Upload
vuongnhi
View
222
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
Starożytna Grecja- powtórzenie wiadomości
Tematy: 13 Hellenowie, 14 Demokracja ateńska, 15 Sparta, 16 Wojny perskie, 17 Wierzenia
starożytnych Greków, 18 Igrzyska olimpijskie, 19 Kultura starożytnej Grecji, 20 Nauka Starożytnej
Grecji, 21 Imperium Aleksandra Wielkiego
1. Dopisz datę do wydarzenia:
..................- .................. - „wieki ciemne
.................- ...................- wielka kolonizacja grecka
................- rok wydania praw Drakona
................- rok reformy Solona
...............- ................. lata reformy Klejstenesa
..............- złoty wiek okres demokracji ateńskiej
..............- rok zjednoczenia plemion perskich i irańskich przed władcę dynastii Achemenidów Cyrusa II
..............- wybuch powstania jońskiego przeciw Persom
..............- bitwa pod Maratonem
..............- bitwa pod Termopilami
..............- bitwa pod Salaminą
...............- bitwa pod Platejami
...............- pokój Kalliasa
...............- rok pierwszych igrzysk antycznych
...............- rok pierwszych igrzysk nowożytnych
...............- wiek twórczości Homera
...............- wiek filozofii Sokratesa
...............- wiek filozofii Platona i Arystotelesa
................- ....................- okres trwania kultury hellenistycznej
.................- .....................- okres trwania wojny peloponeskiej
.................- bitwa pod Cheroneą
.................- bitwa Aleksandra pod Granikiem
.................- bitwa Aleksandra pod Issos
.................- bitwa Aleksandra pod Gaugamelą
.................- śmierć Aleksandra Wielkiego
................- rok upadek ostatniej monarchii hellenistycznej Egiptu Kleopatry
2. Przypisz postać do opisu:
Legendarny władca na Krecie, pałac w Knossos, mit o Tezeuszu i Minotaurze
Król Myken, zginął podczas wojny trojańskiej
Wieloletni strateg Aten w okresie największej świetności w wieku V p.n.e.
Pierwszy prawodawca ateński z roku 621 p.n.e., bardzo surowe prawa
Reformator ustroju Aten z roku 594 p.n.e., wprowadził Radę Czterystu, „strząśnienie
długów”
Reformator ustroju Aten w latach 508/507 p.n.e., wprowadził ostracyzm
Spartański prawodawca i twórca ustroju Sparty
Władca perski, który w roku 559 p.n.e. stworzył Imperium Achemenidów
Władca perski, który w roku 490 p.n.e. dokonał inwazji na Grecję ( Maraton)
Władca perski, który w roku 480 p.n.e. dokonał ataku na Grecję ( Termopile, Salaminą)
Zwycięski wódz sił ateńskich pod Maratonem
Spartański król, który zasłynął heroiczną walką z siłami perskimi w Wąwozie
Termopilskim
Zwycięski dowódca wojsk greckich pod Platejami w roku 479 p.n.e.
Przegrany wódz wojsk perskich pod Platejami w roku 479 p.n.e.
Legendarny bohater wojny trojańskiej
Heros grecki, który musiał wykonać 12 prac
Heros, który dał ludziom ogień, ale cierpi za swój uczynek
Pomysłodawca pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich w roku 1896 w Atenach
Dramaturg grecki, sztuki” Persowie, Siedmiu przeciw Tebom, Oresteja
Dramaturg grecki, sztuki: Antygona, Król Edyp”
Dramaturg grecki autor sztuk: Media, Elektra, Orestes
Komediopisarz grecki, autor Os, Rycerzy
Autor Iliady i Odysei
Autor Teogonii, Prac i dni
Rzeźbiarz, autor posągów: Atena Partenos, Zeusa w Olimpii
Rzeźbiarz, autor Dyskobola
Ojciec historii, autor „Dziejów”
Historiograf, autor „Wojny peloponeskiej”
Grecki autor bajek
Autorka pieśni miłosnych i hymnów
Filozof joński, ojciec matematyki i astronomii, twierdził że świat powstał z wody
Filozof joński, uważał, że stwórcą wszystkiego jest ogień
Filozof joński, twierdził, że atom jest praprzyczyną świata
Filozof joński, zawdzięczamy mu obliczenie długości boków trójkąta równobocznego,
uważał, że Ziemia jest kulista
Filozof, twierdzący: Wiem, że nic nie wiem”, skazany na śmierć
Uczeń Sokratesa, założył szkołę filozoficzną
Uczeń Platona, wychowawca Aleksandra Wielkiego, założył szkołę filozoficzną, teoretyk
państwa, twórca logiki, pojęcia „złotego środka”
Jeden przedstawicieli filozofii stoicyzmu
Twórca filozofii opartej na szczęściu, przyjemnościach
Przedstawiciel cynizmu, mieszkał w beczce
Najwybitniejszy geograf starożytności
