SOSYOLOJİ - cdn.istanbul.edu.trGeleneksel toplum düşüncesi ve sosyoloji arasındaki karşıtlıklar 4. Günümüz bilim tartışmaları ve sosyoloji 5. Günümüz bilim tartışmaları

1

SOSYOLOJİYÜKSEK LİSANS VE DOKTORAPROGRAMI

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

SOSYOLOJİ ANABİLİM DALI

SOSYOLOJİ

2

SOSYOLOJİYÜKSEK LİSANS PROGRAMI

YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

3

Yüksek LisansProgramı Hakkında

Sosyoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programının amacı, öncelikle, öğrencilerinin içinde yaşadıkları dünyayı ve toplumu en geniş biçimde kavrama imkanlarını artırmak, bu yönde kendilerine katkı sağlamaktır. Bu çerçevede program, öğrencilerinin, sosyoloji disiplininin te-mel kavramlarını ve analiz araçlarını uygulama ve bütün bu araçlar ve birikim eşliğinde içinde yaşadıkları dünyayı ve toplumu keşif yolculuklarında destek olmak amacındadır.

Sosyoloji yüksek lisans programı, dünya ve Türk sosyolojisinin zengin birikimini bünyesinde barındırmaktadır. Bu zengin birikim üzerine yükselen program, geçmişi bugünle ve gelecekle, tarihi felsefeyle, ekonomiyi siyasetle birleştiren bir yaklaşımla öğretim ve uygulama faaliyet-lerini, sürdürmektedir. Bu çerçevede, öğrencilerini sosyal bilimlerin diğer disiplinlerinin ilgi, konu ve yöntemleriyle ilişkili bir şekilde yetiştirme çabasındadır. Bu anlayış doğrultusunda, kent problemlerinden toplumsal değişmeye, toplumdaki sosyal ve ekonomik eşitsizliklerin incelenmesinden iletişim sosyolojisine, edebiyat ve kültür incelemelerinden din sosyoloji-sine, toplumsal yapıdan gündelik hayatın sosyolojisine, toplumsal değişmeden dünyada ve toplumumuzda yaşanan güncel gelişmelere ve yeniliklere varıncaya kadar toplumsal hayatın tarihsel ve güncel çeşitli boyutları inceleme konusu yapılmaktadır. Programda, yüksek lisans öğrencilerinin toplumsal hayatın farklı yüzlerine ilişkin ilgileri teşvik edilip bu konularda de-rinleşmelerine katkı sağlayacak kuramsal ve yöntemsel araçlarla donanmaları ve uygulamalar-la bu donanımların pekişmesi doğrultusunda akademik faaliyetler yürütülmektedir.

Geçmişin zengin ve köklü birikimiyle güncelin dinamizmini kavramayı başarıyla gerçekleşti-ren yüksek lisans programımız, geleceğin belirsizliğini belirginleştirmek ve öngörmek üzere çalışmalarını yürütmekte, kendisini bu zorlu uğraşa hazır hissetmektedir. Yüz yıllık öğretim ve akademik faaliyetlerin yüksek lisans programlarımıza kazandırdığı zengin birikimi edinmek ve yukarıda sözünü ettiğimiz zorlu fakat bir o kadar da zevkli düşünsel ve uygulamalı faaliyet-lere katılmak isteyecek öğrencileri aramızda görmek bizleri mutlu edecektir.

SOSYOLOJİ

4

Başvuru ve Kabul Koşulları

Değerlendirme Ölçütleri

Sosyoloji Yüksek Lisans Programı, interdisipliner bir sosyal bilim anlayışı doğrultusunda, üni-versitelerin örgün öğrenim veren herhangi bir lisans programından mezun olmuş her öğren-ciye açıktır. Aşağıda belirtilen koşullara göre başvuran adaylarla mülakat yapılacak; başarılı olanlar Sosyoloji Yüksek Lisans Programına kayıt yaptırabilir. Gerekli görüldüğü takdirde öğ-rencilerin temel sosyolojik bilgi ve becerileri kazanması adına bilimsel hazırlık eğitimi alması-na karar verilebilir. Bunların dışında İstanbul Üniversitesi Senatosu’nun belirlediği genel kabul koşulları aynen geçerli olacaktır. • Başvuru için 4 yıllık bir bölümden mezun olmak gereklidir.• Mezuniyet koşulu: Yüksek Lisans Programlarına (tezli) başvuracak adayların lisans not or-

talamalarının (AGNO / CGPA) 100 üzerinden en az 60 olması gerekir.• ALES koşulu: Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı’ndan en az 65 puan

(Eşit Ağırlık türünde) alması gerekir.• Yabancı dil koşulu: YDS veya eşdeğeri sınav için taban puan 50’dir.• Yatay geçiş kontenjanlarına, bir diğer enstitünün aynı düzeydeki eşdeğer lisansüstü progra-

mında en az bir yarıyılını tamamlamış bulunan, almış olduğu derslerin tamamını başarmış olan öğrenciler başvurabilir. Tezli yüksek lisans programlarında normal öğrenim süresinin son bir yarıyılında yatay geçiş yapılmaz.

Başvuru süreci ve koşulları konusunda detaylı bilgi için sosyalbilimler.istanbul.edu.tr sitesin-den veya 0212 440 20 00 numaralı telefondan Sosyal Bilimler Enstitüsü ile irtibata geçilebilir.

Yüksek lisans programlarına başvurabilmek için, bunların toplanmasıyla elde edilen giriş no-tunun en az 65 olması gerekir.

Puan Türü (%)

ALES (Eşit Ağırlık türünde) veya eşdeğeri sınav notu 50

Lisans not ortalaması veya yedinci yarıyılı not ortalaması (mezun olmayanlar için) 10

Mülakat puanı 30

Yabancı dil notu 10


5

Mezuniyet KoşullarıSosyoloji Yüksek Lisans Programından mezun olmak için en az (60 AKTS’ye karşılık gele-cek) 21 kredilik ders alma zorunluluğu mevcuttur. Lisans öğrenimini başka bölümde yapmış öğrencilerden bir ya da iki dönem bilimsel hazırlık eğitimi almaları istenir. Derslerini başarı ile tamamlayan yüksek lisans öğrencilerinin konu belirleyip danışman seçerek yüksek lisans tezlerini danışmanları nezaretinde hazırlamaları beklenir. Öğrenciye tezini tamamlaması için 4 yarıyıl tanınır. Öğrenci, hazırladığı tezi, çoğunluk oyu ile karar veren 5 kişilik bir jüri önünde savunmak zorundadır. Öğrencinin danışmanı bu jürinin doğal üyesidir. Öğrencilerin prog-ramdan mezun olabilmeleri için alınması zorunlu olan tüm derslerden başarılı olmaları ve tezlerini başarıyla tamamlamaları gerekmektedir.

