Sinir Sistemi

Sinir SistemiSinir Sistemi


Sinir sistemi dış ortamdaki değişikliklere uyum Sinir sistemi dış ortamdaki değişikliklere uyum sağlamamıza yardımcı olan iç iletişim sistemidir.sağlamamıza yardımcı olan iç iletişim sistemidir.

Dışarıdan ve içeriden gelen uyaranlar sinir Dışarıdan ve içeriden gelen uyaranlar sinir sistemi tarafından alınır, düzenlenirsistemi tarafından alınır, düzenlenir

Uygun yanıtın verilebilmesi için kaslara, salgı Uygun yanıtın verilebilmesi için kaslara, salgı bezlerine, organlara gerekli uyarılar sinir sistemi bezlerine, organlara gerekli uyarılar sinir sistemi tarafından gönderilir.tarafından gönderilir.


Sinir sisteminin üç temel işlevi vardır;Sinir sisteminin üç temel işlevi vardır; Duyu;Duyu; iç ve dış uyarıları algılar iç ve dış uyarıları algılar Entegrasyon;Entegrasyon; Uyarıları analiz etmek, depolamak, Uyarıları analiz etmek, depolamak,

koşulları değerlendirmek ve ne yapılacağına karar koşulları değerlendirmek ve ne yapılacağına karar vermekvermek

Motor;Motor; alınan karar doğrultusunda uyarana yanıt alınan karar doğrultusunda uyarana yanıt vermekvermek

Sinir DokusuSinir Dokusu

Sinir sistemi iki temel hücreden oluşur;Sinir sistemi iki temel hücreden oluşur; NöronNöron GliaGlia

Sinir dokusunda 10 ila 100 milyar arasında Sinir dokusunda 10 ila 100 milyar arasında nöron vardır.nöron vardır.

Nöronlar sinir sisteminin özel işlevlerini Nöronlar sinir sisteminin özel işlevlerini yerine getirir.yerine getirir.

Glialar nöronları destekler, besler, ve korur.Glialar nöronları destekler, besler, ve korur.

NöronNöron

Sinir sisteminin temel hücresidir.Sinir sisteminin temel hücresidir.Uzantıları ve birbirleri ile olan bağlantıları ile Uzantıları ve birbirleri ile olan bağlantıları ile

hücrelerden sinyaller alır ve onlara sinyaller hücrelerden sinyaller alır ve onlara sinyaller verirler.verirler.

Nöronların çoğu doğumda mevcuttur.Nöronların çoğu doğumda mevcuttur.

NöronNöron

Bir nöron hücresini oluşturan bölümler;Bir nöron hücresini oluşturan bölümler; Hücre gövdesi; Hücre gövdesi;

• Nükleusu barındırırNükleusu barındırır

• Hücrenin metabolik işlevlerini sürdürürHücrenin metabolik işlevlerini sürdürür

Dentrit Dentrit Akson Akson

• Aksonlar bir çok dala ayrılarak sonlanır (akson terminali)Aksonlar bir çok dala ayrılarak sonlanır (akson terminali)

MiyelinMiyelin• Aksonun etrafını saran, yağdan zengin, beyaz renkli bir kılıftırAksonun etrafını saran, yağdan zengin, beyaz renkli bir kılıftır

• İnpulsların iletilmesinde aktif görev yaparİnpulsların iletilmesinde aktif görev yapar

NöronNöron

Sinirsel İletiSinirsel İleti

Nöron içerisinde uyarının iletilmesi bir takım Nöron içerisinde uyarının iletilmesi bir takım biyokimyasal reaksiyonlar sonucu oluşan biyokimyasal reaksiyonlar sonucu oluşan elektiriksel aktivite ile oluşur.elektiriksel aktivite ile oluşur.

Bu elektriksel aktiviteye Bu elektriksel aktiviteye aksiyon potansiyeliaksiyon potansiyeli denir.denir.

