1

2 3

Spis treściI. Program nauczania.................................................................... 3II. Rozkład materiału, plan wynikowy......................................... 19III. Odpowiedzi do ćwiczeń............................................................ 35

2 3

Program nauczania

4 5

Spis treściI. Opis programu................................................................................................. 5II. Wyciąg z podstawy programowej.................................................................. 5III. Szczegółowe cele edukacyjne......................................................................... 6

Cele kształcenia........................................................................................... 6Cele wychowania.......................................................................................... 7

IV. Treści programu, sposoby osiągania celów oraz osiągnięcia uczniów...... 8V. Procedury osiągania celów – metody pracy................................................. 13VI. Sposób i kryteria oceniania osiągnięć ucznia.............................................. 13VI. Opinia o programie......................................................................................... 16

4 5

I. Opis programuProgram Zdrowie na talerzu – zajęcia techniczne w gimnazjum został opracowany zgodnie z Podstawą programową kształcenia ogólnego dla gimnazjów i szkół ponad-gimnazjalnych. Przewidziany jest do realizacji w trzecim etapie edukacyjnym do nauczania zajęć technicznych w klasach I-III gimnazjum.

Celem głównym przedmiotu zajęcia techniczne jest przygotowanie uczniów do ży-cia w cywilizacji technicznej. Odbywa się to poprzez realizację określonych treści nauczania. Zadaniem szkoły jest zorganizowanie uczniom takich warunków, aby mogli oni samodzielnie podejmować działania techniczne przy wykorzystaniu typowych metod stosowanych w podstawowych dziedzinach techniki, posługując się bezpiecznie narzędziami i przyrządami.

Program uwzględnia szczegółowe cele edukacyjne: kształcenia i wychowania oraz treści programowe, które podane są w układzie tabelarycznym. W poszczególnych kolumnach tabeli znajdują się: treści nauczania, sposoby osiągania celów eduka-cyjnych, założone osiągnięcia ucznia w zakresie wiadomości, umiejętności oraz postaw. Ponadto program zawiera metody pracy z uczniami oraz propozycje sposobu oce-niania wraz z wymaganiami na poszczególne oceny.

II. Wyciąg z nowej podstawy programowejPodstawa programowa zajęć technicznych określona Rozporządzeniem MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół określa cele kształcenia – wymagania ogólne:

I. Rozpoznawanie urządzeń technicznych i rozumienie zasad ich działania.

II. Opracowywanie koncepcji rozwiązań typowych problemów technicznych oraz przykładowych rozwiązań konstrukcyjnych.

III. Planowanie pracy o różnym stopniu złożoności, przy różnych formach organizacyjnych pracy.

IV. Bezpieczne posługiwanie się narzędziami i przyrządami.

6 7

III. Szczegółowe cele edukacyjne

Cele kształcenia:Uczeń:

• zna i stosuje zasady bezpieczeństwa pracy w pracowni;• zna zasady dotyczące ergonomii pracy i potrafi je zastosować do funkcjo-

nalnego urządzenia kuchni;• zna zastosowanie podstawowego sprzętu AGD;• korzysta z informacji zawartych w instrukcjach obsługi urządzeń AGD;• zna metody i rodzaje konserwacji żywności;• rozpoznaje oznaczenia substancji konserwujących i dodatków do żywno-

ści;• uzasadnia potrzebę segregacji odpadów• umiejętne planowanie i projektowanie zadań technicznych;• wyjaśnia pojęcia recykling, utylizacja;• określa zasady racjonalnego żywienia i stosuje się do nich;• rozróżnia składniki pokarmowe;• wyjaśnia rolę poszczególnych składników odżywczych dla organizmu;• charakteryzuje piramidę i talerz żywienia;• posługuje się tabelami zapotrzebowania energetycznego człowieka i nor-

mami żywieniowymi;• definiuje pojęcia: jadłospis, norma żywieniowa;• wymienia i charakteryzuje rodzaje obróbki wstępnej i termicznej;• wymienia i charakteryzuje grupy produktów spożywczych;• zna zasady nakrycia do stołu i zachowania się przy stole;• potrafi dobrać elementy dekoracyjne stołu do charakteru uroczystości;• opisuje współczesne problemy żywieniowe;• wskazuje na konsekwencje wynikające ze złego odżywiania;• wykorzystuje umiejętności planowania pracy do przygotowywania wybra-

nych potraw;• organizuje i wykonuje zadania praktyczne.

6 7

Cele wychowania:Uczeń:

• dba o bezpieczeństwo swoje i innych;• kształtuje nawyki zdrowego trybu życia;• rozwija poczucie odpowiedzialności za własne zdrowie;• stosuje zasady higieny podczas sporządzaniu posiłków;• wyrabia nawyk współdziałania w grupie;• dostrzega korzyści płynące z właściwej organizacji pracy;• kształtuje poczucie estetyki;• kształtuje nawyki bezpiecznego korzystania z narzędzi i sprzętu AGD;• propaguje proekologiczny styl życia;• czuje się współodpowiedzialny za środowisko naturalne;• umie odpowiednio zachować się przy stole;• jest świadomy zagrożeń związanych z niewłaściwym sposobem odżywia-

nia;• kształtuje umiejętność poprawnego posługiwania się językiem ojczy-

stym w wypowiedziach o żywności i żywieniu oraz przygotowania się do publicznych prezentacji i wystąpień (np. prezentując zadany temat przed klasą).

8 9

IV. Treści programu, sposoby osiągania celów oraz osiągnięcia uczniów

Treś

ci n

aucz

ania

Spos

oby

osią

gani

a ce

lów

Zało

żone

osią

gnię

cia

uczn

iów

(w

zakr

esie

wia

dom

ości

, um

ieję

tnoś

ci

i pos

taw

)

Bezp

iecz

eńst

wo

i hi-

gien

a pr

acy

w k

uchn

i1.

Bez

piec

zeńs

two

i hi

-gi

ena

prac

y.2.

Fun

kcjo

naln

e ur

ządz

e-ni

e ku

chni

.3.

Spr

zęt g

ospo

dars

twa

dom

oweg

o.

• O

mów

ieni

e po

dsta

wow

ych

zasa

d bh

p w

kuc

hni o

raz z

asad

be

zpie

czne

go p

osłu

giw

ania

się

urzą

dzen

iam

i ele

ktry

czny

mi;

• w

yjaś

nien

ie n

a cz

ym p

oleg

a fu

nkcj

onal

ne u

rząd

zeni

e ku

chni

;•

zapo

znan

ie z

poję

ciam

i-tró

jkąt

ro

bocz

y i s

tref

a pr

acy;

• om

ówie

nie

znac

zeni

a er

gono

mii

w

życi

u cz

łow

ieka

;•

omów

ieni

e pr

zezn

acze

nia

sprz

ę-tu

AG

D: c

hłod

ziar

ko-z

amra

żar-

ki, r

obot

a ku

chen

nego

, pie

kar-

nika

, pły

ty g

rzew

czej

, kuc

henk

i m

ikro

falo

wej

i zm

ywar

ki;

• an

aliz

a in

form

acji

umie

szcz

o-ny

ch n

a ta

blic

zce

znam

iono

wej

or

az w

inst

rukc

ji ob

sługi

urz

ą-dz

enia

;•

anal

iza

info

rmac

ji um

iesz

czo-

nych

na

etyk

ieci

e ef

ekty

wno

ści

ener

gety

czne

j.

Ucz

eń:

• zn

a i s

tosu

je za

sady

bez

piec

zeńs

twa

i hig

ieny

pra

cy (B

HP)

pod

czas

dzi

ałań

pr

akty

czny

ch w

pra

cow

ni;

• zn

a za

sady

bez

piec

zneg

o ko

rzys

tani

a

z urz

ądze

ń el

ektr

yczn

ych

AG

D;

• w

ie, j

ak zo

rgan

izow

ać st

anow

isko

prac

y w

kuc

hni;

• ok

reśla

zasa

dy fu

nkcj

onal

nego

urz

ą-dz

enia

kuc

hni;

• po

sługu

je si

ę po

jęci

em tr

ójką

t rob

oczy

i s

tref

a pr

acy;

• zn

a po

jęci

e er

gono

mia

pra

cy;

• zn

a pr

zezn

acze

nie

pods

taw

oweg

o sp

rzęt

u A

GD

; •

czyt

a ze

zroz

umie

niem

inst

rukc

je o

b-słu

gi sp

rzęt

u A

GD

;•

praw

idło

wo

inte

rpre

tuje

treś

ci za

war

te

na ta

blic

zce

znam

iono

wej

urz

ądze

nia;

• ro

zpoz

naje

ene

rgoo

szcz

ędne

urz

ądze

-ni

a go

spod

arst

wa

dom

oweg

o;

• pl

anuj

e pr

acę

zesp

ołu

w ce

lu w

ykon

a-ni

a pr

zydz

ielo

nych

zada

ń.

8 9

Prze

chow

ywan

ie i

kon-

serw

acja

żyw

nośc

i ora

z op

akow

ania

1. P

rzec

how

ywan

ie a

rtyk

ułów

sp

ożyw

czyc

h.2.

Kon

serw

acja

żyw

nośc

i.3.

Opa

kow

ania

, odp

ady

i ś

mie

ci.

• O

mów

ieni

e sp

osob

ów i

mie

jsc p

rzec

how

y-w

ania

pro

dukt

ów ży

wno

ścio

wyc

h;•

prez

enta

cja

met

od k

onse

rwac

ji ży

wno

ści;

• om

ówie

nie

rodz

ajów

opa

kow

ań d

o pr

ze-

chow

ywan

ia ży

wno

ści;

• an

aliz

a pr

oble

mu

grom

adze

nia

odpa

dów

;•

wyj

aśni

enie

poj

ęć:

recy

klin

g, u

tyliz

acja

.

Ucz

eń:

• zn

a i s

tosu

je za

sady

prz

echo

wyw

ania

pro

-du

któw

;•

nazy

wa

met

ody

kons

erw

acji

żyw

nośc

i;•

wyj

aśni

a w

pływ

środ

ków

kon

serw

ując

ych

na ja

kość

żyw

nośc

i;•

potr

afi d

obra

ć spo

sób

prze

chow

ywan

ia

i kon

serw

acji

żyw

nośc

i do

okre

ślone

go

prod

uktu

;•

wyj

aśni

a ne

gaty

wne

skut

ki g

rom

adze

nia

odpa

dów

;•

zna

zasa

dy se

greg

acji

odpa

dów

;•

poda

je p

rzyk

łady

zago

spod

arow

ania

od

padó

w p

owst

ając

ych

w g

ospo

dars

twie

do

mow

ym;

• m

a po

czuc

ie o

dpow

iedz

ialn

ości

za śr

odo-

wisk

o na

tura

lne.

Zasa

dy p

raw

idło

weg

o ży

wie

nia

1. R

ola

racj

onal

nego

żyw

ie-

nia.

2. S

kład

niki

pok

arm

owe.

3. P

odzi

ał p

rodu

któw

spo-

żyw

czyc

h.4.

Pira

mid

a ży

wie

nia.

5. N

orm

y ży

wie

nia.

• W

yjaś

nien

ie p

ojęc

ia ra

cjon

alne

żyw

ieni

e;

• om

ówie

nie

skła

dnik

ów p

okar

mow

ych,

ic

h fu

nkcj

i w o

rgan

izm

ie, p

rzed

staw

ieni

e źr

ódła

ich

wys

tępo

wan

ia o

raz s

kutk

ów

nadm

iaru

i ni

edob

oru;

• om

ówie

nie

znac

zeni

a w

ody

w o

rgan

izm

ie

czło

wie

ka;

• po

dzia

ł pro

dukt

ów sp

ożyw

czyc

h na

gru

py;

• om

ówie

nie

zale

ceń

żyw

ieni

owyc

h na

pod

-st

awie

pira

mid

y i t

aler

za ży

wie

nia;

Ucz

eń:

• zn

a po

jęci

e ży

wno

ści G

MO

;•

wym

ieni

a ce

le ra

cjon

alne

go ży

wie

nia;

•

nazy

wa

skła

dnik

i pok

arm

owe

i okr

eśla

ich

wpł

yw n

a fu

nkcj

onow

anie

org

aniz

mu;

• zn

a źr

ódła

wys

tępo

wan

ia sk

ładn

ików

po-

karm

owyc

h;•

wyj

aśni

a zn

acze

nie

wod

y w

życi

u cz

łow

ie-

ka;

10 11

• w

yjaś

nien

ie zn

acze

nia

akty

wno

ści fi

zycz

-ne

j dla

dob

rego

stan

u zd

row

ia;

• an

aliz

a tr

eści

i zn

acze

nia

norm

żyw

ieni

o-w

ych;

• po

znan

ie za

sad

ukła

dani

a ja

dłos

pisó

w.

