46
Şizofreniyanın Şizofreniyanın müalicəsi müalicəsi

Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Şizofreniyanın müalicəsiŞizofreniyanın müalicəsi

Page 2: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Şizofreniyanın müalicəsiŞizofreniyanın müalicəsi

• Müalicə məqsədlərMüalicə məqsədlər• Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası• Dərmanların kənar təsirlərinin Dərmanların kənar təsirlərinin

minimalizasiyasıminimalizasiyası• Residivlərin qarşısını alınmasıResidivlərin qarşısını alınması• Həyat keyfiyyətinin yaxşılaçmasıHəyat keyfiyyətinin yaxşılaçması• Bərpa olunmaBərpa olunma

• Müalicə metodların növləriMüalicə metodların növləri• farmakoterapiyafarmakoterapiya• psixososialpsixososial/psixoterapevi/psixoterapevittkk

Page 3: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Şizofreniyanın müalicəsiŞizofreniyanın müalicəsi::Effektivliyi subut olunmuş Effektivliyi subut olunmuş

Antipsihotik dərman preparatlarAntipsihotik dərman preparatlar

Ailəvi məlumatlandırma və təlimlənməAiləvi məlumatlandırma və təlimlənmə

Koqnitiv-davranış terapiyasıKoqnitiv-davranış terapiyası

Page 4: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Birinci antipsixotik preparatBirinci antipsixotik preparatChlorpromazine (Chlorpromazine (AminazinAminazin))

1952-ci ild1952-ci ildə kəşf edilib ə kəşf edilib

ƏvƏvvəldənvəldən sedativ sedativ vasitə kimi vasitə kimi öyrəniliböyrənilib

ŞizofreniyaŞizofreniyalılı xəstələrdə xəstələrdə ajitasiyanıajitasiyanı kontrol kontrol etməkdə faydalı etməkdə faydalı olduğu sübut edilibolduğu sübut edilib

1953-cü ildə ABŞda 1953-cü ildə ABŞda Thorazin adı ilə Thorazin adı ilə tətbiq edilibtətbiq edilib

Page 5: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Şizofreniyanın dofamin hipoteziŞizofreniyanın dofamin hipotezi

• Bütün antipsixotik preparatlar D2-Bütün antipsixotik preparatlar D2-reseptorları inhibə edirlərreseptorları inhibə edirlər

• Klassik antipsixotik preparatların təsirin Klassik antipsixotik preparatların təsirin gücü dofamin reseptorlar ilə gücü dofamin reseptorlar ilə bağlanmasına proporsionaldır bağlanmasına proporsionaldır

• Dofaminin istehsalı artıran preparatlar Dofaminin istehsalı artıran preparatlar psixozu yarada bilər psixozu yarada bilər ((məsələn,məsələn, amfetaminlərin qəbuluamfetaminlərin qəbulu))

Page 6: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Klassik antipsixotik preparatlarKlassik antipsixotik preparatlar

FDA –nın FDA –nın təstiqitəstiqi Generik adıGenerik adı Ticarət adıTicarət adı • 1953 1953 chlorpromazine chlorpromazine

((AminAminazine) azine) • 1958 1958 trifluoperazine trifluoperazine (Stelazine)(Stelazine)• 1958 1958 perphenazine perphenazine (Trilafon)(Trilafon)• 19591959 fluphenazine fluphenazine (Prolixin)(Prolixin)• 19591959 thioridazine thioridazine (Mellaril)(Mellaril) • 19671967 haloperidol haloperidol (Haldol)(Haldol)• 19671967 thiothixene thiothixene (Navane)(Navane)• 19701970 mesoridazine mesoridazine (Serentil) (Serentil) • 19751975 loxapine loxapine (Loxitane)(Loxitane)• 19771977 molidone molidone (Moban)(Moban)• 19841984 pimozide pimozide (Orap)(Orap)

Page 7: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

““KlassikKlassik” antips” antipsixixotiotikk preparatlarpreparatlar((birinci nəsil)birinci nəsil)

