Studia doktoranckie w Europie: ogólne trendy oraz przykład Politechniki Warszawskiej

Studia doktoranckie w Europie: ogólne trendy

oraz przykład Politechniki Warszawskiej

Andrzej Kraśniewski

Konferencja UAM-FRSE, 25 lutego 2009 r.

2A. Kraśniewski

część I

Kształcenie młodych naukowcóww kontekście tworzenia

Europejskiej Przestrzeni Szkolnictwa Wyższego i Badań Naukowych

3A. Kraśniewski

PLAN PREZENTACJI

Kształcenie młodych naukowców w dokumentach Procesu Bolońskiego

Zmiany na rynku pracy Kształcenie młodych naukowców w

Europie - stan obecny i trendy Dylematy, problemy, zalecenia Konkluzja

4A. Kraśniewski

PLAN PREZENTACJI




5A. Kraśniewski

1998 Deklaracja SorbońskaDeklaracja Sorbońska Francja, Niemcy,W. Brytania, Włochy

29 państw

33 państwa

ProcesBoloński 40 państw

2010: Europejska Przestrzeń Szkolnictwa Wyższego (EHEA)

w tym Polska

w tym Rosja

Proces Boloński

45 państww tym Ukraina

Deklaracja BolońskaDeklaracja Bolońska1999

2001 Komunikat PraskiKomunikat Praski

2003 Komunikat BerlińskiKomunikat Berliński

2005 Komunikat z BergenKomunikat z Bergen

2007 Komunikat LondyńskiKomunikat Londyński 46 państw

6A. Kraśniewski

wprowadzenie systemu „łatwo czytelnych” i porównywalnych stopni (dyplomów)

wprowadzenie dwustopniowego systemu studiów

wprowadzenie punktowego systemu rozliczania osiągnięć studentów (ECTS)

usuwanie przeszkód ograniczających mobilność studentów, wykładowców i naukowców

współdziałanie w zakresie zapewniania jakości kształcenia

propagowanie problematyki europejskiej w kształceniu

Deklaracja Bolońska (1999)

7A. Kraśniewski

Komunikat Berliński (2003)

EHEA i ERA – dwa filary rozwoju „Europy wiedzy”

European Area of Lifelong Learning

European Area of Education and Training

European Research Area (Research and Innovation Area)

European Area of Knowledge

Bruges-CopenhagenProcess

European Higher Education Area(Proces Boloński)

KSZTAŁCENIEMŁODYCH NAUKOWCÓW

8A. Kraśniewski

studia I stopnia

studiaII stopnia

studia jednolite

180

240

300

Komunikat Berliński (2003)

badania – integralna część systemu szkolnictwa wyższego

studiaIII stopnia

[Berlin’03]

kształcenie interdyscyplinarne

zwiększenie mobilności doktorantów i postdoców

dostosowanie tematyki prac badawczych do potrzeb rozwoju społeczeństw

wspieranie sieci na poziomie doktorskim

9A. Kraśniewski

Komunikat z Bergen (2005)

zwiększanie konkurencyjności i atrakcyjności EHEA przez zwiększanie roli badań i kształcenia naukowców

– jeden z 4 priorytetowych celów

SPOSOBY REALIZACJI• zwiększenie liczby doktorantów• otwarcie na szerszy rynek pracy przez kształcenie

interdyscyplinarne oraz kształcenie umiejętności ogólnych• dyplomy doktorskie jako element European Qualification

Framework (definiowane przez „wyjście”)• współpraca między szkolnictwem wyższym i innymi sektorami

prowadzącymi badania (uzyskanie efektu synergii)

ZADANIE dla Grupy Wdrożeniowej (BFUG)

Przygotowanie - na spotkanie ministrów w Londynie (2007) - raportu na temat zasad prowadzenia studiów doktoranckich

10A. Kraśniewski

http://www.eua.be→ research

→ doctoral programmes

European UniversityAssociation

11A. Kraśniewski

Komunikat Londyński (2007)

potwierdzenie ścisłego związku EHEA i ERA

• pozytywna ocena różnorodności form i programów kształcenia doktorantów (zgodnych z Qualification Framework for EHEA)

• poprawa perspektyw owocnej kariery zawodowej i finansowania młodych naukowców uznana za niezbędny warunek wzmocnienia potencjału badawczego Europy i konkurencyjności europejskiego szkolnictwa wyższego

• apel do uczelni o przypisanie kształceniu doktorantów ważnego miejsca w strategii rozwoju oraz stworzenie młodym naukowcom atrakcyjnych możliwości zatrudnienia i rozwoju

• apel do EUA o kontynuację przekazywania informacji i upowszechniania dobrych praktyk w zakresie kształcenia młodych naukowców

12A. Kraśniewski

PLAN PREZENTACJI




13A. Kraśniewski

Rynek pracy naukowców – dwa modele

Europa Południowa, Centralna i Wschodniarynek „tradycyjny” - uczelnie i instytuty badawcze