KK

Spike

NaNa

AKSİYON POTANSİYEL EĞRİSİ:AKSİYON POTANSİYEL EĞRİSİ:

Eşik voltajEşik voltaj

FASİLİTE OLMUŞ NÖRONLAR:FASİLİTE OLMUŞ NÖRONLAR:

Eşik değerin altında gelen uyarılarla daha Eşik değerin altında gelen uyarılarla daha kolay uyarılabilir hale gelmiş nöronlar.kolay uyarılabilir hale gelmiş nöronlar.

Sinirsel İletiSinirsel İleti

Nöronlar arası ileti ise Nöronlar arası ileti ise nörotransmitternörotransmitter denen kimyasal denen kimyasal maddelerin yardımı ile olur. maddelerin yardımı ile olur.

Nöronlar gerçekte birbirlerine temas etmezler.Nöronlar gerçekte birbirlerine temas etmezler. Birbirlerinin arasında Birbirlerinin arasında sinaptik aralıksinaptik aralık denen bir aralık denen bir aralık

vardır.vardır. Aksiyon potansiyeli sonucu sinaptik aralığa salınan Aksiyon potansiyeli sonucu sinaptik aralığa salınan

kimyasal habercinin (nörotransmitter) diğer nöron kimyasal habercinin (nörotransmitter) diğer nöron tarafından alınması sonucu iletim sağlanmış olur.tarafından alınması sonucu iletim sağlanmış olur.

Pre-sinaptik Pre-sinaptik SinirSinir

TerminaliTerminaliSinaptik BoşlukSinaptik Boşluk

Post-sinaptik Post-sinaptik SinirSinir

TerminaliTerminali

Normal Normal Sinirsel İletiSinirsel İletiNormal Normal Sinirsel İletiSinirsel İleti

ReseptörMonoamin

NörotransmisyonNörotransmisyonNörotransmisyonNörotransmisyon

Monoamin Reseptör

Monoamin Reseptör

Monoamin Reseptör

Monoamin Reseptör

Monoamin Reseptör

Monoamin Reseptör

Monoamin Reseptör

Monoamin Reseptör

Monoamin Reseptör

Monoamin Reseptör

Monoamin Reseptör

Monoamin Reseptör

Monoamin Reseptör

Monoamin Reseptör

Monoamin Reseptör

Monoamin Reseptör

Monoamin Reseptör

SinapsSinaps

NörotransmitterlerNörotransmitterler

Sinir sisteminin kimyasal mesajcılarıdır.Sinir sisteminin kimyasal mesajcılarıdır. Nöronlar arasındaki kimyasal iletiden sorumludur.Nöronlar arasındaki kimyasal iletiden sorumludur. Nörotransmitterler nöron gövdesinde sentezlenir ve Nörotransmitterler nöron gövdesinde sentezlenir ve

veziküllerde depolanır.veziküllerde depolanır. Aksiyon potansiyeli ile veziküller akson terminaline doğru Aksiyon potansiyeli ile veziküller akson terminaline doğru

harekete geçerler, sinaptik aralığa salınırlar. harekete geçerler, sinaptik aralığa salınırlar. Sinaptik aralığa salınan nörotransmitterler postsinaptik Sinaptik aralığa salınan nörotransmitterler postsinaptik

nörona ulaşıp yüzeydeki reseptörlere bağlanırlar.nörona ulaşıp yüzeydeki reseptörlere bağlanırlar.

NörotransmitterlerNörotransmitterler

Her bir nöron tek bir tip nörotransmitter salgılar.Her bir nöron tek bir tip nörotransmitter salgılar. Vücutta bulunan bazı nörotransmitterler;Vücutta bulunan bazı nörotransmitterler;

Serotonin;Serotonin; duygu durumu, uyku, iştah, ağrıya dayanıklılık ve ısı duygu durumu, uyku, iştah, ağrıya dayanıklılık ve ısı kontrolükontrolü

Adrenalin;Adrenalin; kalp atım sayısının ve kan basıncının artışı kalp atım sayısının ve kan basıncının artışı Noradrenalin;Noradrenalin; kan basıncının artışı kan basıncının artışı Asetilkolin;Asetilkolin; Bellek ve öğrenme Bellek ve öğrenme Dopamin;Dopamin; Harekete yönelik kas uyarıları Harekete yönelik kas uyarıları Histamin;Histamin; Mide salgısının artması, allerjik reaksiyonlar ve Mide salgısının artması, allerjik reaksiyonlar ve

tansiyon düşmesitansiyon düşmesiGama Amino Bütirik Asit (GABA);Gama Amino Bütirik Asit (GABA); inhibitör etkiinhibitör etki

