sluzbena palica

UNIVERZITET SINERGIJAFAKULTET ZA BEZBJEDNOST I ZAŠTITU

BANJA LUKA

TEMA: Upotreba fizičke snage – službene

palice

(Seminarski rad iz predmeta: Javna bezbjednost)

Mentori: Student:

Doc. dr Siniša Karan

Borislav Šarić

Banja Luka, novembar 2011.

Seminarski rad Javna bezbjednost

Sadržaj

1. Uvod................................................................................................................................3

2. Osnovni poslovi policije po Zakonu o unutrašnjim poslovima.......................................4

3. Pojam i vrste policijskih ovlaštenja.................................................................................4

4. Upotreba sredstava prinude.............................................................................................5

4.1. Upotrba fizičke snage...............................................................................................6

4.2. Upotreba službene palice..........................................................................................8

4.2.1. Vrste službenih palica.....................................................................................10

5. Izvještaj o upotrebi sredstava prinude...........................................................................11

6. Zaključak.......................................................................................................................12

7. Literatura.......................................................................................................................13

Strana | 2


1. Uvod

Poslovi policije su mnogobrojini i određeni su zakonima. Između ostalog, neki poslovi

policije su: operativno-stručni poslovi, sprečavanje vršenja i otkrivanje krivičnih djela,

kontrola saobraćaja na putevima, upravno-pravni; analitičko-informatički, poslovi

komunikacije i veze i mnogi drugi. Policija ima ovlaštenja koja se odnose na neposredno

izvršavanje zakona u oblasti bezbjednosti i zaštite koja nemaju neki drugi organi i primjenom

tih ovlaštenja od strane policije i njenih pripadnika kroz vršenje policijskih poslova ostvaruje

se zaštita ustavnog i javnog poretka, lične, imovinske i druge sigurnosti građana.

Uslovi i način primjene ovlaštenja, kao i koje vrste ovlaštenja se mogu primjeniti

određuje se zakonskim i podzakonskim propisima. Policija Republike Srpske najveći broj

svojih ovlaštenja crpi iz Zakona o unutrašnjim poslovima gdje se, pored ostalih, u članu 27

navodi i upotreba sile pod kojom se podrazumijeva sledeće: snaga, službena palica, sredstva

za vezivanje, sredstva za zaprečavanje vozila i lica, sredstvo za prinudno zaustavljanje vozila,

specijalna vozila, vodeni top, posebno dresirani psi, konjica, suzavac i vatreno oružje.

U svom seminarskom radu ću prvo objasniti i navesti poslove policije, zatim ću objasniti

pojam i navesti vrste policijskih ovlaštenja. Zatim ću predočiti definicije, zakonske osnove,

lica prema kojima se upotrebljava, načine upotrebe i vrste fizičke snage i službene palice, kao

najblažeg oblika sile kojom policija raspolaže. A na samom kraju seminarskog rada ću

objasniti kakav izvještaj i šta on sadrži nakon primjenjene sile.

Strana | 3


2. Osnovni poslovi policije po Zakonu o unutrašnjim poslovima

Policija Republike Srpske u obavljanju svoje djelatnosti primjenjuje preko stotinu

zakonskih i podzakonskih propisa, a svakako je nesporno da su temeljni zakoni po kojima

policija ispunjava svoju funkciju Zakon o unutrašnjim poslovima i Zakon o krivičnom

postupku. Zakonom o unutrašnjim poslovima se propisuju nadležnost, djelokrug i osnovi

organizacije i rukovođenja u Ministarstvu unutrašnjih poslova, policijski i drugi unutrašnji

poslovi, dužnosti i prava ovlaštenih službenih lica, državnih službenika i ostalih zaposlenih u

Ministarstvu.

