Studim Mbi Vulnerabilitetin e Objekteve Spitalore Ne Shqiperi

REPUBLIKA E SHQIPERISE UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANES

FAKULTETI INXHINIERISE SE NDERTIMIT Departamenti i Konstruksioneve te Ndertimit dhe

Infrastrukturese se Transporteve

PROJEKT DIPLOME TEMA :STUDIM MBI

VULNERABILITETIN SIZMIK TE OBJEKTEVE SPITALORE NE

SHQIPERI DEKANI PROF.AS.ANDREA MALIQARI PERGJEGJESI DEPARTAMENTIT DR.NERITAN SHKODRANI UDHEHEQESI Msc. ARBEN DERVISHAJ DIPLOMANTI EGLA LUCA

TIRANE 2012

STUDIM MBI VULNERABILITETIN E OBJEKTEVE SPITALORE NE SHQIPERI

2

REPUBLIKA E SHQIPERISE

UNIVERSITETI POLITEKNIK

FAKULTETI INXHINIERISE SE NDERTIMIT

DEPARTAMENTI I KONSTRUKSIONEVE TE NDERTIMIT

DHE INFRASTRUKTURES SE TRANSPORTEVE.

D E K A N I

Prof.As.Andrea MALIQARI

D E T Y R E

PER HARTIMIN E PROJEKT DIPLOMES

Studenti diplomant _______Egla Luca____________________________________

Profili __Strukture __ Nr. Regj. ____. Ngarkohet te hartoje Projejkt Diplomen me teme : “Studim mbi vulnerabilitetin sizmik te objekteve spitalore ne vend”

QELLIMI I DIPLOMES

1. _________________________ 2. _________________________ 3. _________________________ 4. _________________________

PERMBAJTJA E DIPLOMES

1. _____________________________ 2. _____________________________ 3. _____________________________ 4. _____________________________ 5. _____________________________


3

Detyren e mori per te kryer diplomanti ____________________

Data e dorezimit te projekt diplomes _____________________

Udheheqesi Msc. Arben Dervishaj Firma_________

Diplomanti Egla Luca Firma_________

KONTROLLET NE DEPARTAMENT

Diplomanti eshte i detyruar qe me materialet e pergatitura te paraqitet ne Departament per kontroll ne datat e meposhtme:

Kontrolli i pare date________ Firma______

Kontrolli i dyte date_______ Firma______

Kontrolli i trete date ________ Firma______

PERGJEGJESI I DEPARTAMENTIT

Dr.Neritan SHKODRANI


4

Tabela Përmbledhëse 1 Qëllimi dhe prezantimi i përgjithshëm ................................................................................................................ 13

1.1 Përkufizime .................................................................................................................................................... 16

2. Vlerësimi i tërmeteve ......................................................................................................................................... 17

2.1Ç’janë tërmetet dhe historiku i tyre në Shqipëri .......................................................................................... 17

2.2 Intensiteti dhe nxitimi sizmik ........................................................................................................................ 20

2.3 Kushtet e truallit ............................................................................................................................................ 21

2.3.1 Identifikimi i tipeve të truallit ................................................................................................................. 21

2.4 Tërmeti i projektimit dhe nivele të tjera të veprimeve sizmike ................................................................. 22

2.5 Spektri i reagimit elastik horizontal ............................................................................................................. 23

2.6 Spektri i reagimit elastik vertikal .................................................................................................................. 25

2.7 Spektri elastik për analizën elastike ............................................................................................................. 26

3. Rreziku Sizmik ...................................................................................................................................................... 28

3.1 Mënyrat e vlerësimit të rrezikut sizmik ........................................................................................................ 28

3.2 Karakteristikat e ndërtesave rezistente ndaj tërmetit ............................................................................... 28

3.3 Elementët sizmikë primarë dhe dytësorë .................................................................................................... 29

3.4 Kriteret për rregullsinë në plan ..................................................................................................................... 29

3.5 Kriteret për rregullsi në lartësi ...................................................................................................................... 30

4. Risku sizmik.......................................................................................................................................................... 32

4.1 Përkufizimi i Riskut Sizmik ............................................................................................................................ 32

4.2 Kërkesat e Sjelljes .......................................................................................................................................... 32

4.3 Kriteret e konformitetit (pajtueshmërisë) ................................................................................................... 33

4.3.1. Gjëndja e fundit kufitare ........................................................................................................................... 33

4.3.2. Gjendja e kufizimit të dëmtimeve ............................................................................................................ 33

4.4 Vlerësime të thjeshta të riskut sizmik .......................................................................................................... 33

4.4.1 Klasat e rëndësisë dhe faktorët e rëndësisë ............................................................................................. 33

5. Zhvillimi i metodologjive të vlerësimit të vulnerabilitetit sizmik ...................................................................... 35

5.1-Metoda empirike .......................................................................................................................................... 39

5.1.1 .Metoda Italiane e Indeksit të Vulnerabilitetit ......................................................................................... 39

5.1.2 Metoda Turke ............................................................................................................................................. 46

5.1.3 RVS (Vlerësim i shpejtë nëpërmjet shikimit)............................................................................................. 49

5.1.4 Metoda e Japoneze .................................................................................................................................... 51

5.2-Metoda analitike ........................................................................................................................................... 55

5.2.1 Procedura statike jolineare ........................................................................................................................ 56

5.2.1.1 Analiza statike jolineare (e mbingarkimit gradual – “pushover”) ........................................................ 58

5.2.1.2 Performanca e struktures ...................................................................................................................... 61


5

5.2.2 Metoda Amerikane e bazuar në spektrin e kapacitetit HAZUS ........................................................... 62

5.2.3 Metoda e Spektrit ose e Diagramës së Kapacitetit ................................................................................... 65

II-APLIKIMI ............................................................................................................................................................... 70

II-1 Performanca sizmike e Spitalit Patologjik me metodat empirike ................................................................... 71

II-1.1Vlerësimi i vulnerabilitetit sizmik të Spitalit Patologjik me metodën e Shqyrtimit të shpejtë vizual (RVS) ............................................................................................................................................................................. 77

II-1.2 Vlerësimi i vulnerabilitetit të Spitalit Patologjik me metodën Turke ...................................................... 79

II-1.3 Vlerësimi i vulnerabilitetit të Spitalit Patologjik me metodën Japoneze ................................................ 84

II-1.4 Vlerësimi i vulnerabilitetit të Spitalit Patologjik me metodën Italiane te Indeksit te vulnerabilitetit ... 88

II-2 Performanca sizmike e Spitalit Neuro-Psikiatrik me metodën empirike ........................................................ 97

II-2.1.1 Vleresimi I spitalit Psikiatrik me metoden e vezhgimit te shpejte vizual ose RVS ............................. 105

II-2.1.2 Vleresimi I vulnerabilitetit te spitalit Psikiatrik me metoden Turke ................................................... 107

II-2.1.3 Vlerësimi i vulnerabilitetit të Spitalit Psikiatrik me metodën Italiane te Indeksit te vulnerabilitetit 110

II-2.2.1 Vleresimi I spitalit Neurologjik me metoden e vezhgimit te shpejte vizual ose RVS ......................... 118

II-2.2.2 Vleresimi I vulnerabilitetit te spitalit Neurologjik me metoden Turke ............................................... 120

II-2.2.3 Vlerësimi i vulnerabilitetit të Spitalit Neurologjik me metodën Italiane te Indeksit te vulnerabilitetit ........................................................................................................................................................................... 124

II-3 Performanca sizmike e spitalit Infektiv me metoden empirike .................................................................... 133

II-3.1 Vlerësimi i Spitalit Infektiv me metoden e vezhgimit te shpejte vizual ose RVS ................................... 139

II-3.2 Vleresimi I vulnerabilitetit te spitalit Infektiv me metoden Turke ........................................................ 141

II-3.3 Vlerësimi i vulnerabilitetit të Spitalit Infektiv me metodën Italiane te Indeksit te vulnerabilitetit ..... 145

II-4 Vleresimi i vulnerabilitetit te spitatit Patologjik me metoden analitike ...................................................... 157

KONKLUZIONE ....................................................................................................................................................... 175

REFERENCAT .......................................................................................................................................................... 176


6

LISTA E FIGURAVE FIGURA 1HARTA E RAJONIZIMIT SIZMIK E CILA ËSHTË ENDE NË FUQI ................................................................ 15 FIGURA 2ÇARJET TEKTONIKE TË VENDIT TONË .......................................................................................................... 17 FIGURA 3HARTA E RAJONIZIMIT SIZMIK E SHPREHUR NE PGA ............................................................................... 19 FIGURA 4FORMA E SPEKTRIT TË REAGIMIT ELASTIK ................................................................................................ 23 FIGURA 5SPEKTRI I REKOMANDUAR I REAGIMIT ELASTIK I TIPIT 1 PER TIPE TRUALLI NGA A NË E

(SHUARJA 5%) ............................................................................................................................................................... 24 FIGURA 6 SPEKTRI I REKOMANDUAR I REAGIMIT I TIPIT 2 PER TIPE TRUALLI NGA A NE E (SHUARJA 5%) 25 FIGURA 7KRITERET PËR RREGULLSINË E NDËRTESAVE ME SHKALLËZIM (THYERJE) NË LARTËSI ............. 31 FIGURA 8 KOMPONENTËT E VLERËSIMIT TË RREZIKUT SIZMIK DHE ZGJEDHJET PËR PROCEDURËN E

VLERËSIMIT TË VULNERABILITETIT ...................................................................................................................... 37 FIGURA 9 DIMENSIONET PËR VLERËSIMIN E LLOJIT TË SISTEMIT MBAJTËS DHE ORGANIZIMI I TYRE ....... 40 FIGURA 10 KONFIGURIMI PLAN I PARAMETRAVE TE NDERTESES .......................................................................... 42 FIGURA 11 KONFIGURIMI VERTIKAL I OBJEKTIT ......................................................................................................... 43 FIGURA 12 VLERËSIMI I FAKTOREVE PËR LIDHJEN NDERMJET ELEMENTËVE .................................................... 43 FIGURA 13 IDENTIFIKIMI I ELEMENTËVE MË DUKTILITËT TË ULËT. ...................................................................... 44 FIGURA 14 FUNKSIONI I VULNERABILITETIT PËR STRUKTURA BETON/ARME [BARBAT, 1998]. ..................... 45 FIGURA 15. PARAQITJA SKEMATIKE E PËRDORIMIT TË ANALISES JOLINEARE PËR VLERËSIMIN E FORCËS

DHE DEFORMIMEVE JOLINEARE PËR NJË LEVIZJE TRUALLI TË DHËNË ....................................................... 55 FIGURA 16 FAKTORËT QË NDIKOJNË N LEVIZJEN E TRUALLIT DHE MËRYRAT E NDRYSHME TË

KARAKTERIZIMIT TË SAJ ........................................................................................................................................... 55 FIGURA 17 MARRËDHËNIA MIDIS FORCËS PRERËSE NË BAZË DHE ZHVENDOSJES TARGET ..................... 56 FIGURA 18 SJELLJET E KONTROLLUARA NGA DEFORMIMET ................................................................................... 57 FIGURA 19 PËRSHKRIMI I ANALIZËS PUSHOVER .......................................................................................................... 58 FIGURA 20 DIAGRAMA E FORCËS PRERËSE KUNDREJT ZHVENDOSJES NË ÇATI .............................................. 59 FIGURA 21 ILUSTRIM I VLERËSIMIT TË DËMIT NGA LEKUNDJET E TRUALLIT SIPAS HAZUS .......................... 63 FIGURA 22 HAPAT PËR TË BËRË VLERËSIMIN E VULNERABILITETIT ME METODËN HAZUS ........................... 64 FIGURE 23 KALIMI NGA FORMATI SA – T NË SA - SD (ADRS) ................................................................................... 65 FIGURA 24 KONVERTIMI I DIAGRAMËS V – Δ NË SA - SD .......................................................................................... 66 FIGURE 25 DIAGRAMA E ENERGJISË NË FORMATIN SA - SD .................................................................................... 67 FIGURE 26 REDUKTIMI I DIAGRAMËS SË KAPACITETIT ............................................................................................. 68 FIGURA 27 PËRCAKTIMI I PIKËS SË PERFORMANCËS.................................................................................................. 69 FIGURA 28 PAMJA NGA LARTË E QENDRËS UNIVERSITARE “NËNË TEREZA” ...................................................... 70 FIGUREA 29 PAMJA BALLORE E SPITALIT PATOLOGJIK FIGURA 30 PAMJA ANËSORE E SP ............... 71 FIGURE 31 PAMJA NGA MBRAPA E SPITALIT PATOLOGJIK ....................................................................................... 71 FIGURA 32 RAMA TËRTHORE E CILA PËRSËRITET NË GJITHË GJATËSINË E OBJEKTIT ..................................... 72 FIGURA 33 KOLLONAT E RAMAVE TE TIPIZUARA TE SPITALIT PATOLOGJIK ...................................................... 73 FIGURA 34 DETAJE ARMIMI TE TRAREVE TE SPITALIT PATOLOGJIK ..................................................................... 74 FIGURA 35 PLANI I STRUKTURAVE TE SPITALIT PATOLOGJIK ................................................................................. 74 FIGURE 36 PLANI I STRUKTURAVE TE THEMELEVE TE SPITALIT PATOLOGJIK ................................................... 75 FIGURE 37 PRERJA GJATESORE E SPITALIT PATOLOGJIK .......................................................................................... 75 FIGURE 38 PLANIMETRIA E KATIT TIP TE SPITALIT PATOLOGJIK ........................................................................... 76 FIGURA 39 NUMRI I KATEVE TË SPITALIT PATOLOGJIK ............................................................................................. 79 FIGURA 40 ELEMENTËT QË KRIJOJNË KAT TË BUTË ................................................................................................... 80 FIGURE 41 BALLKONET ME PARAPET PREJ BETONI TË ARMUAR ............................................................................ 80 FIGURA 42 CILESIA E MIRË E PUNIMEVE ........................................................................................................................ 81 FIGURA 43 EKZISTENCA E KOLONAVE TË SHKURTRA ............................................................................................... 81 FIGURE 44 AFËRSIA ME OBJEKTIN TJETËR .................................................................................................................... 82 FIGURA 45 RAJONIZIMI SIZMIK I VENDIT ....................................................................................................................... 82 FIGURA 46 SISTEMI KRYESOR MBAJTES I SPITALIT PATOLOGJIK ........................................................................... 88 FIGURA 47 CILESI E ULET E ARMIMIT TE NYJEVE QE DUKET NE XHUNTIMIN E SHUFRAVE TE KOLLONAVE

DHE NE INKASTRIMIN E SHUFRAVE TE TRAREVE, BETONI ESHTE I MARKES 170 KG/CM2 ..................... 89 FIGURA 48 KONFIGURIMI PLAN I PARAMETRAVE PERCAKTUES PER REGULLSI NE PLAN............................... 91 FIGURA 49 FORMA NE PLAN E SPITALIT PATOLOGJIK ................................................................................................ 91 FIGURA 50 KONFIGURIMI VERTIKAL I OBJEKTIT ......................................................................................................... 92 FIGURA 51 KONFIGURIMI NE LARTESI I OBJKTIT ......................................................................................................... 92 FIGURA 52 VLERESIMI I FAKTOREVE PËR LIDHJEN NDERJET ELEMENTEVE ....................................................... 93 FIGURA 53 IDENTIFIKIMI I ELEMENTEVE MË DUKTILITËT TË ULËT. ...................................................................... 93 FIGURA 54 KOLONA ME LARTESI SA 2/3 E KOLLONAVE TE TJERA.......................................................................... 94


7

FIGURA 55 ELEMENTET JO STRUKTUROR TE LIDHUR ME NDERTESEN ................................................................. 94 FIGURA 56 GJENDJA E MIREMBAJTIES SE SPITALIT PATOLOGJIK ........................................................................... 95 FIGURA 57 FUNKSIONI I VULNERABILITETIT PËR STRUKTURA BETON/ARME [BARBAT, 1998]. ..................... 96 FIGURA 58 SPITALI NEURO-PSIKIATRIK ......................................................................................................................... 97 FIGURE 59 SPITALI PSIKIATRIK FIGURA 60 SPITALI NEUROLOGJIK ................................. 97 FIGURA 61 PLANIMETRIA E KATIT TIP TË SPITALIT NEURO-PSIKIATRIK .............................................................. 98 FIGURE 62 PRERJA GJATËSORE E OBJEKTIT .................................................................................................................. 99 FIGURA 63 PLANI I STRUKTURAVE TË SPITALIT NEURO-PSIKIATRIK .................................................................. 100 FIGURE 64 PLANI I THEMELEVE TË SPITALIT NEURO-PSIKIATRIK ........................................................................ 101 FIGURA 65 TRAU I TIPIZUAR MONOLIT ......................................................................................................................... 102 FIGURA 66 SOLETAT ME TRAVETA NË PAMJE DHE NË PRERJE .............................................................................. 103 FIGURA 67 ELEMENTËT MBAJTËS VERTIKALË TË STRUKTURËS ........................................................................... 104 FIGURA 68 NR I KATEVE TE SPITALIT PSIKIATRIK ................................................................................................... 107 FIGURA 69 KONSOLAT E RENDE NE STRUKTURE ....................................................................................................... 108 FIGURA 70 AFERSIA SHUME E MADHE NDERMJET SPITALIT PSIKIATRIK DHE NEUROLOGJIK ..................... 108 FIGURA 71 RAJONIZIMI SIZMIK ..................................................................................................................................... 109 FIGURA 72 CILESI E ULET E ARMIMIT TE NYJEVE QE DUKET NE XHUNTIMIN E SHUFRAVE TE KOLLONAVE

DHE NE INKASTRIMIN E SHUFRAVE TE TRAREVE ............................................................................................ 111 FIGURA 73 SOLETAT E SPITALIT PIKIATRIK ................................................................................................................ 112 FIGURA 74 KONFIGURIMI PLAN I PARAMETRAVE ..................................................................................................... 113 FIGURA 75 FORMA NE PLAN E SPITALIT PSIKIATRIK ................................................................................................ 113 FIGURA 76 KONFIGURIMI VERTIKAL I OBJEKTIT ....................................................................................................... 114 FIGURA 77 KONFIGURIMI NE LARTESI I OBJKTIT ....................................................................................................... 114 FIGURA 78 VLERESIMI I FAKTOREVE PËR LIDHJEN NDERJET ELEMENTEVE ..................................................... 115 FIGURA 79 LIDHJA SHUME E DOBET NDERMJET TRAREVE DHE SOLETES .......................................................... 115 FIGURA 80 IDENTIFIKIMI I ELEMENTEVE MË DUKTILITËT TË ULËT. .................................................................... 116 FIGURA 81 ELEMENTET JO STRUKTUROR TE LIDHUR ME NDERTESEN ............................................................... 116 FIGURA 82 FUNKSIONI I VULNERABILITETIT PËR STRUKTURA BETON/ARME [BARBAT, 1998]. ................... 117 FIGURA 83 NR I KATEVE TE SPITALIT NEUROLOGJIK ............................................................................................... 120 FIGURA 84 EKZISTENCA E KONSOLAVE TE RENDE NE SPITALIN NEUROLOGJIK .............................................. 121 FIGURA 85 FILLIMI I RIKONSTRUKSIONIT TE SPITALIT NEUROLOGJIK, DHE GJENDIA EKSISTUESE E

PUNIMEVE .................................................................................................................................................................... 121 FIGURA 86 EKZISTENCA E KOLONAVE TE SHKURTRA NE SPITALIN NEUROLOGJIK ........................................ 122 FIGURA 87 AFERSIA SHUME E MADHE NDERMJET SPITALIT PSIKIATRIK DHE NEUROLOGJIK ..................... 122 FIGURA 88 RAJONIZIMI SIZMIK I VENDIT ..................................................................................................................... 123 FIGURA 89 CILESI E ULET E ARMIMIT TE NYJEVE QE DUKET NE XHUNTIMIN E SHUFRAVE TE KOLLONAVE

DHE NE INKASTRIMIN E SHUFRAVE TE TRAREVE, DHE CILESI SHUME E DOBET E MURATURES ....... 125 FIGURA 90 SOLETAT E SPITALIT NEUROLOGJIK ........................................................................................................ 126 FIGURA 91 KONFIGURIMI PLAN I PARAMETRAVE ..................................................................................................... 127 FIGURA 92 FORMA NE PLAN E SPITALIT NEUROLOGJIK .......................................................................................... 127 FIGURA 93 KONFIGURIMI VERTIKAL I OBJEKTIT ....................................................................................................... 128 FIGURA 94 KONFIGURIMI NE LARTESI I OBJKTIT ....................................................................................................... 129 FIGURA 95 VLERESIMI I FAKTOREVE PËR LIDHJEN NDERJET ELEMENTEVE ..................................................... 129 FIGURA 96 LIDHJA SHUME E DOBET NDERMJET TRAREVE DHE SOLETES .......................................................... 129 FIGURA 97 IDENTIFIKIMI I ELEMENTEVE MË DUKTILITËT TË ULËT. .................................................................... 130 FIGURA 98 ELEMENTET JO STRUKTUROR TE LIDHUR ME NDERTESEN ............................................................... 130 FIGURA 99 GJENDJA AKTUALE E SPITALIT NEUROLOGJIK ..................................................................................... 131 FIGURA 100 FUNKSIONI I VULNERABILITETIT PËR STRUKTURA BETON/ARME [BARBAT, 1998]. ................. 132 FIGURA 101 NR I KATEVE TE SPITALIT INFEKTIV ...................................................................................................... 133 FIGURE 102-HYRJA KRYESORE E SPITALIT INFEKTIV ............................................................................................... 133 FIGURA 103 PRERJA TERTHORE E SPITALIT INFEKTIV ............................................................................................. 134 FIGURE 104-PRERJA GJATESORE E SPITALIT INFEKTIV ............................................................................................ 134 FIGURA 105 DETAJE ARMIMI TE SOLETAVE MONOLITE TE SPITALIT INFEKTIV ............................................... 135 FIGURA 106 PLANI I STRUKTURAVE TE SPITALIT INFEKTIV ................................................................................... 136 FIGURA 107 DETAJE ARMIMI TE TRAREVE TE SPITALIT INFEKTIV ....................................................................... 137 FIGURA 108 DETAJE TE ARMIMIT TE KOLLONAVE TE STRUKTURES.................................................................... 138 FIGURA 109 NR I KATEVE TE SPITALIT INFEKTIV ...................................................................................................... 141 FIGURE 110-NUMRI I KATEVE TE SPITALIT .................................................................................................................. 142 FIGURA 111 EKZISTENCA E KONSOLAVE TE RENDE NE SPITALIN INFEKTIV ..................................................... 142 FIGURE 112-CILESIA E NDERTIMIT TE SPITALIT INVEKTIV ..................................................................................... 143


8

FIGURE 113-EKZISTENCA E KOLLONAVE TE SHKURTRA ......................................................................................... 143 FIGURA 114 RAJONIZIMI SIZMIK I VENDIT ................................................................................................................. 144 FIGURA 115 SISTEMI KONSTRUKTIV I SPITALIT INFEKTIV I PERBERE NGA MURE MBAJTES TULLE DHE

KOLLONA PAK TE ARMUARA ................................................................................................................................. 145 FIGURA 116 CILESI E ULET E ARMIMIT TE NYJEVE QE DUKET NE INKASTRIMIN E SHUFRAVE TE TRAREVE

DHE TE SOLETAVE, DHE CILESI SHUME E DOBET E MURATURES ................................................................ 146 FIGURA 117 CILESI E ULET E ARMIMIT TE NYJEVE QE DUKET NE INKASTRIMIN E SHUFRAVE TE

KOLLONAVE DHE XHUNTIMI I TYRE, DHE CILESI SHUME E DOBET E MURATURES ............................... 147 FIGURA 118 SOLETAT E SPITALIT INFEKTIV ................................................................................................................ 148 FIGURA 119 KONFIGURIMI PLAN I PARAMETRAVE ................................................................................................... 149 FIGURE 120 KONFIGURIMI NE PLAN I SPITALIT INFEKTIV ....................................................................................... 149 FIGURA 121 KONFIGURIMI VERTIKAL I OBJEKTIT ..................................................................................................... 150 FIGURA 122 KONFIGURIMI NE LARTESI I SPITALIT INFEKTIV ................................................................................ 151 FIGURA 123 VLERESIMI I FAKTOREVE PËR LIDHJEN NDERJET ELEMENTEV ...................................................... 151 FIGURA 124 LIDHJA SHUME E DOBET NDERMJET TRAREVE DHE SOLETES ........................................................ 152 FIGURE 125 IDENTIFIKIMI I ELEMENTEVE MË DUKTILITËT TË ULËT. .................................................................. 153 FIGURA 126 KOLLONAT ME DUKTILITET TE ULET TE SPITALIT INFEKTIV ......................................................... 153 FIGURA 127 ELEMENTET JO STRUKTUROR TE LIDHUR ME NDERTESEN ............................................................. 154 FIGURE 128-PROBLEMET NE LIDHJEN E ELEMENTEVE JO STRUKTURORE TE SPITALIT INFEKTIV .............. 154 FIGURA 129 GJENDJA AKTUALE E SPITALIT INFEKTIV ............................................................................................. 155 FIGURA 130 FUNKSIONI I VULNERABILITETIT PËR STRUKTURA BETON/ARME [BARBAT, 1998]. ................. 156 FIGURA 131 PARAQITIE SKEMATIKE E PERDORIMIT TE ANALISES JOLINEARE PER VLERESIMIN E FORCES

DHE DEFORMIMEVE JOLINEARE PER NJE LEVIZIE TRUALLI TE DHENE ..................................................... 157 FIGURA 132 FAKTORET QE NDIKOJNE NE LEVIZIEN E TRUALLIT DHE MERYRAT E NDRYSHME TE

KARAKTERIZIMIT TE SAJ ......................................................................................................................................... 157 FIGURA 133 AKSELEROGRAMAT E LEVIZIES SE TRUALLIT .................................................................................... 158 FIGURA 134 MODELI 3D I SPITALIT PATOLOGJIK ....................................................................................................... 159 FIGURA 135 KARAKTERISTIKAT E CERNIERAVE PLASTIKE .................................................................................... 160 FIGURA 136 SHPERNDARJA E CERNIERAVE PLASTIKE NE STRUKTURE .............................................................. 161 FIGURA 137 MARRDHENJA FORCE-DEFORMIM PER CERNIERAT PLASTIKE ....................................................... 162 FIGURA 138 KURBA E KAPACITETIT PAS ANALIZES PUSHOVE SIPAS DREJTIMIT X ......................................... 163 FIGURA 139 FORMIMIN E CERNIERAVE PLASTIKE DERI NE SHKATERIMIN E TYRE NE RAMEN NE

DREJTIMIN GJATESOR NE 14 HAPAT ..................................................................................................................... 166 FIGURA 140 GJETJA E PIKES SE PERFORMANCES NEPERMJET KURBES SE KAPACITETIT .............................. 167 FIGURA 141 STADI NE TE CILEN ARIHET PIKA E PERFORMANCES, KUR CERNIERAT PLASTIKE JANE

FORMUAR NE TE GJITHE TRARET CERNIERAT PLASTIKE ............................................................................... 168 FIGURA 142 MARREDHENIA NDERMJET ZHVENDOSIES NE MAJE DHE FORCES NE BAZE SIPAS DREJTIMIT Y

........................................................................................................................................................................................ 169 FIGURA 143 FORMIMIN E CERNIERAVE PLASTIKE DERI NE SHKATERIMIN E TYRE NE RAME ...................... 171 FIGURA 144 GJETIA E PIKES SE PERFORMANCES SE STRUKTURES PER KUR I JAPIM NJE NXITIM SIPAS

DREJTIMIT Y ................................................................................................................................................................ 172 FIGURA 145 FORMIMI I CERNIERAVE PLASTIKE GJATE HAPIT TE 7 NE MOMENTIN KUR STUDIOJME

DREJTIMIN Y ............................................................................................................................................................... 172 FIGURA 146 ZHVENDOSJET E STRUKTURES SIPAS 2 DREJTIMEVE ........................................................................ 173


9

Lista e tabelave

TAB- 1-KARAKTERISTIKAT E TRUALLIT 21 TAB- 2-VLERAT E PARAMETRAVE QË PËRSHKRUAJNË SPEKTRIN E REKOMANDUAR TË REAGIMIT ELASTIK TË TIPIT 1 24 TAB- 3-VLERAT E PARAMETRAVE QË PËRSHKRUAJNË SPEKTRIN E REKOMANDUAR TË REAGIMIT ELASTIK TË TIPIT 2 24 TAB- 4-KLASAT E RËNDËSISË PËR NDËRTESAT 34 TAB- 5-KLASAT E RRJEDHOJAVE (PASOJAVE) (“CC” – CONSEQUENCES CLASSES”) 34 TAB- 6–KOEFICIENTET PER LLOGARITIEN E Α NE FUNKSION TE TRUALLIT 41 TAB- 7-TABELA PËR PËRCAKTIMIN E INDEKSIT TË VULNERABILITETIT ME METODËN ITALIANE 45 TAB- 8-PËRCAKTIMI I PIKËVE BAZË DHE ATYRE TË VULNERABILITETIT ME METODEN TURKE 48 TAB- 9-PËRCAKTIMI I PIKËVE TË PARAMETRAVE TË VULNERABILITETIT ME METODEN TURKE 48 TAB- 10-TABELA PËRMBLEDHËSE E METODËS RVS PER PERCAKTIMIN E PIKEVE TE VULNERABILITETIT 50 TAB- 11-KOEFICIENTI F I DUKTILITETIT PËR NIVELIN E DYTË TË VËZHGIMIT NE METODEN JAPONEZE. 53 TAB- 12-VLERA E DUKTILITETIT F PËR ELEMENTËT E STRUKTURËS DHE MËNYRA E SHKATËRRIMIT GJATË NIVELIT TË TRETË

TË VËZHGIMIT 54 TAB- 13- VLERËSIMI PËRFUNDIMTAR I OBJEKTI SIPAS METODES JAPONEZE 54 TAB- 14-VLERËSIMI I RVS PËR SPITALIN PATOLOGJIK 78 TAB- 15-PËR PËRCAKTIMIN E PIKËVE BAZË DHE ATYRE TË VULNERABILITETIT ME METODEN TURKE PER SPITALIN

PATOLOGJIK 83 TAB- 16-PËR PËRCAKTIMIN E PIKËVE TË PARAMETRAVE TË VULNERABILITETIT ME METODEN TURKE PER SPITALIN

PATOLOGJIK 83 TAB- 17-VLERESIMI I IS PER NIVELIN E PARE TE VEZHGIMIT 85 TAB- 18-KOEFICIENTI F I DUKTILITETIT PËR NIVELIN E DYTË TË VËZHGIMIT 86 TAB- 19-VLEREA E IS PER NIVELIN E DYTE TE VEZHGIMIT 86 TAB- 20-VLERA E DUKTILITETIT F PËR ELEMENTËT E STRUKTURËS DHE MËNYRA E SHKATËRIMIT GJATË NIVELIT TË TRETË

TË VËZHGIMIT 87 TAB- 21-PERCAKTIMI I IS PER NIVELIN E TRETE TE VEZHGIMIT 87 TAB- 22-KOEFICIENTET PER PERCAKTIMIN E Α 90 TAB- 23-TABELA PËR PËRCAKTIMIN E INDEKSIT TË VULNERABILITËTIT ME METODËN ITALIANE 95 TAB- 24-PIKET E VULNERABILITETIT TE METODES RVS PER SPITALIN PSIKIATRIK 106 TAB- 25-TABELA PER PERCAKTIMIN E PIKEVE BAZE DHE ATYRE TE VULNERABILITETIT ME METODEN TURKE PER SPITALIN

PSIKIATRIK 109 TAB- 26-TABELA PER PERCAKTIMIN E PIKEVE TE PARAMETRAVE TE VULNERABILITETIT ME METODEN TURKE PER SPITALIN

PSIKIATRIK 109 TAB- 27-TABELA PER PERCAKTIMIN E Α ME METODEN ITALIANE 111 TAB- 28-TABELA PËR PËRCAKTIMIN E INDEKSIT TË VULNERABILITËTIT ME METODËN ITALIANE 117 TAB- 29-PIKET E VULNERABILITETIT TE METODES RVS PER SPITALIN NEUROLOGJIK 119 TAB- 30- TABELA PER PERCAKTIMIN E PIKEVE BAZE DHE ATYRE TE VULNERABILITETIT ME METODEN TURKE PER SPITALIN

NEUROLOGJIK 123 TAB- 31-PER PERCAKTIMIN E PIKEVE TE PARAMETRAVE TE VULNERABILITETIT ME METODEN TURKE PER SPITALIN

NEUROLOGJIK 123 TAB- 32--KOEFICIENTET PER PERCAKTIMIN E Α 125 TAB- 33-TABELA PËR PËRCAKTIMIN E INDEKSIT TË VULNERABILITËTIT ME METODËN ITALIANE 132 TAB- 34-PIKET E VULNERABILITETIT TE METODES RVS PER SPITALIN INFEKTIV 140 TAB- 35-PER PERCAKTIMIN E PIKEVE BAZE DHE ATYRE TE VULNERABILITETIT ME METODEN TURKE PER SPITALIN INFEKTIV

144 TAB- 36-PER PERCAKTIMIN E PIKEVE TE PARAMETRAVE TE VULNERABILITETIT ME METODEN TURKE PER SPITALIN

INFEKTIV 144 TAB- 37-KOEFICIENTET PER PERCAKTIMIN E Α 147 TAB- 38--TABELA PËR PËRCAKTIMIN E INDEKSIT TË VULNERABILITËTIT ME METODËN ITALIANE PER SPITALIN INFEKTIV

155 TAB- 39-REZULTATET PER CERNIERAT PAS ANLIZES PUSHOVER SIPAS DREJTIMIT X 164 TAB- 40--REZULTATET PER CERNIERAT PAS ANLIZES PUSHOVER SIPAS DREJTIMIT Y 170


10

Lista e simboleve Se(T) spektri i reagimit elastik horizontal i shpejtimit te truallit, i quajtur gjithashtu “spektri i reagimit

elastik”. Ky spekter i korrespondon nje shpejtimi trualli te barabarte me shpejtimin projektues te truallit, ne truall te tipit A, te shumezuar me faktorin S te tokes(truallit,dheut) ;

Sve(T) spektri i reagimit elastik vertikal i shpejtimit te truallit SDE(T) spektri i reagimit elastik i zhvendosjes Sd(T) spektri i projektimit (per analizen elastike). Ky spekter i korrespondon nje shpejtimi trualli te

barabarte me shpejtimin projektues te truallit, ne truall te tipit A, te shumezuar me faktorin S te tokes(truallit);

S faktor i tokes( truallit) T perioda e lakundjeve e nje sistemi linear me nje shkalle lirie; Ts zgjatshmeria e pjeses stacionare (te qendrueshme) te veprimit sizmik; TNCR perioda e perseritjes e references e veprimit sizmik te references qe i pergjigjet kerkeses te mos-

shembjes (no-collapse). agR shpejtimi maksimal (pik) i references se truallit, ne truall te tipit A; ag shpejtimi projektues i truallit, ne truall te tipit A; avg shpejtimi projektues i truallit ne drejtim vertikal; cu rezistenca ne prerje e truallit(tokes,dheut)te pa drenuar ; dg zhvendosja projektuese e truallit; g shpejtimi i gravitetit (renies se lire); q faktori i sjelljes; vs,30 vlera mesatare e shpejtesise se perhapjes te valeve S ne pjesen e siperme, me trashesi 30m, te

profilit te tokes, me deformacion ne prerje te barabarte me 10-5 ose me pak; β faktori i kufirit të ulët në spektrin horizontal të projektimit α raporti i shpejtimit projektues te truallit kundrejt shpejtimit te gravitetit; γI faktori i rendesise; η faktori i korigjimit te shuarjes; ξ raporti i shuarjes viskoze (ne perqindje); ψ2,i koeficienti i kombinimit per vleren pothuajse te perhershme te veprimit te ngarkeses variabel (te

perkohshem) i; ψE,i koeficienti i kombinimit per veprim variabel (te perkohshem) i,qe duhet marre parasysh kur

percaktohen efektet e veprimit sizmik projektues. eox largësia midis qendrës së ngurtësisë dhe qendrës së masës, matur sipas

drejtimit x, i cili është normal me drejtimin e analizës së konsideruar ; rx rrënja katrore e raportit midis ngurtësisë përdredhëse dhe ngurtësisë

anësore në drejtimin y (“rrezja përdredhëse”);


11

ls rrezja e inercisë së mbulesës së ndërkatit në plan (rrënja katrore e raportit midis momentit polar të inercisë së mbulesës së ndërkatit në plan kundrejt qendrës së masave të mbulesës së ndërkatit dhe sipërfaqes së mbulesës së ndërkatit).

