Upload
baris-murat-vurkac
View
243
Download
2
Embed Size (px)
Citation preview
8/7/2019 seramik hammaddeler
1/29
SERAMK
HAMMADDELER
SAKARYA NVERSTES
TEKNK ETM FAKLTES
LER TEKNOLOJ SERAMKLER DEV
BARI MURAT VURKA
G070506028
ARALIK 2010
SAKARYA
8/7/2019 seramik hammaddeler
2/29
ZET
Anorganik maddelerin herhangi bir usul ile ekillendirilip, piirilmesi ile meydana
gelen rnlere seramik denir. Seramik hammaddesi kil olup elde, kalpta veya
tornada biimlendirilmi, frnlanm her tr eyann genel ad. Porselenden pimi
toprak malzemeye kadar her trl obje szcn kapsamna girer.
Seramik malzemelere ilginin artmasnn seramiklerin belirli stnlerinden
kaynaklanmaktadr. Seramik malzemeler geleneksel seramik malzemeler ve
mhendislik seramik malzemeleri zolamk zere iki ana dala ayrlmaktadr.
Geleneksel seramik malzemelerle genellikle ss eyalar, tabak, bardak,tuvalet ta
vb ekilde olan kritik yerlerde kullanlmayan malzemeler retilmektedir.
Mhendislik seramiklerinde ise kritik yerlerde kullanlan (trbin kanad, yapay
kemik,vb )kritik malzemelerdir.
Seramik malzemeler; mekaniksel uygulamalarda, elektriksel ve
manyetik uygulamalarda, uzay sanayi uygulamalarnda,
biyoseramik uygulamalarnda, nkleer g uygulamalarnda, yap
ve inaat uygulamalarnda ve seramik kaplama uygulamalarnda
bol miktarda kullanlmaktadr.
Seramik hammaddeleri zl ve zsz hammaddeler olmak zere iki gruba ayrlr.
zl seramik hammaddeler su ile yorulabilen, dalmadan kolaylkla
ekillendirilebilen, kuruduklar zaman verilen ekli muhafaza eden hammaddeleri,
zl seramik hammaddeleri olarak adlandrabiliriz.zsz seramik hammaddeleri ise
ok ince tlebilseler bile, su ile kolayca ekil verilemeyen, ekil verilebilse bile
bir d etken ile eklini kaybedip dalan maddeleri zsz seramik hammaddeleri
olarak tanmlayabiliriz.
zl seramik hammaddeler byk grupa ayrlrlar.Kaolin grubu, montmorillonit
grubu, illit veya glimmer grubu (alkali ieren grup) olarak adlandrlrlar.
8/7/2019 seramik hammaddeler
3/29
zsz seramik hammaddeler ise; kuartz, feldspat, pegmatit ve feldspatl kum, kalk,
magnezit, dolomit, wollastonit, boksit, korund ve talk, sabunta olarak gruplandrlr.
i
NDEKLER
Sayfa
ZET.. i
NDEKLER.. ii
1.1.Seramik Malzemeler.......... 11.2. Seramik Malzemelere ilginin Artmasnn Balca Nedenler........ 2
1.3. Seramiklerin Snflandrlmas.. 2
1.3.1.Geleneksel Seramik Malzemeler. 2
1.3.2.Mhendislik Seramik Malzemeler.. 3
1.4.Teknik seramikler... 4
1.4.1. Oksitler.. 4
1.4.2. Oksit olmayanlar... 4
1.5 Seramik Malzemelerin zellikleri4
1.5.1. Kimyasal zellikler.
4
1.5.2. Mekaniksel zellikler..5
1.5.3. Fiziksel zellikler5
1.5.4. Termal zellikler.5
8/7/2019 seramik hammaddeler
4/29
1.5.5. Elektriksel zellikler..6
1.5.6. Manyetik zellikler...6
1.6. Seramiklerin UygulamaAlanlar...................................................... 6
1.6.1. MekanikselUygulamalar................................................................ 6
1.6.2. Elektriksel ve ManyetikUygulamalar............................................ 71.6.3. Uzay SanayiUygulamalar............................................................... 8
ii SAYFA
1.6.4. BiyoseramikUygulamalar.............................................................. 8
1.6.5. Nkleer GUygulamalar............................................................... 9
1.6.6. Yap ve naatUygulamalar............................................................. 9
1.6.7. Seramik KaplamaUygulamalar...................................................... 9
2.1. SERAMK HAMMADDELER...................................................... 9
2.1.1. zl Seramik Hammaddelerin Oluumu........................................ 10
2.1.1.1. Kaolinin Mineralojik Oluumu.................................................... 11
2.1.1.1.1. Kaolin grubu............................................................................. 12
2.1.1.1.2. Montmorillonit Grubu.............................................................. 122.1.1.1.3. llit veya Glimmer Soylu Kil Mineralleri Grubu....................... 13
2.1.2. zsz Seramik Hammaddeleri........................................................ 13
2.1.2.1. Anorganik zsz Hammaddeler.................................................. 13
8/7/2019 seramik hammaddeler
5/29
2.1.2.1.1. Kuartz........................................................................................ 142.1.2.1.2. Feldspat..................................................................................... 15
2.1.2.1.3. Pegmatit ve Feldspatl Kum...................................................... 16
2.1.2.1.4. Kalk........................................................................................... 162.1.2.1.5. Magnezit.................................................................................... 17
2.1.2.1.6. Dolomit..................................................................................... 17
2.1.2.1.7. Wollastonit................................................................................ 18
2.1.2.1.8.Boksit.......................................................................................... 18
2.1.2.1.9. Korund....................................................................................... 18
2.1.2.1.10. Talk, Sabunta......................................................................... 19
2.1.3. Yapay Olan zsz Seramik Hammaddeler...................................... 19
iii
SAYFA
2.1.3.1. amot............................................................................................. 192.1.3.2. Silisyum Karbid............................................................................. 20
2.1.3.3. Zirkon Oksit.................................................................................... 20
2.1.3.4. Kalsiyum Fosfat............................................................................. 20
2.1.4. Organik Katk Maddeleri.................................................................. 20
2.1.4.1. Kmr, Odun Kmr, Torf, Tala................................................ 20
2.1.4.2. Grafit............................................................................................... 21
KAYNAKLAR............................................................................................ 22
8/7/2019 seramik hammaddeler
6/29
iv
1.1.SERAMK MALZEMELER
Anorganik maddelerin herhangi bir usul ile ekillendirilip, piirilmesi ile meydana
gelen rnlere seramik denir. Seramik hammaddesi kil olup elde, kalpta veya
tornada biimlendirilmi, frnlanm her tr eyann genel ad. Porselenden pimi
toprak malzemeye kadar her trl obje szcn kapsamna girer.
