SPO Tata Laksana-10

8/9/2019 SPO Tata Laksana-10

1/13

RUMAH SAKITUMUM DAERAH

BANTEN

STANDAR PROSEDUR OPERASIONAL/

PANDUAN PRAKTIK KLINIS

TATA LAKSANA KASUS

Ditetapkan oleh:Direktur RSUD Banten

Dr ! An"i #at$a%ati& MMKe' NIP! ()*++),+ ()),+- , ++(

DIABETES MELLITUS

No: Ter.it ke: Tan al:

(! De ini'i Suatu kelo$pok pen0akit $eta.olik 0an "itan"ai olehhiper like$ia aki.at "e ek pa"a :

1 Ker2a in'ulin 3re'i'ten'i in'ulin4 "i hati 3penin katan pro"uk'i luko'a hepati54 "an "i 2arin an peri er 3otot "anle$ak4

1 Sekre'i in'ulin oleh 'el .eta pan5rea'1 Atau ke"uan0a

Kla'i ika'i DM :(! DM Tipe ( 3"e'truk'i 'el .eta& u$u$n0a "iikuti "e i'ien'i

in'ulin a.'olute4

,! DM tipe , 3.er6aria'i $ulai "ari 0an pre"o$inanre'i'ten'i in'ulin "en an "e i'ien'i in'ulin relati6e1

pre"o$inan "e ek 'eretorik "en an re'i'ten'i in'ulin4-! Tipe 'pe'i ik lain : pen0akit ek'okrin pan5rea'&

en"okrinopati& in ek'i& "iin"uk'i oleh 7at17at ki$ia8! DM e'ta'ional

,! Ana$ne'i' (! Keluhan Kha' DM : poliuri& poli"ip'i& poli a i& penurunan .erat .a"an 0an ti"ak "apat "i2ela'kan 'e.a.n0a!

,! Keluhan ti"ak kha' DM : le$ah& ke'e$utan& atal& $ataka.ur& "i' un 'i erek'i pa"a pria& pruritu' 6ul6a pa"a %anita

-! #aktor ri'iko DM Tipe , : u'ia 9 8 tahun& BB le.ih : 9((+;BB i"a$an atau IMT 9 ,- k /$ , & Hiperten'i 3TD < (8+/)+$$H 4& ri%a0at DM "ala$ keluar a& Ri%a0at a.ortu'

.erulan & $elahirkan .a0i 5a5at atau BB lahir 9 8+++ ra$&Ri%a0at DM e'ta'ional& Pen0akit T=T atau =DPT& pen"erita

pen0akit 2antun koroner& tu.er5ulo'i'& hipertiroi"i'$e&kole'terol HDL > - $ /"L "an atau tri li'eri"a < , + $ /"L


2/13

-! Pe$erik'aan #i'ik (! Pen ukuran TB& BB& TD& lin kar pin an,! Tan"a neuropati-! Mata 36i'u'& len'a $ata "an retina48! =i i $ulut

! Kea"aan kaki 3ter$a'uk ra.aan na"i kaki4& kulit "an kuku

8! Kriteria Dia no'i' (! Ka"ar luko'a "arah 'e%aktu 3pla'$a 6ena4 < ,++ $ /"l atau,! Ka"ar luko'a "arah pua'a 3pla'$a 6ena4 < (,* $ /"l atau-! Ka"ar luko'a pla'$a < ,++ $ /"l pa"a , 2a$ 'e'u"ah .e.an

luko'a ? ra$ pa"a TT=O8! Ka"ar H.A(5 < *& ;

! Dia no'i' Ban"in (! Hiper like$ia reakti ,! Toleran'i luko'a ter an u 3T=T @ I=T4-! =luko'a "arah pua'a ter an u 3=DPT @ I#=4

*! Pe$erik'aan Penun2an (! Darah rutin& LED& =DP& =D,PP& H.A(5,! Kreatinin& S=OT/S=PT& Al.u$in/ lo.ulin& pro il lipi"&

urinli'a& $ikro al.u$inuria-! EK=& oto thorak'& un"u'kopi

?! Terapi (! Diet DM,! Mo"i ika'i a0a hi"up-! Inter6en'i ar$akolo i' :