Pripadnici ministarstva obavljaju sledeće poslove i zadatke: “operativno-stručni poslovi

kojima se obezbjeđuje zaštita života, lična bezbjednost, ljudska prava i slobode, zaštita

ustavnog poretka od nasilnog ugrožavanja i promjena i bezbjednost Republike u skladu sa

zakonom; zaštita svih oblika svojine; sprečavanje vršenja krivičnih djela, otkrivanje krivičnih

djela, pronalaženje, hvatanje i predaja izvršilaca krivičnih djela nadležnim organima;

održavanje javnog reda i mira; zaštita određenih ličnosti i objekata; obezbjeđenje javnih

skupova, manifestacija, kulturnih i sportskih priredbi i drugih dozvoljenih vidova masovnog

okupljanja građana; bezbjednost i kontrola saobraćaja na putevima, određeni poslovi

bezbjednosti u drugim oblastima saobraćaja i pružanje pomoći radi otklanjanja posljedica

kojima se ugrožava bezbjednost lica ili imovina u većem obimu, boravak i kretanje stranaca,

poslovi asistencije i pružanja pomoći drugim organima, poslovi civilne zaštite, kao i određeni

poslovi zaštite od požara, preventivno-tehničke zaštite, prometa, upotrebe i uskladištenja

opasnih materija. Ostali unutrašnji poslovi su: upravno-pravni; analitičko-informatički,

poslovi komunikacije i veze; materijalno-finansijski i imovinski poslovi; školovanje i stručno

osposobljavanje; kontrola nabavljanja, držanja i nošenja oružja i municije; jedinstveni matični

broj; prebivalište i boravište; putne isprave; lične karte; vozačke dozvole i registracija

motornih i priključnih vozila.“1

3. Pojam i vrste policijskih ovlaštenja

„Naše društvo se još uvijek nalazi u procesu tranzicije, koji je obilježen porastom broja

izvrđenih krivičnih djela, pojavom novih pojavnih oblika kriminaliteta i nasilja u najširem

1 Zakon o unutrašnjim poslovima Republike Srpske, član 5, stav 1 i 2.

Strana | 4


smislu te riječi. Država ima ulogu da svojim građanima i institucijama garantuje, i naravno,

obezbjedi povoljan bezbjednosni ambijent, a to čini upravo kroz primjenu policijskih

ovlaštenja preko za to posbno formiranog organa, tj. policije. To podrazumijeva da organi

unutrašnjih poslova (policijske agencije) i ovlaštena službena lica raspolažu takvim

ovlaštenjima koja se odnose na neposredno izvršavanje zakona u oblasti bezbjednosti i zaštite

koja nemaju neki drugi organi. Znači, primjenom ovih ovlaštenja od strane policije i njenih

pripadnika kroz vršenje policijskih poslova ostvaruje se zaštita ustavnog i javnog poretka,

lične, imovinske i druge sigurnosti građana.“2

„Uslovi i način primjene ovlaštenja, kao i koje vrste ovlaštenja se mogu primjeniti

određuje se zakonskim i podzakonskim propisima, i to prevashodno tzv. policijskim

zakonodavstvom. Međutim, ne treba zaboraviti da su značajna i ovlaštenja koja preduzimaju

pripadnici policije, predviđena procesnim zakonodavstvom. Kada govorimo o ovlaštenjima

policije u Republici Srpskoj, ističemo da najveći broj svojih ovlaštenja ona crpi iz Zakona o

unutrašnjim poslovima, koji u članu 27. propisuje da policajci mogu preduzimati sledeća

ovlaštenja: daju upozorenja; izdaju naređenja; vrše legitimisanje; upućivanje; pozivanje;

dovođenje i zadržavanje na licu mjesta izvršenja krivičnog djela; ograničavaju kretanje na

određenom prostoru ili objektu; lišavaju slobode; sprovode i pritvaraju lica; ulaze u tuđi stan

ili druge prostorije; pretresaju tuđi stan ili druge prostorije; pretresaju lica; upotrebljavaju tuđe

saobraćajno sredstvo ili sredstva veze; upotrebljavaju silu, vatreno oružje i tajne policijske

radnje; održavaju javni red i mir; obezbjeđuju lica i objekte; koriste audio-video snimanje na

javnim mjestima; kontrolišu saobraćaj na putevima; prate određena motorna vozila; vrše

otkrivanje i hvatanje učinioca krivičnog djela; privremeno oduzimaju predmete; i druge radnje

za koje su zakonom ovlašteni.3

4. Upotreba sredstava prinude

Država je odredila organe koji će u njeno ime i za njen račun, ako treba i ako se za to

ispune predviđeni uslovi, primjeniti sredstva prinude. Jedno od bitnih obilježja države je

upravo to što ona predstavlja organizaciju sa monopolom fizičke prinude u društvu. Pod

prinudom podrazumijevamo upotrebu sile radi postizanja nekog cilja.

