SISTEM URINARI
Sistem urin (urinary tract) adalah suatu sistem saluran dalam
tubuh manusia, meliputi buah pinggang dan saluran keluarnya yang
berfungsi untuk membersihkan tubuh badan dari bahan-bahan yang
tidak diperlukan oleh tubuh badan. Bahan yang diproses oleh sistem
ini merupakan sesuatu yang larut dalam air, atau dalam erti kata
lain ianya keluar dalam bentuk cecair.Sistem ini terdiri daripada
sepasang buah pinggang dengan saluran keluar urin, ureter dari
setiap ginjal. Saluran ureter itu berakhir pada pundi kencing di
bahagian bawah di belakang tulang kemaluan. Urin kemudiannya akan
dikeluarkan melalui uretra.
ANATOMI SISTEM URIN : FUNGSI-FUNGSI ORGAN SISTEM URINUreter
Fungsi:Saluran yang membawa air kencing dari kedua-dua buah
pinggang ke pundi kencing Rajah 1 : UreterUreter merupakan dua tiub
atau duktus yang bersambung dari ginjal ke pundi kencing.
Ketebalannya seperti sehelai bulu angsa atau kira-kira 35 hingga
45sm panjang. Panjang ureter antara 25 hingga 30sm (10-12
inci).Dinding luarnya terdiri daripada fiber, lapisan tengah
berotot dan di dalamnya tersapat mukosa. Ureter bermula dari hilum
ginjal dan terus ke bawah melalui ringga abdomen dan masuk ke dalam
pelvis dan membelah sedikit serong kepada dua bahagian di bahagian
posterior pundi kencing.Ada tiga lapisan membentuk dinding ureter
iaitu mukosa (membran mukosa) dengan epithelium transtition dan
propia lamina. Lapisan kedua, yang berasal dari jaringan kollagen,
serabut elastic, dan jaringan limfa. Ketiga (lapisan tengah)
disebut muskularis dan lapisan teratas pada ureter disebut
adventitia.Berfungsi sebagai penyalur air kencing dari ginjal ke
pundi kencing.
Pundi Kencing
Rajah 2 : Struktur Pundi KencingPundi kencing merupakan organ
penakung air kencing dan ia berbentuk seakan buah pear. Air kencing
yang dirembeskan oleh ginjal akan bertakung di bahagian ini
terlebih dahulu sebelum dibuang. Biasanya pundi kencing boleh
mengandungi air sebanyak satu paun air kencing, tetapi dalam
keadaan luar biasa, isi padu bertambah tiga paun.Ianya terletak di
dalam pelvis dan di belakang simfisis pubis. Bahagian atas atau
fundus akan sedikit naik dan mengembang jika penuh dengan air
kencing.Bentuk 3 saluran iaitu antara 2 bukaan ureter dan uretra
disebut segitiga pundi kencing. Terdapat 4 lapisan pada pundi
kencing iaitu: Lapisan serus sebelah luar ini meliputi separuh
bahagian atas sahaja.
Lapisanberototpulaterletakdibawahlapisanselaputserus.
Lapisansubmukosadidapatidibawahlapisanberotot.
Lapisanpalingdalam(lapisanmukosa)adalahterbinadaripadatisuepiteliumperalihan.Iamemeliharapundikencingdaripadaaciddidalamairkencing.
Rajah 3 : Keadaan Pundi Kencing
Uretra
Uretra juga dikenali sebagai salur kencing. Saluran ini akan
membawa air kencing dari pundi kencing ke luar tubuh badan. Salur
kencing wanita yang juga dikenali sebagai vagina lebih pendek
daripada lelaki iaitu 1.5 inci manakala salur kencing lelaki, penis
adalah 6-8 inci. Salur kencing lelaki menjalankan 2 tugas iaitu
menyalurkan air kencing dan air mani.
Terdapat tiga bahagian pada uretra lelaki:i. Bahagian prostat
mengeliling uretra, otot pencerut uretra juga terletak di sini;ii.
