SQL SERVER MANAGEMENT STUDIO
Hzl ve kolay bir ekilde SQL Server ynetimini gerekletiren ve en
fazla kullanlan grafiksel bir aratr. SQL Server 2012 iinde bulunan
birok veri taban ynetim ilemleri iin kullanlr. SQL Server 2012
iinde bulunan tm bileenlerin ynetim, yaplandrma ve ayarlarn
yapabilir. Bu saydklarmzn yan sra Reporting Services, SQL Server
Integration Services(SSIS), SQL Mobile veri tabanlar yaplarn da
ierir.Ayrca Transact-SQL, XMLA, MDX ve DMX ifadeleri oluturmak iin
grsel aralara da sahiptir.Microsoft Visual Studio Framevvork'n
kullanmakla beraber, Visual Studio'nun birok fonksiyonunu
ierir.Eski srmlerde bir script veya query yazarken veri taban ile
balant olmas gerekmekteydi. SQL Server Management Studio da bu iler
iin veri taban ile aktif balantya gerek yoktur.
SQL Server program grubu altndan SQL Server Management Studio'ya
ulalabilir.
BR SERVER NASIL KAYIT EDLR?
Normal olarak ilk kurulumda bir SQL Server otomatik olarak kayt
olur. Ancak baka bir SQL Server' kaydetmek iin veya eitli
sebeplerden dolay kayt fonksiyonunu deitirmek iin aadaki bilgilere
sahip olunmas gerekir.
Kayt edilecek SQL Server Instance adn alr. SQL Server Instance
yaps iin uygulanacak Authentication metodu seilir. Authentication
yapsnda kullanlacak geerli kullanc ad ve ifre tanmlanr. Bundan
sonra aadaki admlar takip edilerek, kayt gerekletirilir.
1) SQL Server Management Studio iinde var olan instance zerinde
sa tua baslarak Register seeneine tklanr.
2) Gelen iletiim kutusuna gerekli bilgiler girilerek Save
butonuna baslr. Varsaylan olarak almasn istediimiz veri taban gibi
ayarlar iin Connection Properties sekmesi kullanlabilir. Bundan
sonraki tm rneklerimizde OKTAY Instance'n kullanacaz.
OBJECT EXPLORER:SOL Server veri taban iindeki nesnelerin ynetimi
iin kullanlr. Bir aa yaps ekilde bu ynetim imkann sunar. Eer
grnmyorsa ilk olarak View mensnden Object Explorer seeneine
tklamamz gerekir. Aa yapsn amak iin ise Instance ad zerine iki kez
tklanr. SQL Management Studio yapsnn bir zellii olan Object
Brovvser ileyapacaklarmz ksaca listeleyecek olursak; Veri taban
oluturma ve ynetimi. Veri taban zelliklerinin grntlenmesi ve
deitirilmesi. Veri tabannn yeniden yaplandrlmas iin script
oluturulmas. Veri kaynaklar oluturma. zin ve ayrcalklarn kontrol.
Replikasyon ayarlar. Data Transformation Services(DTS) oluturma.
SQL Server log dosyalarnn grntlenmesi. SQL Server Agent
ynetimi.
V Databases:SQL Server'n kulland sistem veri tabanlar ile
kullanclarn oluturduu veri tabanlarnn ayr ayr listelendii ve
yaplandrld klasrdr.
Bu veri tabanlarn, Sistem ve Kullanc veri tabanlar olmak zere
iki ana grupta toplayabiliriz. Sistem,veri tabanlar(System
Databases); SQL Server'a ait tm bilgileri tutar ve SQL Server, bu
veri tabanlar ile sisteme ait tm ynetim ilemlerini gerekletirir.
Kullanclarn oluturduu veri tabanlar ise; direkt Databases klasr
altnda toplanr.
System kategorisinde toplanan veri tabanlarnn grevlerini ksaca
aklayalm:Master: Kullanc hesaplar ve sistem hata mesajlar gibi
izlenecek bilgileri tutar.
Model: Yeni oluturulacak veri tabanlar iin, temel kalp oluturur.
Yani yeni veri taban, zelliklerini bu yapdan alr. Tempdb: Geici
tablo bilgilerinin ve dier geici bilgilerin tutulduu veri
tabandr.
Msdb: Zamanlama (scheduling) ve yaplan i bilgilerini tutar.
Veri Taban Nesneleri: Var olan bir kullanc tanml veri tabannn
bandaki (+) arty atmzda veya zerine bir kez tkladmzda, veri tabanna
ait objelerin listesi karmza gelir. Kitabmzda tm bu nesneleri
detayl olarak inceleyeceiz. Ancak bu blmde ksaca aklayalm
Tables: Kaytlarn tutulduu objedir. Tanmlanan stun (Column)
zelliklerine gre, satrlarnda (Row) kaytlar tutar. Views: Birden
fazla tabloyu basite ilikilendirerek, kaytlarn grntlenmesinde
kullanlr.
