28
SHOSTAKOVICH SYMPHONY NO.6 SINFONIETTA ESTONIAN FESTIVAL ORCHESTRA PAAVO JÄRVI

ShoStakovich · 4 DMITRI SHOSTAKOVICH (1906-1975) SYMPHONY NO.6 IN B MINOR, OP.54 1. I. LARGO 18’23 2. II. ALLEGRO 6’11 3. III. PRESTO 6’37 SINFONIETTA (QUARTET NO.8), OP.110(B)

  • Upload
    others

  • View
    5

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • ShoStakovich Symphony no.6

    Sinfonietta

    Estonian FEstival orchEstraPaavo Järvi

  • menu

    TracklisT

    english

    Français

    DeuTsch

    eesTi

  • 4

    DMITRI SHOSTAKOVICH (1906-1975)

    SYMPHONY NO.6 IN B MINOR, OP.541. I. LARGO 18’232. II. ALLEGRO 6’113. III. PRESTO 6’37 

    SINFONIETTA (QUARTET NO.8), OP.110(B)Arranged for String Orchestra and Timpani by Abram Stasevich

    4. I. LARGO 6’055. II. ALLEGRO MOLTO 2’576. III. ALLEGRO 4’497. IV. LARGO 6’058. V. LARGO 5’04

    TOTAL TIME: 56’28

    menu

  • 5

    DMITRI SHOSTAKOVICH (1906-1975)

    ESTONIAN FESTIVAL ORCHESTRAFLORIAN DONDERER CONCERTMASTERMADIS METSAMART TIMPANI

    PAAVO JÄRVI CONDUCTOR

  • Without Pärnu, the Estonian Festival Orchestra and this – our fi rst album together – would not exist. Pärnu is a special place that embodies the history and spirit of the orchestra, my own family and Estonia as a whole. It is a quiet seaside resort on the Baltic coast, south of Tallinn, where all the Järvi family gathered for two months every summer. With its large and sheltered sandy bay, endless parks and surrounding birch forests, Pärnu has always been a favourite holiday destination and, during occupation, it was also the summer home of many Soviet artists including Dmitri Shostakovich and David Oistrakh who visited for the nearest thing to western tolerance and understanding in the Soviet Union. A holiday any closer to the West was not possible for any of us. It was here in 1973 that I met Shostakovich together with my father when I was ten years old, a moment captured on camera and which now sits proudly in the family photo album. Behind the camera was Gustav Ernesaks, the Estonian choral conductor and composer whose song, Mu isamaa on minu arm, became an unoffi cial national anthem for all Estonians during the Soviet occupation.In 1980 we left for the States and for years to come, memories of childhood holidays in Pärnu became increasingly distant and nostalgic. Only after the collapse of the Soviet Union and the renewed Independence of Estonia were we eventually allowed to return home and, following my father’s initiative in creating a conducting Masterclass Academy in Pärnu, we decided to expand the venture into a summer festival, celebrating the orchestra at its heart. In July 2011 the Pärnu Music Festival came into life and so did the Estonian Festival Orchestra, bringing together young Estonian players and top-league musicians from orchestras around the world, – musical

    8

    THE PÄRNU SPIRITBY PAAVO JÄRVI

    menu

  • 9

    colleagues with whom I have had the pleasure to work with on numerous occasions over the years. It was immediately clear that another family had been born with a hunger and energy for performing together which is a rare joy to fi nd nowadays.An important component in creating the orchestra was to “match-make” the players. If you are a young player in Estonia, it doesn’t matter how good you are, it’s not often easy to make contact with a top player in the west. Now we can give these young musicians the advantage to play with elite players from abroad and get to know them as new friends. This spirit is what drives the orchestra and it is a delight each summer to see how those relationships have grown naturally, creating a melting pot of national and international talent where nationality is happily and importantly no boundary.The week of the festival is intense and everyone gives their utmost in a schedule packed tight with rehearsals, master-classes and concerts, following which we gather together in what is now traditionally known as the “real festival headquarters” – the Passion Café, where friendships are forged and new plans for the future are hatched. It is a remarkable coincidence, and one which is never lost on me, that in the very same building where the Passion Café now stands there used to be a printing house where the manifesto for the Estonian Declaration of Independence was fi rst printed in 1918. It is often said that there is something in the Estonian air that is a mixture of Scandinavian, German and Russian infl uences and, even though we have our own very strong national identity, it is true that we also have a natural feeling for neighbouring cultures as a result of our historical and geographical position. So the idea for the Estonian Festival Orchestra is to explore music by composers from across the Baltic region, which naturally includes championing Estonia’s own composers and music from the Nordic countries as well as music from Poland, Russia and Germany, countries with which our history is strongly interlinked. For our fi rst recording I have chosen the music of Shostakovich, not only because he is one of the giants of 20th century music but also because of his connection to Pärnu where he both stayed

    ENGLISH

  • and composed. Symphony No.6 is a masterpiece but it also differs from all of Shostakovich’s other symphonies because it has an air of peculiar lightness. As the composer himself said “I wanted to convey in it the moods of spring, joy and youth.” Despite that lightness the subtexts are grim and after the fi rst casual listen one can sense the composer’s struggle with the terror of living in the Soviet reality.The “Sinfonietta” is a 1961 arrangement for string orchestra and timpani of Shostakovich’s String Quartet No.8 compiled by the composer’s trusted friend, Abram Stasevich, and orchestrated with the composer’s personal blessing. Premiered one year previously, the Quartet is a musical autobiography describing Shostakovich’s life to that point, including citations of pieces that he had previously written and his own musical leitmotif – DSCH. It is a profound work dedicated “In memory of the victims of fascism and war” and which, when performed by the Borodin Quartet at his home in Moscow, left the composer in tears.Performing and recording these works in Pärnu with a generation of musicians who can now enjoy both peace and freedom of movement across Europe’s borders makes these works feel even more poignant. As the Estonian Declaration of Independence states:“You stand on the threshold of a hopeful future in which you shall be free and independent in determining and directing your destiny! Begin building a home of your own, ruled by law and order, in order to be a worthy member within the family of civilized nations!”