Europa Północno-Zachodnia, USArynek „rozszerzony” o instytucje gospodarcze• w Holandii tylko 38% doktorów pozostaje na uczelni

• w Niemczech większość osób zarządzających dużymi firmami ma stopień doktora

• w Sun Microsystems (USA) do pracy w dziale projektowania przyjmowani tylko doktorzy

zatrudnienie doktorów w gospodarceUSA: 6/1000Europa (UE-15): 2.5/1000

źródło: E. Wittbrodt, 2004

14A. Kraśniewski

Strategia Lizbońska

Polska liczba doktoratów rocznie – ok. 6 000 liczba nauczycieli akademickich – ok. 97 000

źródło: GUS 2007

Strategia Lizbońska3% PKB na prace badawcze w 2010 r. w krajach UE

700 000 nowych miejsc pracy w Europie związanych z badaniami naukowymi

źródło: Komisja Europejska, czerwiec 2003„Investing in research: an action plan for Europe”

ale ... tylko 50 000 - 70 000 na uczelniach

Rynek pracy naukowców - nie tylko uczelnie

15A. Kraśniewski

Nowe oczekiwania wobec absolwenta

Pożądane cechy „absolwenta” (umiejętności ogólne)

umiejętność uczenia się (samokształcenia)

umiejętność stawiania i rozwiązywania problemów

umiejętność analitycznego i krytycznego myślenia (krytycznej refleksji)

umiejętność komunikowania się (w mowie i piśmie), także z niespecjalistami (mediami, ...)

umiejętność zarządzania zespołem i projektem

umiejętność pracy w zespole międzynarodowym

rozumienie problemów środowiska badawczego (aspekty prawne, etyczne, komercyjne, ...)

elastyczność – umiejętność adaptacji do nowych warunków, zadań, ...

przedsiębiorczość

16A. Kraśniewski

źródło: A. Huijser, Executive V-President, Philips, EUA Conf., Maastricht 2004


17A. Kraśniewski

Kształtowanie umiejętności ogólnych- opinie młodych naukowców

źródło: M. Lola, Marie Curie Fellowship Association, EUA Conf., Salzburg 2005

ankieta MCFA, Eurodoc & Pi-Net (2003); 2790 odpowiedzi


18A. Kraśniewski



Najbardziej pożądane umiejętności ogólne – opinie młodych naukowców


19A. Kraśniewski

Zmiany na rynku pracy

DYLEMAT ZWIĄZANY Z KSZTAŁCENIEM NAUKOWCÓW [Geiger, 1997]

Doktorat (PhD):

zbyt mało - dla tradycyjnych odbiorców: przyszłych profesorów i naukowców

zbyt dużo (i niekoniecznie to, co najbardziej potrzebne) - dla wielu potencjalnych „klientów”

20A. Kraśniewski

PLAN PREZENTACJI




21A. Kraśniewski

instytucje kształcące forma (kształcenie indywidualne, studia) charakter kształcenia (ogólne, specjalistyczne)

- wymagania czas trwania (ustalony, nieustalony) status młodego naukowca sposób finansowania

Różnorodność

ale widoczne trendy

22A. Kraśniewski

„Umasowienie” kształcenia

2695

10482

1990/91

25622

33040

1995/96 2000/01 2004/05

31814

2007/08

Polska

źródło: GUS 2008

23A. Kraśniewski

„Umasowienie” kształcenia

Graduation rate at doctoral level:Number of doctorates per 100 persons at the typical age of graduation

2000-2002

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

Ice

lan

d

Me

xico

Tu

rke

y

Ita

ly

Gre

ece

Hu

ng

ary

Jap

an

Cze

ch R

ep

ub

lic

Ire

lan

d

Po

lan

d

Slo

vak

Re

pu

blic

Ca

na

da

De

nm

ark

Ko

rea

Ne

w Z

ea

lan

d

Po

rtu

ga

l

Sp

ain

Be

lgiu

m

No

rwa

y

Au

stra

lia

Ne

the

rla

nd

s

Un

ited

Sta

tes

Fra

nce

Un

ited

Kin

gd

om

Au

stri

a

Fin

lan

d

Ge

rma

ny

Sw

itze

rla

nd

Sw

ed

en

2000 All doctorates 2002 All doctorates

źródło: S. Reichert, Doctoral Education: The Next Focus of Higher Education Reforms, 2006

24A. Kraśniewski

indywidualnapraca naukowa

karieraakademicka

Różnicowanie charakteru kształcenia

udział w zajęciachzbiorowych

karieranieakademicka

Komisja Europejska, lipiec 2003:„Researchers in the ERA: One Profession, Multiple Careers”

25A. Kraśniewski

Różnicowanie charakteru kształcenia

„research” doctorates

„taught” doctorates

„professional” doctorates

„industrial” doctorates

studia full-time i part-time

różne warunki przyjęcia na studia (po studiach I lub II stopnia)

kształcenie „podoktorskie” (post-doc)