Database Diagrams: Tablo ilikilerini izlemek iin kullanlr.
Synonyms: Nesnelere alternatif isimler vermek' iin kullanlr.
Programmability: Bnyesinde birok programlama yaplar ierir.
Bunlardan Stored Procedure ile birden ok Transact-SQL komutlarnn
kullanlmas ile etkili sorgulama ilemlerini gerekletirebilriz.
Functions klasr ile SQL Server iinde bulunan fonksiyonlar yetersiz
kald zaman, oluturacamz fonksiyonlar depolarz. Rules klasr iinde,
veri taban iin zel kural tanmlamalar yaplr. Defaults klasr ile bo
stunlarn alaca deeri belirler. Database Triggers iinde veri taban
Trigger'lar ve Assembly klasr iinde ise CLR yapsndan gelen .dil
kaytlar bulunur
Service Broker: Sistemdeki tanmlanan Service Broker servisine
ait zellikleri ierir. Storage: Depolama ayarlarn ierir. Security:
Veri taban iin gvenlik bilgilerinin tutulduu nemli klasrlerden
biridir. Bunun altnda bulunan Users klasr iinde bu veri tabanna
eriecek yetkili kullanclarn listesini tutar. Roles, kullanclar iin
yerleik haklarn bulunduu gruplar barndrr. Schemas klasrnde veri
tabanna ait ema yani sahiplik bilgileri tutulur, (dbo ayn zamanda
bir emadr.) Symmetric Keys klasrnde ise alternatif isim anahtarlar
bulunur.
Repiication:Replikasyon oluturma ve datc sunucu ile ilgili
ayarlarn yapld klasrdr. Management:Log dosyalar, Monitr, SQL Mail,
Transaction CoordinatorAyarlarnn gerekletii klasrdr.
SQL Server Agent:
SQL Server Agent'e ait ilemleri ynetmek iin kullanlr.
Server Object:Yedekleme ve dier sunucu nesnelerini
bulundurur.Object Explorer ButonlarHemen stnde bulunan butonlarn
sras ile yaptklar ilemler ise;Connect: Bir SQL Server Instance,
Analysis Services, Integration Services, Reporting Services, SQL
Mobile(SQL Server Compact) gibi yaplara pratik olarak balanmak iin
kullanlr. Seim sonras gelen iletiim kutusunda gerekli ayarlar
yaplarak balant salanr.
Disconnect: Aktif olan balanty kapatmak iin kullanlr. Stop: Alan
klasrn iinde dinamik olarak birok eleman bulunabilir, bu durum da
alma sresini arttrr. Bunu kapatmak iin kullanlr. Refresh: En son
bilgilerin gncellenmesi iin kullanlr. Filter: zel kstaslara gre
steleme yapmak iin kullanlan butondur.
SQL CONFIGURATION MANAGERSQL Server 2012 birok servis ierir. Bu
servislerin yaplandrlmasn ve ynetilmesini bir sistem yneticisinin
bilmesi gerekir. Ayrca Client uygulamalarn balantlarnda uygun
ayarlar iin bu servisler gerekir.SQL Configuration Manager
yapabileceklerimiz;
SQL Server Servislerinin Ynetebiliriz.
Servislerin Kulland Hesaplarda Deiiklik Yapabiliriz.
Server Network Protokollerini Ynetebiliriz.
Client Network Protokollerini Ynetebiliriz.
Ulamak iin SQL Server program grubundan yararlanlr.
inde ana yap bulunur.
SQL SERVER SERVICESSQL Server 2012 servislerine ulamak iin
kullanlr. Bu servisleri durdurabilir, balatabilir veya askya
alabiliriz. Ayrca zelliklerini deitirebiliriz.Buradan bir servis
seildikten sonra ekrann sa ksmndan; zerinde sa tua basarak
balatma(Start), durdurma(Stop) .askya alma(Pause) ilemleri yaplaca
gibi, askya alnan bir servisi balatmak iin Resume ve servisi
durdurup/ balatmak iin ise Restart seeneklerinden yararlanlr.
Servis zelliklerini deitirmek iin zellikler seeneine tklanr.
Ayrca Advanced sekmesinden de daha farkl zelliklerini grebilir
ve yaplandrabiliriz.
SQL SERVER NETVVORK CONFIGURATIONSOL Server 2012 Instance'larn
cevaplayaca Client istekleri iin gerekli network protokollerini
dzenlemek iin kullanlr.