    10

  • 11

    ENGLISH

    PAAVO JÄRVIPAAVO JÄRVI WAS BORN AND STUDIED IN TALLINN UNTIL HIS FAMILY RELOCATED TO THE STATES IN 1980, WHEN PAAVO WAS 18. THERE HE STUDIED AT THE CURTIS INSTITUE OF MUSIC AND THE LOS ANGELES PHILHARMONIC INSTITUTE WITH LEONARD BERNSTEIN.HE RETURNED TO EUROPE IN 1994 TO TAKE UP THE POST OF PRINCIPAL CONDUCTOR OF THE MALMÖ SYMPHONY ORCHESTRA AND THE FOLLOWING YEAR WAS ALSO NAMED PRINCIPAL CONDUCTOR OF THE ROYAL STOCKHOLM PHILHARMONIC. SINCE THEN HE LED SUCCESSFUL TENURES AT THE HELM OF ORCHESTRAS INCLUDING THE CINCINNATI SYMPHONY ORCHESTRA (2001-2011), FRANKFURT RADIO SYMPHONY ORCHESTRA (2006-2013) AND ORCHESTRE DE PARIS (2010-2016). SINCE 2004 HE HAS ENJOYED A SPECIAL RELATIONSHIP WITH THE DEUTSCHE KAMMERPHILHARMONIE BREMEN AS ITS ARTISTIC DIRECTOR AND IS ADDITIONALLY ARTISTIC ADVISOR TO THE ESTONIAN NATIONAL SYMPHONY ORCHESTRA. IN 2015 PAAVO JÄRVI BECAME CHIEF CONDUCTOR OF THE NHK SYMPHONY ORCHESTRA, TOKYO AND, STARTING IN 2019, CHIEF CONDUCTOR OF TONHALLE ORCHESTER ZÜRICH.IN ADDITION TO HIS PERMANENT POSITIONS, JÄRVI IS IN MUCH DEMAND AS A GUEST CONDUCTOR, APPEARING REGULARLY WITH THE BERLINER PHILHARMONIKER, MÜNCHNER PHILHARMONIKER, LONDON’S PHILHARMONIA ORCHESTRA, STAATSKAPELLE BERLIN AND STAATSKAPELLE DRESDEN.PAAVO JÄRVI IS A DEDICATED SUPPORTER OF ESTONIAN COMPOSERS AND WAS AWARDED THE ORDER OF THE WHITE STAR BY THE PRESIDENT OF ESTONIA IN 2013 FOR HIS OUTSTANDING CONTRIBUTION TO ESTONIAN CULTURE. DURING HIS SIX YEAR TENURE AT THE ORCHESTRE DE PARIS HE WAS APPOINTED COMMANDEUR DE L’ORDRE DES ARTS ET DES LETTRES BY THE FRENCH MINISTRY OF CULTURE AND WAS PRESENTED WITH THE PRESTIGIOUS SIBELIUS MEDAL FOR HIS CONTRIBUTION IN BRINGING THE FINNISH COMPOSER’S MUSIC TO A WIDER AUDIENCE. WITH AN EXTENSIVE DISCOGRAPHY, PAAVO JÄRVI HAS WON A GRAMMY AWARD FOR HIS RECORDING OF SIBELIUS’ CANTATAS WITH THE ESTONIAN NATIONAL SYMPHONY ORCHESTRA, ESTONIAN NATIONAL MALE CHOIR AND ELLERHEIN GIRLS CHOIR. HE WAS NAMED ARTIST OF THE YEAR BY BOTH GRAMOPHONE (UK) AND DIAPASON (FRANCE) IN AUTUMN 2015.

    menu

  • Sans Pärnu, l’Estonian Festival Orchestra et ceci – notre premier album ensemble – n’existeraient pas. Pärnu est un lieu spécial, qui incarne l’histoire et l’esprit de l’orchestre, ma propre famille, et l’Estonie dans son ensemble. C’est une station balnéaire tranquille sur la côte baltique, au sud de Tallinn, où toute la famille Järvi se retrouvait chaque été pendant deux mois. Avec sa grande baie sablonneuse bien abritée, ses parcs sans fi n et ses forêts de bouleaux environnantes, Pärnu a toujours été un lieu de villégiature favori ; et, pendant l’Occupation, c’était aussi le lieu de résidence estivale de nombreux artistes soviétiques, dont Dimitri Chostakovitch et David Oïstrakh, qui y venaient pour ce qui se rapprochait le plus d’une tolérance et d’une compréhension occidentales en Union soviétique. Des vacances plus à l’ouest n’étaient possibles pour aucun de nous. C’est ici, en 1973, avec mon père, que j’ai rencontré Chostakovitch alors que j’avais dix ans – moment immortalisé par une photo maintenant fi èrement placée dans l’album familial. Derrière l’objectif se trouvait Gustav Ernesaks, chef de chœur et compositeur estonien dont la mélodie Mu isamaa on minu arm est devenue un hymne national offi cieux pour tous les Estoniens pendant l’occupation soviétique.En 1980, nous sommes partis pour les États-Unis, et, dans les années qui ont suivi, les souvenirs d’enfance des vacances à Pärnu se sont faits de plus en plus distants et nostalgiques. C’est seulement après l’effondrement de l’Union soviétique et l’indépendance renouvelée de l’Estonie que nous avons pu rentrer chez nous ; à la suite de l’initiative de mon père, qui a créé une Académie de direction à Pärnu, nous avons décidé d’agrandir ce projet en un festival estival célébrant l’orchestre qui en est le cœur. En juillet, le Festival de musique de Pärnu a donc vu le jour, de même que l’Estonian Festival Orchestra, réunissant de jeunes musiciens estoniens et des