• ch

arak

tery

zuje

pod

staw

owe

grup

y pr

oduk

-tó

w i

wie

jaki

e sk

ładn

iki o

dżyw

cze

wys

tę-

pują

w d

anej

gru

pie;

• po

trafi

okr

eślić

na

pods

taw

ie p

iram

idy

żyw

ieni

a or

ient

acyj

ne il

ości

dzi

enne

go

spoż

ycia

pos

zcze

góln

ych

prod

uktó

w sp

o-ży

wcz

ych;

• po

trafi

zapl

anow

ać i

ułoż

yć p

rzyk

łado

wy

posił

ek d

la g

imna

zjal

isty;

• uz

asad

nia

potr

zebę

akt

ywno

ści fi

zycz

nej;

• pr

zest

rzeg

a za

sad

racj

onal

nego

żyw

ieni

a.

Obr

óbka

pro

dukt

ów sp

o-ży

wcz

ych

1. O

brób

ka w

stęp

na.

2. O

brób

ka te

rmic

zna.

• Za

pozn

anie

z et

apam

i obr

óbki

wst

ępne

j;•

prez

enta

cja

narz

ędzi

do

obró

bki w

stęp

nej;

• om

ówie

nie

celu

i m

etod

obr

óbki

term

icz-

nej;

• pr

ezen

tacj

a na

czyń

i om

ówie

nie

sprz

ętu

stos

owan

ego

podc

zas o

brób

ki te

rmic

znej

.

Ucz

eń:

• w

ymie

nia

etap

y ob

róbk

i wst

ępne

j;•

zna

narz

ędzi

a st

osow

ane

do o

brób

ki

wst

ępne

j;•

wym

ieni

a ro

dzaj

e ob

róbk

i ter

mic

znej

; •

rozr

óżni

a na

czyn

ia i

sprz

ęt st

osow

any

do

obró

bki t

erm

iczn

ej;

• po

trafi

bez

piec

znie

kor

zyst

ać z

wyb

rane

go

sprz

ętu

gosp

odar

stw

a do

mow

ego;

• po

siada

świa

dom

ość o

stra

cie

skła

dnik

ów

odży

wcz

ych

podc

zas n

iepr

awid

łow

ej o

b-ró

bki.

10 11

Gru

py p

rodu

któw

spo-

żyw

czyc

h1.

Mle

ko i

prod

ukty

mle

czne

.2.

War

zyw

a i o

woc

e.3.

Mię

so.

4. R

yby.

5. P

rodu

kty

zboż

owe.

6. Ja

ja.

• O

mów

ieni

e w

arto

ści o

dżyw

czej

pro

duk-

tów

spoż

ywcz

ych:

− m

leka

i pr

oduk

tów

mle

czny

ch,

− w

arzy

w i

owoc

ów,

− m

ięsa

,−

ryb,

− pr

oduk

tów

zboż

owyc

h,−

jaj;

• om

ówie

nie

zast

osow

ania

i pr

zezn

acze

nia

kulin

arne

go w

/w g

rup

prod

uktó

w sp

ożyw

-cz

ych;

• ćw

icze

nia

prak

tycz

ne –

spor

ządz

anie

po-

traw

z za

stos

owan

iem

pro

dukt

ów sp

ożyw

-cz

ych

z wym

ieni

onyc

h gr

up.

Ucz

eń:

• ok

reśla

war

tość

odż

ywcz

ą p

rodu

któw

sp

ożyw

czyc

h:−

mle

ka i

prod

uktó

w m

lecz

nych

,−

war

zyw

i ow

oców

,−

mię

sa,

− ry

b,

− pr

oduk

tów

zboż

owyc

h,−

jaj;

• zn

a za

stos

owan

ie k

ulin

arne

wym

ieni

onyc

h pr

oduk

tów

spoż

ywcz

ych;

• po

trafi

spor

ządz

ić p

otra

wę

z wym

ieni

o-ny

ch p

rodu

któw

spoż

ywcz

ych;

• po

trafi

zapl

anow

ać i

przy

goto

wać

stan

owi-

sko

prac

y;•

potr

afi p

raco

wać

w ze

spol

e, st

osuj

ąc za

sa-

dy h

igie

ny p

rzy

spor

ządz

aniu

pos

iłków

.

Zasa

dy p

odaw

ania

i sp

o-ży

wan

ia p

osiłk

ów1.

Nak

ryw

anie

do

stoł

u.2.

Dek

orac

ja st

ołu.

3. Z

acho

wan

ie si

ę prz

y st

ole.

• O

mów

ieni

e i p

reze

ntac

ja p

opra

wni

e na

-kr

yteg

o st

ołu;

• pr

ezen

tacj

a za

staw

y st

ołow

ej i

sztu

ćców

;•

dobi

eran

ie el

emen

tów

dek

orac

yjny

ch st

o-łu

;•

omów

ieni

e za

sad

zach

owan

ia si

ę prz

y st

ole.

Ucz

eń:

• zn

a za

sady

nak

ryw

ania

stoł

u;•

potr

afi p

opra

wni

e i e

stet

yczn

ie n

akry

ć stó

ł; •

potr

afi d

obra

ć nac

zyni

a i s

ztuć

ce d

o po

-tr

aw;

• po

trafi

dek

orac

yjni

e sk

łada

ć ser

wet

ki;

• po

trafi

wyk

onać

dek

orac

ję st

ołu

na o

kre-

śloną

uro

czys

tość

;•

stos

uje

zasa

dy d

obre

go za

chow

ania

się

przy

stol

e.

12 13

Prob

lem

y ży

wie

niow

e1.

Pro

blem

gło

du i

brak

u w

ody.

2. O

rgan

izac

je d

o sp

raw

wy-

żyw

ieni

a.3.

Kon

sekw

encj

e zł

ego

odży

-w

iani

a.

• O

mów

ieni

e pr

oble

mu

głod

u i b

raku

wod

y;•

prez

enta

cja

orga

niza

cji d

o sp

raw

żyw

ieni

a;•

prze

dsta

wie

nie

prob

lem

u ni

edoż

ywie

nia,

na

dwag

i i o

tyło

ści;

• om

ówie

nie

zagr

ożeń

wyn

ikaj

ącyc

h z z

abu-

rzeń

odż

ywia

nia.

Ucz

eń:

• id

enty

fikuj

e pr

oble

my

żyw

ie-n

iow

e w

spół

-cz

esne

go św

iata

; •

char

akte

ryzu

je o

rgan

izac

je, k

tóre

zajm

ują

się p

robl

emam

i do

spra

w ży

wie

nia;

• ro

zróż

nia

chor

oby

zwią

zane

z za

burz

enie

m

odży

wia

nia

- (an

orek

sja, b

ulim

ia);

• m

a po

czuc

ie o

dpow

iedz

ialn

ości

za p

o-pr

awne

gos

poda

row

anie

wod

ą i ż

ywno

ścią

.

12 13

V. Procedury osiągania celów – metody pracyProcedury osiągania celów zależne są od metod nauczania na lekcji i wynikają ze specyfiki przedmiotu. Ich stosowanie powinno rozwijać twórczą aktywność uczniów, umiejętności poznawcze oraz rozwijać zainteresowania wytworami współczesnej techniki.Najczęściej stosowanymi metodami nauczania na lekcjach zajęć technicznych są:

• metody podające, polegają na podaniu uczniowi gotowych treści:− pogadanka,− wykład,− wygłoszenie referatu,− praca z książką,

• metody eksponujące polegają na przyswajaniu określonej wiedzy poprzez ogląd:− film,− foliogramy,− pokaz,

• metody problemowe polegają na stworzeniu sytuacji problemowej i poszukiwaniu sposobu rozwiązania:− burza mózgów,− drzewko decyzyjne,− gra dydaktyczna,− dyskusja,

• metody praktyczne polegają na praktycznym działaniu uczniów:− zadania wytwórcze,− metoda ćwiczeń praktycznych,− metoda projektu.

VI. Sposób i kryteria oceniania osiągnięć uczniaOcenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia ma na celu:- poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych,- motywowanie do systematycznej pracy,- wdrażanie do samokontroli i samooceny oraz planowania własnego proces

uczenia się,

14 15

- dostarczanie rodzicom informacji o postępach oraz ewentualnych trudno-ściach ucznia,

- dostarczanie informacji o skuteczności procesu nauczania.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia to systematyczne zbieranie informacji o przebiegu i wynikach nauczania. Przedmiotem oceny powinny być nie tylko wiadomości i umiejętności, których zakres jest określony programem nauczania, ale także zdolności oraz zaangażowanie ucznia w pracy na lekcjach.Podczas oceniania działań praktycznych należy zwrócić uwagę na:- wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązaniu się z zadania,- celowość, dokładność, staranność w wykonywaniu zadania,- przestrzeganie zasad dobrej organizacji pracy,- właściwe wykorzystanie produktów spożywczych, narzędzi oraz sprzętu ku-

chennego,- czytanie ze zrozumieniem różnych instrukcji.

Sprawdzanie i ocenianie pozwalają na wartościowanie osiągnięć ucznia oraz przy-czyniają się do ulepszania procesu nauczania. Obszary aktywności oceniane na lekcjach zajęć technicznych:- aktywność na lekcjach,- prace wytwórcze wykonywane na lekcjach,- zadania dodatkowe,- odpowiedzi ustne,- testy, sprawdziany,- zadania domowe,- przygotowanie do zajęć.

Wymagania ogólne na poszczególne oceny

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:- zdobył wiadomości i umiejętności wykraczające poza program nauczania;- biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami;- systematycznie korzysta z wielu źródeł informacji;- proponuje nowatorskie rozwiązania lub wykraczające poza program naucza-

nia;- osiąga sukcesy w konkursach technicznych;- twórczo rozwija własne uzdolnienia.

14 15

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:- opanował pełny zakres wiedzy określonej w programie nauczania;- wykorzystuje wiadomości i umiejętności do rozwiązywania zadań problemo-

wych;- właściwie organizuje stanowisko pracy, przestrzega zasad bhp, potrafi współpra-

cować w grupie;- sprawnie posługuje się narzędziami oraz sprzętem kuchennym, poprawnie wyko-

nuje operacje technologiczne;- prezentuje wzorowe cechy i postawy podczas zajęć;- systematycznie korzysta z różnych źródeł informacji.

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:- opanował w stopniu zadawalającym wiadomości i umiejętności określone progra-

mem nauczania;- czasami korzysta z różnych źródeł informacji;- rozwiązuje samodzielnie zadania teoretyczne;- umie wykorzystać wiadomości i umiejętności do rozwiązywania zadań teoretycz-

nych i praktycznych;- stosuje zasady dotyczące organizacji i bezpieczeństwa pracy, racjonalnie wykorzy-

stuje czas pracy;- poprawnie posługuje się narzędziami i sprzętem kuchennym, w stopniu zadawa-

lającym opanował umiejętności technologiczne.

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:- opanował wiadomości na poziomie podstaw programowych;- rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności;- umie wykorzystać wiadomości i umiejętności do rozwiązywania zadań teoretycz-

nych i praktycznych o średnim stopniu trudności;- przeważnie stosuje zasady dotyczące organizacji i bezpieczeństwa pracy, mało

efektywnie wykorzystuje czas pracy;- rzadko korzysta z różnych źródeł informacji;- mało efektywnie wykorzystuje czas pracy;- posługuje się narzędziami i sprzętem kuchennym z pomocą nauczyciela, w stopniu

średnim opanował operacje technologiczne.

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:- ma braki w wiedzy na poziomie podstaw programowych;- rozwiązuje zadania o niewielkim stopniu trudności;- ma trudności z poprawną organizacją pracy, wykazuje brak samodzielności;- bardzo rzadko korzysta z różnych źródeł informacji;- posługuje się tylko podstawowymi narzędziami kuchennymi, z pomocą nauczyciela

wykonuje proste operacje technologiczne.

16 17

mgr Wiesław Korpikiewicz dyplomowany nauczyciel Techniki i Informatyki, III stopień specjalizacji zawodowej z Techniki, rzeczoznawca MEN.

OPINIAdotycząca Programu Nauczania przedmiotu Zajęcia Techniczne dla

klas I-III gimnazjum pt. „Zdrowie na talerzu”.

Pozytywnie rekomenduję przedstawiony mi do recenzji Program Nauczania z przedmiotu Zajęcia Techniczne w klasach I-III gimnazjum pt. Zdrowie na tale-rzu, do zestawu szkolnych programów nauczania.