Sa tarafta bulunan protokol zerinde sa tua baslarak
aktif(Enable) yaplabilecei gibi, eer Client isteklerine cevap
vermesi istenmez ise pasif(Disable) seenei ile devre d
braklabilir.
zellikler seeneinden ise zellikleri deitirilebilir.
Bu ksmda yaplan deiikliklerin devreye girmesi iin SOL Server
Instance'n yeniden balatlmas gerekir.
SQL NATIVE CLIENT 11.0 CONFIGURATION
SQL Server 2012 Servisleri ile ilikiye geen bilgisayarlar
zerinde alan uygulamalarda Client protokollerini yaplandrmak iin
kullanlr.
Sa taraftan seilen protokol zerinde sa tua baslarak aktif ve
pasif yaplabilecei gibi, Properties seenei ile de zellikleri
deitirilebilir.
TRANSACT-SQL(T-SQL) SORGULARSQL Server Management Studio ile
Transact SQL sorgularn oluturup, altrp, dzenleyebiliriz.SQL Server
sorgular oluturmak iin takip edeceimiz admlar;1) File/ New mensnden
Database Engine Query seeneine tklanr.
Veya hemen st ksmnda bulunan New Query butonuna tklanabilir.
2) T-SQL ifadesi hangi veri tabanna uygulanacak ise, bu veri
taban alr listeden seilir.
3) Uygulanacak SQL ifadesi yazlarak Execute butonuna veya F5
tuuna baslr.
4) imdi de bir veri tabanna ayn anda balanacak kullanc saysn 10
ile snrlandran T-SQL ifadesini yazalm. Bunun iin aadaki ifadeyi
yazarak altrmak yeterli olacaktr.
5) Eer bir veri tabannn iindeki tablolar grmek istersek, aadaki
ifadeyi yazarak altrmamz gerekir.
SOLUTION EXPLORER
Bir veya birden fazla SQL Server Management Studio projelerini
bir arada tutmak iin kullanlr. Balant tanmlamalar ve sorgularn
oluturularak kaydedilebildii bu* ksmda; birbiriyle ilikili ve uygun
yaplar tasarlanabilir.Bunun iin:
View mensnden Solution Explorer seeneine tklanr.
2) Sa tarafta alan pencerede Solution zerinde sa tua basarak
Add/ New Project seeneine tklanr.
3) kalp ierir. Biz ilk seenei seerek bir isim verelim ve OK
butonuna basalm.
SQL Server Scripts: Transact-SQL sorgular oluturmak, dzenlemek,
kaydetmek ve bunlar SQL Server balantlar ile ilikilendirmek iin
kullanlr.Analysis Services Scripts: MDX, DMX ve XMLA sorgularn,
oluturmak, dzenlemek, kaydetmek ve Analysis" balantlarla
ilikilendirmek iin kullanlr.SQL Server Compact Edition Scripts:
Transact-SQL sorgular oluturmak, dzenlemek, kaydetmek ve bunlar SQL
Server Mobil balantlar ile ilikilendirmek iin kullanlr.
4) Balant iin; Connections klasr zerinde sa tua baslarak New
Connection seeneine tklanr.
5) Sorgular iin Queries klasr zerinde sa tua baslarak New Query
seeneine tklanr. Connect butonuna basldnda . sql uzantl sorgu ekran
otomatik olarak oluur.6) Properties penceresinde sorgunun ismi Name
ksmndan deitirilebilir.
7) Gerekli sorgular yazlp File mensnden Save All seeneine
tklandnda; bu Solution iinde bulunan tm yaplar ilk oluumda
belirlediimiz klasr iine kaydedilir.
DER T-SQL FADELER
AWE: Dynamic Address Windowing Extensions(AWE) hafza sistemine
destek verir. 32 bit uygulama yaplarnda kullanlan bu zellik anal
hafza ile fiziksel hafzann yaplandrlmas temeline dayanr. Windows
Server 2003 srmne gre maksimum kullanabilecei fiziksel hafza miktar
4GB, 32 GB ve 64 GB olarak deiir.SQL Server 2008'i awe enabled
seeneini kullanarak AWE yapsna uygun hale getirebiliriz. Ayrca min
server memory ve max server memory seeneklerini ayarlayarak SQL
Server 2012'in AWE yapsn, hafza gerektiinde dinamik olarak
kullanmasn salayabiliriz.
Aadaki rnek; bunun nasl salanacan gstermektedir;
sp_configure 'show advanced options', 1RECONFIGUREGOsp_configure
'awe enabled',1RECONFIGUREGO
Hot-Add Memory: AWE hafza yapsn kullandmz zaman SQL Server 2012,
Windows Server 2003'n destekledii hott-add memoryyapsn da
kullanabilir. Bylelikle bilgisayar kapatp/ amanza gerek kalmadan
fiziksel hafzay bilgisayarna ekleyebilir. SQL Server 2005 de eer
ihtiyac varsa bu hafzay otomatik olarak kullanr.