    12

    L’ESPRIT DE PÄRNUPAR PAAVO JÄRVI

    menu

  • 13

    instrumentistes de premier rang venus d’orchestres du monde entier – des collègues musiciens avec qui j’ai souvent eu le plaisir de travailler en de nombreuses occasions au fi l des ans. Il est aussitôt apparu clairement qu’une autre famille était née avec l’envie et l’énergie de jouer ensemble – une joie qu’on goûte rarement de nos jours.L’un des éléments importants dans la création de l’orchestre consistait à nouer des relations entre les musiciens. Pour un jeune instrumentiste estonien, si bon soit-il, il n’est souvent pas facile de tisser des liens avec un musicien occidental de haut niveau. Désormais, on peut donner à ces jeunes la possibilité de jouer avec des musiciens étrangers de l’élite et de faire connaissance avec eux comme de nouveaux amis. Cet esprit est ce qui anime l’orchestre, et c’est un plaisir chaque été de voir comment ces relations se développent naturellement, créant un creuset de talents nationaux et internationaux où – fait important – la nationalité n’est heureusement pas une frontière.La semaine du festival est intense, et chacun fait de son mieux dans un calendrier serré de répétitions, masterclasses et concerts, après quoi nous nous réunissons dans ce qui est traditionnellement appelé le « siège véritable du festival » – le Passion Café, où les amitiés se forgent et les nouveaux projets pour l’avenir éclosent. Par une coïncidence remarquable, qui ne m’a jamais échappé, c’est dans ce même bâtiment qui abrite aujourd’hui le Passion Café que se trouvait l’imprimerie où la déclaration d’indépendance de l’Estonie fut imprimée pour la première fois en 1918. On dit souvent qu’il y a quelque chose dans l’air estonien qui est un mélange d’infl uences scandinaves, allemandes et russes ; il est vrai que, malgré notre très forte identité nationale, nous sommes également sensibles aux cultures voisines, du fait de notre position historique et géographique. L'idée pour l’Estonian Festival Orchestra est d’explorer la musique de la région baltique, ce qui englobe bien entendu les compositeurs estoniens eux-mêmes, ceux des pays nordiques, ainsi que la musique de Pologne, de Russie et d’Allemagne, pays avec lesquels le nôtre a de forts liens historiques.

    FRANÇAIS

  • Pour notre premier enregistrement, j’ai choisi la musique de Chostakovitch, non seulement parce qu’il est l’un des géants de la musique du XXe siècle, mais aussi pour ses liens avec Pärnu, où il a à la fois séjourné et composé. La Sixième Symphonie est un chef-d’œuvre, mais qui diffère de toutes ses autres symphonies en ce qu’elle donne une singulière impression de légèreté. Comme le disait le compositeur lui-même : « Je voulais exprimer les humeurs du printemps, de la joie et de la jeunesse. » Malgré cette légèreté, les sous-textes sont sombres, et, après une première audition superfi cielle, on sent la lutte du compositeur contre la terreur de vivre dans la réalité soviétique.La Sinfonietta est un arrangement pour orchestre à cordes et timbales du Quatuor à cordes no 8 de Chostakovitch, dû à l’un de ses amis de confi ance, Abram Stassevitch, et orchestré avec la bénédiction personnelle du compositeur. Créé un an auparavant, le Quatuor est une autobiographie musicale décrivant la vie de Chostakovitch jusque-là, avec des citations d’œuvres qu’il avait écrites antérieurement et son propre leitmotiv musical – DSCH (ré-mi bémol-do-si en notation allemande). C’est une œuvre profonde, dédiée « à la mémoire des victimes du fascisme et de la guerre » et qui, jouée par le Quatuor Borodine chez lui à Moscou, laissa le compositeur en larmes.Jouer et enregistrer ces œuvres à Pärnu avec une génération de musiciens qui peuvent maintenant à la fois goûter la paix et franchir librement les frontières européennes rend ces œuvres d’autant plus poignantes. Comme le dit la déclaration d’indépendance de l’Estonie :« Vous êtes au seuil d’un avenir plein d’espoir, dans lequel vous serez libres et indépendants pour déterminer et orienter votre destinée ! Commencez par construire votre propre patrie, régie par la loi et l’ordre, afi n d’être un membre valeureux au sein de la famille des nations civilisées ! »