• Yüksək dərəcədə təsirli Yüksək dərəcədə təsirli (2-20 mg/day)(2-20 mg/day)(haloperidol, fluphenazine)(haloperidol, fluphenazine)

• Orta dərəcədə təsirliOrta dərəcədə təsirli(10-100 mg/day)(10-100 mg/day)(loxapine, perphenazine)(loxapine, perphenazine)

• Zəif dərəcədə təsirli Zəif dərəcədə təsirli (300-800+ (300-800+ mg/day)mg/day)(chlorpromazine, thioridizine)(chlorpromazine, thioridizine)

Page 8: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

30s ‘40s ‘50s ‘60s ‘70s ‘80s ‘90s ‘0030s ‘40s ‘50s ‘60s ‘70s ‘80s ‘90s ‘00

EQTEQT

ChlorpromazineChlorpromazine

Haloperidol Haloperidol FluphenazineFluphenazineThioridazineThioridazine

LoxapineLoxapinePerphenazinePerphenazine

Birinci nəsil

ZiprasidoneZiprasidoneAripiprazoleAripiprazole

İkinci nəsil

ClozapineClozapine

Risperidone Risperidone Olanzapine Olanzapine QuetiapineQuetiapine

Reserpine

Psixi xəstəliklərin terapiyasıPsixi xəstəliklərin terapiyası

Lobotomiya

PaliperidonePaliperidone

Page 9: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Dofamin inhibə etməsinin effektləriDofamin inhibə etməsinin effektləri

LimbiLimbikk vəvə frontal frontal kortikal zonalarıkortikal zonaları: : antipsantipsixixotiotikk effe effekktt

BaBazzal ganglal ganglyyiaialarlar: : ekstrapiramid sistemdə ekstrapiramid sistemdə kənar təsirlərikənar təsirləri

Hipotalamik-pituitar oxda yerləşən Hipotalamik-pituitar oxda yerləşən strukturlardastrukturlarda hiperprolaktinemiyahiperprolaktinemiya

Page 10: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Ekstrapiramid sistemin Ekstrapiramid sistemin kənar təsirlərikənar təsirləri

ParkinsonismParkinsonism

AkatAkatiziziaia

DDiistoniastonia

Tardiv dTardiv diiskineskinezziiyya (TD)-- a (TD)-- ən ağır ən ağır kənar təsirkənar təsir

Page 11: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

ParkinsoniParkinsonizmzmRigidlik, tremor, bradikineziya, Rigidlik, tremor, bradikineziya, maskayabənzər mimika.maskayabənzər mimika.MMüalicəüalicə: : – Dozanın azalmasıDozanın azalması– Preparatın dəyişilməsi Preparatın dəyişilməsi ((məsələnməsələn,, atipik atipik

antpsixotik dərmanın tətbiqiantpsixotik dərmanın tətbiqi))– AntiAntixxolinergiolinergikk preparatların təyin edilməsipreparatların təyin edilməsi::

trihexylphenidine (trihexylphenidine (TsiklodolTsiklodol))AkinetonAkinetonNakomNakomParkopanParkopan

Page 12: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

AkatiAkatizziiyyaaƏzələlərdə narahatçılıq və diskomfort Əzələlərdə narahatçılıq və diskomfort hissiyyətihissiyyəti,, hansı ki xəstəni yerində hansı ki xəstəni yerində addımlamaqaddımlamaq məcbur edir məcbur edirPsixotikPsixotik ajitasiyaya və təşvişli ajitasiyaya və təşvişli depressiyayadepressiyaya bənzəyir.bənzəyir.MüalicəMüalicə– Dozanın azalmasıDozanın azalması– Preparatın dəyişilməsi Preparatın dəyişilməsi ((məsələnməsələn,, atipik antpsixotik atipik antpsixotik

dərmanın tətbiqidərmanın tətbiqi))– ƏlavəƏlavə dərman preparatların təyin edilməsidərman preparatların təyin edilməsi::

propanolol (propanolol (ya digər ya digər beta-blo beta-blokatorlarkatorlar))benztropine (Cogentin)benztropine (Cogentin)benzodiazepinesbenzodiazepines