Genialny wynalazca z Syrakuz, stworzył zasadę wyporu cieczy, śrubę wodną,
Twórca potęgi Macedonii, podbił Grecję
Największy w historii wódz, podbił Imperium perskie, próbował zdobyć Indie, na gruzach
jego imperium powstały monarchie hellenistyczne
Ostatni król królów monarchii Achemenidów, pokonany przez wojska Aleksandra
Wielkiego
Władczyni Egiptu, ostatniego kraju hellenistycznego
3. Rozpoznaj ilustracje:
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
4. Podaj nazwę/ określenie:
Inaczej Grecja
Inaczej mieszkańcy Grecji
Pierwsza kultura rozwinięta na Krecie ( III tys.- 1400 p.n.e.), pałac w Knossos króla
Minosa, pismo linearne A
Kultura grecka Achajów w okresie między II tys. p.n.e.- 1200 p.n.e. na obszarze Półwyspu
Peloponeskiego, zabytki kultury to złota maska Agamemnona, Brama Lwic, pismo
linearne B
Główny plac greckiego miasta, zabudowany budowlami państwowymi, świątyniami,
miejsce handlu, zgromadzeń obywateli polis
Okres w dziejach Grecji między 1200 do VIII w.p.n.e., brak źródeł historycznych z tego
okresu
Plemię greckie, które osiedliło się a Attyce ( Ateny ) i Jonii
Plemię greckie, które osiedliło się w Sparcie, Krecie
W okresie między VIII do VI w.p.n.e. zasiedlenie przez greckie polis wybrzeży Morza
Śródziemnego i Czarnego
Rządy większości, ustrój wykształcony w Atenach
Greckie państwo- miasto
Przywódca ludu, mówca, zawodowy polityk w Grecji
Urzędnik dowodzący armią i flotą w Atenach, był nim wielokrotnie Perykles
Najwyżsi urzędnicy ateńscy, początkowo mieli prawo wydawania ustaw, potem urząd
honorowy
Ateński sąd ludowy
Najważniejszy organ państwa ateńskiego po reformach Klejstenesa, udział w nim mieli
Ateńczycy powyżej 20 lat, organ wybierał urzędników, stanowił prawa, prowadził politykę
zagraniczną
Rządy jednostki, dzięki poparciu biedniejszych
Ochrona ustroju demokracji ateńskiej, możliwość odsunięcia od władzy polityków, którzy
zagrażali demokracji
Instytucja, w której zasiadali byli archonci, stała na straży praw i moralności
Ateńscy cudzoziemcy, zwykle kupcy i rzemieślnicy, nie mieli praw politycznych
Sojusz wojskowy zawierany między polis w okresie wojen, np. Związek Morski
Pełnoprawni mieszkańcy Sparty, wojownicy
Ciężkozbrojny piechur grecki
Zwarty szyk walki ciężkozbrojnych greckich piechurów
Podbita ludność Peloponezu, bez praw obywatelskich, rzemieślnicy i kupcy, służyli w
armii
Spartańscy niewolnicy, uprawiający ziemię spartiatów, dziedziczyli niewolnictwo
Wychowanie państwowe w Sparcie od 7 roku życia, przystosowanie do służby wojskowej
Bardzo krótka, więzła wypowiedź typowa dla Spartan
Rządy nielicznych, uprzywilejowanych, zwykle arystokracji
Najwyżsi urzędnicy w Sparcie, faktycznie rząd tego kraju, odpowiadali za finanse,
sądownictwo, prowadzili obrady apeli, nadzorowali wychowanie młodzieży
28 osobowa rada starszych, zasłużonych spartiatów powyżej 60 roku życia oraz dwóch
królów
Zgromadzenie ludowe spartiatów
Tytuł władców perskich
Jednostki administracyjne monarchii Achemenidów ( Persji), potem również monarchii
Aleksandra Wielkiego
Elitarne oddziały władcy perskiego
Zestawienie bogów religii, np. greckich
Miejsce zamieszkania najważniejszych bogów greckich
Wyobrażenie bogów na podobieństwo człowieka
„Młode dziewczyny”, córki Uranowa lub Zeusa, zamieszkiwały lasy, wsie, qwody, groty,
śpiewały, zwykle żony herosów
Obdarzeni nadludzką siłą, dzieci bogów i śmiertelników, byli nimi np. Achilles, Herakles,
Prometeusz
„Mieszkanki gór”, córki bogów, występowały w orszaku Apollona, jest ich 9
Najsławniejsza wyrocznia poświęcona Apollinowi
Udzielała odpowiedzi na pytania postawione w wyroczni ku czci Appolina
Wzgórze świątynne górujące nad Atenami
Najważniejsza budowla Akropolu, poświęcona Atenie
Opowieść o bogach, herosach, rzadko oparta na prawdzie, Wojna trojańska, Tezeusz i
Minotaur, Prometeusz, Herakles
Kompleks sportowy do ćwiczeń, bieżnie, boiska, stadion, łaźnie, sale wykładowe
Uroczystość ku czci bogów i herosów, rywalizacja sportowa co cztery lata
Dyscypliny olimpijskie: skok w dal, bieg, rzut oszczepem, dyskiem i zapasy
Miejsce rozgrywania wyścigów rydwanów
Uroczystość religijna ku czci Dionizosa, z której narodził się teatr