2 Jovičić D.: „Javna bezbjednost“, Fakultet za bezbjednost i zaštitu, Banja Luka, 2011. god, str. 268.3 Jovičić D.: „Organizacija i nadležnost policije“, Fakultet za bezbjednost i zaštitu, Banja Luka, 2008. god,

str. 62.

Strana | 5


Prinuda ima sledeće elemente:

zakonska utemeljenost;

opravdanost, tj. opšti cilj; i

nasilna suština se sastoji u zabrani nedozvoljenih činjenja ili nametanju dužnih

činjenja, tj. prisiljavanju nekoga na ponašanje koje on ne odobrava.

Kako se prinudom zadire u osnovna prava i slobode čovjeka i građanina, razumljivo je da

se pripadnici policije prilikom primjene prinude moraju pridržavati određenih načela, a među

njima se posebno izdvajaju: zakonitost, humanost i zaštita sloboda i prava čovjeka, efikasnost,

restriktivna upotreba sredstava prinude i javnost. Svemu ovome treba dodati i Kodeks

ponašanja lica odgovornih za primjenu zakona, koji je usvojen od strane Ujedinjenih nacija

17. 12. 1979. godine, koji obavezuje sve članice UN-a da upotrebi sile pribjegavaju samo ako

je to neophodno i u mjeri u kojoj to zahtjeva vršenje dužnosti.

Po članu 32, stavu 2, Zakona o unutrašnjim poslovima Repubike Srpske pod silom se

„podrazumijeva snaga, službena palica, sredstva za vezivanje, sredstva za zaprečavanje vozila

i lica,sredstvo za prinudno zaustavljanje vozila, specijalna vozila, vodeni top, posebno

dresirani psi, konjica, suzavac i vatreno oružje.“4 Sredstva prinude se mogu upotrebljavati radi

odbijanja napada od sebe, drugog lica i objekta koji se štiti, radi sprečavanja bjekstva lica

lišenog slobode, lica zatečenog u vršenju krivičnog djela, te radi savladavanja otpora lica koje

remeti javni red i mir, koje treba privesti ili dovesti, koje treba zadržati ili koje treba lišiti

slobode.

4.1. Upotrba fizičke snage

Ukoliko se fizička snaga upotrebljava u skladu sa vještinama koje se izučavaju u okviru

specijalnog fizičkog obrazovanja, onda se može konstatovati da je fizička snaga najblaže

sredstvo prinude. Stoga pripadnici policije imaju obavezu da konfliktne situacije rješavaju

prvo upotrebom fizičke snage, pa tek ako to ne da rezultate da potežu za težim oblicima

prinude. Fizička snaga se upotrebljava radi odbijanja napada od sebe, drugog lica i objekta

koji se štiti. Napad je svaka radnja koja je usmjerena na to da se ovlašteno službeno lice

4 Zakon o unutrašnjim poslovima RS, član 32, stav 2.

Strana | 6


spriječi u izvršavanju konkretne službene radnje. Napadom na objekat koji se obezbjeđuje

smatra se svaka radnja preduzeta u cilju nasilnog ulaska u objekat ili prostor oko objekta koji

se obezbjeđuje. Fizička snaga se upotrebljava i radi sprečavanja bjekstva lica lišenog slobode,

znači kad mu je već oduzeta sloboda pa ono nastoji pobjeći, kao i bjekstva lica zatečenog u

vršenju krivičnog djela. I kao jedna od češćih situacija gdje se upotrebljava fizička sila je

upotreba radi savlađivanja otpora lica koje remeti javni red i mir, ili koje treba privesti,

zadržati ili lišiti slobode.