Page 13: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Kəskin distoniyaKəskin distoniya

ƏzələƏzələlərdələrdə qıc qıcolmaolma: o: okkulogulogiiririkk tutmalartutmalar torticollis, opistotontorticollis, opistotonuus, dils, dilinin qabartma qabartmassıı

Şiddətli və ağrıvericiŞiddətli və ağrıverici

Əzələdaxili (Əzələdaxili (və ya venadaxilivə ya venadaxili) ) diphenhydramine (Benadryl) və ya diphenhydramine (Benadryl) və ya benztropine (Cogentin) ilə yanaşınbenztropine (Cogentin) ilə yanaşın

Page 14: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Tardiv DyskineTardiv Dyskineziyaziya (TD) (TD)

Qeyri-könüllüQeyri-könüllü və xvə xoreatetoidoreatetoid hərəkətlərhərəkətlərin törədilməsiin törədilməsi

Çox zaman Çox zaman dildəndildən və barmaqlardan və barmaqlardan başlayaraq başlayaraq ətraflara və bədənə yayılırətraflara və bədənə yayılır

Etioloji mexanizm Etioloji mexanizm məlum deyilməlum deyil

KlassikKlassik neyroleptklərneyroleptklərlələ müalicə müalicə olunanların 3olunanların 3% % aşkar ediliraşkar edilir

Page 15: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Əsas risk Əsas risk amilləramillər: : – yüksək dozalar, uzun sürəklilik, yaşı (dövrü), yüksək dozalar, uzun sürəklilik, yaşı (dövrü),

qadınları, əks effektlərinin, qarışıqlığının qadınları, əks effektlərinin, qarışıqlığının (pozulmasının), (pozulmasının), anamnezdə anamnezdə ParkinsonParkinsonobənzər obənzər əlavə təsirlərəlavə təsirlər, , affektiv pozuntularaffektiv pozuntular

Qabağını alma: Qabağını alma: – minimal effektiv doza, minimal effektiv doza, atipik dərman preparatlaratipik dərman preparatlar

MMüalicə: üalicə: – aşağı dozalara bölün, aşağı dozalara bölün, aatipik tipik dərman preparatlar dərman preparatlar

dəyişilməsidəyişilməsi, vitamin E (?), vitamin E (?)

Tardiv DyskineTardiv Dyskineziyaziya (TD) (TD)

Page 16: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

NeNeyyroleptiroleptikk BədxassəliBədxassəli S Siindrom ndrom (N(NBBS)S)

Hərarət, əzələ sərtlik, avtonom Hərarət, əzələ sərtlik, avtonom dayanıqsızlıq,dayanıqsızlıq, deliriy deliriyNadir, ancaq həyat hədələməsiNadir, ancaq həyat hədələməsiRisk faktorları özündə daxil edir:Risk faktorları özündə daxil edir:– Yüksək dozalar, yüksək Yüksək dozalar, yüksək güclügüclü dərmanları, dərmanları,

parenteral parenteral təyin etmətəyin etmə

İdarəetmə: İdarəetmə: – AntipsychotiAntipsychotik dərman preparatları k dərman preparatları

dayadırılması (dayadırılması (bromocriptine, dantrolene)bromocriptine, dantrolene)

Page 17: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Tipik antpsixotik dərman preparatların Tipik antpsixotik dərman preparatların

tətbiq edilməsində məhdudiyyəttətbiq edilməsində məhdudiyyət:: başqa əlavə təsirlərbaşqa əlavə təsirlər

Antixolinergik Antixolinergik əlavə təsirləriəlavə təsirləri: ağız: ağızda qurluqda qurluq, , qəbz, yayğın görmə, taxikardiyaqəbz, yayğın görmə, taxikardiyaOrthostatic gipotenziyası (adrenergik)Orthostatic gipotenziyası (adrenergik)Sakitləşdirmə (sakitləşdirilmə) (antigistamin Sakitləşdirmə (sakitləşdirilmə) (antigistamin effekti)effekti)Çəki artımıÇəki artımı