    14

  • 15

    FRANÇAIS

    PAAVO JÄRVIN É À TALLINN, PAAVO JÄRVI Y FAIT SES ÉTUDES JUSQU’À CE QU’IL PARTE AVEC SA FAMILLE POUR LES ÉTATS-UNIS EN 1980, À L’ÂGE DE DIX-HUIT ANS. IL SE FORME ALORS AU CURTIS INSTITUE OF MUSIC ET AU LOS ANGELES PHILHARMONIC INSTITUTE AVEC LEONARD BERNSTEIN.IL REVIENT EN EUROPE EN 1994 POUR PRENDRE LES FONCTIONS DE CHEF PRINCIPAL DE L’ORCHESTRE SYMPHONIQUE DE MALMÖ, AVANT D’ÊTRE NOMMÉ AUSSI CHEF PRINCIPAL DU PHILHARMONIQUE ROYAL DE STOCKHOLM L’ANNÉE SUIVANTE. DEPUIS LORS, IL OCCUPE AVEC SUCCÈS DES POSTES À LA TÊTE DE DIFFÉRENTS ORCHESTRES, DONT LE CINCINNATI SYMPHONY ORCHESTRA (2001-2011), L’ORCHESTRE SYMPHONIQUE DE LA RADIO DE FRANCFORT (2006-2013) ET L’ORCHESTRE DE PARIS (2010-2016). DEPUIS 2004, IL ENTRETIENT DES RELATIONS SPÉCIALES AVEC LA DEUTSCHE KAMMERPHILHARMONIE DE BRÊME EN TANT QUE DIRECTEUR ARTISTIQUE, ET IL EST EN OUTRE CONSEILLER ARTISTIQUE DE L’ORCHESTRE SYMPHONIQUE NATIONAL D’ESTONIE. EN 2015, PAAVO JÄRVI DEVIENT CHEF PRINCIPAL DE L’ORCHESTRE SYMPHONIQUE DE LA NHK À TOKYO, ET IL SERA CHEF PRINCIPAL DU TONHALLE ORCHESTER ZÜRICH À PARTIR DE 2019.OUTRE SES POSTES PERMANENTS, JÄRVI EST TRÈS SOLLICITÉ COMME CHEF INVITÉ, SE PRODUISANT RÉGULIÈREMENT AVEC LE PHILHARMONIQUE DE BERLIN, LE PHILHARMONIQUE DE MUNICH, LE PHILHARMONIA ORCHESTRA DE LONDRES, LA STAATSKAPELLE DE BERLIN ET LA STAATSKAPELLE DE DRESDE.FERVENT DÉFENSEUR DES COMPOSITEURS ESTONIENS, PAAVO JÄRVI REÇOIT L’ORDRE DE L’ÉTOILE BLANCHE DU PRÉSIDENT ESTONIEN EN 2013 POUR SA CONTRIBUTION EXCEPTIONNELLE À LA CULTURE DE SON PAYS. AU COURS DE SES SIX ANNÉES À LA TÊTE DE L’ORCHESTRE DE PARIS, IL EST NOMMÉ COMMANDEUR DE L’ORDRE DES ARTS ET DES LETTRES PAR LE MINISTRE DE LA CULTURE ET REÇOIT LA PRESTIGIEUSE MÉDAILLE SIBELIUS POUR AVOIR AIDÉ À FAIRE CONNAÎTRE À UN PLUS LARGE PUBLIC LA MUSIQUE DU COMPOSITEUR FINLANDAIS. AVEC UNE VASTE DISCOGRAPHIE, PAAVO JÄRVI A REMPORTÉ UN GRAMMY AWARD POUR SON ENREGISTREMENT DES CANTATES DE SIBELIUS AVEC L’ORCHESTRE SYMPHONIQUE NATIONAL ESTONIEN, LE CHŒUR D’HOMMES NATIONAL ESTONIEN ET LE CHŒUR DE JEUNES FILLES ELLERHEIN. IL A ÉTÉ NOMMÉ ARTISTE DE L’ANNÉE À LA FOIS PAR GRAMOPHONE (ROYAUME-UNI) ET DIAPASON (FRANCE) À L’AUTOMNE 2015.

    menu

  • Ohne Pärnu würde das Estnische Festivalorchester und unser erstes gemeinsames, hier vorliegendes Album nicht existieren. Pärnu ist ein besonderer Ort, der die Geschichte und den Geist des Orchesters, meine eigene Familie und Estland als Ganzes zum Ausdruck bringt. Es ist ein recht ruhiger Urlaubsort an der Baltischen Küste südlich von Tallinn, wo die gesamte Familie Järvi jeden Sommer für zwei Monate zusammenkam. Mit seiner breiten, geschützten, sandigen Bucht, unendlichen Parkanlagen und Birkenwäldern in der Umgebung war Pärnu immer ein besonders beliebtes Ferienziel und während der Besatzungszeit auch der Sommersitz vieler sowjetischer Künstler, darunter Dmitri Schostakowitsch und David Oistrach, die dorthin fuhren, weil es der westlichen Toleranz und dem westlichen Verständnis innerhalb der Sowjetunion am nächsten stand. Einen dem Westen näheren Urlaubsort gab es für uns nicht.Hier traf ich gemeinsam mit meinem Vater 1973 Schostakowitsch, als ich zehn Jahre alt war. Dieser Moment wurde in einem Foto verewigt und befi ndet sich nun stolz im Familienfotoalbum. Der Fotograf war Gustav Ernesaks, der estnische Chorleiter und Komponist, dessen Lied Mu isamaa on minu arm für alle Esten während der sowjetischen Besatzung eine inoffi zielle Nationalhymne war.1980 zogen wir in die USA, und in den folgenden Jahren lagen die Kindheitserinnerungen an die Ferien in Pärnu immer weiter zurück und wurden immer nostalgischer. Erst nach dem Zusammenbruch der Sowjetunion und der neuerlichen Unabhängigkeit Estlands war es uns schließlich erlaubt zurückzukehren, und nachdem wir der Initiative meines Vaters Folge geleistet und eine Meisterklassen-Akademie für Dirigieren in Pärnu gegründet hatten, beschlossen wir, das Projekt auf ein Sommerfestival auszuweiten, in dessen Zentrum das Orchester stehen sollte. Im Juli 2011 entstand so das Pärnu Muusikafestival und auch das Estnische Festivalorchester,

