14
SI KARL MARX AT ANG MARXISMO

SI KARL MARX AT ANG MARXISMO - … · syensya sa ekonomyang pampulitika na umunlad sa England, at ang kaisipang sosyalista na umunlad sa France. mayamang opisyal ng Germany. Ikinasal

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: SI KARL MARX AT ANG MARXISMO - … · syensya sa ekonomyang pampulitika na umunlad sa England, at ang kaisipang sosyalista na umunlad sa France. mayamang opisyal ng Germany. Ikinasal

SI KARL MARX AT ANG MARXISMO

Page 2: SI KARL MARX AT ANG MARXISMO - … · syensya sa ekonomyang pampulitika na umunlad sa England, at ang kaisipang sosyalista na umunlad sa France. mayamang opisyal ng Germany. Ikinasal

Sino si Karl Marx?

Si Karl Marx ay isa sa mga taong dakilang nag-ambag sa pagsusulong ng sangkatauhan tungo sa pandaigdigang lipunang malaya at maunlad. Isinilang

siya noong Mayo 5, 1818 sa lungsod ng Trier sa Germany. Bagama’t ang magulang nya ay isang kilalang abogado, katamtaman lamang ang kita ng pamilya bilang mababang panggitnang burgesya.

Nabuhay sya sa panahong lubusang nahinog na ang kapitalismo at litaw na litaw na ang mga panlipunang kontradiksyon sa pagitan ng burgesya at proletaryado. Nagtatayo ang uring manggagawa ng iba’t ibang organisasyon at sinusubukan ang iba’t ibang taktika sa pakikipaglaban sa burgesya. Naglilitawan at nagkakahugis ang mga ideya at teorya, na sumasalamin sa mabilis na pag-unlad ng syensya, produksyong pang-ekonomya, at makauring pakikibaka.

2

Page 3: SI KARL MARX AT ANG MARXISMO - … · syensya sa ekonomyang pampulitika na umunlad sa England, at ang kaisipang sosyalista na umunlad sa France. mayamang opisyal ng Germany. Ikinasal

Nahasa ang matalas na talino ng batang Marx nang siya’y nag-aral sa isang unibersidad sa Bonn at pagkatapos sa Berlin, dahil napakasigla ang intelektwal na buhay sa dalawang bantog na sentrong lunsod na ito.

Nagsimula siya sa pag-aaral ng batas, nagsaliksik sa yaman ng pilosopiya, at sumulat ng mga tula. Naging gawi niyang halukayin ang kaalamang natamo ng mga naunang iskolar, at mula rito binalangkas niya ang sariling paninindigan. Ngunit hindi lamang libro ang kanyang pinagkaabalahan, gumugol din siya ng maraming masasayang panahon kasama ang mga kaibigan. Dahil sa paggugol ng kanyang panahon sa pananaliksik, pag-aaral at pagsusulat, dumanas ang kanyang pamilya ng mahabang panahon ng kahirapan.

Sa gitna ng kanyang pakikibaka para sa pandaigdigang pagpapalaya, nakilala ni Marx si Jenny von Westphalen, anak ng isang

3

Page 4: SI KARL MARX AT ANG MARXISMO - … · syensya sa ekonomyang pampulitika na umunlad sa England, at ang kaisipang sosyalista na umunlad sa France. mayamang opisyal ng Germany. Ikinasal

Ano ang Marxismo at kabuluhan nito sa manggagawa sa daigdig?

Ang Marxismo ang di magagaping sandata ng uring proletaryado sa pag-aaral at pagbabago ng daigdig na nadiskubre ni Karl Marx. Ito ang teoryang nagpatuloy at nagkumpleto sa tatlong pangunahing pang-ideolohiyang agos sa kanyang panahon, ang ika-19 siglo. Ang mga ito ang pinakasulong na kaisipan na naabot ng sangkatauhan hanggang sa panahong iyon, ang pilosopiyang umunlad sa Germany, ang syensya sa ekonomyang pampulitika na umunlad sa England, at ang kaisipang sosyalista na umunlad sa France.

mayamang opisyal ng Germany. Ikinasal sila noong Hunyo 1843. May anim (6) silang anak, sina Guido, Franziska, Edgar, Jenny, Laura at Eleanor.