Uslov za upotrebu fizičke snage, što

pripadnik policije mora imati stalno na umu je

postojanje otpora. Znači, ako nema otpora

ovlaštenom službenom licu, onda nema ni

upotrebe fizičke snage. Otpor predstavlja svako

suprotstavljanje zakonitom naređenju ovlaštenog

službenog lica koje se izdaje radi izvršavanja

različitih policijskih poslova kao što je npr.

naređenje izdato radi uspostavljanja narušenog

javnog reda i mira ili udaljenja sa mjesta događaja, privođenja, lišenja slobode i dr. Otpor se

različito manifestuje i u zavisnosti od toga on može biti:

blaži ili pasivan otpor koji se pojavljuje u dva oblika. Prvi oblik je psihološki otpor

koji se sastoji u ignorisanju upozorenja i naređenja ovlaštenog službenog lica, a drugi oblik je

defanzivni, koji je aktivniji od prethodnog, i sastoji se u radnjama kao što su oglušavanje o

zakonito naređenje, zatim da lice legne, klekne, uhvati se za neki predmet i na taj način

onemogućava izvršavanje službene radnje; i

teži ili aktivni otpor koji se uglavnom pojavljuje u dva oblika. Prvi je napad na

ovlašteno službeno lice bez oružja ili oruđa, što se ogleda u napadanju fizičkom snagom i

predstavlja blaži oblik aktivnog otpora. Drugi oblik je napad na ovlašteno službeno lice sa

oružjem ili oruđem, što se najčešće ogleda u napadu nožem, vatrenim oružjem ili nekim

drugim podesnim predmetima.

„Pri upotrebi fizičke snage ovlašteno službeno lice primjeniće zahvat ako ocjeni da tako

može da spriječi bjekstvo, savlada otpor, odnosno odbije napad, a ako to ne ocjeni mogućim

primjeniće bacanje, udarac ili drugu vještinu odbrane ili napada.“5 Zahvati obuhvataju poluge

5 Pravilnik o uslovima i načinu upotrebe sredstava prinude, član 5.

Strana | 7

Slika 1: Upotreba sile radi savladavanja otpora


koje se izvode na zglobovima, a mogu i kombinovano, uvrtanja i izvrtanja pomoću kojih se

licu nanosi jak bol i ostvaruje kontrola nad njim.

Bacanja podrazumijevaju sve oblike poremećaja ravnoteže i obaranja. Uspješnost

bacanja zavisi od čvrstine i pravilnosti hvatanja lica čiji se otpor savlađuje. Zahvati i bacanja

prethode udarcima, a kada oni ne uspiju, onda se upotrebljavaju udarci kao teže sredstvo.

Pripadnik policije, kada je u situaciji da primjenjuje udarce, mora imati na umu da se udarci

mogu nanositi samo na jedan od sledećih načina:

bridom šake;

vrhovima prstiju ruku;

ojačanim dijelom dlana;

laktom;

koljenom;

glavom; i

stopalom.

Udarci se ne mogu nanositi otvorenom šakom (šamarom), kao ni stisnutom šakom. Fizička

snaga se može upotrebljavati samo dok traje napad ili otpor, što znači da čim prestane napad

ili se savlada otpor mora se prestati sa upotrebom fizičke snage, u protivnom ovlašteno

službeno lice prekoračuje svoja ovlaštenja, što podrazumijeva njegovu odgovornost.

4.2. Upotreba službene palice

Poslije fizičke snage, s obzirom na posljedice koje mogu nastupiti njenom upotrebom,

službena palica se smatra najblažim sredstvom prinude. Službena palica spada u ličnu opremu

policajca, koju pripadnik uniformisane policije svakodnevno koristi u izvrđavanju svojih

poslova i zadataka. Policajac ima ovlaštenje da upotrijebi službenu palicu iz istih razloga kao i

fizičku snagu, a to je radi sprečavanja bjekstva, savladavanja otpora ili odbijanja napada na

sebe, drugog lica ili objekta koji se obezbjeđuje.