    18

    DER GEIST VON PÄRNUVON PAAVO JÄRVI

    menu

  • 19

    das junge estnische und Spitzenmusiker von Orchestern aus der ganzen Welt zusammenbringt – Musikerkollegen, mit denen ich das Vergnügen hatte, über die Jahre bei vielen Gelegenheiten zusammenzuarbeiten. Es war sofort klar, dass dadurch eine andere Familie entstand, die Lust und Energie besaß, Werke gemeinsam aufzuführen, und das mit einer Freude, die heute nur selten ist.Eine wichtige Komponente bei der Bildung des Orchesters bestand darin, eine Verbindung zwischen den Spielern herzustellen. Wenn man ein junger Musiker in Estland ist, kann es oft schwer sein, mit einem Spitzenspieler aus dem Westen in Kontakt zu kommen, unabhängig davon, wie gut man ist. Nun können wir diesen jungen Instrumentalisten den Vorteil verschaffen, mit Elitemusikern aus dem Ausland zu spielen und sie als neue Freunde kennenzulernen. Dieser Geist ist der Antrieb des Orchesters, und es ist jeden Sommer ein Vergnügen zu sehen, wie diese Beziehungen natürlich gewachsen sind und einen Schmelztiegel nationaler und internationaler Talente bilden, indem die Nationalität erfreulicher- und wichtigerweise keine Grenze bildet.Die Festivalwoche ist intensiv, und jeder gibt sein Bestes in einem gedrängten Zeitplan mit Proben, Meisterklassen und Konzerten, worauf wir an einem Ort zusammenkommen, der nun üblicherweise als das „richtige Festival-Hauptquartier“ bezeichnet wird: das Passion Café, wo Freundschaften geschlossen und neue Pläne für die Zukunft geschmiedet werden. Ein bemerkenswerter Zufall, den ich keineswegs übersehen kann, besteht darin, dass in eben dem Gebäude, in dem sich das Passion Café heute befi ndet, früher eine Druckerei war, wo das Manifest für die Estnische Unabhängigkeitserklärung 1918 zum ersten Mal gedruckt wurde.Oft wird gesagt, dass in der estnischen Luft etwas liege, das eine Mischung aus skandinavischen, deutschen und russischen Einfl üssen ist, und obwohl wir unsere eigene, sehr stark ausgeprägte nationale Identität haben, ist es richtig, dass wir als Ergebnis unserer historischen und geographischen Lage auch ein natürliches Empfi nden für Nachbarkulturen besitzen. So besteht die Idee für das Estnische Festivalorchester darin, die Musik von Komponisten der ganzen baltischen Region zu erforschen, was aber natürlich das Eintreten für Estlands eigene Komponisten und die Musik der Länder des Nordens mit einschließt sowie die aus Polen, Russland und Deutschland,

    DEUTS

    CH

  • also aus Ländern, mit denen unsere Geschichte eng verbunden ist. Für unsere erste Aufnahme wählte ich Musik von Schostakowitsch, und das nicht nur weil er einer der Giganten der Musik des 20. Jahrhunderts ist, sondern auch wegen seiner Verbindung zu Pärnu, wo er sich sowohl aufhielt als auch komponierte. Die 6. Symphonie ist ein Meisterwerk, doch unterscheidet sie sich auch von allen anderen Symphonien Schostakowitschs, da sie etwas sonderbar Helles an sich hat. Wie der Komponist selbst sagte: „Ich wollte darin die Stimmungen des Frühlings, der Freude und der Jugend wiedergeben“. Trotz dieser Helligkeit ist das eigentlich Gemeinte düster, und nach dem ersten fl üchtigen Zuhören kann man den Kampf des Komponisten mit dem Terror fühlen, in der sowjetischen Realität zu leben.Die „Sinfonietta“ ist eine 1961 für Streichorchester und Pauken bearbeitete Fassung des Streichquartetts Nr. 8 von Schostakowitsch. Sie stammt von Abram Stasewitsch, dem getreuen Freund des Komponisten, und wurde mit Schostakowitschs persönlicher Zustimmung orchestriert. Das ein Jahr davor uraufgeführte Quartett ist eine musikalische Autobiographie, die das Leben von Schostakowitsch so beschreibt, dass es sogar Zitate seiner eigenen, früher geschriebenen Stücke sowie sein eigenes musikalisches Leitmotiv – DSCH – enthält. Es ist ein tiefgehendes Werk, das die Widmung „Im Gedenken an die Opfer des Faschismus und des Krieges“ trägt und den Komponisten bei der Aufführung durch das Borodin Quartett in seiner Wohnung in Moskau zum Weinen brachte.Dass wir diese Werke in Pärnu mit einer Musikergeneration aufführen und aufnehmen können, die nun sowohl den Frieden als auch die Bewegungsfreiheit quer über Europas Grenzen hinweg genießen kann, macht diese Werke nur noch ergreifender. So wie es in der estnischen Unabhängigkeitserklärung zu lesen ist:„Sie stehen an der Schwelle einer hoffnungsvollen Zukunft, in der Sie Ihr Schicksal frei und unabhängig bestimmen und lenken können! Beginnen Sie damit, für sich selbst eine Heimat zu errichten, die von Recht und Ordnung regiert wird, damit sie ein würdiges Mitglied in der Familie der zivilisierten Nationen wird!“