Autorami programu nauczania dla klas I-III gimnazjum są pani Maria Kulczyńska i pani Renata Stasiak. Akty prawne, w oparciu o które dokonano analizy zgodności programu nauczania z podstawą programową:1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w spra-wie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólne-go w poszczególnych typach szkół Dz. U. nr 4, poz. 17 z dnia 15 stycznia 1009 r. 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w spra-wie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczenia do użytku szkolnego podręczników Dz. U. nr 89, poz.730 z dnia 10 czerwca 2009 r.

Przedstawiony program nauczania spełnia wymogi formalne, stanowiąc opis sposobu osiągania celów kształcenia i realizacji zadań edukacyjnych opisanych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół gimnazjalnych.Program zawiera m.in.:- ogólne i szczegółowe cele kształcenia i wychowania,- treści edukacyjne zgodne z podstawą programową,- sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania, z uwzględnieniem możliwo-

ści indywidualizacji pracy w zależności od potrzeb i możliwości uczniów oraz warunków w jakich program będzie realizowany,

- dostosowanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb i możliwości uczniów,

-

VII. Opinia o programie

16 17

- opis założonych osiągnięć ucznia,- propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia. Program jest poprawny merytorycznie i metodycznie. Bazuje na aktualnym sta-nie wiedzy naukowej i dydaktycznej. Dostosowany jest do wieku i możliwości uczniów w trzecim etapie edukacyjnym. Zawiera wszystkie konieczne elementy budowy programu nauczania. Sprzyja realizacji idei nowoczesnej szkoły, przy-jaznej uczniowi. Dla nauczyciela stwarza warunki twórczej pracy, uwzględnia możliwości środowiska i szkoły. Uczeń ma szansę uczestnictwa w ciekawym po-znawaniu wiedzy o żywieniu poprzez zajęcia techniczne, które w znacznej mierze przyczyniają się do określenia przez ucznia swoich mocnych i słabych stron oraz wyboru dalszej drogi kształcenia, a co za tym idzie – przyszłego zawodu.

18

19

Rozkład materiału,plan wynikowy

20 21

Spis treściI. Rozkład materiału nauczania........................................................ 21II. Plan pracy z podziałem na jednostki lekcyjne............................ 22

20 21

I. Rozkład materiału nauczaniaI. Wyposażenie i urządzenie kuchni 3 godz.

1. Bezpieczeństwo i higiena pracy w kuchni2. Funkcjonalne urządzenie kuchni3. Sprzęt AGD

111

II. Przechowywanie i konserwacja żywności oraz opakowania 3 godz.1. Przechowywanie artykułów spożywczych2. Konserwacja żywności. Ćwiczenie praktyczne3. Opakowania, odpady i ich segregacja

111

III. Zasady prawidłowego żywienia 5 godz.1. Rola racjonalnego żywienia. Składniki pokarmowe2. Podział produktów spożywczych3. Piramida żywienia4. Normy żywienia5. Ćwiczenie praktyczne

11111

IV. Obróbka produktów spożywczych 3 godz.1. Obróbka wstępna2. Obróbka termiczna3. Ćwiczenie praktyczne

111

V. Grupy produktów spożywczych 12 godz.1. Mleko i produkty mleczne2. Warzywa i owoce3. Mięso4. Ryby5. Przetwory zbożowe6. Jaja7. Ćwiczenia praktyczne

1111116

VI. Zasady podawania i spożywania posiłków 3 godz.1. Nakrywanie do stołu2. Dekoracja stołu. Zachowanie się przy stole3. Ćwiczenie praktyczne

111

VII. Problemy żywieniowe 3 godz.1. Problem głodu i braku wody2. Organizacje do spraw wyżywienia. Konsekwencje złego

odżywiania się3. Podsumowanie – realizacja projektu

11

1Razem 32 godz.

22 23

II. Plan pracy z podziałem na jednostki lekcyjneTe

mat

lekc

jiLi

czba

godz

in

Osią

gnię

cia

uczn

iów

Wym

agan

ia p

odst

awow

eW

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

e

Bezp

iecz

eńst

wo

i hi-

gien

a pr

acy

w k

uchn

i.1

Ucz

eń:

• zn

a re

gula

min

pra

cow

ni;

• st

osuj

e się

do

regu

lam

inu;

• zn

a za

sady

kor

zyst

ania

z ur

ządz

eń

elek

tryc

znyc

h i s

tosu

je si

ę do

nich

.

Ucz

eń:

• ok

reśla

zagr

ożen

ia ja

kie

mog

ą w

ystą

pić p

odcz

as p

racy

w k

uchn

i,•

potr

afi u

dzie

lić p

ierw

szej

pom

ocy

prze

dmed

yczn

ej.

Funk

cjon

alne

urz

ądze

-ni

e ku

chni

.1

Ucz

eń:

• zn

a i w

yjaś

nia

poję

cie

funk

cjon

al-

nej k

uchn

i;•

wym

ieni

a st

refy

pra

cy w

kuc

hni,

ich

zada

nia

i wyp

osaż

enie

;•

potr

afi za

proj

ekto

wać

funk

cjon

al-

ną k

uchn

ię.

Ucz

eń:

• w

yjaś

nia

poję

cie

ergo

nom

ii pr

acy

w o

dnie

sieni

u do

sprz

ętu

i wyp

o-sa

żeni

a w

spół

czes

nej k

uchn

i;•

potr

afi u

zasa

dnić

i po

wią

zać r

oz-

mie

szcz

enie

stre

f pra

cy z

funk

cjo-

naln

ości

ą.

Sprz

ęt A

GD

.1

Ucz

eń:

• w

ymie

nia

różn

e ro

dzaj

e sp

rzęt

u A

GD

;•

zna

zast

osow

anie

i za

sadę

dzi

ała-

nia

pods

taw

oweg

o sp

rzęt

u A

GD

;•

odcz

ytuj

e i w

ykor

zyst

uje

w

prak

tyce

info

rmac

je za

war

te w

in

stru

kcji

obsłu

gi o

raz n

a ta

blic

z-ka

ch zn

amio

now

ych.

Ucz

eń:

• w

yjaś

nia

now

ocze

sne

tech

nolo

gie

zast

osow

ane

w sp

rzęc

ie A

GD

;•

char

akte

ryzu

je d

owol

ne u

rząd

ze-

nie

na p

odst

awie

dan

ych

znaj

du-

jący

ch si

ę na

tabl

iczc

e zn

amio

no-

wej

.

22 23

Tem

at le

kcji

Licz

bago

dzin

Osią

gnię

cia

uczn

iów

Wym

agan

ia p

odst

awow

eW

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

e

Bezp

iecz

eńst

wo

i hi-

gien

a pr

acy

w k

uchn

i.1

Ucz

eń:

• zn

a re

gula

min

pra

cow

ni;

• st

osuj

e się

do

regu

lam

inu;

• zn

a za

sady

kor

zyst

ania

z ur

ządz

eń

elek

tryc

znyc

h i s

tosu

je si

ę do

nich

.

Ucz

eń:

• ok

reśla

zagr

ożen

ia ja

kie

mog

ą w

ystą

pić p

odcz

as p

racy

w k

uchn

i,•

potr

afi u

dzie

lić p

ierw

szej

pom

ocy

prze

dmed

yczn

ej.

Funk

cjon

alne

urz

ądze

-ni

e ku

chni

.1

Ucz

eń:

• zn

a i w

yjaś

nia

poję

cie

funk

cjon

al-

nej k

uchn

i;•

wym

ieni

a st

refy

pra

cy w

kuc

hni,

ich

zada

nia

i wyp

osaż

enie

;•

potr

afi za

proj

ekto

wać

funk

cjon

al-

ną k

uchn

ię.

Ucz

eń:

• w

yjaś

nia

poję

cie

ergo

nom

ii pr

acy

w o

dnie

sieni

u do

sprz

ętu

i wyp

o-sa

żeni

a w

spół

czes

nej k

uchn

i;•

potr

afi u

zasa

dnić

i po

wią

zać r

oz-

mie

szcz

enie

stre

f pra

cy z

funk

cjo-

naln

ości

ą.

Sprz

ęt A

GD

.1

Ucz

eń:

• w

ymie

nia

różn

e ro

dzaj

e sp

rzęt

u A

GD

;•

zna

zast

osow

anie

i za

sadę

dzi

ała-

nia

pods

taw

oweg

o sp

rzęt

u A

GD

;•

odcz

ytuj

e i w

ykor

zyst

uje

w

prak

tyce

info

rmac

je za

war

te w

in

stru

kcji

obsłu

gi o

raz n

a ta

blic

z-ka

ch zn

amio

now

ych.

Ucz

eń:

• w

yjaś

nia

now

ocze

sne

tech

nolo

gie

zast

osow

ane

w sp

rzęc

ie A

GD

;•

char

akte

ryzu

je d

owol

ne u

rząd

ze-

nie

na p

odst

awie

dan

ych

znaj

du-

jący

ch si

ę na

tabl

iczc

e zn

amio

no-

wej

.

Tem

at le

kcji

Licz

bago

dzin

Osią

gnię

cia

uczn

iów

Wym

agan

ia p

odst

awow

eW

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

e

Prze

chow

ywan

ie a

rty-

kułó

w sp

ożyw

czyc

h.1

Ucz

eń:

• ok

reśla

war

unki

prz

echo

wyw

ania

ży

wno

ści;

• op

isuje

pod

staw

owe

spos

oby

prze

cho-

wyw

ania

żyw

nośc

i trw

ałej

i kr

ótko

ter-

min

owej

;•

zna

spos

ób ro

zmie

szcz

enia

pro

dukt

ów

w ch

łodz

iarc

e.

Ucz

eń:

• ch

arak

tery

zuje

spos

ób p

rzec

how

ywa-

nia

w za

leżn

ości

od

rodz

aju

prod

uktu

sp

ożyw

czeg

o;•

omaw

ia n

owe

tech

nolo

gie

pako

wan

ia

żyw

nośc

i.

Kons

erw

acja

żyw

no-

ści.

Ćw

icze

nie

prak

tycz

ne

doty

cząc

e ko

nser

wac

ji ży

wno

ści.

1U

czeń

:•

zna

i om

awia

met

ody

kons

erw

acji

żyw

nośc

i,•

rozp

ozna

je k

onse

rwan

ty i

inne

ch

emic

zne

doda

tki d

o ży

wno

ści n

a po

dsta

wie

info

rmac

ji um

iesz

czon

ych

na o

pako

wan

iach

pro

dukt

ów ży

wno

-śc

iow

ych;

• pr

awid

łow

o or

gani

zuje

stan

owisk

o pr

acy;

• w

ykon

uje

ćwic

zeni

e zg

odni

e z i

n-st

rukc

ją.

Ucz

eń:

• om

awia

dob

ór m

etod

y ko

nser

wac

ji

do o

dpow

iedn

iego

pro

dukt

u sp

ożyw

-cz

ego;

• w

yjaś

nia

wpł

yw śr

odkó

w k

onse

rwuj

ą-cy

ch n

a ja

kość

żyw

nośc

i;•

anal

izuj

e w

pływ

kon

serw

antó

w n

a or

gani

zm cz

łow

ieka

;•

anal

izuj

e ko

niec

znoś

ć sto

sow

ania

ko

nser

wan

tów

i in

nych

dod

atkó

w d

o ży

wno

ści;

• ra

cjon

alni

e go

spod

aruj

e pr

oduk

tam

i sp

ożyw

czym

i ora

z cza

sem

;•

anal

izuj

e i o

ceni

a sw

oją

prac

ę.

24 25

Tem

at le

kcji

Licz

bago

dzin

Osią

gnię

cia

uczn

iów

Wym

agan

ia p

odst

awow

eW

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

e

Opa

kow

ania

, odp

ady

i i

ch se

greg

acja

.1

Ucz

eń:

• w

ymie

nia

funk

cje

opak

owan

ia p

ro-

dukt

u;•

zna

rodz

aje

opak

owań

;•

odcz

ytuj

e i i

nter

pret

uje

info

rmac

je

z e

tyki

ety

prod

uktu

;•

rozp

ozna

je zn

aki e

kolo

gicz

ne u

mie

sz-

czan

e na

opa

kow

ania

ch;

• po

trafi

segr

egow

ać o

dpad

y.

Ucz

eń:

• uz

asad

nia

potr

zebę

um

iesz

czan

ia

etyk

iet n

a op

akow

ania

ch;

• om

awia

dzi

ałan

ia p

roek

olog

iczn

e zm

ierz

ając

e do

zmni

ejsz

enia

iloś

ci

odpa

dów

;•

uzas

adni

a ko

niec

znoś

ć i o

pisu

je sp

o-so

by za

gosp

odar

owan

ia o

dpad

ów.

Rola

racj

onal

nego

ży

wie

nia.