1 O.at Hipo like$ia Oral 3OHO4(! Pe$i5u 'ekre'i in'ulin 3in'ulin 'e5reta o ue41 Sul onilurea1 =lini",! Pena$.ah 'en'iti ita' terha"ap in'ulin

1 Met or$in1 Tia7oli"in"ion

-! Pen ha$.at a.'or.' luko'a1 Pen ha$.at luko'i"a'e al a

1 In'ulinIn"ika'i :1 Penurunan .erat .a"an 0an 5epat1 Hiper like$ia .erat 0an "i'ertai keto'i'1 Ketoa'i"o'i' "ia.etik 1 Hiper like$ia hipero'$olar non ketotik 1 Hiper like$ia "en an a'i"o'i' laktat1 =a al "en an ko$.ina'i OHO "o'i' ha$pir $ak'i$al1 Stre'' .erat 3in ek'i 'i'te$ik& opera'i .e'ar& IMA& 'troke41 Keha$ilan "en an DM / DM e'ta'ional 0an ti"ak

terken"ali "en an peren5anaan $akanan1 =an uan un 'i in2al "an hati 0an .erat1 Kontrain"ika'i "an atau aler i "en an OHO

! E"uka'i( Hospital Health Promotion)

(! Pe$aha$an tentan : pen0akit DM& $akna "an perlun0a pen en"alian "an pe$antauan DM& pen0ulit DM& inter6e'i

ar$akolo i' "an non ar$akolo i'& hipo like$ia& $a'alah


3/13

khu'u' 0an "iha"api& 5ara $en e$.an kan 'i'te$ pen"ukun "an $en a2arkan ketera$pilan& 5ara$e$per unaan a'ilita' pera%atan ke'ehatan!

)! Ko$plika'i (! Akut1 Ketoa'i"o'i' "ia.eti51 Hipero'$olar non ketotik 1 Hipo like$ia

,! Kroni'1 Makroan iopati :

Pe$.uluh koroner a'kuler peri er a'kuler otak

1 Mikroan iopatiKapiler retinaKapiler renal

1 Neuropati1 =a.un an

Kar"io$iopatiRentan in ek'iKaki "ia.eti5Di' un 'i erek'i

(8! In"ikator Me"i' (! Pe$erik'aan =luko'a "arah,! Pe$erik'aan H.A(5-! Pe$erik'aan luko'a "arah $an"iri8! Pe$erik'aan luko'a urin

! Penentuan .en"a ketonKriteria pen en"alian DM 3ta.el la$piran4

( ! Kepu'takaan (! PERKENI& Kon'en'u' Pen elolaan Dia.ete' Mellitu' Tipe ,"i In"one'ia& ,++,

,! PERKENI& Petun2uk Pen elolaan Dia.ete' Mellitu' Tipe ,&,++,

-!8! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!


4/13


BANTEN



TATA LAKSANA KASUS



DEMAM BERDARAH

DENGUE (DBD)


(! De ini'i Pen0akit "e$a$ akut 0an "i'e.a.kan oleh 6iru' "en ue "an"itularkan $elalui i itan n0a$uk Aedes egypty "an Aedesalbopictus 'erta $e$enuhi kriteria CHO untuk DBD

,! Kriteria Dia no'i' Dia no'i' DBD .er"a'arkan CHO ())? haru' $e$enuhi :(! De$a$ atau ri%a0at "e$a$ akut& antara ,1? hari& .ia'an0a

.i a'ik ,! Ter"apat $ini$al 'atu "ari $ani e'ta'i per"arahan .erikut :

U2i tourniquet po'iti 9,+ petekie "ala$ ,& 8 5$ , 4Petekie& eki$o'i' atau purpuraPer"arahan $uko'a& 'aluran 5erna& .eka' 'untikan ataute$pat lainHe$ate$e'i' atau $elena

-! Tro$.o'itopenia 3> (++!+++/$$ - 48! Ter"apat $ini$al 'atu tan"a pla'$a leakage :