"Neyroleptik (sakitləşdirən) dysphoria""Neyroleptik (sakitləşdirən) dysphoria"

Page 18: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Müalicə olunmuş xəstələrin 30%ində Müalicə olunmuş xəstələrin 30%ində kasıb müalicə cavabıkasıb müalicə cavabı– Əlavədə natamam müalicə cavabı 30% Əlavədə natamam müalicə cavabı 30%

və ya daha çoxvə ya daha çox

Tipik antpsixotik dərman preparatların Tipik antpsixotik dərman preparatların tətbiq edilməsində məhdudiyyəttətbiq edilməsində məhdudiyyət: :

terapevtik rezistentiliyiterapevtik rezistentiliyi

Page 19: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

10

Birinci Atipik dərman preparatıBirinci Atipik dərman preparatı::Clozapine (Clozaril)Clozapine (Clozaril)

1990-cı ildə FDA tərəfindən təstiq olunub 1990-cı ildə FDA tərəfindən təstiq olunub Müalicəyə-qarşı rezistent şizofreniya yararlıdırMüalicəyə-qarşı rezistent şizofreniya yararlıdırXəstələrin 30 faizi Xəstələrin 30 faizi

For treatment-resistant schizophreniaFor treatment-resistant schizophrenia30% response rate in severely ill, treatment-30% response rate in severely ill, treatment-resistant patients (vs. 4% with resistant patients (vs. 4% with chlorpromazine/Thorazine)chlorpromazine/Thorazine)Receptor differences: Less D2 affinity, more 5-HTReceptor differences: Less D2 affinity, more 5-HT

Page 20: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

11

Clozapine Helps Clozapine Helps Treatment-Resistant PatientsTreatment-Resistant Patients

Double Blind, Randomized Trial of Clozapine vs Chlorpromazine in Treatment Resistant Patients

0

2

4

6

8

10

12

14

16

0 1 2 3 4 5 6Weeks in Trial

BP

RS

Sc

hiz

op

hre

nia

F

ac

tor

clozapinechlorpromazine

Page 21: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Clozapine: Clozapine: prospros and cons and consSuperior efficacy for positive symptomsSuperior efficacy for positive symptomsPossible advantages for negative symptomsPossible advantages for negative symptomsVirtually no EPS or TDVirtually no EPS or TDAdvantages in reducing hostility, suicidalityAdvantages in reducing hostility, suicidalityAssociated with agranulocytosis (1-2%)Associated with agranulocytosis (1-2%)– WBC count monitoring required WBC count monitoring required

Seizure risk (3-5%)Seizure risk (3-5%)Warning for myocarditisWarning for myocarditisSignificant weight gain, sedation, orthostasis, tachycardia, Significant weight gain, sedation, orthostasis, tachycardia, sialorrhea, constipationsialorrhea, constipationCostlyCostlyFair acceptability by patientsFair acceptability by patients

Page 22: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

AtypiAtypik ak antipsntipsixixotiotiklərklər((ikinci nəsilikinci nəsil))

FDAFDA-nın tətbiqi-nın tətbiqi Generic Generic AdıAdı ((Ticarət adıTicarət adı)) • 19901990 clozapineclozapine (Clozaril) (Clozaril)• 19941994 risperidonerisperidone (Risperdal) (Risperdal) • 19961996 olanzapineolanzapine (Zyprexa) (Zyprexa)• 19971997 quetiapinequetiapine (Seroquel) (Seroquel)• 20012001 ziprasidoneziprasidone (Geodon) (Geodon)• 20022002 aripiprazolearipiprazole (Abilify) (Abilify)• 20032003 risperidone MSrisperidone MS (Consta) (Consta)