Greckie „umiłowanie mądrości”, poszukiwanie odpowiedzi na wiele pytań
Greccy naukowcy, płatni nauczyciele, ich przedmiotem badań był człowiek i wszystko co
jego dotyczy
Kierunek filozofii, który zakładał równowagę duchową, brak uczuć, spokój
Kierunek filozofii, który zalecał dążenie do szczęścia, radości, korzystania z życia, brak
trosk
Kierunek filozofii, reprezentowany przez Diogenesa, który uważał że należy pozbyć się
majątku, żyć zgodnie z naturą
Falanga macedońska
Długie włócznie, używane przez piechotę macedońską
Kultura, powstała w wyniku włączenia do kultury greckiej elementów kultur wschodnich
cywilizacji podbitych ludów przez Aleksandra Wielkiego
Byli dowódcy wojsk Aleksandra, którzy po jego śmierci walczyli o terytoria imperium i
stworzyli monarchie hellenistyczne
5. Greccy bogowie: Rozpoznaj bogów i herosów:
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
6. Praca z tekstem źródłowym:
A
„Każdy otrzymywał skorupkę i pisał na niej nazwisko człowieka, którego chciał usunąć spośród
obywateli. Tabliczkę zanosił na umówione miejsce na agorze, zamknięte wokoło ogrodzeniem. Tam
najpierw archonci przeliczali całą ilość skorupek. Bo jeżeli głosujących było mniej niż sześć tysięcy,
wynik był nieważny. Następnie odkładano tabliczki z poszczególnymi imionami osobno i tego, kto był
wymieniony największą ilością głosów ogłaszano jako usuniętego na dziesięć lat, z zachowaniem prawa
własności”
a. podaj nazwę opisywanego głosowania: ...........................................................................
b. w jakim kraju obowiązywał taki sposób głosowania ? ....................................................
c. jaką nazwę nosiła centralna część greckiego polis ? ........................................................
d. czemu służyło to głosowanie ?
............................................................................................................................................................
e. opisywaną instytucję wprowadziła reforma z lat 508/507 p.n.e., której autorem był:
..................................
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
A
„Każdy otrzymywał skorupkę i pisał na niej nazwisko człowieka, którego chciał usunąć spośród
obywateli. Tabliczkę zanosił na umówione miejsce na agorze, zamknięte wokoło ogrodzeniem. Tam
najpierw archonci przeliczali całą ilość skorupek. Bo jeżeli głosujących było mniej niż sześć tysięcy,
wynik był nieważny. Następnie odkładano tabliczki z poszczególnymi imionami osobno i tego, kto był
wymieniony największą ilością głosów ogłaszano jako usuniętego na dziesięć lat, z zachowaniem prawa
własności”
a. podaj nazwę opisywanego głosowania: ...........................................................................
b. w jakim kraju obowiązywał taki sposób głosowania ? ....................................................
c. jaką nazwę nosiła centralna część greckiego polis ? ........................................................
d. czemu służyło to głosowanie ?
............................................................................................................................................................
e. opisywaną instytucję wprowadziła reforma z lat 508/507 p.n.e., której autorem był:
..................................
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
A
„Każdy otrzymywał skorupkę i pisał na niej nazwisko człowieka, którego chciał usunąć spośród
obywateli. Tabliczkę zanosił na umówione miejsce na agorze, zamknięte wokoło ogrodzeniem. Tam
najpierw archonci przeliczali całą ilość skorupek. Bo jeżeli głosujących było mniej niż sześć tysięcy,
wynik był nieważny. Następnie odkładano tabliczki z poszczególnymi imionami osobno i tego, kto był
wymieniony największą ilością głosów ogłaszano jako usuniętego na dziesięć lat, z zachowaniem prawa
własności”
a. podaj nazwę opisywanego głosowania: ...........................................................................
b. w jakim kraju obowiązywał taki sposób głosowania ? ....................................................
c. jaką nazwę nosiła centralna część greckiego polis ? ........................................................
d. czemu służyło to głosowanie ?