    20

  • 21

    DEUTS

    CH

    PAAVO JÄRVIPAAVO JÄRVI WURDE IN TALLINN GEBOREN UND STUDIERTE AUCH DORT, BIS SEINE FAMILIE 1980, ALS PAAVO 18 JAHRE ALT WAR, IN DIE USA ZOG. DORT STUDIERTE ER AM CURTIS INSTITUTE OF MUSIC UND AM LOS ANGELES PHILHARMONIC INSTITUTE MIT LEONARD BERNSTEIN.1993 KAM ER NACH EUROPA ZURÜCK, WO ER DEN POSTEN DES CHEFDIRIGENTEN DES MALMÖ SYMFONIORKESTER ÜBERNAHM UND IM DARAUFFOLGENDEN JAHR AUCH ZUM CHEFDIRIGENTEN DES KUNGLIGA FILHARMONISKA ORKESTERN VON STOCKHOLM WURDE. SEITHER LEITETE ER ERFOLGREICH VERSCHIEDENE ORCHESTER WIE DAS CINCINNATI SYMPHONY ORCHESTRA (2001-2011), DAS HR-SINFONIEORCHESTER FRANKFURT (2006-2013) UND DAS ORCHESTRE DE PARIS (2010-2016). SEIT 2004 BESTEHT EINE BESONDERE VERBINDUNG ZWISCHEN IHM UND DER DEUTSCHEN KAMMERPHILHARMONIE BREMEN, DEREN KÜNSTLERISCHE LEITUNG ER ÜBERNAHM. AUSSERDEM IST ER KÜNSTLERISCHER BERATER DES EESTI RIIKLIK SÜMFOONIAORKESTER (ESTNISCHES NATIONAL-SYMPHONIEORCHESTER). IM JAHR 2015 WURDE PAAVO JÄRVI CHEFDIRIGENT DES NHK-SINFONIEORCHESTERS VON TOKIO UND WIRD AB ANFANG 2019 CHEFDIRIGENT DER TONHALLE ORCHESTER ZÜRICH.ZUSÄTZLICH ZU SEINEN STÄNDIGEN POS TEN WIRD JÄRVI OFT ALS GASTDIRIGENT EINGELADEN UND TRITT SO REGELMÄSSIG MIT DEN BERLINER PHILHARMONIKERN, DEN MÜNCHNER PHILHARMONIKERN, DEM PHILHARMONIA ORCHESTRA LONDON, DER STAATSKAPELLE BERLIN UND DER STAATSKAPELLE DRESDEN AUF.PAAVO JÄRVI IST EIN ENGAGIERTER VERFECHTER ESTNISCHER KOMPONISTEN UND ERHIELT VOM PRÄSIDENTEN VON ESTLAND 2013 DEN ORDEN DES WEISSEN STERNS FÜR SEINEN HERVORRAGENDEN BEITRAG ZUR ESTNISCHEN KULTUR. WÄHREND SEINER SECHSJÄHRIGEN AMTSZEIT BEIM ORCHESTRE DE PARIS WURDE ER VOM FRANZÖSISCHEN KULTUSMINISTERIUM ZUM COMMANDEUR DE L’ORDRE DES ARTS ET DES LETTRES ERNANNT UND ERHIELT DIE RENOMMIERTE SIBELIUS-MEDAILLE FÜR SEINE BEMÜHUNGEN, DIE MUSIK DES FINNISCHEN KOMPONISTEN EINEM BREITEREN PUBLIKUM ZUGÄNGLICH ZU MACHEN.IM RAHMEN SEINER UMFANGREICHEN DISKOGRAFIE GEWANN PAAVO JÄRVI EINEN GRAMMY AWARD FÜR SEINE AUFNAHME VON SIBELIUS-KANTATEN MIT DEM ESTNISCHEN NATIONAL-SYMPHONIEORCHESTER, DEM ESTNISCHEN NATIONAL-MÄNNERCHOR UND DEM ELLERHEIN GIRLS CHOIR. IM HERBST 2015 WURDE ER SOWOHL VON GRAMOPHONE (GB) ALS AUCH VON DIAPASON (FRANKREICH) ZUM KÜNSTLER DES JAHRES ERNANNT.