Sk

ładn

iki p

okar

mow

e.

1U

czeń

:•

wyj

aśni

a po

jęci

e ży

wno

ści o

raz G

MO

;•

zna

poję

cie

i cel

e ra

cjon

alne

go ży

wie

-ni

a;•

wym

ieni

a po

dsta

wow

e sk

ładn

iki p

o-ka

rmow

e;•

zna

rolę

wod

y i b

łonn

ika

w o

rgan

i-zm

ie cz

łow

ieka

;•

prze

dsta

wia

pod

ział

skła

dnik

ów o

d-ży

wcz

ych,

ich

rolę

ora

z sku

tki n

iedo

-bo

ru i

nadm

iaru

w o

rgan

izm

ie;

• w

yróż

nia

mak

ro i

mik

roel

emen

ty o

raz

wita

min

y.

Ucz

eń:

• an

aliz

uje

korz

yści

i za

groż

enia

wyn

i-ka

jące

ze st

osow

ania

GM

O;

• w

yjaś

nia

wpł

yw n

apoj

ów g

azow

anyc

h,

ener

gety

zują

cych

i iz

oton

iczn

ych

na

orga

nizm

nas

tola

tka;

• w

yjaś

nia

znac

zeni

e IG

;•

okre

śla ro

lę w

itam

in i

skła

dnik

ów

min

eral

nych

w ży

wie

niu

oraz

skut

ki

ich

nied

obor

u;•

różn

icuj

e sk

ładn

iki o

dżyw

cze

i skł

ad-

niki

pok

arm

owe.

24 25

Tem

at le

kcji

Licz

bago

dzin

Osią

gnię

cia

uczn

iów

Wym

agan

ia p

odst

awow

eW

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

e

Podz

iał p

rodu

któw

sp

ożyw

czyc

h.1

Ucz

eń:

• w

ymie

nia

pods

taw

owe

grup

y pr

oduk

-tó

w sp

ożyw

czyc

h;•

wym

ieni

a pr

oduk

ty sp

ożyw

cze

w

posz

czeg

ólny

ch g

rupa

ch o

raz o

kreś

la

ich

war

tośc

i odż

ywcz

e.

Ucz

eń:

• ch

arak

tery

zuje

i po

rów

nuje

pod

ział

pr

oduk

tów

spoż

ywcz

ych

na in

ne

gr

upy.

Pira

mid

a ży

wie

nia.

1U

czeń

:•

prze

dsta

wia

zasa

dy w

łaśc

iweg

o od

-ży

wia

nia

się n

a po

dsta

wie

pira

mid

y ży

wie

nia;

• w

yjaś

nia

znac

zeni

e ak

tyw

nośc

i fizy

cz-

nej;

• zn

a i u

mie

zast

osow

ać w

skaź

nik

po-

praw

nośc

i wag

i -„B

MI”

;•

opisu

je ta

lerz

zdro

weg

o ży

wie

nia.

Ucz

eń:

• om

awia

zaw

arto

ść p

iram

idy

żyw

ieni

a;•

anal

izuj

e i o

ceni

a sw

oje

żyw

ieni

e po

d w

zglę

dem

zasa

d ok

reślo

nych

w p

ira-

mid

zie

żyw

ieni

a;•

wyj

aśni

a zn

acze

nie

dost

arcz

ania

org

a-ni

zmow

i wod

y;•

char

akte

ryzu

je za

sady

zdro

weg

o ży

-w

ieni

a.

Nor

my

żyw

ieni

a.1

Ucz

eń:

• w

yjaś

nia

poję

cia

„war

tość

odż

ywcz

a

i ene

rget

yczn

a”;

• w

ymie

nia

czyn

niki

maj

ące

wpł

yw n

a za

potr

zebo

wan

ie p

okar

mow

e i e

ner-

gety

czne

;

Ucz

eń:

• ob

licza

war

tość

ene

rget

yczn

ą po

traw

;•

anal

izuj

e za

sady

ukł

adan

ia d

iet d

la

ludz

i ze

wzg

lędu

na

wie

k i c

horo

by;

• w

yjaś

nia

poję

cie

zbila

nsow

anej

die

ty;

26 27

Tem

at le

kcji

Licz

bago

dzin

Osią

gnię

cia

uczn

iów

Wym

agan

ia p

odst

awow

eW

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

e

• w

ie co

to są

nor

my

i jak

z ni

ch k

orzy

-st

ać;

• ok

reśla

rozk

ład

posił

ków

w ci

ągu

dnia

;•

zna

zasa

dy u

kład

ania

jadł

ospi

sów.

• oc

enia

zest

awy

posił

ków

pod

wzg

lę-

dem

zapo

trze

bow

ania

ene

rget

yczn

ego

(bila

nsu

ener

gety

czne

go);

• ch

arak

tery

zuje

i st

osuj

e ka

lkul

ator

y ży

wie

niow

e.

Ćw

icze

nie

prak

tycz

ne

doty

cząc

e za

sad

praw

i-dł

oweg

o ży

wie

nia.

1U

czeń

:•

potr

afi za

plan

ować

i pr

zygo

tow

ać

prod

ukty

do

wyk

onan

ia ć

wic

zeni

a;•

praw

idło

wo

orga

nizu

je st

anow

isko

prac

y;•

wyk

onuj

e zes

taw

śnia

dani

owy

zgod

nie

z zas

adą

tale

rza

zdro

weg

o ży

wie

nia.

Ucz

eń:

• ra

cjon

alni

e go

spod

aruj

e pr

oduk

tam

i

i cza

sem

pra

cy;

• db

a o

este

tykę

pod

ania

prz

ygot

owan

e-go

pos

iłku;

• oc

enia

zest

aw śn

iada

niow

y po

d w

zglę

-de

m w

arto

ści o

dżyw

czej

i en

erge

tycz

-ne

j;•

okre

śla st

opie

ń tr

udno

ści w

ykon

ania

śn

iada

nia

oraz

asp

ekt e

kono

mic

zny.

Obr

óbka

wst

ępna

pro

-du

któw

spoż

ywcz

ych.

1U

czeń

:•

zna

znac

zeni

e ob

róbk

i wst

ępne

j żyw

-no

ści;

• op

isuje

eta

py o

brób

ki w

stęp

nej;

• w

ymie

nia

urzą

dzen

ia i

narz

ędzi

a st

o-so

wan

e do

obr

óbki

wst

ępne

j.

Ucz

eń:

• w

yjaś

nia

zasa

dy d

otyc

zące

obr

óbki

w

stęp

nej i

jej w

pływ

na

prod

ukty

spo-

żyw

cze;

• op

isuje

prz

ezna

czen

ie o

raz z

asad

ę dz

iała

nia

urzą

dzeń

i na

rzęd

zi d

o ob

-ró

bki w

stęp

nej.

26 27

Tem

at le

kcji

Licz

bago

dzin

Osią

gnię

cia

uczn

iów

Wym

agan

ia p

odst

awow

eW

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

e

Ćw

icze

nie

prak

tycz

-ne

dot

yczą

ce o

brób

ki

wst

ępne

j.

1U

czeń

:•

potr

afi zo

rgan

izow

ać s

tano

wisk

o pr

acy

oraz

pro

dukt

y do

wyk

onan

ia

ćwic

zeni

a;•

wyk

onuj

e ćw

icze

nie

zgod

nie

z in-

stru

kcją

;•

oblic

za sa

mod

ziel

nie

wag

ę uby

tków

po

dcza

s obr

óbki

wst

ępne

j.

Ucz

eń:

• do

wyk

onan

ia ć

wic

zeni

a pr

opon

uje

wła

sne

prze

pisy

kul

inar

ne;

• ob

licza

jaki

pro

cent

stan

owią

uby

tki

podc

zas o

brób

ki w

stęp

nej.

Obr

óbka

term

iczn

a pr

oduk

tów

spoż

yw-

czyc

h.

1U

czeń

:•

wym

ieni

a ro

dzaj

e ob

róbk

i ter

mic

znej

;•

wyr

óżni

a na

czyn

ia i

sprz

ęt st

osow

any

do o

brób

ki te

rmic

znej

;•

bezp

iecz

nie

korz

ysta

z w

ybra

nego

sp

rzęt

u go

spod

arst

wa

dom

oweg

o.

Ucz

eń:

• po

siada

świa

dom

ość o

stra

cie

skła

d-ni

ków

odż

ywcz

ych

podc

zas n

iepr

awi-

dłow

ej o

brób

ki;

• po

trafi

wym

ieni

ć i o

pisa

ć zas

adę

dzia

-ła

nia

now

ocze

snyc

h m

etod

got

owan

ia.

Mle

ko i

prod

ukty

m

lecz

ne.

1U

czeń

:•

wym

ieni

a po

dsta

wow

e w

arto

ści o

d-ży

wcz

e m

leka

i pr

oduk

tów

mle

czny

ch;

• zn

a za

lece

nia

dzie

nne

spoż

ywan

ia

mle

ka p

rzez

mło

dzie

ż;•

opisu

je p

rodu

kty

mle

czne

;•

zna

zast

osow

anie

kul

inar

ne m

leka

i p

rodu

któw

mle

czny

ch.

Ucz

eń:

• po

trafi

wys

zuka

ć i o

kreś

lić n

orm

y do

tycz

ące

spoż

ywan

ia m

leka

i pr

o-du

któw

mle

czny

ch;

• an

aliz

uje

i por

ównu

je w

arto

ść o

dżyw

-cz

ą ró

żnyc

h pr

oduk

tów

mle

czny

ch.

28 29

Tem

at le

kcji

Licz

bago

dzin

Osią

gnię

cia

uczn

iów

Wym

agan

ia p

odst

awow

eW

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

e

Ćw

icze

nie

prak

tycz

ne

doty

cząc

e sp

orzą

dza-

nia

potr

aw z

mle

ka

i pro

dukt

ów m

lecz

-ny

ch.

1U

czeń

:•

potr

afi zo

rgan

izow

ać st

anow

isko

prac

y or

az p

rodu

kty

do w

ykon

ania

ćw

icze

nia;

• po

trafi

wyk

onać

pot

raw

ę kor

zyst

ając

z i

nstr

ukcj

i;•

dba

o ła

d i p

orzą

dek

na st

anow

isku

prac

y.

Ucz

eń:

• do

wyk

onan

ia ć

wic

zeni

a pr

opon

uje

wła

sne

prze

pisy

kul

inar

ne;

• db

a o

este

tycz

ne p

odan

ie p

rzyr

ządz

o-ne

j pot

raw

y;•

anal

izuj

e i o

ceni

a sw

oją

prac

ę;•

ocen

ia p

otra

wę

pod

wzg

lęde

m sm

ako-

wym

i od

żyw

czym

.

War

zyw

a i o

woc

e.1

Ucz

eń:

• w

ymie

nia

pods

taw

owe

war

tośc

i od-

żyw

cze

war

zyw

i ow

oców

;•

zna

podz

iał w

arzy

w i

owoc

ów ze

w

zglę

du n

a za

war

tość

wita

min

;•

zna

zast

osow

anie

kul

inar

ne w

arzy

w

i ow

oców

ora

z rod

zaje

stos

owan

ych

obró

bek.

Ucz

eń:

• an

aliz

uje

i oce

nia

ilość

spoż

ycia

wa-

rzyw

i ow

oców

w za

leżn

ości

od

wie

lu

czyn

nikó

w, n

p. p

ory

roku

, die

ty;

• ch

arak

tery

zuje

wpł

yw za

stos

owan

ej

obró

bki n

a w

arto

ść o

dżyw

czą

war

zyw

i o

woc

ów.

Ćw

icze

nie

prak

tycz

ne

doty

cząc

e sp

orzą

dza-

nia

potr

aw z

war

zyw

i ow

oców

.

1U

czeń

:•

potr

afi zo

rgan

izow

ać st

anow

isko

prac

y or

az p

rodu

kty

do w

ykon

ania

ćw

icze

nia;

Ucz

eń:

• do

wyk

onan

ia ć

wic

zeni

a pr

opon

uje

wła

sne

prze

pisy

kul

inar

ne;

• an

aliz

uje

dobó

r odp

owie

dnic

h na

rzę-

dzi d

o ob

róbk

i wst

ępne

j;

28 29

Tem

at le

kcji

Licz

bago

dzin

Osią

gnię

cia

uczn

iów

Wym

agan

ia p

odst

awow

eW

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

e

• po

trafi

wyk

onać

pot

raw

ę kor

zyst

ając

z i

nstr

ukcj

i;•

dba

o ła

d i p

orzą

dek

na st

anow

isku

prac

y.

• db

a o

este

tycz

ne p

odan

ie p

rzyr

ządz

o-ne

j pot

raw

y.