„Upotrebom službene palice smatra se udarac (udarci) službenom palicom lica čiji se

otpor savladava. U svakodnevnom izvršavanju poslova i zadataka ovlaštena službena lica

najčešće primjenjuju fizičku snagu i službenu palicu kao sredstva neposredne fizičke prinude,

pošto su najbrojnije upravo takve situacije u kojima se javljaju blaži oblici suprostavljanja

Strana | 8


pripadnicima policije."6 Međutim, upotrebu ovih sredstava prinude prilikom odbijanja napada

od sebe, drtugog lica ili objekta koji se obezbjeđuje najčešće uslovljavaju u praktičnom

postupanju ovlaštenog službenog lica dva osnovna razloga. Prvi je što pojedina lica, suočena s

primjenom vještina odbrane i napada ili službene palice odustaju od takvih ponašanja, te

prestaju sa otporom ili napadom i prihvataju postupanja po naređenju ovlaštenog službenog

lica. Drugi se ogleda u činjenici da su ovlaštena službena lica često u mogućnosti da

upotrebom ovih sredstava prinude, efikasnije i sa manje štetnih posljedica odbiju napad ili

spriječe bjekstvo lica nego upotrebom nekog po svojim posljedicama težeg sredstva prinude.

Ovlašteno službeno lice po načelu diskrecione ocjene odlučuje da li će upotrebiti fizičku

snagu ili službenu palicu zavisno od konkretne situacije, a vrlo često dolazi do kombinovane

upotrebe ova dva sredstva prinude. „Prema licima mlađim od 14 godina, očigledno bolesnim i

iznemoglim licima, teškim invalidima i ženama čija je trudnoća vidljiva, službena palica se

može upotrebiti samo ako neko od tih lica vatrenim oružjem, oruđem ili drugim opasnim

predmetom ugrožava život ovlaštenog službenog lica ili drugog lica.“7

Prilikom upotrebe službene palice potrebno je voditi računa o načinu zadavanja udarca,

što znači da se udarac ne smije zadavati pod pravim uglom u odnosu na lice prema kojem se

upotrebljava, jer na taj način može prouzrokovati teže tjelesne povrede licu prema kome se

upotrebljeva službena palica. Udarac treba zadavati tako da palica u odnosu na tijelo dolazi

pod kosim uglom tako da može da sklizne, što je dovoljno da se postigne efekat i lice primora

na poslušnost, a da pri tome ne dođe do nanošenja težih tjelesnih povreda. U kontekstu

upotrebe službene palice s ciljem trenutnog savladavanja odnosno onesposobljavanja lica koje

vrši napad ili pruža aktivan otpor, treba razlikovati tri mete na koje se usmjerava upotreba:

1. primarna meta, odnosi se na one dijelove tijela koji su prekriveni velikim grupama

mišića (gluteus – zadnjica, butine, bedra, tricepsi, list, leđni mišići, ,išići nadlaktice), pa treba

nastojati da se udarci zadaju na ovim dijelovima tijela;

2. sekundarna meta, odnosi se na dijelove tijela koji su malo prekriveni mišićima, a to su

ključna kost, rebra, cjevanica (potkoljenica), ruke i sl., pa na ovim dijelovima tijela udarce

treba zadavati samo onda kada se udarcima u primarnu metu ne može postići cilj upotrebe

službene palice; i

3. opasna meta, odnosi se na dijelove tijela koji su označeni kao smrtonosne tačke, a radi

se o glavi, potiljku, kičmi, grudima, bubrezima, genitalijama i predjelu srca, gdje udarce treba 6 Jovičić D.: „Javna bezbjednost“, Fakultet za bezbjednost i zaštitu, Banja Luka, 2011. god, str. 321.7 Pravilnik o uslovima i načinu upotrebe sredstava prinude, član 8.

Strana | 9


zadavati samo ako je ugrožen život ovlaštenog službenog lica ili lica koje ono štiti, dakle

samo izuzetno.

4.2.1. Vrste službenih palica

Kod policije se nalazi nekoliko vrsta službenih palica u upotrebi, a koja će se nositi u

službi i upotrebljavati od strane pripadnika policije zavisi od vrste zadataka na koje se oni

upućuju. Postoje i primjenjuju se sledeće vrste službenih palica:

gumena palica, koja je napravljena od kuvane elastične gume,

predstavlja sastavni dio opreme policajca, nalazi se u

svakodnevnoj upotrebi, a služi za izvršavanje redovnih službi na

pozornom rejonu, prilikom patroliranja, kontrole saobraćaja,

redovnog obezbjeđenja i slično;