Müfredat GÜZ YARIYILI

No Ders Adı Z/S Kredi AKTS Dersi Veren Öğretim Üyesi1 Bilimsel Araştırma Teknikleri ve Yayın

EtiğiZ 3 6 Prof. Dr. Yücel BULUT

2 Seminer Z 3 6 Prof. Dr. İsmail COŞKUN3 Bilim Sosyolojisi S 3 7 Prof. Dr. Ertan EĞRİBEL4 Çağdaş Türk Sosyolojisi S 3 8 Prof. Dr. Yücel BULUT5 Kültür Teorisi S 3 7 Doç. Dr. Ufuk ÖZCAN6 Modernliğin Kaynakları S 3 7 Prof. Dr. İsmail COŞKUN7 Siyaset Sosyolojisinde Tartışmalar S 3 8 Prof. Dr. Enes KABAKCI

BAHAR YARIYILINo Ders Adı Z/S Kredi AKTS Dersi Veren Öğretim Üyesi1 Düşünce ve Üslup S 3 8 Prof. Dr. Çiğdem DÜRÜŞKEN2 Endüstri Toplumu Sonrası Kent Araş-

tırmaları S 3 7 Doç. Dr. Oya OKAN

3 Kültür Araştırmaları S 3 7 Doç. Dr. Ufuk ÖZCAN4 Modernlik, Tarih ve Toplum S 3 8 Prof. Dr. İsmail COŞKUN5 Siyasetin Tarihsel Sosyolojisi S 3 7 Prof. Dr. Enes KABAKCI6 Toplumsalı Araştırmak ve Sosyolojik

DüşünmekS 3 8 Prof. Dr. Yücel BULUT

7 Ulusaşırı Göç Hareketleri S 3 8 Prof. Dr. Yusuf ADIGÜZEL

SOSYOLOJİ

6

DERS İÇERİKLERİ GÜZ YARIYILI

1. BİLİMSEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİVE YAYIN ETİĞİ

Dersin amacı; genel olarak bilimsel araştırmalarda öne çıkan yöntemsel ve kuramsal eğilimleri tartış-mak, ayrıca öğrencileri toplumsal araştırmaların temel ilkeleri hakkında bilgilendirmektir.

Haftalık Ders Planı

1. Giriş2. Bilimsel Araştırmanın Doğası3. Araştırma Modelleri (Boylamsal, Betimsel)4. Araştırma Yöntemleri: Nicel Yöntemler5. Araştırma Yöntemleri: Nitel Yöntemler6. Araştırma Tasarımı7. Saha Araştırma Teknikleri I8. Saha Araştırma Teknikleri II9. Literatür Taraması ve Yazımı10. Kaynakların Sosyal Araştırmada Kullanımı: Referans Sistemleri11. Kitap Değerlendirmesi Yazımı12. Araştırmada Etik İlkeler, İntihal Programları13. Araştırma Yazımı ve Sunumu Hazırlama14. Genel Değerlendirme

Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yücel Bulut


7

2. SEMİNER

Bu derste üniversite kurumunun Osmanlı’dan Cumhuriyet’e üstlendiği rolü toplum ve devlet ilişki-leri bağlamında ele almak amaçlanmıştır. 2018-2019 öğretim döneminde bu derste daha ziyade mo-dern bilginin üretildiği mekanlar olarak üniversitenin tarihi gelişimi ve farklı modeller ile Türkiye tecrübesi öğrenci ile tartışılacaktır.


1. Bilimsel Bilginin Mekânı: Üniversite2. Modern Bilgi/Araştırmaların doğuşu3. 19. Yüzyılda Üniversite4. Fransız Üniversiteleri5. Alman Üniversite Modeli6. Modern Bilginin üretilmesinde Anglo-Sakson Modeli7. Ara Sınav8. Türkiye’de Modern Üniversitenin gelişimi/1900 ve Sonrası: Türk Üniversite sistemi9. Üniversite ve Siyaset10. 20. Yüzyılda Üniversiteler11. II. Dünya Savaşı Sonrasında Bilgi üretiminin yeniden yapılandırılması12. Amerika Birleşik Devletleri modeli13. Değerlendirme14. Değerlendirme

Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Coşkun

SOSYOLOJİ

8


1. Giriş: Bilim sosyolojisinin önemi2. Sosyolojinin bilim olarak ortaya çıkışı3. Geleneksel toplum düşüncesi ve sosyoloji arasındaki karşıtlıklar4. Günümüz bilim tartışmaları ve sosyoloji5. Günümüz bilim tartışmaları ve sosyoloji6. Postmodernizm ve sosyoloji7. Ara Sınav8. Tarihin sonu anlayışı ve sosyoloji9. Tarihin sonu anlayışı ve sosyoloji10. Yeni toplumsal hareketlerin anlamı11. Bilim anlayışının belirsizleşmesi12. Toplumsal hareketlerin yönsüzlüğü13. Toplumsal hareketlerin yönsüzlüğü14. Sonuç yerine

Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ertan Eğribel

3. BİLİM SOSYOLOJİSİ

Bu dersin amacı, sosyolojinin bilim kimliğini tanıtmak ve diğer toplumbilimleri ile ilişkisini geliş-tirmektir.


9

4. ÇAĞDAŞ TÜRK SOSYOLOJİSİ

Bu derste, Batılılaşma tecrübemizin bir ürünü olarak ortaya çıkan ve temel özelliklerini bu süreç içerisinde kazanan Türk sosyolojisinin başlıca ilgi ve araştırma konularının bir değerlendirmesini yapmak ve Türk sosyolojisinin kurulmasında ve gelişmesinde önemli katkılarda bulunmuş Ziya Gökalp, Sabahattin Bey, Niyazi Berkes, Hilmi Ziya Ülken, Mübeccel Belik Kıray, Behice Boran, Şe-rif Mardin gibi sosyologlarımızın düşüncelerini ve eserlerini ülkemizin tarihsel, siyasal ve kültürel gelişmeleri bağlamında değerlendirmek amaçlanmaktadır.


1. Osmanlı’da Sosyolojiye duyulan ilk ilgiler ve bu dönem itibariyle kazandığı temel özellik-ler

2. Türk Sosyoloji Tarihi I: Akademi Öncesi3. Türk Sosyoloji Tarihi II: Ziya Gökalp ve Sabahattin Bey4. Türk Sosyolojisinde Çeşitlenme: DTCF Sosyoloji Kürsüsü Tecrübesi5. Hilmi Ziya Ülken ve Sosyoloji Çalışmaları6. Niyazi Berkes ve Türk Modernleşmesine Dair Meseleler I7. Niyazi Berkes ve Türk Modernleşmesine Dair Meseleler II8. Şerif Mardin ve Türk Toplumunun Sosyolojik Analizi I9. Şerif Mardin ve Türk Toplumunun Sosyolojik Analizi II10. Baykan Sezer ve Türk Sosyolojisi I11. Baykan Sezer ve Türk Sosyolojisi II12. Nilüfer Göle ve Sosyolojisi I13. Nilüfer Göle ve Sosyolojisi II14. Sonuç: Türk Sosyolojisinin Güncel Durumu


SOSYOLOJİ

10


1. Kültür nedir, kültürel teori nedir?2. Klasik sosyal teoride kültür3. Talcott Parsons’un kültürel teorisi4. Marksist kültür teorisi5. Sembolik etkileşimcilik ve kültürel teori6. Durkheim’ın kültüre yaklaşımı7. Ara sınav8. Frankfurt okulunun kültürel teoriye katkıları9. Britanya kültürel çalışmaları10. Hermeneutik, kültür ve metin/söylem analizi11. Postyapısalcılık ve kültür12. Kültüre psikanalitik yaklaşımlar13. Antropoloji ve kültür14. Postmodern teoride kültür

Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ufuk Özcan

5. KÜLTÜR TEORİSİ

Bu dersin amacı, sosyal bilimlerin çeşitli dallarında kültürel teoriye yapılan katkıların tarihçesi ve kültür teorilerinin kıyaslamalı olarak incelenmesidir.


11

6. MODERNLİĞİN KAYNAKLARI

Bu dersin amacı modern toplumsal, düşünsel ve siyasi dönüşümün edebiyat ve düşünce eserleri üzerinden tarihsel bir perspektifle incelemektir. Ders kapsamında modernliği hazırlayan tarihi sü-reçler bağlamında burjuva devrimleri ve modern devletin doğuşu, Aydınlanma düşüncesi ve Fran-sız ihtilali ele alınmaktadır.