Seramik endstrisinin en nemli zellii birok dier endstrilerin temel
talarndan biri olmasdr. rnein; refrakterler: metalrji endstrisinin, andrclar;
makine takm ve otomobil endstrisinin, cam, inaat, elektronik ve otomobil
endstrisinin, uranyum oksit yaktlar; nkleer g santrallerinin en nemli
bileenlerinden birisidir. eitli zel seramikler, bilgisayar ve dier birok elektronik
devrelerin yap bileenleridir.
Son eyrek asr ncesi seramik konusu nemli lde ampirik karakterlerde bir
sanatt.
Seramii kullananlar, ihtiyalarn belli bir reticiden temin etmekte ve reticiler de,
retim proseslerinin herhangi bir ayrntsn deitirmeye ekinmektedirler ki bu
durum hala devam etmektedir. Bu tutumun nedeni, sistemin karmak olmasndan ve
8/7/2019 seramik hammaddeler
7/29
yaplacak deiikliklerin etkilerinin neler olaca konusunda yeterli bilginin mevcut
olmayndan kaynaklanyordu.
Gnmzde ise seramik teknolojisinde bu durumda nemli gelimelerkaydedilmitir. Seramik, iindeki alt blnmede; kaba ve ince seramik diye
ayrlmaktadr. Kaba seramik, ince seramiin toplum ihtiyac iin kullanlan
mamullerin retimde tercih edilmesine karn inaat seramiinde n plana
kmaktadr. Seramik malzemelerden elektronik, elektro-teknik gibi retimlerde yap
paras olarak kullanlanlar da ince seramik olarak kabul edilir. Bu nitelemedeki
balca tespitlerin banda, seilmi olan hammadde ve onlarn hazrlan, ileme
teknolojisi ile bnyeyi oluturan malzemelerin boyutlar gelmektedir. Ancak bu
ayrm her zaman bir ini ile soba tulas kadar belirgin olmayabilir. Seramik retimi
sonucunda oluan seramik mamuln kaba ve ince olduunu, malzeme zellikleri ve
buna bal olarak kullanm alanlar belli eder.
1
1.2. Seramik malzemelere ilginin artmasnn balca nedenler aadaki gibi
sralanabilir.
a) Yksek scaklklara dayankllk,b) Yksek kimyasal kararllk,
c) Sertlikleri, ok sert olabilmeleri,
d) Metallerden hafif olmalar ( % 40 a varan hafiflik),
e) Hammade kaynann bol ve metallere gre ucuz olmas,
f) Pahal ve stratejik metallere gerek duyulmamas,
g) Erozyon ve anmaya dayankl olmalar,
h) Oksitlenmeye direnli olmalar,
i) Srtnme katsaysnn dk olmas,
j) Basma kuvvetinin yksek olmas.
Ancak, en nemli istenmeyen zellikleri gevrek nitelikli olmalardr. Metal ve
ametal (metal olmayan) elementlerin birbirlerine birinci derece iyonik, kovalent
ve/ya da ortaklam bayla baland inorganik, metal d malzemelerdir.
Kimyasal bileimi, basit bileiklerden karmak fazlara kadar geni bir aralkta
deiir.Bileimlerinde doada bol olarak bulunan metal oksitleri, silikatlar, karbrler,nitrrler, borrler, camlar v.b. bulunur. Bu nedenle kristal yaplar ok karmaktr.
8/7/2019 seramik hammaddeler
8/29
Amorf yaplar ya da amorf/kristalin karma yaplar da ortaya kabilir. Malzeme
zellikleri ba yaplar ile ilgilidir. Genel olarak, dk tokluk ve sneklikte, sert ve
krlgandrlar. letim elektronlar iermediinden, elektrik ve sy iyi yaltrlar.Atomik ba yaplar nedeniyle kimyasal olarak kararldrlar ve erime scaklklar
yksektir. Bu zellikleri nedeniyle kullanmlar birok halde vazgeilmez olur.
1.3.Mhendislik uygulamalarnda iki genel snfa ayrlrlar;
1.3.1 Geleneksel seramik malzemeler;
temel bileen ierirler. Kil (kaolen: Al2O3.2SiO2.2H2O), silika(saf kum)
(SiO2) ve feldispat (K2O ya da Na2O.Al2O3.6SiO2). Tula ,fayans, porselen,
2
anak-mlek, kiremit, refrakterler, camlar, imento, elektrik yaltm malzemeleri.
1.3.2. Mhendislik seramik malzemeleri;
Saf ya da safa ok yakn alminyum oksit(almina) (Al2O3), zirkonya (ZrO2),
magnezya(MgO), berilya(BeO), silisyum karbr (SiC) ve silisyum nitrr (Si3N4)gibi
bileenlerden (karbrler, nitrrler, oksitler ve borrler) oluur. Modern seramikler,
ince seramikler, teknik seramikler, ileri teknoloji seramikleri gibi isimler halinde de
tannrlar.
Seramik insanlarn kulland en eski gerelerden biridir. Yzyllar boyunca,
zellikle kab -kacak yapmnda seramiin stn niteliinden yararlanlmtr.
Hammadde bolluu, kolay ilenebilme, basit imalat, nispeten dk maliyet,
kullanma rahatl v.b. nedenler ile sertlii, scaa dayanklnn krlganlk
yanndaki olumlu etkileri kullanm alanalrn nemli klmaktadr.
Gnmzde seramik ailesi, klasik seramiklerin niteliklerini tamakla beraber,
yeni mekanik yetenekler edinmi olan teknik seramikleri de kapsamaktadr. Bugn
seramiin sl sanayi seramikleri, yapsal seramikler ya da ince seramikler gibi
eitleri de bulunmaktadr. Tm bu trlerde; ana madde mineral kkenlidir ve toz
halinde ilenir, eyaya son eklini vermek iin sktrma ve pirime gibi iki aamal
bir ilem uygulanr. Yeni kuak seramikler, patlamal motorlarda kullanlan anacakve yksek scaklklara maruz kalacak paralar korumak gibi glklere
8/7/2019 seramik hammaddeler
9/29
dayanabilecek niteliktedir. Bu nedenle, ABD, Avrupa ve Japonya arasnda kyasya
bir teknolojik rekabet bulunmaktadr. Bu nedenle seramik sektrnde ok hzl ve
akl almaz gelimeler yaanmaktadr. Seramiklerin sl yetenekleri yannda, dkyounluk, yksek sertlik, ypranmaya, mekanik ve kimyasal anmaya dayanklk,
optik saydamlk, manyetik geirgenlik gibi nitelikleri de vardr.