26A. Kraśniewski

Professional doctorates

kształtowanie umiejętności analitycznych i metodologicznych

ale

mniejsze wymagania dotyczące nowatorskiego charakteru wyników badań

tematyka rozprawy wynikająca z doświadczeń zawodowych wspólne „promotorstwo” (uczelnia – inna instytucja) większy nacisk na kształtowanie umiejętności ogólnych,

przydatnych na rynku pracy

zaangażowanie instytucji gospodarczych w tworzenie programów i zarządzanie studiami

specjalne nazwy programów (New Route PhD w UK) inne nazwy „stopni” (Doctor of Engineering, Doctor of

Education, Doctor of Business Administration, ...)

27A. Kraśniewski

Industrial doctoratesBosch:nakłady na badania: 3 mld euro = 7.5% sprzedaży (2004)

źródło: M. Rimini-Döring, R. Bosch GmbH, EUA Conf., Salzburg 2005

(160 studentów)Industrial Research

Degree

28A. Kraśniewski

źródło: M. Ritter, Pro-Rector, Imperial College London, EUA Conf., Maastricht 2004

Dostosowanie programów do potrzeb rynku

29A. Kraśniewski

źródło: M. Ritter, Pro-Rector, Imperial College London, EUA Conf., Maastricht 2004


30A. Kraśniewski

Projekt w ramach 6PR - Marie Curie Program (2005)

Improving Generic and Professional Communication of Doctoral Graduates across Europe (ProComDoc)

koordynator: Universite Pierre & Marie Curie, Paris

9 uczelni, w tym SGH, Uniw. Wrocławski


31A. Kraśniewski

Strukturalizacja kształcenia

wydzielony program studiów w uczelni (jednostce) prowadzącej inne rodzaje studiów

wydzielona jednostka typu graduate school w ramach uczelni

wydzielona instytucja - uczelnia kształcąca wyłącznie na poziomie graduate, często o charakterze międzynarodowym

European University Institute, Florencja- studia na poziomie doktorskim i post-doc

w dziedzinie nauk społecznych

32A. Kraśniewski

Strukturalizacja kształcenia

źródło: Doctoral Programmes in Europe’s Universities: Achievements and Challenges, EUA 2007

Formy organizacyjne

33A. Kraśniewski

Status młodych naukowców

pracownik uczelni (instytucji naukowej)...

student (studiów doktoranckich) niepłacący za kształcenie, otrzymujący wynagrodzenie (stypendium) za realizację określonych zadań...

student (studiów doktoranckich) płacący za kształcenie

+ zróżnicowane gwarancje socjalne

34A. Kraśniewski


Status kandydata do stopnia doktora


35A. Kraśniewski

źródło: T. Brown, Eurodoc Survey of Doctoral Researchers - Brief and Summary of Pretest Results, 2007

„obciążenie” doktoranta związane z pracą naukową (a nie nauczaniem, administrowaniem, …)

Up to 25 %

25-50%

50-75%

More than 75%


36A. Kraśniewski


Sposób finansowania kandydatów

?


37A. Kraśniewski


Poziom finansowania kandydatów (pensja, stypendium)


38A. Kraśniewski

Problem: bezpieczeństwo socjalne




39A. Kraśniewski

Zmiana podejścia do opieki nad doktorantem

role andresponsibilities of a supervisor

modelsof supervision

formalarrangements

selection of a supervisor

training of supervisorsqualification

requirements for a supervisor

conflict resolution

SUPERVISION

MONITORING&

ASSESSMENT

źródło: A. Krasniewski, EUA Conf. on Doctoral Programmes in Europe, Nice, Dec. 2006

40A. Kraśniewski

Opieka nad doktorantami - ważny, a w dyskusjach w Polsce zwykle pomijany

problem

z witrynyhttp://www.eua.be/events/eua-council-for-doctoral-education

EUA-CDE Workshop "Enhancing of Supervision: Professional Development and Assessment of Supervisors" at Imperial College, London, UK, 8-9 January 2009

uwaga na marginesie

41A. Kraśniewski

Internacjonalizacja


Cudzoziemcy wśród doktorantów

42A. Kraśniewski

200

400

600

800

00/01

cudzoziemcy przeprowadzający przewody doktorskie w Polsce

95/9690/91 03/04 06/07

482

715 710

385

źródło: GUS 2007

uwaga na marginesie

43A. Kraśniewski

Internacjonalizacja

wspólnie prowadzone programy studiów (European Doctorate, joint degrees, co-tutelle)

międzynarodowe instytucje kształcące młodych naukowców

program KE Human Resources and Mobility (Marie Curie Actions)

rozszerzenie Erasmus Mundus na studia III stopnia

44A. Kraśniewski

PLAN PREZENTACJI




45A. Kraśniewski

Europejskie dylematy

Jaki model kształcenia? charakter kształcenia wymagania (minimalne?) warunki przyjęcia (po studiach II stopnia?) stopień integracji studiów doktoranckich

(studiów III stopnia) ze studiami II stopnia czas trwania

Jaki status młodego naukowca? Jak finansować kształcenie? Kto ma nadawać stopnie naukowe? Kto ma kształcić? (tylko centra doskonałości?) Jak zapewnić jakość?