    menu

  • Ilma Pärnuta ei oleks ei Eesti Festivaliorkestrit ega meie esimest ühist plaati kindlasti olemas. Pärnu on eriline paik, mis kätkeb endas nii selle orkestri, minu perekonna kui ka paljuski terve Eesti ajalugu ja olemust. See on Tallinnast lõunapool asuv vaikne Läänemere-äärne kuurort, kus terve Järvide perekond igal aastal kaheks kuuks kokku sai. Oma suure ja mõnusa liivase merelahe, lõputute parkide ja seda ümbritsevate kaasikutega on Pärnu alati olnud puhkuse veetmise meelispaik. Nõukogude okupatsiooni ajal oli see linn suvekoduks paljudele kultuuriinimestele, kelle hulgas olid ka Dmitri Šostakovitš ja David Oistrahh. Neile oli Pärnu läänelikule mõtlemisele ja hoiakutele lähim paik toonases Nõukogude Liidus – tookord ei olnud meist kellelgi võimalik veeta puhkust läänemaailmale veel lähemal.See oli siinsamas 1973. aastal, kui ma kümneaastasena kohtasin koos oma isaga olles Šostakovitšit – foto sellest sündmusest asub väärikal kohal meie perekonna albumis. Pildistaja oli Gustav Ernesaks, eesti koorijuht ja helilooja, kelle koorilaul „Mu isamaa on min u arm“ oli nõukogude okupatsiooni ajal eestlaste mitteametlik rahvushümn.Kui me 1980. aastal Ameerika Ühendriikidesse elama asusime, jäid mälestused Pärnust järjest kaugemaks ja nostalgilisemaks. Alles pärast Nõukogude Liidu kokkuvarisemist ja Eesti taasiseseisvumist avanes meil võimalus koju naasta ja minu isa initsiatiivil Pärnus korraldatud rahvusvahelise dirigeerimise meistrikursuse jätkuks otsustasime laiendada selle sündmuse suvefestivaliks, mille keskmeks sai festivaliorkester. Juulis 2011 nägid ilmavalgust Pärnu Muusikafestival ning Eesti Festivaliorkester, mis tõi kokku noored eesti muusikud kõrvuti mängijatega maailma tipporkestritest – minu muusikalised kolleegid, kellega mul on olnud õnn aastate jooksul tihti koos töötada. Oli korrapealt selge, et siin tekkis uus perekond, mis oli täis

    24

    PÄRNU HINGPAAVO JÄRVI

    menu

  • 25

    energiat ja janunes koosmusitseerimise järele. Sellist rõõmu ei kohta tänapäeva maailmas kuigi tihti.Selle orkestri loomisel oli peamine idee viia kokku eri maadelt pärit mängijad. Kui oled noor eesti muusik, ükskõik kui hea, pole sul kuigi lihtne leida kontakte lääneriikide interpreetidega. Siin saame neile noortele inimestele anda võimaluse koos musitseerida ja saada sõbraks teiste maade esmaklassiliste muusikutega. Seda orkestrit kannab eriline hingus ning igal suvel on rõõm näha, kuidas tekkinud suhted on omasoodu edasi arenenud, kuidas on kujunenud justkui talentide „sulatusahi“, kus rahvusel ei ole – õnneks ja teadlikult – mingit tähtsust. Festivali nädal on intensiivne ja igaüks annab oma parima. Ajakavas on iga päev tihedalt täis proove, meistrikursusi ja kontserte. Pärast neid saadakse kokku festivali „peakorteris“ kohvikus Passioon, kus süvendatakse sõprust ja tehakse tulevikuplaane. Ma ei unusta iialgi tähelepanuväärset kokkusattumust, et selles samas majas oli kunagi trükikoda, kus 1918. aastal trükiti „Manifest kõigile Eestimaa rahvastele“.Tihti öeldakse, et Eesti õhustikus on midagi, mis on otsekui segu skandinaavia, saksa ja vene mõjudest, ning et kuigi meil on tugev rahvuslik identiteet, tunnetame tänu oma geograafi lisele asukohale hästi naabermaade kultuuri. Nõnda on Eesti Festivaliorkestri eesmärk mängida eelkõige Läänemere piirkonnast pärit heliloojate – ajalooliselt tihedalt seotud maade – muusikat, Eesti heliloojate kõrval ka Põhjamaade, Poola, Venemaa ja Saksa helitöid.Meie esimesele plaadile olen valinud Šostakovitši muusika, mitte ainult sellepärast, et ta oli 20. sajandi muusika suurkuju, vaid ka tema seoste pärast Pärnuga, kus ta puhkas ja muusikat kirjutas. 6. sümfoonia on šedööver, mis erineb helilooja kõigist teistest sümfooniatest omapärase kerguse poolest. Helilooja ise on öelnud: „Ma soovisin selles edasi anda kevade, rõõmu ja nooruse meeleolu.“ Kergusest hoolimata on sümfoonia alltekst ikkagi sünge ja pärast esmast pealiskaudset kuulamist märkab, et selles väljendub Šostakovitši võitlus nõukogude reaalsuse ja terroriga.

    EESTI

  • Sümfoniett on Šostakovitši sõbra Abram Stasevitši poolt helilooja heakskiidul 1961. aastal keelpilliorkestrile ja timpanitele seatud versioon tema keelpillikvartetist nr. 8. See kvartett, mille esiettekanne oli aasta varem, on Šostakovitši muusikaline autobiograafi a, mis kajastab helilooja elu sel perioodil ning sisaldab varasematest teostest pärit tsitaatide kõrval ka tema isiklikku muusikalist juhtmotiivi-monogrammi DSCH (nootidena d-es-c-h). See sügav teos on pühendatud fašismi ja sõja ohvrite mälestusele ning selle esiettekandel Moskvas Borodini kvarteti poolt ei suutnud helilooja pisaraid tagasi hoida.Esitades ja salvestades neid teoseid Pärnus muusikutega, kelle põlvkond võib praegu, piirideta Euroopas nautida rahu ja vabadust, muutuvad need Eesti Vabariigi iseseisvusmanifesti sõnad veelgi tähendusrikkamaks: „Eesti! Sa seisad lootusrikka tuleviku lävel, kus sa vabalt ja iseseisvalt oma saatust võid määrata ja juhtida! Asu ehitama oma kodu, kus kord ja õigus valitseks, et olla vääriliseks liikmeks kultuurrahvaste peres!“