Teknik seramikler temel olarak, alminyum, silisyum ya da titanyum oksitleri,
nitrrleri ya da karbrleri gibi basit maddelerin ikili bileimleri kullanlr; tm bu
hammaddeler yerkabuunda son derece yaygn olarak bulunmaktadr. karlmas,
iletilmesi ve temini olduka kolay maddelerdir. Buna karn sz konusu maddelerin
toz ya da lif haline getirilmesi ve snai lekte biimlendirilmesi ar ara ve tesisler
3
gerektirmektedir.
1.4.Teknik seramikler, genel olarak, iki grupta incelenmektedir.
1.4.1. Oksitler: Almina(Al2O3), Silis (SiO2), Zirkonya(ZrO2), Zirkon(ZrO2.SiO2)
Magnezya(MgO), Bariya(BaO), Berilya(BeO), Yitriya(Y2O3), Hafniya (HfO2),
Torya(ThO2) ve Titan oksit(TiO2) gibi klasik seramikleri iermektedir.
1.4.2. Oksit olmayanlar: Silisyum(SiC), titan (TiC), ya da bor(B4C) karbrlerini
kapsar. Bor ve silisyum karbrler elmas dnda bilinen en sert malzemelerdir.
Nitrrler, silisyum(Si3N4), titan(TiN), borrler bor(BN) ya da alminyum(AlN)
temellidir. Bunlara grafit ( C ) ile karbon fiberleri(lifleri)de katmak olanakldr.
1.5 Seramik Malzemelerin zellikleri
Seramiklerin sahip olduklar kimyasal, mekaniksel, fiziksel, termal,
elektriksel ve manyetik zellikler, onlar metaller ve plastikler gibi
dier malzemelerden ayrr.
1.5.1. Kimyasal zellikler
8/7/2019 seramik hammaddeler
10/29
Endstriyel seramiklerin en belli balcalar oksitlerdir (oksijen
bileikleri). Fakat baz karbrler (karbon ve ar metal bileikleri),
nitrrler (azot bileikleri), borrler(bor bileikleri) ve silisrler (silisyum bileikleri) de yaygn olarak
kullanlrlar.
rnein alminyum oksit bir seramiin ana ierii olabilir. Almina
seramikler
% 85-99 orannda alminyum oksit ierirler.
Seramikler, metaller ve plastiklerden daha fazla korozyona
direnlidir. Genel olarak seramikler; svlar, gazlar, alkaliler veasitlerle reaksiyona girmezler.
Seramiklerin ounluu, ok yksek ergime noktalarna sahiptir ve
baz seramikler ergime noktalarna ok yakn scaklklarda
kullanlabilirler.
4
1.5.2. Mekaniksel zellikler
Seramikler, olduka sert, basma ve eilme mukavemet deerleri
yksek malzemelerdir. Eilme mukavemeti, seramiklerin
dayanmlarnn belirlenmesinde sklkla kullanlr. En dayankl
seramiklerden biri olan zirkonyum dioksit (ZrO2 ), elie yakn bireilme mukavemeti deerine sahiptir. Zirkonyalar, bu mukavemet
deerlerini 9000Cnin zerinde bile korurlar. Silisyum karbr ( SiC)
ve silisyum
nitrr ( SiN) ise eilme mukavemet deerlerini 14000Cnin zerinde
muhafaza edebilirler. Bu silisyum malzemeler, ok yksek
scaklklarn olduu, gaz trbin motor paralarnn yapmnda
kullanlrlar. Her ne kadar, seramikler sert, scakla dayanklolsalar da, bu malzemeler olduka krlgandrlar. Hzl bir ekilde
8/7/2019 seramik hammaddeler
11/29
stldklarnda ve soutulduklarnda veya drldklerinde
krlabilirler.
1.5.3. Fiziksel zellikler
Endstriyel seramiklerin birou, oksijen, karbon ve azotun metaller
veya yar metaller ile yapt bileiklerdir. Dolaysyla seramikler,
metallerin oundan daha dk bir younlua sahiptir. Sonu
olarak, hafif bir seramik para, ar bir metal para kadar dayankl
olabilir. Ayn zamanda seramikler yksek bir anma direncinesahiptir. Bilinen en sert madde elmastr ve bunu kbik kristal
formda bor nitrr takip eder. Alminyum oksit ve silisyum karbr de
olduka sert malzemelerdir. Bu malzemeler metallerin kesilmesi,
zmparalanmas ve parlatlmas ilemlerinde sklkla kullanlrlar.
1.5.4. Termal zellikler
Seramiklerin birou yksek ergime noktasna sahiptir ve dier
malzemelere gre mukavemetlerini yksek scaklklarda
kaybetmezler. rnein, silisyum karbr ( SiC ) ve silisyum nitrr (
SiN ) gibi seramiklerin scaklk deiimlerine direnleri birok
metalden daha iyidir. Byk ve ani scaklk deiimleri seramikleri
zayflatabilir.
5
1.5.5. Elektriksel zellikler
Baz seramikler elektrii iletir. rnein, krom dioksit ( CrO2 )
elektrii birok metal kadar iyi iletir. Silisyum karbr ( SiC) gibi baz
seramikler, elektrii iyi iletmez, fakat bu tr seramikler yariletkenlerin yapmnda kullanlrlar. Alminyum oksit (Al 2 O 3 )
8/7/2019 seramik hammaddeler
12/29
gibi baz seramikler ise elektrii hi iletmez. Bu tr seramikler,
yaltkan olarak baz elektrikli aletlerde ve elektronik devrelerde
kullanlrlar. Porselen gibi baz seramikler ise dk scaklklardayaltkan iken, yksek scaklklarda elektrii iletirler.
1.5.6. Manyetik zellikler
Demir oksit (Fe2O 3) ierikli seramikler; demir, nikel ve kobalt gibi
manyetik malzemeler ile benzer manyetik zelliklere sahip
olabilirler. Bu tr demir oksit tabanl seramikler ferritler olarakisimlendirilir. Dier manyetik zelliklere sahip seramikler ise nikel
oksitleri, mangan ve baryumdur. Manyetik seramikler, elektrik
motorlarnda ve elektronik devrelerde kullanlr.
1.6. Seramiklerin Uygulama Alanlar
Seramikler; sahip olduklar dayanm, uzun mr ve sertlik gibimekanik zellikler sayesinde malzeme bilimi ierisinde olduka
nem arz ederler. Elektriksel ve manyetik zellikleri, seramikleri
yaltkan, yariletken, ,iletken ve manyetikler olarak kullanldklar
elektronik uygulamalarnda deerli klmaktadr. Ayn zamanda
seramikler, yaplarda, uzay sanayisinde, biyomedikal ve nkleer
endstride nemli bir kullanma sahiptir.