1. Dersin Plan, İçerik ve Okuma Listesinin Öğrenciyle Paylaşılması2. Rönesans Dönemi Batı Düşüncesinin Kaynak ve Özellikleri3. Hümanizmin Kaynakları4. Machiavelli’nin Siyaseti Kavrayışı5. Batıda Dönüşüm: Sanat ve Edebiyatta Yenilenme, Modern Sanat, Edebiyat ve Düşüncenin

Doğuşu6. Modern Romanın Ortaya Çıkışı/ Cervantes: Don Kişot7. Ara Sınav8. Batı’da Düzen Arayışı: Ütopyalar9. T. More, Ütopya10. Bacon, Yeni Atlantis11. Campenalla, Güneş Ülkesi12. D. Defoe, Robinson Crusoe13. Gezi Edebiyatı, Sömürgecilik, Antropoloji ve Şarkiyatçılık14. Sonuç: Genel Değerlendirme


SOSYOLOJİ

12


1. Toplumsal-Siyasal Etkileşimi (Tartışma Temalarının Takdimi)2. Ulus Devlet ve Vatandaşlığın Güncel Krizleri3. Çağdaş Demokrasinin Krizleri - Totalitarizm4. Liberalizm – Neoliberalizm5. Muhafazakârlık - Yeni Muhafazakârlık6. Komünotarizm - Yeni Komünotarizm7. Sekülarizm ve Laikliğin Krizleri8. Kamusal Alan Tartışmaları9. Şiddet - Sembolik Şiddet10. İktidar bağlamında Kimlik ve Beden11. Milliyetçilik; Yeni/Mikro Milliyetçilikler12. Sivil Toplum, Hegemonya, Rıza ve Meşruiyet (Medya, STK’lar...)13. Sosyal Devletin Yeni Veçheleri (Yoksulluk, Eğitim, Engellilik…)14. Yeni Toplumsal Hareketler (Çevrecilik, Feminizm…)

Öğretim Üyesi Prof. Dr. Enes Kabakcı

7. SİYASET SOSYOLOJİSİNDE TARTIŞMALAR

Bu derste ideolojiler, çağdaş toplumsal hareketler, siyasal fikir akımları ve bunların güncel krizleri siyaset sosyolojisinin sağladığı kavramsal araçlar ve kuramsal yaklaşımlar ışığında tartışılacaktır. Tartışma temaları eşliğinde gerek Batı’da gerekse Türkiye’de ortaya çıkan ve siyaset sosyolojisine yön veren yeni eğilimler, kuramlar ve güncel çalışmalar değerlendirilecektir. Dersin merkezinde yer alacak temel sorunsal, iktidar ve meşruiyet meselesi bağlamında toplumsal ile siyasal arasındaki ilişki olacaktır.


13

DERS İÇERİKLERİ BAHAR YARIYILI

1. DÜŞÜNCE VE ÜSLUP

İnsan, doğası gereği düşünme ve düşündüğünü ifade etme yetisine sahip bir varlıktır. Onu diğer var-lıklardan ayıran bu iki özellik, düşünce tarihini meşgul eden en esaslı meselelerin odağında yer alır; en başta da dil ve düşünmenin doğasına ve aralarındaki ilişkiye dair sürgit devam eden tartışmaların. Öyle ki düşünmenin mercii aklı başına buyruk düşünmelerden alıkoyan, onu doğru düşünmeye sevk eden kurallar silsilesi, kısacası adına “mantık” denen bir doğru düşünme yöntemi olduğu fark edilir ilkin; ardından da düşünüleni doğru bir şekilde dile getirmeyi sağlayacak bir yöntemin olması ge-rektiği. Düşüncelere tercüman olan ifadeleri gelişigüzel birer dışavurum olmaktan çıkaran ve insana doğru, güzel ve ikna edici bir şekilde konuşma becerisi kazandıran bu yöntem, elbette retorikten baş-kası değildir. Böylece retorik, gerek antikçağda gerekse ortaçağda gramer ve diyalektikle birlikte özgür eğitimin ayrılmaz bir parçası haline gelir ve doğru düşünmek kadar düşünüleni doğru bir şekilde dile getirmenin önemini kavramış, yani doğru ifade edilmedikçe düşünülenin de bir değeri olmadığının ayırdına varmış zihinleri yoğurur ve onlara belirli bir üslup kazandırır.


1. Düşünce ve Üslup: Genel Bir Değerlendirme2. Retoriğin Ortaya Çıkış Serüveni3. Sofistler ve Gorgiasçı Retorik Anlayışı4. Sokrates Retoriği: Hakikatin Dile Gelişi5. Isokrates: Felsefe ve Retorik6. Platon: Dil ve Hakikat7. Teorik Bir Yaklaşım: Aristoteles ve Retorik Sanatı8. Retorik ve Diyalektik9. Retorik ve Yedi Özgür Sanat10. Roma Dünyasında Retorik11. Cicero ve Retorik Anlayışı12. Quintilianus ve Retorik Anlayışı13. Ahlak ve Retorik14. Siyaset ve Retorik

Öğretim Üyesi Prof. Dr. Çiğdem Dürüşken

SOSYOLOJİ

14


1. Giriş: Temel Kavramlar2. 19. Yüzyıl Kentleri3. “İngiltere’de İşçi Sınıfının Durumu”: Marksizm ve Kent4. “İdeal Kent”: Weber5. “Metropol ve Zihinsel Yaşam”: Simmel6. Ekolojik Kuram7. Ara Sınav8. Toplumsal Ürün Olarak Kent9. Mekân-Meta İlişkisi10. Kentsel Devrim11. Kent Hakkı: Lefebvre12. “Toplumsal Adalet”: Harvey13. “Ortak Tüketim Alanı Kent”: Castells14. Toplumsal Mücadele ve Kent

Öğretim Üyesi Doç. Dr. Oya Okan

2. ENDÜSTRİ TOPLUMU SONRASI KENTARAŞTIRMALARI

Bu derste kent ve kentleşme kavramlarının tanımlanmasının ardından toplum kuramlarının kent çö-zümlemeleri, sosyolojinin kente yaklaşımı, Amerikan sosyolojisindeki eğilimler ve çağdaş kentlerin özellikleri ortaya konulmaktadır.


15

3. KÜLTÜR ARAŞTIRMALARI

Bu derste kültürel teoriler eşliğinde Türkiye’de yakın dönemde kültür alanında meydana gelen değiş-meler çeşitli boyutları ile ele alınacaktır.


1. Kültür ve İdeolojik Hegemonya2. Kültüre Weberci Yaklaşım3. Medya ve Kültür Bağlamında İdeoloji Üretimi4. XX. Yüzyılda Basın-Yayın Faaliyetleri (SSCB örneği)5. Amerikan Kültür Endüstrisi ve Frankfurt Okulu6. Walt Disney ve Disneyland7. Ara sınav8. Türk Sinemasının Neliği9. Türkiye’de İslam Kültürünün Dönüşümü ve Yoksullaşması10. Türk Sosyologlarında Kültür Kavramı11. Türkiye’de Şehir Kültürünün Dejenerasyonu ve Yıkımı12. Türkiye’de Medyatik İslami Kültür13. Postmodern Kültürle İslami Değerlerin Melezleşmesi ve Akültürasyon (Türkiye Örneği)14. İslami Basında Kadın ve Cinsellik Algısı

Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ufuk Özcan

SOSYOLOJİ

16


1. Ders planı, içeriği, tartışılacak konu ve sorunların ve okuma listesinin öğrenciyle paylaşılması2. Eski Dünyadan Yeni Sorunlar, Rönesans, Yeni Ticaret Yollarının3. Sömürgeciliğin Ortaya Çıkışı ve Sonuçları4. Eski Toplumsal Yapının Çözülmesi, Köylü Ayaklanmaları, Din Savaşları5. Geleneksel Sınıfların Düşüşü, Serfliğin Dönüşümü, Aristokrasinin Etkinliğinin Azalması6. Yeni Ortaya çıkan sınıflar: Burjuva sınıfının yükselişi7. Ara Sınav8. Batı Avrupa’da Ortaçağdan Çıkış, Modern Devletlerin Teşekkülüne Doğru/Batıda Yeni