NörotransmisyonNörotransmisyon

Sinir Sisteminin BölümleriSinir Sisteminin Bölümleri

B eyin O m urilik

Santral S in ir S istem i

So m atik S in ir S is tem iİske let K asla r ın ı kasar

Sem patik Sis temU yarıcı

Parasem patik Sis temİn hib itör

O to n om S in ir S is tem iO to no m ik Vücu t F o nks iyo n la r ın ı

R eg ü le Ed er

Periferik S in ir S istem i

SİNİR S İSTEMİ

Santral Sinir SistemiSantral Sinir Sistemi

Santral sinir sistemi iki ana yapıdan oluşur;Santral sinir sistemi iki ana yapıdan oluşur; BeyinBeyin OmurilikOmurilik

BeyinBeyin

İnsan beyni ortalama 1450 g ağırlığındadır.İnsan beyni ortalama 1450 g ağırlığındadır. Vücudun toplam ağırlığının sadece % 2’sini Vücudun toplam ağırlığının sadece % 2’sini

oluşturan beyin istirahat halinde iken vücudun oluşturan beyin istirahat halinde iken vücudun tükettiği oksijenin % 20’si gibi büyük bir tükettiği oksijenin % 20’si gibi büyük bir bölümünü kullanmaktadır.bölümünü kullanmaktadır.

Beyin anatomik olarak 3 bölümde incelenir;Beyin anatomik olarak 3 bölümde incelenir; Ön beyinÖn beyin Orta beyinOrta beyin Arka beyinArka beyin

BeyinBeyin

Ön BeyinÖn Beyin

Ön beyin;Ön beyin;SerebrumSerebrum

Serebral korteksSerebral korteks

Limbik sistemLimbik sistem

SerebrumSerebrum

Serebrum insan beyni ağırlığının yaklaşık % 85’i Serebrum insan beyni ağırlığının yaklaşık % 85’i kadardır.kadardır.

Sol ve sağ olmak üzere iki Sol ve sağ olmak üzere iki hemisferhemisfere ayrılır.e ayrılır.Her iki hemisfer birbirine Her iki hemisfer birbirine corpus callosumcorpus callosum ile ile

bağlanır.bağlanır.Sağ ve sol hemisfer anatomik olarak simetriktir, Sağ ve sol hemisfer anatomik olarak simetriktir,

ancak işlev bakımından farklıdırlar.ancak işlev bakımından farklıdırlar.

SerebrumSerebrum

Sol hemisfer; vücudun sağ tarafını kontrol eder.Sol hemisfer; vücudun sağ tarafını kontrol eder. Mantık, akıl yürütmeMantık, akıl yürütme Matematik ve bilimsel beceriMatematik ve bilimsel beceri Dil, okuma, dinleme, anlama , hatırlamaDil, okuma, dinleme, anlama , hatırlama

Sağ hemisfer; Vücudun sol tarafını kontrol eder.Sağ hemisfer; Vücudun sol tarafını kontrol eder. Duyguları ifade edebilmeDuyguları ifade edebilme Müzik ve sanatMüzik ve sanat Görsel-mekansal algıGörsel-mekansal algı

SerebrumSerebrum

Serebrumun işlevleri;Serebrumun işlevleri; Duyu alanıDuyu alanı; Duyusal uyaranları yorumlar; Duyusal uyaranları yorumlar Motor alanMotor alan; Kas hareketlerini kontrol eder; Kas hareketlerini kontrol eder Assosiyasyon alanıAssosiyasyon alanı; emosyonel ve entellektüel ; emosyonel ve entellektüel

süreçlerde rol oynarsüreçlerde rol oynar Bazal gangliaBazal ganglia; Büyük, otomatik kas hareketlerini ; Büyük, otomatik kas hareketlerini

kontrol eder, kas tonusunu düzenlerkontrol eder, kas tonusunu düzenler Limbik sistemLimbik sistem; davranışların duygusal, içgüdüsel ; davranışların duygusal, içgüdüsel

boyutları ile ilgilidirboyutları ile ilgilidir

SerebrumSerebrum

Serebral KorteksSerebral Korteks

Serebrumun dışında ince bir katmandır, beyni saran bir Serebrumun dışında ince bir katmandır, beyni saran bir kabuk gibidir.kabuk gibidir.