He$atokrit $enin kat


5/13

II! Sa$a "en an "era2at I "i'ertai per"arahan 'pontanIII!Ter"apat ke a alan 'irkula'i : na"i 5epat "an le$ah atau

hipoten'i& "i'ertai kulit "in in "an le$.a. 'erta eli'ahI !Ren2atan& tekanan "aran "an na"i ti"ak terukur&

DBD "era2at III "an I "i olon kan "ala$ 'in"ro$a ren2atan

"en ue-! Dia no'i' Ban"in De$a$ akut lain 0an .er$ani e'ta'i tro$.o'itopenia8! Pe$erik'aan Penun2an H.& Ht& leuko'it& tro$.o'it& 'erolo i "en ue

E6alua'i Ht "an tro$.o'it 'etiap * / (, / ,8 2a$ 'e'uai kea"aanklini'

! Terapi Non #ar$akolo i' :Tirah .arin & $akanan lunak

#ar$akolo i' :Si$pto$ati' : antipiretik para5eta$ol .ila "e$a$Fairan intra6ena : rin er laktat atau rin er a'erin 81* 2a$/ kol & koloi" / pla'$a eGpan"er pa"a DBD 'ta"iu$ III"an I .ila "iperlukanTran' u'i tro$.o'it "an ko$ponen "arah 'e'uai in"ika'iPerti$.an an heparini'a'i pa"a DBD 'ta"iu$ III atau I"en an koa ula'i intra6a'5ular "i'e$inata 3KID4

*! Ko$plika'i Ren2atan& per"arahan& KID?! Kepu'takaan Suhen"ro& Nain olan L& Fhen K& Pohan HT& De$a$

Ber"arah Den ue "ala$: Su"o0o AC& Seti0oha"i B& Al%i I&Si$a"i.rata M& Setiati S& e"'! Buku A2ar Il$u Pen0akitDala$ ili" III& akarta : Pu'at Pener.itan Departe$en Il$uPen0akit Dala$ #KUI& ,++*& p(?-(


6/13


BANTEN



TATA LAKSANA KASUS



DEMAM TIFOID


(! De ini'i Pen0akit 'i'te$ik akut 0an "i'e.a.kan oleh in ek'i ku$anSalmonella tphii atau Salmonella paratyphii

,! Kriteria Dia no'i' Anamnesis :De$a$ naik 'e5ara .ertan a pa"a $in u perta$a lalu "e$a$$enetap 3kontin0u4 atau re$itten pa"a $in u ke"ua! De$a$teruta$a 'ore / $ala$ hari& 'akit kepala& n0eri otot& anorek'ia&$ual & $untah& o.'tipa'i atau "iarePemeriksaan Fisis :#e.ri'& ke'a"aran .erka.ut& .ra"ikar"i relati6e 3penin katan 'uhu( oF ti"ak "iikuti penin katan "en0ut na"i G/$enit4& li"ah 0an

.er'elaput 3kotor "i ten ah& tepi "an u2un $erah& 'erta tre$or4&hepato$e ali& 'pleno$e ali& n0eri a."o$en& ro'eolae 32aran

pa"a oran In"one'ia4Labora ori!m :Dapat "ite$ukan lekopeni& leko'ito'i'& atau leuko'it nor$al&aneo'ino ilia& li$ openia& penin katan LED& ane$ia rin an&tro$.o'itopenia& an uan un 'i hati!Kultur "arah 3.iakan e$pe"u4 po'iti atau penin katan titer u2i%i"al < 8 kali lipat 'etelah 'atu $in u $e$a'tikan "ia no'i'!