H Lartesia e nderteses nga themeli ose nga pjesa e siperme e nje bazamenti te ngurte; Lmax ,Lmin Permasa me e madhe dhe me e vogel ne plan e nderteses, e matur ne drejtimet ortogonale; Rd Vlera projektuese e rezistences; T1 Perioda baze (e pare)e lekundjeve te nje ndertese T Perioda baze e e lekundjeve e nje elementi jo – strukturor (shtese); d Zhvendosja; dr Zhvendosja relative projektuese ndermjet kateve (“interstory drift”); ea Jashteqendersia (eksentriciteti) aksidentale e mases se nje kati kundrejt vend ndodhjes nominale

te saj; h Lartesia ndermjet kateve; m i Masa e katit i; n Numri i kateve siper themelit mbi nivelin e siperm te nje bazamenti te ngurte; qa Faktori i sjelljes i nje elementi jo-strukturor (shtese); N është numri I katëve, At është Sipërfaqja totale e katit në metra katrore, Ax dhe Ay janë sipërfaqët rezistuesë në 2 drejtimët kryesore të ndërtesës , h është lartësia mesatare e katit, Wi pesha e nivelit i hi lartësia e nivelit i F rezistencën ndaj forcës sizmike në nivelin ‘n’, R është ordinatë spektrale Pm është pesha specifike e elementit në sisëmin mbajtës, Ps është pesa për njësi sipërfaqeje e dyshemësë, τ është rezistenca në prerje e sëcilit prej matërialeve: E0 koeficienti strukturor SD koeficienti për konfigurimin strukturor të Ndërtesave, T koeficienti për degradimin kohore të kohore të Ndërtesave.


12

C koeficienti I forcës (rezistenca anësore e shprehur në baze të forcës prerëse ose thenë ndryshe Rezistenca ndaj forcave anësore pjestuar më peshën totale)

F koeficienti I duktilitetit Es koeficienti sizmik i cili konsideron formën e akselerogramës së spektrit të reagimit si funkson i

periodës Z koeficient i sizmicitetit të zonës ku është ndërtuar objekti G koeficient i truallit i cili merret 1 për rastet normale, 1.25 për Objekte të ndërtuara mbi toka që

rrëshqasin ose mbi kodra U faktori i rëndësisë


13

1 Qëllimi dhe prezantimi i përgjithshëm Analiza e Vulnerabilitetit ka njё rёndёsi tё veçantё nё vlerёsimin e dёmtimeve tё godinave tё sistemit edukativ dhe atij shёndetsor, kёshtu qё ёshtё e nevojshme tё kuptojmё sa mё mirё sjelljen e tyre strukturore kundrejt tёrmeteve.

Kjo temё studimore lidhet me vlerёsimin e dёmtueshmёrisё strukturore tё njё grupi tё rёndёsishёm ndёrtesash nё Shqipёri (godina Tip me skelet betonarme qё i pёrkasin sistemit shendetesore). Qёllimi i mёsipёrm do tё realizohet duke potёsuar objektivat e mёposhtme tё cilat konsistojnё nё:

• Identifikimin e zonave ku kёto godina janё ndёrtuar (zonat sizmike) si dhe kohёn kur ato janё ndёrtuar (Kodit tё cilit i janё referuar);

• Mё pёs kurbat e kapacitetit janё pёrftuar. Kjo kёrkesё ёshtё plotёsuar duke aplikuar metodёn analitike te vleresimit te vulnerabilitetit

• Sё fundi, duke konsideruar zonat tё ndryshme sizmike si dhe kёrkesat e projektimit nga Kode tё ndryshme (KTP-N.2-89 dhe EC-8), do tё mund tё pёrftohet vlerёsimi i dёmtueshmёrisё sё strukturave, nёpёrmjet pёrcaktimit tё pikave tё ndryshme tё performancёs “different performance points”.

Qëllimi i vlerësimit të vulnerabilitetit është që të sigurojë mundësinë e një niveli të caktuar të dëmtimit të një lloji të caktuar ndërtese për shkak të një skenari tërmeti.

Studimi i të gjithë spitaleve në Shqiperi do të ishte një punë shumë voluminoze, që do të kalonte përtej kësaj teme diplome. Kjo është arsyeja pse jemi kufizuar vetëm në studimin e godinave spitalore me strukturë betonarme të ndertuara në Tiranë. Kjo zgjedhje nuk është rastësore. Tre spitalet janë pjesë e kampusit më të madh universitar në vend dhe në rast fatkeqësie ky do të ishte vendi në të cilin do të përqëndrohej numri më i madh i popullsisë.

Spitalet që janë marrë në shqyrtim janë: 1) Spitali Patologjik i ndërtuar në vitin 1970, 2) Spitali Infektiv i ndërtuar në vitin 1966 dhe 3) Spitali Neuro-Psikiatrik i ndërtuar në vitin 1973.

Inxhinieria është e lidhur ngushtë me sizmologjinë, tërmetet dhe fatkeqësitë e tjera natyrore. Ne duhet të kemi ndërtesa të sigurta për t'i rezistuar kësaj dukurie natyrore. Por a është kjo gjithmonë e mundur?

Tërmetet përbëjnë një rrezik të madh për njerëzit që jetojnë dhe punojnë në ndërtesa të ndërtuara keq. Dëmtimet që tërmetet gjenerojnë, janë të kufizuara në përgjithësi në një zonë rreth epiqendres. Fatkeqësitë shkaktohen nga kombinimi i dridhjes së fortë të terenit, madhësisë se tërmetit, me cilësinë e dobët të ndërtimit (kapaciteti i ulët strukturor i cili çon në performancë të dobët gjatë veprimit të tërmetit) dhe densitet të lartë të popullsisë në zonën ku bie termeti. Krahasimi në mes të rrezikut të tërmetit dhe rreziqeve të tjera natyrore, tregon se rreziku i tërmetit është shumë më i lartë se rreziqet e tjera natyrore, madje edhe në rajonet me sizmicitet të ulët. Dëmi i tërmetit rritet shumë me uljen e probabilitetit të ndodhjes (rritja e periudhës së perseritjes), që do të thotë se tërmetet e mëdha janë të rrallë, por shumë shkatërrues. Dy faktorët kryesorë që transformojë një tërmet në një fatkeqësi shkatërruese janë vulnerabiliteti i ndërtesës (e ndërtuar jo në mënyrë adekuate), dhe kushtet e pafavorshme të tokës nën ndërtesë. Kushtet e pafavorshme të tokës nën ndërtesë amplifikojnë efektet e lëkundjes së tokës dhe në disa raste mund të kontribuojnë në lëngëzimin apo rrëshqitjen e saj (p.sh. tërmetet në Mexico City 1985 dhe Armeni 1988).

Eshtë evidentuar se Shqipëria është karakterizuar nga tërmete intensive të vegjël dhe të mesëm. Megjithatë, në zonen ku shtrihet Shqiperia, disa tërmete katastrofike kanë ndodhur gjatë shekujve, i cilët kanë shkatërruar deri në atë pikë sa kanë fishirë qytete të tërë.


14

Për shkak të këtij fakti, që nga kohët e hershme komuniteti shqiptar ka krijuar disa rregulla dhe këshilla për të patur banesa disi më të forta. Me kalimin e kohës (sidomos gjatë shekullit të kaluar), këto rregulla empirike dhe përvoja u transformuar në një kodet të plotë ligjore për ndërtimin ,të cilat në mënyrë të vazhdueshme janë rritur përmes ndryshimeve të rëndësishme dhe përmirësimeve që janë pasqyruar deri në kodin e fundit të projektimit. Natyrisht do të ishte optimale të ketë një nivel sigurie për pothuajse të gjitha strukturat funksionale, por kjo të çon në një zgjidhje të pamundur ekonomike dhe financiare. Kjo i çoi ekspertë të vendosnin se ndërtesat më të rëndësishme, jetike dhe emergjente do të ketë një nivel më të lartë sigurise kundrejt rreziqe e të parashikuara. Një nga arsyet për një ndërtesë për të patur një nivel më të lartë sigurise është numri i mundshem i njerëzve që ndodhen brenda ndërtesës në kohën që ndodh ngjarja. (Kodi Sizmik Shqipetar (1952, 1963, 1978, 1989) dhe versionet e permiresuara). [5] Rregullat Teknike të Projektimit për ndertimet rezistente ndaj tërmeteve aplikohen si gjatë projektimit ashtu dhe zbatimit të ndërtesave dhe veprave inxhinierike në zonat sizmike. Qellimi i këtyre Rregullave është të sigurojë se ne rast termetesh:

• do të mbrohet jeta e njerezve; • do të kufizohen dëmtimet; • do të mbeten funksionale (operacionale) strukturat ndërtimore që janë të rëndësishme për

mbrojtjen civile. Në veçanti, sigurimi i objektivave të mësiperme qëndron edhe në bazën e Rregullave Teknike të

Projektimit të ndërtesave rezistente ndaj tërmeteve Hap i parë në krijimin e një kodi të plotë dhe të saktë projektimi, duhet të jetë një studim i plotë

në rang vendi i sizmiologjisë dhe një mikro-zonim i saktë i të gjithë territorit, në mënyrë që të skicohen harta të sakta për intensitetin e parashikuar të tërmeteve dhe për PGA maksimale te pritur për zona të veçanta. Rregullat e para sizmike, që shoqëronin të parën hartë të zonimit sizmik të Shqipërisë, u miratuan më 1952-në. Nga rishikimi i vitit 1963 u shtuan kërkesat për paraqitjet sizmike, ndërsa rishikimi i vitit 1978 nuk solli përmirësime të dukshme. Pas tërmetit të vitit 1979 në Mal të Zi (Serbi e Mal të Zi), u miratua një hartë e re e zonimit sizmik të Shqipërisë, me shkallën 1:500.000 (akti ligjor nr. 371 i vitit 1979). Edhe kësaj harte i është bërë një rishikim, që solli ndryshime të pjesshme dhe përmirësime në rregullat sizmike. Gjatë viteve 1980 është kryer një rishikim i përgjithshëm i rregullave teknike asizmike dhe kanë hyrë në veprim rregullat e reja për qëndresën ndaj tërmeteve (KTP-N.2-89) që nga viti 1989. Si kushtet teknike të projektimit KTP-N.2-89, edhe Harta përkatëse e zonimit sizmik të Shqipërisë janë tashti në fuqi. [5] Harta e zonimit sizmik, e shoqëruar me intensitetet maksimale të pritshme MSK-64 të truallit me kushte mesatare për periudhën e kthimit 100 vjet (mundësia e kapërcimit rreth 30 për qind), e ndan vendin në tri zona intensiteti MSK-64 (VI, VII dhe VIII). Intensiteti IX është dukuri e tipit njollë, të vendosur vetëm në zonat e epiqendrës së tërmeteve të mëdha historike. Lidhur me hartën e zonimit sizmik (duke përfshirë ndryshimet e vitit 1963), harta e vitit 1979 në themel i shton intensitetet me një gradë MSK-64, madje shtesa për disa rajone shkon në dy (Lezhë, Tropojë, Kukës). [5]

Përdorimi i hartës së zonimit sizmik është përcaktuar për projektimin e ndërtesave të zakonshme me lartësi deri në 6 kate. Për struktura të tjera, dispozitat e ligjit kërkojnë përpunimin e dokumentimit të zonimit të detajuar për vlerësimet sasiore të parametrave të projektimit të varur nga sizmika e vendit.


15

Rruga e lindjes së mbrojtjes sizmike në Shqipëri dëshmon se mund të dallohen tri periudha karakteristike të ndërtimit: (1) para vitit 1960 – mbrojtje sizmike në nivel mjaft të ulët ose mungon fare; (2) 1960-1990 – nivel i ulët dhe krejt i pamjaftueshëm i mbrojtjes sizmike; (3) pas vitit 1990 – niveli i mbrojtjes KTP-N.2-89, i cili, duke mbajtur parasysh mjedisin sizmik të

vendit, mund të quhet, gjithashtu, i pamjaftueshëm, sepse nuk përputhet me të. [5]

Figura 1Harta e rajonizimit sizmik e cila është ende në fuqi


16

1.1 Përkufizime -Inxhinieria sizmike - një degë e inxhinierisë civile, e specializuar në mbrojtjen e mjedisit nga efektet shkatërruese të tërmetit për objekte të ndërtuar civile. -Rreziku sizmik - studimi i lëkundjeve të siperfaqjes së tokës për shkak të tërmetit dhe efektet e pritshme në mjedisin natyral dhe strukturat e ndertuara nga njeriu. Efektet e këtij lloj studimi paraqiten në hartat e rrezikut sizmik, të cilat identifikojnë zonat me rrezikshmëri të ndryshme në një rajon të caktuar. -Risku sizmik - pasojat e mundshme ekonomike, sociale dhe mjedisore të ngjarjeve të rrezikshme që mund të ndodhin në një periudhë të caktuar kohore. Ai përdor rezultatet e një analize të rrezikut sizmik dhe përfshin si pasojën dhe mundësinë. - Vulnerabiliteti - pa aftësia për të përballuar efektet e një mjedisi armiqësor, shkalla e humbjeve të një elementi të përcaktuar në rrezik, apo grup elementësh të tilla, që shkaktohen nga një tërmet i një madhësie ose intensiteti të caktuar, i cili shprehet zakonisht në një shkallë nga 0 (nuk ka dëm) deri në10 (humbja totale) -Faktori i rëndësisë - Faktor i cili lidhet me rrjedhojat (pasojat) e shkatërrimit strukturor. -Elementi jostrukturorë - Element, sistem dhe komponent arkitekturor, mekanik ose elektrik, i cili për shkak të mungesës së rezistencës ose për shkak të mënyrës se si është lidhur me strukturën - nuk merret parasysh si element mbajtës ngarkesash gjatë projektimit sizmik. -Elementët sizmikë parësor - Elementët e konsideruar si pjesë e sistemit strukturor që i rezistojnë veprimit sizmik, të cilët modelohen gjatë analizës për situatën sizmike projektuese. Ata projektohen në mënyrë të detajuar për t’u rezistuar tërmeteve në përputhje me Rregullat RRTP – NRT – 2004. -Elementët sizmikë dytësorë - Elementët që nuk konsiderohen si pjesë e sistemit që i rezistojnë veprimit sizmik (rezistenca dhe ngurtësia e tyre kundrejt veprimit sizmik nuk përfillet); për këta elementë nuk kërkohet që të kënaqin (respektojnë) të gjitha Rregullat RRTP – NRT – 2004, por projektohen e detajohen (konstruohen) në mënyrë të tillë që të përballojnë ngarkesën e peshës kur u nënshtrohen zhvendosjeve të shkaktuara nga situata sizmike projektuese. -Rrezja përdredhëse r- përkufizohet si rrënja katrore e raportit të ngurtësisë përdredhëse globale kundrejt qendrës së ngurtësisë anësore dhe ngurtësisë anësore globale, në një drejtim, duke marrë parasysh të gjithë elementët sizmikë parësorë të atij drejtimi. - Qendra e ngurtësisë -përkufizohet si qendra e ngurtësisë anësore të elementëve sizmikë parësorë


17

2. Vlerësimi i tërmeteve 2.1Ç’janë tërmetet dhe historiku i tyre në Shqipëri

Përplasja e pllakave tektonike në koren e tokës shkakton lëkundje të sipërfaqes së Tokës. Ky fenomen quhet Tërmet. Tërmetet shoqërohen me çlirim të valëve sizmike të cilat mund të jenë gjatësore ose tërthore. Shqipëria është gjeologjikisht dhe sizmotektonikisht një zonë shumë e komplikuar. Vendi karakterizohet nga një mikrosizmicitet i zhvilluar me tërmete të vegjël, me numër mesatar tërmetesh të masës (M=5.5÷5.9) dhe tërmete të mëdhenj të rallë (M>6.5). Këto tërmete ndodhin në përgjithësi sipas tre palosjeve:

1. Bregdeti Adriatiko-Jonian 2. Përkulja Peshkopi-Korçë 3. Rripi transversal Elbasan-Dibër-Tetovë

Nga pikëpamja neotektonike orogjeni shqiptar, që përbën pjesën më jug-perëndimore të pllakës Euro-Aziatike dhe që konvergon me mikropllakën e Adrias (pllaka Adriatike), ndahet në dy zona në bazë të regjimit të sotëm tektonik:

Figura 2Çarjet tektonike të vendit tonë


18

4. Zona e jashtëme me regjim shtypës, që përfshin zonën bregdetare (Renien ParaAdriatik, Sazanin, Zonën tektonike Joniane dhe atë të Krujës) dhe që predominohet nga shkarje dhe palosje tektonike të orientuara në Veri – Veriperëndim.

5. Zona e brendshme me regjim ekstensional, që shtrihet në brendësi të vendit (Zonat tektonike në Lindje dhe në Veri-lindje të zonës së Krujës) dhe predominohet nga shkarje normale tektonike me drejtim shtrirje në Veri. [1]

Shqipëria është një vend i cili ndodhet në kufirin midis dy pllakave tektonike, atë Euro-Aziatike dhe Adria. Si rezultat i kolizionit të këtyre 2 pllakave është krijuar një brez sizmogjen aktiv i cili shpesh ka gjeneruar tërmete katastrofik si:

Tërmeti i Vlorës 16.04.1601 me I0=9 ballë, tërmeti i Dubrovnikut 06.04.1667 me I0=10 ballë, tërmeti i Saigiada-Konispolit 11.02.1872 me I0=9ballë dhe M=6.7, tërmeti i liqenit të Ohrit 18.02.1911 me I0=9 ballë dhe M=6.7, tërmeti i Mokrës 13.02.1912 me I0=8 ballë dhe M=6, tërmeti i Leskovikut 23.12.1919 me I0=8-9 ballë dhe M=6.1, tërmeti i Tepelenës 26.11.1920 me I0=9 ballë dhe M=6.4, tërmeti i Durrësit me 17-12-1926 me Io=9 ballë dhe M=6.2, tërmeti i Llogorasë 21.11.1930 me I0=9 ballë dhe M=6.1, tërmeti i Peshkopisë 27.08.1942 me I0=8-9 ballë dhe M=6, tërmeti i Lushnjës 01-09-1962 me I0=8-9 ballë dhe M=6.2, tërmeti i Fierit 18.03.1962 me I0=8ballë dhe M=6.2, tërmeti i 15-04-1979 me epiqendër në brigjet malazeze me I0=9-10 ballë dhe M=7.2 [2]

Dëmet që kanë shkaktuar këto tërmete në shumicën e rasteve kanë qenë katastrofike. Shkaktimi i dëmeve shumë të mëdha lidhet me faktin se këto tërmete kanë rënë në zona ku dendësi e popullsisë ka qenë e madhe ose ndërtimet e bëra në këto zona nuk kanë marrë parasysh sa duhet rrezikun sizmik si dhe nuk është llogaritur si duhet risku sizmik i zonës.

Bazuar në studimet e bëra, është konkluduar se përgjatë “zonës sizmogjene” Joniane-Adriatike mund të ndodhin tërmete me magnitude maksimale te pritshme M=7-7.5 në veri të zonës tërthore Shkoder-Pejë, kurse në jug të saj, në pjesën ballore, mund të ndodhin tërmete me M=6.0-7.0. Në drejtim të Tiranës, në lindje, mund të ndodhin tërmete me M=5.5-6.0

Sipas studimeve, vetëm në Shqipëri, periudha e përsëritjes së një tërmeti me M=5.0 është 3.6 vjet, e një tërmeti me M=6.0 është 29.1 vjet, e një tërmeti me M=6.5 është 93.9 vjet dhe e një tërmeti me M=7.0 është 505.6 vjet. [3]


19

Figura 3Harta e rajonizimit sizmik e shprehur ne PGA


20

2.2 Intensiteti dhe nxitimi sizmik Termi ‘Intensitet’ përdoret për të treguar shkallën e pasojave që tërmeti shkakton mbi popullatën,

në strukturat ndërtimore dhe trojet e ndërtimit. Dëmtimet reale ose ato të mëvonshme pasqyrohen të diferencuara në shkallët sizmike të intensitetit. Të tilla janë, p.sh. shkallët MSK-64, EMS-92, EMS-98, të cilat janë konceptuar dhe përdorur më tepër në Europë. Po ashtu është mjaft e njohur edhe shkalla e modifikuar e Merkalit – MM, e konceptuar në vitin 1931.

Shkallët sizmike janë të ndara në 12 gradë intensiteti, të cilat në MSK-64 ndryshe quhen ‘ballë’. Ndryshim bën shkalla japoneze e cila është me 8 gradë.

Duke u referuar shkallëve europiane dhe amerikane interes inxhinierik për projektimin antisizmik paraqesin më tepër intensitetet me gradë I>7. Kjo për arësye se dëmtimet e medha strukturore në ndertime fillojnë të shfaqen pas kësaj grade.

Konceptimi i shkallëve sizmike mbështetet së pari në vlëresimin e intensitetit sipas përshkrimeve të efekteve sipërfaqësore të tërmetit përkatësisht në njerëz, ndërtesa dhe truall apo më gjerë në mjedis. Nga pikëpamja inxhinierike ka shumë rëndësi korrelimi i këtyre efekteve me madhësinë e përshpejtimeve sizmike të truallit të vlerësuara mbi bazën e të dhënave instrumentale. Ky korrelim e bën më objektiv vlerësimin përshkrimor makrosizmik të intensitetit sizmik.

Duke qenë se tërmeti është nje ngjarje e mundshme, për të bërë një vlerësim sa me te sakte duhet që nga ana statistikore të perpunohet një numër sa më i madh ngjarjesh sizmike.

Kjo mënyrë është shumë e aplikueshme në projektimin e ndërtesave antisizmike. Shpejtimi projektues i referohet shpejtimit sizimik të truallit shkëmbor që nuk e kapërcen mundësinë me 90%, brenda një periudhe kohore t=50 vjet apo thënë ndryshe shpejtimi që shkakton tërmeti me periudhë perseritjeje 475 vjet është quajtur projektimi i tërmetit.

Për qëllime projektimi sizmik, konkluzionet e çdo analize të një rajoni të dhënë paraqiten nëpërmjet haratave të rrezikut sizmik. Një mënyrë e përhapur sot për konceptimin e hartave t rrezikut sizmik është konturimi i vlerave të njejta të shpejtimeve ag apo PGA të cilat për një probabilitet të cakutar nuk kapërcehen gjatë një periudhe të caktuar ekspozimi. Këto quhen harta të izo-akseleracioneve sizmike.

Për territorin e vendit tonë ekziston dhe është në fuqi harta e rajonizimit sizmik në shkallën 1:500000. Kjo hartë vlerëson rrezikun sizmik mbi bazën e intensiteteve I sipas shkallës MSK-64. Mbi bazën e saj mund të vlerësohet efekti i pritshëm sipërfaqësor maksimal i tërmeteve për kushtet mesatare të truallit. Në hartë dallohen tre kategori kryesore zonash me intensitet lekundjeje 6,7,8 ballë. Intensiteti bazë i dhënë në hartën sizmike të Shqiperisë saktësohet mbi bazën e njohjes së kushteve inxhinieriko-gjeologjike, hidrologjike dhe gjeomorfologjike të shesheve të ndertimit.

Territori i vendit ndahet në zona sizmike, që varen nga rreziku lokal. Me perkufizim, supozohet që rreziku brenda çdo zone është konstant. Për shumicën e aplikimeve të këtyre Rregullave Teknike rreziku përshkruhet në funksion të një parametri të vetëm, d.m.th. të vlerës së përshpejtimit maksimal të pikës së referencës së truallit në tipin A të truallit, agR.

Shpejtimi pik i referencë së truallit në tipin A të truallit, agR, mund teënxirret nga hartat e zonimit që gjenden në Aneksin Kombëtar (Harta e Rajonizimit Sizmik të Shqiperisë, në shkallen 1:200000, me periodë përsëritjeje T = 475 vjet dhe Harta e Rajonizimit Sizmik të Shqipërisë në shkallën 1:200000, me periodë përsëritjeje T=90 vjet).

Shpejtimi pik i references së truallit, i zgjedhur për secilën zone sizmike, i korrespondon periodës së referencës së përseritjes TNCR të veprimit sizmik referuar kërkesës së mosshembjes zgjedhur. Për këtë periodë reference përsëritjeje caktohet një faktor rëndësie γI i barabartë me 1,0.


21

Për periodat e tjera të përsëritjeve të ndryshme nga ajo e referencës shpejtimi projektues i truallit në tipin A, ag, është i barabartë me produktin agR me γI ( ag= γI agR).

Të konsiderohen si raste me sizmicitet shumë të ulët ato raste në të cilat, shpejtimi projektues i truallit të tipit A, të truallit, ag, është jo më i madh se 0,4g (0,39 m/s2) duke plotësuar njëkohësisht edhe kushtin që produkti agS është jo më i madh se 0,05g (0,49 m/s2). [2] 2.3 Kushtet e truallit

Vendi i ndërtimit dhe natyra e truallit mbajtës do të duhej që normalisht të mos ketë risqe të karakterit të çarjes së truallit, paqëndrueshmëri shpati apo ulje (cedime) të vazhdueshme të shkaktuara nga lëngëzimi ose ngjeshja (densifikimi) në rast tërmeti.

Do të duhej që, në varësi të klasës së rëndësisë, të strukturës dhe kushteve të veçanta të projektit, për përcaktimin e veprimit sizmik të kryhen studime mbi truallin dhe/ose studime gjeologjike.[4]

2.3.1 Identifikimi i tipeve të truallit Për të marrë parasysh ndikimin e kushteve lokale të truallit në veprimin sizmik mund të përdoren

tipet e truallit A, B, C, D dhe F, të përshkruar nëpërmjet profileve stratigrafike dhe parametrave të dhënë në Tabelën 3. Kjo mund të bëhet gjithashtu duke konsideruar në mënyrë plotësuese, ndikimin e gjeologjisë së thellë (sizmo-tektonikës) në veprimin sizmik. Skema e klasifikimit të truallit duke marrë parasysh gjeologjinë e thellë (tektonikën) mund të specifikohet në dokumenta teknike përkatëse, duke përfshirë vlerat e parametrave S, TB,TC dhe TD që përkufizojnë spektrat elastikë, horizontalë dhe vertikalë.

Tab- 1-Karakteristikat e truallit

Tipi

i

Përshkrimi i profilit stratigrafik

Parametrat

truallit vs,30(m/S) NSPT (goditje/30 cm)

cu(kPa)

A

Shkëmb ose formacion tjetër gjeologjik i ngjashëm me shkëmbin, duke përfshirë të shumtën 5m material të dobët në sipërfaqe

> 800

-

-

B

Depozita me rërë shumë të ngjeshur, zhavorr ose argjile shumë të ngurta, të paktën me disa dhjetra metra trashësi, të karakterizuar nga një rritje graduale e karakteristikave mekanike, me rritjen e thellësisë

360-800

> 50

> 250

C

Depozitime të thella me rërë të ngjeshur,ose gjysmë të ngjeshur, zhavorr ose argjile të ngurta me trashësi nga disa dhjetra në disa qindra metra

180-360

15-50

70-250

D

Depozitime tokash të palidhura deri gjysmë të palidhura (me ose pa disa shtresa të buta lidhëse kohezive), ose tokash që janë në masën mbizotëruese të buta (të dobëta) deri në të forta të lidhura

< 180

< 15

< 70


22

E

Një profil toke (trualli) që ka një shtresë sipërfaqësore aluvionesh me vlerë vs të tipit C e D dhe trashësi që ndryshon midis rreth 5 m dhe 20 m, e vendosur mbi një material të ngurtë mbeshtetës me vs > 800 m/sek

S1

Depozitime që kanë ose përmbajnë një shtresë prej të paktën 10m trashësi-argjila/lymra të buta me tregues (indeks) të lartë plasticiteti (PI>40) dhe nivel të lartë ujrash nëntokësore

100 (indikative)

-

10-20

S2

Depozitime tokash (trojesh) të lëngëzueshme, prej argjilash të ndjeshme (të dobëta) ose me çdo profil tjetër toke (trualli) që nuk përfshihet në tipet A-E ose S1

Vendi i ndërtimit do të klasifikohet sipas vlerës së shpejtësisë mesatare të valëve të prerjes (tërthore), vs,30, nëse kjo është e mundshme të përftohet, përndryshe do të përdoren vlera e NSPT.

Shpejtesia mesatare e valeve të prerjes (terthore) llogaritet sipas shprehjes vijuese: 30

vs,30 = (2.1) ∑ hi

i=I,N vi ku: hi dhe vi tregojnë trashësinë (në m) dhe shpejtësinë e valëve të prerjes (tërthore)(në madhesine 10-5, ose më pak, të deformimit në rreshqitje, prerje) të formacionit ose shtresës së i-së, nga një total prej N formacionesh ose shtresash në 30 metrat e sipërm.

Për vendet e ndertimit me kushte trualli që u përgjigjen dy tipeve të veçanta S1, dhe S2 , për përcaktimin e veprimit sizmik kërkohen studime të veçanta. Për këto tipe, dhe veçanërisht për S2, duhet të konsiderohet mundësia e shkatërrimit (humbjes së aftësisë mbajtëse) të truallit gjatë veprimit sizmik. Do të duhet që, të tregohet vemendje e veçantë, nëse depozitimi është i tipit S1 të truallit. Zakonisht troje të tilla kanë vlera shumë të ulëta të Vs, shuarje të brendshme të vogël (të ulët) dhe një rend të shtrirë jo të zakonshëm të sjelljes lineare; prandaj, mund të shkaktohet amplifikim sizmik me anomali të truallit të ndërtimit si dhe efekte bashkëveprimi truall-strukturë me anomali. Në këtë rast, do të duhej që, me qëllim përcaktimin e varësisë së spektrit të reagimit nga trashësia dhe vlera vs e shtresës së butë argjil dhe nga kontrasti i ngurtësisë midis kësaj shtrese dhe materialeve që ndodhen nën të, të kryhet një studim i veçantë për përcaktimin e veprimit sizmik.[4]

2.4 Tërmeti i projektimit dhe nivele të tjera të veprimeve sizmike

Në praktikën normative Europiane (EC8) si vlerë e rekomanduar për shpeshtësinë e veprimit sizmik

të projektimit apo tërmetit të projektimit jepet perioda e tij e perseritjes RP=475 vjet. Kjo vlerë i përgjigjet një probabiliteti prej vetëm 10% për kapërcimin e intensitetit të tërmetit të projektimit brenda një periudhe kohore 50 vjecare. Si masë e intensitetit të këtij veprimi sizmik në EC8 përdoret shpejtimi i projektimit ag, në truall shkëmbor apo të fortë, që përdoret si ‘funksion hyrës’ në verifikimin e rezistencës dhe duktilitetit të mjaftueshtëm për plotësimin e kërkesave projektuese themelore të ndërtesave, te lidhura këto kryesisht me gjendjen e fundit kufitare ULS. Tërmeti që i korrespondon gjendjes kufitare të shfrytezimit SLS merret mjaft më i lehtë.