1.6.1. Mekaniksel Uygulamalar
Endstriyel seramikler, dayanm, sertlik ve anma direnci ihtiyac
duyulan uygulamalarda yaygn olarak kullanlr. rnek olarak,
makine operatrleri, silisyum karbr ( SiC) ve silisyum nitrr ( SiN)
metal kesme takmlarn metallere ekil
6
8/7/2019 seramik hammaddeler
13/29
vermede; dkme demir, nikel esasl alamlar ve dier metalleri
zmparalayarak parlatmakta kullanlrlar. Ayrca silisyum nitrr ( SiN
), silisyum karbr ( SiC) ve baz zirkonya tipleri yksek scaklklarnolutuu gaz-trbin motorlarnn kompresrlerinde ve dizel
motorlarnn supaplarnda kullanlrlar.
1.6.2. Elektriksel ve Manyetik Uygulamalar
Seramik malzemeler elektriksel zellikleri bakmndan geni bir
kullanm alanna sahiptir. Seramikler, yaltkan olarak (dk elektrikiletkenlii sebebiyle), yar iletken olarak (yaltkanlardan daha fazla
iletkenlik fakat iyi iletkenlerden daha az) ve iyi iletken olarak
kullanlrlar.
Alminyum oksit (Al 2 O3 ) gibi seramikler elektrii tamamen
iletmezler ve yaltkan yapmnda kullanlrlar. Yksek voltaj g
hatlarnda, iletim direklerinde kullanlan simit diskler bu
malzemeden yaplr. Benzer ekilde, yksek frekansl akmlaramaruz kalan ince alminyum oksit plakas, elektriksel ve kimyasal
kararlln koruduu iin mikroip yapmnda kullanlr. Baz
seramikler yar iletken yapmnda kullanlrlar. Kk yar iletken
mikroipler genellikle, baryum titan oksit ( BaTiO3 ) ve stronsiyum
titan oksit ( SrTiO3 ) malzemelerden yaplr. Yine ayn malzemelerden
yaplan yz binlerce transistr, elektronik aralarn kk boyutlara
indirgenmesinde nemli rol oynamtr.Bilim adamlar, bakr oksit esasl seramiklerin bir ailesinin yksek
scaklklarda sper iletken olduunu ve metallerden daha iyi
elektrik iletimi saladn kefetmitir. Sper iletkenlik, zel
yntemlerle soutulan bir malzemenin hibir diren gstermeden
elektrik akmn iletmesidir. Bu hadise, sadece ar dk
scaklklarda meydana gelebilir. Yine de, 1988 ylnda,
aratrmaclar bakr oksit seramiin -1480
Cde sper iletken
8/7/2019 seramik hammaddeler
14/29
olduunu kefetmilerdir. Bu scaklk, metallerin sper iletken
olduklar scaklktan bir hayli yksektir.
Baryum titan oksit (BaTiO3) ve stronsiyum titan oksit (SrTiO3) gibiseramik malzemelerin ince yaltkan tabakalar, ok kk
hacimlerde, byk miktarlarda elektrik depolanabilmesine imkn
verir. Elektriksel arjn depolanabildii bu aralar
kapasitrolarak adlandrlr. Mhendisler seramikler sayesinde, daha
kk boyutlarda kapasitrler gelitirmektedirler ve bunlar
televizyon, bilgisayar ve dier
7elektronik rnlerin yapmnda kullanmaktadrlar.
Ferritler (demir oksit ierikli seramikler) elektrik motorlarnda dk
maliyetli manyetikler olarak yaygn bir ekilde kullanlrlar. Bu
manyetikler elektrik enerjisini mekanik enerjiye dntrmede
yardmc olurlar. Bir elektrik motorunda, elektrik akm, seramik
manyetik vastasyla yaratlan manyetik alandan geirilir. Elektrik
akmnn manyetik alandan geme miktarna bal olarak motorbobini dner ve mekanik enerji elde edilir. Metal manyetiklerden
farkl bir ekilde, ferritler elektrik akmn yksek frekanslarda
iletirler. Bu sayede metal iletkenlerin kaybettii kadar g
kaybetmezler. Ferritler, ayn zamanda, video, radyo ve mikrodalga
tehizatlarnda kullanlrlar. Mangan inko ferritler, manyetik kayt
kafalarnda ve
ferrit oksit seramikler bilgisayar disketlerinde yaygn ekildekullanlrlar.
1.6.3. Uzay Sanayi Uygulamalar
Uzay mhendisleri, seramik malzemeler ve sermetleri, uzay
aracnn baz paralarnn yapmnda kullanrlar. Uzay mekii iin s
kalkan tulalar gibi bileenler seramikten yaplr.
8/7/2019 seramik hammaddeler
15/29
1.6.4. Biyoseramik Uygulamalar
Baz gelimi seramikler kemik ve yumuak doku ile uyum gsterirve biyomedikal alanda vcut ierisine implantasyon yapmak
amacyla kullanlr. rnein, zel olarak hazrlanan gzenekli
almina, kemik ve dier doal yumuak dokular birbirine balar.
Tp ve di hekimlii uzmanlar, bu tr seramii, kala eklemleri
yapmak, di kaplamalar ve kprler yapmak amacyla kullanrlar.
Kalsiyum hidroksil fosfat gibi seramikler kemikle uyumludur, kemik
krklarnn ve hastalkl kemiklerin iyiletirilmesinde kullanlrlar.
8
1.6.5. Nkleer G Uygulamalar
Mhendisler, uranyum seramik tanelerini nkleer g retmek iin
kullanrlar. Bu taneler, yakt imalt fabrikalarnda gaz uranyum
hekza floridden (UF6 ) retilir. Taneler daha sonra yakt ubuklar ad
verilen ii bo borulara doldurulur ve nkleer g santrallerine
nakledilir.
1.6.6. Yap ve naat Uygulamalar
maltlar seramikleri tulalar, kiremitler, borular ve dier inaat
malzemelerinin yapmnda kullanrlar. Bu tr seramikler balca
kilden elde edilir. Evlerde kullanlan lavabo, banyo kveti gibi
demirbalar kil ve feldispat esasl seramiklerden yaplr.