7/13

Kultur "arah ne ati ti"ak $en0in kirkan "ia no'i'! U2i %i"altun al "en an titer anti.o"0 O (/-,+ atau H (/*8+ "i'ertai

a$.aran klini' kha' $en0okon "ia no'i'!He"a i is Ti#osaBila $e$enuhi - atau le.ih kriteria kho'la 3())+4& hepato$e ali&ikterik& kelainan la.oratoriu$ 3antara lain : .iliru.in 9 -+&*u$ol/l& penin katan S=OT/S=PT& penurunan in"ek' PT4&kelainan hi'topatolo i!Ti#oi$ karierDite$ukan ku$an Salmonella typhii "ala$ .iakan e'e' atauurin pa"a 'e'eoran tanpa tan"a klini' in ek'i atau pa"a'e'eoran 'etelah ( tahun pa'5a "e$a$ ti oi"

-! Dia no'i' Ban"in In ek'i 6iru'& $alaria8! Pe$erik'aan Penun2an DPL& te' un 'i hati& 'erolo i

! Terapi Non #ar$akolo i' :Tirah .arin & $akanan lunak ren"ah 'erat

#ar$akolo i' :Si$pto$ati' :Anti$ikro.a :

1 Pilihan uta$a : klora$ enikol 8 G ++ $ 'a$pai "en an? hari .e.a' "e$a$!

1 Alternati lain : tia$ enikol 8 G ++ $ 3ko$plika'ihe$atolo i le.ih kuran "i'.an"in klora$ enikol4

1 Kotri$ok'a7ol , G , ta.let 'ela$a , $in u1 A$pi5ilin "an a$ok'i'ilin + ( + $ /kh BB 'ela$a ,

$in u!1 Se alo'porin enera'i III : 0an ter.ukti e ekti a"alah

'e triak'on -18 ra$ "ala$ "eGtro'e (++ 55 'ela$a 2a$ per in u'e 'ekali 'ehari 'ela$a -1 hari!

1 #luorokuinolon 3"e$a$ u$u$n0a li'i' pa"a hari III atau$en2elan hari I 4 :

o Nor lok'a'in , G 8++ $ / hari 'ela$a (8 hario Sipro lok'a'in , G ++ $ / hari 'ela$a * hario O lok'a'in , G 8++ $ / hari 'ela$a ? hario Pe lok'a'in 8++ $ /hari 'ela$a ? hario #lerok'a'in 8++ $ / hari 'ela$a ? hari!

%as!s Toksis Ti#oi$De$a$ ti oi" "i'ertai an uan ke'a"arn "en an atau tanpakelainan neurolo i' lainn0a "an ha'il pe$erik'aan 5airan otak$a'ih "ala$ .ata' nor$al& lan 'un "i.erikan ko$.ina'iklora$ enikol 8 G ++ $ "en an a$pi'ilin 8 G( ra$ "an"eGa$eta'one - G $ !


8/13

%ombinasi An ibio ikaHan0a "iin"ika'ikan pa"a tok'ik ti oi"& peritoniti' atau per ora'i&ren2atan 'epti5!S eroi$Han0a "iin"ika'ikan pa"a tok'ik ti oi" atau "e$a$ ti oi" 0an$en ala$i ren2atan 'epti5 "en an "o'i' - G $ !%as!s i#oi$ karier

Tan"a ko&e&i iasis ' "i&i an re imen a a&aksanase&ama * b!&an :1 A$pi'ilin (++ $ /k BB/hari J pro.ene'i" -+

$ /k BB/hari1 A$ok'i'ilin (++ $ /k BB/hari J pro.ene'i" -+

$ /k BB/hari1 Kotri$ok'a7ol ,G, ta.let

Den+an ko&e&i iasis ' ko&esis ek omi , re+imenerseb! $i a as se&ama -. ari a a! ko&esis ek omi ,

sa&a sa ! re imen berik! :/ Sipro lok'a'in , G ? + $ /hari/ Nor lok'a'in , G 8++ $ /hari

Den+an in#eksi Schistosoma haematobium "a$arak !r !rinari!s ' era$ikasi Schistosoma

haematobium :/ Pra7ikuantel 8+ $ /k BB "o'i' tun al& atau/ Metri onat ?& (+ $ /k BB .ila perlu "i.erikan -

"o'i'& inter6al , $in u!Setelah era"ika'i .erha'il& "i.erikan re2i$entatalak'ana untuk ti oi" karier 'eperti "i ata'

Per a ian :Pa"a keha$ilan luorokuinolon "an kotri$ok'a7ol ti"ak .oleh"i unakan! Klora$ enikol ti"ak "ian2urkan pa"a tri$e'ter III!Tia$ enikol ti"ak "ian2urkan pa"a tri$e'ter I! o.at 0an"ian2urkan olon an .eta lakta$ : a$pi'ilin& a$ok'i'ilin "an'e alo'porin enera'i III 3'e triak'on4!