............................................................................................................................................................
e. opisywaną instytucję wprowadziła reforma z lat 508/507 p.n.e., której autorem był:
..................................
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
B
„Ten ustrój opiera się na większości obywateli, a nie na mniejszości. W sporach prywatnych każdy
obywatel jest równy w obliczu prawa. Jednostkę ceni się nie ze względu na przynależność do pewnej
grupy, lec ze względu na talent osobisty, którym się wyróżnia. Nikomu też, kto jest zdolny służyć
Ojczyźnie, ubóstwo ani nieznane pochodzenie nie przeszkadza w osiągnięciu zaszczytów. W naszym
życiu państwowym kierujemy się zasadą wolności. Szanujemy prawa w życiu publicznym, jesteśmy
posłuszni każdoczesnej władzy i prawom, zwłaszcza tym niepisanym. Państwo nasze jest godne
podziwu. Kochamy bowiem piękno, ale z prostotą, kochamy wiedzę, ale bez zniewieściałości,
bogactwem się chwalimy lecz używamy go w potrzebie”.
a. podaj nazwę / określenie opisywanego ustroju ? .................................................................
b. ustrój jakiego państwa jest opisany powyżej ? ........................................................................
c. w którym wieku p.n.e. ustrój ten przeżywał okres świetności ? ..............................................
d. podaj imię polityka, który charakteryzuje ustrój ? ....................................................................
e. jaki urząd pełnił wiele lat powyższy polityk ? ...........................................................................
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
B
„Ten ustrój opiera się na większości obywateli, a nie na mniejszości. W sporach prywatnych każdy
obywatel jest równy w obliczu prawa. Jednostkę ceni się nie ze względu na przynależność do pewnej
grupy, lec ze względu na talent osobisty, którym się wyróżnia. Nikomu też, kto jest zdolny służyć
Ojczyźnie, ubóstwo ani nieznane pochodzenie nie przeszkadza w osiągnięciu zaszczytów. W naszym
życiu państwowym kierujemy się zasadą wolności. Szanujemy prawa w życiu publicznym, jesteśmy
posłuszni każdoczesnej władzy i prawom, zwłaszcza tym niepisanym. Państwo nasze jest godne
podziwu. Kochamy bowiem piękno, ale z prostotą, kochamy wiedzę, ale bez zniewieściałości,
bogactwem się chwalimy lecz używamy go w potrzebie”.
a. podaj nazwę / określenie opisywanego ustroju ? .................................................................
b. ustrój jakiego państwa jest opisany powyżej ? ........................................................................
c. w którym wieku p.n.e. ustrój ten przeżywał okres świetności ? ..............................................
d. podaj imię polityka, który charakteryzuje ustrój ? ....................................................................
e. jaki urząd pełnił wiele lat powyższy polityk ? ...........................................................................
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
B
„Ten ustrój opiera się na większości obywateli, a nie na mniejszości. W sporach prywatnych każdy
obywatel jest równy w obliczu prawa. Jednostkę ceni się nie ze względu na przynależność do pewnej
grupy, lec ze względu na talent osobisty, którym się wyróżnia. Nikomu też, kto jest zdolny służyć
Ojczyźnie, ubóstwo ani nieznane pochodzenie nie przeszkadza w osiągnięciu zaszczytów. W naszym
życiu państwowym kierujemy się zasadą wolności. Szanujemy prawa w życiu publicznym, jesteśmy
posłuszni każdoczesnej władzy i prawom, zwłaszcza tym niepisanym. Państwo nasze jest godne
podziwu. Kochamy bowiem piękno, ale z prostotą, kochamy wiedzę, ale bez zniewieściałości,
bogactwem się chwalimy lecz używamy go w potrzebie”.
a. podaj nazwę / określenie opisywanego ustroju ? .................................................................
b. ustrój jakiego państwa jest opisany powyżej ? ........................................................................
c. w którym wieku p.n.e. ustrój ten przeżywał okres świetności ? ..............................................
d. podaj imię polityka, który charakteryzuje ustrój ? ....................................................................
e. jaki urząd pełnił wiele lat powyższy polityk ? ...........................................................................
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
C
„Persowie pod zdobyciu Eretrei popłynęli do ziemi attyckiej, licząc że podobny los spotka Ateńczyków.