Toplumsal Şartlara Verilen Düşünsel Tepkiler9. Ütopyalar: Eski Düzene Özlem10. Toplum Sözleşmesi Kuramları11. Yeni Sınıfların Ekonomik ve Toplumsal Alanda Etkinlik Arayışı12. Üretim Düzenin Dönüşmesi13. 1688 İngiliz ve 1789 Fransız Devrimleri14. Modern Toplumun ve Devletin Kurumlaşması


4. MODERNLİK, TARİH VE TOPLUM

Modern toplum, devlet ve dünyanın oluşum süreçlerini tarihsel perspektifte öğrenciye aktarma ama-cına yönelik olan bu derste, modern toplumsal süreçler ve sorunlar, modern devletin ortaya çıkış süreci, dönemin tarihsel ve toplumsal şartları ile birlikte ele alınmaktadır.


17

5. SİYASETİN TARİHSEL SOSYOLOJİSİ

Bu ders üç kısımdan oluşacaktır: İlk olarak tarihsel yöntem ile sosyolojik yöntem karşılaştırılacak, siyasalın analizinde bunların yeterliliği tartışılacaktır. Bu çerçevede, melez bir disiplin olan tarihsel sosyolojinin sunabileceği imkânlar değerlendirilecektir. Dersin ikinci kısmı, siyasala tarihsel sosyoloji perspektifinden bakan en önemli sosyal bilimcilerden Norbert Elias’a ve onun başyapıtı sayılan Uy-garlık Süreci’nin incelenmesine ayrılacaktır. Dersin son kısmında ise interdisipliner açılımların, özel olarak da tarihsel sosyolojinin modernleşme süreçlerinin incelenmesine ne tür katkılar sağlayabilece-ği Osmanlı modernleşmesi örneğinden hareketle tartışılacaktır.


1. Tarih ile Sosyoloji arasında Siyaset: Metodik Tarih Okulu ve Fransız Sosyoloji Okulu;“Siyasi Tarihin Putları”

2. Methodenstreit: Tarih versus Teori3. Annales Okulu: Siyasetin Sonu ve Geri Dönüşü4. Tarihsiz bir Siyaset Bilimi Mümkün mü?5. Tarih & Sosyoloji: Tilly ve Elias6. Siyasalın Tarihsel Sosyolojisi: Kuram, Yöntem ve Uygulamalar7. Ara Sınav8. Medeniyet(’in Tarihsel) Sosyolojisi: Almanya’da Kültür-Medeniyet Antitezinin Teşekkülü9. Medeniyet(’in Tarihsel) Sosyolojisi (bis): Fransa’da Medeniyet Kavramının Teşekkülü10. Feodal Toplum ve Devletin Sosyo-Oluşumu (Sociogenesis): Bloch ve Elias11. Modernleşme Kuramları: Evrenselci ve Tekilci Yaklaşımlar; Siyasal Gelişme Paradigması12. Modernleşme Kuramları (bis): İnterdisipliner Yaklaşımlar (Antropolojik Açılım ve Tarih-

sel Sosyoloji)13. Osmanlı-Türk Modernleşmesine Tarihsel Sosyolojik Yaklaşım(lar)14. Osmanlı-Türk Modernleşmesine Tarihsel Sosyolojik Yaklaşım(lar) (Devamı)


SOSYOLOJİ

18


1. Giriş: Dersin içeriği ve kaynaklar hakkında bilgilendirme2. Toplum nedir?3. Sosyal teori ve sosyolojik teori4. Sosyolojik düşünmek I5. Sosyolojik düşünmek II6. Emile Durkheim ve sosyolojisi7. Weber’in sosyolojisi8. Karl Marx ve teorisi9. Karl Popper’in yanlışlamacılığı10. Eleştirel realizm11. Eleştirel teori12. Feminist teori13. Richard Rorty ve pragmatizm14. Genel değerlendirme


6. TOPLUMSALI ARAŞTIRMAK VE SOSYOLOJİKDÜŞÜNMEK

Bu derste toplumsalın ne olduğunu tanımlanacak ve sosyoloji öğrenimi görmenin sosyal olayları kav-rama çabamıza nasıl bir katkıda bulunacağı tartışılmaya ve gösterilmeye çalışılacaktır. Bu çerçevede sosyolojinin toplumsal olaylara nasıl yaklaştığına ilişkin gerek kavramsal ve gerekse de yöntemsel bir tartışma gerçekleştirilecektir. Toplumsalın tanımından başlayarak sosyologların toplumsal olayları ele alma tarzlarına dair bir tartışmanın gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır.


19

7. ULUSAŞIRI GÖÇ HAREKETLERİ

Bu dersin amacı; göç ve göçmenlik olgusunun, göç kuramları ve ulusaşırı göç hareketleri üzerine derinlemesine okuma ve tartışmalar yaparak kavranmasına katkıda bulunmaktır. Bu derste göç ve göçmenlik olgusu, göç kuramları ve ulusaşırı göç hareketleri konusunda temel bilgiler ele alınacaktır.


1. Genel Değerlendirme, Yöntem ve Temel Kavramlar2. Göç Olgusu ve Göç Kuramları3. Ulusaşırı Göç Sosyolojisi4. Ulusaşırı Göçler ve Türkiye5. Ulusaşırı Göç Tartışmalarında Yeni Eğilimler6. Ulusaşırı Kimlik, Irk ve Cinsiyet Tartışmaları7. Sosyal Dönüşüm Perspektifinden Küresel Göçler8. Tek Bir Ulusaşırı Göç Teorisi Oluşturmanın Zorlukları9. Yasadışı Göçler, Mültecilik ve Sığınmacılık Tartışmaları10. Çokkültürlülük, Entegrasyon ve Asimilasyon Tartışmaları11. Avrupa’da Göçmenlik ve Göçmen Politikaları12. Diaspora Tartışmaları13. Yüksek Vasıflı Göçmenler ve Tersine Göç14. Göç ve Uluslararası STK’lar

Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yusuf Adıgüzel

SOSYOLOJİ

20

SOSYOLOJİDOKTORA PROGRAMI

DOKTORA PROGRAMI

21

DoktoraProgramı Hakkında

Sosyoloji Anabilim Dalı Doktora Programının amacı, öncelikle, öğrencilerinin içinde yaşa-dıkları dünyayı ve toplumu en geniş biçimde kavrama imkanlarını artırmak, bu yönde ken-dilerine katkı sağlamaktır. Bu çerçevede program, sosyoloji disiplininin temel kavramlarını ve analiz araçlarını uygulama öğreterek, kazandırdığı birikimle içinde yaşadıkları dünyayı ve toplumu keşif yolculuklarında öğrencilere destek olmayı hedeflemektedir.