Në literaturën teknike Europiane trajtohet edhe mundësia e një veprimi sizmik shumë të madh, të jashtëzakonshëm, e tërmetit ‘maksimal të mundshem’. Ky natyrisht konsiderohet mjaft më i rrallë se ‘tërmeti i projektimit’. Sipas disa indikacioneve tërmeti maksimal i mundshem mund të konsiderohet


23

tërmeti me periodë përsëritëse RP=1000 vjet. Ka edhe rekomandime për ta zgjedhur atë me intensitet 2 herë më të madh se sa tërmeti i projektimit. Nëse këtij të fundit i korrespondon p.sh. shpejtimi 0.25g, sipas këtyre rekomandimeve shpejtimi i tërmetit maksimal të mundshem do të merrej 0.5g. Në EC8 për këtë tërmet si dhe për kriteret përkatëse të projektimit nuk ka përcaktime specifike. Mund të konsiderohet se respektimi i masave specifike konstruktive suplementare që përmban ky eurokod ndihmojnë për një përballim të mundshëm edhe të një tërmeti të tillë eventual, por meqë ka pak të ngjarë që të ndodh ky veprim sizmik i rrallë gjatë kohës së jetës së strukturës, në rastet kur trajtohet ky veprim si një provë e sigurisë strukturore, mund të jenë të përligjura dëmtime serioze strukturore me kusht që të jetë përsëri e shmangur shembja e ndërtesës dhe jeta e njerëzve të jetë e garantuar. [2],[6] 2.5 Spektri i reagimit elastik horizontal Për komponentët horizontalë të levizjes sizmike spektri i reagimit elastik Se(T) përkufizohet nga shprehjet vijuese

0 ≤ T≤ TB : Se(T) = ag . S . ( )

−⋅⋅+ 15,21

B

ηTT (2.2)

TB≤T≤TC : Se(T)=ag . S . η . 2,5 (2.3)

TC≤T≤TD : Se(T) = ag .S . η . 2,5

TTC (2.4)

TD≤ T≤ 4s : Se(T) = ag . S . η . 2,5

⋅

2

C

TTT D (2.5)

Se(T) spektri i reagimit elastik T perioda e lëkundjeve e sistemit linear me një shkallë lirie;

ag shpejtimi projektues i truallit në tipin A të trojeve (ag= γI . agR); TB, TC kufijtë e degës me shpejtim spektral konstant; TC vlera që percaktojnë fillimin e rendit të reagimit me zhvendosje konstante në

spektër; S faktori i truallit; Η faktori korrigjues i shuarjes, me vlerë reference η =1 per 5% shuarje viskoze,

Figura 4Forma e spektrit të reagimit elastik


24

Vlerat e periodave TB, TC dhe TD si dhe të faktorit të truallit S që përshkruajnë formën e spektrit të reagimit elastik varen nga tipi i truallit.

Tab- 2-Vlerat e parametrave që përshkruajnë spektrin e rekomanduar të reagimit elastik të Tipit 1

Tipi i truallit S TB(S) TC(S) TD(S) A 1,0 0,15 0,4 2,0 B 1,2 0,15 0,5 2,0 C 1,15 0,20 0,6 2,0 D 1,35 0,20 0,8 2,0 E 1,4 0,15 0,5 2,0

Tab- 3-Vlerat e parametrave që përshkruajnë spektrin e rekomanduar të reagimit elastik të Tipit 2

Tipi i trualli S TB(S) TC(S) TD(S) A 1,0 0,05 0,25 1,2 B 1,35 0,05 0,25 1,2 C 1,5 0,10 0,25 1,2 D 1,8 0,10 0,30 1,2 E 1,6 0,05 0,25 1,2

Figura 5Spektri i rekomanduar i reagimit elastik i Tipit 1 per Tipe trualli nga A në E (shuarja 5%)


25

Figura 6 Spektri i rekomanduar i reagimit i Tipit 2 per Tipe trualli nga A ne E (shuarja 5%)

Për tipet e truallit S1 dhe S2 duhet të realizohen studime të veçanta për të marrë vlerat korresponduese të madhësisë S,TB, TC dhe TD.

Vlera e faktorit korrektues të shuarjes η mund të përcaktohet nga shprehja:

η = )5/(10 ξ+ ≥0,55 (2.6) ku: ξ raporti i shuarjes viskoze të strukturës, i shprehur në përqindje.

Spektri i reagimit elastik të zhvendosjes, SDE(T), duhet të përftohet nga transformimi i drejtëpërdrejtë i spektrit të reagimit elastik të shpejtimeve, Se(T), duke përdorur shprehjen vijuese:[6]

SDe(T) = Se(T)2

2

πT (2.7)

2.6 Spektri i reagimit elastik vertikal

Komponenti vertikale i veprimit sizmik duhet të paraqitet nëpërmjet një spektri reagimi elastik, Sve(T), që merret duke përdorur shprehjet (2.7)-(2.10).

0≤T≤TB : Sve(T) = avg . ( )

−⋅⋅+ 10,3η1

BTT (2.8)

TB≤T≤TC : Sve(T) = avg . η . 3,0 (2.9)

TC≤T≤TD : Sve(T) = avg . η . 3,0

TTC (2,10)

TD≤T≤ 4s : Sve(T) = avg. η .3,0

⋅

2

DC

TTT (2.11)


26

Përdoren dy tipe spektrash vertikalë: Tipi 1 dhe Tipi 2. Nëse tërmetet që kontribuojnë më shumë në rrezikun sizmik të përcaktuar për sheshin e ndërtimit me qëllim vlerësimin probabilitar të rrezikut kanë një magnitudë të valëve sipërfaqësore, Ms, jo më të madhe se 5,5 atëherë rekomandohet që të adoptohet Spektri i Tipit 2, kjo duhet të ndodhë dhe për spektrat që përkufizojnë komponentet horizontalë të veprimit sizmik. Për të pesë tipet e trojeve A, B, C, D dhe E vlerat e rekomanduara të parametrave S, TB, TC, dhe TD që përshkruajnë spektrat vertikalë jepen në Tabelën 3.4. Këto vlera të rekomanduara nuk aplikohen për tipet e veçanta të trojeve S1 dhe S2 [6]

Tabela 4 Vlerat e rekomanduara të parametrave që përshkruajnë spektrin e reagimit elastik vertikal Spektri avg/ag TB(S) TC(S) TD(S) Tipi 1 0,90 0,05 0,15 1,0 Tipi 2 0,45 0,05 0,15 1,0 2.7 Spektri elastik për analizën elastike

Kapaciteti i sistemeve strukturore për t’u rezistuar veprimeve sizmike në fazen jolineare lejon që përgjithësisht strukturat të projektohen mbi bazën e forcave që janë më të vogla se sa ato që i korrespondojnë një analize elastike lineare.

Për të shmangur analizën eksplicite joelastike strukturore gjatë projektimit nëpërmjet sjelljes duktile të elementëve dhe/ose mekanizmave të tjerë të saj, merret parasysh aftësia e strukturës për të shuar energji, duke kryer një analizë elastike bazuar në një spektër reagimi të reduktuar kundrejt atij elastik, që ne vijim do të quhet “spektri i projektimit”. Ky reduktim realizohet me anë të futjes në analizë të faktorit të sjelljes q.

Faktori i sjelljes q është një përafrim i raportit të forcave sizmike që mund të shfaqen në strukturë, nëse reagimi i saj do të ishte tërësisht elastik me 5% shuarje viskoze, kundrejt forcave minimale sizmike që mund të përdoren gjatë projektimit - të cilat rezultojnë nga analiza e një modeli elastik konvencional - duke siguruar ndërkaq një reagim të kënaqshëm të strukturs.

Vlerat e faktorit të sjelljes q mund të jenë të ndryshme në drejtime të ndryshme horizontale të strukturës, pavarësisht nga kërkesa që klasifikimi i duktilitetit duhet të jetë i njejtë në të gjitha drejtimet.

Për komponentët horizontalë të veprimit sizmik spektri i projektimit Sd(T), përkufizohet nëpërmjet shprehjeve vijuese : [6]

2 T 2,5 2 0≤T≤TB : Sd(T) = ag∙S∙ [— + — ∙ ( — - —)] (2.12) 3 TB q 3 2,5 TB≤T≤TC : Sd(T) = ag ∙ S∙ — (2.13)

q

2,5 TCTD

= ag ∙ S ∙ ---- ∙ [ ------ ] (2.14)

TC≤T≤TD : Sd(T) q T 2 ≥β . ag


27

ku: ag, S, TC, TD : ashtu siç përkufizohen më sipër Sd(T): spektri i projektimit; q faktori i sjelljes; β faktori i kufirit të ulët në spektrin horizontal të projektimit Vlera për faktorin β është =0,2.

Spektri i projektimit për komponentin vertikal të veprimit sizmik jepet nga shprehjet e mësipërme, me vleren e shpejtimit projektues të truallit në drejtimin vertical avg, që zëvendëson madhësinë ags të marrë të barabartë me 1,0.

Për komponentin vertikal të veprimit sizmik, normalisht do të duhet të adaptohet një faktor q i barabartë me 1,5 për të gjitha materialet dhe sistemet strukturore.

Adaptimi i vlerave të q më të medha se 1.5 per drejtimin vertikal duhet të argumentohet nëpërmjet analizave përkatëse. [6]


28

3. Rreziku Sizmik

3.1 Mënyrat e vlerësimit të rrezikut sizmik

Rreziku sizmik i referohet studimit të tërmeteve të pritshëm dhe efektet e mundshme që do të ketë kjo lëkundje e fortë e truallit në mjedisin ekzistues dhe në objektet e ndërtuara nga njeriu. Rezultatet e këtyre studimeve paraqiten në hartat e rrezikut sizmik, të cilat paraqesin levizjet relative në zona të caktuara të një rajoni.

Rezultatet e vlëresimit të rrezikut sizmik gjejnë aplikime të drejteperdrejta në projektimin antisizmik. [2] 3.2 Karakteristikat e ndërtesave rezistente ndaj tërmetit

Në rajonet sizmike aspekti i rrezikut sizmik duhet të merret parasysh në fazat e para të projektit, duke mundësuar kështu realizimin e një sistemi strukturor i cili, brenda kostove të pranueshme, kënaq kërkesat themelore të projektimit të një ndërtese. Parimet udhëzuese që përcaktojnë këtë projektim kundrejt rrezikut sizmik janë: 1. thjeshtësia strukturore ; 2. uniformiteti, simetria dhe pacaktueshmëria statike; 3. rezistenca dhe ngurtësia sipas të dy drejtimeve; 4. rezistenca dhe ngurtësia përdredhëse 5. sjellja diafragmatike (tip diafragme, si e një ndërkati të ngurte) në nivelin e katit; 6. themele të përshtatshme.

Këto parime përpunohen më tej në shpjegimet e mëposhtme: 1. Thjeshtësia strukturore

Thjeshtësia strukturore, që karakterizohet nga ekzistenca e rrugë – kalimeve të qarta dhe të drejtëpërdrejta për transmetimin e forcave sizmike

2. Uniformiteti, simetria dhe pacaktueshmëria

Uniformiteti karakterizohet nga një shpërndarje uniforme e elementëve strukturorë, i cili, nëse

realizohet në planimetri, lejon transmetim të shkurtër dhe të drejtëpërdrejtë të forcave inerciale të shfaqura në masat e shpërndara të ndërtesës.

Uniformiteti në zhvillimin e strukturës në lartësi të ndërtesës është gjithashtu i rëndësishëm, përderisa ai tenton të eleminojë shfaqjen e zonave të ndjeshme ku përqendrime të nderjeve ose kërkesa të duktilitetit të lartë mund të shkaktojnë shembje në mënyrë të parakohshme.

3. Rezistenca dhe ngurtësia sipas të dy drejtimeve

Lëvizja sizmike horizontale është një fenomen që shfaqet sipas dy drejtimeve (fenomeni bi-direksional) dhe prandaj struktura e ndërtesës duhet të jetë në gjendje t’u rezistojë veprimeve horizontale sipas çdo drejtimi.


29

4. Rezistenca dhe ngurtësia përdredhëse Përveç rezistencës dhe ngurtësisë anësore do të duhet që strukturat e ndërtesave të kenë rezistencë

dhe ngurtësi të përshtatshme përdredhëse, me qëllim që të kufizohet shfaqia e lëvizjeve përdredhese te cilat tëntojnë t’i sforcojnë elementët e ndryshëm strukturorë në mënyrë jouniforme

5. Sjellja diafragmatike në nivelin e katit

Mbulesat e ndërkateve veprojnë si diafragma horizontale që mbledhin dhe transmetojnë forca inerciale në sistemet strukturore vertikale dhe sigurojnë atë që këto sisteme të veprojnë së bashku për t’i rezistuar veprimit sizmik horizontal. Veprimi i mbulesave të ndërkateve si diafragma është veçanërisht i rëndësishëm në rastet e planimetrive komplekse dhe jouniforme të sistemeve strukturore vertikale, ose kur përdoren së bashku sisteme me karakteristika të ndryshme deformueshmërie horiontale (siç janë p.sh. sistemet duale ose mikste).

6. Themelet e përshtatshme Në këndvështrimin e veprimit sizmik, projektimi dhe ndërtimi i themeleve dhe i lidhjeve me strukturën sipër tyre duhet të sigurojnë atë që e gjithë ndërtesa t’i nënshtrohet një veprimi uniform sizmik.[4] 3.3 Elementët sizmikë primarë dhe dytësorë

Një numër i caktuar elementësh strukturorë (p.sh. trarë dhe/ose kollona) mund të projektohen si

elementë sizmikë “dytësorë”, pa marrë pjesë në sistemin rezistues ndaj veprimit sizmik të ndertesës. Soliditeti dhe ngurtësia e këtyre elementëve kundrejt veprimeve sizmike nuk duhet të përfillet. Këta elementë dhe lidhjet e tyre duhet të projektohen dhe konstruohen në mënyrë të tillë që të mbajnë ngarkesat e peshës kur këta u nënshtrohen zhvendosjeve të shkaktuara nga kushti sizmik më i pafavorshëm i projektimit. Do të duhet që në projektimin e këtyre elementëve të trajtohet në mënyrën e duhur lejimi i efekteve të vendit të dytë (efekteve P – Δ).

Të gjithë elementët që nuk projektohen si elementë sizmikë dytësorë konsiderohen si parësorë. Ata konsiderohen pjesë e sistemit rezistues ndaj forcave anësore;

Do të duhet që kontributi i elementëve sizmike dytësorë në ngurtësinë anësore të mos kalojë masën 15% të rezistencës përkatëse të elementëve sizmikë parësorë.

Caktimi i disa elementëve strukturorë si elementë sizmikë dytësorë nuk mund të ndryshojë klasifikimin e strukturës nga jo e rregullt në të rregullt, [2], [4] 3.4 Kriteret për rregullsinë në plan

Përsa i përket ngurtësisë anësore dhe shpërndarjes së masave, struktura e ndërtesës është

përafërsisht simetrike në plan sipas dy akseve ortogonale. Konfiguracioni në plan është kompakt, d.m.th. në çdo kat ai kufizohet nga një vijë poligonale

konvekse. Por edhe nëse ekzistojnë thyerje në plan, me kende dhe pjesë të hyra dhe të dala, rregullsia në plan mund të konsiderohet e plotësuar, me kusht që këto thyerje të mos ndikojnë në ngurtësinë në plan të mbulesave të ndërkateve dhe që, për çdo thyerje, sipërfaqja që përfshihet midis konturit të mbulesës së ndërkatit dhe një vije poligonale konvekse që mbështjell mbulesën e ndërkatit nuk tejkalon masën 5% të sipërfaqes së mbulesës së ndërkatit.


30

Ngurtësia në plan e mbulesave të ndërkateve është në mënyrë të mjaftueshme

e madhe në krahasim me ngurtësinë anësore të elementëve strukturorë vertikalë, e tillë që deformimi i katit të ketë efekt të vogël në shpërndarjen e forcave ndërmjet elementëve strukturorë vertikalë. Në këtë këndveshtrim do të duhet që format plane L, C, H, I, X të shqyrtohen me kujdes, veçanërisht përsa i përket ngurtësisë së krahëve anësore; kjo ngurtësi do të duhet të jetë e krahasueshme me atë të pjesës qendrore, me qëllim që të plotësohet kushti i diafragmës së ngurtë (rigjide). Aplikimi i këtij paragrafi do të duhej që të merrej parasysh për sjelljen globale të ndërtesës. Përkulshmëria λ = Lmax / Lmin e ndërtesës në plan është jo më e madhe se 4, ku Lmax dhe Lmin janë përkatësisht përmasa më e madhe dhe më e vogël në plan e ndërtesës, të matura ato (përmasat) sipas drejtimeve ortogonale.

Në çdo nivel dhe për çdo drejtim të analizës, sipas x ose y, jashtëqendërsia strukturore e0 dhe rrezja e përdredhjes r janë të tilla që të kënaqen të dy kushtet e mëposhtme, të cilët janë shprehur për drejtimin e analizës sipas aksit y : eox ≤ 0,30∙ rx rx ≥ ls

(3.1) ku :

eox largësia midis qendrës së ngurtësisë dhe qendrës së masës, matur sipas drejtimit x, i cili është normal me drejtimin e analizës së konsideruar ;

rx rrënja katrore e raportit midis ngurtësisë përdredhëse dhe ngurtësisë anësore në drejtimin y (“rrezja përdredhëse”);

ls rrezja e inercisë së mbulesës së ndërkatit në plan (rrënja katrore e raportit midis momentit polar të inercisë së mbulesës së ndërkatit në plan kundrejt qendrës së masave të mbulesës së ndërkatit dhe sipërfaqes së mbulesës së ndërkatit).

Të gjitha sistemet rezistuese ndaj ngarkesave anësore, si bërthamat (nuklet), muret ose ramat strukturore, vazhdojnë pa ndërprerje nga themelet deri në krye të ndërtesës.

Nëse të dy kushtet plotësohen, atëherë pozicioni i qendrave të ngurtësisë dhe rrezeve përdredhëse në të gjitha katet, mund të llogaritet si ato të disa madhësive, propocionale, me një sistem forcash dhe që shkaktojnë një zhvendosje njësore në nivelin e sipërm (kreun) të sistemeve të veçanta të rezistencës ndaj forcave anësore. Në ramat dhe në sistemet me mure fleksibël, ku si deformacione mbizotëruese janë ato të përkuljes, madhësitë e mësipërme mund të merren si momentet e inercisë së seksioneve tërthore të elementëve vertikale. Nëse, përveç deformacioneve nga përkulja, janë të rëndësishme edhe deformacionet nga prerja, atëherë këto mund të merren parasysh duke përdorur një moment inercie ekuivalent të seksionit tërthor. [4] 3.5 Kriteret për rregullsi në lartësi

-Të gjithë sistemet rezistues ndaj ngarkesave anësore, sikurse janë bërthamat (nuklet), muret ose ramat strukturorë, vazhdojnë pa ndërprerje nga themelet deri në kreun e ndërtesës ose, në rastin kur në lartësi të ndryshme janë të pranishme thyerje (“setbacks”)- deri në nivelin e sipërm të zonës së rëndesishme të ndërtesës.

-Ngurtësia anësore dhe masa e kateve të veçantë mbeten që të dy konstantë ose reduktohen gradualisht, pa ndryshime të theksuara, nga baza deri në nivelin e sipërm (kreun) të ndërtesës.

-Do të duhet që në ndërtesat me rama, raporti i rezistencës reale të katit kundrejt rezistencës së kërkuar nga analiza të mos ndryshojë në mënyrë jopropocionale midis kateve fqinjë.

-Kur janë të pranishme shkallëzimet apo thyerjet (“setbacks”) aplikohen kushtet vijuese shtesë:


31

a) për shkallëzimet (thyerjet) graduale që respektojnë simetrinë aksiale, shkallëzimi në lartësi në çdo kat nuk është me i madh se 20% e përmasës paraardhëse (të mëparshme) në plan në drejtimin e shkallëzimit (shih Fig. 1.1.a dhe 1.1.b);

b) për një shkallëzim (thyerje) që realizohet brenda pjesës së poshtme të ndërtesës me lartësi totale të sistemit kryesor strukturor, shkallëzimi nuk është më i madh se 50% të përmasës së mëparshme në plan (shih Fig. 1.1.c). Në këtë rast do të duhej që struktura e zonës së bazës që përfshihet brenda perimetrit të përftuar sipas projeksionit vertikal të kateve të mësipërm të projektohet nga ana strukturore e tillë që t’i rezistojë të paktën 75 % të forcave prerëse horizontale që do të shfaqeshin në atë zonë në një ndërtesë të ngjashme pa zgjerimin e bazes; c) në qoftë se shkallëzimet nuk respektojnë simetrinë, në çdo faqe shuma e shkallëzimeve për të gjitha katet është jo më e madhe se 30% e përmasës në plan të katit të parë dhe, ndërkaq, shkallëzimet e veçanta nuk janë më të mëdha se 10% të përmasës paraardhëse (së mëparshme) në plan (shih Fig. 7 d). [4]

(shkallëzimi ndodh sipër 0.15 H) (shkallëzimi ndodh poshtë 0.15 H)

Figura 7Kriteret për rregullsinë e ndërtesave me shkallëzim (thyerje) në lartësi


32

4. Risku sizmik 4.1 Përkufizimi i Riskut Sizmik

Risku sizmik nënkupton pasojat e pritshme të ngjarjes sizmike të parashikuar. Në pasojat e

pritshme hyn së pari humbja e jetës së njerëzve, plagosjet eventuale, humbjet ekonomike, etj. Të gjitha këto vlerësime të riskut sizmik janë probabilitare.

Një nga detyrat kryesore të inxhinierisë është të vlerësojë në mënyrë sa më të saktë riskun sizmik duke e krahasuar me kapacitetin strukturor sizmik të vetë ndertesës.

Nga këto krahasime dhe duke iu referuar nivelit të pranuar të riskut sizmik, konkludohet nëse kapaciteti strukturor sizmik është i mjaftueshem apo jo. Mbi këtë bazë përcaktohen eventulisht edhe përmirësimet e nevojshme për të respektuar kërkesat e një mbrojtjeje antisizmike sa më të sigurt, por edhe sa më ekonomike.

Për të mundësuar analizat inxhinierike të riskut sizmik përdoret kuptimi i vulnerabilitetit (V). Nëpërmjet vulnerabilitetit shprehet shkalla e dëmtimeve të ndërtesës, të vlerësuara këto në varësi të madhësisë së tërmetit, d.m.th të intensitetit I apo të shpejtimit ag të tij.

Në këndveshtrimin ekonomik vulnerabiliteti tregon shkallën e dëmtueshmërisë së një ndërtese, pra humbjet që mund të shkaktohen aty nëse eventualisht ndodh një tërmet me parametra të caktuar. Vulnerabiliteti ndaj tërmeteve katastrofik është 100 %.

Vulnerabiliteti është karakteriatik e ndërtesës dhe nuk lidhet me probabilitetin e ndodhjes së ngjarjes sizmike. Nëse analizat e riskut do konsideronin vetem humbje ekonomike, risku sizmik (R) do të shprehet si produkt i rrezikut sizmik H që karakterizon zonën me vulnerabilitetin mesatarizues sizmik V të ndërtesës apo të një grupi ndërtesash. Duke konsideruar shkallën e ekspozimit të ndërtimeve E, do kemi

R=H*V*E (4.1) Nëse H=0 (s’ka rrezik sizmik, zonë antizmike) atëherë pavarësisht nga vulnerabiliteti V, risku

sizmik R është 0. Edhe e kundërta është e vërtetë risku është zero R=0 edhe nëse rreziku H është i lartë (zona shumë sizmike) por ndërtesat janë tepër rezistente ndaj tërmeteve V=0. Risku është gjithshtu zero kur në një zonë me një rrezik të caktuar, nuk kemi ndërtime, pra shkalla e ekspozimit është zero E=0. [2]

4.2 Kërkesat e Sjelljes

Në rajonet sizmike strukturat duhet të projektohen dhe ndërtohen në mënyrë të tillë që, me një shkallë të nevojshme besueshmërie, të kënaqen kërkesat që vijojnë:

-Kërkesa e mosshembjes ("no-collapse"): Struktura duhet të projektohet dhe ndërtohet e tillë që të përballojë veprimin sizmik projektues, pa pësuar shembje lokale apo globale, duke ruajtur tërësinë e saj strukturore si dhe një kapacitet mbetës mbajtës të ngarkesave pas veprimeve sizmike

- Kërkesa e kufizimit të dëmtimeve: Struktura duhet të projektohet dhe ndërtohet e tillë që një veprim sizmik, i cili kundrejt veprimit

sizmik projektues, ka një probabilitet më të madh që të ndodhë, ajo ta përballojë pa pësuar dëmtime dhe kufizime përkatëse funksionaliteti, kostoja e të cilave do të ishte shumë e lartë në krahasim me koston e vetë strukturës. [4]


33

4.3 Kriteret e konformitetit (pajtueshmërisë) Me qëllim që të kënaqen kërkesat themelore të dhëna më sipër, duhet të kontrollohen gjendjet kufitare vijuese -Gjendjet kufitare të fundit - janë ato që lidhen me shembjen ose forma të tjera të shkatërrimit strukturor të cilat mund të rrezikojnë sigurinë e popullatës. -Gjendjet e kufizimit të dëmtimeve - janë ato që lidhen me ndodhjen e dëmtimeve që u pergjigjen gjendjeve përtej të cilave nuk kënaqen me kërkesat e specifikuara të sherbimi (funksionalitetit). [4] 4.3.1. Gjëndja e fundit kufitare

Sistemi strukturor duhet të verifikohet nëse ka kapacitet (aftësi) rezistence dhe disipimi energjie. Kapaciteti i rezistencës dhe i disipimit të energjisë që duhet t’i jepen një strukture janë te lidhur

me shtrirjen në të cilen duhet të shfrytezohet reagimi jolinear i saj. Në terma praktikë një bilancim i tillë, midis kapacitetit të rezistencës dhe atij të disipimit te energjisë, karakterizohet nga vlerat e faktorit të sjelljes q dhe klasifikimit të duktilitetit korrespondues. Si një rast limit, për projektimin e strukturave të klasifikuara si jo-disipative, nuk merret parasysh disipimi histeretik i energjisë dhe faktori i sjelljes mund të merret jo më i madh se vlera 1.5, që konsiderohet (përdoret) për marrjen parasysh të mbirezistencave. Për strukturat disipative faktori i sjelljes merret më i madh se 1.5, duke marrë në konsideratë disipimin histeretik të energjisë që ndodh kryesisht në zona të projektuara në mënyrë të veçantë, që quhen zona disipative ose rajone kritike.

Struktura duhet të kontrollohet si një e tërë nëse është e qëndrueshme kundrejt veprimit sizmik projektues. Duhet të shqyrtohen si qëndrueshmëria ndaj permbysjes, ashtu edhe ajo ndaj rrëshqitjes.

Duhet të verifikohet që elementët e themelit dhe mjedisi truall-themel janë në gjendje t’u rezistojnë efekteve vepruese që rezultojnë nga reagimi i strukturës që ngrihet mbi to, pa patur deformime të mëdha mbetëse. Gjatë përcaktimit të kundërveprimeve (reaksioneve), duhet të merret parasysh në mënyrë të përshtatshme rezistenca reale që mund të shfaqë elementi strukturor që trasmeton veprimet.

Duhet të verifikohet fakti që gjatë veprimit sizmik projektues sjellja e elementëve jostrukturorë nuk paraqet risqe ndaj njerëzve dhe nuk ka ndonjë efekt negativ në reagimin e elementëve strukturorë. 4.3.2. Gjendja e kufizimit të dëmtimeve

Duhet të sigurohet një shkallë e nevojshme besueshmërie kundrejt dëmtimeve të papranueshme, duke kënaqur kufijtë e deformimit ose kufij të tjerë përkatës. Në strukturat e rëndësishme për mbrojtjen civile, sistemi strukturor duhet të verifikohet nëse ka rezistencë dhe ngurtësi të mjaftueshme për të siguruar funksionin e shërbimeve jetësore të pajisjeve, referuar një ngjarjeje sizmike me periodë të përshtatshme përseritëse.[4] 4.4 Vlerësime të thjeshta të riskut sizmik

Risku i pranueshëm në një ndërtesë të veçantë përcaktohet dhe varet nga rëndësia sociale dhe

ekonomike e ndërtesës. P.sh. spitalet duhet të projektohen për të patur nivele më të ulëta të riskut se sa ndërtesa të konsideruara të zakonshme. [2] 4.4.1 Klasat e rëndësisë dhe faktorët e rëndësisë Ndërtesat klasifikohen në klasa rëndësie në varësi të pasojave që sjell shembja në jetën e njerëzve, të rëndësisë së tyre për sigurinë publike dhe mbrojtjen civile në periudhën e menjëhershme të


34

emergjencës pastërmetore, si dhe të rrjedhojave sociale dhe ekonomike të shembjes. Klasat e rëndësisë karakterizohen nga faktorë të ndryshëm të rëndësisë γI, Faktori i rëndësisë γI = 1.0 caktohet për një ngjarje sizmike që e ka periodën e përsëritjes së referencës

Tab- 4-Klasat e rëndësisë për ndërtesat

Klasa e rëndësisë

Ndërtesat

I Ndërtesa, integriteti strukturor i të cilave gjatë tërmetit është me rëndësi jetësore për mbrojtjen civile, si p.sh. spitalet, stacionet e zjarrfikseve, centralet energjitike, etj.

II Ndërtesa, rezistenca sizmike e te cilave ëështë me rëndësi në këndveshtrimin e rrjedhojave që shkakton një shembje, p.sh. shkolla, salla mbledhjesh, institucone kulturore etj.

III Ndërtesa të zakonshme që nuk u përkasin kategorive të tjera IV Ndërtesa të një rëndësie të vogël për sigurine publike, p.sh.

ndërtesa bujqësore, etj

Me qëllimin e diferencimit të besueshmërisë, sipas tabelës së mëposhtme mund të përcaktohen Klasat e Rrjedhojave (Pasojave) (“CC” – Consequences Classes”), duke marrë në konsideratë pasojat e shkatërrimit ose të keqfunksionimit të strukturës.

Tab- 5-Klasat e Rrjedhojave (Pasojave) (“CC” – Consequences Classes”)

Klasa e rrjedhojave

Përshkrimi Shëmbuj ndërtesash dhe veprash inxhinierike

CC3 Pasoja të rënda në humbjen e jetës së njerëzve, ose pasoja shumë të mëdha ekonomike, sociale ose të mjedisit.

Vendqendrime me grumbullime të mëdha njerëzish, ndërtesa publike ku pasojat e shkatërrimit janë të larta (p.sh. një sallë koncertesh).

CC2 Pasoja mesatare në humbjen e jetës së njerëzve, pasoja të konsiderueshme ekonomike, sociale ose të mjedisit.

Ndërtesa banimi dhe administrative, ndërtesa publike ku pasojat e shkatërrimit janë mesatare (p.sh. një ndërtesë administrative).

CC1 Pasoja të vogla (të ulta) në humbjen e jetës së njerëzve dhe pasoja të vogla ose të papërfillshme ekonomike, sociale ose të mjedisit.

Ndërtesa bujqësore ku normalisht nuk hyjnë njerëz (p.sh. magazinat, serrat bujqësore).

Vlerat e faktorit γI për klasën e rëndësisë III është me përkufizim i barabartë 1.0. Vlerat për faktorin γI për klasat I, II, dhe IV janë përkatësisht baraz me 1, 4 ; 1, 2 dhe 0.8. Për ndërtesat që ruajnë instalime ose materiale të rrezikshme do të duhet që faktori i rëndësisë të caktohet në përputhje me kriteret special. [4]

STUDIM MBI VULNERABILITETI SIZMIK TE GODINAVE SPITALORE NE SHQIPERI

35

5. Zhvillimi i metodologjive të vlerësimit të vulnerabilitetit sizmik Në dekadat e fundit, është vënë re në mbarë botën një rritje dramatike në humbjet e shkaktuara

nga katastrofat natyrore. Arsyet për humbjet në rritje janë të shumta, edhe pse këto sigurisht përfshijnë rritjen e popullsisë botërore, zhvillimet e reja të "super-qyteteve" (me një popullsi më të madhe se 2 milionë), shumë prej të cilave janë të vendosura në zonat e rrezikut të lartë sizmik, dhe dobësi të larta të shoqërive moderne dhe teknologjive.