Ci zaś na tę wiadomość niezwłocznie wyruszyli ku nim. Szyk bojowy ustawiony przez Ateńczyków
wyglądał następująco: jego środek liczył niewiele szeregów i tu był najsłabszy, z kolei dwa skrzydła
były liczebnie mocne. Ateńczycy na dany znak ruszyli pędem ku barbarzyńcom, zwarci gęsto w
szeregach. Wprawdzie w centrum szyku bojowego zwyciężyli barbarzyńcy, ale na skrzydłach obu
zwyciężyli Ateńczycy i Platejczycy, którzy zdołali otoczyć nieprzyjaciół. Tak Ateńczycy odnieśli
zwycięstwo.
a. podaj miejsce opisanej bitwy ? ...........................................
b. podaj rok p.n.e. rozegrania się bitwy ? ...............................
c. podaj nazwę greckiego zwartego szyku bojowego ? .............................................
d. podaj nazwę greckich ciężkozbrojnych piechurów ? .............................................
e. jaka dyscyplina olimpijska związana jest z powyższą bitwą ? .....................................................
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
„Persowie pod zdobyciu Eretrei popłynęli do ziemi attyckiej, licząc że podobny los spotka Ateńczyków.
Ci zaś na tę wiadomość niezwłocznie wyruszyli ku nim. Szyk bojowy ustawiony przez Ateńczyków
wyglądał następująco: jego środek liczył niewiele szeregów i tu był najsłabszy, z kolei dwa skrzydła
były liczebnie mocne. Ateńczycy na dany znak ruszyli pędem ku barbarzyńcom, zwarci gęsto w
szeregach. Wprawdzie w centrum szyku bojowego zwyciężyli barbarzyńcy, ale na skrzydłach obu
zwyciężyli Ateńczycy i Platejczycy, którzy zdołali otoczyć nieprzyjaciół. Tak Ateńczycy odnieśli
zwycięstwo.
a. podaj miejsce opisanej bitwy ? ...........................................
b. podaj rok p.n.e. rozegrania się bitwy ? ...............................
c. podaj nazwę greckiego zwartego szyku bojowego ? .............................................
d. podaj nazwę greckich ciężkozbrojnych piechurów ? .............................................
e. jaka dyscyplina olimpijska związana jest z powyższą bitwą ? .....................................................
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
„Persowie pod zdobyciu Eretrei popłynęli do ziemi attyckiej, licząc że podobny los spotka Ateńczyków.
Ci zaś na tę wiadomość niezwłocznie wyruszyli ku nim. Szyk bojowy ustawiony przez Ateńczyków
wyglądał następująco: jego środek liczył niewiele szeregów i tu był najsłabszy, z kolei dwa skrzydła
były liczebnie mocne. Ateńczycy na dany znak ruszyli pędem ku barbarzyńcom, zwarci gęsto w
szeregach. Wprawdzie w centrum szyku bojowego zwyciężyli barbarzyńcy, ale na skrzydłach obu
zwyciężyli Ateńczycy i Platejczycy, którzy zdołali otoczyć nieprzyjaciół. Tak Ateńczycy odnieśli
zwycięstwo.
a. podaj miejsce opisanej bitwy ? ...........................................
b. podaj rok p.n.e. rozegrania się bitwy ? ...............................
c. podaj nazwę greckiego zwartego szyku bojowego ? .............................................
d. podaj nazwę greckich ciężkozbrojnych piechurów ? .............................................
e. jaka dyscyplina olimpijska związana jest z powyższą bitwą ? .....................................................
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
„Persowie pod zdobyciu Eretrei popłynęli do ziemi attyckiej, licząc że podobny los spotka Ateńczyków.
Ci zaś na tę wiadomość niezwłocznie wyruszyli ku nim. Szyk bojowy ustawiony przez Ateńczyków
wyglądał następująco: jego środek liczył niewiele szeregów i tu był najsłabszy, z kolei dwa skrzydła
były liczebnie mocne. Ateńczycy na dany znak ruszyli pędem ku barbarzyńcom, zwarci gęsto w
szeregach. Wprawdzie w centrum szyku bojowego zwyciężyli barbarzyńcy, ale na skrzydłach obu
zwyciężyli Ateńczycy i Platejczycy, którzy zdołali otoczyć nieprzyjaciół. Tak Ateńczycy odnieśli
zwycięstwo.
a. podaj miejsce opisanej bitwy ? ...........................................
b. podaj rok p.n.e. rozegrania się bitwy ? ...............................
c. podaj nazwę greckiego zwartego szyku bojowego ? .............................................
d. podaj nazwę greckich ciężkozbrojnych piechurów ? .............................................
e. jaka dyscyplina olimpijska związana jest z powyższą bitwą ? .....................................................
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
D
Hellenowie w chwili zbliżania się Persów do przesmyku popadli w trwogę i naradzali się nad odwrotem.