Gri renkli gözüktüğü için Gri renkli gözüktüğü için gri cevhergri cevher olarak adlandırılır. olarak adlandırılır. Nöronların Nöronların hücre gövdelerihücre gövdeleri tarafından oluşturulur. tarafından oluşturulur. Nöronların akson uzantıları korteksin altında kalan Nöronların akson uzantıları korteksin altında kalan

beyaz cevheribeyaz cevheri oluşturur. oluşturur. Korteks 2 mm kalınlığındadır ve toplam olarak 1.5 mKorteks 2 mm kalınlığındadır ve toplam olarak 1.5 m22

alan kaplar.alan kaplar.


Serebral korteksteki işlevsel alanlar;Serebral korteksteki işlevsel alanlar; Duyusal korteksDuyusal korteks Motor korteksMotor korteks Assosiyasyon korteksiAssosiyasyon korteksi


Korteksin evrimsel gelişimde daha sonraki Korteksin evrimsel gelişimde daha sonraki dönemlerde gelişen bölümüne dönemlerde gelişen bölümüne neokorteksneokorteks denir.denir.

Neokorteks ince ve koordineli hareketleri Neokorteks ince ve koordineli hareketleri kontrol eder.kontrol eder.

Korteksin üst kısımlarında bulunur.Korteksin üst kısımlarında bulunur.Yüksek kortikal işlevler neokortekste Yüksek kortikal işlevler neokortekste

gerçekleşir.gerçekleşir.

NeokorteksNeokorteksYüksek kortikal işlevlerYüksek kortikal işlevler

Bellek, öğrenmeBellek, öğrenme Problem çözme, hesaplamaProblem çözme, hesaplama Anlama, yorumlamaAnlama, yorumlama Bilinç-dikkatBilinç-dikkat Karmaşık konularda akıl yürütmeKarmaşık konularda akıl yürütme İlişki kurmaİlişki kurma Mantıklı düşünmeMantıklı düşünme Konuşma-yazmaKonuşma-yazma Praksi (ince ve koordineli hareketleri pratik Praksi (ince ve koordineli hareketleri pratik

olarak yapma)olarak yapma)

Neokorteks; LoblarNeokorteks; Loblar

Neokorteks çeşitli loblardan oluşur;Neokorteks çeşitli loblardan oluşur; Frontal lobFrontal lob Temporal lobTemporal lob Parietal lobParietal lob Oksipital lobOksipital lob

Neokorteks; LoblarNeokorteks; Loblar

Limbik SistemLimbik Sistem

Korteksin en eski, ilk gelişen parçasıdır.Korteksin en eski, ilk gelişen parçasıdır. İlkel işlevlerden sorumludur.İlkel işlevlerden sorumludur. Duygusal-içgüdüsel-reflekse dayalı işlevlerDuygusal-içgüdüsel-reflekse dayalı işlevler Korteksin iç kısımlarında yer alır.Korteksin iç kısımlarında yer alır. Limbik sistemi oluşturan yapılar;Limbik sistemi oluşturan yapılar;

Hipokampus;Hipokampus; bellekbellek Hipotalamus;Hipotalamus; hormonal faaliyetlerhormonal faaliyetler Talamus;Talamus; duygusal ve motor uyaranların geçit istasyonuduygusal ve motor uyaranların geçit istasyonu Septum;Septum; duygusal yanıtları bastırırduygusal yanıtları bastırır Amigdala;Amigdala; şiddet ve agregasyonu aktive ederşiddet ve agregasyonu aktive eder

Orta BeyinOrta Beyin

Talamus ile pons arasında kalan bölge orta beyin Talamus ile pons arasında kalan bölge orta beyin olarak adlandırılır.olarak adlandırılır.