Tërmeti i vitit 1994 në Northridge (Kaliforni, SHBA) ka prodhuar humbjen më të madhe që një tërmet ka siguruar afërsisht US $ 14000000000, dhe US $ 150 miliardë ishte kostoja e tërmetit të vitit 1995 në Kobe (Japoni). Kjo ishte humbja më e madhe që ka shkaktuar një tërmet. Edhe pse vlera e dollarit e humbjeve ekonomike në pjesën tjetër të botës mund të jetë shumë më e ulët se në Japoni dhe SHBA, ndikimi në ekonomitë kombëtare mund të jetë shumë më i madh për shkak të humbjeve në një pjesë të madhe të prodhimit kombëtar bruto (GNP) në atij viti. Coburn dhe Spence (2002) raportojnë humbje ekonomike për shkak të tërmeteve nga viti 1972 deri në vitin 1990, të tri humbjet më të mëdha të dimensioneve të GNP janë në vendet e Amerikës Qendrore si Nikaragua (1972, 40% e GNP), Guatemala (1976, 18% të GNP) dhe El Salvador (1986, 31% të GNP). Kur barra ekonomike bie plotësisht mbi qeverinë (siç ndodhi pas tërmetit të vitit 1999 në Kocaeli të Turqisë), ndikimi në ekonominë kombëtare mund të jetë dëmtuar; një nga zgjidhjet e mundshme është që të privatizohet vlersimi i rrezikut duke ofruar sigurim për pronarët e shtëpive dhe pastaj të eksportohen pjesë të mëdha të rrezikut në tregjet botërore të risigurimit . [7]

Tërmetet e kanë shoqëruar Shqipërinë që në vitet e para të dymijëvjeçarit. Tërmetet më të fuqishëm, Shqiperi dhe dëmet e shkaktuara prej tyre në vend:

Apoloni Viti 217 Durrës 334 Durrës 505 Butrint 1153 Durrës Mars 1273. Tërmeti shkatërron plotësisht Durrësin. 25 mijë banorë gjejnë vdekjen. Krujë 1617 Vlorë 12 tetor 1851. 20 të vrarë. Berat 17 tetor 1851. 400 ushtarë të vrarë në Kala. Shkodër Shkurt-tetor 1855, 12 tërmete që u ndjenë dhe në Delvinë dhe Bari të Italisë. Himarë 14.06. 1895. Shkodër 1.06.1905. Tërmeti me fuqi 9 ballë shkatërron 1500 shtëpi, duke lënë 200 të vrarë dhe 500 të plagosur. Ohër 18 shkurt 1911 Tepelenë 20.11.1920. Tërmeti shkakton 36 të vrare dhe 102 të plagosur. Ai shkatërroi 2 500 shtëpi dhe la pa strehë 15 000 veta. Peshkopi 24 gusht 1924. Shkatërrohen afro 80 % të shtëpive, 44 të vrarë dhe 119 të plagosur. Durrës 17.12.1926. Tërmeti kishte intensitet 8-9 ballësh. Lëkundjet u ndjenë dhe në Itali, Jugosllavi e Greqi. Vlorë, Tepelenë 21.11.1930. Tërmeti shkakton 30 të vrare e mbi 100 të plagosur. Korçë 28 janar 1931 Shkodër 1943. Regjistrohet një tërmet tetë ballësh. Lushnje, Fier, Rrogozhinë, Peqin e Berat 1.09.1959. Tërmeti kishte intensitet 8-9 ballë. Korçë 26 maj 1960, ku u shkatërruan 1479 ndërtesa. Fier, Tepelenë, Berat, Lushnjë 18 mars 1962. Tërmeti tetë ballësh shkakton 5 të vrarë e 77 të plagosur


36

dhe u shkatërruan 2 700 shtëpi. Dibër, Librazhd 30.11.1967. Shkatërrohen 177 fshatra, gjejnë vdekjen 12 veta dhe 174 të tjerë plagosen. Karakteristike e këtij tërmeti është thyerja e tokës me gjatësi mbi 10 kilometra e zhvendosje vertikale të dheut deri në 50 centimetra. Shkodër, Librazhd 3.11.1968. Shkodër, Lezhë 15.04.1979. Dëmtohen 17 118 shtëpi e objekte social-kulturore. Roskovec 17 nëntor 1982. Ndihet edhe në Fier, Librazhd e Berat, ku u shkatërruan 16 534 ndërtesa, u vra 1 person dhe 12 të tjerë u plagosën. Tiranë 7 janar 1988. U dëmtuan 2083 shtëpi Fushë-Bardhë, Gjirokastër 26 mars 1990 [8],[1]

Në Turqi, vlerësimi i tërmetit të 19 Tetorit 1999 nxori një bilanc me 17127 të vdekur, 43959 të plagosur dhe 300.000 njerëz mbeten të pastrehë pas tërmetit. Raportet nga ajo periudhë tregojnë se 120.000 shtëpi ishin dëmtuar në mënyrë të pariparueshme, 50.000 ishin dëmtuar në mënyrë shumë të rëndë dhe 2.000 ndërtesa u shembën fare. Tërmeti pati pasoja të medha në zonat e industrializuara dhe me dëndësi të lartë të popullsisë, duke përfshirë rafineritë e naftës, fabrika të prodhimit të makinave, etj. Tërmeti shkaktoi një zjarr gjigand për shkak të rënies së një kulle në një nga fabrikat e përpunimit të naftës në Tüpraş. [7]

Tërmeti i Kocaeli i 17 Gusht 1999 Efekti mbi ndërtesa Tërmeti i 1999 në Kocaeli shkaktoi dëme të shumta ose shembje të shumë ndërtesave në 7 provinca në një distance 250 km nga Stambolli në Bolu. 70% e shkatërrimeve ndodhi në qytetet e Adapazarit, Golcukut, Izmirit, Topcularit dhe Kularit. Të gjitha vdekjet dhe plagosjet kanë si shkaktare shembjen e ndërtesave. Në 6 shtator 1999 qendra e krizës pranë qeverisë turke raportoi se 20.957 ndërtesa ishin dëmtuar rënde ose shembur dhe 15.135 njerëz kishin vdekur. Këshilli i sigurisë kombëtare në Turqi vlerësoi se 200.000 njerëz ishin të pastrehë. Raporte të tjera flisnin për 120.000 ndërtesa të dëmtuara shumë rëndë dhe 600.000 njerëz të pastrehë. Humbjet nga shkatërrimi i ndërtesave u raportuan rreth $5 bilionë dollarë amerikanë. Ndërtesat iu nënshtruan një lëvizje të fortë të truallit dhe në disa raste edhe një zhvendosjeje të tij apo lëngëzimi apo përmbytje nga uji i detit. Shumë ndërtesa ndodheshin mbi përplasjen e pllakave dhe pësuan një zhvendosje horizontale deri në 4 m dhe një vertikale deri në 2 m për shkak të përplasjes së pllakave ose të çarjes së tokës. Disa ndërtesa u “fshin” fare nga valë deti në detin Marmara. [7]

Formulimi i një modeli për humbjet nga tërmet për një rajon të caktuar nuk është vetëm në interes të parashikimit të ndikimit ekonomik të tërmeteve në të ardhmen, por mund të jetë gjithashtu me rëndësi për zbutjen e rrezikut.

Formulimi i humbjeve që mund të vijë nga një tërmet i cakuar në një rajon të caktuar nëpërmjet krijimit të një modeli, nuk është vetëm në interes të parashikimit ekonomik të humbjeve nga tërmetet e ardhshme, por ky vlerësim i humbjeve ka një ndikim të madh edhe llogaritjen e riskut sizmik të objekteve në atë zonë. Përveç kësaj, modeli mund të përdoret për të zbutur rrezikun përmes përmirësimit të kodeve sizmike për projektimin e ndërtesave të reja, kostoja shtesë për sigurimin e rezistencës sizmike mund të krahasohet në mënyrë sasiore me humbjet e mundshme që shmangen më pas. Për më tepër, modeli i humbjeve nga tërmetet e mundshme mund të përdoret për të hartuar skemat e retrofitit duke kryer studimet rreth kostove/përfitimeve për lloje të ndryshme të skemave të ndërhyrjes strukturore. Modelet e humbjes nga tërmeti duhet, të përfshijë të gjitha rreziqet e mundshme nga tërmetet: lëkundjet e amlpifikuara të tokës, shkarjet e tokës, lëngëzimin, shkëputjet e sipërfaqjeve, dhe cunamin. Megjithatë, lëkundjet e forta të tokës shpesh janë konsideruar rrezik vetëm në metodat e vlerësimit të

http://en.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCpra%C5%9F


37

humbjeve, kjo është një metodë e pranueshme nga të gjithë, sepse kur madhësia e modelit të humbjes rritet, ndikimi relativ nga rreziqet dytësore, të tilla si lëngëzimi dhe shkarja e tokës ulen

Ndërtimi i një modeli të humbjeve për një tërmet për një rajoni qytet apo vend përfshin hartimin e një baze të dhënash, hartimin e veprimtarisë së tërmetit, kushtet e terrenit, parashikimin e lëvizjeve të tokës, të objekteve të ndërtimit dhe të ekspozimit të infrastrukturës, si dhe karakteristikat e vunetarbilitetit të objekteve te ekspozuara.

Qëllimi kryesor i një modeli humbjeje është për të llogaritur rrezikun sizmik dhe për ta bashkura këtë rrezik me vunerabilitetin e materialeve të ndërtimit të ekspozuara, të tillë që shpërndarja e dëmtimit të materileve të ndërtimit mund të parashikohet; raportet e dëmeve, me të cilat lidhet kostoja e riparimit dhe të zëvendësimit me koston e prishjes dhe zëvendësimit të strukturave, pastaj mund të përdoret për llogaritjen e humbjes. Një komponent i rëndësishëm i një modeli humbjeje është një metodologji për të vlerësuar vulnerabilitetin e mjedisit të ndërtimit. Ndjeshmëria sizmike e një strukture mund të përshkruhet si sensibilitet e saj nga dëmet që do të shkaktohen nga lëvizjet e papritura të tokës.

Qëllimi i vlerësimit të vulnerabilitetit është që të sigurojë mundësinë e një niveli të caktuar të dëmtimit të një lloji të caktuar ndërtese për shkak të një skenari tërmeti. Metodat e ndryshme për vlerësimin e vulnerabilitetit që kanë qenë të propozuara në të kaluarën për përdorim e llogaritjes së humbjes mund të ndahen në 4 kategori kryesore: empirike, analitike, hibride.[7]

Figura 8 Komponentët e vlerësimit të rrezikut sizmik dhe zgjedhjet për procedurën e vlerësimit të vulnerabilitetit

INSKENIMI I TERMETIT

Karakteristikat e levizies se truallit

Shkalla e demeve

Metoda e vleresimit te VULNERABILITETIT

EMPIRIKE

METODA ITALIANE

Metoda RVSMetodaTurkeMetoda Japoneze

ANALITIKE

Spektri i kapaciteteve

HAZUS


38

Vlerësimi i nevojave të vulnerabilitetit duhet të bëhet për një karakterizim të veçantë të levizjes së tokës, e cila do të përfaqësojë kërkesën sizmike të tërmetit në ndërtesë. Parametri i zgjedhur duhet të jetë në gjendje të lidhë lëvizjen e tokës me dëmtimin e ndërtesave.

Tradicionalisht, intensiteti makrosizmik dhe shpejtimi maksimal (PGA) ka qenë përdorur, ndërsa propozimet më të fundit e kanë lidhur ndjeshmërinë sizmike të ndërtesave me spektrat përgjegjës të nxjerra nga lëvizjet e tokës.

Çdo modeli i metodës së vlerësimit të vulnerabilitetit të dëmit në një nivel të veçantë të dëmit; shembuj që përdoren shpesh përfshijnë shkallën e simbolit (MSK Medvedev dhe Sponheuer, 1969), shkalla e modifikuar Mercalli dhe shkalla EMS98

Në procedurat e vulnerabilitetit empirike, shkalla e dëmit është përdorur për të prodhuar statistikat e dëmit pas tërmetit, ndërsa në procedurat analitike kjo është në lidhje me vetitë mekanike të gjendjes limit të ndërtesave, të tilla si kapaciteti lidhës i ndër-kateve. Një theks i madh ka qenë vendosur në vlerësimin e e vulnerabilitetit të mjedisit të ndërtuar në një shkallë urban për t’u përdorur në metodologjitë e vlerësimit të rrezikut dhe humbjeve. [7]


39

5.1-Metoda empirike

Ka disa lloje kryesore të metodave empirike për vlerësimin e vulnerabilitetit sizmik të ndërtesave që janë të bazuara në dëmin e vërejtur pas tërmeteve, 1) Metoda Italiane e indeksit te vulnerabilitetit Metoda përdor një formë studimi në terren për të mbledhur informacion mbi parametrat e rëndësishme te ndërtesës, të cilat mund të ndikojnë demtueshmerine e saj 2) Metoda turke 3) Metoda RVS Kjo metodologji shqyrtimit është përmbledhur në një formë një faqëshe, e cili kombinon një përshkrim të ndërtesës, ekspozimin e saj dhe banorët, dhe një vlerësim të shpejtë strukturor në lidhje me rrezikun sizmik të saj. 4) Metoda Japoneze 5.1.1 .Metoda Italiane e Indeksit të Vulnerabilitetit

Metoda përdor një formë studimi në tërren për të mbledhur informacion mbi parametrat e rëndësishme të ndërtesës , të cilat mund të ndikojnë dëmtueshmërinë e saj: për, shembull planin dhe lartësinë, llojin e konfigurimit të themeleve, elementët strukturorë dhe jostrukturorë, gjendjen e ruajtjes, llojin dhe cilësinë e materialeve. [9]

Ka njëmbëdhjetë parametrat në total, të cilat janë identifikuar të paturit nga një deri në katër koeficientë të kualifikimit, nga A (optimale) deri në C (e pafavorshme) - dhe janë ponderuar për të llogaritur rëndësinë e tyre relative. Indeksi global Iv i çdo ndërtësë është e vlerësuar duke përdorur formulën e mëposhtme:

Iv=∑KiWi (5.1) Metoda italiane e indeksit të vulnerabilitetit përdor dy nivele vëzhgimi për të përcaktuar

koeficientin e vulnerabilitetit për strukturën. Në metodën e parë përcaktohet cilësia e truallit në të cilin është ndërtuar ndërtesa dhe dëmtimet e dukshme të ndërtesës . Në nivelin e dytë të vëzhgimit përdoren 11 parametra për të identifikuar sistemin kryesor struktural të objektit dhe mangësitë thelbesore ndaj lëvizieve sizmike. Parametrat janë:

1) Lloji I sistemit rezistues dhe organizimi i tyre ky parametër përshkruan karakteristikat e sistemit struktural të ndërtesës , duke e përcaktuar atë si sistemi që thith 70% të veprimit sizmik. Pikët përcaktohen nëpërmjet kritereve të mëposhtme: A) Ndërtesa më sistëm kryesor mbajtës i cili përbëhet nga mure prej betoni të armuar ose nga kombinimi I ramave prej betoni të amruar më mure tulle që përputhet më të gjitha kërkesat në vijim:

i. Muret e tullës janë bërë prej matëriali të qëndrueshëm si tulla solide ose gjysëm solide, blloqë të parapërgatitura ose blloqe guri të prera mirë, të lidhura së bashku nga llac cilësor

ii. Të çarat në muret e tullës nuk duhet të kalojnë 30% të sipërfaqës totale të murit, (ab < 0.3 h L) iii. Raporti I përkulshmërisë së murit (lartësi/trashësi) është më pak së 20 (h/e<20) iv. Ndarja vertikale ndërmjet majës së traut dhe majës së murit është më pak së 1 cm (f<1 cm) v. Dalja e murit nga rama duhet të jetë më pak së 20% e trashësisë së murit (s<0.2e)

vi. Sipërfaqja e kollonave duhet të jetë 25 herë më e madhe së trashësia e murit (cd>25e) vii. Kapaciteti i forcës prerësë në mure duhet të jetë më e madhe ose e barabartë më 30-35T/m2


40

B) Objekt me rama betoni dhe mure tulle që nuk përputhen më A, por përputhen më karakteristikat e mëposhtme

i. Çarjet në muret e tullës nuk kalojnë 60% të sipërfaqës totale (ab<0.6hL) ii. Raporti I përkulshmërisë së murit (lartësi/trashësi) është më pak së 30 (h/e<30)

iii. Dalja e murit nga rama duhet të jetë më pak së 30% e trashësisë së murit (s<0.3e) iv. Ndarja vertikale ndërmjet majës së traut dhe majës së murit është më pak se 3 cm (f<3 cm) v. Sipërfaqja e kollonave duhet të jetë 20 herë më e madhe së trashësia e murit (cd>20e)

vi. Kapaciteti I forcës prerëse në mure duhet të jetë më e madhe ose e barabartë me 15-20T/m2

C) Objekte të cilat nuk përputhen me kërkesat e A dhe B

Figura 9 Dimensionet për vlerësimin e llojit të sistemit mbajtës dhe organizimi I tyre

2. Cilësia e sistemit mbajtës vlerëson cilësinë e sistemit mbajtës me kritere që kanë të bëjnë me materialet e ndërtimit, mënyra e montimit të elementëve, karakterisitikat dhe zbatimi i cilësisë. Për këtë qëllim disa detaje konsturuktive janë studiuar dhe krahasuar me ato të ndërtesës. Kualifikimet janë bërë nëpërmjet plotësimit të pyetësorëve të mëposhtëm: A) Ndërtesa me karakteristikat e mëposhtme

i. Betoni në strukturë paraqet një konsistence të mirë, me rezistencë ndaj gërvishtjeve, ku vërehet një zbatimi i mirë i punimeve. Zona të parregullta me porozitet të madh nuk janë verifikuar

ii. Nuk vërehet deformim i shufrave të çelikut në sipërfaqe të elementëve strukturor. Vazhdojnë të ekzistojnë shtresat mbrojtëse të betonit

iii. Muret e tullës janë ndërtuar me element konsistenc të mirë dhe me formë të rregullt, të lidhura me llac të cilësisë së mirë. Llaci nuk paraqet degradim dhe I reziston gërvishtjeve

B) Ndërtesa me karakteristika që nuk përputhen me ato të A ose C C) Ndërtesa më të paktën dy nga karakteristikat e mëposhtme

i. Beton i cilësisë së ulët ii. Shufrat e çelikut kanë dalë në sipërfaqe, janë ndryshkur ose nuk janë shpërndarë në

mënyrë të drejtë në elementët strukturorë iii. Nyjet e ramave janë ndërtuar me mangësi iv. Muret e tullës paraqesin cilësi të ulët v. Cilësi e ulët e konstruktive dhe e punimeve


41

3. Rezistenca tradicionale vlerëson, nëpërmjet kalkulimëve të thjeshta, raportin ndërmjet forcës prerëse që vepron në bazë dhe rezistencës që paraqët objekti ndaj kësaj force. Forca prerëse në bazë është përcaktuar nëpërmjet spektrit elastik të reagimit, ndërsa Rezistenca ndaj kësaj force është funksion I kapacitetit rezistues të elementëve përbërës të strukturës. Nëse quajmë F rezistencën ndaj forcës sizmike në nivelin ‘n’, mund ta llogarisim rezistencën nëpërmjet formulës (5.2) :

F=0.4RWIhi ∑Wi/∑WIhi (5.2) Ku Wi dhe hi janë pesha dhe lartësia e nivelit i. Këto rezultate janë marrë duke konsideruar vetëm një modë me vektor modal linear. R është ordinatë spektrale dhe përcaktohet nëpërmjet formulave (5.3) (5.4):

R=R0 Nëse 0<T<T0 (5.3) R=R0/(T/T0) Nëse T> T0 (5.4)

Ku : T=0.02H. (5.5) R0, T0 dhe r varen nga lloji i tokës në të cilën është ndërtuar objekti, këto vlera merren në tabelen më poshtë. T është perioda vetiake e ndërtesës

Tab- 6–Koeficientet per llogaritien e α ne funksion te truallit

Lloji i dheut T0 r R0 Tokë shumë e fortë shkëmbore

0.35 2/3 2.5

Tokë mesatare 0.8 2/3 2.2 Procedura për vlerësimin e rezistencës ndaj forcës prerëse kërkon llogaritien e një koeficienti pa dimensionë α, i cili paraqet raportin empirik ndërmjet rezistencës dhe forcës vepruese.

α=C/0.4R (5.6) C= A0τ/ qN (a) q={(AX+AY)/At}hP+Ps (b) A0=min(AX,AY)/ At (c) (5.7,a,b,c) Ku N është numri i katëve, At është Sipërfaqja totale e katit në metra katrore, Ax dhe Ay janë sipërfaqët rezistuesë në 2 drejtimët kryesore të ndërtesës , h është lartësia mesatare e katit, Pm është pesha specifike e elementit në sisëmin mbajtës, Ps është pesa për njësi sipërfaqeje e dyshemësë, τ është Rezistenca në prerje e sëcilit prej matërialeve dhe gjendet nëpërmjet marrëdhënies:

τ=∑τiAi/∑Ai (5.8) pasi përcaktohet α bëhet klasifikimi në katëgori

A. Nëse α>1.5 klasifikohet në A B. Nëse 0.7<α<1.5 klasifikohet në B C. Nëse α<0.7 klasifikohet në C

4. Vendndodhja dhe kushtet e truallit nëpërmjet kontrollit vizual, ky parametër vlerëson në mënyrë cilësore ndikimin e terenit dhe themeleve në sjelljen sizmike të një strukture. Kontrolli visual të limiton vetëm në konsistëncën dhe në pjerësinë e terenit , diferenca ndërmjet niveleve të themeleve dhe prania e përforcimeve josimëtrike ose të pabalancuara. Klasifikimi është si më poshtë

A. Objekt të ndërtuara mbi një truall stable më pjeresi më të vogël së 15% ose objekt I ndërtuar mbi shkemb të fortë më pjerrësi që nuk kalon 30% pa praninë e përforcimeve josimetrike apo të pabalancuara

B. Objekt që nuk përputhen më kategorizimët e A ose C


42

C. Objekt me themele të pamjaftueshme për çfarëdo kategori trualli. Objekte të ndërtuara mbi toka të dobëta me pjerrësi më të madhe se 30% ose mbi toka shkëmbore me pjerrësi më të madhe se 60%. Përforcime asimetrike ose të pabalancuara janë vërejtur

5. Konfigurimi plan ky parametër llogarit shpërndarjen e masës dhe të ngurtësisë ndërmjet elementëve strukturorë, gjithashtu edhe forma plan e ndërtesës . Vlerësimi bëhet nëpërmjet vlerës që merret nga marrëdhënia e treguar në figurën e mëposhtme. Raportet β1=a/L, β2=e/d, β3=Δd/d, β4=c/b. Ku a është dimensioni më i vogël i katërkëndëshit jashtë shkruar ndërtesës , L është përmasa më e madhe e katërkëndeshit jashtëshkruar ndërtesës , e është jashtëqëndërsia ndërmjet qëndres së masës dhe asaj të ngurtësisë, d është përmasa në drejtimin më të pafavorshëm të objektit, c dhe d janë përmasat e veshëve në rastët e formave në plan ‘H’, ‘T’, ‘L’ ose ‘C’.

Figura 10 Konfigurimi plan i parametrave te nderteses

A. Formë e rregullt në plan e strukturës e cila përputhet me një nga kushtet e vendosura më poshtë: i. Raporti β2 është më i vogël së 0.2

ii. Të paktën 70% e elementeve kenaq kushtin β3<0.2 iii. Raporti β1 është më i madh së 0.4 iv. Të gjithe veshet e formave “T” dhe “C” në plan kenaqin kushtin β4>0.5

B. Ndërtesa që nuk përfshihen në klasifikimin sipas A ose C C. Formë e parregullt planë e cila kënaq të paktën një nga kushtet e mëposhtme:

i. Raporti β2 është më i madh se 0.4 ii. Të paktën 70% e elementeve kënaq kushtin β3>0.2

iii. Raporti β1 është më i vogël së 0.2 dhe më shumë se 30% e elementeve kanë β3>0.2 iv. Të paktën një nga veshët e formave “T”, “C”, “H”, “L” në plan kënaqin kushtin β4>0.25

6. Konfigurimi në lartësi ky parametër konsideron tre kritere bazike për të vlerësuar konfigurimin vertikal. I pari, llogarit parregullsinë në lartësi nëpërmjet përshkrimit të të dalave vertikale, duke përdorur raportin ndërmjet lartësisë totale të strukturës (H) dhe lartësisë të të dales (T). I dyti, krahason faktoret që përcaktojnë variacionin e masës (δM) ndërmjet kateve të një pas njëshme (±δM/M), ku M është masa e katit të mëpasëm inferior, ose gjithashtu variacioni i sipërfaqes (δA) ndërmjet katëve të njëpasnjëshëm (±δA/A), ku A është Sipërfaqja e katit inferior. Kriteri i tretë llogarit ndryshimin e sistemit mbajtës në lartësi, si jovazhdueshmëria e mureve struktural ose mure josimetrik (në formë apo në matërial), ose verifikimi i jovazhdueshmërisë në lartësi të ramave (katët e buta). Duke përdorur këto kritere, metoda klasifikon këto parametra nëpërmjet instruksionëve të mëposhtme:

A. Struktura e ndërtesës ka një konfigurim të rregullt në lartësi, dhe nuk ka variacion në lartësi në sistemin strukturor. Raporti T/H është ose më I vogël se 0.1 ose më i madh se 0.9

B. Objekt që nuk përputhen me kategorizimet e A ose C

C. Ndërtesa me variacion në lartësi në sistemin e tyre strukturor, që nuk ka të bej vetëm me vendndodhjen e këtyre elementeve, por gjithashtu edhe me sasinë e tyre, cilësinë dhe llojin e elementit strukturor. Ndërtesa me rritje të masës me shumë se 20% në dy kate të njëpasnjëshme


43

që shfaqin 0.1 ≤ T/H ≤ 0.3, ose 0.7 ≤ T/H ≤ 0.9. Ndërtesat pa ndryshim në lartësi në sistemin struktural, por që shfaqin 0.3 ≤ T/H ≤ 0.7 dhe ndryshimi I masës ndërmjet 2 katëve të njëpasnjëshëm është më i madh se 40%.

Figura 11 Konfigurimi vertikal i objektit

8. Lidhja ndërmjet elementeve lidhja tra-kollonë ose soletë-kollonë janë kritike në transferimin e forcës anësore dhe në rezistencën e strukturës. Një përformancë e ulët e lidhjes ndërmjet këtyre elementeve çon në një sjellje jo duktile të strukturës duke rritur mundësinë e një dëmi seriozë apo të kolapsit. Metoda Italiane e konsideron këtë problem nëpërmjet vlerësimit të tre parametrave: γ1=s/b , γ2=e/b’min, dhe γ3=e/b” Ku: s është dalja e një trau të gjërë në krahasim me kollonën, b është dimensioni i kollonës në atë drejtim, e është jashtëqëndërsia ndërmjet akseve të trareve dhe kollonave, b’min është vlera më e vogël ndërmjet gjërësisë së traut dhe të kollonës, dhe b” është dimensioni i kollonës përpendikular më drejtimin nën shqyrtim. Parametrat e mësipërm janë paraqitur në figurën më poshtë:

Figura 12 Vlerësimi i faktoreve për lidhjen ndermjet elementëve

A. Lidhja është në kushte të mira nëse kënaq kërkesat e mëposhtme: i. γ1<0.2 , γ2<0.2 dhe γ3<0.3

ii. Dimensioni më i vogël i kollonave me sforcim mesatar shtypës 15% më të madh se rezistenca e tyre, është më e madhe se 25 cm.


C. Objekt me mangesi në lidhjet e nyjeve, që plotëson një nga kushtet e mëposhtme i. Më shumë së 70% e lidhje nuk kënaqin kushtet për një klasifikim në A


44

ii. Më shumë së 30% e lidhjeve kanë s > 0.4b, e > 0.3b’min ose që e > 0.4b’’. iii. Dimënsioni më i vogël i kollonave më sforcim mësatar shtypes 15% më të madh së

Rezistenca e tyre, është më e vogël së 25 cm. 9. Elementët strukturore me duktilitet të ulët ky parametër vlerëson prezencën e elementeve më duktilitet të ulët, do të thotë identifikimin e konfigurimit të tyre, gjeometrisë dhe vendndodhjes së tyre siç tregohet në figurë. Cilësimi i objektit bëhet duke e futur në një nga klasat e mëposhtme:

A. Ndërtesa pa element me duktilitet të ulët, ose ato ndërtesa të cilat nuk mund të futen as në B as në C

B. Ndërtesa më element më duktilitët të ulët, të cilat plotësojnë një nga kushtet e mëposhtme: i. Lartësia e elementit më të shkurtër strukturor është më pak së gjysma e lartësisë së

elementeve të tjere strukturor (h/H) ii. Ekziston vetëm një element strukturor më lartësi më të ulët së 2/3 e elementeve të tjerë,

por zotëron një nivel të lartë duktiliteti

C. Ndërtesa më elementë me duktilitet të ulët të cilët plotësojnë një nga kushtet e mëposhtme: i. Lartësia e elementit më të shkrurtër strukturor është më pak së 25% e lartësisë së elementeve

të tjerë strukturor. ii. Ekziston vetëm një element strukturor me lartësi më të ulët së gjysma e elementeve të tjerë,


Figura 13 Identifikimi i elementëve më duktilitët të ulët.

10. Elementët jostrukturor metoda i klasifikon këto elementë si të brendshëm ( mure ndares, mobilje, tavanë të varur, etj.) dhe të jashtëm (antëna, parapete, mure tulle dhe panele, oxhaqe, ballkone, etj.) Elementë që mund të shkatërrohen ose jo, plotësisht ose pjesërisht varen nga lidhja që këta element kanë më elementin kryesor mbajtës. Klasifikimi është si më poshtë:

A. Ndërtesa më elementë të jashtëm strukturore të lidhur mirë sistemin kryesore mbajtës dhe më elementë të brendshëm jo strukturore në gjendje stable edhe pse jo të lidhur me sistemin kryesor mbajtës

B. Ndërtesa me element të jashtëm jo strukturor në gjendje të stabilizuar, megjithëse jo të lidhur me strukturën kryesore mbajtëse ose me lidhje me problem. Muret e tullës dhe panelet mbi konsola verifikojnë se të gjitha bazat janë mbështetur nga të tillë element në katët më poshtë.

C. Ndërtesa me elementë të jashtëm jostabël, të lidhur në mënyrë shumë të keqe me strukturën ose elementë të cilët nuk mund të klasifikohen në A ose B. Akset e mureve të tullës dhe të paneleve mbi konsola nuk përputhen në kate të ndryshme


45

11. Ruajtia e strukturës ky është një parametër subjektiv, i cili vlerësohet nëpërmjet një vizualizimi të thjeshtë. Vlerësimi bëhet nëpërmjet klasifikimeve të mëposhtme:

A. Ndërtesa në të cilën elementët strukturorë nuk shfaqin plasaritje dhe pa dëme të dukshme në themele. Elementët jostrukturorë në ndërtesë janë në formë të mirë dhe nuk shfaqin dëmtime të dukshme.

B. Ndërtesa të cilat nuk klasifikohen dot në A ose në C. C. Më shumë së 30% e elementëve kryesorë mbajtës paraqësin plasaritje, soletat janë plasaritur

dukshëm më shumë së 5mm dhe themele të dëmtuara. Pasi kemi klasifikuar objektin në të njëmbëdhjetë parametrat, llogarisim koericientin e vulnerabilitetit nëpërmjet formulës:

Iv=∑KiWi (5.9) Tab- 7-Tabela për përcaktimin e indeksit të vulnerabilitetit me metodën Italiane

Nr Parametri Klasifikimi Ki

Pesha

A B C W i 1 Lloji i sistemit rezistues dhe

organizimi i tyre 0 1 2 4

2 Cilësia e sistemit mbajtës 0 1 2 1 3 Rezistenca tradicionale -1 0 1 1 4 Kushtet lokale të truallit 0 1 2 1 5 Diafragmat 0 1 2 1 6 Konfigurimi në plan 0 1 2 1 7 Konfigurimi në lartësi 0 1 3 2 8 Lidhja ndërmjet elementëve 0 1 2 1 9 Elementët strukturore me duktilitet

të ulët 0 1 2 1

10 Elementët jostrukturorë 0 1 2 1 11 Ruajtja e strukturës 0 1 2 2 Indeksi i vulnerabilitetit shkon nga 0 deri në 382.5, por është normalizuar në përgjithësi nga 0 në

33, ku 0 përfaqëson Ndërtesat më pak të rrezikuara dhe 33 ato më të pambrojtura.Metoda italiane e indeksit të vulnerabilitetit na jep edhe një vlerësim ekonomik të dëmit që do të sillte shkatërrimin e një objekti të caktuar. Ky vlerësim është për strukturat prej betoni të armuar. [9]

Figura 14 Funksioni i vulnerabilitetit për struktura beton/arme [Barbat, 1998].