Sosyoloji doktora programı, dünya ve Türk sosyolojisinin zengin birikimini bünyesinde barın-dırmaktadır. Bu zengin birikim üzerine yükselen program, geçmişi bugünle ve gelecekle, tari-hi felsefeyle, ekonomiyi siyasetle birleştiren bir yaklaşımla öğretim ve uygulama faaliyetlerini, sürdürmektedir. Bu çerçevede, öğrencilerini sosyal bilimlerin diğer disiplinlerinin ilgi, konu ve yöntemleriyle ilişkili bir şekilde yetiştirme çabasındadır. Bu anlayış doğrultusunda, kent problemlerinden toplumsal değişmeye, toplumdaki sosyal ve ekonomik eşitsizliklerin ince-lenmesinden iletişim sosyolojisine, edebiyat ve kültür incelemelerinden din sosyolojisine, top-lumsal yapıdan gündelik hayatın sosyolojisine, toplumsal değişmeden dünyada ve toplumu-muzda yaşanan güncel gelişmelere ve yeniliklere varıncaya kadar toplumsal hayatın tarihsel ve güncel çeşitli boyutları inceleme konusu yapılmaktadır. Programda, doktora öğrencilerinin toplumsal hayatın farklı yüzlerine ilişkin ilgileri teşvik edilip bu konularda derinleşmelerine katkı sağlayacak kuramsal ve yöntemsel araçlarla donanmaları ve uygulamalarla bu donanım-ların pekişmesi doğrultusunda akademik faaliyetler yürütülmektedir.

Geçmişin zengin ve köklü birikimiyle güncelin dinamizmini kavramayı başarıyla gerçekleş-tiren doktora programımız, geleceğin belirsizliğini belirginleştirmek ve öngörmek üzere ça-lışmalarını yürütmekte, kendisini bu zorlu uğraşa hazır hissetmektedir. Yüz yıllık öğretim ve akademik faaliyetlerin yüksek lisans ve doktora programlarımıza kazandırdığı zengin birikimi edinmek ve yukarıda sözünü ettiğimiz zorlu fakat bir o kadar da zevkli düşünsel ve uygulamalı faaliyetlere katılmak isteyecek öğrencileri aramızda görmek bizleri mutlu edecektir.

SOSYOLOJİ

22

Başvuru ve Kabul Koşulları

Değerlendirme Ölçütleri

Sosyoloji Doktora Programı, interdisipliner bir sosyal bilim anlayışı doğrultusunda, üniversi-telerin örgün öğrenim veren herhangi bir tezli yüksek lisans programından mezun olmuş her öğrenciye açık olacaktır. Aşağıda belirtilen koşullara göre başvuran adaylarla mülakat yapıla-cak; başarılı olanlar Sosyoloji Doktora Programına kayıt yaptırabileceklerdir. Bunların dışında İstanbul Üniversitesi Senatosu’nun belirlediği genel kabul koşulları aynen geçerli olacaktır. • Başvuru için bir tezli yüksek lisans programından mezun olmak gereklidir.• Mezuniyet koşulu: Doktora Programlarına başvuracak adayların lisans not ortalamaları-

nın (AGNO / CGPA) en az 100 üzerinden 60 ve yüksek lisans not ortalamalarının (AGNO/ CGPA) en az 100 üzerinden 70 olması gerekir.

• ALES koşulu: Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı’ndan en az 65 puan(Eşit Ağırlık türünde) alması gerekir.

• Yabancı dil koşulu: YDS veya eşdeğeri sınav için taban puan 55’dir.• Yatay geçiş kontenjanlarına, bir diğer enstitünün aynı düzeydeki eşdeğer lisansüstü progra-

mında en az bir yarıyılını tamamlamış bulunan, almış olduğu derslerin tamamını başarmışolan öğrenciler başvurabilir.

Başvuru süreci ve koşulları konusunda detaylı bilgi için sosyalbilimler.istanbul.edu.tr sitesin-den veya 0212 440 20 00 numaralı telefondan Sosyal Bilimler Enstitüsü ile irtibata geçilebilir.

Yüksek lisans programlarına başvurabilmek için, bunların toplanmasıyla elde edilen giriş no-tunun en az 75 olması gerekir.

Puan Türü (%)

ALES (Eşit Ağırlık türünde) veya eşdeğeri sınav notu 50

Lisans not ortalaması 5

Yüksek lisans not ortalaması 5

Mülakat puanı 30

Yabancı dil notu 10

DOKTORA PROGRAMI

23

Mezuniyet KoşullarıSosyoloji doktora programında, 8 seçmeli ve 1 seminer dersi olmak üzere en az 24 kredilik (60 AKTS) ders alma zorunluluğu mevcuttur. Lisans öğrenimini başka bölümde yapmış öğ-rencilerden bir ya da iki dönem bilimsel hazırlık eğitimi almaları istenir. Derslerini başarı ile tamamlayan doktora öğrencisi bunu izleyen ilk iki dönem içinde 5 kişilik yeterlilik komitesi önünde Doktora Yeterlilik Sınavına girer. Bu sınavda başarısız olanlara ikinci bir sınav hakkı tanınır. Doktora Yeterlilik Sınavı öğrencinin genel kuramsal, yöntemsel konular ve tez konusu hakkındaki bilgi birikimini değerlendirmeyi amaçlar. Bu sınavı başarı ile geçen öğrencilerin Doktora Tezi yazmaları beklenir. Öğrenci bu çalışmasını bir danışmanın nezareti altında yü-rütür. Bu süre zarfında 3 kişilik bir Tez İzleme Jürisine altı ayda bir tezi ile ilgili rapor verir. Öğrenciye tezini tamamlaması için 8 yarıyıl tanınır. Öğrenci, hazırladığı tezi, çoğunluk oyu ile karar veren 5 kişilik bir jüri önünde savunmak zorundadır. Öğrencinin danışmanı bu jürinin doğal üyesidir. Öğrencilerin programdan mezun olabilmeleri için alınması zorunlu olan tüm derslerden başarılı olmaları ve tezlerini başarıyla tamamlamaları gerekmektedir.

MüfredatGÜZ YARIYILI

No Dersin Adı Z/S Kredi AKTS Dersi Veren Öğretim Üyesi

1 Seminer Z - 6 Prof. Dr. İsmail COŞKUN

2 Bilgi, Toplum ve İletişim S 3 8 Prof. Dr. Korkut TUNA

3 Modern Toplum ve Siyaset S 3 8 Prof. Dr. İsmail COŞKUN

4 Sosyal Teoride Temel Problemler S 3 8 Prof. Dr. Yücel BULUT

5 Felsefe ve Kentlilik S 3 7 Prof. Dr. Çiğdem DÜRÜŞKEN

BAHARYARIYILI

No Dersin Adı Z/S Kredi AKTS Dersi Veren Öğretim Üyesi

1 Modern Toplum ve Sosyoloji S 3 7 Prof. Dr. İsmail COŞKUN

2 Bilgi, İktidar ve Sosyal Teori S 3 8 Prof. Dr. Yücel BULUT

3 Günümüz Sosyoloji Tartışmaları S 3 7 Prof. Dr. Ertan EĞRİBEL

4 İnsan Zihni ve Edebiyat S 3 7 Prof. Dr. Çiğdem DÜRÜŞKEN

5 Türkiye’de Seçkinler ve Siyaset S 3 8 Prof. Dr. Enes KABAKCI

SOSYOLOJİ

24

DERS İÇERİKLERİ GÜZ YARIYILI

1. SEMİNER

Bu derste üniversite kurumunun Osmanlı’dan Cumhuriyet’e üstlendiği rolü toplum ve devlet ilişkileri bağlamında ele almak amaçlanmıştır. 2018-2019 öğretim döneminde bu derste daha ziyade modern bilginin üretildiği mekanlar olarak üniversitenin tarihi gelişimi ve farklı modeller ile Türkiye tecrübesi öğrenci ile tartışılacaktır.