Korteksten gönderilen uyaranları pons ve omur Korteksten gönderilen uyaranları pons ve omur iliğe iletir, omurilikten gelen uyaranları talamusa iliğe iletir, omurilikten gelen uyaranları talamusa iletir.iletir.

Göz küresinin, başın ve gövdenin görsel ve Göz küresinin, başın ve gövdenin görsel ve işitsel uyaranlara karşı hareketini kontrol eder.işitsel uyaranlara karşı hareketini kontrol eder.

Arka BeyinArka Beyin

Arka beyin;Arka beyin; Medulla oblangataMedulla oblangata PonsPons Serebellum (beyincik)Serebellum (beyincik)

Medulla OblangataMedulla Oblangata

Beyin ve omuriliğin çeşitli bölümleri arasındaki Beyin ve omuriliğin çeşitli bölümleri arasındaki duyu ve motor impulsların iletişiminden duyu ve motor impulsların iletişiminden sorumludur.sorumludur.

Bilinçlilik halinin sürdürülmesi ve derin uykudan Bilinçlilik halinin sürdürülmesi ve derin uykudan uyanma vb. sorumluluklarındandır.uyanma vb. sorumluluklarındandır.

Yaşamsal merkezleri barındırır;Yaşamsal merkezleri barındırır; Kalp hızının sürdürülmesiKalp hızının sürdürülmesi Pons ile birlikte solunumun düzenlenmesiPons ile birlikte solunumun düzenlenmesi

PonsPons

Beyin içi ve medulla spinalis ile beyin arası Beyin içi ve medulla spinalis ile beyin arası iletişimde görev alır.iletişimde görev alır.

Medulla Oblongata ile beraber solunumu Medulla Oblongata ile beraber solunumu düzenler.düzenler.

Serebellum (beyincik)Serebellum (beyincik)

Kasların uyumlu çalışmasını, vücut postürünü ve Kasların uyumlu çalışmasını, vücut postürünü ve dengeyi sağlar.dengeyi sağlar.

İskelet kaslarının beceri isteyen hareketlerde İskelet kaslarının beceri isteyen hareketlerde kasılmalarını kontrol eder. kasılmalarını kontrol eder.

Beyin SapıBeyin Sapı

Medulla oblangata, pons ve orta beyinin bir Medulla oblangata, pons ve orta beyinin bir araya gelmesi ile oluşur.araya gelmesi ile oluşur.

Solunum ve kardiyak işlevler gibi hayati önem Solunum ve kardiyak işlevler gibi hayati önem taşıyan sistemlerin kontrolünü yapan merkezleri taşıyan sistemlerin kontrolünü yapan merkezleri içerir.içerir.

Orta, Arka Beyin ve Beyin sapıOrta, Arka Beyin ve Beyin sapı

Uyarının İzlediği YollarUyarının İzlediği Yollar

Kranial uyaranlar;Kranial uyaranlar; Korteks veya limbik sistemden gelen uyaranlar Korteks veya limbik sistemden gelen uyaranlar

önce talamusa oradan ponsa gelir. önce talamusa oradan ponsa gelir. Buradan ilgili fonksiyonlara göre medulla Buradan ilgili fonksiyonlara göre medulla

spinalis üzerinden veya kranial sinirler ile spinalis üzerinden veya kranial sinirler ile organlara, bezlere, kaslara iletilir.organlara, bezlere, kaslara iletilir.

Vücuttan gelen uyaranlar;Vücuttan gelen uyaranlar; Omurilikten ponsa oradan da talamus vasıtası Omurilikten ponsa oradan da talamus vasıtası

ile ilgili merkezlere gönderilir.ile ilgili merkezlere gönderilir.

Medulla Spinalis (omurilik)Medulla Spinalis (omurilik)

Uzun bir sinir dokusu olan medulla spinalis Uzun bir sinir dokusu olan medulla spinalis beyin sapından aşağıya doğru uzanır.beyin sapından aşağıya doğru uzanır.

Omurganın içinde vertebral kanal (spinal Omurganın içinde vertebral kanal (spinal kanal) içinde bulunur.kanal) içinde bulunur.