4

Page 5: SI KARL MARX AT ANG MARXISMO - … · syensya sa ekonomyang pampulitika na umunlad sa England, at ang kaisipang sosyalista na umunlad sa France. mayamang opisyal ng Germany. Ikinasal

Sa kasalukuyan, ang Marxismo ang teoryang gabay sa pakikibaka ng uring manggagawa kasama ang iba pang inaaping uri sa buong daigdig. Sa pamamagitan ng doktrina nito ng sobrang halaga, natutunan ng uring manggagawa ang mga batas ng paggalaw ng lipunang kapitalista, at nalinaw niya na ang pagbagsak ng kapitalismo at pagpalit dito ng sosyalismo ay likas na tunguhin ng lipunan, na tiyak na mangyayari anumang pagpigil ang gawin ng uring kapitalista.

Tinukoy ng Marxismo ang uring proletaryado bilang tunay na rebolusyonaryong uri dahil tanging sila lamang, sa pusisyon at papel nito sa produksyon, ang may kakayahang pawiin ang kapitalistang lipunan at magtayo ng isang lipunang bago, ang sosyalistang lipunan tungong komunismo. Itinuro ng Marximo sa uring manggagawa ang pagpoproletaryanisa o pagiging mulat nito sa uri upang pagkaisahin ang lahat ng uring pinagsasamantalahan sa daigdig at magkaisa laban sa burgesya at iba pang naghaharing-uri.

Higit itong pinagyaman ng mga humanay kila Marx at Engels bilang mga dakilang guro ng kilusang Komunistang sila Lenin, Stalin at Mao at nagbigay-daan sa pag-unlad ng teorya tungong Marxismo-Leninismo-Maoismo. Ang inabot na pagsulong ng pakikibaka ng uring manggagawa sa daigdig sa aral ng Marxismo ay naghatid sa uring manggagawa at iba pang inaaping uri sa bansang Rusya at

5

Page 6: SI KARL MARX AT ANG MARXISMO - … · syensya sa ekonomyang pampulitika na umunlad sa England, at ang kaisipang sosyalista na umunlad sa France. mayamang opisyal ng Germany. Ikinasal

Tsina sa tagumpay ng burges-demokratiko at sosyalistang rebolusyon.

At sa kasalukuyan, ipinagpapatuloy ng uring manggagawa at inaaping mamamayan sa daigdig ang katumpakan ng Marxismo sa paglulunsad ng rebolusyon laban sa imperyalismo at mga lokal na naghaharing-uri.

6

Page 7: SI KARL MARX AT ANG MARXISMO - … · syensya sa ekonomyang pampulitika na umunlad sa England, at ang kaisipang sosyalista na umunlad sa France. mayamang opisyal ng Germany. Ikinasal

Sino si Friedrich Engels at ang naging ambag nya sa Marxismo?

Si Friedrich Engels ang naging matalik na kaibigan ni Karl Marx at katuwang sa pagpapaunlad ng Marxismo. Ipinanganak sya noong 1820 sa Barmen, probinsya ng Rhine sa Germany at nagmula sa isang mayamang pamilyang nagmamay-ari ng pabrika ng tela sa kanilang

lugar. Sa maagang edad ay napilitan syang magtrabaho sa pabrika ng pamilya ngunit hindi lamang sya umupo sa opisina ng kanyang ama. Nakipamuhay sya sa mga manggagawa at tumungo sa marumi at masikip na tahanan ng mga mahihirap.

Mula nang magkakilala, nagkaroon sina Marx at Engels ng walang-kaparis na pagkakaibigan at pagtutulungan. Ang kanilang pagtutulungan ay makikita sa maraming nabuong teorya at prinsipyo. Magkatulong sila ni Marx na isinulat at inilathala ang lahat ng kanilang isinulat at kolektibong pinag-isipan resulta ng nagpapatuloy at lumalakas na paglaban ng uring manggagawa sa iba’t ibang bahagi ng Europa.

7

Page 8: SI KARL MARX AT ANG MARXISMO - … · syensya sa ekonomyang pampulitika na umunlad sa England, at ang kaisipang sosyalista na umunlad sa France. mayamang opisyal ng Germany. Ikinasal

Ano ang nilalaman at mga dakilang ambag ng Marxismo?