Jednak król Sparty głosował za tym, żeby zostać na miejscu i walczyć. Władca perski nie mógł
zrozumieć, dlaczego Hellenowie są gotowi zginąć. Rozgniewany wysłał przeciw nim Medów, a
następnie swoją elitarną gwardię przyboczną. Zarówno jedni, jak i drudzy nic nie wskórali. Walczyli w
ciasnym przesmyku, posługując się krótszymi włóczniami od Hellenów, nie mogli zatem użyć swojej
ogromnej przewagi liczebnej. Persowie ustąpili, lecz niejaki Efialtes zdradził im wkrótce ścieżkę, dzięki
której mogli otoczyć siły Hellenów. Król Sparty, wiedząc o zdradzie odesłał resztę wojska,
pozostawiając sobie jedynie gwardie królewską, złożoną z trzystu mężów. Lacedemończycy, wiedząc,
że czeka ich pewna śmierć, okazywali największą, jaką posiadali siłę przeciw barbarzyńcom,
lekceważąc sobie życie; byli odważni do szaleństwa. I król Sparty padł w tej walce, okazawszy się
najdzielniejszym mężem.
a. podaj miejsce bitwy ? .....................................................
b. podaj datę rozegrania się bitwy ? ....................................
c. podaj imię bohaterskiego króla Sparty ? ...............................................
d. podaj imię władcy perskiego ? ..............................................................
e. jaką nazwę nosiła elitarna gwardia przyboczna władcy perskiego ? …………………………..
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
D
Hellenowie w chwili zbliżania się Persów do przesmyku popadli w trwogę i naradzali się nad odwrotem.
Jednak król Sparty głosował za tym, żeby zostać na miejscu i walczyć. Władca perski nie mógł
zrozumieć, dlaczego Hellenowie są gotowi zginąć. Rozgniewany wysłał przeciw nim Medów, a
następnie swoją elitarną gwardię przyboczną. Zarówno jedni, jak i drudzy nic nie wskórali. Walczyli w
ciasnym przesmyku, posługując się krótszymi włóczniami od Hellenów, nie mogli zatem użyć swojej
ogromnej przewagi liczebnej. Persowie ustąpili, lecz niejaki Efialtes zdradził im wkrótce ścieżkę, dzięki
której mogli otoczyć siły Hellenów. Król Sparty, wiedząc o zdradzie odesłał resztę wojska,
pozostawiając sobie jedynie gwardie królewską, złożoną z trzystu mężów. Lacedemończycy, wiedząc,
że czeka ich pewna śmierć, okazywali największą, jaką posiadali siłę przeciw barbarzyńcom,
lekceważąc sobie życie; byli odważni do szaleństwa. I król Sparty padł w tej walce, okazawszy się
najdzielniejszym mężem.
a. podaj miejsce bitwy ? .....................................................
b. podaj datę rozegrania się bitwy ? ....................................
c. podaj imię bohaterskiego króla Sparty ? ...............................................
d. podaj imię władcy perskiego ? ..............................................................
e. jaką nazwę nosiła elitarna gwardia przyboczna władcy perskiego ? …………………………..
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
D
Hellenowie w chwili zbliżania się Persów do przesmyku popadli w trwogę i naradzali się nad odwrotem.
Jednak król Sparty głosował za tym, żeby zostać na miejscu i walczyć. Władca perski nie mógł
zrozumieć, dlaczego Hellenowie są gotowi zginąć. Rozgniewany wysłał przeciw nim Medów, a
następnie swoją elitarną gwardię przyboczną. Zarówno jedni, jak i drudzy nic nie wskórali. Walczyli w
ciasnym przesmyku, posługując się krótszymi włóczniami od Hellenów, nie mogli zatem użyć swojej
ogromnej przewagi liczebnej. Persowie ustąpili, lecz niejaki Efialtes zdradził im wkrótce ścieżkę, dzięki
której mogli otoczyć siły Hellenów. Król Sparty, wiedząc o zdradzie odesłał resztę wojska,
pozostawiając sobie jedynie gwardie królewską, złożoną z trzystu mężów. Lacedemończycy, wiedząc,
że czeka ich pewna śmierć, okazywali największą, jaką posiadali siłę przeciw barbarzyńcom,
lekceważąc sobie życie; byli odważni do szaleństwa. I król Sparty padł w tej walce, okazawszy się
najdzielniejszym mężem.
a. podaj miejsce bitwy ? .....................................................
b. podaj datę rozegrania się bitwy ? ....................................
c. podaj imię bohaterskiego króla Sparty ? ...............................................
d. podaj imię władcy perskiego ? ..............................................................
e. jaką nazwę nosiła elitarna gwardia przyboczna władcy perskiego ? …………………………..
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
E
Obalenie tyranów było niemal wyłącznie zasługą jego rodu, więc z tych powodów stanął na czele ludu.