Medulla spinalis vücuttan aldığı uyaranları Medulla spinalis vücuttan aldığı uyaranları beyine, beyinden gelenleri ise vücuda taşır.beyine, beyinden gelenleri ise vücuda taşır.

Spinal YollarSpinal Yollar

Aynı işlevi yapan organlara giden farklı Aynı işlevi yapan organlara giden farklı sinirler bir araya gelerek yollar oluştururlar;sinirler bir araya gelerek yollar oluştururlar; Duyusal yollar (afferent = çıkan) Duyusal yollar (afferent = çıkan)

• Spinotalamik yolSpinotalamik yol– DokunmaDokunma– IsıIsı– AğrıAğrı– Derin basınçDerin basınç

• Posterior yolPosterior yol– Kas, eklem ve tendonların hareketiKas, eklem ve tendonların hareketi– Dokunulan noktanın yerinin ayırt edilmesiDokunulan noktanın yerinin ayırt edilmesi

Spinal YollarSpinal Yollar

Motor yollar (efferent = inen)Motor yollar (efferent = inen)• Piramidal yolPiramidal yol

– Hareketle ilgili bilgileri serebral kortekse iletirHareketle ilgili bilgileri serebral kortekse iletir

• Ekstrapiramidal yolEkstrapiramidal yol– Otomatik hareketleri serebral kortekse iletirOtomatik hareketleri serebral kortekse iletir

Medulla SpinalisMedulla Spinalis

RefleksRefleks

Ani bir uyarana karşı istemsiz, bilinç dışı verilen Ani bir uyarana karşı istemsiz, bilinç dışı verilen otomatik yanıtlardır.otomatik yanıtlardır. Spinal reflekslerSpinal refleksler; beyinin işe karışmadığı omuriliğin ; beyinin işe karışmadığı omuriliğin

doğrudan kendisinin cevap oluşturduğu hızlı doğrudan kendisinin cevap oluşturduğu hızlı reflekslerdir.reflekslerdir.

• Somatik refleksSomatik refleks; iskelet kaslarının kasılması; iskelet kaslarının kasılması

• Visseral (otonomik) refleksVisseral (otonomik) refleks; bilinç düzeyinde fark ; bilinç düzeyinde fark edilmeyen düz kaslar, kalp kası ve bezlere ilişkin edilmeyen düz kaslar, kalp kası ve bezlere ilişkin reflekslerdirreflekslerdir

Beyin Omurilik Sıvısı (BOS)Beyin Omurilik Sıvısı (BOS)

Beyin ve onu koruyan kemik doku arasında ve Beyin ve onu koruyan kemik doku arasında ve beynin içerisindeki boşluklarda bulunan BOS;beynin içerisindeki boşluklarda bulunan BOS; BerrakBerrak RenksizRenksiz SterilSteril

Tüm sinir sisteminde 80-150 ml kadar bulunur.Tüm sinir sisteminde 80-150 ml kadar bulunur. Devamlı olarak üretilir ve emilir.Devamlı olarak üretilir ve emilir. Glikoz, protein, laktik asit, üre, sodyum, Glikoz, protein, laktik asit, üre, sodyum,

potasyum, kalsiyum, magnezyum, klor, bikarbonat potasyum, kalsiyum, magnezyum, klor, bikarbonat gibi iyonları ve lenfositleri içerir.gibi iyonları ve lenfositleri içerir.

BOSBOS

BOS’un işlevleri;BOS’un işlevleri; Mekanik korumaMekanik koruma; travmaya karşı; travmaya karşı Kimyasal korumaKimyasal koruma; nöral ileti için gerekli ; nöral ileti için gerekli

uygun şartları ve iyon dengesini sağlaruygun şartları ve iyon dengesini sağlar DolaşımDolaşım; kan ve sinir dokusu arasında oksijen, ; kan ve sinir dokusu arasında oksijen,

besin ve artık madde alışverişi için uygun ortam besin ve artık madde alışverişi için uygun ortam sağlar.sağlar.

Periferik Sinir SistemiPeriferik Sinir Sistemi

Vücudun periferik organ ve organellerine, kaslarına Vücudun periferik organ ve organellerine, kaslarına giden ve gelen sinir liflerinden oluşur.giden ve gelen sinir liflerinden oluşur.

