Solid Liquid GasMr.Soontorn Pornjumreon

Chemistry departmentMahidolwittayanusorn school

www.mwit.ac.th/~sp

ของแข�ง(Solid)

แรงยึ�ดเหนี่ �ยึวระหว�างอนี่�ภาคของของแข�งมากกว�าของเหลวและแก�ส

ของแข�งม ร�ปร�างแนี่�นี่อนี่ไม�ข��นี่ก�บภาชนี่ะที่ �บรรจุ�

ของแข�งม ปร$มาตรคงที่ �ที่ �อ�ณหภ�ม$และความด�นี่คงที่ �

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

อนี่�ภาคของของแข�ง ผล�ก(Crystalline

solid)อนี่�ภาคองค+ประกอบของของแข�งเร ยึงต�วอยึ�างเป-นี่ระเบ ยึบในี่ 3 ม$ต$ เช�นี่ ก(ามะถั�นี่ ฟอสฟอร�ส

ของแข�งอส�ณฐานี่(Amorphous solid)อนี่�ภาคองค+ประกอบกระจุายึก�นี่อยึ��อยึ�างไม�เป-นี่ระเบ ยึบ เช�นี่ แก3ว ยึาง พลาสต$ก

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

การจุ�ดเร ยึงอนี่�ภาคของของแข�ง

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

การจุ�ดเร ยึงอนี่�ภาคของของแข�ง

แบบจุ(าลองโมเลก�ลก(ามะถั�นี่(S8)

ก(ามะถั�นี่รอมบ$ก

ก(ามะถั�นี่มอนี่อคล$นี่$ก

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

การจุ�ดเร ยึงอนี่�ภาคของของแข�ง

ฟอสฟอร�สขาว ฟอสฟอร�สด(า

ฟอสฟอร�สแดงอ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ

สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

ชนี่$ดของผล�กจุ(าแนี่กผล�กตามชนี่$ดของอนี่�ภาคองค+ประกอบและ

แรงยึ�ดเหนี่ �ยึวระหว�างอนี่�ภาค

ผล�ก(Crystal)

ผล�กโมเลก�ล(MolecularCrystal)

ผล�กโคเวเลนี่ต+(CovalentCryatal)

ผล�กไอออนี่$ก(Ionic crystal)

ผล�กโลหะ(Metallic crystal)

