STRUKTURA NAUČNOG ISTRAŽIVANJA

Šta je to naučno istraživanje

Pod naučnim istraživanjem podrazumevamo

proces testiranja teorija i hipoteza koristeći

odreñena striktna pravila analize,

posmatranja i interpretacije stvarnosti unutar

jasno definisanih uslova.

Naučno istraživanje - elementi

Naučno istraživanje u osnovi ima tri elementa/faze:� logički elemenat tj. teorija� logički elemenat tj. teorija

� proces prikupljanja podataka

� analiza podataka

KADA SE ISTRAŽIVANJA (NE) RADE

� Kada unapred znate odgovor

� Kada je odgovor irelevantan (naučno ili praktično)

� Kada niste sigurni šta žalite da znate

� Kada ne raspolažete svim neophodnim resursima (finansijskim, kadrovskim, tehničkim ...)

ISTRAŽIVANJE – ZAOKRUŽEN PROCES

� CILJEVI (OPŠTI I POSEBNI)

� METOD

� TEHNIKE� TEHNIKE

� PRAVILA I PROCEDURE

� PROCES

� REZULTATI (UPOTREBA)

� IZVEŠTAVANJE

ZAČARANI KRUGKonceptualni

okvirIstraživački

problem (pitanje)

Operacionalni pojmovi

Izveštavanje

Procesuiranjepodataka

Hipoteze

Metod

Prikupljanje podataka

Analiza podataka

Obrazovanje, Reforma,Ciljevi

obrazovnog sistema,

Procena efekata reforme

osnovnog obrazovanja

Instrumenti i mere,Kvaliteti pojeindca,Školski kurikulumi,

Posebna znanja i veštine

Izveštavanje

Unošenje podataka u datoteku

Procena efekata u hipotetičkom

obliku

Anketa

Profesori,Učenici,Roditelji

Statističkaobrada

Svrha istraživanja� Explorativno istraživanje – upoznavanje sa

problemom, utvrñivanje osnovnih socijalnih artefakata, odgovor na pitanje šta?

� Deskriptivno istraživanje – opis problema, pojava, ili karakteristika populacije, odgovor na pitanje koliko ili kako?

� Eksplanatorno istraživanje – davanje objašnjenja, odgovor na pitanje zašto?

Cilj istraživanja - definisanje problema

� U strukturi naučnog istraživanja jedan od ključnih početnih postupaka jeste jasno i precizno definisanje problema samog istraživanja. istraživanja.

� Istraživanje ne može da postoji ukoliko se jasno i precizno ne definiše istraživački problem ili istraživačko pitanje.

� Osnovna pravila za formulisanje jasnog i preciznog istraživačkog pitanja su:

I pravilo

Izaberite jedno, pre nego li višeIzaberite jedno, pre nego li višeili nekoliko istraživačkih pitanja

II pravilo

� Svako istraživačko pitanje mora da se

posmatra iz sledećih uglova:

� Konceptualna validnost

� Teorijska relevantnost

� Praktična relevantnost

� Empirijska validnost

III pravilo

Jasnost i razgovetnost

IV pravilo

Mogućnost

operacionalizacijeoperacionalizacije

V pravilo

Utvrditi moguće

odgovoreodgovore

VI pravilo

Imati u vidu moguće metodemoguće metode

Primeri dobrih i loših istraživačkih pitanja

� Ispitivanje mišljenja, ocena i stavova o aktuelnim nastavnim planovima i programima obrazovanja u Srbiji?

� Procena efekata reformi osnovnog obrazovanja u Srbiji?� Da li postoje socio-ekonomske razlike u Srbiji?� Da li postoje socio-ekonomske razlike u Srbiji?� U kojoj meri postoje socio-ekonomske razlike izmeñu

različitih društvenih slojeva u Srbiji?� Da li je Srbija demokratski i politički zrelo društvo?� U kom stepenu je demokratija u Srbiji razvijena?� Da li ekonomski progres jača demokratiju u društvu?� Da li rast društvenog proizvoda i životnog standarda

pozitivno deluje na jačanje demokratskih institucija?

