18
Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 1 ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ TANIMLAR ÖMER ERTEKĠN, PSCONSULTECH

Sistem Muhendisligi Egitimi Kavram ve Ihtiyaclar · 2012. 3. 14. · süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu, iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik,

  • Upload
    others

  • View
    5

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Sistem Muhendisligi Egitimi Kavram ve Ihtiyaclar · 2012. 3. 14. · süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu, iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik,

Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 1

ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH

SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ

TANIMLAR

ÖMER ERTEKĠN, PSCONSULTECH

Page 2: Sistem Muhendisligi Egitimi Kavram ve Ihtiyaclar · 2012. 3. 14. · süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu, iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik,

Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 2

ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH

GÜNDEM

MÜHENDĠS

SĠSTEM

SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ

BĠLGĠ ALANLARI

Page 3: Sistem Muhendisligi Egitimi Kavram ve Ihtiyaclar · 2012. 3. 14. · süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu, iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik,

Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 3

ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH

Dünyada ilk Sistem Mühendisliği yaklaĢımının ortaya konması 1940 yılında olmuĢtur (Bell Labs, MIT, RAND Corp.).

ABD, Sistem Mühendisliği yöntemlerini Ġkinci Dünya Savasında birçok sistemin geliĢtirilmesinde yaygın olarak kullanmıĢtır.

Ġlk SM dersleri MIT „de 1950 yılında verilmeye baĢlamıĢtır.

Günümüzde ABD ve Avrupa ülkelerinde SM uygulamaları standart hale gelmiĢtir.

Bu ülkelerde öğrenciler SM eğitimini lisans ya da yüksek lisans eğitimi olarak alabilmektedirler.

SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ UYGULAMALARI

Page 4: Sistem Muhendisligi Egitimi Kavram ve Ihtiyaclar · 2012. 3. 14. · süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu, iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik,

Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 4

ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH

•http://www.leidraadse.nl/

•http://www.fhwa.dot.gov/cadiv/segb/files/se

gbversion3.pdf

SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ UYGULAMALARI

Page 5: Sistem Muhendisligi Egitimi Kavram ve Ihtiyaclar · 2012. 3. 14. · süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu, iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik,

Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 5

ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH

•http://energy.gov/sites/prod/files/cioprod/documents/SEM3_1231.pdf

SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ UYGULAMALARI

Page 6: Sistem Muhendisligi Egitimi Kavram ve Ihtiyaclar · 2012. 3. 14. · süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu, iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik,

Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 6

ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH

MÜHENDĠS

Mühendis, belli amaçlara yönelik olarak, kısıtlamalarıyla birlikte ortaya konan bir soruna, teknik çözüm bulan kiĢidir. Amaçlar ve kısıtlamalar, teknik, toplumsal veya iĢ dünyasıyla ilgili olabilir. .

Etimoloji

Latin ingeniatorem

Yaratıcı, yetenekleri olan kiĢi,

Ġcat etme, yaratıcı olma özelliğine sahip kiĢi

Greek ingenium “deha/ dahi”

Sözlük:

“hendese” yani geometri, aritmetik yapan anlamındadır.

(Kaynak : Türk Dil Kurumu Sözlüğü)

Page 7: Sistem Muhendisligi Egitimi Kavram ve Ihtiyaclar · 2012. 3. 14. · süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu, iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik,

Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 7

ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH

SĠSTEM

“System means a grouping of parts that operate together for a common purpose.” (Business Systems Engineering Watson, 1994).

A system is an assemblage or combination of elements or parts forming a complex or unitary whole, such as a river system or a transportation system; any assemblage or set of correlated members, such as a system of currency; an ordered and comprehensive assemblage of facts, principles, or doctrines in a particular field of knowledge or thought, such as a system of philosophy; a coordinated body of methods or a complex scheme or plan of procedure, such as a system of organization and management; any regular or special method of plan or procedure, such as a system of marking, numbering, or measuring (Blanchard & Fabrychy, 1998).