Przede wszystkim przeprowadził on podział całej ludności na 10 fyl ( wspólnoty), zamiast
dotychczasowych czterech. Chciał w ten sposób wymieszać obywateli, by więcej mogło brać udział w
życiu politycznym. Następnie ustanowił radę, złożoną z pięciuset, zamiast czterystu, po pięćdziesięciu z
każdej fyli. Kraj cały podzielił ponadto według demów ( mniejsze jednostki administracyjne) na
trzydzieści części, z czego dziesięć koło Aten, dziesięć na wybrzeżu i dziesięć wewnątrz kraju.
Wprowadził także głosowanie na skorupkach, by usunąć spośród obywateli osoby zagrażające
demokracji. Na tabliczkach zapisywano imię osoby, zanoszono je na agorę. Tam przeliczali je archonci.
Jeżeli tabliczek było co najmniej 6 tysięcy wynik sądu był ważny. Osoba, której imię najczęściej było
wyryte na tabliczce była usuwana na 10 lat na wyganianie z zachowaniem prawa własności.
a. podaj imię reformatora ustroju Aten ...........................................................................
b. podaj rok przeprowadzenia reformy : ..........................................................................
c. wymień trzy nowe elementy ustroju, które wprowadzono:
d. podaj nazwę opisywanego pod koniec tekstu głosowania: ................................................................
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Obalenie tyranów było niemal wyłącznie zasługą jego rodu, więc z tych powodów stanął na czele ludu.
Przede wszystkim przeprowadził on podział całej ludności na 10 fyl ( wspólnoty), zamiast
dotychczasowych czterech. Chciał w ten sposób wymieszać obywateli, by więcej mogło brać udział w
życiu politycznym. Następnie ustanowił radę, złożoną z pięciuset, zamiast czterystu, po pięćdziesięciu z
każdej fyli. Kraj cały podzielił ponadto według demów ( mniejsze jednostki administracyjne) na
trzydzieści części, z czego dziesięć koło Aten, dziesięć na wybrzeżu i dziesięć wewnątrz kraju.
Wprowadził także głosowanie na skorupkach, by usunąć spośród obywateli osoby zagrażające
demokracji. Na tabliczkach zapisywano imię osoby, zanoszono je na agorę. Tam przeliczali je archonci.
Jeżeli tabliczek było co najmniej 6 tysięcy wynik sądu był ważny. Osoba, której imię najczęściej było
wyryte na tabliczce była usuwana na 10 lat na wyganianie z zachowaniem prawa własności.
a. podaj imię reformatora ustroju Aten ...........................................................................
b. podaj rok przeprowadzenia reformy : ..........................................................................
c. wymień trzy nowe elementy ustroju, które wprowadzono:
d. podaj nazwę opisywanego pod koniec tekstu głosowania: ................................................................
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Obalenie tyranów było niemal wyłącznie zasługą jego rodu, więc z tych powodów stanął na czele ludu.
Przede wszystkim przeprowadził on podział całej ludności na 10 fyl ( wspólnoty), zamiast
dotychczasowych czterech. Chciał w ten sposób wymieszać obywateli, by więcej mogło brać udział w
życiu politycznym. Następnie ustanowił radę, złożoną z pięciuset, zamiast czterystu, po pięćdziesięciu z
każdej fyli. Kraj cały podzielił ponadto według demów ( mniejsze jednostki administracyjne) na
trzydzieści części, z czego dziesięć koło Aten, dziesięć na wybrzeżu i dziesięć wewnątrz kraju.
Wprowadził także głosowanie na skorupkach, by usunąć spośród obywateli osoby zagrażające
demokracji. Na tabliczkach zapisywano imię osoby, zanoszono je na agorę. Tam przeliczali je archonci.
Jeżeli tabliczek było co najmniej 6 tysięcy wynik sądu był ważny. Osoba, której imię najczęściej było
wyryte na tabliczce była usuwana na 10 lat na wyganianie z zachowaniem prawa własności.
a. podaj imię reformatora ustroju Aten ...........................................................................
b. podaj rok przeprowadzenia reformy : ..........................................................................
c. wymień trzy nowe elementy ustroju, które wprowadzono:
d. podaj nazwę opisywanego pod koniec tekstu głosowania: ................................................................
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
F
Przy ustanowieniu władzy Likurg postąpił w ten sposób, że zasięgnął rady z wyroczni delfickiej. Brzmiała ona
następująco: wznieś sanktuarium Zeusowi i Atenie, ustanów radę starszych złożoną z 30 mężów łącznie z
królami, co miesiąc zwołuj zgromadzenie ludowe, przedkładaj mu wnioski i poddawaj je pod głosowanie poprzez
wzniesienie okrzyku. Lud ma prawo decydować tylko o wniosku przedstawionym przez radę starszych i królów,
nikt spośród niego nie może występować z własnymi propozycjami. Królom nadaj godności Zeusa
Lacedemońskiego i Zeusa Niebiańskiego oraz prawo wydawania wojny jakiemu zechcą krajowi. Ponadto niech
decydują w sprawach dziedziczenia majątku i dróg. Największą władzę przekaż pięciu najwyższym urzędnikom.