Bahagian membranus uretra yang berlanjutan daripada prostat;
daniii. Bahagian spongiosa bahagian yang terdapat di dalam
zakar
Perempuan Lelaki Rajah 4 : Uretra lelaki dan perempuan
Buah Pinggang
Berikut adalah ukuran ginjal : panjang: 6 hingga 7 cm tebal: 1
hingga 2 cm berat: 140 gram untuk dewasaDalam proses urinari ini,
boleh dikatakan buah pinggang merupakan organ utama. Hal ini
demikian kerana organ ini memainkan banyak peranan utama sepanjang
proses ini berlaku. Yang pertama, organ ini berperanan untuk
menapis sejumlah besar bendalir daripada saluran darah. Ia
menyingkirkan sisa bernitrogen, dadah dan toksin daripada badan. Ia
juga boleh menyerap semula bahan yang diperlukan dan
mengembalikannya ke dalam darah. Seterusnya, buah pinggang akan
menghasilkan sejenis enzim iaitu enzim renin yang akan membantu
menyelaraskan tekanan turasan (filtration). Di samping itu, ianya
juga berfungsi untuk mengawal kandungan baki air dan garam yang
terlarut dengan mengekalkan kepekatan ion dalam bendalir badan dan
darah serta mengawal kandungan ion hydrogen dalam darah dan
sekaligus membantu mengawal kadar pH dalam badan.Warna ginjal
adalah seperti unggu tua dan terdiri daripada membrane bahagian
luar dan medula di bahagian dalam. Medula membentuk lima belas
hingga enam belas jisim yang berbentuk peramid dan disebut piramid
ginjal.Kedudukan ginjal dapat ditentukan dari belakang yang bermula
dari paras ketinggian vertebra toraks terakhir hingga vertebra
lumbar ketiga. Ginjal kanan lebih rendah berbanding ginjal kiri
kerana bahagian kanan dipenuhi dengan organ hati.
Ginjal diselaputi oleh tiga lapisan tisu:1. Lapisan dalam adalah
kapsul renal atau kapsul sebenar yang terdiri daripada membran
berserat nipis;2. Kedua, lapisan yang dikenali sebagai fasia renal
atau kapsul palsu terdiri daripada tisu perantara padat; dan3.
Ketiga, lapisan berlemak yang terletak di antara lapisan dalam dan
lapisan luar yang dikenali sebagai lemak
perirenal.NefronNefronmerupakanpenapisyangpentingdalamfungsiunitginjal.
Ianya merupakan struktur yang halus dan banyak. Dianggarkan
terdapat 1000000 nefron dalam setiap ginjal. Ia terjadi daripada
rumpun malpighi atau glomerulus yang tersusun rapat pada hujung
atas uriniferus tubula atau nefron.
STRUKTUR NEFRON PADA GINJAL
Saluran Darah
Uriniferus ialah renal yang melibatkan ginjal merupakan salah
satu dua arteri besar yang berhubung dengan aorta abdominal dan
menyalur terus ke ginjal. Cabang-cabang beranting banyak terdapat
di dalam ginjal dan menjadikan arteriol aferen. Ianya membentuk
simpulan kapilari-kapilari dalam satu badan malpighi.Kemudian
pembuluh aferen menjadi arteriol eferen kecil lalu bercabang
menjadi rangkaian kapilari dan dikelilingai oleh tubula uriniferus.
Kapilari yang telah bergabung akan membentuk vena renal dan
berfungsi membawa darah dari ginjal ke kelompok kapilari bertujuan
agar darah dapat lebih lama berada tubula uriniferus.
FISIOLOGI SISTEM URINARI : PENGURUSAN SISTEM URINARI
Otot di dinding ureter mengecut dan mengetat untuk menghantar
air kencing ke bawah jauh daripada buah pinggang.
Jika air naik semula ke buah pinggang, maka jangkitan akan
berlaku dan merosakkan buah pinggang.
Setiap 10-15 saat, ureter akan menghantar air kencing ke pundi
kencing dalam jumlah yang sedikit.
