Operacioni ciklus - Tcoi

Tcoi = nopt · tii [min/ser]nopt = 1

Tco1 = 10 Tco2

= 15Tco7 = 3 Tco8 = 3

Tco13 = 2 Tco14 = 5

Tco3 = 3 Tco4

= 20Tco9 = 4 Tco10 = 4

Tco15 = 3 Tco16 = 3

Tco5 = 3 Tco6 = 3

Tco11 = 4 Tco12 = 10

Tco17 = 3 Tco18 = 9

…Tehnološki ciklus - Tct

Tct = Σ Tcoi [min/ser] = 107 [min/ser]

...Proizvodni ciklus - Tcp

Tcp = Tct + tmoi

tmoi = 18 · 1.5 = 27 [min/ser]

Tcp = ti1 + ti2 + ti3 + (242 · ti4) + ti5 + ti6 + ti7 + ti8 + ti9 + ti10 + ti11 + ti12 + ti13 + ti14 + ti15 + ti16 + ti17 + ti18 + Σtmoi

Tcp = 10 + 15 + 3 + (242 ·20) + 3 + 3 + 3 + 3 + 4 + 4 + 4 + 10 + 2 + 5 + 3 + 3 + 3 + 9 + 27 = 4954 [min/ser]

8. Oblikovanje proizvodnih struktura sistema i toka proizvoda predstavnika

Dijagram toka procesa

8.1. Izbor oblika toka

Za slučaj pojedinačnog toka, Varijante 1.1 osnovnog modela tokova materijala, potrebno je projektovati prostornu strukturu procesnog tipa sa radioničkim razmeštajem radnih mesta kao osnovnim oblikom toka. Za prekidne tokove su procesi rada nejednaki, u većoj meri, vremena rada trajanja operacija rada najpogodniji je U-oblik tipa toka.

8.2. Osnovne podloge za oblikovanje strukture

· Karta toka procesa

Karta toka procesa je oblikovana na osnovu tehnološkog postupka za proizvod predstavnik.

· Matrica intenziteta kretanja

Matrica intenziteta kretanja oblikovana je na osnovu karte toka procesa i sadrži podatke o intenzitetu toka između radnih mesta, izraženom učestanošću u ukupnom intenzitetu toka u sistemu, čime je data veličina određena istovremeno i kao količina predmeta rada, masa, količina kretanja i sl.

kudaod

001

002

003

004

005

006

007

001 *

002 *

003 *

004 *

005 *

006

*

007

Na osnovu matrice intenziteta, može se zaključiti da je rangiranje intenziteta nepotrebno.

· Dijagram toka materijala

Kako se tehnološki postupak proizvoda predstavnika sastoji iz relatvno velikog broja faza – operacija rada sa najčešće jednim tehhološkim sistemom na radnim mestima, dijagram toka matrijala je oblikovan sa zajedničkim mestom ulaza i izlaza u sistem.

Na dijagramu je prikazano realno stanje toka materijala u fabrici, koje zbog izuzetne složenosti i isprepletanosti procesa ne obezbeđuje adekvatno iskorišćenje prostora.

Dijagram toka materijala

· Ograničenja u postavljanju elemenata sistema

Ograničenja u pogledu dimenzija i oblika građevinskog objekta postoje, jer se ne projektuje nova proizvodna hala nego je neophodno izvršiti izmene na postojećoj (razmeštaj zidova, pregrada) prema zahtevima novog prostornog uređenja i potrebnih površina i oblika elemenata.

· Razmeštaj radnih mesta

Na osnovu utvrđenih podloga izvršeno je oblikovanje prostorne strukture sistema koja sadrži, u skladu sa vrstama obrade određenim tehnoloških postupkom proizvoda predstavnika, pored skladišta materijala i skladišta proizvoda pet radionica i to:

Radionica 1: Radionica za obradu rezanjem sa jednim tehnološkim sistemom

Radionica 2: Radionica za obradu kantovanjem i glodanjem sa dva tehnološka sistema

Radionica 3: Radionica za obradu tiplanjem sa jednim tehnološkim sistemom

Radionica 4: Radionica za obradu bušenjem sa tri tehnološka sistema Radionica 5: Radionica za montažu elemenata

Uzimajuci u obzir sve potrbne povrsine – za transport izmedju radnih mesta, medjuskladista izmedju radionica razlicite vrste i izborom medjusobnog polozaja tehnoloskog sistema u odnosu na transportne puteve i ogranicanje, izvrseno je oblikovanje radnih mesta.

Razmeštaj radnih mesta

Dimenzije fabrike su 20x30 metara, odnosno 600m2

9. Zaključak

Tokom analize proizvoda predstavnika, njegovih karakteristika, načina proizvodnje, potrebnog materijala i mašina za njegovu proizvodnju, dođeno je do sledećih zaključaka:

može se zaključiti njegovu pripadnost području III i manjim delom području IV opšteg slučaja

tokovi sistema za proizvodnju proizvoda predstavnika spadaju u Varijantu 1.1. prekidnih tokova sistema

većina mašina je automatizovana, mada još uvek postoji ručna proizvodnja određenog broja delova

Tehnološki postupak proizvodnje ovog proizvoda je dosta složen, tok materijala kroz radni prostor je neadekvatan, jer su mašine i odeljenja razmešteni tako da postoji veliki gubitak vremena prilikom transporta materijala od jedne mašine na drugu.

prilikom razmeštanja radnih mesta i projektovanja drugačije prostorne strukture, težilo se tome da se radna mesta i radionice raspoređuju u obliku slova U, jer je to najbolji način za iskorišćenje kapaciteta fabrike

dati razmeštaj je teško implementirati u praksi, jer postoje velika ograničenja sistema

Literatura

1. Projektovanje proizvodnih sistema(priručnik za vežbe), Zelenović, D., Ćosić, I., Maksimović, R.,Univerzitet u Novom Sadu, Fakultet tehničkih nauka, Novi Sad, 2003

2. Projektovanje proizvodnih sistema(tokovi materijala), Zelenović, D., Ćosić, I., Maksimović, R, Univerzitet u Novom Sadu, Fakultet tehničkih nauka, Novi Sad, 2003

3. Priručnik za projektovanje proizvodnih sistema (pojedinačni prilaz), Zelenović, D., Ćosić, I., Maksimović, R., Maksimović, A., Univerzitet u Novom Sadu, Fakultet tehničkih nauka, Novi Sad, 2003

4. Materijal korišćen na vežbama

Documents

Seminarski - Proizvodni Sistemi - Final Version