1.6.7. Seramik Kaplama Uygulamalar
8/7/2019 seramik hammaddeler
16/29
Seramik malzemeler, yksek sertlie ve metallerin oundan daha
iyi korozyon direncine sahiptir. Bu zellikleri dolaysyla imaltlartarafndan metalleri seramik emaye ile kaplama amac iin
kullanlrlar. maltlar seramik emayeyi, seramik tozu ieren
yksek basnl havay, hidrokarbon-oksijen bileimi ile 2500 0C
scakla starak, yzeye enjekte etmek suretiyle elde ederler. Yar
ergimi toz paracklar metale yapr ve sert bir emaye tabakas
iin metal soutularak biimlendirilir. Buzdolab gvdeleri, frnlar,
bulak makineleri, amar makineleri ve kurutucular genellikleseramik emaye ile kaplanr.
2.1. SERAMK HAMMADDELER
Seramik hammaddeleri zl ve zsz hammaddeler olmak zere iki gruba ayrlr.
1. zl seramik hammaddeler: Su ile yorulabilen, dalmadan kolaylkla
ekillendirilebilen, kuruduklar zaman verilen ekli muhafaza eden hammaddeleri,
zl seramik hammaddeleri olarak adlandrabiliriz.
9
2. zsz seramik hammaddeler: ok ince tlebilseler bile, su ile kolayca ekil
verilemeyen, ekil verilebilse bile bir d etken ile eklini kaybedip dalan maddeleri
zsz seramik hammaddeleri olarak tanmlayabiliriz.
zl seramik hammaddeleri de,kendi aralarnda zllk derecelerine gre
sralanrlar. Bu sralamaya etken olarak, oluum koullarna gre ierdikleri tane
iriliklerini ve yorulmalar iin alabildikleri su miktarn gsterebiliriz. Buna gre en
zl hammadde olarak montmorillonitik bir grupsal yap gsteren bentonit,
arkasndan da daha az zl olarak eitli grupsal yaplara sahip killeri ve sonuncu
olarak kaolinler sralanabilir.
2.1.1. zl Seramik Hammaddelerin Oluumu
8/7/2019 seramik hammaddeler
17/29
Granit, gnays, feldspat, porfir, syenit ve pegmatit gibi primer eruptif (magmadan
kp donan) kayalarn, doasal ve buna yardmc fiziksel-kimyasal etkenler ileanp, bozunup, dalp, ufalanp, srklenmeleri sonucu kaolin ve killer olumutur.
Kayalarn deiiklie uramalarnda u etkenler rol oynamtr:
Rzgar,su,buz,scaklk-soukluk deiimleri, yer kabuu hareketleri, karbondioksit,
humus asidi, kkrt asitleri, flor ve hidrojen asitli gazlar.
Bozunan kayalar olduklar yerde kaldklar gibi, su ve rzgar gibi doa etkenleri ok
uzaklara da tanmlardr.(Primer ve sekonder killer). Bu tanma srasnda veya ok
tlme, organik ve inorganik dier maddelerle karmalar olmutur.
Buna gre yakn yere tanabilen veya tane irilikleri nedeni ile yaknda ken
oluumlar (primer oluum) temiz olarak kalabilmilerdir. rnein, kaolin olarak
adlandrdmz hammadde tr, bu trden fazla uzaklara tanmadan erken ken
maddelerdir.
Daha uzaklara, gene su ile tanabilen maddeler (sekonder oluum), yol boyunca
srtnme ile kendi kendilerini daha fazla tmler, eitli organik maddeler ve
10
renk veren oksitler ile karmlardr.ukur veya dz arazilerde tanma sona
erdiinden, tabakalar eklinde kelmeler olmu ve kil adn verdiimiz, kaolinlere
oranla daha zl ve ince taneli maddeler olumutur.
Bozunan ana kayalarn su yerine rzgar aracyla srklenmesi sonucu, ls adi
verilen tabakalamas olmayan kof ve hafif maddeler olumutur.
Oluumlar ana kayalarn anmasndan farkl olarak, rnein volkanik kllerin
ayrmas veya nasl olutuklar kesin olarak belirlenemeyen zl seramik
hammaddeleri de vardr. Bunlar ise kaolin mineralinden daha farkl mineraller
ierirler.
8/7/2019 seramik hammaddeler
18/29
2.1.1.1. Kaolinin Mineralojik Oluumu
Kaolinin olutuu ana kaya, kompleks almina silikatlardan olumaktadr. Bualmina silikatlar ise anma srasnda hidrolize olmaktadrlar. Hidrolize olay yle
gelimektedir: Alkali ve topraa alkali iyonlar znr tuzlar oluturarak znp
uzaklarlar. Geri kalan madde, Alminyum silikat ve deiken bileik ve strukturlu
silisyumdioksittir. Bu kalan artk madde, eruptif ana kayatan daha refrakterdir.
Feldspat, glimmer, kuartz gibi henz ayramam olan kaya artklar da kaolinin
bnyesinde kalrlar.
Kaolinit (kil cevheri) oluum aamalar:
1. K2O . Al2O3 . 6SiO2 + 2H2O AI2O3 . 6SiO2 . H2O + 2KOH
feldspat
2. Al2O3 . 6SiO2 . H2O Al2O3 . 2SiO2 . H2O + 4SiO2
3. AI2O3. 2SiO2 . H2O + H2O Al2O3 . 2SiO2 . 2H2O
kaolinit
11
Mineraloji bilimi zl seramik; hammaddelerini byk grup altnda inceler.
1- Kaolin grubu
2- Montmorillonit grubu
3- llit veya glimmer grubu (alkali ieren grup)
2.1.1.1.1. Kaolin grubu
a) Nakrit, dickit, kaolinit (Al2O3 . 2SiO2 . 2H20) .
b) Anoksit (Al2O3 . 3SiO2 . H20)
8/7/2019 seramik hammaddeler
19/29
c) Halloysit (Al2O3 . 2SiO2 . 4H2O)
d) Allofan (Al2O3 . m SiO2 . n H2O)
Kaolinit genellikle ou plastik seramik hammaddelerinin esas mineralidir. Su ieren
bir alminyum silikat olan kaolinit, mineralojik olarak Al2[Si2O5](OH)4 grubundan
oluur. Si2O5 grubu tipik olup, yaprak veya kat dokulu silikatlarn belirtisidir.
2.1.1.1.2. Montmorillonit Grubu
a) Pyrophyllit (Al2O3.4SiO2.H2O)
b) Montmorillonit (Al2O3.4SiO2.H2O + nH20)
c) Beidellit (Al2O3.3SiO2.H2O.nH2O)
d) Nontronit [(Al,Fe)2O3.3SiO2.H2O.nH2O]
12
e) Saponit (2MgO.3SiO2.nH2O)
Kuru haldeki Montmorillonit bnyesine su alarak ilk hacminin 16 katna kadar etini
geniletebilir. Plastizitesi ve absorbsiyon zellii kaolinit, pyrophyllit ve talka oranla
ok yksektir.