46A. Kraśniewski

Brak strategii (zbyt wielu badaczy i wyników w „nasyconych” obszarach, braki w innych)

Zbyt „wąskie” kształcenie

Uczelnie/profesorowie rekrutują więcej doktorantów niż są w stanie „obsłużyć”

Projekty badawcze zbyt zależne od potrzeb opiekuna

Doktoranci używani jako „tania siła robocza” do realizacji „zadań różnych”

Niejasny status i niedostateczne prawa socjalne

Europejskie problemy

47A. Kraśniewski

Postulaty, zalecenia

Europejska Karta Naukowca (2005)Commission Recommendation on the European Charter for Researchers and a Code of Conduct for the Recruitment of Researchers

Salzburg Principles (2005)1. Główny element kształcenia – badania naukowe

training by research, not training for research

ale z uwzględnieniem potrzeb rynku pracy (pracodawców innych niż uczelnie)

10. …

48A. Kraśniewski

PLAN PREZENTACJI




49A. Kraśniewski

Kształcenie doktorantówjako temat analiz, dyskusji i badań naukowych na forum międzynarodowym ma swoje „pięć minut”

Z perspektywy europejskiej/globalnej …

Konferencje i seminaria European University Association - 2006 • Doctoral programmes in Europe: Supervision and General Skills Training

(Bruksela, marzec 2006)• Doctoral candidates as young professionals: funding and support

mechanisms (Wiedeń, czerwiec 2006) • Doctoral education: the focus of transatlantic dialogue between Council

of Graduate Schools and European University Association (Salzburg, wrzesień 2006)

• Doctoral programmes in Europe: Master degree and its link to doctoral education, doctoral/graduate schools in Europe (Bruksela, paźdz. 2006)

• Form follows function: Comparing doctoral training in Europe and North America (Frankfurt, listopad 2006)

• Bologna Seminar: European Doctoral Programmes in Transition (Nicea, grudzień 2006)

50A. Kraśniewski

powołanie – styczeń 2008 r. członkostwo – uczelnie EUA (1000 euro/rok) korzyści

• warsztaty, seminaria, szkoły letnie/zimowe, doroczna konferencja tematyczna i spotkania robocze

• regularna informacja nt. nowych inicjatyw i tendencji w kształceniu doktorantów w Europie i na świecie (biuletyn elektroniczny, publikacje EUA-CDE, informacje o konferencjach i innych spotkaniach, informacje nt. badań, analiz, publikacji dot. kształcenia doktorantów etc.)

• możliwość udziału w projektach badawczych

http://www.eua.be → EUA Council for Doctoral Education

European University Association

EUA Council for Doctoral Education (EUA-CDE)

zadanie dla kierowników studiów i samorządu doktorantów: „wymusić” członkostwo uczelni w EUA-CDE

luty 2009:120 uczelni, w tym2 polskie (PW, PWr)

51A. Kraśniewski

część II

Studia doktoranckie na Politechnice Warszawskiej:

wczoraj, dziś, jutro

52A. Kraśniewski

Co osiągnęliśmy?

Studia III stopnia na Wydziale Elektroniki i Technik Informacyjnych PW

Ewolucja studiów doktoranckich na PW

Dokąd zmierzamy?

Podsumowanie

PLAN PREZENTACJI

53A. Kraśniewski

Co osiągnęliśmy?



Dokąd zmierzamy?

Podsumowanie

PLAN PREZENTACJI

54A. Kraśniewski

30000 studentów, ok. 1000 doktorantów 2400 nauczycieli akad. (540 prof. i dr hab.) 19 wydziałów - wszystkie z uprawnieniami do

prowadzenia studiów doktoranckich zdecentralizowany model studiów doktoranckich

(znaczna autonomia wydziałów)

Politechnika Warszawska (PW)

4000 studentów, ok. 200 doktorantów 280 nauczycieli akad. (> 70 prof. i dr hab.) uprawnienia do doktoryzowania w czterech

dyscyplinach naukowych

Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych (WETI)

Kim jesteśmy

55A. Kraśniewski

od 1999 r.

inż.

kandydaci spozaWydziału

mgr inż.

dr

1990

2000

1995

2005

studia I st.

studia II st.studia III st.

9 latdoświadczeń

BerlinCommunique

BolognaDeclaration

studia doktoranckie- element systemu studiów trzystopniowych

Studia na Wydziale Elektroniki i Technik Inf.