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

ชนี่$ดของผล�ก

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

ผล�กโมเลก�ล

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

ผล�กโมเลก�ลชนี่$ดของอนี่�ภาค

ภายึในี่ผล�ก

ชนี่$ดของพ�นี่ธะหร5อ

แรงยึ�ดเหนี่ �ยึวสมบ�ต$ที่��วไป ต�วอยึ�าง

โมเลก�ลหร5อ

อะตอม

โมเลก�ลม ข��วแรงด�งด�ดระหว�างข��วพ�นี่ธะไฮโดรเจุนี่โมเลก�ลไม�ม ข��วแรงลอนี่ดอนี่

อ�อนี่ หร5อแข�งปานี่กลางจุ�ดหลอมเหลวต(�าไม�นี่(าความร3อนี่ไม�นี่(าไฟฟ7า

โมเลก�ลม ข��วนี่(�าแข�งแอมโมเนี่ ยึโมเลก�ลไม�ม ข��วแนี่พที่าล นี่ไอโอด นี่

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

ผล�กโคเวเลนี่ต+ร�างตาข�ายึ

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

ผล�กโคเวเลนี่ต+ร�างตาข�ายึชนี่$ดของอนี่�ภาคภายึในี่ผล�ก

ชนี่$ดของ พ�นี่ธะ หร5อ

แรงยึ�ดเหนี่ �ยึว

สมบ�ต$ที่��วไป ต�วอยึ�าง

อะตอม พ�นี่ธะโคเวเลนี่ต+

แข�งจุ�ดหลอมเหลวส�งส�วนี่ใหญ�ไม�นี่(าความร3อนี่และไฟฟ7า

เพชรแกรไฟต+ควอตซ์+

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

ผล�กไอออนี่$ก

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

ผล�กไอออนี่$กชนี่$ดของอนี่�ภาคภายึในี่ผล�ก

ชนี่$ดของ พ�นี่ธะ หร5อ

แรงยึ�ดเหนี่ �ยึว

สมบ�ต$ที่��วไป ต�วอยึ�าง

ไอออนี่ พ�นี่ธะไอออนี่$ก

แข�งเปราะจุ�ดหลอมเหลวส�งไม�นี่(าความร3อนี่และไฟฟ7า

KNO3

AgClCaF2

MgCl2อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ

สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

ผล�กโลหะ

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

ผล�กโลหะชนี่$ดของอนี่�ภาคภายึในี่ผล�ก

ชนี่$ดของ พ�นี่ธะ หร5อ

แรงยึ�ดเหนี่ �ยึว

สมบ�ต$ที่��วไป ต�วอยึ�าง

อะตอม พ�นี่ธะโลหะ แข�งจุ�ดหลอมเหลวส�งนี่(าความร3อนี่และไฟฟ7าได3ด

เหล�กที่องแดงโซ์เด ยึมแมกนี่ เซ์ ยึมอ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชา

เคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

การเปล �ยึนี่สถัานี่ะของสาร

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

การระเห$ด(Sublimation)

การเปล �ยึนี่สถัานี่ะจุากของแข�งกลายึเป-นี่ไอโดยึไม�ผ�านี่สถัานี่ะของเหลว

เช�นี่การระเห$ดของไอโอด นี่

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

การหลอมเหลว(Melting)

การเปล �ยึนี่สถัานี่ะจุากของแข�งกลายึเป-นี่ของเหลว

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

การระเหยึ(Vaporization)

การเปล �ยึนี่สถัานี่ะจุากของเหลวกลายึเป-นี่ไอ เช�นี่ การระเหยึของนี่(�า

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

การควบแนี่�นี่(Condensation)

การเปล �ยึนี่สถัานี่ะจุากของไอกลายึเป-นี่ของเหลว

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

การเยึ5อกแข�ง(Freezing)

การเปล �ยึนี่สถัานี่ะจุากของเหลว

กลายึเป-นี่ของแข�ง

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

การพอกพ�นี่(Deposition)

การเปล �ยึนี่สถัานี่ะจุากไอกลายึเป-นี่ของแข�งโดยึไม�ผ�านี่ของเหลว

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

แรงด�งผ$ว(Surface tention)

แรงที่ �ด�งผ$วของของเหลวเข3ามาภายึในี่เพ5�อให3พ5�นี่ที่ �ผ$ว ของของเหลวเหล5อนี่3อยึที่ �ส�ด เร ยึกว�า แรงด�งผ$ว

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

แรงด�งผ$ว(Surface tention)

นี่(�า ปรอที่

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

ความด�นี่ไอของของเหลว(Vapour pressure)

ความด�นี่ของไอเหนี่5อของเหลวขณะที่ �ม ค�าคงที่ � เร ยึกว�า ความด�นี่ไอของของเหลวอ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ

สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

ความด�นี่ไอก�บอ�ณหภ�ม$ของของเหลว

จุ�ดเด5อด(boiling pont)

อ�ณหภ�ม$ขณะที่ �ของเหลวม ความด�นี่ไอเที่�าก�บความด�นี่

บรรยึากาศ

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

ที่ฤษฎี จุลนี่+ของแก�สโมเลก�ลของแก�ส

อยึ��ห�างก�นี่มากที่(าให3แรงด�งด�ดและแรงผล�กระหว�างโมเลก�ล

นี่3อยึมาก จุนี่ถั5อได3ว�าไม�ม แรงกระที่(าต�อก�นี่

แก�สประกอบด3วยึอนี่�ภาคจุ(านี่วนี่มากที่ �ม ขนี่าดเล�ก

มาก จุนี่ถั5อได3ว�าอนี่�ภาคแก�สไม�ม ปร$มาตรเม5�อเที่ ยึบก�บขนี่าดภาชนี่ะที่ �บรรจุ�

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

ที่ฤษฎี จุลนี่+ของแก�สโมเลก�ลของแก�ส

เคล5�อนี่ที่ �อยึ�างรวดเร�วในี่แนี่วเส3นี่ตรงเป-นี่อ$สระด3วยึอ�ตราเร�วคงที่ �และไม�เป-นี่

ระเบ ยึบ จุนี่กระที่��งชนี่ก�บโมเลก�ลอ5�นี่หร5อชนี่ก�บผนี่�งของภาชนี่ะจุ�งจุะเปล �ยึนี่ที่$ศที่างและอ�ตราเร�ว

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

ที่ฤษฎี จุลนี่+ของแก�สโมเลก�ลของแก�สชนี่

ก�นี่เองหร5อชนี่ก�บผนี่�งภาชนี่ะจุะเก$ดการถั�ายึโอนี่พล�งงานี่ให3แก�ก�นี่ แต�พล�งงานี่รวมของระบบม ค�าคงที่ � เร ยึกว�า การชนี่แบบยึ5ดหยึ��นี่(elastic)

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

ที่ฤษฎี จุลนี่+ของแก�สณ อ�ณหภ�ม$เด ยึวก�นี่

โมเลก�ลของแก�สแต�ละโมเลก�ลเคล5�อนี่ที่ �ด3วยึความเร�วไม�เที่�าก�นี่ แต�จุะม พล�งงานี่จุลนี่+เฉล �ยึเที่�าก�นี่ โดยึที่ �พล�งงานี่จุลนี่+เฉล �ยึของแก�สจุะแปรผ�นี่ตรงก�บอ�ณหภ�ม$เคลว$นี่

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

ปร$มาตร อ�ณหภ�ม$ และความด�นี่ของแก�ส

ปร$มาตรของแก�ส ค5อปร$มาตรของภาชนี่ะที่ �ใช3บรรจุ�แก�ส ใช3ส�ญล�กษณ+ V

อ�ณหภ�ม$ เป-นี่มาตราส�วนี่ที่ �ใช3บอกระด�บความร3อนี่ ใช3ส�ญล�กษณ+ T (เคลว$นี่ ) และ t (องศาเซ์ลเซ์ ยึส )

T (K) = 273.15 + t (C)ความด�นี่ ค5อแรงที่ �กระที่(าต�อหนี่��งหนี่�วยึพ5�นี่ที่ �ที่ �ต��ง

ฉากก�บแรงนี่��นี่ ใช3ส�ญล�กษณ+ Pอ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ

สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

บาโรม$เตอร+

Evangeliata Torricelliนี่�กฟ>ส$กส+ชาวอ$ตาล

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

มาโนี่ม$เตอร+(Manometer)

P(gas)=h P(gas)=P(atm)

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

กฎีของบอยึล+(Boyle’s Law)

ป? ค.ศ.1662สร�ปผลการที่ดลอง ด�งนี่ �

“เม5�ออ�ณหภ�ม$และมวลของแก�ส

คงที่ �ปร$มาตรของแก�สจุะแปรผกผ�นี่

ก�บความด�นี่”V 1/PVP = k

V1P1=V2P2=…..VnPnนี่�กว$ที่ยึาศาสตร+ชาวอ�งกฤษ

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

กราฟแสดงความส�มพ�นี่ธ+กฎีของบอยึล+

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

กฎีของชาร+ลส+(Charles’s Law)