-! Ko$plika'i In es ina& :Per"arahan inte'tinal& per ora'i u'u'& ileu' paralitik& pan5reatiti'!Eks ra/in es ina& :Kar"io6a'kuler 3ke a alan 'irkula'i peri er& $iokar"iti'&thro$.o'i'& tro$.o le.iti'4& he$atolo i5 3ane$ia he$olitik&tro$.o'itopenia& KID4& paru 3pneu$onia& e$pie$a& pleuriti'4&hepato.ilier 3hepatiti'& kole'i'titi'4& in2al 3 lo$erulone riti'&

pielone riti'& perine riti'4& tulan 3o'teo$ieliti'& perio'titi'&'pon"iliti'& arthriti'4& neurop'ikiatrik 3tok'ik ti oi"4!


9/13

?! Kepu'takaan Ci"o"o D! De$a$ ti oi" "ala$: Su"o0o AC& Seti0oha"i B&Al%i I& Si$a"i.rata M& Setiati S& e"'! Buku A2ar Il$uPen0akit Dala$ ili" III& akarta : Pu'at Pener.itanDeparte$en Il$u Pen0akit Dala$ #KUI& ,++*& p(?-(


BANTEN



TATA LAKSANA KASUS



OSTEOARTRITIS


(! De ini'i Pen0akit "e enerati6e 0an $en enai ra%an 'en"i! Pen0akit ini

"itan"ai "en an oleh kehilan an ra%an 'en"i pro re'i "anter.entukn0a tulan .aru pa"a tra.ekula 'u.kon"ral "an tepitulan 3o'teo it4

,! Kriteria Dia no'i' Os eoar i is sen$i &! ! :1 N0eri lutut "an1 Salah 'atu "ari - kriteria .erikut :

U'ia 9 + tahunKaku 'en"i -+ $enit


10/13

Krepita'i "an o'teo itOs eoar i is sen$i an+an :

/ N0eri tan an atau kaku& "an/ Ti a "ari 8 kriteria .erikut :

Pe$.e'aran 2arin an kera' "ari , atau le.ih "ari(+ 'en"i tan an tertentu 3DIP II "an III ki ka&FMF I ki ka4

Pe$.e'aran 2arin an kera' "ari , atau le.ih "ariDIP

Pe$.en kakan pa"a 'en"i MFP De or$ita' pa"a $ini$al ( "ari (+ 'en"i tan an

tertentu!Os eoar i is sen$i "in++!& :

/ N0eri pin ul& "an/ Mini$al , "ari - kriteria .erikut :

LED ,+ $$/2a$ Ra"iolo i : ter"apat o'teo it pa"a e$ur "an

a'eta.ulu$ Ra"iolo i : ter"apat pen0e$pitan 5elah 'en"i

3'uperior& ak'illa& "an atau $e"ial4-! Dia no'i' Ban"in Artriti' re$atoi"& Artriti' =out& Artriti' 'epti5& 'pon"iliti'

ankilo'a8! Pe$erik'aan Penun2an LED 3pa"a OA in la$ati & LED akan $enin kat4

Anali'a 5airan 'en"iRa"io ra i 'en"i 0an ter'eranArtro'kopi

! Terapi Pen0uluhanProtek'i 'en"i& teruta$a pa"a 'ta"iu$ akutO.at anti in la$a'i non1'teroi"& "iantaran0a 'o"iu$"i5lo enak + $ t!i!"& $elok'ika$ ?! $ o!"& "an'eteru'n0aSteroi" intraartikuler untuk OA in la$a'i#i'io tatalak'ana& tata lak'ana okupa'i& .ila perlu"ilakukan orto'i'!Opera'i untuk $e$per.aiki "e or$ita'