Proc. Boloński WETI

56A. Kraśniewski

www.elka.pw.edu.pl

studia … III stopnia

57A. Kraśniewski

Koncepcja programowa dominujące znaczenie indywidualnej pracy naukowej

(począwszy od 1. semestru) duża swoboda kształtowania indywidualnego programu studiów

(wykorzystanie ECTS) warunek ukończenia studiów – złożenie rozprawy

punkty ECTS

przedmioty nietechniczne 6

przedmioty techniczne (niezaawansowane) 8

zaawans. przedmioty podstawowe 12

zaawans. przedmioty z zakresu dysc. nauk. 12

przedmioty zaawansowane do wyboru 18

Seminarium Naukowe (7 semestrów) 14

Pracowania Naukowa (7 semestrów) 140

edycja rozprawy doktorskiej 30

łącznie 240

< 25%

58A. Kraśniewski

Integracja ze studiami II stopnia

wspólna oferta przedmiotów zaawansowanych dla studiów II i III stopnia

> 80 przedmiotów zaawansowanych w każdym roku akad. (podstawowych i specjalistycznych)

rozwiązanie ‘nierozwiązywalnego’ problemu zapewnienia odpowiedniej liczby przedmiotów do wyboru

częściowy transfer punktów ECTS ze studiów II stopnia

harmonogram zajęć i procedury administracyjne (zapisy na zajęcia, rejestracja, …) – takie same jak na studiach I i II stopnia

59A. Kraśniewski

otwartość na kandydatów spoza Wydziału – także spoza uczelni technicznych

elastyczność programowa przedmioty można zaliczać na innych wydziałach/uczelniach

Tematyka badań (rozpraw) poza tradycyjnymi dyscyplinami reprezentowanymi na Wydziale

Elektronikai Techniki Informacyjne

BiologiaChemia

obliczeniamolekularne

inżynieriabiomedyczna

Medycyna

e-handel(aspekty techniczne)

Ekonomia

Wspieranie kształcenia interdyscyplinarnego

60A. Kraśniewski

Ustalenia kompetencyjnekompetencje i obowiązki

• Rektora• Rady Wydziału• Dziekana• kierownika studiów dokt.• dyrektora instytutu• kierownika zakładu• opiekuna naukowego

Zadania opiekuna naukowego doktoranta

Obowiązki kandydata przyjętego na studia oraz studenta studiów III stopnia

Jasno określona organizacja

61A. Kraśniewski

Rekrutacja

otwartość na kandydatów spoza Wydziału - także spoza uczelni technicznych

przyjmowani są wszyscy „sensowni” kandydaci (nie ma egzaminów)

warunki pozytywna opinia przyszłego opiekuna

naukowego (kandydat musi się „dogadać”) zobowiązanie instytutu do zapewnienia

materialnych warunków realizacji badań (kierownik zakładu + dyrektor instytutu)

62A. Kraśniewski

współdziałanie w planowaniu indywidualnego programu studiów (wybór przedmiotów)

współdziałanie w tworzeniu plany prac badawczych śledzenie postępów doktoranta w badaniach i dostarczanie

mu niezbędnego „sprzężenia zwrotnego” ocena - z komentarzami - sprawozdań doktoranta z prac

badawczych (Pracownia Naukowa – zaliczana co semestr) ocena prezentacji doktoranta na seminariach (w każdym

semestrze)

opiekun/promotor

„końcowa” ocena sprawozdań doktoranta z prac badawczych oraz uwag opiekuna naukowego

sprawdzanie postępów studenta w realizacji programu studiów (zaliczaniu przedmiotów)

kontrola wykonania obowiązków dydaktycznych

kierownik studiów doktoranckich

„nadzór” nad opiekunami

Opieka nad doktorantem

63A. Kraśniewski

Inne cechy

Mechanizmy zapewnienia jakości systematyczna analiza pracy doktoranta (co semestr) „dwupoziomowy nadzór”

Troska o warunki bytowe i rozwój naukowy stypendia dla wszystkich wnioskujących (ok. 30%) specjalny fundusz Dziekana na dofinansowanie udziału

w konferencjach (obok funduszy instytutowych)

Wspieranie mobilności wykorzystanie ECTS do sformułowania wymagań

programowych i rejestracyjnych dostosowanie procedur rejestracji do potrzeb

studentów realizujących badania w innych ośrodkach

ok. 50% rozpraw – w jęz. angielskim

64A. Kraśniewski

50

100

150

200

2003

liczba doktorantów

2002200120001999

45-75 kandydatów przyjmowanych w każdym roku akademickim

przyjęcia w każdym semestrze

20052004 2006

potencjał badawczyodpowiadający zasobom Wydziału

2007

Po 9 latach: masa krytyczna

65A. Kraśniewski

1

20%

czas studiowania [lata]

2 3 4

40%

60%

80%

100%

ukończone studia(złożona rozprawa)