Etimoloji

Late Latin: systemat-, systema (1619)

Greek: systEmat-, systEma,

synistanai kökeninden syn- ve histanai kelimelerinin birleĢiminden oluĢmaktadır.

syn- “birlikte (together) "

histanai “ayakta kalmayı, dayanmayı sağlamak, (cause to stand)"

(Kaynak : www.etymonline.com)

Sözlük

Dizge. Düzen. Bir sonuç elde etmeye yarayan yöntemler düzeni

(Kaynak : Türk Dil Kurumu Sözlüğü)

Page 8: Sistem Muhendisligi Egitimi Kavram ve Ihtiyaclar · 2012. 3. 14. · süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu, iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik,

Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 8

ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH

BĠLĠMSEL YAKLAġIM VE MÜHENDĠSLĠK

Temel bilimler, fiziksel evrenin davranıĢını yöneten temel ilke ve süreçlerin

keĢfi ve yorumlanmasıyla ilgilenir.

Uygulamalı bilimler, sözü edilen ilke ve süreçlerin nitelendirilmesiyle,

bunların teknik sorunların çözümüne yönelik uygulamalarıyla ilgilenir.

Geleneksel mühendislik eğitimi, önceden belirlenen iĢlevleri yerine

getirecek araçların tasarımı, üretimi ve değerlendirilmesi amacına yönelik

temel ilke ve süreçlerin uygulamalarıyla ilgilenir.

Sistem mühendisliği, temel ve uygulamalı bilimler uygulamalarından Ģu

Ģekilde ayrılır: Temel ilke ve süreçlerle doğrudan ilgilenmez, bunları sadece

olası bir çözüm alanı için sınırlamalar Ģeklinde değerlendirir.

Page 9: Sistem Muhendisligi Egitimi Kavram ve Ihtiyaclar · 2012. 3. 14. · süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu, iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik,

Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 9

ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH

SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ

Sistem mühendisliği, pek çok mühendislik bilim dalının ortaya koyduğu ürünlerin bir araya gelmesiyle oluĢan sistemlerle igilenerek, diğer mühendislik bilim dallarından ayrılır.

Sistem mühendisliği, dikkatlerin parçaların meydana getirdiği bütünün tasarımı ve uygulamalarına toplandığı bir mühendislik dalıdır. Sorunla ilgili her türlü değiĢkeni, toplumsal ve teknik yanlarını da gözeterek, bütünsel bir yaklaĢımla ele alır.

Sistem mühendisliği, disiplinlerarası, istek sahiplerinin ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik, sistem devir ömrünü dikkate alan, bütünsel, bu sayede etkinliği optimize edilmiĢ ortak bir çalıĢmanın ürünüdür.

Page 10: Sistem Muhendisligi Egitimi Kavram ve Ihtiyaclar · 2012. 3. 14. · süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu, iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik,

Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 10

ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH

SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ

System engineering is distinguished by its practical philosophy that advocates holism in cognition and in decision making; it is grounded on the arts, natural and behavioral sciences, and engineering and is supported by a complement of modeling methodologies, optimization and simulation techniques, data management procedures, and decision making approaches.

Yacov Y. Haimes

University of Virginia

May 5, 2005

Global approach to the development of methodologies and tools to conceive, analyze, model and optimize processes, organizations or strategies.

Pierre Borne

École Centrale de Lille

May 6, 2005

Page 11: Sistem Muhendisligi Egitimi Kavram ve Ihtiyaclar · 2012. 3. 14. · süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu, iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik,

Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 11

ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH

SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ

Standart Sistem Tanımı

EIA 632

Her birinin ayrı iĢlevleri yerine getirdiği nihaî ürünlerin bir

araya getirilmesiyle elde edilen yapı.

IEEE 1220

Birbiriyle ilgili insan kaynağı, ürün (donanım, yazılım) ve

süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu,

iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik, kullanım ömür

devri boyunca sürdürülebilir set.

ISO 15288

Bir ya da birden fazla iĢlevi yerine getirebilecek, kendi

aralarında etkileĢen unsurların bütünü. Sistem, bir ürün veya

bir hizmet Ģeklinde olabilir.

INCOSE Sis. Müh.

Kılavuzu

Belirli bir hedefi (ör. hava taĢımacılığı) gerçekleĢtirmeye

yönelik alt sistem, bölüm ve unsurların tümleĢik hâli.