tomfa palica, koja je takođe napravljena od

gume, ali nije savitljiva za razliku od prethodne, a

pored toga je i duža i deblja od gumene palice i ima

dopunski rukohvat, koji je postavljen pod uglom od 90

stepeni u odnosu na osnovni dio palice. Ova palica je

pogodna za upotrebu prilikom suzbijanja građanskih

nemira i uspostavljanja narušenog javnog reda i mira

kada je narušen u većem obimu. Veoma je pogodna za blokiranje udaraca koji se nanose

raznim sredstvima, kao i klasičnu upotrebu, s obzirom na prednosti ove palice u odnosu na

gumenu zbog veličine i konstrukcije;

drvena palica je još duža i od tomfa palice, a namjenjena je za upotrebu suzbijanja

građanskih nereda ili drugih oblika narušavanja javnog reda i mira u većem obimu. Zbog

svoje dužine pogodna je za dejstvo prema izgrednicima preko prvog ili čak više redova

demonstranata, kada se u prve redove stave žene, djeca, starija lica i invalidi; i

električna ili šok palica napravljena je od bakelita,

odnosno tvrde plastike, ima rukohvat, a u tijelo palice se

stavljaju baterijski ulošci koji omogućuju da se na bazi

strujnog udara dodirom ljudskog tijela samim vrhom palice

izazove kratkotrajna onesposobljenost lica čiji se otpor

savladava bez posljedica po zdravlje lica.

Strana | 10


Strana | 11


5. Izvještaj o upotrebi sredstava prinude

O izvršenoj upotrebi sredstava prinude policajac je dužan odmah po završetku službe

podnijeti pismeni izvještaj rukovodiocu unutrašnje organizacione jedinice u kojoj je zaposlen.

Rukovodilac unutrašnje organizacione jedinice je dužan da izvještaj o navedenom slučaju u

roku od 24 časa dostavi rukovodiocu organizacione jedinice koja je nadležna za unutrašnju

kontrolu. Rukovodilac unutrašnje kontrole dostavlja izvještaj o sprovedenom postupku

unutrašnje kontrole rukovodiocu osnovne organizacione jedinice, koji je dužan najkasnije u

roku od 7 dana od dana primanja izvještaja ocijeniti zakonitost i pravičnost upotrebe sile i o

tome obavijesti direktora radi preduzimanja potrebnih mijera u skladu sa zakonom. U slučaju

da je policajac koji je upotrijebio sredstvo prinude opravdano spriječen da odnese izvještaj o

upotrebi prinude, onda je nadležni rukovodilac unutrašnje organizacione jedinice dužan da

utvrdi činjenice i sam podnese izvještaj rukovodiocu unutrašnje kontrole. Ako je upotrebom

sredstva prinude nastupila teška tjelesna povreda ili smrt lica, rukovodilac unutrašnje

organizacione jedinice će odmah obavijestiti ministra, direktora policije i rukovodioca

unutrašnje kontrole, koji će hitno sprovesti propisani postupak. U slučaju kada se u postupku

cijene zakonitosti upotrebe sredstava prinude utvrdi da je sila upotrebljena nezakonito ili da je

nesrazmjerna, rukovodilac osnovne organizacione jedinice će obavijestiti ministra i direktora

radi preduzimanja potrebnih mjera za utvrđivanje odgovornosti policajca.

Izvještaj o upotrebi sredstava prinude mora biti takav da se iz njega mogu vidjeti sve

okolnosti pod kojima je došlo do upotrebe prinude. Policajac pri podnošenju izvještaja često

nije ni svjestan da upravo detaljan izvještaj štiti njega u eventualnom postupku koji bi mogao

da uslijedi kasnije. Izvještaj sadrži: a) naziv organa čiji je policajac upotrijebio sredstvo

prinude; b) kome se izvještaj podnosi; c) pravni osnov za upotrebu prinude; d) vrstu prinude

koja je upotrijebljena; e) podatke o licu nad kojim je prinuda upotrijebljena; f) opis događaja

iz kojeg treba biti vidljivo: 1) tačno vrijeme upotrebe, 2) mjesto upotrebe, 3) ponašanje i

radnje koje su bile povod za upotrebu, i 4) način, obim, intenzitet i mjesto djelovanja sile; g)

posljedice koje su nastupile poslije upotrebe; h) osnovne podatke očevidaca događaja; i)

ostale radnje koje su preduzete (privođenje, pretresanje, vezivanje); i j) podatke i potpis

policajca koji je upotrijebio sredstvo prinude.