Dinding pundi kencing mengembang untuk menyimpan air kencing dan
mengecut untuk membuang air kencing.
Pundi kencing akan dikosongkan apabila isipadunya mencecah
kira-kira 200cm.
Otot sphincter ialah otot yang membantu menahan air kencing
daripada bocor. Otot memberi isyarat untuk otot pundi kencing
mengecut supaya air kencing keluar daripada pundi kencing.
\
Dalam masa yang sama, otak memberi isyarat kepada otot sphincter
untuk berehat bagi membenarkan air kencing keluar daripada pundi
kencing dan ke uretra.PROSES PEMBENTUKAN AIR KENCINGDalam proses
ini, buah pinggang memainkan peranan penting melalui satu rangkaian
proses iaitu, penyaringan, penyerapan kembali dan
augmentasi.Penapisan (filtrasi)Darah yang mempunyai bahan-bahan
kumuh seperti urea disalurkan ke dalam buah pinggang melalui arteri
renal. Darah dari arteri renal akan memasuki glomerulus melalui
arteriol aferan dan keluar melalui arteri eferen.
Rajah 5 : Kedudukan glomerulusOleh sebab diameter arteriol
aferen lebih besar daripada arteriol eferen, ini akan menghasilkan
tekanan hidrostatik di dalam glomerulus. Tekanan yang tinggi ini
akan memaksa cecair dan bahan-bahan terlarut dalam glomerulus
terturas keluar melalui dinding kapilarinya yang nipis ke dalam
lumen kapsul Bowman. Bendalir yang terkandung dalam kapsul Bowman
dipanggil hasil turasan glomerulus. Proses turasan terhasil akibat
tekanan ini disebut ultraturasan. Kandungan hasil turasan
glomerulus mempunyai semua komponen darah yang bermolekul kecil
seperti air, glukosa, garam, asid amino dan urea kecuali
komponen-komponen yang bermolekul besar seperti sel-sel darah dan
protein plasma.Sebenarnya daya yang menggerakkan cecair merentas
dinding kapilari ialah tekanan hidrostatik iaitu tekanan darah dan
tekanan osmosis do dalam kapilari berbanding dengan kapsul Bowman.
Tekanan hidrostatik merupakan daya yang menolak manakala tekanan
osmosis merupakan daya yang menarik.Proses Penyerapan SemulaProses
ini berlaku di sepanjang tubul uriniferus. Hasil turasan glomerulus
dari kapsul Bowman akan mengalir ke dalam tubul berlingkar
proksimal. Air pula akan diserap melalui proses osmosis. Di sini,
glukosa, asid amino dan garam mineral diserap semula ke dalam
kapilari darah melalui proses pengangkutan aktif. Di Liku Henle,
15% air daripada turasan diserap semula melalui proses osmosis.
Sedikit garam mineral pula akan diserap melalui Pengangkutan Aktif.
Di tubul liku distal, peratus air dan garam mineral yang diserap
ini dikawal oleh sistem endokrin. Di tubul berlingkar distal, urea
dirembeskan secara aktif ke dalamnya. Air kencing dialirkan ke
tubul pengumpul. Air diserap lagi 9%. Kemudian air kencing
dialirkan ke pundi kencing.
Rajah 6 : Penyerapan semula air
Rajah 7 : Penyerapan semula bahan lainRembesan Rembesan
merupakan satu proses pengeluaran air kencing. Bahan yang tidak
diperlukan seperti urea, racun, pigmen dan dadah dibiar keluar
melalui air kencing. Bahan yang dirembes termasuklah ion kalium,
ion hydrogen dan bahan lain yang tidak diperlukan. Strategi
rembesan dimanfaatkan untuk mengawal atur ph badan dan
menyingkirkan bahan yang tidak diperlukan. Kedua, urea tidak
dirembeskan secara aktif ke dalam buah pinggang dan yang ketiga,
kira-kira separuh daripada urea yang dituras tidak diserap semula
tetapi dikumuhkan.
Rajah 8 : Rumusan proses urinari