46

5.1.2 Metoda Turke Kohët e fundit, pas tërmetit të vitit 1999, në qytetet e Kocaeli dhe Duzce, Qeveria e Turqisë dhe Agjensia Ndërkombëtare Japoneze për Bashkëpunim, JICA) doli përpara për zbatimin e një vlerësimi rajonal sizmik dhe program rehabilitimi. Studiuesit nga universitetet e ndryshme ishin të përfshirë në këtë program i cili u mbështet nga Qeveria e Turqisë dhe JICA. [10], [11] U propozua një procedurë e thjeshtë me dy nivele për vlerësimin e gjendjes së një ndërtese. Në këtë procedurë u identifikuan ndërtesat më të rrezikuara që mund të pësojnë dëme të rënda nga një tërmet në të ardhmen. U realizua një studim i 477 objekteve të dëmtuara (1-7 katëshe) te prekur nga tërmeti Duzce (nëntor 1999). Kjo u plotësua, për të formuar një bazë të dhënash të ndërtesave të dëmtuara që do të përdoret për punë kërkimore në të ardhmen. Kjo bazë të dhënash është përorur për percaktimin e rezultatit të performancës (PS) dhe ekuacion për të përcaktuar vulnerabilitetin e një ndërtese prej betoni të armuar. Niveli-1 Anketa Vëzhguesit u trajnuan të mblidhnin të dhëna me anë të trokitjes derë me derë. Parametrat që janë zgjedhur në nivelin 1 për studim, të cilët përfaqësojnë vulnerabilitetin e ndërtimit, janë si më poshtë: a. Numri i kateve mbi tokë b. Prania ose jo e një ‘Kati të butë’ c. Prania ose jo e konsolave të rënda, të tilla si ballkone me parapete betoni d. Cilësi të dukshme ndërtimi (i mirë, mesatar apo i dobët) e. Kushtet e tokës (e ngurtë apo e butë) f. Efektet topografike (Po ose Jo) Të gjitha parametrat e mësipërme janë gjetur të kenë një funksion negativ në sistemin e ndërtimit nën ngacmimin e tërmetit në shkallë të ndryshme. Parametrat e anketës 1 Numri i kateve: Kështu, dëmi rritet pothuajse linear me numrin e kateve. Pas dy tërmeteve të vitit 1999, shpërndarja e dëmit për të gjitha ndërtesat në 9685 Düzce është marrë në lidhje me numrin e kateve. Ndërsa numri i kateve rritet, raporti i ndërtesave të padëmtuar dhe të dëmtuara lehtë ulet në mënyrë të vazhdueshme, ndërsa raporti i ndërtesave me një dëm të moderuar dhe të dëmtuara rëndë pësoi një rritje në një trend të kundërt. Ky është një tregues i qartë se numri i kateve është shumë i rëndësishëm, ndoshta parametri më dominant në përcaktimin e vulnerabilitetit sizmike të ndërtesave prej betoni te armuar shumëkatësh në Turqi. 2. Ekzistimi i një kati të butë: Kati i butë zakonisht ekziston në një ndërtesë kur kati i pare ka ngurtësi më të ulët dhe forcë në krahasim me katet e sipërme. Kjo situatë më së shumti lind në ndërtesat që ndodhen përgjatë anës së një rruge kryesore. Katet e poshtme, të cilat kanë qasje nga rrugë, përdoren si një dyqan në anë të rrugës, ose një hapësirë komerciale, ndërsa banesat zënë katet e sipërme. Këto kate të sipërme përfitojnë nga ngurtësia shtesë e mureve të shumtë. Hapësira komerciale lihet kryesisht hapur midis elementëve të ramave për qarkullim të konsumatorëve. Përveç kësaj, katet përdhe mund të kenë dukshem lartësi kati dhe një sistem


47

tjetër aksesh që shkakton parregullsi. Eshtë vënë re shumë ndërtesa me kate të buta janë shembur për shkak të një termeti. 3. Ekzistenca e konsolave të rënda: Ballkonet e rënda dhe dyshemetë e varura në ndërtesa shumëkatëshe prej betoni të armuar e zhvendosin qendrën e masës lart; në përputhje me rritjen e forcave sizmike anësore gjatë tërmeteve. Ndërtesat që kanë ballkone të gjata dhe parapete të renda prej betoni kanë pësuar dëmtime të rënda gjatë tërmeteve të fundit në Turqi në krahasim me ndërtesa të rregullta në lartësi. 4. Cilësi të dukshme ndërtimi Materialet dhe cilësia e punimit, kujdesi i dhënë për mirëmbajtjen e ndërtesës reflektojnë cilësinë e dukshme e një ndërtese. Një vezhgues i mirë dhe i trajnuar mund të klasifikojë cilësinë e dukshme të një ndërtese afërsisht si të mirë, të moderuar apo të dobet. Gjatë tërmeteve të fundit në Turqi u vërejt një marrëdhënie e ngushtë në mes të cilësisë së dukshme dhe dëmit. Një ndërtesë me cilësi të dobët nga ana vizuale, mund të pritet të posedojnë anët e dobëta materiale dhe detajimin joadekuat. 5. Ekzistenca e kollonave të shkurtra: Ramat e hapura, dritaret e podrumit apo trarët në aksin e shkallëve të vendosur në mesin e lartësise së katit, çojnë në formimin e kolonave të shkurtra në ndërtesat prej betoni të armuar. Këto kolona pësojnë dëme të mëdha gjatë tërmeteve të forta pasi ata nuk janë projektuar fillimisht për të marrë forca të mëdha prerëse në gjatësitë e tyre të shkurtuara. Kolonat e shkurtra mund të identifikohet nga jashtë, sepse ato zakonisht vendosen përgjatë akseve të jashtme. 6.Godititet në mes të ndërtesave fqinje Kur nuk ka hapësirë të mjaftueshme në mes ndërtesave të afërta, si rezultat i periodave të ndryshme të vibrimit dhe amplitudes jo të sinkronizuar të vibrimit, godinat godasin njëra-tjetrën gjatë një tërmet. Nivelet e pabarabarta të kateve përkeqësojnë efektin goditës. Ndërtesat që u nënshtrohen goditjeve marrin dëmtime të rënda në katet e larta. 7. Efektet topografike Amplifikimi topografik është një tjetër faktor që mund të rrisë intensitetin e lëvizjes së terrenit në majë të kodrave. Përveç kësaj, ndërtesa të vendosura në shpatet e pjerrëta (kënd më të madh se 30 gradë) janë të paafta për shpërndarjen e lekundjeve te terrenit në mënyrë të barabartë për elementet strukturore të mësipërme. Prandaj këto dy faktorë duhet të merren parasysh në vlerësimin e rrezikut sizmik. Të dy këta faktorë mund të vërehet lehtë gjatë një sondazh në rrugë. 8. Kushtet lokale të dheut: Intensiteti i lëvizjes në terren në një vend të veçantë varet nga distanca e tërmetit dhe kushtet lokale të tokës. Siç ekziston një korrelacion i fortë midis PGV dhe shpejtësisë së valeve prerëse, në këtë studim PGV është zgjedhur për të përfaqësuar intensitetin e lëvizjes në terren. Zonat e intensitet në janë shprehur në përputhje me rrethanat Krijimi i pikeve te performances Pasi parametrat e vulnerabilitetit të një ndërtese janë marrë nga dy të nivelit të anketave dhe vendndodhja e saj është e përcaktuar, rezultatet sizmike të performancës për nivelet e studimit 1 dhe 2 janë llogaritur duke përdorur tabelat respektive. Në këto tabela, një pikë fillestare është dhënë së pari në lidhje me numrin e kateve dhe intensitetin sizmik të zonës. Pastaj rezultati fillestar reduktohet për çdo parametër të vulnerabilitetit që është vërejtur ose llogaritur. Një ekuacion i përgjithshëm për llogaritjen rezultatin performancës (PS) mund të formulohet si vijon:


48

PS = (pikët fillestare - Σ (parametër vulnerabiliteti) X (pikët e vulnerabilitetit) PS <50 → strukturë vulnerabël Niveli-2- Vëzhgimi Eshtë bërë për ndërtesat e një blloku, kur ata janë gjetur jo ne perputhje me nivelet e rrezikut të moderuar dhe të lartë, duke përdorur nivelin e parë të vlerësimit të riskut sizmik. Ekipet e trajnuara të vëzhguesve hyn në bodrumet dhe katet përdhese të këtyre ndërtesave për të marrë sa më shumë të dhëna për vlerësimin e nivelit 2 të riskut sizmik. Detyra e tyre e parë nëpërmjet vëzhgimeve të dretpërdrejta është që të konfirmojnë ose ndryshojnë piket në lidhje me katin e butë, kolonat e shkurtra dhe cilësinë e ndërtimit. Detyra e dytë dhe më e përpunuar, është që të përgatisin një skicë të planit për katin e parë dhe të masin dimensionet e kolona, të mureve prej betoni ose prej murature (tulla). Këto të dhëna përdoren për llogaritjen e parametrave të mëposhtme. [10], [11]

Tab- 8-Përcaktimi i pikëve bazë dhe atyre të vulnerabilitetit me metoden Turke

Nr. kati

Pikët bazë Pikët e vulnerabilitetit

Zona 1

Zona 2

Zona 3

Kat i butë

Konsola të rënda

Cilësia vizive Kolona të shkurtra

Efekti goditës Topografia

1 ,2 100 130 150 0 -5 -5 -5 0 0

3 90 120 14 -15 -10 -10 -5 -2 0

4 75 100 120 -20 -10 -10 -5 -3 -2

5 65 85 100 -25 -15 -15 -5 -3 -2

6.7 60 80 90 -30 -15 -15 -5 -3 -2

Tab- 9-Përcaktimi i pikëve të parametrave të vulnerabilitetit me metoden Turke

Kat i butë Jo (0) Po (1)

Konsola të renda Jo (0) Po (1)

Cilësia vizive E mirë (0) E moderuar (1) E keqe (2)

Kolona të shkurtra Jo (0) Po (1)

Efekti goditës Jo (0) Po (1)

Topografia Jo (0) Po (1)


49

5.1.3 RVS (Vlerësim i shpejtë nëpërmjet shikimit) Shqyrtimit i shpejtë vizualë (RVS) i ndërtesave për rreziqet e mundshme sizmike, si metodë i ka fillimet e saj në 1988 me publikimin e Raportit 154 FEMA- Manuali për rreziqet e mundshme sizmike “ Shqyrtimi i Shpejtë Visual i Ndërtesave”. [12], [13] RVS siguron një procedurë për të identifikuar ndërtesat e regjistruara dhe ndërtesat e listuara që janë potencialisht të rrezikshme sizmikisht (FEMA 154, 2002). Kjo metodologji shqyrtimit është përmbledhur në një formë një faqeshe, e cili kombinon një përshkrim të ndërteses, ekspozimin e saj dhe banorët, dhe një vlerësim të shpejtë strukturor në lidhje me rrezikun sizmik të saj. Edhe pse RVS është i aplikueshëm për ndërtesat e larta, qëllimi i tij kryesor është për të identifikuar ndërtesa të vjetra të projektuara dhe ndërtuara para miratimit të projektimit të përshtatshëm sizmik dhe kërkesat e detajuara per ndërtesa në tokë të butë apo të varfër, ose ndërtesa që kanë karakteristika të performancës që ndikojnë negativisht në reagimin e tyre sizmike. Pasi të jenë identifikuar si potencialisht të rrezikshme, ndërtesa të tilla duhet të vlerësohen më tej nga një projektues profesionist, me përvojë në projektimin antisizmik për të përcaktuar nëse, në fakt, ato janë të rrezikshme sizmikisht. Metoda e vizualizimit të shpejtë është projektuar për të zbatohet pa kryer asnjë llogaritje strukturore. Procedura përdor një sistem i cili kërkon që vlerësuesi të identifikojë sistemin kryesor strukturor që do përballojë ngarkesat anësore dhe të identifikojë atributet e ndërtimit që modifikojnë punën sizmike në lidhje me këto ngarkesa anësore. Inspektimi, mbledhja e të dhënave dhe vendim-marrja zakonisht ndodh në vendin e ndërtimit. Procesi merr rreth 30 minuta për secilën ndërtesë. Shqyrtimi bazohet në vlerat numerike të rrezikut sizmik dhe pikëve të vulnerabilitetit. Rezultatet themelore të rrezikut për lloje të ndryshme të ndërtimit janë dhënë në formularin RVS. Personi i cili shqyrton objektin, modifikon rezultatin themelor strukturor të rrezikut duke identifikuar dhe rrethuar modifikuesit e rezultatit, të cilët më pas janë shtuar (ose zbritur) në rezultatin bazë strukturor të rrezikut me qëllim që të arrihet në një rezultat final. Rezultatet themelore të rrezikut sizmik, modifikuesit e rezultatit, rezultati final ‘S’, të gjitha lidhen me mundësinë e rënies së ndërtesës. Rezultati i procedurës së shqyrtimit është një rezultati përfundimtar që mund të shkojë mbi 10 ose më poshtë se 0, me një rezultat të lartë që tregon performancën e mirë që pritet të ketë ndërtesa ndaj goditjeve sizmike dhe një rezultat të ulët që tregon një strukturë potencialisht të rrezikshme. Ndërsa rezultati është i lidhur me probabilitetin e parashikuar e dëmit të madh, ai nuk është menduar të jetë një gjykim përfundimtar i inxhinierit të ndërtesës, por thjesht përdoret për të identifikuar objektet që mund të jenë të rrezikshme dhe të kërkojë vlerësim të detajuar sizmik. Nëse rezultati është 2 ose më pak, një vlerësim i detajuar është i rekomanduar. Koeficientet e përcaktimit të llojit të ndërtesës 1. Rama të lehta druri të përdorura në ndërtesa të vogal tregtare me siperfaqe më të vogël se 5000 metra katrore (W1) 2. Rama të lehta druri të perdorura në ndërtesa të vogal tregtare me siperfaqe më të madhe se 5000 metra katrore (W2) 3. Ndërtesa me rama çeliku (S1) 4. Ndërtesa me rama me diagonale të kryqëzuara çeliku (S2) 5. Ndërtesa të lehta metalike (S3)


50

6. Ndërtesa me rama çeliku dhe me mure prej betoni të armuar monolit (S4) 7. Ndërtesa me rama çeliku me mure të paarmuar tulle (S5) 8. Ndërtesa me rama prej betoni të armuar (C1) 9. Ndërtesa me mure prej betoni të armuar (C2) 10.Ndërtesa me rama prej betoni të armuar me mure të paarmuara tulle (C3) 11. Ndërtesa që kanë probleme me uljet, ose ndërtesat e mënjanuara (PC1) 12. Ndërtesa me rama të parapërgatitura (PC2) 13. Ndërtesa të përforcuara me murature me dysheme elastike dhe diafragmave çati (RM1) 14. Ndërtesa të përforcuara me murature me dysheme rixhide dhe diafragma çati (RM2) 15. Ndërtesa të papërforcuara me muratura mbajtëse (URM)

Tab- 10-Tabela përmbledhëse e metodës RVS per percaktimin e pikeve te vulnerabilitetit

Zotërimi Kategoria e truallit Rreziku i mundshëm

Salle mbledhjesh

Qeveritare Zyra Nr. i njerëzve A B C D E F

paarmuar

parapetë

veshja

oxhaku

të tjerë

Tregetare Historike Rezidenca 0-10 11-100

shkëmb i shkëmb dhe i dhe i

dhe i dhe

Sherbime emergjence

Industriale

Shkolla/spitale

101-1000

1000-+ fortë

mesatar

ngjeshur

ngurtë

butë

i varfër

Piket baze. Shumezuesit dhe piket finale

Kategoria e ndërtesës W1 W2 S1 S2 S3 S4 S5 C1 C2 C3 PC1 PC2 RM1 RM2 URM

Piket baze. 4.4 3.8 2.8 3 3.2 2.8 2 2.5 2.8 1.6 2.6 2.4 2.8 2.8 1.8

Lartsi e mesme (4-7 katë) N/A N/A 0.2 0.4 N/A 0.4 0.4 0.4 0.4 0.2 N/A 0.2 0.4 0.4 0

Lartësi e madhe (>7 kate) N/A N/A 0.6 0.8 N/A 0.8 0.8 0.6 0.8 0.3 N/A 0.4 N/A 0.6 N/A

Parregullësi në lartësi -2.5 -2 -1 -1.5 N/A -1 -1 -1.5 -1 -1 N/A -1 -1 -1 -1

Parregullësi në plan -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5

Para-kodi 0 -1 -1 -1 -0.6 -0.8 -0.2 -1.2 -1 -0.2 -0.8 -0.8 -1 -0.8 -0.2

Kodi pasardhëse 2.4 2.4 1.4 1.4 N/A 1.6 N/A 1.4 2.4 N/A 2.4 N/A 2.8 2.6 N/A

Kategori trualli C 0 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4

Kategori trualli D 0 -0.8 -0.6 -0.6 -0.6 -0.6 -0.8 -0.6 -0.6 -0.4 -0.6 -0.6 -0.6 -0.6 -0.8

Kategori trualli E 0 -0.8 -1.2 -1.2 -1 -1.2 -0.8 -1.2 -0.8 -0.8 -0.4 -1.2 -1.2 -0.6 -0.8

Piket finale PIKET FINALE 2.5+0.4+0.6-1.5-0.5-1.2+1.4-0.4= 1.3


51

5.1.4 Metoda e Japoneze Në Japoni, vlerësimi i përformancës sizmike të ndërtesave ekzistuese me beton arme me më pak se 7 katë është kryer që nga viti 1975 me përdorimin e Metodës Japoneze të Indexit Sizmik (JBDPA, 1990). [14]

Tre proçedurat sizmike të shqyrtimit janë në dispozicion për të vlerësuar përformancën sizmike të një ndërtese me besueshmëri në rritje me çdo nivel të shqyrtimit. Përformanca sizmike e ndërtesës përfaqësohet nga koeficienti i përformancës sizmik, Is, i cili duhet të llogaritët për çdo kat në çdo drejtim të ramës brenda ndërtesës duke përdorur ekuacionin e mëposhtëm: I S = Eo S dT (5.10) E0 koeficienti strukturor SD koeficienti për konfigurimin strukturor të Ndërtesave, T koeficienti për degradimin kohore të kohore të Ndërtesave.

Mëtodë për të llogaritur Eo përfshin llogaritjen dhe shumëzimin i një koeficienti përfundimtar force C dhe një koeficienti fleksibilitëti F, duke pasur parasysh mënyrën e shkatërimit, numrin e përgjithshëm të katëve dhe pozicionin e katëve në shqyrtim.

E0 = C * F (5.11) C koeficienti I forcës (rRezistenca anësore e shprehur në baze të forcës prerëse ose thenë

ndryshe Rezistenca ndaj forcave anësore pjestuar më peshën totale) F koeficienti I duktilitetit Koeficienti i konfigurimit strukturor Sd konsideron a)shpërndarjen e ngurtësisë anësore

dhe rezistencës në plan, b)shpërndarjen e ngurtësisë në lartësi, c)shpërndarjen e peshës së katëve, d) ekzistencën e podrumere

Koeficienti i degradimit për shkak të moshës së strukturës konsideron keqësimin e reagimit të strukturës ndaj tërmetëve nëpërmjet a)ekzistecës së plasaritieve, b)mënjanimit të strukturës, c)parregullsi të objektit që vinë nga deformimi i strukturës, d)thërmimi i betonit, e)ndryshkje e armaturës. Të gjitha këto informacione merren nga investigimi i objektit me detaje në vendin e tij.

Siguria e një objekti nën veprimin e një lëvizjeje sizmike nuk mund të gjykohet vetëm nga ana

strukturore e objektit, por duhen marrë në konsideratë edhe karakteristikat e lëvizjes sizmike. Karakteristikat e lëvizjes së truallit janë shprehur nëpërmjet koeficientit të kapacitetit sizmik IS0 ISO = ES* Z*G*U (5.12)

Ku : Es koeficienti sizmik i cili konsideron formën e akselerogramës së spektrit të reagimit si

funkson i periodës Z koeficient i sizmicitetit të zonës ku është ndërtuar objekti Gkoeficient i truallit i cili merret 1 për rastet normale, 1.25 për Objekte të ndërtuara mbi

toka që rrëshqasin ose mbi kodra U faktori i rëndësisë Produkti mes koeficientit sizmik, sizmicitetit të zonës dhe koeficientit të truallit japin

nxitimin e spektrit të reagimit të lëvizies kritike të truallit në sipërfaqe të Tokës PGA. Pasi koeficienti i përformancës sizmike është llogaritur IS, ajo duhet të krahasohet me koeficientin

e kapacitetit sizmik për strukturën IS0 për të përcaktuar nëse Ndërtesa mund të quhet "e sigurt" kundër një lëvizje të supozuar të tokës.


52

Niveli i parë i vëzhgimit

Niveli i parë i vëzhgimit ka për detyrë të gjejë ato ndërtesa të cilat kanë rezistencë të mjaftueshme anësore për të përballuar një tërmet. Forca anësore e një kati është vlerësuar duke ekzaminuar rezistencën ndaj forcave prerëse të kollonave dhe mureve nëpërmjet seksionit tërthor të tyre. Forca e trareve nuk është konsideruar në këtë faze pasi :a) kollona besohet së është më vulnerabël ndaj forcave sizmike, b) shkatërrimi i kollonave do të çonte në kolaps strukturën, c) trarët besohet së janë më duktil.

Elementet vertikal janë grupuar në :a) kollona të shkurtra, b) mure, c) kollona të holla Një vlerësim konservativ i rezistencës ndaj forcës prerëse për njësi të sipërfaqës së seksionit

tërthore për kollonat e shkurtra dhe ato të holla, ka nxjerrë një vlerë 1.5MPa për kollonat e shkurtra dhe 1MPa për ato të holla, bazuar në dimensionët, materialet, përqindiet e armimit të kollonave që janë përdorur për strukturat prej betoni të armuar në japoni. Rezistenca ndaj forcës anësore për muret merret 3 MPa për muret më kollona në të dya anët, 2MPa për muret më kollonë vetëm në njërën anë dhe 1MPa për mure pa kollona në skaje. Sipërfaqja e seksionit tërthor të kollonave që ndodhen në skajet e murit nuk është konsideruar ti rezistoj forcave prerëse të murit. Kollonat e shkrutra shkatërrohen në një formë të thyeshme nga forca prerëse dhe kanë një koeficient të ulët duktiliteti F=0.8. muret dhe kollonat e holla zhvillojnë përkatësisht 70% dhe 50% të rezistencës së tyre pasi kollona e shkrutër është shkatruar nga forca prerëse. Koeficienti strukturor i katit

E01={(n+1)/(n+i)}*(C1+0.7C2+0.5C3)*0.8 (5.13) Nëse kati nuk do të kishte kollona të shkurtra ose kolapsi I kolonave të një kati të structurës nuk do të sillte kolaps të structurës

E01={(n+1)/(n+i)}*(C2+0.7C3)*1 (5.14)

Nëse nuk kemi fare mure në kat E01={(n+1)/(n+i)}*( C3)*1 (5.15)

C1Kollon e shkurtër, C2 mure , C3kollon e hollë, n nr I kateve të strukturës, i kati nën shqyrtim

Koeficienti i konfigurimit strukturor Sd konsideron parregullsi në plan, raportin gjatësi-gjërësi të katit, zgjerimin e nyjeve, ekzistëncen e bodrumit, dhe shkëputje e papritur të ngurtësisë përgjatë lartësisë strukturore, katët e buta sidomos ato të parat. Një grafik i thjesht tregon së për etapën e parë të vëzhgimit ky koeficient varion nga 0.43-1.2. niveli i parë i vëzhgimit nuk duhet përdorur për struktura më jashtëqendësi të madhe. Për të observuar deformimet e strukturës të shkaktuara nga lëvizia e themeleve, plasaritie të kollonave dhe mureve, përdorim i dikurshëm ose aktual i kimikatëve, zjarre të rëna, kushtet përfundimtare dhe moshën e objektit, koeficienti T merr vlerë nga 0.7-1.

Kapaciteti sizmik Es për nivelin e parë të vëzhgimit merret 0.8 për Objekt deri në 7 katë në bazë të eksperiencave të tërmeteve të mëparshëm.

Procedura e nivelit të dytë të vëzhgimit

Kjo procedurë aplikohet nëse ndonjë objekt shfaq vulnerabilitët të lart gjatë vëzhgimit të parë. Për të njëjtat arsye si në vëzhgimin e parë traret nuk janë konsideruar. Duktiliteti I kollonave dhe mureve është përcaktuar nga mënyra e shkatrimit nga prerja apo nga përkulja, dhe nga raporti ndërmjet rezistencës në prerje dhe në përkulie të elementeve. Kombinimi I niveleve të ndryshme të duktilitetit dhe rezistencës ndaj forcës prerëse të elementeve vertikal të strukturës japin vlersimin përfundimtar të rezistencës ndaj tërmetit të strukturës.


53

Rezistenca ndaj forcës prerëse të elementeve vertikal duhet llogaritur në momentin formimit të çernierave plastike në skajet e elementit për shkak të përkuljes dhe tek shkatërimi nga forca prerëse, të gjitha këto në bazë të gjeometrisë së elementeve, sasisë së armaturës gjatësore dhe tërthore dhe forcës së betonit. Mënyra e shkatrimit nga përkulja apo forca prerëse përcaktohet duke krahasuar forcën prerëse më momentin përkuljes në element. Në një mur strukturore supozohet të veprojë një shpërndarje uniform e forcës horizontale.

Elementët vertikal janë klasifikuar në pesë grupe në varësi të mënyrës së shkatërimit:

a) Kollona nën moment përkulës b) Mure nën moment përkulës c) Kollona nën forcë prerëse d) Mure nën forcë prerëse e) Kollona të shkurtra

Koeficienti I duktilitetit përcaktohet nga tabela më poshtë Tab- 11-Koeficienti F i duktilitetit për nivelin e dytë të vëzhgimit ne metoden Japoneze.

Lloji i konstruksionit Vlera e duktilitetit Kollona të përkulshme 1.27-3.2 Mure të përkulshëm 1-2 Kollona në prerje 1 Mure në prerje 1 Kollona shumë të shkurtra 0.8 Koeficienti strukturor i katit E0i={(n+1)/(n+i)}*(C1+α2C2+α3C3)*Fi (5.16) Ku : α raporti ndërmjet forcës prerëse të katit dhe driftit përkatës

Koeficienti i konfigurimit strukturor Sd konsideron jashtëqëndësinë ndërmjet qendrës së masës dhe të ngurtësisë si dhe ndryshimin e raportit masë-përkulshmëri të çdo kati. Ky koeficient varion nga 0.42-1.42. Nëse struktura ka jashtëqendërsi shumë të madhe atëherë koeficienti E0 duhet zvogëluar. Për të opbservuar deformimet e strukturës të shkaktuara nga lëvizia e themeleve, plasaritie të kollonave dhe mureve, përdorim I dikurshëm ose ackual I kimikatëve, zjarre të rëna, kushtet përfundimtare dhe moshën e objektit, koeficienti T merr vlerë nga 0.49-1.

Kapaciteti sizmik Es për nivelin e dytë të vëzhgimit merret 0.6 për Objekt deri në 7 katë në bazë të eksperiencave të tërmeteve të mëparshme. Duhet të plotësohet edhe një kusht tjetër që struktura që quhet e sigurt 1.25≥Ct*Sd≥0.3 Ku Ct=={(n+1)/(n+i)}*(C1+α2C2+α3C3) (5.17) Procedura e nivelit të tretë të vëzhgimit

Proçedura e nivelit të tretë të vëzhgimit zbatohet nëse ndonjë ndërtesë është gjetur e mangët nga Proçedurat e mëparshmë të shqyrtimit. Të gjitha procedurat janë të njëjta më atë të nivelit të dytë, por për siguri më të madhe përcaktohen të tjere koeficient siç tregohet në tabelën më poshtë [14]


54

Tab- 12-Vlera e duktilitetit F për elementët e strukturës dhe mënyra e shkatërrimit gjatë nivelit të tretë të

vëzhgimit

Mënyra e shkatërrimit për mure B/A dhe kollona Vlera Kollona më duktilitet të lartë pa frikën e shkatërrimit nga forca prerëse 3.2 Kollona të lidhura më trare të përkulshëm 3 Kollona duktile që nuk kanë gjasa të shkatërrohen nga prerja 2.2 Kollona të lidhura më trare të cilët mund të shkatërrohen nga prerja 1.5 Kollona pak duktile por që nuk kanë gjasa të shkatërrohen nga prerja 1.3 Kollona që mund të shkatërrohen nga forca prerëse 1 Kollona të përkulshme të cilat do të shkatërrohen nga forca prerëse 0.8 Mure strukturale që rrotullohen në bazë ndaj veprimit të forcave anësore 3 Mure më duktilitet shumë të lartë që nuk ka gjasa të shkatërrohen nga prerja 2

Mure struktural që ka gjasa të shkatërrohen nga prerja 1

Ka tre marrëdhënie të mundshme ndërmjet IS dhe IS0 I S > I S0 ; I përket një vulnerabilitëti të ulët të objektit IS << I S0 ; I përket një niveli shumë të lartë të vulnerabilitetit të strukturës, e cila kërkon

retrofit ose shembje të strukturës. I S < I S0; është një situatë e paqartë ku Is është vetëm pak më e vogël së IS0 (IS mbetet në një limit ndërmjet IS0 dhe një nivel më të ulët, i cili është bazuar në observime direkte të dëmtimëve të godinave b/a) dhe në këtë mënyrë kërkohet një vlerësim më i detajuar I objektit duke përdorur shqyrtime të mëtejshmë ose analiza jolineare dinamike.

Tab- 13- Vlerësimi përfundimtar i objekti sipas metodes Japoneze

Koeficienti i performancës sizmike Is

Vlerësimi i vulnerabilitetit

Is<0.3 Probabilitet të lartë shkatërrimi

0.3<Is<0.6 Mundësi shkatërrimi

Is>0.6 Nuk ka mundësi shkatërrimi


55

5.2-Metoda analitike Në bazë të të gjitha metodave analitike për vlerësimin e vulnerabilitetiti është analiza jolineare

e strukuturës.

Figura 15. Paraqitja skematike e përdorimit të analises jolineare për vlerësimin e forcës dhe

deformimeve jolineare për një levizje trualli të dhënë

Një nga të dhënat kryesore për kryerjen e analizave jolineare është karakterizimi i levisjes së truallit

Figura 16 Faktorët që ndikojnë n levizjen e truallit dhe mëryrat e ndryshme të karakterizimit të saj


56

Këto metoda kanë tendencën të shfaqen pak më të hollësishme dhe transparente ne aspektin e vlerësimit te vulnerabilitetit, që jo vetëm të lejojë studime të hollësishme, por edhe kujdesen për llogaritien e drejtpërdrejtë të karakteristikave të ndryshme të objekteve të ndërtimit. Ky i fundit është një disavantazh i caktuar i metodave empirike.

Në bazë të metodave analitike është analiza jo-lineare e struktures dhe nepermjet saj gjetja e pikës së performancës nëpërmjet analizës Pushover

5.2.1 Procedura statike jolineare

Në procedurën statike jolineare kërkesa bazë dhe parametri i vlerësimit të kapacitretit për analizën strukturore është zhvendosja anësore e ndërtesës. Ndërtimi i një kurbe kapaciteti, që tregon marrdhënien midis forcës F të bazës, si ordinatë, dhe zhvendosjes anësore Δ të një niveli të caktuar p.sh. nivelit më të lartë –çatisë, si abshise, përcakton në mënyre univoke kapacitetin e ndërtesës për një shpërndarje të supozuar të forcave. Kjo kurbë është e pavarur nga çdo lloj kërkese specifike sizmike, e shprehur kjo nëpërmjet lëvizjes korresponduese të truallit. Kurba e kapcitetit e vlerëson më mirë kapacitetin, krahasuar me formën e zakonshme të vlerësimit me anën e forcës prerëse të bazës që përdoret në proçedurat e zakonshme të projektimit antisizmik. Nëse ndërtesa zhvendoset anash, mënyra e reagimit të saj mund të shprehet qartë nëpërmjet kësaj kurbe kapaciteti. Një pikë mbi kurbë përcakton një gjendje dëmtimi të caktuar mbi strukturë.

Duke korreluar kurbën e kapacitetit me kërkesën sizmike që i korrespondon një intensiteti të caktuar lëkundjesh sizmike, mund të gjendet një pikë mbi atë kurbë, e cila (pika) tregon zhvendosjen maksimale të ndërtesës për shkak të tërmetit të konsideruar. [15]

Pozicioni i kësaj pike, që quhet pikë e “performancës” përcakton zhvendosjen e strukturës së dhënë për lëvizjen sizmike të konsideruar. Pozicioni i pikës së performancës kundrejt niveleve të performancës, të treguar pranë boshtit të abshisave të kurbës së kapacitetit ,vlerëson rastin nëse objektivi i performancës është arritur ose jo.

Në proçedurën statike jolineare kryhet një analize e tipit “pushover”. Për këtë supozohet një formë e caktuar e ngarkesave anësore, me intesitet ngarkesash që rritet në mënyrë monotone. Mund të analizohet një analizë jo lineare ose, si alternativë, një analizë lineare inkremenale (elasto – plastike ). Në çdo hap të analizës, lineare apo jolineare me vlerat e forcës prerëse të bazës dhe zhvendosjes korresponduese të çatisë plotësohet gradualisht kurba e kapacitetit.

Figura 17 Marrëdhënia midis forcës prerëse në bazë dhe zhvendosjes target


57

Pika e performancës gjendet duke përdorur procedurën e Spektrit të Kapacitetit (“ Capacity Spectrum Procedure”), që tregohet në vijim. Komponentët strukturorë të veçantë kontrollohen në bazë të kufijve të lejushëm (“ Aceptibility limits ”), që varen nga objektivat globale të performancës. Natyra e kufijve të lejueshëm varet na tipi i elementëve strukturorë përbërës. Rrotullimi joelastik është një nga parametrat që konsiderohet zakonisht për çernierat plastike në trarë dhe kollona. Vlerat maksimale kufitare të rrotullimeve inelastikë bazohen në shqyrtimet e provave eksperimentale. [15]

Është e domosdoshme që për elementët kryesorë strukturorë të identifikohet mekanizmi i shkatërrimit dhe të përcaktohen në mënyrë të përshtatshme karakteristikat e tyre jolineare. Praktikisht, këto karakteristika janë marrdhënia midis forcave (aksiale, përkulëse dhe prerëse) dhe zhvendosjeve përkatëse inelastike (zhvendosjet, rrotullimet dhe zhvendosjet relative).