Yapsndaki AI, Fe ile yer deitirdii zaman nontronit, Mg ile yer deitirdii
zaman da hektorit, saponit ve saukonit adlar ile anlr.
2.1.1.1.3. llit veya Glimmer Soylu Kil Mineralleri Grubu
Yksek oranl kil minerallerinin yer ald illitler, muskovit
(K2O.3AI2O3.6SiO2.2H2O) ve biotit (K2O.4MgO.2Al2O3.6SiO2.H2O) olarak ok
tannan glimmerlerden oluurlar. llitler glimmerlere oranla daha az alkalili olup,daha fazla suludurlar. Hidratize glimmer artklar olarak adlandrlrlar.
8/7/2019 seramik hammaddeler
20/29
Glimmer soylu killerin en nemlilerinden biri olan vermikulit, yumuak talk
grnl, bklebilir yaprakk dokusundan oluan, bronz renkli bir kildir. Ennemli zellii, ani stma sonucu krk formu gibi patlayp genilemesidir. Bu
zelliinden dolay yaltm maddesi olarak kullanlr.
2.1.2. zsz Seramik Hammaddeleri
Seramik amurlarnda zszletirici olarak kullanlan maddeler, anorganik zsz
hammaddeler ve organik katk maddeleri olarak iki grup altnda incelenebilir.
2.1.2.1. Anorganik zsz Hammaddeler
Katldklar seramik amurunu zszletirerek plastikliini azaltrlar. Genelde
amurun kuru diren, kuru klme ve pime klmesini azaltrlar, su emmeyi
arttrrlar.
13
Bu gruba giren zsz seramik hammaddelerinin dier zelliklerinin arasnda,amurun kuruma sresini nemli lde ksaltmalar da saylabilir. zszletrilmi
bir amur, zl bir amura oranla daha ksa srede ve daha az kurutma hatas
gstererek kurur.
Pimekte olan rnde de nemli roller oynayan zsz seramik hammaddeleri,
amurun pime zelliklerini ve pime scakl araln da etkiler. amura katlan
zsz maddenin trne ve oranna da bal olarak, amurun pekime scakl
genelde ykselirse de, ortaya kan daha geni bir sinterleme intervali ( pekime
aral), ou seramik rnler iin bir avantaj olarak kabul edilir.
Baz zsz hammaddeler ise, rnein feldspat, pegmatit kalsiyum karbonat, kemik
kl gibi maddeler, byk lde pime scaklnn ve katk oranlarnn da etkisi ile,
amurun iinde eritici zellik gstererek, onun erken sinterlemesini salarlar.
Anorganik zsz hammaddeler doal ve yapay olarak ikiye ayrlabilirler ve seramik
8/7/2019 seramik hammaddeler
21/29
amurlarnda tek tek kullanldklar gibi birka bir arada da kullanlrlar. Doal
zsz seramik hammaddeleri u maddelerden oluur.
2.1.2.1.1. Kuartz
Yeryznn bilinebilen ksmnn % 25 ini oluturur. Oksijenden sonra dnyada en
ok rastlanan silisyumun bir bileimidir. Kimyasal forml SiO2 olup, mol arl
60dr. Doada kristal olarak da kristali, amethyst, kvarsit, kuartz ve kristal kuartz
kumu olarak, amorf olarak ise flint ve sileks talar, kizelgur ekillerinde bulunur.
Kuartz kristali granit, gnays gibi ana kayalarn iinde bulunabildii gibi, bazen de tek
bana, tanecik yapsnda olarak damarlar eklinde dier mineraller ile karm
olarak bulunur.
Kuartz kristali elektroteknik alanda nemli saylan bir zellie sahiptir: Kristale
uygulanan basn ve ekme gibi mekanik etkiler, onun elektrik ile yklenmesine
neden olur. Bu mekanik etkilerin kaldrlmas ile elektrik yk de ortadan kalkar. Bu
14
olay "piezoelektrik" konusunun kapsamna girer. Piezoelektriin seramik ile olan
ilgisi yalnzca kuartza bal bir zellik deildir. BaTiO3 k maddesi olarakalnarak gelitirilen seramie "piezoelektrik seramik" ad verilmektedir.
Silisyumdioksit seramik amur ve srlarnda nemli grevler yklenerek geni
kullanma alan bulur. Seramik endstrisinde SiO2 in en ok kuartz kumu ve kuartz
eklinde olan trleri kullanlr. Doada bol ve yaygn olarak bulunan ince taneli
kumlar, demir ve dier zararl katklar iermiyorlarsa, byk krma ve masraflarna
gerek olmakszn seramik endstrisinde ncelikle kullanlrlar.
Kuartz katks amurlarda u etkileri gsterir:
a) amurun balayc zellii ve kuru direnci katk oran arttka azalr.
b) Pimi amurda gzeneklilik ve su emme artar.
c) Kuru ve pime klmesi deerlerinde azalma ortaya kar. Katk oran artmas
ile birlikte klme yerine byme grlr.
2.1.2.1.2. Feldspat
zsz bir hammadde olmasna karn, amurlarda belli bir pime scaklna
kld zaman, amurlar pekitirerek, eriticilik zelliini gsterir. Ayn ekilde
8/7/2019 seramik hammaddeler
22/29
srlarda da kullanlan ok nemli bir eriticidir.Genel tanmlamas, iinde belli sayda
alkali bulunduran almina silikat olarak yaplabilir. Feldspat bir eruptif (magmatik)
kaya olup, genellikle kuartz ile sk sak da glimmer ile karm olarak bulunur.Doal feldspatlarda Na, K, Ca, L gibi oksitler farkl oranlarda yer alrlar.
Saf potasyum feldspatn (ortoklas) erime scakl 1170 oC, sodyum feldspatn (albit)
ise 1120 oC dir. Ancak ortoklasn tam erime scakl yaklak 1280 C dolayna
ulamaktadr. Bu da ortoklasn geni bir erime aralna sahip olduunu gsterir. Bu
nedenle, zellikle porselen amurlarnda ortoklas daha fazla kullanma alan bulur.
Albit ve lityum feldspat (spodumen) daha fazla eriticilik zellikleri nedeni ile
ncelikle srlarn yapsnda nemli rol oynarlar.Feldspatn doadan karlnda, ilkaamada feldspat ieren. kayalarn paralanmas gerekir. Belli irilikte krlan
feldspatlar, retimin trne gre bir n ykama ileminden geirilebilir. Bu ilemden
sonra eneli krclarda yaklak 0,5-2,0 cm boyunda krlan feldspatlar, daha ince
tlmeleri iin, sr veya amur deirmenlerine sert maddeler ile birlikte konurlar.