Page 23: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Defining “atypical” antipsychoticDefining “atypical” antipsychoticRelative to conventional drugs:Relative to conventional drugs:

Lower ratio of DLower ratio of D22 and 5-HT and 5-HT2A 2A receptor receptor

antagonismantagonism

Lower propensity to cause EPS Lower propensity to cause EPS (extrapyramidal side effects)(extrapyramidal side effects)

Page 24: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Atypical Antipsychotics: Atypical Antipsychotics: EfficacyEfficacy

• Effective for positive symptoms Effective for positive symptoms • (equal or better than typical antipsychotics)(equal or better than typical antipsychotics)

• ClozapineClozapine is more effective than is more effective than conventional antipsychotics in conventional antipsychotics in treatment- treatment- resistant patients resistant patients

• Atypicals Atypicals maymay be better than be better than conventionals for negative symptomsconventionals for negative symptoms

Page 25: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Relapse Rates in 1 Year Studies: Atypical vs. Typical Antipsychotics

p=0.0001 in favor of atypical drugs; Leucht S et al. Am J Psychiatry. 2003

-0.5 0 0.5FavorsConventional Drug

Favors Atypical Antipsychotic

Marder, 2002 (risperidone)Csernansky, 2002 (risperidone)Risperidone pooled

Daniel, 1998 (sertindole)Speller, 1997 (amisulpride)

Tamminga, 1993 (clozapine)Essock, 1996 (clozapine)Rosenheck, 1999 (clozapine)Clozapine pooledd

Tran, 1998a (olanzapine)Tran, 1998b (olanzapine)Tran, 1998c (olanzapine)Olanzapine pooled

Total

2/33 6% 3/3010%

41/177 23 65/18835

43/210 21 68/21831

2/94 2 12/10911

5/29 17 9/3129

1/25 4 0/140

13/76 17 15/4831

10/35 29 4/1429

24/136 18 19/7625

10/45 22 2/1020

6/48 13 3/1421

71/534 13 29/15619

87/627 14 34/18019

161/1096 15 142/61423

Risk Difference (95% CI fixed)NA

CAn/N % n/N%

Page 26: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Atypical Antipsychotics: Atypical Antipsychotics: Efficacy for Cognitive and Mood Efficacy for Cognitive and Mood

SymptomsSymptoms

• Atypical antipsychotics Atypical antipsychotics maymay improve improve cognitive and mood symptomscognitive and mood symptoms(Typical antipsychotics tend to worsen (Typical antipsychotics tend to worsen cognitive function)cognitive function)

• Dysphoric mood may be more Dysphoric mood may be more common with typical antipsychoticscommon with typical antipsychotics

Page 27: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Atypical Antipsychotics: Atypical Antipsychotics: Side EffectsSide Effects

• Atypical antipsychotics tend to have Atypical antipsychotics tend to have better subjective tolerability (except better subjective tolerability (except clozapine)clozapine)

• Atypical antipsychotics much less likely Atypical antipsychotics much less likely to cause EPS and TD, to cause EPS and TD, butbut may cause may cause more:more:• Weight gainWeight gain• Metabolic problems (lipids, Metabolic problems (lipids, glucoseglucose))• ECG changesECG changes

Page 28: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Weight gain at 10 weeksWeight gain at 10 weeks

-1

0

1

2

3

4

5

6PLB

HAL

ZIP

RISP

OLZ

CPZ

CLOZ

Allison et al 1999

Kg

Page 29: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Summary of Antipsychotic Side EffectsSummary of Antipsychotic Side Effects

Side Effect Highest Liability Low Liability

EPS Conventionalantipsychotics

CLZ, OLZ, QTP

TD Conventionalantipsychotics

CLZ, OLZ, QTP

Hyperprolactinemia Conventionalantipsychotics, RIS

CLZ, OLZ, QTP

Sedation CPZ, CLZ, QTP, OLZ RIS

Anticholinergiceffects

CPZ, CLZ RIS

QTc prolongation ZIP, thioridazine,mesoridazine

Weight gain CPZ, CLZ, OLZ HAL, ZIP

Hyperglycemia, DM Atypical antipsychotics

Page 30: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Why worry about side effects?Why worry about side effects?