1. Bilimsel bilginin mekanı: üniversite2. Modern bilgi/araştırmaların doğuşu3. 19. yüzyılda üniversite4. Fransız üniversiteleri5. Alman üniversite modeli6. Modern bilginin üretilmesinde Anglosakson modeli7. Ara sınav8. Türkiye’de modern üniversitenin gelişimi/1900 ve sonrası: Türk üniversite sistemi9. 1933 Üniversite Reformu10. Üniversite ve siyaset11. 20. yüzyılda üniversiteler12. II. Dünya Savaşı sonrasında bilgi üretiminin yeniden yapılandırılması13. Amerika Birleşik Devletleri modeli14. Değerlendirme


DOKTORA PROGRAMI

25

2. BİLGİ, TOPLUM VE İLETİŞİM

Toplumun zaman içindeki gelişiminde bilginin dönemin özelliklerine göre oluşması göz önüne alındığında bu dersin amacı, bilgi ile toplumun, toplum ile bunu tayin ve kanalize eden iletişim araçları arasındaki bağlantının sosyolojik tahlilini yapmaktır. Aynı zamanda, günümüz sosyolojisi-nin yapabileceklerini tahayyül edebilmek ve sanayi çağı sonrası ulaştığımız bilgi çağında iletişimle birlikte gerçekleşen toplumsal değişimleri ve süreklilikleri sosyolojik açıdan ele almaktır.


1. Giriş2. Bilgi, toplum, iletişim alanına giriş3. Bilgi, toplum ve sosyoloji arasındaki bağlantı4. Edinilmiş bilgi meselesi ve boyutları5. Bilginin edinilmesi ve iletişim6. Bilgi-toplum ilişkisinde iletişimin işlevi7. Ara sınav8. Farklı konu başlıkları ile sunumların yapılması9. Ödev sunumları ve görüşülmesi I10. Ödev sunumlar ve görüşülmesi II11. Ödev sunumlar ve görüşülmesi III12. Ödev sunumlar ve görüşülmesi IV13. Ödev sunumlar ve görüşülmesi V14. Genel değerlendirme

Öğretim Üyesi Prof. Dr. A. Korkut Tuna

SOSYOLOJİ

26

3. MODERN TOPLUM VE SİYASET

Modern toplum, 19. asır ile birlikte kuruluş ve kurumlaşma sürecini yaşamaya başlamıştır. Bu sürece modern toplum tartışmaları, toplum model önerileri ve tartışmaları Batı düşüncesine, özelde sosyo-lojiye hakim olmuştur. Bu derste modern toplum tartışmaları ve siyaset önerileri, sosyoloji ve ütopya ilişkisi bağlamında ele alınacaktır.


1. Modern toplum tartışmaları2. Modern toplum ve klasik mirasla ilişki3. Klasik miras ve toplum / devlet açıklamaları: Yunan düşüncesi4. Ütopyacı modelin kuruluşu: Eflatun5. Roma İmparatorluğu: Ütopyanın yokluğu sorunu6. Ortaçağ: Mahrumiyetin uhrevi arayışı7. Ara sınav8. Rönesans: Ütopyaya açılamayan yelken9. Yeni Çağ: Ütopyaların yükselişi10. Thomas More: Ütopya11. Thomas Campenalla: Güneş Ülkesi12. Ütopyaların geri çekilişi: Toplum tartışmalarında değişim13. Ütopik sosyalistler: Roger Oven, Saint-Simon14. Sosyoloji ve ütopya


DOKTORA PROGRAMI

27

4. SOSYAL TEORİDE TEMEL PROBLEMLER

Bu derste klasik sosyal teorinin oluşum süreci, klasik sosyal teori olarak adlandırılan devasa biriki-mi ortaya çıkaran düşünürleri, bu düşünürlerin katkılarını, endüstri devriminin yarattığı muazzam alt üst oluşların nedenlerini ve ne tür sonuçlar doğuracağını kavramaya çalışan, ileriye dönük öne-rilerde bulunan bu teorilerin toplumsalı ele alma biçimlerinde karşımıza çıkan problemler eleştirel bir perspektiften değerlendirilecektir. Sosyoloji öğrencilerini, ders sonucunda, hem sosyolojinin oluşum sürecine ve tartışmalarına ilişkin birikim sahibi olacaklar ve hem de klasik sosyal teorinin çağdaş problemlerin anlaşılmasında muhtevi olduğu imkânların ve yetersizliklerinin farkına vara-caklardır.


1. Giriş: Dersin İçeriği ve Kaynaklar Hakkında Bilgilendirme2. Klasik ne demektir? Sosyolojinin Klasikleri Nelerdir? Kavramsal ve Tarihsel Bir Tartışma3. Klasik Sosyologlar I: Comte ve Durkheim4. Klasik Sosyologlar II: Weber5. Klasik Sosyologlar III: Marx6. Sosyolojinin Sonu mu? Sosyal Teori ve Sosyoloji Teori Arasında Tartışmalar7. Ara sınav8. Eleştirel Teori Düşünürleri, Foucault, Bourdieu9. Postmodernizm ve Sosyal Teori10. Post-yapısalcılık ve Sosyal Teori11. Fenomenolojik Sosyoloji, Etnometodoloji ve Sembolik Etkilemcilik12. Anthony Giddens ve Yapılaşma teorisi13. Genel Bir Değerlendirme14. Final Sınavı


SOSYOLOJİ

28

5. FELSEFE VE KENTLİLİK

Bireyi beşikten mezara değin kucaklayan toplumsal hayatın şahikasıdır kent. Kentlilik ise bu hayatın yaşanma tarzıdır. Başka deyişle davranışların zarafetle, düşüncelerin letafetle yoğrulduğu bu mad-di-manevi birlikteliğin birey tarafından özümsenmesidir. İnsan zihninin en yüce etkinliği sayılan fel-sefeye de böylesi bireyler kucak açabilir ancak. Çünkü felsefe kentte doğan ve yalnızca orada icra edilebilen bir etkinliktir. Kent hayatını soluyan, hatta o hengâmede yaşamanın çilesini çeken bu son derece felsefileşmiş zihinler tarafından inşa edilen üstün yapıysa medeniyettir. Medeniyetin kurum-laştığı ana mekân olan kent ile o medeniyetin omurgasını çatan zihnin etkinliği olan felsefe arasındaki bu birbirini şart koşan ilişkinin mercek altına alınması, dahası söz konusu meselenin düşünce tarihi-nin temel metinleri olan antikçağ kaynakları ışığında ve esaslı bir medeniyet kavrayışına temel teşkil eden Yunan-Roma kültürü çerçevesinde işlenmesi, bireyi toplum içinde kavramaya yönelik her türlü çalışma için temel bir bakış açısı sunacaktır.


1. Felsefenin ana mekânı: Kent2. Kentin varlık imkânı: Felsefe3. Eski Yunan’ın kent fikri: Polis4. Roma’da kentlilik: Urbanitas5. Atina sokaklarında bir filozof: Sokrates6. Felsefi bir kent tasarımı: Platon’un Devlet’i7. Bir siyaset üstadı: Aristoteles8. Kent devletlerinden cihan imparatorluğuna9. Stoa felsefesi ve Kosmopolites anlayışı10. İdeal Romalının peşinde: Cicero ve Humanitas anlayışı11. Gökyüzünde kurulan kent: Augustinus ve Tanrı Devleti12. İdeal kent tasarımları 1: Thomas More ve Ütopya13. İdeal kent tasarımları 2: Campanella ve Güneş Ülkesi14. İdeal kent tasarımları 3: Francis Bacon ve Yeni Atlantis


DOKTORA PROGRAMI

29

DERS İÇERİKLERİ BAHAR YARIYILI

1. MODERN TOPLUM VE SOSYOLOJİ

Modern toplum 19. asırda yüksek hız ve yoğunlukta yaşadığı büyük değişim süreçleri ile birlikte ku-rumlaşma sürecini ikmal eder. Ancak I. Dünya Savaşı ve takip eden 20. Yüzyıl, özellikle bu yüzyılın ilk evresi itibariyle 19. asır toplum ve siyaset anlayışlarının yeni baştan ele alındığına tanıklık eder. Bu derste 20. Yüzyıl Batı düşüncesinde, daha özelde sosyolojide eleştirel toplum ve siyaset tartışmalarının yükselişi konu edilecektir.