Manipesto ng Partido Komunista

Nailathala ito sa ikalawang Kongreso ng Liga ng Komunista noong 1848 kung saan isinulat nila ang panawagang “Mga manggagawa ng daigdig, magkaisa!”. Dito makapangyarihang isinalarawan nina Marx at Engels ang lipunang Komunista na nagbigay-sigla sa lahat ng naghahangad sa pagpawi ng lahat ng anyo ng pagsasamantala at pang-aapi sa daigdig. Nilalaman nito ang batayang konklusyon ng Marxismo – ang pilosopiya, ekonomyang pampulitika kabilang ang krisis ng pandaigdigang sistemang kapitalista at syentipikong sosyalismo.

Hanggang sa kasalukuyan, 169 taon na ang nakalilipas ay patuloy na pinatutunayan ng pag-inog ng kasaysayan ng daigdig ang katumpakan ng napakahalagang dokumentong ito nina Marx at Engels.

8

Page 9: SI KARL MARX AT ANG MARXISMO - … · syensya sa ekonomyang pampulitika na umunlad sa England, at ang kaisipang sosyalista na umunlad sa France. mayamang opisyal ng Germany. Ikinasal

Materyalismong PilosopiyaPinasaklaw ng Marxismo ang materyalismo sa pag-unawa sa lipunan at mga batas na nagpapasulong dito. Inilahad nito na ang ultimong dahilan ng lahat ng mahahalagang pangyayari sa kasaysayan ay nasa pagsulong ng ekonomya ng lipunan. Ang naging pag-unlad ng produksyon at palitan ay nagbunga ng pagkakahati ng mga uri sa lipunan na walang tigil na nagtutunggali.

Pangunahing tagumpay nito ang dialektika na ayon kay Engels ay ang pag-aaral sa tunay na paggalaw at ugnayan ng mga bagay na direktang kasalungat ng “metapisika” na itinuturing ang mga bagay na magkakahiwalay at walang ugnayan sa isa’t isa.

Pinagsanib nina Marx at Engels ang materyalismong diyalektiko bilang pangunahing makapangyarihang sandata ng uring proletaryado upang pag-aralan ang lipunan at baguhin ito.

Isang dakilang tagumpay rin nito ang materyalismong istoriko na nagpapakita kung paano mula sa isang sistema ng buhay panlipunan umuunlad ang isang mas mataas na sistema bilang resulta ng pag-unlad ng mga produktibong pwersa, partikular ang pwersa sa paggawa – ang mamamayan. Ito ang nagbigay sa sangkatauhan laluna sa uring manggagawa ng makapangyarihang instrumento sa kaalaman at nagpakita ng landas palabas sa pagkaaliping syang kinasasadlakan ng lahat ng uring api.

9

Page 10: SI KARL MARX AT ANG MARXISMO - … · syensya sa ekonomyang pampulitika na umunlad sa England, at ang kaisipang sosyalista na umunlad sa France. mayamang opisyal ng Germany. Ikinasal

Ekonomyang Pampulitika

Sinuri ni Marx ang pinagmumulan ng labis na halaga at pagkatapos ay pinag-aralan nya ang pagkakahati nito sa tubo, interes at upa sa lupa. Ipinakita nya na ang halaga ng bawat kalakal ay itinatakda ng sosyal na kinakailangang oras paggawang (social necessary labor time) nagamit sa produksyon nito. Sinuri rin ni Marx ang mga relasyon sa produksyon sa kapitalistang lipunan mula sa simula hanggang sa pag-unlad at paglalaho ng mga ito.

Inilahad nito ang makauring paninindigan at ang tunay na pusisyon ng uring proletaryado sa pangkalahatang sistemang kapitalista. Ipinaliwang nito ang pulitikal na ekspresyon ng paglaya sa pribadong pag-aari – ang pagpapalaya sa uring manggagawa na sumasaklaw sa pagpapalaya sa sangkatauhan. Ilan sa mga isinulat nina Marx at Engels kaugnay dito ang Das Capital hanggang Bolyum III at Sahod, Presyo at Tubo.