• May cause secondary symptoms, May cause secondary symptoms, illnessesillnesses

• Contribute to “noncompliance” and thus Contribute to “noncompliance” and thus relapserelapse

Page 31: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Current consensus on Current consensus on antipsychoticsantipsychotics

Atypical antipsychotics (other than clozapine) Atypical antipsychotics (other than clozapine) are first choice drugs:are first choice drugs:-superiority on EPS and TD-superiority on EPS and TD-at least equal efficacy on + and – symptoms-at least equal efficacy on + and – symptoms-possible advantages on mood and cognition-possible advantages on mood and cognition

BUT:BUT:-long-term consequences of weight gain and -long-term consequences of weight gain and metabolic effects may alter recommendationmetabolic effects may alter recommendation-atypicals are very expensive-atypicals are very expensive

Page 32: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Real and Projected Global Sales of Real and Projected Global Sales of

Antipsychotics 1990-2009Antipsychotics 1990-2009 ($ millions)($ millions)

Page 33: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Common factors associated Common factors associated with psychotic relapsewith psychotic relapse

•antipsychotics not completely effectiveantipsychotics not completely effective

•““noncompliance”—inconsistent noncompliance”—inconsistent antipsychotic medication useantipsychotic medication use

•stressful life events/home environment stressful life events/home environment (Expressed Emotion—EE—hostility, (Expressed Emotion—EE—hostility, criticism, overinvolvement)criticism, overinvolvement)

•alcohol usealcohol use

•drug usedrug use

Page 34: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Antipsychotic medication Antipsychotic medication reduces relapse ratesreduces relapse rates

Risk of relapse in one year:Risk of relapse in one year:

ConsistentlyConsistently taking medications: 20-30% taking medications: 20-30%

Not taking medications consistently: 65-80%Not taking medications consistently: 65-80%

Page 35: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Baldessarini RJ et al: Tardive Dyskinesia: APA Task Force Report 18, 1980Baldessarini RJ et al: Tardive Dyskinesia: APA Task Force Report 18, 1980

Months

% N

ot

Re

lap

sed

8070

60

50

40

30

20

90100

Hogarty et al., N = 374

Prien et al., N 630

Caffey et al., N = 259

Placebo

Neuroleptics

Relapse in SchizophreniaRelapse in Schizophrenia

10

0 3 6 9 12 15 18 21 24 27 30

Page 36: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Consequences of relapseConsequences of relapse

• Disruptive to patients livesDisruptive to patients lives(hospitalizations, lost jobs, lost apartments, (hospitalizations, lost jobs, lost apartments, estranged family and friends)estranged family and friends)

• Risk of dangerous behaviorsRisk of dangerous behaviors

• May worsen course of illnessMay worsen course of illness

• Increased costsIncreased costs

Page 37: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Long-acting injectable (depot) Long-acting injectable (depot) antipsychoticsantipsychotics

Until late 2003, only haloperidol and Until late 2003, only haloperidol and fluphenazine available in the U.S.fluphenazine available in the U.S.Long-acting risperidone introduced late 2003Long-acting risperidone introduced late 2003Injections approximately every 2 weeks Injections approximately every 2 weeks (fluphenazine and risperidone) or 4 weeks (fluphenazine and risperidone) or 4 weeks (haloperidol)(haloperidol)Goal is to decrease “noncompliance” and thus Goal is to decrease “noncompliance” and thus relapse--widely used but less commonly in last relapse--widely used but less commonly in last 10 years10 yearsNot yet clear if long-acting risperidone will Not yet clear if long-acting risperidone will reverse the trendreverse the trend

Page 38: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Schizophrenia TreatmentSchizophrenia TreatmentAssertive Community TreatmentAssertive Community TreatmentMultidisciplinary teams: MDs, RNs, social Multidisciplinary teams: MDs, RNs, social workers, psychologists, occupational workers, psychologists, occupational therapists, case managerstherapists, case managers