İki tip sinir tipi vardır;İki tip sinir tipi vardır; Kraniyal sinirlerKraniyal sinirler; ;

• Medullan spinalise girmeden doğrudan beyinden çıkarlarMedullan spinalise girmeden doğrudan beyinden çıkarlar

• 12 adet karaniyal sinir vardır12 adet karaniyal sinir vardır

• En uzunu ve nerede ise tüm iç organlara dallar veren En uzunu ve nerede ise tüm iç organlara dallar veren VagusVagus siniridir siniridir

Spinal sinirlerSpinal sinirler;;• Omurilik ile son organlar arasında bağlantıyı sağlarlarOmurilik ile son organlar arasında bağlantıyı sağlarlar

• Omurilikten çıktıkları yerlkere göre isimlendirilirlerOmurilikten çıktıkları yerlkere göre isimlendirilirler

Spinal SinirlerSpinal Sinirler

Servikal sinirlerServikal sinirler; boyun hizasından; boyun hizasındanTorasik sinirlerTorasik sinirler; sırt ve göğüs kafesi hizasından; sırt ve göğüs kafesi hizasındanLumbar sinirlerLumbar sinirler; bel hizasından; bel hizasındanSakral sinirlerSakral sinirler; kalça hizasından; kalça hizasından



PSS’deki sinirler PSS’deki sinirler işlevlerine göre iki işlevlerine göre iki ana grupta toplanır;ana grupta toplanır; Afferent nöronAfferent nöron; ;

vücuttan aldığı bilgi vücuttan aldığı bilgi ve duyu ile ilgili ve duyu ile ilgili uyaranları omurilik uyaranları omurilik vasıtası ile SSS’ne vasıtası ile SSS’ne iletir.iletir.

Efferent nöronEfferent nöron; ; MSS’nin emirlerini MSS’nin emirlerini vücuda iletir.vücuda iletir.


PSS iki ana alt başlıkta incelenir;PSS iki ana alt başlıkta incelenir; Otonom sinir sistemiOtonom sinir sistemi Somatik sinir sistemiSomatik sinir sistemi

Otonom Sinir SistemiOtonom Sinir Sistemi

Sempatik Sinir SistemiSempatik Sinir SistemiParasempatik Sinir SistemiParasempatik Sinir Sistemi

Sempatik Sinir Sitemi Sempatik Sinir Sitemi (adrenerjik)(adrenerjik)

Vücudu devamlı olarak alarm, saldırı, Vücudu devamlı olarak alarm, saldırı, kaçma durumuna hazırlar. kaçma durumuna hazırlar.

Aktive olduğunda kalp hızlanır, kalp Aktive olduğunda kalp hızlanır, kalp kasılımı güçlenir, kasılımı güçlenir,

Göz kasları uzağı görebilecek şekilde kasılır Göz kasları uzağı görebilecek şekilde kasılır ve göz bebekleri genişlerve göz bebekleri genişler

İç organlara giden damarlar gevşerİç organlara giden damarlar gevşerİdrar torbası gevşer, sfinkter kasları kasılırİdrar torbası gevşer, sfinkter kasları kasılırTerleme artarTerleme artar

Sempatik Sinir Sistemi Sempatik Sinir Sistemi (adrenerjik)(adrenerjik)

Postganglionik sinapslarda Postganglionik sinapslarda adrenalinadrenalin ve ve noradrenalinnoradrenalin nörotransmitter olarak görev yapar. nörotransmitter olarak görev yapar.

Sempatik sistemde bulunan sinapslarda Sempatik sistemde bulunan sinapslarda nörotransmitterin bağlanacağı nörotransmitterin bağlanacağı presinaptikpresinaptik ve ve postsinaptik reseptörlerpostsinaptik reseptörler vardır; vardır; Alfa reseptörlerAlfa reseptörler Beta reseptörlerBeta reseptörler

Adrenerjik ReseptörlerAdrenerjik Reseptörler

(alfa) reseptörler;(alfa) reseptörler; 11 reseptörler reseptörler; postganglioner, postsinaptik ; postganglioner, postsinaptik

yerleşimlidirler.yerleşimlidirler. 22 reseptörler reseptörler; postganglioner, presinaptik ; postganglioner, presinaptik

yerleşimlidirler. Uyarılmaları noradrenalin yerleşimlidirler. Uyarılmaları noradrenalin salınımını azaltır.salınımını azaltır.