15
Kaba seramik endstrisinde amurlar iin kullanlan feldspatlarn ok saf ve temiz
olmas gerekmeyebilir. Ancak kaba veya ince seramik olsun, srlarda ve ince seramik
amurlarnda kullanlan feldspatlarn ok temiz ve yeterince saf olmas istenir. nce
seramik amurlarndan olan di porseleninde kullanlacak olan feldspatlar, paralar
iinden byk bir zenle, tek tek el ile seilirler.
2.1.2.1.3. Pegmatit ve Feldspatl Kum
Pegmatitler byk lde potasyum feldspat ve kuartz ierirler. nce taneli pegmatit
olan feldspat kumu, klinker, yer karosu gibi rnlerin retildii sert ini amurlarnnbileimine byk lde girer.
Pegmatitleri feldspata zenginletirmek iin, feldspat ve kuartzn tme srasnda
farkl inceliklerde tlmelerinden yararlanlr. Kuartz daha sert mineral
olduundan, tme srasnda feldspat daha ince tlr ve siklonlar yardmyla bu
iki madde birbirinden ayrlr. Feldspata zenginlemi olan pegmatit de ince ve kaba
seramik amurlarnda ve srlarnda kullanlr.
8/7/2019 seramik hammaddeler
23/29
2.1.2.1.4. Kalk
Kimyasal bileimleri CaCO3 ve ortalama sertlikleri 3 olan kalk trleri doada kalsit
(kalk ta), tebeir ve mermer eklinde bulunur.
Kalkn kendisi veya bir dier materyalin iinde olup olmad, hidroklorik veya dier
kuvvetli bir asit ile aratrlr:
CaCO3 + 2HCl CaCl2 + H2O + CO2
kan CO2 asidin maddeye damlatld yerde kabarcklanma ve kprmeye yol
aar.
Kalk, kalk ta eklinde imento ve kire retiminde hammadde olarak kullanlr.
Seramik endstrisinde ise kalk tandan en ok metalurji frnlarnda kullanlan silika
tulalarnn retilmesinde yararlanlr.
16
Bileimi CaCO3 olan tebeirin erime noktas ok yksek olup, yaklak 2700oC dir.
Bu erime scaklnn altna inmek iin potasyumlu feldspat ile tebeirin eitli
karm oranlar denenir.
K-Feldspatn tek bana erime scakl 1280 oC dir ve erime scakl daha yksek
olan tebeir ile kartrldnda, bu karmlarn her birinin erime noktalarnn kendi
ilk saf erime scaklklarnda farkl olur.
Bu olay "tektikum" kavramn da aklar. ki madde bir karm yapt zaman, bukarmn erime scaklnn, karm oluturan maddelerin her birinin erime
scaklndan farkl bir scaklkta ve altnda olmasna "tektik scaklk" denir. Bu
farkl ve dk scaklktaki karmn oranna da "tektik karm" ad verilir.
2.1.2.1.5. Magnezit
MgCO3 bileiminde olan magnezit, doada sert paralar eklinde, kristal ve amorf
olarak bulunur. Saf MgCO3 n sinterlemeye erime noktalar birbirinden uzakta
8/7/2019 seramik hammaddeler
24/29
bulunur. Bu zelliinden de yararlanlarak MgCO3 tan, atee dayankl (1600oC nin
zerinde) magnezit ve kromit tulalar yaplr.
Magnezit katks, seramik amurlarnda CaCO3 n yapt etkiyi yapar. Magnezit,
MgO olarak srlarda artistik dokularn ve eriticiliin olumasn salar.
MgCO3 n kalsine edilip MgO ekline dntrlmesinden sonra, magnezyumun
yars klorr haline dnecek ekilde HCl ile birletirilirse, MgO.MgCl2
bileiminde, su ile imento gibi sertleebilen "sorel imentosu" oluur.
2.1.2.1.6. Dolomit
Kalsiyum karbonat ile magnezyum karbonatn doadaki yaklak ayn molekl
oranlarndaki ekli dolomit adn alr. CaCO3.MgCO3 bileimindeki dolomitte
CaCO3 % 56, MgCO3 'da %44 orannda yer alr.Doada byk boyalar eklinde
bulunan bir mineral olan dolomit, birincil oluum alanlarnda kerek olumutur.
Buna karn ikincil alanlarda oluan dolomitler de vardr. Bunlar birincillerden saf,
porz ve yumuak olmaylar ile ayrlrlar.
17
Magnezit gibi dolomitten de atee dayankl tulalar retilir. Akini amurlarnda
da ayn CaCO3 n kullanld ekilde kullanlan dolomit ile dolomitli akini
amurlar elde edilir.
2.1.2.1.7. Wollastonit
Amerika'da 1952 ylndan beri kullanlan bu mineral, lifli bir kalsiyum silikattr.
CaO.SiO2 bileimindeki wollastonitin teorik bileimini % 48,25 CaO ve % 51,75
SiO2 oluturur. Sertlii 4,5-5 dolayndadr. Seramik amur ve srlarnda
kullanlabilen wollastonit, amurda eritici zellik gstererek, onun pime scakln
drr. Karbonat ieren minerallere karn wollastonit, piirilme srasnda gaz
kartmadndan, tek piirim amurlarnda dk scaklklarda baar ile kullanlr.
Ayn zamanda wollastonit amurlar scaklk deiikliklerine kar direnlidirler.
2.1.2.1.8.Boksit
8/7/2019 seramik hammaddeler
25/29
lk kez Fransa'nn Les Baux kentinde bulunan boksit su ieren bir
alminyumoksittir. (AI2O3.2 H2O)Doada % 25 e kadar Fe2O3 ile kark olarak
bulunur.Esas yapsnn Al2O3 olmasndan yararlanlarak, boksitten atee dayankl tulalarn
yapm iin yararlanlr. Boksit tek bana ok klme gsterdiinden, nce bir
miktar kille kartrlp eritilir ve sonra da tlp amot ekline getirilir. Bu amot
deien oranlarda balayc maddeler ile kartrlp ekillendirilerek, zel atee
dayankl tulalar yaplr.
2.1.2.1.9. Korund
Doal ve yapay olarak ikiye ayrlr. Saf ekli kristalize Al2O3 tir. Demir ile
karm ince taneli korunda doada damarlar' eklinde rastlanr. Korundun
sertliinden yararlanlarak zmpara talar yaplr.