Figura 18 Sjelljet e kontrolluara nga deformimet

Realisht tërmetet ngarkojnë strukturën në mënyre ciklike. Por për qëllime thjeshtë projektimi sjelljet e elelmentëve me duktilitete të ndryshme mund të ideakizohen ashtu si në fig18, ku për raste të ndryshme është përdorur një kombinim i të dhënave empirike, rezistencës teorike dhe kompatibilitetit të deformimeve. Duke përdorur të dhënat ngarkim – deformim të elementeve të ndryshëm si dhe marrdhëniet jeometrike midis tyre, mund të ndërtohet modeli analitik global i strukturës. Ky model, që lidh forvcat totale sizmike me zhvendosjet e përgjithshme anësore, shërben si bazë për ndërtimin e kurbës së kapacitetit të ndërtesës. Gjatë proçesit të analizës “pushover” elementët jo-duktilë ngarkohen shpejt, kurse elementët duktilë e ruajnë gjatë rezistencën e tyre. Rezultati merret në formë tipike të kurbës së kapacitetit në “formë dhëmbi” ( “ tooth shape”) e cila shërben për të vizualizuar performancën.

Mbas vlerësimit dhe të kërkesës së zhvendosjeve globale referuar një rreziku të caktuar sizmik, modeli i pranuar strukturor përdoret për të vlerësuar deformimin e pritshëm për çdo element. Në dokumenta dhe udhëzues teknikë jepen kufijtë e pranueshëm për deformimet e elementevë të ndryshëm strukturorë, në varësi të nivelit të specifikuar të performancës. Duke patur parassysh faktin se në reagimin dhe performancë së strukturave mund të ndikoje mjaft faktori i rëndësishëm i deformimit dhe i lëvizjes së trojeve të bazamentit të ndërtesës.


58

5.2.1.1 Analiza statike jolineare (e mbingarkimit gradual – “pushover”) Analiza e mbingarkimit gradual (“pushover”) është një analizë statike jolineare nën veprimin

e ngarkesave konstante peshë dhe ngarkesave horizontale që rriten në mënyrë monotone. Kjo analizë mund të aplikohet për të kontrolluar sjelljen e ndërtesave të sapoprojektuara dhe të ndërtesave ekzistuese për qellimet vijuese: [16] a) Për të kontrolluar, ose rishikuar vlerat e raportit te mbirezistencës αu/α1 b) Për të vlerësuar mekanizmat e pritshme plastike dhe shpërndarjen e dëmtimeve; c) Për të vlerësuar sjelljen strukturore të ndërtesave ekzistuese ose të përforcuara, sipas kritereve dhe objektivave që jepen në pjesen e tretë të Eurokodit 8-EN 1998-3, që nuk përfshihen në Rregullat RRTP-NRT-2004. d) Si një alternativë kundrejt projektimit të bazuar në analizën lineare-elastike që përdor faktorin e sjelljes q. Në këtë rast do të duhej që si bazë e projektimit të përdoret zhvendosja kufitare e caktuar si objektiv (“target”)

Për të realizuar analizën e mbingarkimit gradual, struktura, krahas ngarkesës së saj të përhershme vertikale (D) dhe ngarkesës së përkohshme (L), i nënshtrohet një serie forcash anësore, shpërndarja e të cilave në lartësi të strukturës bëhet në mënyrë të tillë që ato të modelojnë, si formë, forcat sizmike. Intensiteti i forcave anësore rritet gradualisht me një porporcion constant, ndërkohë që reagimi kontrollohet dhe regjistrohet deri sa, me formimin e një numri të mjaftueshëm të çernierave plastike, të ndodhë shkatërrimi (fiktiv) i strukturës.

Nga diagrama Fb – Ub që ndërtohet për korrespondencën ndërmjet forcës prerëse Fb dhe zhvendosjes Ub në nivelin e rezultantes së forcave anësore ose zhvendosjes në katin e sipërm mund të evidentohet dhe analizohet çdo shkatërrim eventual apo dobësim i parakohshëm në strukturë.

Analiza e mbingarkimit gradual kërkon algoritma llogaritës që të pasqyrojnë fazat e ndryshme të ngarkimit deri sa arrihet shkatërrimi strukturor. Duhet realizuar gjithashtu përfshirja e efekteve p-delta në formulimin e ekuacioneve të ekuilibrit. Nëse analiza e mbingarkimit realizohet si një analizë jolieare statike, ajo do të kërkonte kujdes të veçantë në gjetjen e principeve të ekuilibrit, kur gjatë proçesit të degradimit strukturor disa elementë hyjnë në degën rënëse të kurbës së tyre të forcë – deformimit.

Figura 19 Përshkrimi i analizës Pushover


59

Zgjidhja e problemit mund të bëhet edhe nëpërmjet një analize dinamike inelastike. Është e nevojshme për këtë që të aplikohet shuarje e lartë, në mënyrë që të evidentohet çdo lëvizje lëkundëse si dhe një funksion hyrës në bazë, me rritje lineare.

Figura 20 Diagrama e forcës prerëse kundrejt zhvendosjes në çati

Duke pasur parasysh që kjo mënyrë mund të përdoret për të evidentuar “pikët” apo zonat potencialisht të dobëta të strukturës dhe, më tej, për të verifikuar nivele të ndryshme reagimi. Por, natyrisht, kjo analizë nuk mund të zëvendësojë analizën e mirëfilltë dinamike jo – lineare me funksion hyrës lëvizjet reale të tërmetit. Kjo, sepse gjatë tërmeteve realë forma e shpërndarjes së forcave në lartësi të strukturës nuk mbetet e ndryshuar, por varjon vazhdimisht në përputhje me fazat e rrjedhshmërisë të elementeve strukturorë dhe ndërtesës në lartësi. Në analizat e mbingarkimit gradual mund të përdoret një ligjshmëri trekëndore e thjeshtuar për forcën sizmike e pranuar nga kodi antisizmik EuroCode 8. Mund të gjejmë zhvenddosjen Ub në nivelin ku aplikohet rezultantja Fb e forcave anësore, ku mund të shkruajmë:

𝑈𝑈𝑏𝑏=∑ 𝐹𝐹𝑗𝑗𝑈𝑈𝑗𝑗/𝐹𝐹𝑏𝑏 (5.18) 𝐹𝐹𝑏𝑏=∑ 𝐹𝐹𝑗𝑗 (5.19) Ku: Fj është forca anësore në katin j dhe Uj zhvendosja anësore e këtij kati. Ekuacionet dinamikë të lëkundjes për një ndërtesë shumë katëshe jepen: [𝑚𝑚]{ Ü } +[ 𝑐𝑐]{Ủ} +[ 𝑘𝑘 ]{𝑈𝑈} =−[ 𝑚𝑚]{ 1} Ü 𝑔𝑔(𝑡𝑡) (5.20) Ku: [𝑚𝑚],[ 𝑐𝑐],[ 𝑘𝑘 ] – janë matricat e masës, shuarjes dhe ngutësisë për të gjithë strukturën;

{ Ü },{Ủ},{𝑈𝑈} – janë vektorë të nxitimit, shpejtësisë dhe zhvendosjes për pikat në studim të objektit

Ü 𝑔𝑔(𝑡𝑡)

- është nxitimi i truallit që merr gjatë tërmetit.


60

Krahu i djathtë i barazimit më sipër jep forcaën inerciale efektive sizmike

𝑃𝑃𝑒𝑒𝑓𝑓𝑓𝑓 𝑡𝑡 =[ 𝑚𝑚]{ 1} Ü 𝑔𝑔(𝑡𝑡). (5.20) Për të përcaktuar zhvendosjet shfrytëzojmë zbërthimet modale:

{U} = [ Ф] {Y} (5.21)

Ku: Ф = [ Ф 1 , Ф 2 , … , Ф ] jep matricën modale të strukturës,

{} - quhet koordinatë e përgjithsuar që varet nga koha t. fillimisht bëhet analiza e lëkundjeve të lira të sistemit me shumë shkallë lirie dhe gjenden frekuencat e lëkundjeve vetjake (𝜔𝜔1 , 𝜔𝜔2 , … , 𝜔𝜔 ) nga barazimi (5.22):

( ){ } { }2[ ] [ ] 0i ik mω φ− = (5.22) kur duhet përcaktuar matrica e ngurtësisë dhe

{ } { }2

1 [ ] [ ] [ ] 0i

i

E mδ φω

− ⋅ =

kur duhet përcaktuar matrica e fleksibilitetit

Përcaktimi i elementëve të matricës së fleksibiliteti realizohet me anën e metodës energjitike (produktit grafik).

,1 1

n ni j i j

i jk kc s

M M N Ndx dx

E I E Aδ

= =

⋅ ⋅= +∑ ∑∫ ∫


61

5.2.1.2 Performanca e struktures Çdo sistem strukturor projektohet në mënyrë të tillë që ai të ketë një kapacitet sizmik që e

kapërcen kërkesën sizmike (paraprakisht të njour). Kapaciteti sizmik nënkupton një funksion kompleks të rezistencës, duktiltetit dhe ngurtësisë. Aty pasqyrohet gjeometria e sistemit dhe karakteristikat e materialeve të përdorura në objekt. Në çdo rast konkret, aftësia e projektuesit qëndron në vendosjen e raporteve të drejta e të arsyeshme inxhinierike midis kërkesave sizmike dhe kapaciteteve strukturore. Por, për këtë duhet të përcaktohet një qëllim parësor për objektivin e performancës të strukturës, duke zgjedhur ndërmjet opsioneve që lidhen me një nivel specifik të rrezikut sizmik. [16]

Objektivi i performancës ka dy pjesë përbërëse thelbësore: një gjendje dëmtimi dhe një nivel korrespondues rreziku sizmik.

Pra, performance sizmike përshkruhet duke iu referuar një gjendjeje dëmtimesh maksimale të lejuara i cili paraqet dhe nivelin e performancës, shkaktuar nga një nivel i identifikuar rreziku sizmik apo lëvizja e pritëshme e truallit gjatë tërmetit.

Një objektiv performance mund të përfshijë konsiderimin e gjendjeve të ndryshme të dëmtimeve për nivele të ndryshme të lëvizjeve të truallit. Kjo paraqitje përkufizhoet si objektiv i performancës duale ose me shumë nivele. Objektivat e performancës ndahen në nivelin e performancës strukturore ( “Structural Performance Level” – SP ) dhe nivelin e performancës jo – strukturale ( “Non – Structural Performance Level” – NP ). Këto nivele mund të specifikohen në mënyrë të pavarur nga njëri – tjetri. Kombinimi i tyre përcakton, ndërkaq, nivelin e përgjithshëm të performancës së ndërtesës. Ndër nivelet më të rëndësishëm të performancës strukturore përmendim:

- Shfrytëzimi i menjëhershëm i ndërtesës ( “Immediate Occupancy” ) që i korrespondon gjendjes kur dëmtimet strukturore janë të kufizuara dhe sistemi kryesor rezistues i forcave vertikale dhe horizontale ka kryesisht po ato karakteristika dhe kapcitete sikundër para tërmetit.

- Siguria e Jetës ( “Life Safetly”), që i korrespondon gjendjes kur në ndërtesë ka dëmtime të kosiderueshme, por aty ka akoma rezerva strukturore, krahasuar me gjendjen e një kolapsi total ose pjessor. Këto dëmtime mund të shkaktojnë plagosje në njerez, por risku i plagosjeve me kërcënim të jetës së njerëzve është i ulët.

- Qëndresa strukturore ( “Structural Stability ”), që i korrespondon gjendjes kur ka dëmtime të tilla thelbësore strukturore që e çojnë sistemin strukturor në prag të një kolapsi strukturor pjesor ose total, duke e rritur ashtu në mënyrë të konsiderueshme riskun e plagosjeve të mundëshme.


62

5.2.2 Metoda Amerikane e bazuar në spektrin e kapacitetit HAZUS

HAZUS (Hazard US) është rezultat i një projekti të realizuar për Institutin Kombëtar të Shkencës së Ndërtimit (NIBS), sipas një marrëveshjeje bashkëpunimi me Agjencinë Federale e Menaxhimit të Emergjencave (FEMA), për të zhvilluar një metodologji të zbatueshme në shkallë kombëtare për vlerësimin e humbjeve të mundshme nga tërmetet në baza rajonale (Whitman et al, 1997;. FEMA, 1999, 2003). Modulet kryesore të metodologjisë janë si mëposhtë: [17], [18]

• Përllogaritja e rreziqeve të tokë (PESH), përfshijnë lëvizje e tokës, dëmtimet e tokës (lëngëzimi, rrëshqitja e tokës dhe këputje e sipëaqjes së saj ) dhe cunami. -Klasifikimi është i ndarë në godina, pajisje, sisteme transporti, sisteme të shërbimeve dhe objektet të materialeve të rrezikshme. Klasifikimi është ndarë pastaj më tej në klasat e ndërtimit të para-përcaktuar me karakteristika të ngjashme të dëmeve/ humbjeve. • Dëmi i drejtpërdrejtë fizik është llogaritur për secilën klasë të ndërtimit për të gjetur mundësinë e dëmeve të lehtë, intensivë, të moderuar, të mëdha, të plotë strukturore dhe jo-strukturore për shkak të çdo lloj PESH. • Janë përllogaritur dëmet fizike nga përmbytjet, zjarri, materialet e rrezikshme dhe mbeturinat. • Janë vlerësuar humbjet direkte ekonomike / sociale për shkak të viktimave, personave të pastrehë dhe humbjet ekonomike, të cilat mund të lidhen direkt me dëmin. • Janë vlerësuar humbje indirekte ekonomike për shkak të joproduktivitetit, që shkakton një reaksion zinxhir nëpër ekonominë rajonale. Vlerësimi i komponentit të vulnerabilitetit që ndodhet brenda modulit të dëmtimit fizik është i bazuar në Metodën e Spektrit të Kapaciteteve të ATC-40 (ATC, 1996). [16]

Në këtë metodë, pika e performances së një lloji të ndërtimit, sipas një skenari të caktuar të lëkundjes së tokë (ose PESH) është gjetur nga kryqëzimi i një spektri përshpejtimi-zhvendosje, duke përfaqësuar lëvizjen e tokës, si dhe një Spektër të Kapaciteti (kurbë Pushover), që përfaqëson zhvendosjen horizontale të strukturës sipas ngarkesës anësore në rritje (Kircher et al., 1997),

Spektri i kërkesës është zvogëluar për të dyja efektet e shuarjes dhe të kohëzgjatjes. Reduktimi i spektrit zbatohet për të llogaritur shuarjen histeretike që ndodh gjatë sjelljes joelastike të strukturës, ku shuarja bazohet në zonën e mbyllur nga laku hysteretik. Një faktor reduktim është aplikuar për shuarjen hysteretike si një funksion i kohëzgjatjes së lëkundjeve që simulojnë degradimin (p.sh.pinching) të lakut hysteretik gjatë përgjigjeve ciklike.


63

Figura 21 Ilustrim i vlerësimit të dëmit nga lekundjet e truallit sipas HAZUS

Metodologjia HAZUS rrodhi fillimisht si një mjet për vlerësimin e ndikimit të skenarëve te tërmeteve te kufizuar, ajo është përshtatur më pas (FEMA, 2001) në një metodologji të plotë të vlerësimit te humbjeve, prej secilit nga të gjitha tërmetet e mundshme, që rrjedhin nga vlerësimi probabilistic i rrezikut sizmik.[17]

Një dobësi e mundshme e metodës është se kurba e kapaciteteve dhe funksionet e vulnerabilitetit botuar në manualin HAZUS janë nxjerrë për ndërtesat në SHBA që kanë një lartesi të kufizuar katëshe, pra aplikimi i kësaj metode në pjesë të tjera të botës kërkon hulumtime shtesë. Prandaj, kurba e kapaciteteve dhe funksionet e rrezikshmërisë do të duhet të behen për ndërtimie

nën konsideratë, megjithatë, ka vështirësi në marrjen e një reagimi real të përgjigjes joelastike e strukturës duke përdorur analizën pushover.

Kjo skemë alternative ekuivalente për të llogaritur pikë performancës fillon me përkufizimin e një lëvizje të dhëna në drejtim të një funksioni të energjisë dhe një kohëzgjatje stacionare T.


64

Inputi sizmike duhet të përcaktohet në drejtim të përgjigjes spectrale, i lidhur me koeficient shuarjeje,

Figura 22 Hapat për të bërë vlerësimin e vulnerabilitetit me metodën HAZUS


65

5.2.3 Metoda e Spektrit ose e Diagramës së Kapacitetit Një nga metodat më të përdorura për të përcaktuar pikën e performancës është metoda e

ashtuquajturit spektër të Kapacitetit (“Spectrum Capacity”), që më saktë mund të emërtohet “ Diagrama e Kapacitetit” (“Diagram Capacity”). Kjo është e njohur dhe me emërtimin “ Metoda ADRS” e spektrit të reagimit në formatin Shpejtim – zhvendoshe (“Aceleration – Displacement Response Spectra”). Vërejmë se formati ADRS më saktë thirret thjeshtë formati AD.

Metoda e Diagramës së Kapacitetit kërkon që si kurba e kapacitetit ashtu dhe kurba e kërkesës të paraqiten në të njëjtin sistem koordinativ, me ordinatë shpejtimin spektral dhe abshisë zhvendosjen spektrale. Kurba e kërkesës jepet fillimisht nëpërmjet një spektri linear elastic reagimi me 5% shuarje. Ky spektër mandej reduktohet në mënyrë të përshtatshme, dukes pasqyruar aty efektet e shuarjes së energjisë dhe duke shprehur ashtu kërkesën për zhvendosjen inelastike.

Pika ku kurba e kapacitetit ndërpret kurbën e kërkesës së reduktuar përfaqëson pikën e performancës në të cilën kërkesa dhe kapaciteti barazohen. [16], [19]

Për të konvertuar një kërkesë sizmike nga formati standart i varësisë të shpejtimit spectral Sa

ndaj periodës T në formatin AD, është e domosdoshme që të përcaktohet vlera e zhvendosjes spektrale Sdi për çdo pikë të kurbës Sa(Ti). Kjo mund të bëhet sipas marrdhënies së njohur: 𝑆𝑆𝑑𝑑𝑖𝑖=𝑇𝑇𝑖𝑖2/4𝜋𝜋2 *(𝑆𝑆𝑎𝑎𝑖𝑖∙𝑔𝑔) (5.23)

Këtu simbolika është përshtatur pjesërisht me atë të dokumentave teknikë të metodës së Spektrit të Kapacitetit dhe, ndërkaq, supozohet që në kurbën e shpejtimit spectral madhësia Sai ështe dhënë në pjesë të “g” – nxitimit të rënies së lirë.

Spektrat standartë të kërkesës sizmike përmbajnë, siç dihet, një diapason të shpejtimit konstante spektrale Sv.

Figure 23 Kalimi nga formati Sa – T në Sa - Sd (ADRS)


66

Shpejtimi spectral dhe zhvendosja për periodën Ti jepen nga shprehjet: 𝑆𝑆𝑎𝑎𝑖𝑖∙𝑔𝑔=(2𝜋𝜋/𝑇𝑇𝑖𝑖) *𝑆𝑆𝑣𝑣 (5.24) 𝑆𝑆𝑑𝑑𝑖𝑖=(𝑇𝑇𝑖𝑖/2𝜋𝜋)*𝑆𝑆𝑣𝑣 (5.25) Nga ana tjetër, kapaciteti sizmik në formatin AD, d.m.th. diagram e kapacitetit e shprehur si funksion Sa(Sd), përftohet duke ndërtuar në fillim kurbën e reagimit statik kundrejt një veprimi anësor me ngarkesë graduale rritëse. Kjo mund të realizohet nëpermjet analizës statike “Pushover”, me konkludim me varësinë “forcë prerëse e bazës, V – zhvendosje e çatisë (e nivelit më të lartë), Δ”(fig24). Mandej, si hap i dytë, realizohet një konvertim, pikë pas pike “i”, për t‟iu referuar koordinatave spektrale të formës së parë të lëkundjeve. Konkretisht veprohet si vijon:

Çdo pikë me koordinata Vi dhe Δi në kurbën “Pushover” të kapacitetit konvertohet në pikën korresponduese me koordinata spektrale Sai dhe Sdi në formatin AD (fig.2 4.b). Për këtë përdoren barazimet:

𝑆𝑆𝑎𝑎𝑖𝑖=(𝑉𝑉𝑖𝑖/𝑊𝑊)/ 𝛼𝛼1 (5.24) 𝑆𝑆𝑑𝑑𝑖𝑖=Δi/(Г1𝛷𝛷1) (5.25)

Në barazimet e mësipërme: 𝛼𝛼1=(𝑀𝑀𝑖𝑖∗/𝑊𝑊)*𝑔𝑔 dhe Г1 janë përkatësisht koeficienti modal i masës efektive modale dhe faktori i pjesëmarrjes modale, referuar formës së parë të lëkundjeve; 𝛷𝛷1, – amplitude e formës së parë në nivelin e çatisë (“roof”); W – pesha totale e ndërtesës.

Figura 24 Konvertimi i diagramës V – Δ në Sa - Sd

Faktori i pjesëmarrjes modale Г1 dhe koeficienti modal α1 llogariten duke pasur parasysh shprehjet:

Г1= ∑𝑛𝑛𝑗𝑗=1 𝑊𝑊𝑗𝑗𝛷𝛷𝑗𝑗1/𝑔𝑔 (5.26)

∑𝑛𝑛𝑗𝑗=1𝑊𝑊𝑗𝑗𝛷𝛷𝑗𝑗12/𝑔𝑔

𝛼𝛼1=(𝑀𝑀𝑖𝑖∗/𝑊𝑊)*𝑔𝑔=(∑𝑛𝑛𝑗𝑗=1 𝑊𝑊𝑗𝑗𝛷𝛷𝑗𝑗1/𝑔𝑔)/{( ∑𝑛𝑛𝑗𝑗=1 𝑊𝑊𝑗𝑗/𝑔𝑔)*(∑𝑛𝑛𝑗𝑗=1 𝑊𝑊𝑗𝑗𝛷𝛷𝑗𝑗1

2/𝑔𝑔)}

(5.27)

Ku : janë peshat e masave mj në nivelet “j” (j=1, 2 , 3, … ,n).


67

Reduktohet ndërkaq kërkesa sizmike, për të marrë parasysh efektet e shuarjes të energjisë gjatë reagimit joelastik. Shuarja efektive totale që i përgjigjet stadit joelastik vlerësohet si shumë e shuarjes viskoze me atë ekujvalente histeretike. Me përafërsi, shuarja totale 𝜉𝜉 jepet: 𝜉𝜉eff = 𝜆𝜆𝜉𝜉eq + 0.05 (5.28) Ku: 𝜉𝜉eq është shuarja histeretike ekujvalente dhe 0.05 eshtë shuarja viskoze (5%) që supozohet se karakterizon strukturën e dhënë (“inherent damping”). [16]

Faktori është një faktor modifikues që merr parasysh zëvendësimin e kurbës reale histerezis të ndërtesës me anë të një forme të thjeshtë bilineare të shprehjes së diagramës së kapacitetit. Në fig 25 tregohet grafikisht mënyra e përcaktimit të energjisë së disipuar nga shuarja, me të cilen lidhet edhe kuptimi fizik I koeficientëve 𝜉𝜉 dhe . Kështu, duke marrë parasysh shuarjen efektive totale 𝜉𝜉 , spektri i reagimit i shuarjes standarte 5% reduktohet nëpërmjet dy faktorëve përkatës SRa dhe SRv, të llogaritur përkatësisht për zonën ku shpejtimi spectral është constant dhe atë ku shpejtësia spektrale është konstante. Sipas dokumentit teknik amerikan ATC –40, përcaktimi i madhësive SRa dhe SRv bëhet duke u bazuar në shprehjet e mëposhtëme:

Figure 25 Diagrama e energjisë në formatin Sa - Sd

Për tipe të ndryshme të sjelljes strukturore (nga pikpamja e duktilitetit: nga ductile në jo – ductile ) në dokumentin ATC – 40 janë dhënë edhe kufijtë minimal të faktorëve SRa dhe SRv. Këra varijojnë përkatësisht në diapazonin 0.33 – 0.56 dhe 0.5 – 0.67. [16]

Në fig.26 – duke iu referuar një spektri që përdoret në praktikën a projektimit antisizmik amerikan ( Ca dhe Cv janë madhësi të caktuara spektrale) dhe duke ndjekur procedurat e përcaktuara në dokumentin teknik ATC – 40 – në mënyrë skematike tregohet se si realizohet reduktimi i spektrit elastik të reagimit (me 5% shuarje) një spektër reagimi me vlerë shuarje më të madhe se 5%


68

Figure 26 Reduktimi i diagramës së kapacitetit

Në ATC – 40, për të gjetur pikën e performancës janë përcaktuar disa procedura. Më e qartë kosiderohet kjo procedurë:[16]

1- Ndërtohet spektri adekuat për sheshin e ndërtimit me 5% shuarje, sipas nivelit të dhënë të rrezikut sizmik, kategorisë së truallit dhe objektivave të pranuara për performancën e kërkuar të ndëertesës. Ky spektër, që paraqet kërkesën reale siamike, konvertohet në formatin ADRS (AD). 2- Kurba e Kapacitetit, e fituar nga analiza statike jolineare ose analizë lineare jokrementale elasto – plastike, konvertohet në spektër kapaciteti ( Diadrama Kapaciteti). Për këtë përdoren barazimet e mësipërme. Në këtë hap duhet pasur parasysh se, gjatë konvertimit, kalimit nga një pikë te tjetra përgjithësisht shoqërohet me ndryshimin e faktorëve Г1 dhe 1 . Kjo mund të ndodhe për shkak se forma e lëkundjeve {FI} ndryshon, pasi sitemi hyn në rrjedhshmëri.

3- Zgjidhet një pikë performance Sa,pi, Sd, pi ( p – jep pikën e performmancës). Zgjedhja bëhet duke përdorur kriterin e barazimit të zhvendosjeve elastike me ato joelastike, ose mbi bazën e një gjykimi të përshtatshëm inxhinierik. Në fig.27 tregohet një situatë konkrete që i referohet zgjidhjes së pikës së parë (prove) të performancës, duke suapozuar barazimin e zhvendosjeve.

4- Ndërtohet një spektër Kapaciteti bilinear, e tillë që ajo të përafrojë sa më shumë kurbën reale të diagramës së kapacitetit ( hapi 2), duke përdorur kriterin e barazimit të sipërfaqeve të përfshira poshtë diagramave përkatëse, reale dhe llogaritëse.

5- Llogariten faktorët spektralë të reduktimit Sra dhe SRv, 6- Nëse spektri i reduktuar i kërkesës ndërpret spektrin e kapacitetit në pikën Spai dhe Sdpi (me

diferencë jo më shumë se 5%), atëherë kjo pikë përfaqëson pikën e performancës. 7- Nëse pika e ndërprerjes nuk ndodhet brenda tolerancës së pranuar, atëherë zgjidhet një

pikë tjetër dhe përsëriten hapat “4” deri “7”. Si pikënisje për hapin tjetër mund të përdoret pika e ndërprerjes e përftuar në hapin “6”, ose nëpërmjet një gjykimi të përshtatshëm inxhinierik, një kikë tjetër afër saj. Kjo pikë përcakton ndërtimin e një kurbe të re dilineare që shërben për përsëritjen e


69

procesit.

Figura 27 Përcaktimi i pikës së Performancës

Kontrolli i performancës, për zhvendosjen maksimale të pritshme Për të kryer kontrollin e performancës së strukturës duhet kryer një sërë hapash që

konsistojnë në verifikimin e reagimit global të ndërtesës. Më konkretisht, kontrollohet që në këtë pikë rezistenca e ndërtesës të mos jetë aq e vogël në krahasim me rezistencën maksimale, pikë (dokumenti teknik amerikan ATC – 40 përcakton një degradim rezistence jo më të madhe se 20%) si dhe që zhvendosjet relative anësore të niveleve fqinje (“lateral drifts”) të mos kapërcejnë kufij të caktuar të përcaktuar në dokumentet teknike (kodet). Mandej, duke kaluar në nivel “lokal”, për çdo tip strukturor të elementeve të ndërtesës kontrollohet kushti që deformimet dhe rezistenca që i korrespondojnë pikës së performancës të jenë të barabarta ose më të vogla se kapacitetet përkatëse të specifikuara në dokumentet teknikë. Rishikohet sjellja e elementëëve standartë, siç janë p.sh. ata që mbajnë ngarkesat vertikale pa bërë pjesë në sistemin rezistues të ngarkesave anësore, duke patur parasysh kriteret e pranueshme për nivelin e zgjedhur të performancës. Për këtë nivel kontrollohen edhe elementët jo – strukturorë, si dhe, eventualisht, efektet shtesë (përdredhja, ndikimi i formave të tjera të lëkundjeve, etj.).

Së fundmi, vërejmë se sikurse dokumenti teknik ATC – 40, metodikat e përshkruara në Udhëzuesit FEMA – 273 dhe FEMA – 274 të praktikës amerikane (që kanë patur si qëllim parësor rihabilitimin e ndërtesave) mund të aplikohen edhe për ndërtimin e ndërtesave të reja. [16], [19]


70

II-APLIKIMI

Për të studiuar vulnerabilitetin, janë marrë në shqyrtim tre spitale të Qenders Spitalore Universitare “Nënë Tereza”. Kjo qendër spitalore është më e madhja në vend, dhe ofron të gjithë shë rbimet spitalore që mund të ofrohen në vend.

Figura 28 Pamja nga lartë e Qendrës Universitare “Nënë Tereza”


71

II-1 Performanca sizmike e Spitalit Patologjik me metodat empirike

Eshte një godinë drejtkëndore prej betoni të armuar me gjashtë kate. Me nje lartësi totale prej 19.40 m, dhe siperfaqe totale prej1017.7728 m2 . Objekti ka një gjatësi shumë të madhe prej 80.52 m, kjo është arsyeja pse është ndarë me fuga në tre nivele, duke e ndare objektin ne 3 objekte totalisht te pavaruara. Ramat janë terthore të tipizuara në gjithë gjatësine e godinës. Kollonat e perdorura janë 50x50 ose 40x50 ose 40x40 dhe ka nje nje perqindie te ulet te hekurit te perdorur per armim. Edhe traret po ashtu janë të tipizuar me probleme të dukshme në armimin e nyjeve. Plani I strukturave te katit tregon se soletat jane me panele SAP te cilet jane panel te lehtesuar me vrima, disa prej te cilave jane monolite. Nenesturktura eshte realizuar me plinta nen kolona. Betoni I perdorur eshte I markes 170 kg.

Figurea 29 Pamja ballore e Spitalit Patologjik Figura 30 Pamja anësore e SP

Figure 31 Pamja nga mbrapa e Spitalit Patologjik


72

Figura 32 Rama tërthore e cila përsëritet në gjithë gjatësinë e objektit


73

Duke u bazuar në projektin origjinal të Spitalit Patologjjik, shohim se në objekt nuk janë marrë fare masa antisizmike. Ky fakt duket tek nyjet e ramës, stafat shtrënguese të cilat luajnë një rol kyç në performanëen antisizmike të strukturës, në tra nuk jane fare, janë me të njëjtin hap si në gjithë gjatësinë e traut. Në kollona ka stafa të dendësuara në nyje, por problemi qëndron në hapin e dendësimit i cili është 15 cm, ndërkohë që regullat tektnike rekomandojnë qe hapi duhet të jetë 10 cm. Problem tjetër që shfaqet tek ramat e tipizuara, është tek traret e thellë të objektit. Këta trarë janë trajtuar si trarë normalë dhe janë armuar si të tillë, ndërkohë që nga llogaritjet del se janë elementë që duhen studiuar me metoden “strut and tie”. Problem tjetër i hasur në të gjithë godinën është edhe diametri i shufrave të stafave, stafat janë të gjitha fi 6, ndërkohë që regullat e sotme teknike rekomandojn stafa fi8 në të gjithë objektin.

Figura 33 Kollonat e ramave te tipizuara te Spitalit Patologjik


74

• Kollonat e perdorura jane 50x50 ose 40x50 ose 40x40 dhe ka nje nje perqindie te ulet te hekurit te perdorur per armim, gje qe sjell nje duktilitet te ulet.

• Traret po ashtu jane te tipizuar me probleme te dukshme ne armimin e nyjeve.

Figura 34 Detaje armimi te trareve te spitalit Patologjik

Figura 35 Plani I strukturave te Spitalit Patologjik

• Plani I strukturave te katit tregon se soletat jane me panele SAP te cilet jane panel te lehtesuar me vrima,

disa prej te cilave jane monolite. • Eshte e ndare me fuga ne tre nivele


75

• Nensturktura eshte realizuar me plinta nen kolona.

Figure 36 Plani I strukturave te themeleve te Spitalit Patologjik

Figure 37 Prerja gjatesore e Spitalit Patologjik


76

• Spitali Patologjik eshte një godinë drejtkëndore prej betoni të armuar me gjashtë kate. • Siperfaqe totale prej1017.7728 m2 . • Objekti ka nje gjatesi prej 80.52 m, • Betoni I perdorur eshte I markes 170 kg. •

Figure 38 Planimetria e katit tip te spitalit patologjik


77

II-1.1Vlerësimi i vulnerabilitetit sizmik të Spitalit Patologjik me metodën e Shqyrtimit të shpejtë vizual (RVS)

Kjo metodologji kombinon një përshkrim të ndërteses, ekspozimin e saj, banoret, dhe një vlerësim të shpejtë strukturor në lidhje me rrezikun sizmik të saj.