Strana | 12


6. Zaključak

Iz svega navedenog se vidi da policija ima mnogobrojne obaveze, kako prema državi,

tako i prema građanima. Policija je ta koja treba održavati javni red i mir u državi i jasno je da

mora imati način na koji to može ostvariti, a ostvaruje ga primjenom prinude. Primjena

prinude je zakonom regulisana, smije se koristiti samo onda kada je to neophodno i kada se

drugačije ne može riješiti problem. Obavezna je restriktivna upotreba sile, ona mora biti

efikasna i zakonita i naravno, policija je obavezna da prilikom primjene sile poštuje slobode i

prava čovjeka. Pod silom se podrazumijeva snaga, službena palica, sredstva za vezivanje,

sredstva za zaprečavanje vozila i lica, sredstvo za prinudno zaustavljanje vozila, specijalna

vozila, vodeni top, posebno dresirani psi, konjica, suzavac i vatreno oružje. Sredstva prinude

se mogu upotrebljavati radi odbijanja napada od sebe, drugog lica i objekta koji se štiti, radi

sprečavanja bjekstva lica lišenog slobode, lica zatečenog u vršenju krivičnog djela, te radi

savladavanja otpora lica koje remeti javni red i mir, koje treba privesti ili dovesti, koje treba

zadržati ili koje treba lišiti slobode.

Kao najblaže sredstvo prinude se primjenjuje snaga i upotreba službenih palica. Snaga je

najblaže sredstvo prinude. Stoga pripadnici policije imaju obavezu da konfliktne situacije

rješavaju prvo upotrebom fizičke snage, pa tek ako to ne da rezultate da potežu za težim

oblicima prinude. Poslije fizičke snage, s obzirom na posljedice koje mogu nastupiti njenom

upotrebom, službena palica se smatra najblažim sredstvom prinude. Upotrebom službene

palice smatra se udarac službenom palicom lica čiji se otpor savladava i dozvoljen je samo

dok otpor traje inače nastaje prekoračenje ovlaštenja OSL. Postoji nekoliko vrsta službenih

palica (gumena, tomfa, drvena i šok palica), a koja će se nositi u službi i upotrebljavati od

strane pripadnika policije zavisi od vrste zadataka na koje se oni upućuju.

U svakom slučaju službene palice su jedno od sredstava prinude koji se najčešće koriste i

zato spada u ličnu opremu policajca, koju pripadnik uniformisane policije svakodnevno

koristi u izvrđavanju svojih poslova i zadataka.

Strana | 13


7. Literatura

1. Jovičić D.: „Javna bezbjednost“, Fakultet za bezbjednost i zaštitu, Banja Luka, 2011. god;

2. Jovičić D.: „Organizacija i nadležnost policije“, Fakultet za bezbjednost i zaštitu, Banja

Luka, 2008. god;

3. „Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 48, od 24.06.2003. god, „Zakon o unutrašnjim

poslovima Republike Srpske“;

4. „Službeni glasnik Republike Srbije", br. 40/95, 48/95 - ispr. i 1/97, „Pravilnik o uslovima i

načinu upotrebe sredstava prinude“;

Internet adrese:

1. http://www.armyequipment.com/proizvod.php?idP=47 ;

2. http://www.bazealfa.cz/bazealfa/tonfa.aspx ;

3. http://www.kupujemprodajem.com/ELEKTROSOKER-aparat-za-samoodbranu-

376553-oglas.htm;

4. http://www.nacional.hr/clanak/82954/huligan-vodio-krvavi-napad-na-policajce .

Strana | 14

http://www.nacional.hr/clanak/82954/huligan-vodio-krvavi-napad-na-policajce

http://www.kupujemprodajem.com/ELEKTROSOKER-aparat-za-samoodbranu-376553-oglas.htm

http://www.kupujemprodajem.com/ELEKTROSOKER-aparat-za-samoodbranu-376553-oglas.htm

http://www.bazealfa.cz/bazealfa/tonfa.aspx

http://www.armyequipment.com/proizvod.php?idP=47

Documents

sluzbena palica