Mię

so.

1U

czeń

:•

zna

pods

taw

owe

war

tośc

i odż

ywcz

e m

ięsa

;•

wym

ieni

a ga

tunk

i mię

sa;

• w

ymie

nia

prze

twor

y m

ięsn

e;•

zna

zast

osow

anie

kul

inar

ne m

ięsa

i p

rzet

wor

ów m

ięsn

ych.

Ucz

eń:

• ch

arak

tery

zuje

zale

ceni

a do

tycz

ące

spoż

ywan

ia m

ięsa

;•

opisu

je sk

utki

nie

dobo

ru że

laza

w o

rgan

izm

ie;

• na

zyw

a i o

pisu

je ro

dzaj

e di

et w

yklu

-cz

ając

e m

ięso

i pr

zetw

ory

mię

sne

z j

adło

spisu

.

Ćw

icze

nie

prak

tycz

ne

doty

cząc

e sp

orzą

dza-

nia

potr

aw z

mię

sa.

1U

czeń

:•

potr

afi zo

rgan

izow

ać st

anow

isko

prac

y or

az p

rodu

kty

do w

ykon

ania

ćw

icze

nia;

• po

trafi

wyk

onać

pot

raw

ę z m

ięsa

ko-

rzys

tają

c z in

stru

kcji;

• db

a o

ład

i por

ząde

k na

stan

owisk

u pr

acy.

Ucz

eń:

• do

wyk

onan

ia ć

wic

zeni

a pr

opon

uje

wła

sne

prze

pisy

kul

inar

ne;

• db

a o

este

tycz

ne p

odan

ie p

rzyr

ządz

o-ne

j pot

raw

y;•

ocen

ia w

arto

ści o

dżyw

cze

przy

rząd

zo-

nej p

otra

wy;

• um

ieję

tnie

gos

poda

ruje

pro

dukt

ami

spoż

ywcz

ymi o

raz c

zase

m p

racy

.

30 31

Tem

at le

kcji

Licz

bago

dzin

Osią

gnię

cia

uczn

iów

Wym

agan

ia p

odst

awow

eW

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

e

Ryby

.1

Ucz

eń:

• zn

a po

dsta

wow

e w

arto

ści o

dżyw

cze

ryb;

• w

ymie

nia

gatu

nki r

yb;

• op

isuje

eta

py o

brób

ki w

stęp

nej r

yb;

• zn

a po

dzia

ł ryb

ze w

zglę

du n

a za

war

-to

ść tł

uszc

zu;

• zn

a za

stos

owan

ie k

ulin

arne

ryb.

Ucz

eń:

• an

aliz

uje

zale

ceni

a do

tycz

ące

spoż

y-w

ania

ryb

;•

uzas

adni

a ko

niec

znoś

ć spo

żyw

ania

ry

b ze

wzg

lędu

na

ich

war

tośc

i od-

żyw

cze;

• po

siada

wie

dzę

na te

mat

ow

oców

m

orza

;•

char

akte

ryzu

je ce

chy

świe

żej r

yby;

• w

yjaś

nia

poję

cie

filet

owan

ia ry

b .

Ćw

icze

nie

prak

tycz

ne

doty

cząc

e sp

orzą

dza-

nia

potr

aw z

ryb.

1U

czeń

:•

potr

afi zo

rgan

izow

ać st

anow

isko

prac

y or

az p

rodu

kty

do w

ykon

ania

ćw

icze

nia;

• po

trafi

wyk

onać

pot

raw

ę z ry

b ko

rzy-

staj

ąc z

inst

rukc

ji;•

popr

awni

e w

ykon

uje

obró

bkę w

stęp

ną

ryby

;•

dba

o ła

d i p

orzą

dek

na st

anow

isku

prac

y.

Ucz

eń:

• do

wyk

onan

ia ć

wic

zeni

a pr

opon

uje

wła

sne

prze

pisy

kul

inar

ne;

• db

a o

este

tycz

ne p

odan

ie p

rzyr

ządz

o-ne

j pot

raw

y;•

ocen

ia w

arto

ść o

dżyw

czą

przy

rząd

zo-

nej p

otra

wy;

• um

ieję

tnie

gos

poda

ruje

pro

dukt

ami

spoż

ywcz

ymi o

raz c

zase

m p

racy

.

30 31

Tem

at le

kcji

Licz

bago

dzin

Osią

gnię

cia

uczn

iów

Wym

agan

ia p

odst

awow

eW

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

e

Prod

ukty

zboż

owe.

1U

czeń

:•

wym

ieni

a zb

oża

z któ

rych

pow

staj

ą pr

oduk

ty zb

ożow

e;•

wym

ieni

a pr

oduk

ty zb

ożow

e;•

zna

pods

taw

owe

war

tośc

i odż

ywcz

e pr

oduk

tów

zboż

owyc

h;•

zna

zast

osow

anie

kul

inar

ne p

rodu

k-tó

w zb

ożow

ych;

• zn

a sp

osob

y go

tow

ania

kas

z i ry

żu.

Ucz

eń:

• an

aliz

uje,

któr

e pr

oduk

ty zb

ożow

e za

wie

rają

wię

cej s

kład

nikó

w o

dżyw

-cz

ych;

• ch

arak

tery

zuje

zale

ceni

a do

tycz

ące

spoż

ywan

ia ró

żnyc

h pr

oduk

tów

zbo-

żow

ych

ze w

zglę

du n

a ro

dzaj

prz

e-m

iału

.

Ćw

icze

nie

prak

tycz

ne

doty

cząc

e sp

orzą

dza-

nia

potr

aw z

prod

uk-

tów

zboż

owyc

h.

1U

czeń

:•

potr

afi zo

rgan

izow

ać st

anow

isko

prac

y or

az p

rodu

kty

do w

ykon

ania

ćw

icze

nia;

• po

trafi

wyk

onać

pot

raw

ę z p

rodu

któw

zb

ożow

ych

korz

ysta

jąc z

inst

rukc

ji;•

dba

o ła

d i p

orzą

dek

na st

anow

isku

prac

y.

Ucz

eń:

• do

wyk

onan

ia ć

wic

zeni

a pr

opon

uje

wła

sne

prze

pisy

kul

inar

ne;

• db

a o

este

tycz

ne p

odan

ie p

rzyr

ządz

o-ne

j pot

raw

y;•

ocen

ia w

arto

ść o

dżyw

czą

przy

rząd

zo-

nej p

otra

wy;

• um

ieję

tnie

gos

poda

ruje

pro

dukt

ami

spoż

ywcz

ymi o

raz c

zase

m p

racy

.

Jaja

.1

Ucz

eń:

• zn

a po

dsta

wow

e w

arto

ści o

dżyw

cze

jaj;

Ucz

eń:

• ch

arak

tery

zuje

zale

ceni

a do

tycz

ące

spoż

ywan

ia ja

j;

32 33

Tem

at le

kcji

Licz

bago

dzin

Osią

gnię

cia

uczn

iów

Wym

agan

ia p

odst

awow

eW

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

e

• zn

a ko

dy in

form

ując

e o

spos

obie

ho

dow

li ku

r;•

potr

afi sp

raw

dzić

świe

żość

jaj;

• zn

a za

stos

owan

ie k

ulin

arne

jaj o

raz

rolę

jaką

peł

nią

jaja

w p

otra

wie

.

• po

trafi

odc

zyta

ć i zi

nter

pret

ować

kod

cy

frow

y zn

ajdu

jący

się

na sk

orup

ce

jaja

;•

różn

icuj

e w

arto

ść o

dżyw

czą

żółtk

a

i b

iałk

a;•

uzas

adni

a do

bór p

rodu

ktu

na p

odst

a-w

ie k

odów

do

wła

snyc

h po

trze

b.

Ćw

icze

nie

prak

tycz

ne

doty

cząc

e sp

orzą

dza-

nia

potr

aw z

jaj.

1U

czeń

:•

potr

afi zo

rgan

izow

ać st

anow

isko

prac

y or

az p

rodu

kty

do w

ykon

ania

ćw

icze

nia;

• po

trafi

wyk

onać

pot

raw

ę z ja

j, ko

rzy-

staj

ąc z

inst

rukc

ji;•

dba

o ła

d i p

orzą

dek

na st

anow

isku

prac

y.

Ucz

eń:

• do

wyk

onan

ia ć

wic

zeni

a pr

opon

uje

wła

sne

prze

pisy

kul

inar

ne;

• db

a o

este

tycz

ne p

odan

ie p

rzyr

ządz

o-ne

j pot

raw

y;•

ocen

ia w

arto

ść o

dżyw

czą

przy

rząd

zo-

nej p

otra

wy;

• um

ieję

tnie

gos

poda

ruje

pro

dukt

ami

spoż

ywcz

ymi o

raz c

zase

m p

racy

.

Nak

ryw

anie

do

stoł

u.1

Ucz

eń:

• zn

a po

dsta

wow

e za

sady

nak

ryw

ania

st

ołu;

• w

ymie

nia

elem

enty

serw

isu p

odst

a-w

oweg

o or

az p

odst

awow

e sz

tućc

e;•

umie

nak

ryć d

o st

ołu.

Ucz

eń:

• po

trafi

dob

rać n

aczy

nia

i szt

ućce

do

różn

ego

rodz

aju

potr

aw;

• zn

a ró

żnic

e m

iędz

y ze

staw

em p

odst

a-w

owym

, a ro

zsze

rzon

ym.

32 33

Tem

at le

kcji

Licz

bago

dzin

Osią

gnię

cia

uczn

iów

Wym

agan

ia p

odst

awow

eW

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

e

Dek

orac

ja st

ołu.

Za

chow

anie

się p

rzy

stol

e.

Ucz

eń:

• zn

a za

sady

wyk

onan

ia d

ekor

acji

stoł

u;•

opisu

je za

sady

zach

owan

ia si

ę prz

y st

ole;

• zn

a sy

mbo

likę u

kład

u sz

tućc

ów n

a ta

lerz

u.

Ucz

eń:

• po

trafi

dop

asow

ać w

iele

różn

ych

ele-

men

tów

dek

orac

yjny

ch st

osow

nie

do

char

akte

ru u

rocz

ysto

ści;

• st

osuj

e w

szys

tkie

zasa

dy k

ultu

raln

ego

zach

owan

ia si

ę pr

zy st

ole.

Ćw

icze

nie

prak

tycz

ne.

1U

czeń

:•

stos

uje

sym

bolik

ę uk

łada

nia

sztu

ć-có

w p

odcz

as p

osiłk

u i p

o sk

ończ

onym

po

siłku

;•

opan

ował

um

ieję

tnoś

ć skł

adan

ia se

r-w

etek

;•

potr

afi w

ykon

ać d

ekor

ację

stoł

u;

Ucz

eń:

• po

trafi

sam

odzi

elni

e za

plan

ować

i w

ykon

ać el

emen

t dek

orac

ji st

ołu;

• po

trafi

gus

tow

nie

i ze

smak

iem

ud

ekor

ować

stół

na

różn

ego

rodz

aju

uroc

zyst

ości

.

Prob

lem

gło

du i

brak

u w

ody.

1U

czeń

:•

zna

poję

cie

nied

ożyw

ieni

a or

gani

-zm

u.•

wym

ieni

a pr

zycz

yny

mar

now

ania

ży

wno

ści;

• zn

a za

sady

gos

poda

row

ania

wod

ą.

Ucz

eń:

• ch

arak

tery

zuje

pro

blem

y do

tycz

ą-ce

żyw

ieni

a w

zna

czen

iu g

loba

l-ny

m;

• uz

asad

nia

koni

eczn

ość

oszc

zędn

ej

gosp

odar

ki w

odą;

34

Tem

at le

kcji

Licz

bago

dzin

Osią

gnię

cia

uczn

iów

Wym

agan

ia p

odst

awow

eW

ymag

ania

pon

adpo

dsta

wow

e

• pr

ezen

tuje

zes

taw

ieni

a ilo

ścio

we

wod

y pr

zy o

szcz

ędny

m g

ospo

da-

row

aniu

.

Org

aniz

acje

do

spra

w

wyż

ywie

nia.

Kon

se-

kwen

cje

złeg

o od

ży-

wia

nia

się.

1U

czeń

:•

wym

ieni

a or

gani

zacj

e ds

. wyż

y-w

ieni

a,;

• id

enty

fikuj

e lo

go z

org

aniz

acją

;•

zna

kons

ekw

encj

e zł

ego

odży

wia

-ni

a si

ę;•

opis

uje

nied

ożyw

ieni

e or

az o

ty-

łość

;•

wym

ieni

a ch

orob

y zw

iąza

ne

z

zabu

rzen

iam

i ła

knie

nia.