-! Ko$plika'i De or$ita' 'en"i?! Kepu'takaan


11/13


BANTEN



TATA LAKSANA KASUS


Dr ! An"i #at$a%ati& MMKe'

NIP! ()*++),+ ()),+- , ++(

DISPEPSIA


(! De ini'i Ku$pulan e2ala atau 'in"ro$ 0an ter"iri ata' n0eri ulu hati&$ual& ke$.un & $untah& ra'a penuh atau 5epat ken0an "an'en"a%a

8! Kriteria Dia no'i' Ana$ne'i' ter"apatn0a ku$pulan e2ala ter'e.ut "i ata'!-! Dia no'i' Ban"in Pen0akit re luk' a'troe'o a eal


12/13

Irrita.le Bo%el S0n"ro$eKe ana'an 'aluran 5erna .a ian ata'Kelainan pan5rea' "an kelainan hepar Ul5u' pepti5u$

8! Pe$erik'aan Penun2an En"o'kopi 'aluran 5erna .a ian ata' "an .iop'0& pe$erik'aanterha"ap a"an0a in ek'i H.pylori & pe$erik'aan un 'i hati&a$0la'e& lipa'e& alkali o' ata'e& a$$a =T& US= A."o$en

! Terapi Supporti :1 Nutri'i1 Pen o.atan e$piri5 'ela$a 8 $in u1 Pen o.atan .er"a'arkan etiolo i

! Ko$plika'i Ter antun etiolo i "0'pep'ia?! Kepu'takaan


BANTEN



TATA LAKSANA KASUS



ILEUS PARALITI%


(! De ini'i Kea"aan a."o$en akut .erupa ke$.un / "i'ten'i u'u' karenau'u' ti"ak "apat .er erak 3$en ala$i "i'$otilita'4& pa'ien ti"ak"apat BAB!


13/13

*! Kriteria Dia no'i' Anamnesis :1 Perut ke$.un 3"i'ten'i4& .i'in u'u' $enurun "an

$en hilan1 Muntah& .i'a "i'ertai "iare& tak .i'a BAB1 Dapat "i'ertai "e$a$

1 Dapat "i'ertai '0ok 1 A"an0a pen0akit 0an $enin katkan re'iko : .atu

e$pe"u& trau$a& tin"akan .e"ah "i a."o$en& DM&hipokale$ia& o.at 'pa'$olitik& pan5reatiti' akut&

pneu$onia& "an 'e$ua 2eni' in ek'i tu.uh!Pemeriksaan FisisKea"aan u$u$ pa'ien 'akit rin an 'a$pai .erat& .i'a "i'ertai

penurunan ke'a"aran! Dapat "i'ertai "e$a$& tan"a "ehi"ra'i&'0ok! Pa"a pe$erik'aan a."o$en "i"apatkan "i'ten'i& .i'inu'u' $enurun 'a$pai hilan !Pa"a 5olok "u.ur : re5tu$ ti"ak kolap'& ti"ak a"a kontrak'i!

-! Dia no'i' Ban"in Ileu' o.'truk'i8! Pe$erik'aan Penun2an DPL& a$0la'e1lipa'e& ula "arah& kaliu$ 'eru$& elektrolit "an

A=D!#oto a."o$en - po'i'i!

! Terapi Non #ar$akolo i' :1 Pua'a "an nutri' parenteral 'a$pai .i'in u'u' po'iti atau

latu'1 Pa'an 'elan la$.un "an "eko$pre'i1 Pa'an kateter urin

#ar$akolo i :1 In u'e 5airan& rata1rata ,& - liter/hari "i'ertai elektrolit1 Natriu$ "an kaliu$ 'e'uai ke.utuhan / ,8 2a$1 Nutri'i parenteral 0an a"ekuat 'e'uai ke.utuhan kalori

.a'al "i ta$.ah ke.utuhan lain&1 Tatalak'ana etiolo i

?! Ko$plika'i S0ok hipo6ole$ik& 'epti5e$ia rin an "en an 'ep'i'& $alnutri'i!?! Kepu'takaan

Documents

SPO Tata Laksana-10