05Z

04Z

99Z

06Z

5 6 7 8

00Z

01Z

02Z

03Z

uzyskany stopień dr

średni czas do doktoratuok. 11 semestrów

Po 9 latach: „rozsądna” sprawność studiów

66A. Kraśniewski

ECTS – użyteczny mechanizm uznawania przedmiotów i innych form kształcenia prowadzonych przez inne uczelnie/instytucje

znaczenie indywidualnej pracy naukowej odzwierciedlone przez przypisanie dużej liczby punktów ECTS przedmiotowi „Pracownia Naukowa”

te same procedury administracyjne i ten sam system informacyjny dla wszystkich trzech stopni kształcenia

Pozytywne doświadczenie

tylko 27% uczelni europejskich używa ECTS na studiach doktoranckichTrends V, European University Association, 2007

Popularny pogląd:ECTS – nie nadaje się dla studiów doktoranckich

Po 9 latach: ECTS

67A. Kraśniewski

Po 9 latach: problemy, zagrożenia

niezadowalająca sprawność studiówpochodna warunków finansowania studiów i doktorantów(ok. 60% doktorantów ma stałe zatrudnienie poza Uczelnią)

niestabilność i kiepska jakość regulacji prawnych

niesprzyjające zasady rozdziału dotacji budżetowej

68A. Kraśniewski

Co osiągnęliśmy?



Dokąd zmierzamy?

Podsumowanie

PLAN PREZENTACJI

69A. Kraśniewski

Studia doktoranckie na PW

Inspiracja doświadczenia WETI i innych wydziałów aktywność środowiska doktorantów

znaczna autonomia wydziałów zasady funkcjonowania koordynowane na poziomie

Uczelni uchwała Senatu PW ws. trzystopniowego systemu

studiów na PW (1998) uchwały Senatu PW ws. zmiany „Regulaminu”

studiów doktoranckich (zasad funkcjonowania)+ zarządzenia Rektora

dostosowywanie do regulacji „zewnętrznych”,a „przy okazji” zmiany merytoryczne

70A. Kraśniewski

możliwość prowadzenia studiów środowiskowych (także wspólnie z instytucjami zagranicznymi)

elastyczne wymagania programowe obowiązkowe zajęcia kształtujące umiejętności ogólne obowiązkowe przedmioty w jęz. angielskim rozwiązania ułatwiające mobilność

Rok 2005

71A. Kraśniewski

nowe formy pomocy materialnej Europejska Karta Naukowca – punkt odniesienia przy

interpretacji przyjętych regulacji oraz rozwiązywaniu konfliktów

Rok 2007

72A. Kraśniewski

dodatkowe zajęcia koordynowane przez Centrum Studiów Zaawansowanych

zaawansowane przedmioty mat.-fiz. specjalne przedmioty kształtujące umiejętności ogólne

(transferable skills) i wrażliwość społeczną specjalistyczne jednosemestralne seminaria inne

wykłady profesorów wizytujących warsztaty tematyczne

doroczna ogólnopolska konferencja „Młodzi naukowcy

wobec wyzwań współczesnej techniki”, organizowana przez Radę Doktorantów PW

nowa jednostka organizacyjna PW

Rozszerzenie oferty programowej

73A. Kraśniewski

oferta dydaktyczna dla doktorantów PW- przedmioty specjalne (2007/2008)

Etyczne aspekty działalności badawczej w technice

Zarządzanie technologiami

Nauka i biznes – jak to robią w Cambridge?

Techniki komunikowania się w działalności naukowca

przedmioty kształtujące umiejętności ogólne

74A. Kraśniewski

Międzyuczelniany program studiów doktoranckich w zakresie

optoelektroniki, fotoniki i nanotechnologii

Politechnika Warszawska- Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych- Wydział Mechatroniki- Wydział Fizyki

Uniwersytet Warszawski- Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki- Wydział Fizyki

Wojskowa Akademia Techniczna

Współpraca z innymi uczelniami

75A. Kraśniewski

Co osiągnęliśmy?



Dokąd zmierzamy?

Podsumowanie

PLAN PREZENTACJI

76A. Kraśniewski

problemy i wyzwaniazwiązane z kształceniem

młodych naukowców

ogólnopolska debata nad modelem kariery akademickiej

międzynarodowa debata nt.kształceniadoktorantów

trendyw Europie i poza Europą

„przyszłościowy” modelkształcenia doktorantów

na PW

dyskusja nad modelemkształcenia doktorantów

Co dalej?