    26

  • 27

    EESTI

    PAAVO JÄRVIPAAVO JÄRVI ON SÜNDINUD JA ESMASE MUUSIKALISE HARIDUSE SAANUD TALLINNAS. 1980. AASTAL, KUI PAAVO OLI 18-AASTANE, ASUS JÄRVIDE PEREKOND ELAMA AMEERIKA ÜHENDRIIKIDESSE. SEAL JÄTKAS TA ÕPINGUID CURTISE MUUSIKAINSTITUUDIS JA LOS ANGELESE FILHARMOONIA INSTITUUDIS LEONARD BERNSTEINI KÄE ALL.1994. AASTAL PÖÖRDUS PAAVO JÄRVI TAGASI EUROOPASSE, ASUDES TÖÖLE MALMÖ SÜMFOONIAORKESTRI PEADIRIGENDINA. AASTA HILJEM SAI TEMAST KA STOCKHOLMI KUNINGLIKU FILHARMOONIA ORKESTRI PEADIRIGENT. SELLEST AJAST ALATES ON TA EDUKALT TÖÖTANUD VEEL MITME NIMEKA ORKESTRI PEADIRIGENDINA, SH CINCINNATI SÜMFOONIAORKESTER (2001-2011), FRANKFURDI RAADIO SÜMFOONIAORKESTER (2006-2013) JA ORCHESTRE DE PARIS (2010-2016). AASTAST 2004 ON TAL OLNUD TIHE JA ERILINE SUHE ORKESTRIGA DEUTSCHE KAMMERPHILHARMONIE BREMEN, MILLE KUNSTILINE JUHT TA ON. TA ON ÜHTLASI EESTI RIIKLIKU SÜMFOONIAORKESTRI KUNSTILINE NÕUSTAJA. 2015. AASTAL SAI PAAVO JÄRVIST NHK SÜMFOONIAORKESTRI (TOKYO) PEADIRIGENT NING AASTAL 2019 ALUSTAB TA ZÜRICHI TONHALLE ORKESTRI PEADIRIGENDINA. PAAVO JÄRVI ON KA NÕUTUD KÜLALISDIRIGENT, JUHATADES REGULAARSELT SELLISEID MAAILMA TIPPORKESTREID NAGU BERLIINI FILHARMOONIKUD, MÜNCHENI FILHARMOONIKUD, LONDONI PHILHARMONIA ORCHESTRA, STAATSKAPELLE BERLIN JA STAATSKAPELLE DRESDEN.PAAVO JÄRVI ON EESTI HELILOOMINGU PÜHENDUNUD PROPAGEERIJA. TÄHELEPANUVÄÄRSE PANUSE EEST EESTI KULTUURI EDENDAMISSE AUTASUSTATI TEDA 2013. AASTAL VALGETÄHE III KLASSI TEENETEMÄRGIGA. KUUEAASTASE SILMAPAISTVA TEGEVUSE EEST ORCHESTRE DE PARIS’ JUURES OMISTAS PRANTSUSE KULTUURIMINISTEERIUM TALLE AUNIMETUSE COMMANDEUR DE L’ORDRE DES ARTS ET DES LETTRES. TA ON SAANUD KA PRESTIIŽSE SIBELIUSE MEDALI SELLE HELILOOJA LOOMINGU VIIMISE EEST LAIEMA KUULAJASKONNANI. PAAVO JÄRVI SIBELIUSE KANTAATIDE PLAADISTUS EESTI RIIKLIKU SÜMFOONIAORKESTRI, EESTI RAHVUSMEESKOORI JA TÜTARLASTEKOORIGA ELLERHEIN ON PÄLVINUD GRAMMY AUHINNA. 2015. AASTAL OMISTASID BRITI AJAKIRI GRAMOPHONE NING PRANTSUSE AJAKIRI DIAPASON TALLE AASTA MUUSIKU TIITLI.

    menu

  • Recorded from 17 to 19 July 2016 (Symphony No.6) & on 13 and 15 August 2017 (Sinfonietta) at the Pärnu Concert Hall, Pärnu (Estonia)

    PHILIP TRAUGOTT RECORDING PRODUCER WWW.PHILIPTRAUGOTT.COMTANEL KLESMENT BALANCE ENGINEERKASPAR KARNER RECORDING, EDITING & MIXING ENGINEERJEAN-MARIE GEIJSEN (POLYHYMNIA) MASTERING JOHN THORNLEY ENGLISH TRANSLATIONDENNIS COLLINS FRENCH TRANSLATION VALÉRIE LAGARDE DESIGN & ARTWORKCOVER & INSIDE PHOTOS © KAUPO KIKKASPHOTOS (P.28-29) © DAVID NICE

    DMITRI SHOSTAKOVICH Op. 54 Musikverlag Hans Sikorski, Hamburg, 1958Op. 110(b) DSCH Publishers, 2011

    ALPHA CLASSICSDIDIER MARTIN DIRECTORLOUISE BUREL PRODUCTIONAMÉLIE BOCCON-GIBOD EDITORIAL COORDINATOR

    ALPHA 389 p EFO 2017© Alpha Classics / Outhere Music France 2017 SUPPORTER OF THE ESTONIAN FESTIVAL ORCHESTRA