10

Page 11: SI KARL MARX AT ANG MARXISMO - … · syensya sa ekonomyang pampulitika na umunlad sa England, at ang kaisipang sosyalista na umunlad sa France. mayamang opisyal ng Germany. Ikinasal

Syentipikong Sosyalismo

Ito ang sinasalamin ng kontradiksyon sa pagitan ng pwersa sa produksyon at relasyon sa produksyon ng kapitalismo sa kamalayan unang-una ng uring manggagawa na pangunahing pinahihirapan nito. Ito ay may batayang pilosopikal (philosophical basis) – ang materyalismong diyalektiko.

Kinatawan ng sosyalismong itinuro nila Marx at Engels ang paninindigan sa uring proletaryado bilang pinuno at magpapalaya sa mga uring inaapi’t pinagsasamantalahan sa buong daigdig, taliwas sa ipinamamandila ng iba pang kaisipang sosyalismo na nagtatanghal sa naman sa uring burgesya. Kumpara rin sa paninindigan ng iba pang kaisipang sosyalismo na mapayapang makatutungo ang lipunan mula kapitalista tungong sosyalista sa pamamagitan ng pagkumbinsi sa mga naghahari, itinuturo ng siyentipikong sosyalismo na makakamit lamang ito sa pamamagitan ng isang radikal na paraan na pagbabago ng lipunan – ang rebolusyong sosyalista.

11

Page 12: SI KARL MARX AT ANG MARXISMO - … · syensya sa ekonomyang pampulitika na umunlad sa England, at ang kaisipang sosyalista na umunlad sa France. mayamang opisyal ng Germany. Ikinasal

Ano ang kabuluhan ng Marxismo sa rebolusyong Pilipino?

Ang Marxismo ang nagsilbing gabay sa pakikibaka ng mamamayang Pilipino upang palayain ang sangkatauhan mula sa pang-aapi’t pagsasamantala ng mga naghaharing-uri sa bansa at sa daigdig, sa pamumuno nito sa sarili sa pamamagitan ng Partido Komunista– ang pinakaabanteng destakamento ng proletaryado.

12

Page 13: SI KARL MARX AT ANG MARXISMO - … · syensya sa ekonomyang pampulitika na umunlad sa England, at ang kaisipang sosyalista na umunlad sa France. mayamang opisyal ng Germany. Ikinasal

Ipinatanaw nito ang sosyalismo sa mamamayan bilang di maiiwasang resulta ng pag-unlad ng mga produktibong pwersa sa modernong lipunan. Ipinakita rin nito ang kasaysayan ng lipunang Pilipino bilang kasaysayan ng tunggalian ng mga uri, kasaysayan ng magkakasunod na paghahari at tagumpay ng isang uri sa iba pang uri, at magpapatuloy lamang ito hanggang sa ang mga pundasyon ng tunggalian ng mga uri at ng makauring paghahari ay maglaho. Ito ang matibay na salalayang kailanma’y hindi bumigo sa mamamayang Pilipino upang buong-giting na isulong at higit pang isulong sa mas mataas na antas ang demokratikong rebolusyong bayan. Ipinapakita nito ang katumpakan ng Marxistang linya at pagiging lapat sa kasalukuyang kalagayan ng bansa at daigdig simula pa lamang ng pagsibol nito. Lalo nitong pinatibay at pinalakas ang diwang rebolusyonaryo ng uring proletaryado at iba pang aping mamamayan upang gampanan ang pandaigdigang makasaysayang rebolusyonaryong tungkulin nitong lumikha ng isang bagong lipunan, ang lipunang sosyalista at sa hinaharap, ang lipunang komunista.

13

Page 14: SI KARL MARX AT ANG MARXISMO - … · syensya sa ekonomyang pampulitika na umunlad sa England, at ang kaisipang sosyalista na umunlad sa France. mayamang opisyal ng Germany. Ikinasal

Mga Sanggunian:

V.I. Lenin, Si Marx, Si Engels at ang Marxismo

V.I. Lenin, Si Karl Marx, at ang pinagmulan at tatlong (3) sangkap ng Marxismo

CPI-ML, MLM History I

Wage, Labor and Capital

Economic and Philosophic Manuscripts

John Ure, Marx: An Introduction

Marxistang Doktrina

Friedrich Engels, Sosyalismo: Utopyan at Ssiyentipiko

Inihanda ng:

14