Metoda e vizualizimit te shpejte është projektuar për të zbatohet pa kryer asnjë llogaritje strukturore.

Qëllimi i tij kryesor është për të identifikuar ndërtesa të vjetra, me performance te dobet sizmike Pasi të jene identifikuar si potencialisht të rrezikshme, ndërtesa të tilla duhet të vlerësohen më tej

nga një projektues profesionist, me përvojë në projektimin antisizmik për të përcaktuar nëse ato janë të rrezikshme sizmikisht.

Procedura përdor një sistem i cili kërkon që vlerësuesi të identifikojë sistemin kryesor strukturor qe do perballoje ngarkesat anesore, dhe të identifikojë atributet e ndërtimit që modifikojnë punën sizmike ne lidhje me keto ngarkesa anesore.

Inspektimi, mbledhja e te dhenave dhe vendimmarja zakonisht ndodh në vendin e ndërtimit Shqyrtimi është e bazuar në vlerat numerike te rrezikut sizmik dhe pikeve te vulnerabilitetit. Rezultati i procedurës së shqyrtimit është një rezultati përfundimtar që mund të shkojnë mbi 10

ose më poshtë se 0 Keto rezultate dalin nga piket qe I jane vendosur cdo elementi qe ndikon ne strukture.

Nëse rezultati është 2 ose më pak, një vlerësim i detajuar është i rekomanduar Në bazë të vlerësimit të detajuar, analiza inxhinierike dhe procedurat e tjera të detajuara, një vendim përfundimtar i mjaftueshmërisë sizmike dhe nevojës per rehabilitime mund të bëhet. Koeficientet e përcaktimit të llojit të ndërtesës: 1. Rama të lehta druri të përdorura në ndërtesa tëe vogla tregtare me sipërfaqe më të vogël se 5000 metra katrore (W1) 2. Rama të lehta druri të përdorura në ndërtesa të vogla tregtare me sipërfaqe më të madhe se 5000 metra katrore (W2) 3. Ndërtesa me rama çeliku (S1) 4. Ndërtesa me rama me diagonale të kryqezuara çeliku (S2) 5. Ndërtesa të lehta metalike (S3) 6. Ndërtesa me rama çeliku dhe me mure prej betoni të armuar monolit (S4) 7. Ndërtesa me rama çeliku me mure të paarmuar tulle (S5) 8. Ndërtesa me rama prej betoni të armuar (C1) 9. Ndërtesa me mure prej betoni të armuar(C2) 10.Ndërtesa me rama prej betoni të armuar me mure të paarmuara tulle (C3) 11. Ndërtesa që kanë probleme me uljet, ose ndërtesat e mënjanuara (PC1) 12. Ndërtesa me rama të parapërgatitura (PC2) 13. Ndërtesa të përforcuara me murature me dysheme elastike dhe diafragmave çati (RM1) 14. Ndërtesa të përforcuara me murature me dysheme rigjide dhe diafragmave çati (RM2) 15. Ndërtesa të papërforcuara me muraturë mbajtëse (URM)


78

Tab- 14-Vlerësimi i RVS për spitalin Patologjik

Zotërimi Kategoria e truallit Rreziku i mundshëm

Salle mbledhjesh qeveritare zyra Nr I njerzve A B C D E F

paarmuar parapete veshja oxhaku te

tjere

Tregetare historike rezidenca 0-10 11-100

shkemb I shkemb dhe I dhe

dhe I dhe

sherbime emergjence industriale Shkolle/spital

101-1000

1000-+ forte mesatar ngjeshur

I ngurte bute

I varfer


Kategoria e nderteses W1 W2 S1 S2 S3 S4 S5 C1 C2 C3 PC1 PC2 RM1 RM2 URM

Piket baze. 4.4 3.8 2.8 3 3.2 2.8 2 2.5 2.8 1.6 2.6 2.4 2.8 2.8 1.8

Lartesi e mesme (4-7 kate) N/A N/A 0.2 0.4 N/A 0.4 0.4 0.4 0.4 0.2 N/A 0.2 0.4 0.4 0

Lartesi e madhe (>7 kate) N/A N/A 0.6 0.8 N/A 0.8 0.8 0.6 0.8 0.3 N/A 0.4 N/A 0.6 N/A

Parregullesi ne lartesi -2.5 -2 -1 -1.5 N/A -1 -1 -1.5 -1 -1 N/A -1 -1 -1 -1

Parregullesi ne plan -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5

Para-kodi 0 -1 -1 -1 -0.6 -0.8 -0.2 -1.2 -1 -0.2 -0.8 -0.8 -1 -0.8 -0.2

Kodi pasardhese 2.4 2.4 1.4 1.4 N/A 1.6 N/A 1.4 2.4 N/A 2.4 N/A 2.8 2.6 N/A

Kategori trualli B 0 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4

Kategori trualli C 0 -0.8 -0.6 -0.6 -0.6 -0.6 -0.8 -0.6 -0.6 -0.4 -0.6 -0.6 -0.6 -0.6 -0.8

Kategori trualli D 0 -0.8 -1.2 -1.2 -1 -1.2 -0.8 -1.2 -0.8 -0.8 -0.4 -1.2 -1.2 -0.6 -0.8

Piket finale PIKET FINALE 2.5+0.4-1.2-0.4= 1.3 Elementët përbërës të tabelës së vulnerabilitetit janë:

Koeficientet e përcaktimit të llojit të ndërtesës {Ndërtesa me rama prej betoni të armuar (C1) } Lartësia e ndërtesës, Parregullsia në plan dhe në lartësi, Kodi me të cilin është ndërtuar, Kategoria e truallit,

Mëqenëse rezultati i analizës së spitalit patologjik doli 1.3 < 2 kjo do të thotë që objekti është vulnerabël, me një vulnerabilitet të lartë. Ky fakt duhet vërtetuar edhe me një metodë më të specializuar.


79

II-1.2 Vlerësimi i vulnerabilitetit të Spitalit Patologjik me metodën Turke

Në këtë procedurë, janë identifikuar ndërtesat më të rrezikuara që mund të pësojnë dëme të rënda nga një tërmet në të ardhmen dhe të dhënat janë hedhur në një bazë të dhënash.

Kjo bazë të dhënash përdoret për percaktimin e rezultatit të performancës (PS) nëpermjet dy nivelesh anketimi dhe një nivel i tretë i cili përcakton pikët e vulnerabilitetit.

Niveli-1 Anketa Parametrat që janë zgjedhur në nivelin 1 për studim, që përfaqësojne vulnerabilitetin e ndërtimit, janë si më poshtë: a. Numri i kateve mbi tokë b. Prania ose jo e një ‘Kati të butë’ c. Prania ose jo e konsolave te rënde, të tilla si ballkone me parapete betoni d. Cilësi të dukshme ndërtimi (i mirë, mesatar apo i dobët) e. Kushtet e tokës (e ngurtë apo e butë) f. Efektet topografike (Po ose Jo) Të gjitha parametrat e mësipërme kanë një funksion negativ në sistemin e ndërtimit nën ngacmimin e tërmetit Niveli-2- Vëzhgimi. Vëzhguesit dalin përsëri në terren. Detyra e tyre e parë është që të konfirmojnë ose ndryshojnë vleresimin në lidhje me katin e butë, kolonat e shkurtra dhe cilësinë e ndërtimit. Krijimi i pikëve të performancës. Pasi janë përcaktuar pikët nga të dy nivelet e vëzhgimit, atëhere duhet të përcaktohen pikët përfundimtare. Një ekuacion i përgjithshëm për llogaritjen e rezultatit të performancës (PS) mund të formulohet si vijon: PS = (pikët fillestare - Σ (pikët e vulnerabiliteti) x (parametrat e vulnerabilitetit) PS <50 → strukturë vulnerabël Elementët përbërës të anketës 1. Numri i kateve; Dëmi rritet pothuajse linear me rritjen e numrit të kateve.

Figura 39 Numri i kateve të Spitalit Patologjik


80

2. Ekzistimi i një kati të butë:Kati i butë zakonisht ekziston në një ndërtesë kur kati i parë ka ngurtësi më të ulët në krahasim me katet e sipërme.

Figura 40 Elementët që krijojnë kat të butë

3. Ekzistenca e konsolave të rënda:Ballkonet e rënda dhe dyshemetë e varura në ndërtesa shumëkatëshe prej betoni të armuar e zhvendosin qendrën e masës lartë.

Figure 41 Ballkonet me parapet prej betoni të armuar


81

4. Cilësi të dukshme ndërtimi; Një ndërtesë me cilësi të dobët nga ana vizuale, mund të pritet të posedojnë anët e dobëta materiale dhe detajimin joadekuate.

Figura 42 Cilesia e mirë e punimeve

5. Ekzistenca e kollonave të shkurtra:Ramat e hapura, dritaret e podrumit apo trarët në aksin e shkallëve të vendosura në mesin e lartësisë së katit, çojnë në formimin e kolonave të shkurtra në ndërtesat prej betoni të armuar. Këto kolona pësojnë dëme të mëdha gjatë tërmeteve të forta pasi ato nuk janë projektuar fillimisht për të marrë forca të medha prerëse në gjatësitë e tyre të shkurtuara.

Figura 43 Ekzistenca e kolonave të shkurtra


82

6.Godititet në mes të ndërtesave fqinje:Kur nuk ka hapësirë të mjaftueshme në mes ndërtesave të afërta, ato godasin njëra-tjetrën gjatë një tërmet, si rezultat i periodave të ndryshme të vibrimit dhe amplitudës jo të sinkronizuar të vibrimit.

Figure 44 Afërsia me objektin tjetër

7 Efektet topografike Amplifikim topografik është një tjetër faktor që mund të rrisë intensitetin lëvizjës së terrenit në majë të kodrave. 8 Kushtet lokale dheut:Intensiteti i lëvizjes së terrenit në një vend të veçantë varet nga distanca e tërmetit dhe kushtet lokale të tokës.

Zona III: 0-6 Figura 45 Rajonizimi sizmik i vendit Zona II: 6-7 Zona I: 7-8


83

Tab- 15-Për përcaktimin e pikëve bazë dhe atyre të vulnerabilitetit me metoden Turke per spitalin Patologjik

Nr. kati

Pikët bazë Pikët e vulnerabilitetit Zona

3 Zona

2 Zona

1 Kat

i butë Konsola të rënda

Cilësia vizive

Kolona të shkurtra

Efekti goditës Topografia

1 ,2 100 130 150 0 -5 -5 -5 0 0

3 90 120 14 -15 -10 -10 -5 -2 0

4 75 100 120 -20 -10 -10 -5 -3 -2

5 65 85 100 -25 -15 -15 -5 -3 -2

6.7 60 80 90 -30 -15 -15 -5 -3 -2 Tab- 16-Për përcaktimin e pikëve të parametrave të vulnerabilitetit me metoden Turke per spitalin

Patologjik

Kat i butë Jo (0) Po (1)

Konsola të rënda Jo (0) Po (1)

Cilësia vizive E mirë (0) E moderuar (1) E keqe (2)

Kolona të shkurtra Jo (0) Po (1)

Efekti goditës Jo (0) Po (1)

Topografia Jo (0) Po (1)

PS = (pikët fillestare - Σ (pikët e vulnerabiliteti) x (parametrat e vulnerabilitetit) PS <50 → strukturë vulnerabël

{80-30-15-15-5-3}*(1+1+1)=36<50 Përfundime në lidhje me përcaktimin e vulnerabilitetit të këtij objekti me këto 2 metoda

Nga vlerësimi i Spitalit Patologjik me metodën e vlerësimit të shpejtë vizual ose RVS, u konstatua që objekti është një strukturë vulnerabël, me një vulnerabilitet të lartë që vjen për shkak të lartësisë së objektit dhe të kategorisë së truallit. Vetëm këto dy faktorë ndikojnë negativisht në vulnerabilitet, pasi parregullsia në plan dhe në lartësi nuk ndikojnë, sepse kjo godinë ka një formë drejtkëndore të rregullt si në plan ashtu edhe në lartësi.

Duke qenë se metoda e parë nuk mund të përdoret si bazë për gjykimin e një objekti, Spitali Patologjik u studiua edhe me Metodën Turke për përcaktimin e vulnerabilitetit.

Nga kjo metodë u konfirmua që spitali është një objekt vulnerabël që na nevojë për rikonstruksionin e duhur, jo vetëm në fasadë.


84

II-1.3 Vlerësimi i vulnerabilitetit të Spitalit Patologjik me metodën Japoneze Performanca sizmike e ndërtesës përfaqësohet nga koeficienti i performancës sizmik, Is, i cili duhet të llogaritet për çdo kat në çdo drejtim të rames brenda ndërtesës duke përdorur ekuacionin e mëposhtëm:

I S = Eo S DT (II.1.3.1) E0 koeficienti strukturor SD koeficienti për konfigurimin strukturor të Ndërtesave, T koeficienti për degradimin kohore te kohore të ndërtesave.

Metodë për të llogaritur Eo përfshin llogaritjen dhe shumëzimin i një koeficienti përfundimtar force C dhe një koeficienti fleksibiliteti F, duke pasur parasysh mënyrën e shkaterimit, numrin e përgjithshëm të kateve dhe pozicionin e kateve në shqyrtim.

E0 = C ⋅ F (II.1.3.2) C koeficienti I forcës (rRezistenca anësore e shprehur në baze të forcës prerëse ose thenë

ndryshe Rezistenca ndaj forcave anësore pjestuar më peshën totale) F koeficienti I duktilitetit Koeficienti i konfigurimit strukturor Sd konsideron a)shpërndarjen e ngurtësisë anësore

dhe rezistencës në plan, b)shpërndarjen e ngurtësisë në lartësi, c)shpërndarjen e peshës së katëve, d) ekzistencën e podrumere

Koeficienti i degradimit për shkak të moshës së strukturës konsideron keqësimin e reagimit të strukturës ndaj tërmetëve nëpërmjet a)ekzistecës së plasaritieve, b)mënjanimit të strukturës, c)parregullsi të objektit që vinë nga deformimi i strukturës, d)thërmimi i betonit, e)ndryshkje e armaturës. Të gjitha këto informacione merren nga investigimi i objektit me detaje në vendin e tij.

Siguria e një objekti nën veprimin e një lëvizje sizmike nuk mund të gjykohet vetëm nga ana

strukturore e objektit por duhen marrë në konsideratë edhe karakteristikat e lëvizjes sizmike. Karakteristikat e lëvizies së truallit janë shprehur nëpërmjet koeficientit të kapacitetit sizmik IS0

ISO = ES* Z*G*U (II.1.3.3) Ku :

Es koeficienti sizmik i cili konsideron formën e akselerogramës së spektrit të reagimit si funkson i periodës Z koeficient i sizmicitetit të zonës ku është ndërtuar objekti Gkoeficient i truallit i cili merret 1 për rastet normale, 1.25 për Objekte të ndërtuara mbi

toka që rrëshqasin ose mbi kodra U faktori i rëndësisë Produkti mes koeficientit sizmik, sizmicitetit të zonës dhe koeficientit të truallit japin

nxitimin e spektrit të reagimit të lëvizies kritike të truallit në sipërfaqe të Tokës PGA. Pasi koeficienti i përformancës sizmike është llogaritur IS, ajo duhet të krahasohet me koeficientin

e kapacitetit sizmik për strukturën IS0 për të përcaktuar nëse Ndërtesa mund të quhet "e sigurt" kundër një lëvizje të supozuar të tokës.

Niveli I parë I vëzhgimit Niveli I parë I vëzhgimit ka për detyrë të gjej ato ndërtesa të cilat kanë rezistencë të mjaftueshme anësore për të përballuar një tërmet

Elementet vertikal janë grupuar në :a)kollona të shkurtra, b)mure, c)kollona të holla


85

Një vlerësim konservativ I rezistencës ndaj forcës prerëse për njësi të sipërfaqës së seksionit tërthore për kollonat e shkurtra dhe ato të holla, ka nxjerrë një vlerë 1.5MPa për kollonat e shkurtra dhe 1MPa për ato të holla

Kollonat e shkrutra shkatërrohen në një formë të thyeshme nga forca prerëse dhe kanë një koeficient të ulët duktiliteti F=0.8. muret dhe kollonat e holla zhvillojnë përkatësisht 70% dhe 50% të rezistencës së tyre pasi kollona e shkrutër është shkatruar nga forca prerëse.

Koeficienti strukturor I katit E01={(n+1)/(n+i)}*(C1+0.7C2+0.5C3)*0.8 (II.1.3.4)

Marim ne konsiderate katin e fundit E01={(n+1)/(n+i)}*(C1+0.7C2+0.5C3)*0.8 ={(6+1)/(6+6)}*(1.5)*0.8=0.7 C1Kollon e shkurtër, C2 mure , C3kollon e hollë, n nr I kateve të strukturës, i kati nën shqyrtim

Koeficienti i konfigurimit strukturor Sd konsideron parregullsi në plan, raportin gjatësi-gjërësi të katit, zgjerimin e nyjeve, ekzistëncen e bodrumit, dhe shkëputje e papritur të ngurtësisë përgjatë lartësisë strukturore, katët e buta sidomos ato të parat. Një grafik I thjesht tregon së për etapën e parë të vëzhgimit ky koeficient varion nga 0.43-1.2. niveli I parë I vëzhgimit nuk duhet përdorur për struktura më jashtëqendësi të madhe.

Për të observuar deformimet e strukturës të shkaktuara nga lëvizia e themeleve, plasaritie të kollonave dhe mureve, përdorim I dikurshëm ose actual I kimikatëve, zjarre të rëna, kushtet përfundimtare dhe moshën e objektit, koeficienti T merr vlerë nga 0.7-1.

Kapaciteti sizmik Es për nivelin e parë të vëzhgimit merret 0.8 për Objekt deri në 7 katë në bazë të eksperiencave të tërmëtëve të mëparshme.

I S = Eo S DT=0.7*0.5*0.8=0.28

Vlera e Sd eshte mare 0.5 per shkak te ekzistences se podrumit, per shkak te ekzistences se katit te pare dhe per shkak te raportit te madh ne plan gjeresi gjatesi

Vlera e T eshte mare 0.8 per moshes se objektit pasi faktoret e tjere nuk ndikojne ne kete vlere.

Per nivelin e pare te vezhgimit ky objekt eshte vulnerabel dhe ka shume shance te shkaterohet

Tab- 17-Vleresimi I Is per nivelin e pare te vezhgimit

Koeficienti I performances sizmike Is Vleresimi I vulnerabilitetit Is<0.3 Probabilitet te larte shkaterimi 0.3<Is<0.6 Mundesi shkaterimi Is>0.6 Nuk ka mundesi shkaterimi Proçedura e nivelit të dytë të vëzhgimit

Kjo Proçedurë aplikohet nëse ndonjë objekt shfaq vulnerabilitët të lart gjatë vëzhgimit të parë. Për të njëjtat arsye si në vëzhgimin e parë traret nuk janë konsideruar. Duktiliteti I kollonave dhe mureve është përcaktuar nga mënyra e shkatrimit nga prerja apo nga përkulja, dhe nga raporti ndërmjet rezistencës në prerje dhe në përkulie të elementeve. Kombinimi I niveleve të ndryshme të duktilitetit dhe rezistencës ndaj forcës prerëse të elementeve vertikal të strukturës japin vlersimin përfundimtar të rezistencës ndaj tërmetit të strukturës.

Rezistenca ndaj forcës prerëse të elementeve vertikal duhet llogaritur në momentin formimit të çernierave plastike në skajet e elementit për shkak të përkuljes dhe tek shkatërimi nga forca prerëse, të gjitha këto në bazë të gjeometrisë së elementeve, sasisë së armaturës gjatësore dhe tërthore dhe forcës së


86

betonit. Mënyra e shkatrimit nga përkulja apo forca prerëse përcaktohet duke krahasuar forcën prerëse më momentin përkuljes në element. Në një mur strukturore supozohet të veprojë një shpërndarje uniform e forcës horizontale. Elementët vertikal janë klasifikuar në pesë grupe në varësi të mënyrës së shkatërimit:

a) Kollona nën moment përkulës b) Mure nën moment përkulës c) Kollona nën forcë prerëse d) Mure nën forcë prerëse e) Kollona të shkurtra

Koeficienti I duktilitetit përcaktohet nga tabela më poshtë Tab- 18-Koeficienti F i duktilitetit për nivelin e dytë të vëzhgimit

Lloji I konstruksionit Vlera e duktilitetit Kollona te perkulshme 1.27-3.2 Mure te perkulshem 1-2 Kollona ne prerje 1 Mure ne prerje 1 Kollona te shkurtra 0.8 Koeficienti strukturor I katit E0i={(n+1)/(n+i)}*(C1+α2C2+α3C3)*Fi (II.1.3.5) Marim ne konsiderate katin e fundit E01={(n+1)/(n+i)}*(C1+ α2C2+α3C3)*Fi ={(6+1)/(6+6)}*(1.5)*0.8=0.7 Ku : α raporti ndërmjet forcës prerëse të katit dhe driftit përkatës

Koeficienti i konfigurimit strukturor Sd konsideron jashtëqëndësinë ndërmjet qendrës së masës dhe të ngurtësisë si dhe ndryshimin e raportit masë-përkulshmëri të çdo kati. Ky koeficient varion nga 0.42-1.42. Nëse struktura ka jashtëqendërsi shumë të madhe atëherë koeficienti E0 duhet zvogëluar. Për të opbservuar deformimet e strukturës të shkaktuara nga lëvizia e themeleve, plasaritie të kollonave dhe mureve, përdorim I dikurshëm ose ackual I kimikatëve, zjarre të rëna, kushtet përfundimtare dhe moshën e objektit, koeficienti T merr vlerë nga 0.49-1.

Kapaciteti sizmik Es për nivelin e dytë të vëzhgimit merret 0.6 për Objekt deri në 7 katë në bazë të eksperiencave të tërmeteve të mëparshme. Duhet të plotësohet edhe një kusht tjetër që struktura që quhet e sigurt 1.25≥Ct*Sd≥0.3 (II.1.3.6) Ku Ct=={(n+1)/(n+i)}*(C1+α2C2+α3C3)={7/12}*0.5= 0.291<0.3strukture jo e sigurt Llogarisim Is

I S = Eo S DT=0.7*0.5*0.8=0.28 Vlera e Sd eshte mare 0.5 per shkak te ekzistences se podrumit, per shkak te ekzistences se katit te

pare dhe per shkak te raportit te madh ne plan gjeresi gjatesi Vlera e T eshte mare 0.8 per moshes se objektit pasi faktoret e tjere nuk ndikojne ne kete vlere. Per nivelin e dyte te vezhgimit ky objekt eshte vulnerabel dhe ka shume shance te shkaterohet

Tab- 19-Vlerea e Is per nivelin e dyte te vezhgimit Koeficienti I performances sizmike Is Vleresimi I vulnerabilitetit Is<0.3 Probabilitet te larte shkaterimi 0.3<Is<0.6 Mundesi shkaterimi Is>0.6 Nuk ka mundesi shkaterimi


87

Proçedura e nivelit të tretë të vëzhgimit Proçedura e nivelit të tretë të vëzhgimit zbatohet nëse ndonjë ndërtesë është gjetur e mangët nga

Proçedurat e mëparshmë të shqyrtimit. Të gjitha Proçedurat janë të njëjta më atë të nivelit të dytë, por për siguri më të madhe përcaktohen të tjere koeficient siç tregohet në tabelën më poshtë Tab- 20-Vlera e duktilitetit F për elementët e strukturës dhe mënyra e shkatërimit gjatë nivelit të tretë të

vëzhgimit Mënyra e shkatërrimit për mure B/A dhe kollona Vlera Kollona më duktilitet të lartë pa frikën e shkatërrimit nga forca prerëse 3.2 Kollona të lidhura më trare të përkulshëm 3 Kollona duktile që nuk kanë gjasa të shkatërrohen nga prerja 2.2 Kollona të lidhura më trare të cilët mund të shkatërrohen nga prerja 1.5 Kollona pak duktile por që nuk kanë gjasa të shkatërrohen nga prerja 1.3 Kollona që mund të shkatërrohen nga forca prerëse 1 Kollona të përkulshme të cilat do të shkatërrohen nga forca prerëse 0.8 Mure strukturale që rrotullohen në bazë ndaj veprimit të forcave anësore 3 Mure më duktilitet shumë të lartë që nuk ka gjasa të shkatërrohen nga prerja 2

Mure struktural që ka gjasa të shkatërrohen nga prerja 1 Marim ne konsiderate katin e fundit E01={(n+1)/(n+i)}*(C1+ α2C2+α3C3)*Fi ={(6+1)/(6+6)}*(1.5)*1=0.874 Llogarisim Is

I S = Eo S DT=0.874*0.5*0.8=0.35 Vlera e Sd eshte mare 0.5 per shkak te ekzistences se podrumit, per shkak te ekzistences se katit te

pare dhe per shkak te raportit te madh ne plan gjeresi gjatesi Vlera e T eshte mare 0.8 per moshes se objektit pasi faktoret e tjere nuk ndikojne ne kete vlere. Per nivelin e dyte te vezhgimit ky objekt eshte vulnerabel dhe ka shume shance te shkaterohet

Tab- 21-Percaktimi I Is per nivelin e trete te vezhgimit Koeficienti I performances sizmike Is Vleresimi I vulnerabilitetit

Is<0.3 Probabilitet te larte shkaterimi

0.3<Is<0.6 Mundesi shkaterrimi

Is>0.6 Nuk ka mundesi shkaterimi

Persakohe sipas vleresimit tabelar del ne nje gjendie te ndermjetme kjo do te thote qe struktura ka nevoje per nje vleresim analitik te vulnerabilitetit te saj Ka tre marrëdhënie të mundshme ndërmjet IS dhe IS0 I S > I S0 ; I përket një vulnerabiliteti të ulët të objektit IS << I S0 ; I përket një niveli shumë të lartë të vulnerabilitetit të strukturës, e cila

kërkon retrofit ose shembje të strukturës. I S < I S0; është një situatë e paqartë ku Is është vetëm pak më e vogël se IS0 (IS mbetet në një limit ndërmjet IS0 dhe një nivel më të ulët, i cili është bazuar në observime direkte të dëmtimeve të godinave b/a) dhe në ketë mënyrë kërkohet një vlerësim më i detajuar I objektit duke përdorur shqyrtime të mëtejshme ose analiza jolineare dinamike.

STUDIM MBI VULNERABILITETIN SIZMIK TE GODINAVE SPITALORE NE SHQIPERI

88

II-1.4 Vlerësimi i vulnerabilitetit të Spitalit Patologjik me metodën Italiane te Indeksit te vulnerabilitetit

Metoda përdor një formë studimi në tërren për të mbledhur informacion mbi parametrat e rëndësishme të ndërtesës , të cilat mund të ndikojnë dëmtueshmërinë e saj

Ka njëmbëdhjetë parametrat në total, të cilat janë identifikuar të paturit nga një deri në tre koeficientë të kualifikimit, nga A (optimale) deri në C (e pafavorshme) - dhe janë ponderuar për të llogaritur rëndësinë e tyre relative. Indeksi global Iv i çdo ndërtësë është e vlerësuar duke përdorur formulën e mëposhtme:

Iv=∑KiWi (II.1.4.1) Gjate vëzhgimit përdoren 11 parametra për të identifikuar sistemin kryesor struktural të

objektit dhe mangësitë thelbesore ndaj lëvizieve sizmike. Parametrat janë: 1) Lloji I sistemit rezistues dhe organizimi I tyre ky parametër përshkruan karakteristikat e sistemit struktural të ndërtesës , duke e përcaktuar atë si sistemi që thith 70% të veprimit sizmik. Pikët përcaktohen nëpërmjet kritereve të mëposhtme: A) Ndërtesa më sistëm kryesor mbajtës I cili përbëhet nga mure prej betoni të armuar ose nga kombinimi I ramave prej betoni të amruar më mure tulle që përputhet më të gjitha kërkesat në vijim:

Figura 46 Sistemi kryesor mbajtes i spitalit Patologjik


89

B) Objekt me rama betoni dhe mure tulle që nuk përputhen më A, por përputhen më karakteristikat e mëposhtme C) Objekte të cilat nuk përputhen me kërkesat e A dhe B 2. Cilësia e sistemit mbajtës vlereson cilësinë e sistemit mbajtës me kritere që kanë të bëjnë me materialet e ndërtimit, mënyra e montimit të elementëve, karakterisitikat dhe zbatimi I cilësisë. Për këtë qëllim disa detaje konsturuktive janë studiuar dhe krahasuar me ato të ndërtesës. Kualifikimet janë bërë nëpërmjet plotësimit të pyetësorëve të mëposhtëm: A) Ndërtesa me karakteristikat e mëposhtme

Betoni në strukturë paraqet një konsistence të mirë, me rezistencë ndaj gërvishtjeve, ku vërehet një zbatimi I mirë I punimeve. Zona të parregullta me porozitet të madh nuk janë verifikuar

Nuk vërehet deformim I shufrave të çelikut në sipërfaqe të elementëve strukturor. Vazhdojnë të ekzistojnë shtresat mbrojtëse të betonit

Muret e tullës janë ndërtuar me element konsistenc të mirë dhe me formë të rregullt, të lidhura me llac të cilësisë së mirë. Llaci nuk paraqet degradim dhe I reziston gërvishtjeve


Beton I cilësisë së ulët Shufrat e çelikut kanë dalë në sipërfaqe, janë ndryshkur ose nuk janë

shpërndarë në mënyrë të drejtë në elementët strukturor Nyjet e ramave janë ndërtuar me mangësi Muret e tullës paraqesin cilësi të ulët Cilësi e ulët e konstruktive dhe e punimeve

Figura 47 Cilesi e ulet e armimit te nyjeve qe duket ne xhuntimin e shufrave te kollonave dhe ne

inkastrimin e shufrave te trareve, Betoni eshte I markes 170 kg/cm2

3. Rezistenca tradicionale vlerëson, nëpërmjet kalkulimëve të thjeshta, raportin ndërmjet forcës prerëse që vepron në bazë dhe rezistencës që paraqët objekti ndaj kësaj force. Forca prerëse në bazë është përcaktuar nëpërmjet spektrit elastik të reagimit, ndërsa Rezistenca ndaj kësaj force është funksion I kapacitetit rezistues të elementëve përbërës të strukturës. Nëse quajmë F rezistencën ndaj forcës sizmike në nivelin ‘n’, mund ta llogarisim rezistencën nëpërmjet formulës (5.2) :

F=0.4RWIhi ∑Wi/∑WIhi (II.1.4.2) Ku Wi dhe hi janë pesha dhe lartësia e nivelit i. Këto rezultate janë marrë duke konsideruar vetëm një modë me vektor modal linear. R është ordinatë spektrale dhe përcaktohet nëpërmjet formulave (II.1.4.3), (II.1.4.4)


90

R=R0 Nëse 0<T<T0 (II.1.4.3) R=R0/(T/T0) Nëse T> T0 (II.1.4.4)

Ku : T=0.02H=0.02*19.4=0.388<0.8 R=R0 (II.1.4.5) R0, T0 dhe r varen nga lloji I tokës në të cilën është ndërtuar objekti, këto vlera merren në tabelen më poshtë. T është perioda vetiake e ndërtesës

Tab- 22-Koeficientet per percaktimin e α Lloji I dheut T0 r R0 Tokë shumë e fortë shkëmbore

0.35 2/3 2.5

Tokë mesatare 0.8 2/3 2.2 Proçedura për vlerësimin e rezistencës ndaj forcës prerëse kërkon llogaritien e një koeficienti pa dimensionë α, I cili paraqet raportin empirik ndërmjet rezistencës dhe forcës vepruese.

α=C/0.4R =29/(0.4*2.2)=33.04 (II.1.4.6) C= A0τ/ qN=0.6*1017.77/(3* 7)=29 (a) q={(AX+AY)/At}hP+Ps ={(2*1017.77)/1017.77}/(3.06*600)+300=300.001kg/cm2

=3.00001kg/m2

A0=min(AX,AY)/ At =At= 1017.77m2 (II.1.4.7.a,b,c) Ku N është numri I katëve, At është Sipërfaqja totale e katit në metra katrore, Ax dhe Ay janë sipërfaqët rezistuesë në 2 drejtimët kryesore të ndërtesës , h është lartësia mesatare e katit, Pm është pesha specifike e elementit në sisëmin mbajtës, Ps është pesa për njësi sipërfaqeje e dyshemësë, τ është Rezistenca në prerje e sëcilit prej matërialeve dhe gjendet nëpërmjet marrdhënies:

τ=∑τiAi/∑Ai (II.1.4.8) pasi përcaktohet α bëhet klasifikimi në katëgori




B. Objekt që nuk përputhen më kategorizimët e A ose C C. Objekt me themele të pamjaftueshme për çfarëdo kategori trualli. Objekte të ndërtuara mbi

toka të dobëta me pjerrësi më të madhe se 30% ose mbi toka shkëmbore me pjerrësi më të madhe se 60%. Përforcime asimetrike ose të pabalancuara janë vërejtur

5.Diafragmatelement horizontal i cili ben transferimin e forcave anesore ne elementet horizontal. Ky parameter vlereson rigjiditetin e soletave

A. Soleta rigjide, mire te lidhura me konstruksionin horizontal mbajtes B. Ndertesa qe nuk mund te futen as ne A as ne C C. Ndertesa me soleta fleksibel

6. Konfigurimi plan ky parametër llogarit shpërndarjen e masës dhe të ngurtësisë ndërmjet elementeve strukturore, gjithashtu edhe forma plan e ndërtesës . Vlerësimi bëhet nëpërmjet vlerës që merret nga marrdhënia e treguar në figurën e mëposhtme. Raportet β1=a/L, β2=e/d, β3=Δd/d, β4=c/b. Ku a është dimensioni më I vogël I katërkëndëshit jashtë shkruar ndërtesës , L është përmasa më e madhe e katërkëndeshit jashtëshkruar ndërtesës , e është jashtëqëndërsia ndërmjet qëndres së masës dhe asaj të ngurtësisë, d është përmasa në drejtimin më të pafavorshëm të objektit, c dhe d janë përmasat e veshëve në rastët e formave në plan ‘H’, ‘T’, ‘L’ ose ‘C’.