Ucz

eń:

• op

isuj

e dz

iała

lnoś

ć or

gani

zacj

i ds.

wyż

ywie

nia,

;•

char

akte

ryzu

je c

horo

by c

ywili

za-

cyjn

e zw

iąza

ne z

e zł

ym o

dżyw

ia-

niem

się

oraz

cho

roby

wyn

ikaj

ące

z za

burz

eń ł

akni

enia

.

35

Odpowiedzi do ćwiczeń

36 37

36 37

Regulamin pracowni zajęć technicznych.1. Uczniowie przebywają w pracowni wyłącznie w obecności nauczyciela.2. Uczniowie pracują według wskazań nauczyciela, przestrzegają zasad BHP.3. Podczas trwania zajęć, uczniowie zachowują spokój i nie przeszkadzają sobie w pracy.4. Uczniowie dbają o czystość, ład i porządek na stanowiskach pracy podczas zajęć

i po ich zakończeniu.5. Korzystanie z urządzeń oraz sprzętu kuchennego jest dozwolone tylko za zgodą

nauczyciela.6. Urządzenia elektryczne można włączać do sieci 230 V tylko pod nadzorem na-

uczyciela.7. Narzędzi oraz sprzętu należy używać zgodnie z ich przeznaczeniem. 8. Każde uszkodzenie narzędzia, sprzętu należy zgłosić nauczycielowi.9. O każdym wypadku lub niebezpieczeństwie należy poinformować nauczyciela.

I. Wyposażenie i urządzenie kuchni

1. Bezpieczeństwo i higiena pracy w kuchni

Ćwiczenie 1

Uczniowie dzielą się na zespoły i przydzielają odpowiednie funkcje. W tabeli zapisu-ją nazwiska uczniów odpowiedzialnych za wykonanie poszczególnych czynności.

Ćwiczenie 2

Wskazówki dotyczące bezpiecznego użytkowania miksera.1. Nie dotykaj elementów roboczych w czasie pracy miksera.2. Nie kładź urządzenia na powierzchniach gorących lub mokrych.3. Nie włączaj miksera przed zanurzeniem go w naczyniu.4. Nie pozostawiaj urządzenia bez nadzoru podczas jego pracy.5. Przed czyszczeniem miksera zawsze wyjmij przewód elektryczny z gniazda sieci.

Zadanie domowe

38 39

2. Funkcjonalne urządzenie kuchniĆwiczenie 3

Układ kuchni w kształcie litery L.

Kuchnia dwurzędowa.Zasada trójkąta roboczego obrazuje ustawienie najważniejszego sprzętu kuchen-nego: lodówki, kuchenki, zlewozmywaka opartych na wierzchołkach trójkąta. Ta zasada znacznie usprawnia wykonywanie czynności oraz poprawia komfort pracy w kuchni.

Ćwiczenie 4

Układ kuchni w kształcie litery G.

38 39

Kuchnia jednorzędowa z wyspą.

Ćwiczenie 5

Strefa pracy Zadania Wyposażenie

Strefa zapasów

Gromadzenie i przechowywanie pro-duktów, półproduktów spożywczych i gotowych potraw.

Chłodziarko-zamrażarka oraz sza�ki do przechowywania produktów spo-żywczych.

Strefa przecho-wywania

Przechowywanie naczyń, sztućców, rozpakowywanie i segregowanie pro-duktów spożywczych.

Sza�ki do przechowywania naczyń, blat kuchenny.

Strefa zmywania

Zmywanie i osuszanie naczyń, przechowywanie środków czystości, składowanie odpadów.

Zlewozmywak oraz miejsce na odkła-danie i osuszanie naczyń, sza�ka na środki czystości.

Strefa przygoto-wywania

Czynności związane z obróbką wstęp-ną oraz przyrządzaniem potraw.

Blat kuchenny, podręczny sprzęt, mi-ski, sztućce robocze, trwałe produkty spożywcze.

Strefa pieczenia i gotowania

Obróbka termiczna produktów spo-żywczych.

Kuchenka, piekarnik, okap, kuchenka mikrofalowa, sza�ki na garnki.

40 41

3. Sprzęt gospodarstwa domowego

Urządzenie Nazwa Zastosowanie

Ciśnieniowy ekspres Przygotowywanie kawy.

Czajnik elektryczny Gotowanie wody.

Maszynka do mieleniaMielenie, czyli rozdrabnianie produktów spożywczych, np. mięsa, twarogu, warzyw.

Sandwiczarka-kanap-czarka

Przygotowywanie kanapek na gorąco.

Mikser z misą Ubijanie piany, wyrabianie ciasta, sporządzanie deserów.

Ćwiczenie 6

Ergonomia, czyli nauka o pracy zajmująca się dostosowaniem urządzeń technicz-nych, produkcyjnych i innych do możliwości psycho�izycznych człowieka. Ma na celu stworzenie optymalnych warunków w miejscu pracy.

Zadanie domowe

40 41

Ćwiczenie 7

1

4 5

3

2

Pozostałe informacje zawarte na etykiecie efektywności energetycznej, to: klasy energetyczne, klasa efektywności energetycznej urządzenia, nazwa dostawcy oraz identy�ikator modelu dostawcy.

1. Roczne zużycie wody.

2. Roczne zużycie energii.

3. Poziom emisji hałasu.

4. Klasa efektywności suszenia.

5. Pojemność wyrażona jako ilość kompletów naczyń.

Informacje umieszczone na etykiecie efektywności energetycznej, pomagają w pod-jęciu decyzji podczas zakupu sprzętu, ponieważ: a) przedstawiają jasny i zrozumiały podział na klasy energetyczne;b) pozwalają porównać zużycie energii elektrycznej i wody pomiędzy urządzeniami

z tej samej kategorii;c) umożliwiają obliczenie kosztów użytkowania urządzenia, dzięki podanemu zu-

życiu energii i wody;d) zawierają opis wybranych parametrów, takich jak skuteczność mycia, suszenia,

a także poziom hałasu.

Ćwiczenie 8

42 43

Przedstawione tabliczki znamionowe zawie-rają następujące informacje: dopuszczalne napięcie zasilania, typ urządzenia, zakres mocy i częstotliwości, zgodność z polskimi normami bezpieczeństwa oraz normami Unii Europejskiej, numer serii i rok produkcji, a także sposób postępowania po zużyciu urzą-dzenia.

Ćwiczenie 9

Instrukcja obsługi urządzenia zawiera:1) opis urządzenia;2) wskazówki dotyczące bezpieczeństwa użytkowania;3) opis obsługi;4) wskazówki dotyczące czyszczenia i konserwacji;5) dane techniczne;6) sposób utylizacji.

Zadanie domowe

II. Przechowywanie i konserwacja oraz opakowania żywności

1. Przechowywanie artykułów spożywczych

Czynniki wpływające na jakość przechowywania produktów spożywczych: powie-trze, wilgotność, temperatura, światło, drobnoustroje, czas przechowywania, czy-stość pomieszczeń.

Ćwiczenie 1

Żywność trwałą należy przechowywać w sza�kach kuchennych, w fabrycznych opakowaniach lub w zamykanych pojemnikach zabezpieczających przed wilgocią i kuchennymi zapachami.

Ćwiczenie 2

42 43

Zasady przechowywania żywności w chłodziarce1. Nie wkładaj do chłodziarki zbyt dużo produktów.2. Owiń żywność w papier pergaminowy, folię spożywczą, aluminiową lub włóż do pojemnika. 3. Sortuj żywność przed umieszczeniem w chłodziarce.4. Wkładaj suche owoce i warzywa.5. Przechowuj warzywa i owoce w dolnych szufladach.6. Świeże mięso i ryby przechowuj na dolnej półce.7. Gotowe potrawy oraz produkty o krótkiej trwałości umieszczaj na środkowej półce.8. Mleko oraz jego przetwory wkładaj na górną półkę.9. Napoje, masło i musztardę przechowuj na wewnętrznej stronie drzwi.10. Nie umieszczaj w lodówce gorącej żywności.

Ćwiczenie 3

Ćwiczenie 4

Korzyści wynikające z próżniowego pakowania żywności:a) utrzymanie smaku,b) wydłużenie świeżości 3-5 razy dłużej w porównaniu do tradycyjnych metod,c) zachowanie właściwego wyglądu i formy.

Zadanie domowe

44 45

2. Konserwacja żywnościĆwiczenie 5

Metody �izyczne utrwalania żywności

Utrwalanie za pomocą niskiej temperatury

Utrwalanie za pomocą wysokiej temperatury

zamrażanielio�ilizacja

pasteryzacjasterylizacjatyndalizacjasuszenie

Dżem powstaje w wyniku krótkiego gotowania owoców z cukrem i zagęstnikiem.Kon�itura powstaje w wyniku powolnego ogrzewania owoców z cukrem.Powidła powstają przez gotowanie (smażenie) rozdrobnionych owoców bez dodat-ku cukru lub z małą ilością, do czasu odparowania soku z owoców.

Ćwiczenie 6

Ćwiczenie 7

Produktspożywczy

Metody konserwacji

zamrażanietyndalizacjapeklowaniewędzeniesolenie

pasteryzacjazamrażaniesuszenie

suszeniemarynowanie

Majonez zawiera: przeciwutleniacz E 385, regulator kwasowości.Budyń zawiera: skrobie mody�ikowane, substancję zagęszczającą (karagen), aroma-ty, barwnik (annato).Chipsy zawierają: rybonukleotydy E 635, aromat dymu wędzarniczego, glutaminian sodu E 621, kwas cytrynowy E 330.

Zadanie domowe

44 45

3. Opakowania, odpady i ich segregacja

Opakowanie chroni przed działaniem czynników zewnętrznych, ułatwia przemiesz-czanie, ułatwia magazynowanie, jest jednostką miary.

Ćwiczenie 8

Na etykiecie znajdują się następujące informacje: nazwa produktu, skład, masa netto, termin przydatności do spożycia, numer partii, warunki przechowywania, sposób przygotowania, informacja o konserwantach.

Ćwiczenie 9

Działania proekologiczne, to: przemyślane, dobrze zaplanowane zakupy, kupowanie produktów w opakowaniach, które można poddać recyklingowi lub kupowanie bez opakowań, wybieranie produktów wyprodukowanych przez lokalnych wytwórców, z certy�ikatami ekologicznymi, pakowanie zakupów do własnej torby (najlepiej wy-konanej z materiałów ekologicznych).

Ćwiczenie 10

Znaki dotyczące „ekożywności”: znak certy�ikowanego rolnictwa ekologicznego, Ekoland, Euroliść – produkt ekologiczny, wyprodukowany na terenie UE, spełniają-cy wymogi unijne.

Znaki dotyczące ekoopakowań: Dbaj o czystość, Zielony punkt, Biodegradowalne, Opakowanie do ponownego wykorzystania, Opakowanie nadaje się do recyklingu – nadaje się do ponownego przetworzenia i ponownego wykorzystania.

Ćwiczenie 11

Ćwiczenie 13

Symbol ten umieszczany jest na torbie wielokrotnego użycia na zakupy, torba wykonana z tkaniny polipropylenowej.

Znak rolnictwa ekologicznego Unii Europejskiej. Produkty tak znakowane muszą pochodzić z certy�ikowanych gospodarstw ekologicznych

46 47

Ćwiczenie 14

Tu wrzucasz:gazety, czasopisma, ka-talogi i prospekty, papier szkolny i biurowy, książ-ki w miękkich okład-kach, torebki papierowe, pudełka kartonowe, tekturę.

Tu wrzucasz:butelki, kartony po napojach i mleku, butelki po płynach do mycia, puszki po napojach i konserwach, plastikowe zakrętki, kapsle, pokryw-ki ze słoików, plastikowe woreczki, reklamówki, drobny złom, folia alumi-niowa.

Tu wrzucasz:szkło kolorowe, opako-waniowe, butelki bez zakrętek.

Utylizacja – wykorzystywanie odpadów jako surowców wtórnych, potocznie rozu-miana jako zniszczenie. Jednym ze sposobów jest spalanie.

Recykling – odzysk, czyli doprowadzenie zużytych materiałów do stanu pozwalają-cego na ich ponowne wykorzystanie.

Zadanie domowe

III. Zasady prawidłowego żywienia

1. Rola racjonalnego żywieniaĆwiczenie 1Racjonalne żywienie to spożywanie takich produktów żywnościowych (w od-powiedniej ilości i proporcjach), które pokryją zapotrzebowanie organizmu na wszystkie składniki pokarmowe oraz dostarczą potrzebnej ilości energii.

46 47

Ćwiczenie 2Racjonalne żywienie zapewnia:a) budowę nowych i odbudowę zużytych komórek;b) uzyskanie niezbędnej energii;c) ochronę przed infekcjami;d) regulowanie procesów życiowych.