Adrenerjik ReseptörlerAdrenerjik Reseptörler (beta) reseptörler;(beta) reseptörler;

11 reseptörler reseptörler; postganglioner ve postsinaptik ; postganglioner ve postsinaptik

yerleşimlidir.yerleşimlidir. • Spesifik olarak kalpte bulunurlarSpesifik olarak kalpte bulunurlar

• Uyarılmaları kalbin kasılma gücünü, atım sayısını, miyokard’daki uyarı Uyarılmaları kalbin kasılma gücünü, atım sayısını, miyokard’daki uyarı iletim hızını ve miyokardın uyarılabilirliğini artırıriletim hızını ve miyokardın uyarılabilirliğini artırır

2 2 reseptörlerreseptörler; postganglioner yerleşimlidirler.; postganglioner yerleşimlidirler.• Uyarılmaları vazodilatasyon, uterus gevşemesi ve Uyarılmaları vazodilatasyon, uterus gevşemesi ve 1 reseptörlerden 1 reseptörlerden

daha düşük oranlarda kardiyak uyarı meydana getirirdaha düşük oranlarda kardiyak uyarı meydana getirir

33 reseptörler reseptörler; hem preganglioner hem de ; hem preganglioner hem de

postganglioner yerleşimlidir.postganglioner yerleşimlidir.• Preganglioner olanlar adrenalin ve noradrenalin salınımını modüle eder.Preganglioner olanlar adrenalin ve noradrenalin salınımını modüle eder.

• Postganglioner olanlar yağ dokusunda adenilat siklaz aktivitesi ile Postganglioner olanlar yağ dokusunda adenilat siklaz aktivitesi ile lipolizlipoliz yapar.yapar.



Adrenerjik SinapsAdrenerjik Sinaps

Parasempatik Sistem (kolinerjik)Parasempatik Sistem (kolinerjik)

AsetilkolinAsetilkolin hem preganglionik hem de hem preganglionik hem de postganglionik düzeylerde nörotransmitter olarak postganglionik düzeylerde nörotransmitter olarak görev yapar.görev yapar.

Kolinerjik ReseptörlerKolinerjik Reseptörler Nikotinik reseptörler;Nikotinik reseptörler;

Ganglion düzeyinde postsinaptik reseptörlerdir.Ganglion düzeyinde postsinaptik reseptörlerdir. Otonom ganglionlarda ve motor son plaklarda bulunurlar.Otonom ganglionlarda ve motor son plaklarda bulunurlar. Sinapslarda katyonik kanalların açılmasından sorumludurlar.Sinapslarda katyonik kanalların açılmasından sorumludurlar.

Muskarinik ReseptörlerMuskarinik Reseptörler;; MM11; ; MM22; kardiyak etkilerden sorumludur. Atriyumların kolinerjik ; kardiyak etkilerden sorumludur. Atriyumların kolinerjik

uyarılımı sonucu kalp atım hızı yavaşlar, uyarılımı sonucu kalp atım hızı yavaşlar, bradikardibradikardi oluşur. oluşur. Bunun yanında kasılma gücü azalır.Bunun yanında kasılma gücü azalır.

MM33; damarlar dışındaki tüm düz kaslarda bulunur. Uyarılmaları ; damarlar dışındaki tüm düz kaslarda bulunur. Uyarılmaları tonüs artışı ve peristaltik hareketlerin artması ile sonlanır. tonüs artışı ve peristaltik hareketlerin artması ile sonlanır. Bronkokonstriksiyon ve üreter tonus artışıda beraberdir. Bronkokonstriksiyon ve üreter tonus artışıda beraberdir. Salgılar artar, göz bebeği daralır (Salgılar artar, göz bebeği daralır (miyozismiyozis).).

Sempatik ve Parasempatik İletiSempatik ve Parasempatik İleti

Documents

Sinir Sistemi