Ci będą mieć możliwość karania wedle swojej woli i wykonywania kary natychmiast. Mogą oni usuwać
urzędników i zamknąć ich do więzienia i wytoczyć proces. Niech prowadzą także finanse kraju i zgromadzenia
ludowe.
a. ustrój jakiego państwa opisano powyżej ? ..........................................................
b. jakim określeniem można scharakteryzować ustrój tego państwa: .........................................
c. wymień trzy elementy ustroju tego państwa:
d. podaj nazwę rady starszych: .........................................
e. podaj nazwę pięciu najwyższych urzędników tego kraju: .......................................................
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
G
Jego wygląd zewnętrzny najlepiej oddają posągi Lizypa. Ten artysta umiał najlepiej uchwycić te jego cech, lekkie
zgięcie szyi w lewą stronę i świecące oczy. Filip, obserwując charakter chłopca, spostrzegł że łatwiej z nim dojść
do celu przez rozumne słowo, niż przemocą. Zaprosił więc do siebie najsławniejszego filozofa, ucznia Platona,
założyciela szkoły filozoficznej w Lykejonie i wypłacił mu z góry honorarium nauczycielskie, godne wielkości
tego człowieka. Królewicz pobierał u mistrza nauki etyki i polityki, z wrodzonego zamiłowania lubił studiować
literaturę. Iliadę uważał po prostu za codzienny pokarm dla swej dzielności wojennej. Mając dwadzieścia lat,
objął władzę po zamordowanym Filipie, realizując jego marzenie, podbój Persji. Decydująca bitwa o panowanie
nad tym rozległym krajem rozegrała się nad Eufratem. Kiedy ustawił wojska w szyku i zagrzewał do walki,
jeździł nie na Bucefale, lecz na innym koniu. Bucefała, gdy już był stary, oszczędzał. Przyprowadzono mu go
dopiero przed samym przystąpieniem do dzieła, a gdy go dosiadł, natychmiast ruszał do ataku. Najpierw konnica
ruszyła na barbarzyńców, a za nią posuwała się falanga wojsk pieszych. Persowie cofnęli się ze swych pozycji,
ściągając na siebie gwałtowne natarcie przeciwnika, pokonane odziały pędziły wprost na swego władcę. Przejęci
strachem, uciekający spychali kolejne jednostki perskie, na tych co jeszcze stali w miejscu. Większość uległa
przerażeniu i od razu poszła w rozsypkę. Król królów zaś, patrząc na ten straszny widok przed sobą, wsiadł na
jakąś klacz i także rzucił się do ucieczki.
a. podaj imię bohatera tekstu : ..............................................................
b. podaj imię nauczyciela opisywanego władcy: ................................................
c. podaj miejsce rozegrania się opisanej bitwy: ..................................................
d. podaj rok bitwy: ...................................
e. podaj imię pokonanego władcy perskiego: ......................................................
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
H
Ojciec nie musiał chować dziecięcia narodzonego, lecz zanosił je na zebranie, gdzie najstarsi oglądali
maleństwo; o ile było silne i dobrze zbudowane, kazali je żywić i przydzielali mu jeden z 9 tysięcy działów
ziemi. Chłopcy natychmiast po ukończeniu szóstego roku życia byli brani pod nadzór państwowy, podzieleni
na drużyny żyli razem. Pisania uczyli się jako rzeczy przydatnej, zresztą całe wychowanie miało na celu
karność, wytrwałość w trudach i waleczność. Z postępem wieku zaostrzano metodę hartowania, strzyżono do
skóry, przyuczano chodzić boso. Wieczerza była skąpa, aby walka z niedostatkiem zmuszała ich do odwagi i
przemyślności. Uczono chłopców wysławiać się w sposób cięty a dowcipny i przy swej zwięzłości
pobudzający do myślenia. Dla nich jedynych wojna była wytchnieniem od ciągłych ćwiczeń wojennych.
Nikomu nie można było żyć wedle upodobania, lecz jak w obozie.
a. powyższy tekst opisuje wychowanie w państwie: .......................................................
b. podaj określenie na zwięzły sposób wypowiadania się”: ...................................................................
c. podaj nazwę pełnoprawnych obywateli tego państwa, będących zawodowymi wojownikami:
..................................
d. jaką nazwę nosiło wychowanie przez państwo przyszłych wojowników ? ..........................................
e. w jakim wieku osiągano w tym państwie dorosłość ? ................................
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------