Korzyści: uzyskanie większej odporności na choroby, owady, szkodniki oraz niekorzystne wa-runki atmosferyczne; większa wydajność upraw; dłuższy czas przechowywania;Wady: zaburzenie ekosystemów, niekontrolowane rozprzestrzenianie się (pylenie roślin), nie do końca poznane konsekwencje zdrowotne dla człowieka, zasady etyczne.

Zadanie domowe

2. Składniki pokarmoweĆwiczenie 3

Ćwiczenie 4

Nazwa składnikapokarmowego

Rola w organizmie Źródło występowania

Białka główny budulec organizmumięso, ryby, mleko, jaja,rośliny strączkowe, orzechy

Tłuszcze dostarczają energiioleje roślinne, orzechy, nasiona, ryby, masło, smalec

Węglowodany główne źródło energiiprodukty zbożowe, warzywa, owoce, miód, słodycze

Witaminysą regulatorami procesów życiowych

warzywa i owoce, produkty zbożowe

Składniki mine-ralne

są regulatorami procesów życiowych oraz budulcem tkanek organizmu

woda, sól, produkty pochodze-nia zwierzęcego, zboża, warzy-wa i owoce.

48 49

Ćwiczenie 5Najważniejsze źródła wody dla organizmu, to: napoje, najlepiej naturalne soki z wa-rzyw i owoców, woda mineralna, produkty spożywcze, potrawy.

1 mleko

4 ser twarogowy półtłusty

5 chleb żytni

2 ogórek

3 jabłko

Ćwiczenie 6Błonnik jest węglowodanem, który nie ulega strawieniu. Stanowi masę, która wchłania wodę, wypełnia jelita i wspomaga trawienie oraz zapobiega zaparciom. Występuje w warzywach i owocach, produktach zbożowych z grubego przemiału oraz suchych nasionach roślin strączkowych.

Ćwiczenie 7

Ćwiczenie 8Dobrym źródłem fosforu jest mleko i produkty mleczne, ryby, wątroba, groch, pest-ki dyni, fasola, ziemniaki, pełnoziarniste produkty zbożowe, marchew.Fosfor bierze udział w procesach budulcowych kości, zębów, uczestniczy w prze-mianach tłuszczu i węglowodanów, wchodzi w skład enzymów.

48 49

Zadanie domowe

3. Podział produktów spożywczychĆwiczenie 9Węglowodany występują w produktach zbożowych, ziemniakach, warzywach, owo-cach, suchych nasionach roślin strączkowych, słodyczach.Witaminy występują we wszystkich grupach produktów z wyjątkiem grupy: cukier i słodycze.Składniki mineralne występują we wszystkich grupach produktów z wyjątkiem grup: tłuszcze, masło i śmietana.

50 51

Ćwiczenie 10

Źródła białka

roślinnego zwierzęcego

nasiona roślin strączkowych, kasza, ziemniaki

ryby, mięso, jajka

Źródła tłuszczu

roślinnego zwierzęcego

oliwa, olej, nasiona roślin oleistych, np. lnu, słonecznika

masło, smalec, słonina

Zadanie domowePodział produktów spożywczych na cztery grupy:1.Produkty mięsne 2. Produkty zbożowe 3. Produkty mleczne. 4. Warzywa i owoce.Podział produktów spożywczych na sześć grup:1. Produkty zbożowe i strączkowe. 2. Mleko i produkty mleczne, 3. Mięso, ryby, jaja. 4. Warzywa i owoce. 5.Tłuszcze. 6. Cukier i słodycze. Podział produktów spożywczych na dziewięć grup:1. Produkty zbożowe. 2. Produkty mleczne. 3. Mięso i ryby. 4.Jaja. 5. Tłuszcze. 6. Ziemniaki. 7. Warzywa i owoce. 8. Suche nasiona. 9. Cukier.

4. Piramida żywieniaĆwiczenie 11Produkty spożywane podczas każdego posiłku: produkty zbożowe z grubego prze-miału, warzywa i owoce, mleko i produkty mleczne.Ograniczyć należy: produkty z mąki oczyszczonej, produkty z dużą ilością tłuszczu, produkty wysokoprzetworzone.

Ćwiczenie 12Spożywam pięć posiłków w ciągu dnia. Dbam, aby głównym źródłem energii były produkty zbożowe, spożywam dużo warzyw i owoców, wypijam minimum 2 szklan-ki mleka, ograniczam słodycze, piję około 2 litrów płynów.Mój sposób odżywiania jest zgodny z zaleceniami dietetyków. Odżywiam się prawi-dłowo.

Ćwiczenie 13Moje formy aktywności �izycznej, to: ćwiczenia rozciągające oraz ogólnorozwojowe (poranna gimnastyka), szybki marsz do szkoły, jazda rowerem, gry zespołowe, pły-wanie. Na ruch przeznaczam od 60 – 70 minut dziennie.

50 51

Ćwiczenie 13Masa ciała 55 kg, wzrost 165 cm.

BMI mieści się w granicach normy.

Ćwiczenie 14

52 53

Ćwiczenie praktyczne

Zadanie domowePodstawę starej piramidy stanowią produkty zbożowe: pieczywo, makarony, ryż, kasze. Na następnym poziomie znajdują się warzywa i owoce, wyżej mięso i nabiał, a na szczycie słodycze oraz tłuszcz, czyli produkty, których spożycie należy ograni-czyć. Podstawą nowej piramidy są również produkty zbożowe, ale pełnoziarniste, na-tomiast białe pieczywo tra�iło na szczyt piramidy. Tłuszcze zostały podzielone na nasycone-niepożądane w codziennej diecie oraz nienasycone z kwasami tłuszczo-wymi, które w niewielkich ilościach spożywać należy codziennie. Nowa piramida wskazuje na konieczność stałego dostarczania wody oraz codziennej aktywności �izycznej.

Ćwiczenie 16

5. Normy żywieniowe

Czynniki decydujące o zapotrzebowaniu człowieka na energię i składniki pokarmo-we: wzrost, masa ciała, wiek, płeć, klimat, tryb życia, poziom aktywności �izycznej.

52 53

Ćwiczenie 17

białkog

tłuszczeg

węglowodanyg

wapńmg

żelazomg

miedźmg

31-41 70-82 250-300 1300 10 0,7

cynkmg

witamina Aµg

witamina B1mg

witamina B2mg

witamina PPmg

witamina Cmg

8 600 1 1 12 50

Płeć żeńska wiek 12 lat

zapotrzebowanie energetyczne w kcal 2100 kcal

Ćwiczenie 18

Rodzaj aktywności

fizycznej

Liczba zużytych

kilokalorii

Czas na spalenie kalorii zawartych w 100g

jogurtu naturalnego frytek czekolady

mlecznej

kcal/10min min min min

Bieganie 166 3,8 15,2 31,7Gra w piłkę nożną 108 5,8 23,3 48,7Pływanie 66 9,5 38,2 79,7Jazda na rowerze 50 12,6 50,4 105,2Sprzątanie domu 30 21 84 175,3Chodzenie 42 15 168 125,2Czytanie 5 126 504 1052

Ćwiczenie 19

54 55

Ćwiczenie 20Zbilansowana dieta jest to zrównoważona dieta złożona z różnych grup produk-tów spożywczych. Polega na dostarczaniu organizmowi energii oraz wszystkich niezbędnych składników pokarmowych w odpowiedniej ilości i w odpowiedniej proporcji. Ważna jest liczba posiłków i ich rozłożenie w ciągu dnia. Zbilansowana dieta powinna być dopasowana indywidualnie z uwzględnieniem wieku, płci i ak-tywności �izycznej.

Ćwiczenie 21Prawidłowy jadłospis powinien uwzględniać:a) wszystkie składniki odżywcze w ilościach zalecanych dla danej grupy ludności,b) odpowiednią ilość posiłków,c) odpowiedni podział dziennego zapotrzebowania na poszczególne posiłki,d) odpowiednie przerwy między posiłkami,e) przyzwyczajenia żywieniowe rodziny,f) indywidualne potrzeby żywieniowe,g) sezonowość występowania produktów,h) możliwości �inansowe rodziny,i) odpowiednią wartość energetyczną czyli zapewnić zerowy bilans energetyczny.

Ćwiczenie 22Ten sposób znakowania to GDA, czyli wskazane dzienne spożycie. Informuje o war-tości energetycznej produktu i ilości zawartych w nim składników odżywczych. Określa też jaki procent zapotrzebowania na dany składnik odżywczy i energię zaspokaja batonik czekoladowy, na którym umieszczone jest GDA.

Zadanie domoweDla dziewczyny 12 letniej o wadze 40 kg i wzroście 145 cmPPM wynosi 1250 kcalzapotrzebowanie kaloryczne wynosi 2124 kcal.

54 55

IV. Obróbka produktów spożywczych

1. Obróbka wstępnaĆwiczenie 1

Ćwiczenie 2

Ćwiczenie 3Są to kolejno: sortowanie, oczyszczanie, mycie, obieranie, płukanie.

56 57

Ćwiczenie 4Krojenie w kostkę, słupki, krążki, półkrążki, tarcie na tarce o różnej wielkości oczek, wyciskanie soku w sokowirówce.

2. Obróbka termicznaĆwiczenie 5Celem obróbki termicznej jest:a) poprawienie strawności pożywienia, zwiększenie przyswajania wartości odżyw-

czych,b) zmniejszenie objętości pożywienia przez odparowanie nadmiaru wody,c) zmiękczenie produktów spożywczych, d) zniszczenie drobnoustroju i składników szkodliwych, e) poprawienie walorów smakowych,f) urozmaicenia pożywienia. Prowadzi ona do zmiany wyglądu, konsystencji, barwy, smaku oraz składu chemicz-nego produktów spożywczych.

Ćwiczenie 6

Nazwa potrawy Rodzaj zastosowanej obróbkiPieczeń wieprzowa pieczenie

Gołąbki duszenie

Pierogi leniwe gotowanie

Naleśniki smażenie

Pączki smażenie

Surówka z czerwonej kapusty obróbka wstępna - rozdrabnianie

Szarlotka na kruchym cieście pieczenie

Ćwiczenie 7Stosowanie nowoczesnych metod gotowania pozwala zachować w potrawie więk-szość składników odżywczych i witamin, sprawia, że potrawy stają się lekkostrawne oraz powoduje skrócenie (lub celowe wydłużenie) czasu przygotowania potrawy.

56 57

Ćwiczenie 8

Ćwiczenie 1

V. Grupy produktów spożywczych

1. Mleko i produkty mleczne

War

tość

en

erge

tycz

na,

skła

dnik

i od

żyw

cze

Ener

gia

Biał

ko

Tłus

zcze

Węg

low

odan

y

Wap

ń

Sód

Fosf

or

Prod

ukt

ser

edam

ski

ser

edam

ski

ser

edam

ski

jogu

rtna

tura

lny

ser

edam

ski

ser

edam

ski

ser

edam

ski

War

tość 313

kcal 26,0 g 23,5 g 6,2 g 867 mg 618 mg 523 mg

58 59

Ćwiczenie 2Maślanka, ke�ir, jogurt, śmietana, serwatka, zsiadłe mleko.

Ćwiczenie 3Ser twarogowy można zastosować do wyrobu pierogów, ciast, deserów, past twaro-gowych oraz farszy. Przykładowe potrawy to: sernik, pasta twarogowa z rzodkiew-ką, pierogi z twarogiem, pierogi ruskie.

Zadanie domoweMleko UHT – to mleko poddane obróbce termicznej w procesie sterylizacji. Metoda ta polega na działaniu na produkt temperatury nie niższej niż 135oC co najmniej przez 1 sekundę. Proces sterylizacji powoduje zniszczenie wszystkich drobnoustro-jów chorobotwórczych łącznie z ich formami przetrwalnikowymi. Wysoka tempe-ratura niszczy również część witamin. Produkt posiada długi termin przydatności do spożycia. Mleko pasteryzowane uzyskuje się przez ogrzewanie w temperaturze ok. 80oC przez 2-25 sek. Proces ten nie niszczy form przetrwalnikowych bakterii. Mleko to posiada krótki okres przydatności do spożycia.

Ćwiczenie 4Warzywa, które są jednocześnie dobrym źródłem witaminy C i karotenu, to: pomi-dor, nać pietruszki, koper, szczypior, papryka.