18
Yapay korund, boksitin ok aamal bir ilemden geirilmesinden sonra
(demiroksitin ayrlmas, Al(OH)3 ktrlmesi, Al2O3 in kalsine yoluyla elde
edilmesi), elektrik arknda 2000oC de eritilmesi ile elde edilir. % 53,4 alminyum ve
%46,6 oksijen ieren korund, balayc kil veya gliserin bor asidi katks ile
ekillendirilip piirilir. Bylelikle, asit, baz ve atee dayankl rnler yaplr. Bu
rnlerin atee dayankll 1920C nin zerindedir.
2.1.2.1.10. Talk, Sabunta
3MgO.4SiO2,H2O kimyasal bileiminde olan bu maddeler, kristal yaplar farklminerallerdir. Talk yaprakklar, sabunta ise hacimsel tanecik dokularndan oluur.
Sertlik dereceleri ok dktr. Her ikisi de seramik amur ve srlarna katlrlar.
Ayn zamanda dorudan doruya kendileri de ekillendirilip piirilirler. Byle
rnlere steatit denir. Steatitin pime klmesi yoktur. Sert bir rn olduundan
deirmenlerin kaplanmasnda, deirmen bilyalar ve elektrik yaltkanlarnn
yapmnda deerlendirilir. Talka benzeyen bir dier madde, 3MgO. 2SiO2. 2H2O
bileimindeki serpentindir. Yaklak % 10 kadar Fe2O3 ierir.
8/7/2019 seramik hammaddeler
26/29
2.1.3. Yapay Olan zsz Seramik Hammaddeler
2.1.3.1. amot
Bir kilin amot olarak adlandrlabilmesi iin, balayc zelliini kaybedinceye dek
pimi olmas gerekir. Bu amot, krma ve tme makinelerinde istenilen tane
byklnde tlr. amurlarda kullanlan amotun tane bykl ve katk
oran, amurun trne ve yaplan parann byklne gre deiir. Akini ve
porselen amurlarnn iine belli oranlarda, bata kendi pimi krklar olmak zere
ince tlm ini krklar katlr. Bu katk pime srasnda amot grevini grr.
Salk gereleri ve ate tulas amurlarndan da amot deien oranlarda kullanlr.
amot katks ile seramik amurlarnn scaklk deiikliklerine gsterdikleri diren
arttrlr. amurda klmeleri ve balayc zellikleri azaltr, pimi amurun
gzenekliliini salar.
19
2.1.3.2. Silisyum Karbid
Karborundum olarak da adlandrlan SiC, arkl (grafit elektrodlu) elektrik frnlarnda
SiO2 in kokla birlikte eritilmesi sonucu elde edilir. Souduu zaman irice
kristallerden oluan, yeile kaan siyah renkli bir grnm alr. Erime noktasnn
2500oC ve s iletmesinin ok iyi olmasndan yararlanlarak, ayn korundda olduu
gibi, SiC den de zmpara talarnn yapmnda yararlanlr. En ok frn plaka ve dier
malzemelerinin yapmnda kullanlr. Frn diren tellerinin belli bir scakla kadar
dayanabilmesine karn, SiC elemanlar zerinden akm geirmekle dorudan stceleman olarak kullanlr.
2.1.3.3. Zirkon Oksit
Doada zirkon silikat eklinde bulunur. okluk Brezilya, Kuzey Amerika ve
Hindistan'da geni yataklar eklinde bulunur. Doadan kan zirkon kumu, flotasyon
(yzdrme) yntemi ile demir, titan gibi dier maddelerden ayrlr. Elektroporselen
amurlarna da katlan zirkon, 2000C nin zerine piirilen amurlarn bileimlerinde
8/7/2019 seramik hammaddeler
27/29
de kullanlr ve amura ani scaklk deiikliklerine kar diren salar. Srlarn
rtc yaplmasndan ZrO2 ve ZrSiO4 en ok kullanlan maddelerdendir.
2.1.3.4. Kalsiyum Fosfat
Ar snm su buhar aracl ile yalarndan uzaklatrlan sr kemikleri 800-
900oC de kalsine edilip, bileimi kalsiyum fosfat Ca3(PO4)2 olan kemik kl elde
edilir. Kaolin katks ile kemik porseleni yapmnda kemik klnden yararlanlr.
2.1.4. Organik Katk Maddeleri
Bu maddeler, amur pierken yandklarndan, katldklar maddenin gzenekliliiniarttrr, arln azaltrlar.
2.1.4.1. Kmr, Odun Kmr, Torf, Tala
Bu tr katklar, zerine arlk binmeyen duvar tulalarnn,hafif tulalarn ve yaltm
tulalarnn yapmnda kullanlr. rn pierken bu organikler yanacaklarndan,
20
oluan boluklar malzemenin hafiflii ve gzenekliliini salarlar.
2.1.4.2. Grafit
Kristalize karbon eklinde, gnays, glimmer, kalk ta ve granitin iinde bulunur.
Rengi koyu griden siyaha dek deiir ve yumuaktr. Dier organik maddelerin
tersine, grafit redksiyonlu atmosferde yanarak amurdan uzaklamaz ve rn atee
dayankl duruma getirir. Bundan baka ani scaklk deiikliklerine diren ve yksek
scaklk iletme yetenei gsterir. Metalurjide kullanlan eritme potalar grafitten imaledilir.
8/7/2019 seramik hammaddeler
28/29
21
KAYNAKLAR;
1-http://www.bosnakforum.com/index.php?topic=24476.0
2-http://chem.eng.ankara.edu.tr/345/345not3.pdf
3-http://www.aytacbicer.com/TR/DersNotlari/Hammadde/SeramikHammaddeler.pdf
4-http://www.turkseramik.com/index.php?board=45.0
5-http://www.serfed.com/tr/index.php
6-Seramik Hammaddeleri ve Teknolojik zellikleri (Yaar KBC)
7-http://ekutup.dpt.gov.tr/madencil/sanayiha/oik477c1.pdf8-http://web.deu.edu.tr/ansys/tezler/yuksek/3Dkirilmamekanigi-ylisanstezi.pdf
http://www.aytacbicer.com/TR/DersNotlari/Hammadde/SeramikHammaddeler.pdfhttp://www.aytacbicer.com/TR/DersNotlari/Hammadde/SeramikHammaddeler.pdfhttp://www.aytacbicer.com/TR/DersNotlari/Hammadde/SeramikHammaddeler.pdfhttp://www.aytacbicer.com/TR/DersNotlari/Hammadde/SeramikHammaddeler.pdf8/7/2019 seramik hammaddeler
29/29
22