1. Modern toplum: Büyük kurumlaşma2. 19. asır Batı düşüncesi: Büyük anlatı3. Çelişki ve gerilimler: Sorun alanları4. Ütopya ve sosyolojiden artakalan: Mannheim, İdeoloji ve Ütopya5. Ters ütopyaların yükselişinin tarihi ve sosyolojik bağlamı: Savaş Arası Dönem6. Zamyatin: Biz7. Aldous Huxley: Cesur Yeni Dünya8. George Orwel: 19849. Ray Bradbury: Fahrenheit 45110. 1960’lar: Ters Ütopyalarda değişim11. Aldous Huxley: Ada12. E.F. Schumacher: Küçük Güzeldir13. Marshal Berman: Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor14. Eşiği aşamayan eleştiriler


SOSYOLOJİ

30

2. BİLGİ, İKTİDAR VE SOSYAL TEORİ

Modern toplumda bilgi-iktidar ilişkisinin toplumsal yaşam ve sosyolojik kuramın yeniden üretimi-ne etkileri, yansımaları ilgili literatürün öne çıkan isimleri üzerinden değerlendirilecektir. Bu dersin amacı, doktora öğrencilerinin sosyal teorinin inşasında örtük ancak mutlak bir yer kaplayan toplum-sal bilginin yeniden üretim süreci, bu sürecin ardındaki tartışmalar ve sonuçlarının toplumsal hayata etkisi hakkında bilgi ve anlayış sahibi olmalarına katkı sağlamaktır.


1. Giriş: Modern toplumda bilgi, iktidar ve toplumsal kurama dair2. Peter Winch ve Post-Wittgensteincı sosyal bilim felsefesi3. Susan Hekman ve sosyal bilginin yorumlayıcı kökenleri4. Felsefi bir eleştiri nesnesi olarak bilim: Husserl ve Heidegger5. Zimmerman: Gündelik yaşam ve teknolojinin metafiziği I6. Zimmerman: Gündelik yaşam ve teknolojinin metafiziği II7. Bachelard: Bilimsel zihnin kolektif temelleri I8. Bachelard: Bilimsel zihnin kolektif temelleri II9. Althusser: İdeoloji, bilim ve bilim adamlarının kendiliğinden felsefesi10. Foucault: Episteme, dispositif ve bio-iktidar11. Bourdieu: Bilimsel alanın oluşumu I12. Bourdieu. Bilimsel alanın oluşumu II13. Agamben: Hukuk, bilgi ve iktidar14. Genel değerlendirme


DOKTORA PROGRAMI

31

3. GÜNÜMÜZ SOSYOLOJİ TARTIŞMALARI

1980 sonrası sosyoloji biliminin kavramları, literatürü ve bakış açısı değişmiştir. Bu derste bu değiş-menin yönü ve değişmeye karşı tutumumuz ortaya konulmaktadır.


1. 1980 sonrası genel sosyoloji anlayışında değişim2. Sovyetler sonrası yeni düzen ve yeni dünya görüşü3. Küre-yerelleşme4. Kimlik5. Postmodernizm I6. Postmodernizm II7. Ara sınav8. Tüketim toplumu9. Yeni toplumsal hareketler10. Din ve etnik temelli sosyoloji anlayışları11. Küre-yerelleşme ve şehir12. Kentsel değişim13. Haklar anlayışı14. Sonuç

Öğretim Üyesi Prof. Dr. İ. Ertan Eğribel

SOSYOLOJİ

32

4. İNSAN ZİHNİ VE EDEBİYAT

İnsan zihni dil aracılığıyla inşa eder kendini, ancak onu besleyen asıl menba hafızadır. Üstelik top-lumsal bir varlık olarak insan, ancak hafızası sayesinde kişiliğini kurabilir ve kendi bilincine erebilir. Ne var ki bu ilk bilgiden başlayarak hafızada biriken bütün malumatın zihnen işlenmesi gerekir. Böyle bir işlemi gerçekleştirebilmesi için de zihin doğru bir şekilde eğitilmeli, kısacası terbiye edilmelidir. Antikçağda doğan ve yüzyıllar boyu klasik eğitimin temelini oluşturan zihin terbiyesi de tam da bu-rada önem kazanmaktadır. Zihni bilgi basamaklarında aşama aşama yükselten ve onu nihayetinde hakikatin bilgisini kavrayacak hale getiren, işte bu edebî terbiyedir. Zihnin bu temel işleyiş tarzının bilinmesi ve düşünce tarihine yön veren metinler ışığında incelenip kavranması, insana ve topluma dair her türlü çalışmanın ön şartı kabul edilir.


1. Zihin ve hafıza2. Hafıza ve dil3. Dil, düşünce ve zihin4. Edebî terbiye ve kültür5. Bilginin basamakları6. Platon’un mağarası7. Bilimsel bilginin niteliği: Aristoteles’in İlk Felsefe’si8. Zihinsel eğitimin temeli: Özgür sanatlar9. Yunan’da eğitim anlayışı10. Roma’da eğitim anlayışı11. Cicero ve ideal insanın eğitimi12. Ortaçağda zihinsel eğitim: Yedi özgür sanat13. Augustinus’un İtiraflar’ı: Zihnin içsel yolculuğu14. Erasmus’un Deliliğe Övgü’sü: Zihinsel bir temaşa


DOKTORA PROGRAMI

33

5. TÜRKİYE’DE SEÇKİNLER VE SİYASET

Bir toplumsal kategori olarak “Seçkinler”, Yakın Türkiye Tarihi çerçevesinde sosyolojik olarak ele alı-nacaktır. Ders kapsamında öğrenciler, “Türkiye’de Seçkinler ve Siyaset” bağlamında kültürel, ekono-mik ve sosyal sermaye sahibi bir toplumsal kategoriyi tarihsel ve sosyolojik açıdan ele alacaklar ve bu sayede sosyolojik çözümleme yetilerini geliştireceklerdir.


1. Seçkinler sosyolojisi: Teori ve yöntem2. Klasik kuramlar I: Gaetano Mosca, Vilfredo Pareto ve Robert Michels3. Klasik kuramlar II4. Siyasal seçkinler / iktidar seçkinleri: W. Mills5. Seçkinler ve toplum: T. Bottomore6. Türkiye’de seçkinler: Genel tarihsel bir değerlendirme7. Ara sınav8. Klasik ve modern dönemde Osmanlı “seçkinleri”9. Tanzimat sürecinde seçkinler ve siyaset: Yeni Osmanlılar10. II. Meşrutiyet sürecinde seçkinler ve siyaset: Jön Türkler11. Cumhuriyet seçkinlerinin sosyolojisi12. Cumhuriyet seçkinlerinin dönüşüm ve dolaşımı13. 2000’li yıllarda Türkiye’de seçkinlerin dönüşümü: Ampirik araştırma örnekleri14. 2000’li yıllarda Türkiye’de seçkinler ve siyaset: Ampirik araştırma örnekleri


SOSYOLOJİ

34

ÖĞRETİM ÜYELERİ VE GÖREVLİLERİ

* İsme göre alfabetik sırada

*

Prof. Dr. Çiğdem Dürüşken İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri Bölümü, Latin Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalında öğretim üyesidir. 1987 yılında “Seneca’nın De Providentia’sında Tanrı ve İnsan” baş-lıklı teziyle yüksek lisansını, 1990 yılındaysa “Quintilianus’ta Çocuk ve Yetişkin Eğitimi ve Günümüzle Bağlantıları” başlıklı teziyle dok-torasını tamamlamıştır. Aldığı bursla Perugia, Universita Italiana Per Stranieri’de İtalyanca eğitimi almış; daha sonra yine aynı üniversite-de Latina Lingua e Cultura seminerlerine katılmıştır. Seneca, Cicero, Boethius, Augustinus, Thomas Morus, Erasmus gibi önemli düşünür ve edebiyatçıların eserlerini özgün dillerinden çevirerek dilimize ka-

zandırmıştır. Rhetorica, Roma’nın Gizem Dinleri, Antikçağ Felsefesi: Homeros’tan Augustinus’a Bir Düşünce Serüveni, Felsefecilere özel Latince: Descartes Latince Öğreniyor adlı kitapları başta olmak üzere antikçağ ve ortaçağ kültürü ve felsefesi konularında gerek ulusal gerekse uluslararası nitelikte çok sayıda kitap, çeviri ve makaleye imza atmıştır.

