Morska zvezda – osmokonformista i volumenokonformista

Morski rak – regulator- nefridije izbacuju vodu koja osmozom ulazi u telo ukoliko je on blizu ušća reke u more

Problem- kako sačuvati soli i ograničiti prodor vode iz “razblaženije” spoljašnje sredine ? Rečni rak- nefridije ne dozvoljavaju

gubitak soli Ribe- sluzav omotač oko tela onemo-

gućava prodor vode, a rastvorene soli izlaze difuzijom samo preko škrga, ali ih nadoknađuju hranom

Žabe – voda ulazi u telo osmozom, a soli izlaze difuzijom preko kože, ali se osmoregulacija odvija stvaranjem velike količine razblažene mokraće, a gubitak soli se nadiknađuje aktivnim transportom preko kože

Problem- kako sačuvati vodu i osloboditi se soli koje iz koncentrovanije spoljašnje sredine ulaze u telesne tečnosti manje koncentracije ? Rešenje – piju vodu, a viška soli se oslobađaju

aktivnim transportom preko škrga, stvaraju veoma malo koncentrovane mokraće

AJKULE – krv je koncentrovanija od morske vode, jer zadržavaju ureu u krvi

KROKODILI koji žive u morima i MORSKE PTICE suvišnih soli se oslobađaju preko sonih žlezda (sekret koncentrovani NaCl)

Problem – sačuvati vodu u unutrašnjoj sredini REPTILI I PTICE – stvaraju malu količinu

polučvrste mokraće SISARI- evolutivno nova tvorevina u

bubrezima- Henleova petlja koja omogućava koncentrovanje mokraće

Pustinjski glodari – imaju najduže Henleove petlje i specifično građene nosne hodnike u kojima se noću kondenzuje vodena para iz izdahnutog toplog vazduha

Bubrezi sisara – glavni osmoregulatorni organi i organi preko kojih se izbacuju krajnji produkti metabolizma

To su parni organi smešteni uz kičmu teški oko 150 gr.

Obloženi su kapsulom Ispod kapsule je kora, a u centru bubrega

je srž

KORA

SRŽ

BUBREŽNA KARLICA

BUBREŽNEČAŠICE

MOKROVODMALPIGIJEVEPIRAMIDE

U srži bubrega je bubrežna karlica u koju se uliva do 20 bubrežnih čašica

Osnovna jedinica građe bubrega svih sisara je NEFRON (čovek-milion nefrona)

NEFRON čine MALPIGIJEVO TELAŠCE i BUBREŽNE CEVČICE

MALPIGIJEVO TELAŠCE čine :- Bubrežna čaura - početni, slepo

prošireni deo bubrežnih cevčica- Glomerul - klupko kapilara u

bubrežnoj čauri

MALPIGIJEVO TELAŠCE

BUBREŽNA CEVČICA

SABIRNI KANALIĆ

BUBREŽNA ČAURA

GLOMERUL

Malpigijevo telašce je smešteno u kori bubrega

Bubrežne cevčice izuvijano prolaze kroz koru i spuštaju u srž u vidu ukosnice- Henleove petlje koja ima silazni i uzlazni deo

Na povratku u koru bubrežne cevčice se opet uvijaju i na kraju ulivaju u SABIRNE KANALIĆE

Sabirni kanalići se spuštaju u srž i sakupljaju u Malpigijeve piramide koje se ulivaju u bubrežne čašice, a one u bubrežnu karlicu

Iz bubrežne karlice mokraća se uliva u mokrovod, a odatle u bešiku

Kada se sakupi oko 350 ml mokraće usled rastezanja zidova bešike aktiviraju se receptori koji šalju informacije u prednji mozak, a on šalje komandu za grčenje zidova mokraće i relaksaciju sfinktera

Filtriranjem krvi u bubrežnoj čauri nastaje primarna mokraća ili glomerularni filtrat

Bubrezi se snabdevaju krvlju preko bubrežne arterije koja se grana u sve manje arterije, tako da se u svaki glomerul malpigijevog telašca krv dovodi dovodnom arteriolom, a iz njega odvodi odvodnom arteriolom koja se grana u mrežu kapilara koja obavija ceo sistem bubrežnih cevčica

Nastala primarna mokraća je isotog sastava kao krv, ali ne sadrži Er, Leu i proteine

U telu čoveka dnevno nastaje 180 l primarne mokraće, a izluči se 1,5 l finalne mokraće

U prvom delu bubrežnih cevčica obavezno se iz primarne mokraće vraća: voda - osmozom, glukoza, amino-kiseline, vitamini i joni Na+ i Cl- aktivnim transportom i uz pomoć nosača

Bubrežne cevčice su različite debljine:- U debljem delu bubrežnih cevčica

se odvija aktivni transport između primarne mokraće i krvi

- U tanjim delovima bubrežnih cevčica se odvija pasivni transport

U debljem delu uzlaznog dela petlje i u završnom delu bubrežnih cevčica se odvija aktivni transport soli pomoću nosača i regulisan je hormonima u zavisnosti od potreba organizma

Kod dehidratacije vazopresin- hormon zadnjeg režnja hipofize deluje tako da se voda iz mokraće vraća u krv u poslednjem momentu pred njeno izlučivanje u bubrežne čašice

GLUKOZAAMINO-KISELINE

VITAMININa, Cl

H2O

voda

voda

voda

voda

NaClK

Na uzaldosteron

Voda uzvazopresin

Voda uzvazopresin

Dovodnaarteriola

Odvodnaarteriola

Smanjena količina Na u krvi dovodi do stvaranja i lučenja aldosterona- moneralokortokoidnog hormona kore nadbubrežnih žlezda koji utiče na vraćanje natrijuma iz mokraće nazad krv

Preko bubrega organizam se oslobađa štetnih proizvoda metabolizma: urea, amonijak, mokraćna kiselina i njene soli, kreatinin, štetne soli, lekovi i otrovi; oni se iz primarne mokraće ne vraćaju u krv

izvor: http://www.gimnazijazajecar.nadlanu.com

/internal/2868/prezentacije-nekih-nastavnih-jedinica.html