Staff:patient ratio about 1:10Staff:patient ratio about 1:10

Outreach, contact as neededOutreach, contact as needed

Effective at reducing hospitalizationsEffective at reducing hospitalizations

Cost-effective when targeted at high Cost-effective when targeted at high hospital usershospital users

Page 39: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Schizophrenia TreatmentSchizophrenia Treatment Family PsychoeducationFamily Psychoeducation

Provides information about Provides information about schizophrenia: course, symptoms, schizophrenia: course, symptoms, treatments, coping strategiestreatments, coping strategies

SupportiveSupportive

One aim is to decrease expressed One aim is to decrease expressed emotion (hostility, criticism, etc.)emotion (hostility, criticism, etc.)

Not blamingNot blaming

Page 40: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Other interventions for schizophrenia:Other interventions for schizophrenia:Some evidence for effectivenessSome evidence for effectiveness

Some types of psychotherapySome types of psychotherapy

Case managementCase management

Vocational rehabilitation Vocational rehabilitation

Outpatient commitmentOutpatient commitment

ECT (for catatonia)ECT (for catatonia)

Page 41: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Schizophrenia TreatmentSchizophrenia TreatmentPsychotherapy (individual or group)Psychotherapy (individual or group)

• SupportiveSupportive

• Cognitive-behavioralCognitive-behavioral

• ““Compliance” therapyCompliance” therapy

• Psychoeducational Psychoeducational

• Not regressive / psychoanalyticNot regressive / psychoanalytic

Page 42: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Schizophrenia TreatmentSchizophrenia Treatment Psychosocial Remedial TherapiesPsychosocial Remedial Therapies

• To improve social and vocational skillsTo improve social and vocational skills

• Clubhouse model offers opportunities to Clubhouse model offers opportunities to socialize, transitional employmentsocialize, transitional employment

• Vocational rehabilitation—especially Vocational rehabilitation—especially supported employmentsupported employment

Page 43: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Schizophrenia Treatment:Schizophrenia Treatment:Case managementCase management

• Case manager helps coordinate Case manager helps coordinate treatments, provides supporttreatments, provides support

• Help navigating life, such as managing Help navigating life, such as managing every day activities, transportation, etc.every day activities, transportation, etc.

• Helps broker access to available servicesHelps broker access to available services• Benefits:Benefits:

improves compliance, reduces stressors, improves compliance, reduces stressors, helps identify and treat problems with helps identify and treat problems with substance usesubstance use

Page 44: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

““Deinstitutionalization”Deinstitutionalization”Mid-1950s: >500,000 people in state psychiatric Mid-1950s: >500,000 people in state psychiatric hospitalshospitalsNow: <<100,000Now: <<100,000Antispychotic medicationsAntispychotic medicationsCivil (patients) rights movementCivil (patients) rights movementCommunity Mental Health Acts (1963-64)Community Mental Health Acts (1963-64)Medicaid (1965-allows states to share costs with Medicaid (1965-allows states to share costs with federal government)federal government)Still an active issue in N.C.—adequacy of Still an active issue in N.C.—adequacy of community-based services remain in doubtcommunity-based services remain in doubt

Page 45: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin

Recommended books on Recommended books on schizophreniaschizophrenia

Is there no place on earth for me?Is there no place on earth for me?, , Susan SheehanSusan Sheehan

Imagining RobertImagining Robert,,Jay NeugeborenJay Neugeboren

Nightmare: a schizophrenia narrativeNightmare: a schizophrenia narrative, , Wendell WilliamsonWendell Williamson

The Quiet RoomThe Quiet Room, Lori Schiller, Lori Schiller

Page 46: Şizofreniyanın müalicəsi. Müalicə məqsədlər Müalicə məqsədlər Simptomların minimalizasiyasıSimptomların minimalizasiyası Dərmanların kənar təsirlərinin