77A. Kraśniewski

„przyszłościowy”model

kształceniadoktorantów

środowisko akademickie PW(nauczyciele akad., doktoranci, studenci)

Senat PWkomisje senackie

środowisko akademickie/naukowe spoza PW(inne uczelnie, PAN, …)

pracodawcy & partnerzy społeczni

misjaPW

Stanowisko Senatu PW19.12.2007

Model kształcenia doktorantów na PW

78A. Kraśniewski

Model kształcenia doktorantów na Politechnice Warszawskiej

Misją Politechniki Warszawskiej jako uczelni akademickiej jest m.in. kształcenie wysoko wykwalifikowanych kadr. Szczególne znaczenie ma kształcenie prowadzące do nadania stopnia naukowego doktora. Ta właśnie forma kształcenia jest tym, co w największym stopniu „spina” szkolnictwo wyższe i badania naukowe, w wymiarze europejskim - Europejską Przestrzeń Szkolnictwa Wyższego z Europejską Przestrzenią Badań Naukowych.…

załącznik do Stanowiska Senatu PW …

Stanowisko Senatu Politechniki Warszawskiej

z dn. 19 grudnia 2007 r. w sprawie kształcenia doktorantów

79A. Kraśniewski

wizja (postulaty, a nie rozwiązania)

podstawa konkretnych działań (o charakterze ewolucyjnym)

Regulamin (przyszłe modyfikacje)

decyzje władz Uczelni (organizacyjne, finansowe, …)

rozwiązania na poziomie wydziałów

pewne kwestie kontrowersyjne - do dalszej dyskusji ??

Model … - status dokumentu

80A. Kraśniewski

??

formuła ‘mistrz-uczeń’

Zróżnicowane formy kształcenia

pracownicy PW (asystenci, …)

stacjonarnestudia doktor.

osoby ‘z zasady’ niepracujące

niestacjonarnestudia doktor.(professional doc.)

osoby pracujące ‘w temacie’

odpłatne

podstawowy element kształcenia: prowadzenie badań

forma odpłatność przeznaczenie

bezpłatne

• swoboda w tworzeniu programu kształcenia • ukończenie (świadectwo) przedłożenie rozprawy

(opracowania naukowego)

???osoby pracujące ‘poza tematem’

odpłatne

81A. Kraśniewski

??

otwartość na absolwentów innych wydziałów i uczelni (także uczelni nietechnicznych)

zasady postępowania kwalifikacyjnego wykluczają sytuacje, w których bardzo dobry kandydat nie zostaje przyjęty z powodu niemożności

zapewnienia mu „obciążeń dydaktycznych” rezygnuje z podjęcia studiów w wyniku

nieprzyznania mu stypendium

warunek rozpoczęcia postępowania kwalifikacyjnego:

zadeklarowanie przez przyszłego opiekuna możliwości udziału doktoranta w projektach badawczych i zapewnienia związanego z tym dodatkowego wynagrodzenia

Rekrutacja

82A. Kraśniewski

??

studia doktoranckie (III stopnia) przynajmniej częściowo zintegrowane ze studiami II stopnia

„szybka ścieżka”

współpraca (także zinstytucjonalizowana) z innymi podmiotami inne wydziały PW i inne uczelnie instytuty PAN i inne jednostki badawcze instytucje gospodarcze

współpraca (także zinstytucjonalizowana) z partnerami zagranicznymi - z uwzględnieniem interesów PW (wydziału)

Organizacja kształcenia

83A. Kraśniewski

Kształcenie doktorantów

Prawo o szkolnictwie wyższym

Zarządzanie kształceniem doktorantów

System Szk. Wyż.

prorektords. nauki

akty prawne dot. nauki

System Nauki

prorektor ds. studenckich

prorektords. studiów

prodziekands. nauki

kierownikst. dokt.prorektor ds.

studenckich

prodziekands. studiów

?

84A. Kraśniewski

??

decyzje na poziomie Uczelni finansowanie inicjatyw ogólnouczelnianych

np. Centrum Studiów Zaawansowanych

alokacja środków między jednostki uwzględniająca w większym stopniu efekty kształcenia doktorantów

zobowiązanie wydziałów: finansowanie studiów doktoranckich ≥ składnik dotacji wynikający z liczby doktorantów

stymulowanie i wspomaganie działań doktorantów zmierzających do pozyskiwania środków ze źródeł zewnętrznych

Finansowanie kształcenia

85A. Kraśniewski

dobrze zdefiniowaneprawa i obowiązki każdej strony

doktorant

opiekunuczelnia(wydział)

konflikt

Opieka nad doktorantami

Doktorant ma prowadzić zlecone przez opiekuna badania i nie zaprzątać sobie głowy innymi sprawami – wykładami, konferencjami …

procedurarozwiązywania

konfliktów

rzecznik interesów doktoranta

??

86A. Kraśniewski

??Do rozważenia …

dokształcanie opiekunów (przyszłych promotorów)

ocena jakości sprawowania funkcji przez opiekuna/promotora

gromadzenie informacji o przebiegu współpracy (interaktywna strony www) odbyte spotkania charakter przekazywanych dokumentów i

informacji (zwłaszcza przez opiekuna)

dodatkowy „zbiorowy” opiekun

Opieka nad doktorantami (cd.)