2. Warzywa i owoce

Ćwiczenie 5

witamina C

witamina C

karoten

karoten

witamina C

witamina C

58 59

Ćwiczenie 6

Nazwa potrawy Rodzaj zastosowanej obróbki

surówka z kapustykapuśniakbigosgroch z kapustąpaszteciki z kapustą i grzybami

obróbka wstępna, szatkowaniegotowaniegotowanie, duszeniegotowaniegotowanie, pieczenie

Zadanie domoweWarzywa z jadalną częścią podziemną: marchew, pietruszka, seler, burak, brukiew, rzepa, szparagi, cebula, czosnek, rzodkiewka.Warzywa z jadalną częścią nadziemną- liście: pietruszka-nać, sałata, liście młodych buraków, różne rodzaje kapusty, cykoria, seler, por, koper, szczaw, szpinak, szczy-pior.Warzywa z jadalną częścią nadziemną- owoce: groch, bób, fasola, pomidor, dynia, cukinia, bakłażany, ogórek, papryka.

Ćwiczenie 7Przykłady potraw sporządzanych z mięsa: a) wieprzowego - klopsy mielone, kotlety schabowe;b) wołowego - rosół wołowy, zrazy wołowe;c) drobiowego - pieczone udka, rosół drobiowy.

3. Mięso

Ćwiczenie 8Mięso wieprzowe zawiera więcej tłuszczu i cholesterolu, jest bardziej kaloryczne. Mięso drobiowe natomiast zawiera więcej białka, jest lekkostrawne. Mięso z drobiu ponadto szybciej się przyrządza.

Ćwiczenie 9Skutki niedoboru żelaza: apatia i ciągłe zmęczenie, zawroty głowy, łamliwość pa-znokci, duszność podczas wysiłku, krwawienie z nosa. Długotrwały brak żelaza prowadzi do anemii.

60 61

Ćwiczenie 10

Rodzaj mięsa wieprzowego Nazwa potrawy Rodzaj zastosowanej

obróbki

szynka zraz wieprzowy zwijany duszenie

karkówka karkówka grillowana grillowanie

łopatka gołąbki duszenie

schab kotlet schabowy panierowany smażenie

golonka galaretka wieprzowa gotowanie

żeberka duszone żeberka duszenie

Zadanie domoweDieta wegetariańska, to dieta która eliminuje z pożywienia mięso(w tym ryby i owo-ce morza) i jego przetwory. Wyróżnia się kilka odmian diety wegetariańskiej, które w różnym stopniu ograniczają spożywanie produktów pochodzenia zwierzęcego, np. dopuszcza się spożywanie ryb, czy też mleka lub jaj.

Ćwiczenie 11Ryby dostarczają wysokowartościowego i łatwo przyswajalnego białka. Zawierają cenne tłuszcze, w tym kwasy omega oraz witaminy rozpuszczalne w tłuszczach oraz składniki mineralne tj. jod, fosfor, �luor, magnez, wapń, sód i potas.

4. Ryby

Ćwiczenie 12Kwasy omega – 3 i omega – 6, to wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które muszą być dostarczone do organizmu wraz z pożywieniem, ponieważ organizm sam nie jest w stanie ich wyprodukować. Mają korzystny wpływ na ogólny stan zdrowia, szczególnie na układ krążenia i pracę serca.

Ćwiczenie 13Ryba z poramiSkładniki: -500 g �iletów z ryby morskiej,- masło do smażenia,- biała część dużego pora,- sól, pieprz,

60 61

WykonanieNa rozpuszczonym maśle zeszklij pokrojonego w krążki pora.Przesuń pora na brzeg patelni, na środku smaż �ilet z ryby po kilka minut z obu stron.Pod koniec smażenia posyp solą i pieprzem, polej sokiem z cytryny.Na wierzch usmażonego �ileta połóż por.

Zadanie domoweFiletowanie ryb polega na oddzieleniu mięsa od ości i kręgosłupa oraz usunięciu płetw, czasem również skóry, za pomocą noża. Filetowanie rozpoczyna się od ogona. Przesuwając nóż wzdłuż kręgosłupa ku głowie, wycina się pierwszy płat. Postępując w ten sam sposób z drugiej strony kręgosłupa, uzyskuje się drugi �ilet. Ości, które pozostały należy usunąć palcami lub za pomocą pęsety.

5. Produkty zbożoweĆwiczenie 14Produkty zbożowe zawierają: białko roślinne, skrobię, błonnik, składniki mineralne takie jak wapń, magnez, fosfor, żelazo oraz witaminy z grupy B. Wartość odżywcza zależna jest od rodzaju i jakości ziarna oraz stopnia przemiału.

Ćwiczenie 15

Rodzaj kaszy Nazwa zbożaPęczakPerłowaGryczanaJaglanaKukurydzianaMannaKuskus

jęczmień, pszenicajęczmieńgrykaprosokukurydzapszenicapszenica durum

Ćwiczenie 16Z pszenicy otrzymywana jest: mąka biała, razowa (Grahama), krupczatka, kasza manna, pęczak, płatki i otręby. Z pszenicy durum – kasza kuskus, makarony.

62 63

Ćwiczenie 17Kaszę na sypko uzyskuje się przez gotowanie jej w małej ilości wrzącej wody. Na jedną objętość kaszy stosuje się 1,5 objętości wody. Kaszę rozklejoną wsypuje się do zimnej wody w stosunku 1:3 – jedna objętość kaszy, trzy objętości płynu i gotuje na wolnym ogniu.Przykłady potraw:kasza na sypko - kasza jęczmienna z sosem grzybowym lub mięsnym,kasza rozklejona- ryż lub kasza manna z sokiem i kon�iturami, krupnik.

Zadanie domoweGluten jest to mieszanina białek roślinnych. Występuje w ziarnach zbóż: pszenicy, żyta, owsa i jęczmienia. Dieta bezglutenowa, to dieta stosowana przez osoby nietolerujące gluten. Polega na całkowitej eliminacji z pożywienia produktów zbożowych zawierających gluten.

6. JajaĆwiczenie 18Składniki odżywcze występujące w żółtku w dużej ilości: tłuszcze, witamina A, wita-mina E, witamina D, witamina B12, wapń, fosfor, żelazo i cynk.Wartości odżywcze występujące w żółtku w podobnej ilości jak w białku: białko, węglowodany, witamina B1, witamina B2, potas.

Ćwiczenie 19Jajko jest świeże, ponieważ białko ściśle przylega do żółtka, a żółtko jest wypukłe i ścisłe.

Ćwiczenie 20W podanych niżej potrawach jajko spełnia następującą rolę:ciasto biszkoptowe - spulchniającą;krem do tortu - emulgującą;zupa „nic” - zageszczającą;majonez - emulgującą;zapiekanka z makaronem - sklejającą.

62 63

Ćwiczenie 21

Ćwiczenie 1Do podstawowych zasad nakrywania stołu należy: dobór obrusa i odpowiednie rozłożenie go na stole, zastosowanie odpowiedniej zastawy stołowej czyli naczyń i sztućców oraz udekorowanie stołu.

VI. Zasady podawania i spożywania potraw

1. Nakrywanie do stołu

Ćwiczenie 2W skład nakrycia podstawowego wchodzą następujące elementy: talerz płaski i głę-boki, talerz deserowy, kieliszek do wina, kieliszek do wody, łyżka, nóż, widelec oraz łyżeczka deserowa i widelczyk deserowy.

Ćwiczenie 3

Serwis obiadowy Serwis śniadaniowy Serwis kawowy,serwis herbaciany

talerz deserowy, salater-ka, sosjerka, talerz pła-ski, solniczka, półmisek, kompotierka, waza, bu-lionówka, głęboki talerz

�iliżanka, maselniczka, podstawka do jajek, sol-niczka, półmisek, dzba-nek, cukiernica, musz-tardniczka

�iliżanka, talerzyk do cia-sta, dzbanek, cukiernica, dzbanek na mleko

64 65

Ćwiczenie 4Rodzaj potrawy Rodzaj sztućców

łyżka wazowa

widelec do mięsa

łopatka do ciasta

łyżka do sałatki

Ćwiczenie 4

64 65

Ćwiczenie 6

2. Dekoracja stołu

Komponując dekorację stołu należy się kierować następującymi zasadami:a) układanie dekoracji należy rozpocząć od środka stołu;b) elementy dekoracyjne powinny harmonizować z zastawą i obrusem;c) kompozycje kwiatowe oraz świece nie mogą być za wysokie i nie powinny zajmo-

wać zbyt wiele miejsca, aby goście mogli się widzieć i swobodnie rozmawiać;d) nie należy przesadzać z dekoracją, aby nie przytłaczać gości jej nadmiarem;e) należy unikać dekoracji kwiatami i świecami o zbyt intensywnym zapachu.

3. Zachowanie się przy stoleĆwiczenie 8

+ Serwetkę płócienną układam na kolanach.

- Dmucham w potrawę, żeby wystygła.

- W trakcie jedzenia opieram łokcie o blat stołu.

+ Zachowuję umiar w jedzeniu i piciu.

- Serwetkę do wytarcia ust zawieszam pod szyją.

- W trakcie jedzenia prowadzę głośną rozmowę.

+ Serwetkę do wytarcia ust rozkładam na kolanach.

Ćwiczenie 9

66 67

Ćwiczenie praktyczneNakrycie i dekoracja stołuElementy nakrycia:-obrus,-talerz płaski,-talerz głęboki,-kieliszek do wody, szklaneczka do soku,-sztućce.Elementy dekoracji:-serwetki płócienne,-kolorowe świeczki,-baloniki,-bukieciki kwiatów.

WizytówkaMateriały i narzędzia:-kolorowa lub biała kartka z bloku technicznego formatu A5,-materiały zdobnicze, np. tektura falista, skrawki koronek, motywy kwiatowe itp.-ołówek, linijka, nożyczki, klej.Wykonanie:-za pomocą ołówka i linijki nanieś wymiary (dostosuj je do swojego projektu),-wytnij prostokąt, złóż na pół,-wykonaj ozdobienie według własnego pomysłu.

66 67

Ćwiczenie 1Niedożywienie polega na niedostarczaniu wraz z pożywieniem potrzebnej ilości energii i składników odżywczych, lub dostarczaniu ich w nieprawidłowych propor-cjach.

VII. Problemy żywieniowe

1. Problem głodu i braku wody

Ćwiczenie 2Aby zaoszczędzić wodę w domu należy stosować zasady:- sprawdzać szczelność kranów i instalacji wodnej;- zakręcać kran podczas mycia zębów;- zrezygnować z kąpieli w wannie, na rzecz prysznica;- wykorzystać deszczówkę do podlewania roślin i mycia samochodu;- zmywać naczynia, w komorze zlewozmywaka.

Ćwiczenie 3Nadwyżkę żywności można przetworzyć we własnym zakresie poprzez zastosowa-nie metod konserwacji. Można również przekazać żywność do organizacji pozarzą-dowych (np. PCK, Caritas) lub Banku Żywności, czyli instytucji charytatywnej, której celem jest zbieranie żywności zdatnej do spożycia i rozdzielanie jej wśród osób potrzebujących.

Zadanie domoweZużycie wody podczas wykonywania poniższych czynności;a) spłukiwanie toalety - 30-45 l na osobę w ciągu doby,b) kąpiel w wannie - 150 – 180 l,c) branie prysznica - 10 – 15 l na minutę, czyli 50 – 75 l w ciągu 5 minut,d) pranie w pralce - 16 – 20 l w ciągu jednego cyklu,e) zmywanie naczyń w zmywarce - 10 –15 l w ciągu jednego cyklu.

68

Ćwiczenie 4WHO - Światowa Organizacja ZdrowiaFAO - Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i RolnictwaUNICEF - Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci.

2. Organizacje do spraw wyżywienia

Zadanie domowePolski Czerwony Krzyż, jest najstarszą polską organizacją humanitarną. Niesie pomoc, szczególnie ludziom dotkniętym klęskami i wojnami. Pozyskuje honoro-wych dawców krwi, prowadzi Krajowe Biuro Informacji i Poszukiwań, zapobiega chorobom zakaźnym i cywilizacyjnym, bierze udział w międzynarodowych akcjach pomocy humanitarnej.

3. Konsekwencje złego odżywiania

Ćwiczenie 5Nadwaga jest to nadmierna masa ciała, wartość wskaźnika BMI 25 – 30.Otyłość jest to patologiczne, nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej. BMI powyżej 30.Niedowaga to stan niedoboru masy ciała. Wartość wskaźnika BMI spada poniżej 18,5.

Ćwiczenie 6Powodem otyłości jest nieprawidłowe żywienie powodujące dodatni bilans energe-tyczny, mała aktywność �izyczna. Powodem mogą być również zaburzenia psycho-emocjonalne, choroby oraz zażywane leki.Niedowaga może być spowodowana przez nieprawidłowe żywienie (ujemny bilans energetyczny), stres, ciągły pośpiech oraz zbyt dużą aktywnością �izyczną.