Page 12: Sistem Muhendisligi Egitimi Kavram ve Ihtiyaclar · 2012. 3. 14. · süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu, iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik,

Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 12

ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH

Systems engineering is a professional endeavor that leads to the

engineering of a system of humans, organizations and technologies

through knowledge management efforts associated with

bringing the perspectives of all stakeholders to the associated issue to bear,

such as to enable the appropriate definition of the system to be engineered

such as to achieve needed capabilities and fulfill requirements;

development of the system through appropriate architecture, design, and integration efforts; and

ultimate deployment of the system in an operational environment and

associated maintenance and reengineering of it throughout a lifetime of trustworthy service to these stakeholders. Andrew P. Sage George Mason University

•12

SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ

Page 13: Sistem Muhendisligi Egitimi Kavram ve Ihtiyaclar · 2012. 3. 14. · süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu, iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik,

Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 13

ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH

NELERLE ĠLGĠLENĠR

•13

YETENEKLER

ĠġLEVLER

BĠLEġENLER

ĠHTĠYAÇLAR

•SĠSTEM

Page 14: Sistem Muhendisligi Egitimi Kavram ve Ihtiyaclar · 2012. 3. 14. · süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu, iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik,

Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 14

ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH

•14

– Sistem çözümü hem ana ürünü, hem de yardımcı ürünleri içerir

– Sistem yapıtaĢları bir araya getirilerek oluĢturulur.

– Sistemler katman katman oluĢturulur

– Birbirleri ile bağlantılı ve eksiksiz süreçler ile desteklenmelidir.

– Her seviyede ihtiyaçlar, en uygun çözümün seçilebilmesine yönelik olarak, tüm paydaĢlar göz önünde bulundurularak değerlendirilmelidir.

ANAHTAR KAVRAMLAR

Page 15: Sistem Muhendisligi Egitimi Kavram ve Ihtiyaclar · 2012. 3. 14. · süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu, iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik,

Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 15

ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH

•PROJE YÖNETĠMĠ

•BĠLEġEN

MÜHENDĠSLĠĞĠ

•ALAN UZMANLIĞI

•(Tarafik Yönetimi,

•Hava Savunma,

•Otouyol Ücret Top. vs)

•SĠSTEM

•MÜHENDĠSLĠĞĠ

•15

SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ

Page 16: Sistem Muhendisligi Egitimi Kavram ve Ihtiyaclar · 2012. 3. 14. · süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu, iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik,

Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 16

ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH

SĠSTEM MÜHENDĠSLĠĞĠ (ISO 15288)

Page 17: Sistem Muhendisligi Egitimi Kavram ve Ihtiyaclar · 2012. 3. 14. · süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu, iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik,

Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 17

ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH

BĠLGĠ BĠRĠKĠMĠ

• Sistem Mühendisliği Süreci

• Sistem Tasarımı

• Sistem Çözümlemesi

• Tedarik Sürecinde Sistem Mühendisliği

• Gereksinim Mühendisliği

• Sistem Mühendisliğinde KarmaĢıklık ve KargaĢa

• Sistem Çözümlemesine Dayalı ĠĢletme Çözümlemesi

• Sistem Simülasyonu ve Modellemesi

• Güvenilirlik, Sürdürülebilirlik, ElveriĢlilik, Desteklenebilirlik, Uzun Ömürlülük, Lojistik vb.

• Ġnsan Etkeni

• Sistem Emniyeti

• Sistem Yazılım Mühendisliği

• Sistem Entegrasyonu

• Sistem Üretilebilirliği

• Sistem Kalite Güvencesi

• Test ve Değerlendirme

• Sistem Maliyet Tahmini

Page 18: Sistem Muhendisligi Egitimi Kavram ve Ihtiyaclar · 2012. 3. 14. · süreçlerin (tesis, ekipman, malzeme, iĢlemler) oluĢturduğu, iĢletme ihtiyaçlarını karĢılamaya yönelik,

Şubat 2012, Ders 1, Sürüm1 18

ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH

BĠLGĠ BĠRĠKĠMĠ

• Risk Değerlendirmesi ve Yönetimi

• Teknoloji Değerlendirmesi

• Sistem Proje Önderliği

• Sistem Mühendisliği Eğitbilimi

• Kontrol Sistemleri

• Sistem Mühendisliğinin Uygulama Örnekleri:

– Harp Sistemleri

– Ġnsansız Araç Sistemleri

– Kara Sistemleri

– Hava Sistemleri

– Deniz Sistemleri

– Uzay Sistemleri

– ġebeke Sistemleri

– Dağıtımlı Sistemler

– Yatırım Sistemleri

– C4ISR Sistemleri (Command, Control, Communication, Computer, Information, Surveillance, and Reconnaissance Systems)

– Eğitim Sistemleri

– Önemli Altyapı Sistemleri

– Askeri Sistemler

– Kamusal, Devlete Ait Sistemler