87A. Kraśniewski

członkostwoEUA-CDE(czerwiec 2008)

ogólnopolska debata nad modelem kariery akademickiej

międzynarodowa debata nt.kształceniemdoktorantów

trendyw Europie i poza Europą

„przyszłościowy” modelkształcenia doktorantów

na PW

dyskusja nad modelemkształcenia doktorantów

Model … - To tylko początek drogi

doskonaleniei wdrażanie

88A. Kraśniewski

Odpowiednie i stałe finansowanie

w celu zapewnienia doktorantom dobrych warunków rozwoju naukowego godziwych i stabilnych dochodów

Model … - Wdrożenie

potencjalne źródło dodatkowych środków:fundusze strukturalne UE (European Social Fund)

działanie 4.1 poddziałanie 4.1.1Wzmocnienie potencjału dydaktycznego uczelni

89A. Kraśniewski

konkurs ogłoszony w I kwartale 2008 r.

projekt Program Rozwojowy Politechniki Warszawskiej

uzyskał finansowanie 89 mln zł (2008-2015)

istotny element (22 mln zł): działania związane z kształceniem doktorantów

opracowanie nowych przedmiotów zaawansowanych zajęcia poświęcone doskonaleniu umiejętności ogólnych stypendia dla doktorantów, w tym także zagranicznych stypendia dla post-doc’ów staże młodych naukowców z PW w uczelniach zagranicznych wizyty znanych naukowców zagranicznych w PW

przygotowanie projektu (wniosku): aktywny udział środowiska doktorantów

realizacja projektu: kierownik - dr inż. Rafał Ruzik

Model … - Wdrożenie

90A. Kraśniewski

Co osiągnęliśmy?



Dokąd zmierzamy?

Podsumowanie

PLAN PREZENTACJI

91A. Kraśniewski

Mamy się czym pochwalić !

two-cyclesystem

Bachelorstudies

Doctoralstudies

Masterstudies

[Berlin’03]

Bologna Process

„wyprzedzamy” Europę• studia III stopnia – od 1999 r.

wnosimy wkład do międzynarodowej dyskusji nt. modelu studiów doktoranckich• promujemy nasze rozwiązania• jesteśmy słuchani

może bardziej za granicą niż w bliższym otoczeniu

92A. Kraśniewski

Publications & published conference presentations (selected) A. Krasniewski, K. Malinowski, „Making Ph.D. Studies More Attractive”, Proc. SEFI Annual

Conf., pp. 141-146, Winterthur, Sept. 1999.

A. Krasniewski, „Towards transparent, readable and comparable third degree: Making doctorate-level engineering education a part of the Bologna Process”, Proc. Int. Conf. on Engineering Education and Research, pp. 1363-1371, Olomouc, June 2004. (Best paper award in category Bologna Declaration Processes)

A. Krasniewski, „Engineering education at the doctorate level: meeting the Bologna objectives”, Proc. SEFI 2004 Annual Conference: The XXI Century - The Golden Opportunity for Engineering Education, pp. 229-235, Valencia, Sept. 2004.

A. Krasniewski, “Transformation of doctorate-level engineering education: meeting expectations of the society”, Proc. Int. Conf. on Engineering Education, Pecs-Budapest, July 2008

A. Krasniewski, “Transformation of Doctoral Training in Poland”, Higher Education in Europe, vol. 33, no. 1, pp. 125-138, Routledge: Taylor & Francis Group, April 2008

Invited presentations (selected) A. Krasniewski, “Transformation of Doctoral Training in Poland”, HRK/UNESCO-CEPES

Workshop: Form Follows Function – Comparing Doctoral Training in Europe and North America, Frankfurt, Nov. 2006.

A. Krasniewski, “Supervision, Monitoring and Assessment – An Introduction” (moderator’s presentation at the working group meeting), EUA Conf.: Doctoral Programmes in Europe, Nice, Dec. 2006.

jesteśmy słuchani …

93A. Kraśniewski

Co wynika z naszych doświadczeń?

Klucz do sukcesu partnerska współpraca prorozwojowo nastawionych władz uczelni ze środowiskiem doktorantów

rola kierowników studiów i samorządu doktorantów śledzić, co się dzieje - w kraju, w Europie, na świecie „zachęcać” władze uczelni do zainteresowania się

kształceniem doktorantów (pokazywać, jak to robią inni)członkostwo w EUA-CDE

inicjować i wnosić konkretny wkład (pracę) w przedsięwzięcia zmierzające do poprawy warunków i jakości kształcenia doktorantów

wnioski o fundusze strukturalne !!!

94A. Kraśniewski

Studia doktoranckie w Europie: ogólne trendy

oraz przykład Politechniki Warszawskiej

Andrzej Kraśniewski

Konferencja UAM-FRSE, 25 lutego 2009 r.

Documents

Studia doktoranckie w Europie: ogólne trendy oraz przykład Politechniki Warszawskiej