Unošenje reda - Konceptualni okvir istraživanja

� Definisanje ključnih pojmova

� Odreñivanje dimenzije pojmova

� Identifikacija materjalnih nosioca značenja (indikatora)(indikatora)

� Definisanje

� Realne definicije

� Nominalne definicije

� Operacionalne definicije

Konceptualizacija

Nominalne definicije

Kreiranje konceptualnog reda

Operacionalne definicije

Merenje

Izbor metode istraživanja� Anketno istraživanje� Individualni intervjui � Grupni intervju � Analiza sadržaja � Istoriografski metod � Komparativna metoda� Eksperiment� Analiza slučaja

Odreñivanje analitičke jedinice

� Individue

� Grupe� Grupe

� Organizacije

� Socijalni artefakti

Uzorak i izbor finalnih jedinica� Nakon precizne identifikacije analitičke jedinice, osnovni

zadatak jeste da se odredi uzorak ili u širem smislu da se napravi izbor finalnih jedinica koje reprezentuju analitičke jedinice.

� Uzorak predstavlja metodološki specifičan način da se izvrši izbor finalnih jedinica koji reprezentuju čitavu populaciju. izbor finalnih jedinica koji reprezentuju čitavu populaciju.

� U praksi postoji čitav niz različitih uzoraka kao i čitav niz različitih procedura uzorkovanja a ovo u zavisnosti od problema samog istraživanja.

� Osnovni kriterijum koji uzorak mora da ispuni jeste da on mora da poseduje sve ključne karakteristike koje poseduje populacija (reprezentativnost).

Priprema instrumenata istraživanja� Pod instrumetnima podrazumevamo metodološki

osmišljena sredstva koja nam omogućuju da sistematski prikupimo podatke u skladu sa istraživačkim zadacima i ciljevima.

� Različite istraživačke metode imaju različite instrumente.

� U anketnom istraživanju kao instrument se koristi anketa.

� U intervjuima se koriste različiti tipovi intervjua: struktuirani, polustruktuirani, nestruktuirani intervju.

Struktura instrumenta istraživanja

Svaki instrument u osnovi ima tri sastavna elementa:

� tehničke elemente, naime, svaki instrument predstavlja i svojevrsnu teniku istraživanja

saznajne elemente, naime, svaki instrument mora da � saznajne elemente, naime, svaki instrument mora da iscrpi istraživački problem

� organizacione elemente, naime, za realizaciju svakog instrumenta potrebno je rešiti niz organizacionih, kadrovskih, administrativnih i drugih pitanja

Prikupljanje podataka� Nakon pripreme instrumenta istraživanja sledi faza

prikupljanja podataka. � U ovoj fazi se ’od stvarnosti uzima’ ono što je analitički

odreñeno kao predmet naučnog interesovanja� Taj proces mora da se realizuje u skladu sa odreñenim � Taj proces mora da se realizuje u skladu sa odreñenim

principima i pravilima kako bi se ispoštovali svi epistemološki kriterijumi.

� Proces prikupljnja podataka je neobično važna faza u istraživačkoj proceduri, jer ukoliko sa terena ne dobijemo ’dobre’ podatke, čitav posao koji smo obavili pre toga, kao i čitava potanja analize podataka neće imati naročitog smisla.

Analiza podatakaProces analize podataka najčešće podrazumeva:

� kategorizaciju i klasifikaciju empirijskog materjala

� komparaciju prikupljenih informacija po različitim kriterijumimakriterijumima

� proveravanje i presitpitivanje hipoteze/a

� utvrñivanje veze i odnosa izmeñu elemenata/pojava

� Testiranje i proveru mogućih konkluzija

Izvoñenje zaključaka i prikazivanje rezultata istraživanja

Zaključci moraju biti:

- Jasni i precizni

- Logički opravdani i konzistentni- Logički opravdani i konzistentni

- Empirijski potkrepljeni

- Teorijski relevantni

Prezentacija podataka mora da na što bolji način da prikaže rezultate istraživanja

Struktura istraživanja - shemaKonceptualni okvir

pojmovi pojmovi pojmovi

Istraživačko pitanje (problem)Istraživačko pitanje (problem)

Operacionalizacija (pronalaženje indikatora)

Instrument

Prikupljanje i analiza podataka

Izvoñenje konkluzija i odgovor na postavljeno istraživačko pitanje