Bunu kullanabilmek iin SQL Server 2012 en az Windows Server
2003'n Enterprise veya DataCenter srmlerinde almas ve awe enabled
seenei -h parametresi ile yaplandrlmas gerekir.
CPU: SQL Server 2012 iinde affinity mask seeneini yeniden
yaplandrmak, servisi kapatp/ amanza gerek kalmadan yapmak mmkndr.
Bylelikle SQL Server 2005 bir ilemcinin kullanaca i saysn otomatik
olarak zamanlayabilir.
Veri Depolama: SQL Server 2012 ile yeni veri depolama
seenekleri, veri tipleri gelmitir. Ayrca bir satr boyutu
arttrlmtr.XML veri tiplerinden biri olup, istenirse XML ema yaps
ile ilikilendirilebilir.
Snapshot Isolation: SQL Server 2012 in salad yeni
transactionisolation level, snapshot olarak adlandrlr. Bu yap akma
olmad srece transaction srasnda verilerin dier kullanclar tarafndan
okunmasna izin verir. akma srasnda kilitleme yapar.
Aktif hale getirmek veya kapatmak iin ON, OFF cmlecikleri
ALLOW_SNAPSHOT_ISOLATION seenei ile beraber kullanlr. Bu seenek
CREATE DATABASE veya ALTER DATABASE ifadeleri iinde
kullanlmaldr.
rnein aadaki ifade "pelin" isimli veri tabannda bu zellii aktif
hale getirir.
ALTER DATABASE pelinSET ALLOW_SNAPSHOT_ISOLATION ON
Snapshot aktif hale getirildikten sonra aadaki ekilde
uygulamalar iin ayarlanabilir.
SET TRANSACTION ISOLATION LEVEL SNAPSHOT
SQLCMD:Her zaman SQL Server Management Studio gibi grafiksel
aralar kullanarak Transact-SQL ifadelerini altramayz. rnek;
zamanlanm toplu Scriptler gibi otomatik kurulumlar.te bu tr
ilemleri komut satrndan yapmak iin gelitirilen ynetim aracna SOLCMD
denir. Ayn zamanda dier Transact-SQL ifadelerini altrmak iin de
kullanabiliriz. Komut satrndan sorgulamalar iin harcayacamz sre,
her zaman grafiksel ynetim aralarna gre daha ksadr.SOLCMD, balantda
OLE DB yapsn kullanr. nceki srmler ODBC veya DB ktphanesini
kullanrd.Eski osql yapsnn gelitirilmi hali olmas ile beraber,
server'a balanarak problem zmne destek veren DAC(Dedicated
Administrator Connection) yapsna da destek vermektedir.Kullanlan
yaygn komutlar listeleyecek olursak;
KOMUTAIKLAMA
GO[say]Her ifadeden sonra altrmak iin kullanlmas gereken
komuttur. Eer bir toplu komut uygulanacak ise [say] parametresi ile
ka komut altrlaca ayarlanabilir. Varsaylan komut altrma deeri 1
dir.
RESETCache iinde bulunan ifadenin Cache'den silinmesini
salar.
QUITSqlcmd komut alanndan kmak iin kullanlr.
:r dosyaadDosya ieriini ifade olarak deerlendirmek iin okur.
:ServerListA zerinde alan tm SQL Server bilgisayarlarnn
listesini verir.
:ListCache iindeki ifadenin ieriini gsterir.
Connect server ad [\instance][timeout] [kullancad][ifre]Server'a
balanmak iin kullanlan komuttur.
:On Error[exit|ignore]Komutun almas srasnda meydana gelecek
hatann sonucunda; davrann ne olacan belirleyen komuttur. Exit
parametresi kullanlrsa hata olduu zaman komut satrndan kar, ignore
parametresinde ise hata olunca hata mesajn gsterir, ancak kalan
kodlar altrmaya devam eder.
:SetVar deiken adBir Script oluturulurken kullanlacak zel
deikenleri belirlemek iin kullanlr.
:HelpTm komutlar hakknda bilgi almak iin kullanlr.
Kullanlan yardmc seenekler;
-? Sqlcmd seenekleri hakknda ksa yazlm yardm bilgisi verir.
-L[c]: A zerinde bulunan server bilgisayarlarn listesini verir.
Eer c kullanlrsa, liste balksz olur.
-U kullanc ad[-P ifre]: Kullanc ad ve ifre bilgilerini vermek
iin kullanlan SQL Authentication seeneidir.
-E: Bu seenek ise Windows Authentication gvenlik sisteminde
kullanlmaldr.
-S server ad[\instance adi]: Server'a balanmak iin server ad
veya instance ad.