ป? ค.ศ.1787สร�ปผลการที่ดลอง ด�งนี่ �

“เม5�อความด�นี่และมวลของแก�ส

คงที่ �ปร$มาตรของแก�สจุะแปรผ�นี่ตรง

ก�บอ�ณหภ�ม$เคลว$นี่”V TV/T = k

V1/T1=V2/T2=…..Vn/Tn

ชาร+ลส+(J.Charles)นี่�กว$ที่ยึาศาสตร+ชาวฝร��งเศส

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

กราฟแสดงความส�มพ�นี่ธ+กฎีของชาร+ลส

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

กฎีรวมแก�ส

กฎีของบอยึล+ V 1/P กฎีของชาร+ล V T

รวมกฎีของบอยึล+และกฎีของชาร+ลV T/P

V = k.(T/P)VP/T = k

V1P1/T1 = V2P2/T2 =…..VnPn/Tn = k

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

กฎีแก�สสมบ�รณ+ กฎีของบอยึล+ V 1/P

กฎีของชาร+ล V T กฎีของอาโวกาโดร V n เม5�อ T และ P คงที่ �

กฎีแก�สสมบ�รณ+ V nT/PV = R.(nT/P)

PV = nRTR ค5อค�าคงที่ �ของแก�ส = 0.082 L.atm.mol-

1.K-1

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

พฤต$กรรมของแก�สจุร$ง

แก�สจุร$ง(Real gas) ม พฤต$กรรมใกล3เค ยึงแก�สสมบ�รณ+(Ideal gas) เม5อ ความด�นี่ต(�าและอ�ณหภ�ม$ส�ง (อ�ณหภ�ม$ห3องและความด�นี่ 1 บรรยึากาศ)

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

การแพร�ผ�านี่ของเกรแฮม การแพร�

ผ�านี่(Effusion) ค5อกระบวนี่การที่ �แก�สภายึใต3ความด�นี่ค�าหนี่��งเคล5�อนี่ที่ �ออกจุากภาชนี่ะบรรจุ�แก�สผ�านี่ร�เล�กมากๆ ไปส��อ กภาชนี่ะหนี่��งโดยึโมเลก�ลไม�ชนี่ก�นี่

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

การแพร�ผ�านี่ของเกรแฮม กฎีการแพร�ผ�านี่ของเกร

แฮม“ที่ �อ�ณหภ�ม$และความด�นี่เด ยึวก�นี่อ�ตราการแพร�ผ�านี่ของแก�สจุะเป-นี่ส�ดส�วนี่ผกผ�นี่ก�บรากที่ �สองของมวลโมเลก�ล”

r 1/Mr1/r2 = M2/M1โที่ม�ส เกรแฮม(T.Graham)

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

การที่(านี่(�าแข�งแห3งCO2(g) เพ$�มความด�นี่และลด

อ�ณหภ�ม$CO2(l)+ ความช5�นี่ ที่(าให3ปราศจุากความช5�นี่CO2(l) เพ$�มความด�นี่= 18 atm

ลดอ�ณหภ�ม$ = -25C อ�ดCO2(l)ผ�านี่ร�พร�นี่CO2(s) เร ยึกว�า นี่(�าแข�งแห3ง

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+

การที่(าไนี่โตรเจุนี่เหลว ด�ดอากาศเข3าเคร5�องอ�ดอากาศ ก(าจุ�ดแก�ส CO2 โดยึใช3 NaOH แยึกนี่(�าม�นี่ออก โดยึผ�านี่เข3า

เคร5�องกรอง ที่(าให3แห3ง โดยึใช3สารด�ดความช5�นี่ ที่(าอากาศแห3งให3ม อ�ณหภ�ม$ลดลง

ถั�ง-183C แก�ส O

2กลายึเป-นี่

ของเหลวแยึกออกก�อนี่ ลดอ�ณหภ�ม$ต�อจุนี่ถั�ง -196C

ได3ไนี่โตรเจุนี่เหลวแยึกออกมา

อ. ส�นี่ที่ร พรจุ(าเร$ญ สาขาว$ชาเคม โรงเร ยึนี่มห$ดลว$ที่ยึานี่�สรณ+