Prof. Dr. Enes Kabakcı1973 İstanbul-Beyazıt doğumludur. 1992’de Galatasaray Lisesinden, 1996’da İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümünden mezun oldu. Yüksek lisansını 1999’da “L’activité poli-tique d’Alexis de Tocqueville” başlıklı çalışmasıyla, doktorasını ise 2007’de “Sauver l’Empire. Modernisation, positivisme et formation de la culture politique des Jeunes-Turcs (1895-1908)” başlıklı teziyle Paris I Panthéon-Sorbonne Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümünde tamamladı. 2013 yılında sosyoloji doçenti oldu. 2009 yılından bu yana İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümünde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. Çalışmaları sosyoloji tarihi, si-

yaset sosyolojisi, tarihsel sosyoloji ve Osmanlı-Türk modernleşmesi alanlarında yoğunlaşmaktadır.


35

Prof. Dr. İsmail Coşkun1959 Adana-Kozan doğumludur. 1981’de İstanbul Üniversitesi Ede-biyat Fakültesi Sosyoloji Bölümünden mezun oldu. Aynı bölümde 1987 yılında “Niyazi Berkes’te Doğu-Batı Sorunu” başlıklı yüksek lisans tezini, 1991 yılında ise “Modern Devletin Doğuşu” başlıklı teziyle doktorasını tamamladı. Hâlen aynı bölümde öğretim üyesi olarak çalışmakta ve Bölüm Başkanlığı görevini yürütmektedir. Baş-lıca ilgi alanları modern devlet, modernleşme, Türk modernleşmesi, ütopyalar ve edebiyat sosyolojisidir.

Prof. Dr. Ertan Eğribel1980 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bö-lümünden mezun oldu. 1987 yılında İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Ana Bilim Dalında “Çizgi Romanların Toplumsal Temelleri” isimli çalışma ile yüksek lisansını tamamladı. 1990 yılında “Resim Sanatı ve Türk Resminde Batıcılaşma Eğilim-leri” isimli çalışma ile doktorasını tamamladı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü’nde öğretim üyesi olarak görev yapmakta olan Eğribel’in Türk toplum tarihi, Türk modernleşmesi ve bilim sosyolojisi gibi alanlarda çalışmaları bulunmaktadır.

Prof. Dr. Korkut Tunaİstanbul Ticaret Üniversitesi Öğretim Üyesi. Haziran 1944’te Balıke-sir’de doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini Edremit’te tamamladı. Yüksek öğrenimini İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümün-de tamamladı. 1972-1975 yılları arasında Sosyoloji Bölümünde Dok-torasını tamamladı. 1977 Ocak ayında Sosyoloji Bölümüne asistan olarak atandı. Yardımcı Doçentlik, Doçentlik ve Profesörlük yükseltil-meleri bu bölümde gerçekleşti. Bölüm Başkanlığı, Dekan Yardımcılığı ve Dekanlık gibi görevlerden sonra 2011 yılı Haziranında yaş haddin-den emekli oldu. Şehir ve bilgi sosyolojisi konularında çalıştı. Sosyolo-jiyi toplumların tarih derinliği çerçevesinde ele almaktan yanadır.

SOSYOLOJİ

36

Doç. Dr. Ufuk Özcan1965 Niğde doğumludur. 1988 yılında İstanbul Üniversitesi Sosyo-loji bölümünden mezun oldu. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Ana Bilim Dalında “I. Büyük Millet Meclisi ve Milli Mücadelenin Anlamı” çalışmasıyla yüksek lisansını (1989), “İmparatorluktan Cumhuriyete Kimlik Değişimi: Ahmet Ağaoğ-lu’nun Hayatı, Dönemi ve Eserleri” (1992) isimli çalışmasıyla dokto-rasını tamamladı. 1999 yılında yardımcı doçent olan Özcan’ın siyasi düşünceler tarihi, Türk sosyolojisi ve kültür sosyolojisi alanında ça-lışmaları bulunmaktadır.

Doç. Dr. Oya Okan1959 yılında İstanbul’da doğdu. 1977 yılında Üsküdar Amerikan Kız Lisesi’nden, 1981 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü’nden mezun oldu. Aynı bölümde başladığı yük-sek lisans öğrenimini “Sosyologlarımız ve Tarihi Gerçekler Önünde Prens Sabahattin” adlı teziyle 1987 senesinde; doktora öğrenimini ise “Batı Düşüncesinde Liberalizm ve Tarihi Koşulları” adlı teziyle 1994’te tamamladı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyo-loji Bölümü’nde öğretim üyesi olarak görev yapmakta olan Okan’ın Türk sosyologları, kent ve kentleşme konularında çalışmaları bulun-maktadır.


37

Prof. Dr. Yusuf Adıgüzel 1995 yılında Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Basım ve Yayımcılık Bölümünü bitirdi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilim-ler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalında 1998’de yüksek lisansını, 2004 yılında doktorasını tamamladı. 2012 yılından bu yana İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümünde öğretim üye-si olarak görev yapmaktadır. Ayrıca Uygulamalı Sosyoloji Anabilim Dalı Başkanlığı, Sosyal Sorumluluk Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdür Yardımcılığı ve Yeşilay Bağımlılık Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü gibi görevleri bulunmaktadır. Yayımlanmış dört kitabı olan Adıgüzel göç, iletişim, yurtdışındaki Türkler, kent, sivil

toplum ve gönüllük alanlarında akademik çalışmalarını sürdürmektedir.

Prof. Dr. Yücel Bulut1966 Gümüşhane doğumludur. 1989 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümünden mezun oldu. Aynı bölüm-de 1993 yılında “‘Türk Dostları’ Pierre Loti ve Claude Farrère” baş-lıklı yüksek lisans tezini, 2000 yılında ise “1945 Sonrasında Oryan-talizme Yöneltilmiş Eleştirilerin Değerlendirilmesi” başlıklı teziyle doktorasını tamamladı. Hâlen aynı bölümde öğretim üyesi olarak çalışmakta, ayrıca Göç ve Göçmen Politikaları Uygulama ve Araştır-ma Merkezi Müdürlüğü görevini yürütmektedir. Başlıca ilgi alanları sosyal teori, kimlik, oryantalizm, kültür incelemeleri ve göçtür.

SOSYOLOJİ

38

sosyoloji.edebiyat.istanbul.edu.tr

[email protected]

iuefsosyoloji

Documents

SOSYOLOJİ - cdn.istanbul.edu.trGeleneksel toplum düşüncesi ve sosyoloji arasındaki karşıtlıklar 4. Günümüz bilim tartışmaları ve sosyoloji 5. Günümüz bilim tartışmaları