91

Figura 48 Konfigurimi plan i parametrave percaktues per regullsi ne plan

Llogarisim raportet: β1=a/L=12.64/39.84=0.32: β2=e/d=1/39.84=0.025: β3=Δd/d=0.6/4.17=0.14 A. Formë e rregullt në plan e strukturës e cila përputhet me një nga kushtet e vendosura më

poshtë: i. Raporti β2 është më I vogël së 0.2

ii. Të paktën 70% e elementeve kenaq kushtin β3<0.2 iii. Raporti β1 është më I madh së 0.4 iv. Të gjithe veshet e formave “T” dhe “C” në plan kenaqin kushtin β4>0.5

Figura 49 Forma ne plan e spitalit Patologjik


i. Raporti β2 është më I madh se 0.4 ii. Të paktën 70% e elementeve kënaq kushtin β3>0.2

iii. Raporti β1 është më I vogël së 0.2 dhe më shumë se 30% e elementeve kanë β3>0.2 iv. Të paktën një nga veshët e formave “T”, “C”, “H”, “L” në plan kënaqin kushtin

β4>0.25

7. Konfigurimi në lartësi ky parametër konsideron tre kritere bazike për të vlerësuar konfigurimin vertikal. I pari, llogarit parregullsinë në lartësi nëpërmjet përshkrimit të të dalave vertikale, duke përdorur raportin ndërmjet lartësisë totale të strukturës (H) dhe lartësisë të të dales (T). I dyti, krahason faktoret që përcaktojnë variacionin e masës (δM) ndërmjet kateve të një pas njëshme (±δM/M), ku M është masa e katit të mëpasëm inferior, ose gjithashtu variacioni I sipërfaqes (δA) ndërmjet katëve të njëpasnjëshëm (±δA/A), ku A është Sipërfaqja e katit inferior. Kriteri I tretë llogarit ndryshimin e sistemit mbajtës në lartësi, si jovazhdueshmëria e mureve struktural ose mure josimetrik (në formë apo në matërial), ose verifikimi I jovazhdueshmërisë në lartësi të ramave (katët e buta). Duke përdorur këto kritere, metoda klasifikon këto parametra nëpërmjet instruksionëve të mëposhtme:


92

A. Struktura e ndërtesës ka një konfigurim të rregullt në lartësi, dhe nuk ka variacion në lartësi në sistemin strukturor. Raporti T/H është ose më I vogël se 0.1 ose më I madh se 0.9

B. Objekt që nuk përputhen me kategorizimet e A ose C C. Ndërtesa me variacion në lartësi në sistemin e tyre strukturor, që nuk ka të bej vetëm me

vendndodhjen e këtyre elementeve, por gjithashtu edhe me sasinë e tyre, cilësinë dhe llojin e elementit strukturor. Ndërtesa me rritje të masës me shumë se 20% në dy kate të njëpasnjëshme që shfaqin 0.1 ≤ T/H ≤ 0.3, ose 0.7 ≤ T/H ≤ 0.9. Ndërtesat pa ndryshim në lartësi në sistemin struktural, por që shfaqin 0.3 ≤ T/H ≤ 0.7 dhe ndryshimi I masës ndërmjet 2 katëve të njëpasnjëshmë është më I madhë se 40%

Figura 50 Konfigurimi vertikal I objektit

T/H=2.86/19.4=0.147

Figura 51 Konfigurimi ne lartesi I objktit

8. Lidhja ndërmjet elementeve lidhja tra-kollonë ose soletë-kollonë janë kritike në transferimin e forcës anësore dhe në rezistencën e strukturës. Një përformancë e ulët e lidhjes ndërmjet këtyre elementeve çon në një sjellje jo duktile të strukturës duke rritur mundësinë e një dëmi seriozë apo të kolapsit. Metoda Italiane e konsideron këtë problem nëpërmjet vlerësimit të tre parametrave: γ1=s/b , γ2=e/b’min, dhe γ3=e/b” Ku: s është dalja e një trau të gjërë në krahasim me kollonën, b është dimensioni I kollonës në atë drejtim, e është jashtëqëndërsia ndërmjet akseve të trareve dhe kollonave, b’min është vlera më e vogël ndërmjet gjërësisë së traut dhe të kollonës, dhe b” është dimensioni I kollonës përpendicular më drejtimin nën shqyrtim. Parametrat e mësipërm janë paraqitur në figurën më poshtë


93

Figura 52 Vleresimi I faktoreve për lidhjen nderjet elementeve

A. Lidhja është në kushte të mira Nëse kënaq kërkesat e mëposhtme: iii. γ1<0.2 , γ2<0.2 dhe γ3<0.3 iv. Dimensioni më I vogël I kollonave me sforcim mesatar shtypës 15% më të madh se

rezistenca e tyre, është më e madhe se 25 cm B. Objekt që nuk përputhen me kategorizimet e A ose C

C. Objekt me mangesi në lidhjet e nyjeve, që plotëson një nga kushtet e mëposhtme iv. Më shumë së 70% e lidhje nuk kënaqin kushtet për një klasifikim në A v. Më shumë së 30% e lidhjeve kanë s > 0.4b, e > 0.3b’min ose që e > 0.4b’’. vi. Dimënsioni më I vogël I kollonave më sforcim mësatar shtypes 15% më të madh

së Rezistenca e tyre, është më e vogël së 25 cm

9. Elementët strukturore me duktilitet të ulët ky parametër vlerëson prezencën e elementeve më duktilitet të ulët, do të thotë identifikimin e konfigurimit të tyre, gjeometrisë dhe vendndodhjes së tyre siç tregohet në figurë. Cilësimi I objektit bëhet duke e futur në një nga klasat e mëposhtme :


B. Ndërtesa më element më duktilitët të ulët, të cilat plotësojnë një nga kushtet e mëposhtme: iii. Lartësia e elementit më të shkurtër strukturor është më pak së gjysma e lartësisë

së elementeve të tjere strukturor (h/H) iv. Ekziston vetëm një element strukturor më lartësi më të ulët së 2/3 e elementeve të

tjerë, por zotëron një nivel të lartë duktiliteti C. Ndërtesa më element me duktilitet të ulët të cilët plotësojnë një nga kushtet e mëposhtme: iii. Lartësia e elementit më të shkrurtër strukturor është më pak së 25% e lartësisë së

elementeve të tjerë strukturor iv. Ekziston vetëm një element strukturor me lartësi më të ulët së gjysma e elementeve të tjerë,


Figura 53 Identifikimi I elementeve më duktilitët të ulët.


94

Figura 54 Kolona me lartesi sa 2/3 e kollonave te tjera

10. Elementët jo strukturor metoda i klasifikon këto element si të brendshëm ( mure ndares, mobilje, tavanë të varur etj,) dhe të jashtëm (antënna, parapet, mure tulle dhe panële, oxhaqë, ballkonë, etj). Element që mund të shkatërrohen ose jo, plotësisht ose pjesërisht varet nga lidhja që këta element kanë më elementin kryesor mbajtës. Klasifikimi është si më poshtë:



C. Ndërtesa me element të jashtëm jo stabël, të lidhur në mënyrë shumë të keqë me strukturën ose element të cilët nuk mund të klasifikohen në A ose B. Akset e mureve të tullës dhe të paneleve mbi konsola nuk përputhen në kate të ndryshme

Figura 55 Elementet jo strukturor te lidhur me ndertesen


95

11. Ruajtia e strukturës ky është një parametër subjektiv, I cili vlerësohet nëpërmjet një vizualizimi të thjeshtë. Vlerësimi bëhet nëpërmjet klasifikimeve të mëposhtme:

A. Ndërtesa në të cilën elementët strukturor nuk shfaqin plasaritie dhe pa dëme të dukshme në themele. Elementët jo strukturore në ndërtesë janë në formë të mirë dhe nuk shfaqin dëmtime të dukshme

B. Ndërtesa të cilat nuk klasifikohen dot në A ose në C

Figura 56 Gjendja e mirembajties se spitalit Patologjik

C. Më shumë së 30% e elementeve kryesor mbajtës paraqësin plasaritie, soletat janë plasarit dukshëm më shumë së 5mm dhe themele të dëmtuara.

Pasi kemi klasifikuar objektin për të njëmbëdhjetë parametrat, llogarisim koericientin e vulnerabilitetit nëpërmjet formulës:

Iv=∑KiWi (II.1.4.7) Tab- 23-Tabela për përcaktimin e indeksit të vulnerabilitëtit me metodën italiane


Pesha

A B C W i 1 Lloji I sistemit rezistues dhe

organizimi I tyre 0 1 2 4

2 Cilësia e sistemit mbajtës 0 1 2 1 3 Rezistenca tradicionale -1 0 1 1 4 Kushtet lokale të truallit 0 1 2 1 5 Diafragmat 0 1 2 1 6 Konfigurimi në plan 0 1 2 1 7 Konfigurimi në lartësi 0 1 3 2 8 Lidhja ndërmjet elementeve 0 1 2 1 9 Elementët strukturore me duktilitet

të ulët 0 1 2 1

10 Elementët jo strukturor 0 1 2 1 11 Ruajtia e strukturës 0 1 2 2


96

Iv=∑KiWi=0*4+2*1+-1*1+1*1+1*1+0*1+3*2+2*1+1*1+1*1+1*2=15 Nga kjo vlere e dale shohim se struktura eshte vulnerabel por me

vulnerabilitet te ulet,qe vjen per shkak te formes se regullt ne plan dhe sistemit me rama.

Indeksi i vulnerabilitetit shkon nga 0 deri në 382.5, por është normalizuar në përgjithësi nga 0

në 33, ku 0 përfaqëson Ndërtesat më pak të rrezikuara dhe 33 ato më të pambrojtura.Metoda italiane e indeksit të vulnerabilitetit na jep edhe një vlerësim ekonomik të dëmit që do të sillte shkatërrimin e një objekti të caktuar. Ky vlerësim është për strukturat prej betoni të armuar.

Figura 57 Funksioni I vulnerabilitetit për struktura beton/arme [Barbat, 1998].

Shohim se do te kemi nje indeks ekonomik te demit prej 5%. Spitali Patologjik eshte spital me vulnerabilitet te konsiderueshem por ka nevoje per vleresim analitik


97

II-2 Performanca sizmike e Spitalit Neuro-Psikiatrik me metodën empirike

Spitali Neuro-Psikiatrik është gjithashtu pjesë e Qendrës Spitalore Universitare “Nënë Tereza”. Ai përbëhet nga dy godina, nga Spitali Neurologjik dhe nga ai Psikiatrik. Ky spital është ndërtuar në vitin 1973.

Figura 58 Spitali Neuro-Psikiatrik

Figure 59 Spitali Psikiatrik Figura 60 Spitali Neurologjik


98

Figura 61 Planimetria e katit tip të Spitalit Neuro-Psikiatrik


99

Ky spital është një godinë me 4 kate mbi tokë dhe një gjysmë lartësi kati nën tokë, me një lartësi të përgjithshme prej 13,56 m.

Figure 62 Prerja gjatësore e objektit

Spitali Neuro-Psikiatrik është një objekt me strukturë mbajtëse pjesërisht me kollona në pjesën e jashtme dhe në pjesën më të madhe me mure masive mbajtës.


100

Figura 63 Plani i strukturave të Spitalit Neuro-Psikiatrik


101

Figure 64 Plani i themeleve të Spitalit Neuro-Psikiatrik

Fakti i ekzistencës së dy elementëve vertikalë mbajtës reflektohet edhe në themelet e strukturës, të cilët në pjesën ballore janë me plinta dhe në pjesën më të madhe me themele në trajtë rripi nën muraturë. Shohim që Spitali Neurologjik dhe ai Psikiatrik janë objekte me gjatësi më të madhe se 40 metra. Kjo do të thotë se ata duhet të kishin fuga temperature që të shtrihej gjatë gjithë gjatësisë së objekteve edhe në themele. Konkludojmë që këto mungojnë.


102

Elementët konstruktivë horizontalë të Spitalit Patologjik janë trarët dhe soletat.

Figura 65 Trau i tipizuar monolit

Siç u trajtua edhe më sipër, trarët e spitalti kanë probleme të mëdha me armimin e tyre, fakt ky që i bën ata të mos jenë aspak antisizmik.


103

Figura 66 Soletat me traveta në pamje dhe në prerje

Një pjesë e madhe e soletave në objekt janë realizuar me traveta.


104

Figura 67 Elementët mbajtës vertikalë të strukturës

Elementët mbajtës vertikalë në pjesën mbajtëse janë në pjesën më të madhe mure prej tulle, kurse në fasadën e Spitalit Psikiatrik janë kolona prej betoni të armuar.

Duke qenë se kolonat në këtë objekt nuk janë një element kryesor mbajtës, asnjë nga rregullat konstruktive të kërkuara nuk ka gjetur zbatim. Kolonat kanë stafa me hap të njëjtë në të gjithë gjatësinë, kanë probleme me distancat ndërmjet shufrave, pasi nuk respektohet distanca minimale e cila duhet të jetë jo më pak se 15 cm. Në këto kolona, në shumë raste, kjo distancë mund të arrijë deri në 40 cm.


105

II-2.1.1 Vleresimi I spitalit Psikiatrik me metoden e vezhgimit te shpejte vizual ose RVS



Qëllimi i tij kryesor është për të identifikuar ndërtesa të vjetra, me performance te dobet sizmike

Pasi të jene identifikuar si potencialisht të rrezikshme, ndërtesa të tilla duhet të vlerësohen më tej nga një projektues profesionist, me përvojë në projektimin antisizmik për të përcaktuar nëse ato janë të rrezikshme sizmikisht.




Nëse rezultati është 2 ose më pak, një vlerësim i detajuar është i rekomanduar Në bazë të vlerësimit të detajuar, analiza inxhinierike dhe procedurat e tjera të detajuara, një vendim përfundimtar i mjaftueshmërisë sizmike dhe nevojës per rehabilitime mund të bëhet. Koeficientet e percaktimit te llojit te nderteses 1. Rama te lehta druri te perdorura ne ndertesa te vogal tregtare me siperfaqe me te vogel se 5000 metra katrore (W1) 2. Rama te lehta druri te perdorura ne ndertesa te vogal tregtare me siperfaqe me te madhe se 5000 metra katrore (W2) 3. Ndertesa me rama celiku (S1) 4. Ndertesa me rama me diagonale te kryqezuara celiku (S2) 5. Ndertesa te lehta metalike (S3) 6. Ndertesa me rama celiku dhe me mure prej betoni te armuar monolit (S4) 7. Ndertesa me rama celiku me mure te paarmuar tulle (S5) 8. Ndertesa me rama prej betoni te armuar (C1) 9. Ndertesa me mure prej betoni te armuar(C2) 10.Ndertesa me rama prej betoni te armuar me mure te paarmuara tulle (C3) 11. Ndertesa qe kane probleme me uljet, ose ndertesat e menjanuara (PC1) 12. Ndertesa me rama te para pergatitura (PC2) 13. Ndërtesa të përforcuara me murature me dysheme elastike dhe diafragmave çati (RM1) 14. Ndërtesa të përforcuara me murature me dysheme rigjide dhe diafragmave çati (RM2) 15. Ndertesa te paperforcuara me murature mbajtese (URM)


106

Tab- 24-Piket e vulnerabilitetit te metodes RVS per spitalin Psikiatrik

Zoterimi Kategoria e truallit Rreziku I mundshem

Salle mbledhjesh

qeveritare zyra Nr I njerzve A B C D E F

paarmuar

parapete

veshja

oxhaku

te tjere

Tregetare historike rezidenca 0-10

11-100

shkemb I

shkemb dhe I dhe

dhe I dhe

sherbime emergjence

industriale

Shkolle/spital

101-

1000

1000-+ forte

mesatar

ngjeshur

I ngurte

bute

I varfer


Kategoria e nderteses W1 W2 S1 S2 S3 S4 S5 C1 C2 C3 PC1 PC2 RM1 RM2

URM

Piket baze. 4.4 3.8 2.8 3 3.2 2.8 2 2.5 2.8 1.6 2.6 2.4 2.8 2.8 1.8




Parregullesi ne plan -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5

-0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5

Para-kodi 0 -1 -1 -1 -0.6 -0.8 -0.2 -1.2 -1 -0.2 -0.8 -0.8 -1 -0.8 -0.2


Kategori trualli B 0 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4

-0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4

Kategori trualli C 0 -0.8 -0.6 -0.6 -0.6 -0.6 -0.8 -0.6

-0.6 -0.4 -0.6 -0.6 -0.6 -0.6 -0.8

Kategori trualli D 0 -0.8 -1.2 -1.2 -1 -1.2 -0.8 -1.2

-0.8 -0.8 -0.4 -1.2 -1.2 -0.6 -0.8

Piket finale PIKET FINALE 1.6+0.2-0.2-0.4=1.2<2

Elementet perberes te tabeles se vulnerabilitetit jane: • Koeficientet e percaktimit te llojit te nderteses {10.Ndertesa me rama prej betoni te armuar me

mure te paarmuara tulle (C3) } • Lartesia e nderteses, • Parregullsia ne plan dhe ne lartesi, • Kodi me te cilin eshte ndertuar, • Kategori e truallit,

Meqenese rezultati I analizes se spitalit Psikiatrik doli 1.2 < 2 kjo do te thote qe objekti eshte vulnerabel, me nje vulnerabilitet te larte por ky fakt duhet vertetuar edhe me nje metode me te specializuar.


107

II-2.1.2 Vleresimi I vulnerabilitetit te spitalit Psikiatrik me metoden Turke Në këtë procedure, ndërtesat më të rrezikuara që mund të pësojnë dëme të rënda nga një tërmet

ne të ardhmen, janë identifikuar dhe te dhenat jane hedhur ne nje baze te dhenash Kjo bazë të dhënash perdoret për percaktimin e rezultatit te performances (PS) nepermjet dy

nivelesh anketimi dhe nje nivel I trete I cili percakton piket e vulnerabilitetit. Niveli-1 Anketa Parametrat që janë zgjedhur në nivelin 1 për studim, qe përfaqësojne vulnerabilitetin e ndërtimit janë si më poshtë: a. Numri i kateve mbi tokë b. Prania ose jo e nje ‘Kati te bute’ c. Prania ose jo e konsolave te rënde, të tilla si ballkone me parapete betoni d. Cilësi të dukshme ndërtimi (i mirë, mesatar apo i dobët) e. Kushtet e tokës (e ngurtë apo e butë) f. Efektet topografike (Po ose Jo) Të gjitha parametrat e mësipërme kanë një funksion negativ në sistemin e ndërtimit nën ngacmimin e tërmetit Niveli-2- Vezhgimi. Vezhguesit dalin perseri ne terren. Detyra e tyre e parë është që të konfirmojnë ose ndryshojnë vleresimin ne lidhje me katin e butë, kolonat e shkurtra dhe cilësinë e ndërtimit Krijimi i pikeve te performances. Pasi jane percaktuar piket nga te dy nivelet e vezhgimit, atehere duhet te percaktohen piket perfundimtare. Një ekuacion i përgjithshëm për llogaritjen rezultatin performancës (PS) mund të formulohet si vijon: PS = (piket fillestare - Σ (piket e vulnerabiliteti) x (parametrat e vulnerabilitetit) PS <50 → strukture vulnerabel Elementet perberes te anketes 1. Numri i kateve; Dëmi rritet pothuajse linear me rritjen e numrit te kateve.

Figura 68 Nr I kateve te spitalit Psikiatrik

2. Ekzistimi i një kati të butë:Kati i butë zakonisht ekziston në një ndërtesë kur kati I pare ka ngurtësi më te ulet në krahasim me katet e siperme.


108

3. Ekzistenca e konsolave të rënde:Ballkone rënda dhe dyshemetë e varura në ndërtesa shumëkatëshe prej betoni te armuar e zhvendosin qendren e mases larte

Figura 69 Konsolat e rende ne strukture

4. Cilësi të dukshme ndërtimi; Një ndërtesë me cilësi të dobët nga ana vizuale, mund të pritet të posedojnë anët e dobëta materiale dhe detajimin joadekuate. 5 Ekzistenca e kollonave të shkurtra:Ramat e hapura, dritaret e podrumit apo traret ne aksin e shkalleve te vendosur ne mesin e lartesise se katit, cojne ne formimin e kolonave te shkurtra ne ndertesat prej betoni te armuar. Keto kolona pesojne dëme të mëdha gjatë tërmeteve të forta pasi ata nuk janë projektuar fillimisht për të marrë forca te medha prerese ne gjatesite e tyre të shkurtuara. 6..Godititet në mes të ndërtesave fqinje:Kur nuk ka hapsire te mjaftueshme në mes ndërtesave të afërta, ata godasin njëri-tjetrin gjatë një tërmet, si rezultat i periodave te ndryshme të vibrimit dhe amplitudes te jo sinkronizuar te vibrimit

Figura 70 Afersia shume e madhe ndermjet spitalit psikiatrik dhe neurologjik

7 Efektet topografike Amplifikim topografik është një tjetër faktor që mund të rrisë intensitetin lëvizjes se terrenit në majë të kodrave 8 Kushtet lokale dheut:Intensiteti i levizjes terren në një vend të veçantë varet nga distanca e termetit dhe kushtet lokale të tokës


109

Zona III: 0-6 Figura 71 Rajonizimi sizmik Zona II: 6-7 Zona I: 7-8

Tab- 25-Tabela per percaktimin e pikeve baze dhe atyre te vulnerabilitetit me metoden Turke per spitalin Psikiatrik

nr kati

Piket baze piket e vulnerabilitetit zona 3

zona 2

zona 1

kat I bute

Konsola te rende

Cilesia vizive Kolona te shkurtra

Efekti godites Topografia

1 ,2 100 130 150 0 -5 -5 -5 0 0

3 90 120 14 -15 -10 -10 -5 -2 0

4 75 100 120 -20 -10 -10 -5 -3 -2

5 65 85 100 -25 -15 -15 -5 -3 -2

6.7 60 80 90 -30 -15 -15 -5 -3 -2

Tab- 26-Tabela per percaktimin e pikeve te parametrave te vulnerabilitetit me metoden Turke per spitalin Psikiatrik

Kat I bute Jo (0) Po (1)

Konsola te rende Jo (0) Po (1)

Cilesia vizive E mire (0) E moderuar (1) E keqe (2)

Kolona te shkurtra Jo (0) Po (1)

Efekti godites Jo (0) Po (1)

Topografia Jo (0) Po (1) PS = (piket fillestare - Σ (piket e vulnerabiliteti) x (parametrat e vulnerabilitetit) PS <50 → strukture vulnerabel {100-10-10-3}*(1+1)=154>50 Ne kete raste megjithese metoda RVS tregoi qe struktura ishte vulnerabel, metoda Turketregon te ky objekt, spitali Psikiatrik nuk eshte nje strukture vulnerabel.


110

II-2.1.3 Vlerësimi i vulnerabilitetit të Spitalit Psikiatrik me metodën Italiane te Indeksit te vulnerabilitetit



Iv=∑KiWi (II.2.3.1) Gjate vëzhgimit përdoren 11 parametra për të identifikuar sistemin kryesor struktural të




vi. Sipërfaqia e kollonave duhet të jetë 25 herë më e madhe së trashësia e murit (cd>25e) vii. Kapaciteti I forcës prerësë në mure duhet të jetë më e madhe ose e barabartë më 30-35T/m2

B) Objekt me rama betoni dhe mure tulle që nuk përputhen më A, por përputhen më

karakteristikat e mëposhtme i. Çarjet në muret e tullës nuk kalojnë 60% të sipërfaqës totale (ab<0.6hL)

ii. Raporti I përkulshmërisë së murit (lartësi/trashësi) është më pak së 30 (h/e<30) iii. Dalja e murit nga rama duhet të jetë më pak së 30% e trashësisë së murit (s<0.3e) iv. Ndarja vertikale ndërmjet majës së traut dhe majës së murit është më pak se 3 cm (f<3

cm) v. Sipërfaqja e kollonave duhet të jetë 20 herë më e madhe së trashësia e murit (cd>20e)

Kapaciteti I forcës prerëse në mure duhet të jetë më e madhe ose e barabartë me 15-20T/m2 C) Objekte të cilat nuk përputhen me kërkesat e A dhe B 2. Cilësia e sistemit mbajtës vlereson cilësinë e sistemit mbajtës me kritere që kanë të bëjnë me materialet e ndërtimit, mënyra e montimit të elementëve, karakterisitikat dhe zbatimi I cilësisë. Për këtë qëllim disa detaje konsturuktive janë studiuar dhe krahasuar me ato të ndërtesës. Kualifikimet janë bërë nëpërmjet plotësimit të pyetësorëve të mëposhtëm: A) Ndërtesa me karakteristikat e mëposhtme




111






inkastrimin e shufrave te trareve

3. Rezistenca tradicionale vlerëson, nëpërmjet kalkulimëve të thjeshta, raportin ndërmjet forcës prerëse që vepron në bazë dhe rezistencës që paraqët objekti ndaj kësaj force. Forca prerëse në bazë është përcaktuar nëpërmjet spektrit elastik të reagimit, ndërsa Rezistenca ndaj kësaj force është funksion I kapacitetit rezistues të elementëve përbërës të strukturës. Nëse quajmë F rezistencën ndaj forcës sizmike në nivelin ‘n’, mund ta llogarisim rezistencën nëpërmjet formulës (II.2.3.2) :

F=0.4RWIhi ∑Wi/∑WIhi (II.2.3.2) Ku Wi dhe hi janë pesha dhe lartësia e nivelit i. Këto rezultate janë marrë duke konsideruar vetëm një

modë me vektor modal linear. R është ordinatë spektrale dhe përcaktohet nëpërmjet formulave (II.2.3.3), (II.2.3.4)



Tab- 27-Tabela per percaktimin e α me metoden Italiane Lloji I dheut T0 r R0 Tokë shumë e fortë shkëmbore

0.35 2/3 2.5

Tokë mesatare 0.8 2/3 2.2


112

Proçedura për vlerësimin e rezistencës ndaj forcës prerëse kërkon llogaritien e një koeficienti pa dimensionë α, I cili paraqet raportin empirik ndërmjet rezistencës dhe forcës vepruese.

α=C/0.4R =48/(0.4*2.2)=54.63 (II.2.3.6) C= A0τ/ qN=0.6*961.5348/(3* 4)=48 (a) q={(AX+AY)/At}hP+Ps ={(2*961.5348)/ 961.5348}/(3.06*600)+300=300.001kg/cm2

=3.00001kg/m2

A0=min(AX,AY)/ At =At= 15.09*63.72=961.5348m2 (II.2.3.7.a,b,c) Ku N është numri I katëve, At është Sipërfaqja totale e katit në metra katrore, Ax dhe Ay janë sipërfaqët rezistuesë në 2 drejtimët kryesore të ndërtesës , h është lartësia mesatare e katit, Pm është pesha specifike e elementit në sisëmin mbajtës, Ps është pesa për njësi sipërfaqeje e dyshemësë, τ është Rezistenca në prerje e sëcilit prej matërialeve dhe gjendet nëpërmjet marrdhënies:








A. Soleta rigjide, mire te lidhura me konstruksionin horizontal mbajtes B. Ndertesa qe nuk mund te futen as ne A as ne C

Figura 73 Soletat e spitalit Pikiatrik


113

C. Ndertesa me soleta fleksibel 6. Konfigurimi plan ky parametër llogarit shpërndarjen e masës dhe të ngurtësisë ndërmjet elementeve strukturore, gjithashtu edhe forma plan e ndërtesës . Vlerësimi bëhet nëpërmjet vlerës që merret nga marrdhënia e treguar në figurën e mëposhtme. Raportet β1=a/L, β2=e/d, β3=Δd/d, β4=c/b. Ku a është dimensioni më I vogël I katërkëndëshit jashtë shkruar ndërtesës , L është përmasa më e madhe e katërkëndeshit jashtëshkruar ndërtesës , e është jashtëqëndërsia ndërmjet qëndres së masës dhe asaj të ngurtësisë, d është përmasa në drejtimin më të pafavorshëm të objektit, c dhe d janë përmasat e veshëve në rastët e formave në plan ‘H’, ‘T’, ‘L’ ose ‘C’.

Figura 74 Konfigurimi plan I parametrave

Llogarisim raportet: β1=a/L=12.64/39.84=0.32 β2=e/d=1/39.84=0.025 β3=Δd/d=0.6/4.17=0.14

A. Formë e rregullt në plan e strukturës e cila përputhet me një nga kushtet e vendosura më poshtë:

i. Raporti β2 është më I vogël së 0.2 ii. Të paktën 70% e elementeve kenaq kushtin β3<0.2

iii. Raporti β1 është më I madh së 0.4 iv. Të gjithe veshet e formave “T” dhe “C” në plan kenaqin kushtin β4>0

Figura 75 Forma ne plan e spitalit Psikiatrik




β4>0.25


114








115


Figura 78 Vleresimi i faktoreve për lidhjen nderjet elementeve

A. Lidhja është në kushte të mira Nëse kënaq kërkesat e mëposhtme: i. γ1<0.2 , γ2<0.2 dhe γ3<0.3

ii. Dimensioni më I vogël I kollonave me sforcim mesatar shtypës 15% më të madh se rezistenca e tyre, është më e madhe se 25 cm

B. Objekt që nuk përputhen me kategorizimet e A ose C C. Objekt me mangesi në lidhjet e nyjeve, që plotëson një nga kushtet e mëposhtme

i. Më shumë së 70% e lidhje nuk kënaqin kushtet për një klasifikim në A ii. Më shumë së 30% e lidhjeve kanë s > 0.4b, e > 0.3b’min ose që e > 0.4b’’. iii. Dimënsioni më I vogël I kollonave më sforcim mësatar shtypes 15% më të madh


Figura 79 Lidhja shume e dobet ndermjet trareve dhe soletes


116



B. Ndërtesa më element më duktilitët të ulët, të cilat plotësojnë një nga kushtet e mëposhtme: v. Lartësia e elementit më të shkurtër strukturor është më pak së gjysma e lartësisë së

elementeve të tjere strukturor (h/H) vi. Ekziston vetëm një element strukturor më lartësi më të ulët së 2/3 e elementeve të tjerë,

por zotëron një nivel të lartë duktiliteti C. Ndërtesa më element me duktilitet të ulët të cilët plotësojnë një nga kushtet e mëposhtme:

v. Lartësia e elementit më të shkrurtër strukturor është më pak së 25% e lartësisë së elementeve të tjerë strukturor

vi. Ekziston vetëm një element strukturor me lartësi më të ulët së gjysma e elementeve të tjerë, por zotëron një nivel të lartë duktiliteti

Figura 80 Identifikimi i elementeve më duktilitët të ulët.

10. Elementët jo strukturor metoda I klasifikon këto element si të brendshëm ( mure ndares, mobilje, tavanë të varur etj,) dhe të jashtëm (antënna, parapet, mure tulle dhe panële, oxhaqë, ballkonë, etj). Element që mund të shkatërrohen ose jo, plotësisht ose pjesërisht varet nga lidhja që këta element kanë më elementin kryesor mbajtës. Klasifikimi është si më poshtë:






117



B. Ndërtesa të cilat nuk klasifikohen dot në A ose në C C. Më shumë së 30% e elementeve kryesor mbajtës paraqësin plasaritie, soletat janë plasarit

dukshëm më shumë së 5mm dhe themele të dëmtuara. Pasi kemi klasifikuar objektin për të njëmbëdhjetë parametrat, llogarisim koericientin e vulnerabilitetit nëpërmjet formulës:

Iv=∑KiWi (II.2.3.7) Tab- 28-Tabela për përcaktimin e indeksit të vulnerabilitëtit me metodën italiane


Pesha




të ulët 0 1 2 1


Iv=∑KiWi=1*4+2*1+-1*1+1*1+1*1+0*1+0*2+2*1+0*1+1*1+1*2=12 Nga kjo vlere e dale shohim se struktura eshte vulnerabel por me vulnerabilitet te mesatar,qe vjen per shkak te formes se regullt ne plan dhe sistemit me rama.

Indeksi i vulnerabilitetit shkon nga 0 deri në 382.5, por është normalizuar në përgjithësi nga 0 në 33, ku 0 përfaqëson Ndërtesat më pak të rrezikuara dhe 33 ato më të pambrojtura.Metoda italiane e indeksit të vulnerabilitetit na jep edhe një vlerësim ekonomik të dëmit që do të sillte shkatërrimin e një objekti të caktuar. Ky vlerësim është për strukturat prej betoni të armuar.

Figura 82 Funksioni i vulnerabilitetit për struktura beton/arme [Barbat, 1998].

Shohim se do te kemi nje indeks ekonomik te demit prej 5%.

Konkluzion Sipas metodes italiane spitali Psikiatrik eshte nje spital me vulnerabilitet te mesatar.


118

II-2.2.1 Vleresimi I spitalit Neurologjik me metoden e vezhgimit te shpejte vizual ose RVS










119

Tab- 29-Piket e vulnerabilitetit te metodes RVS per spitalin Neurologjik


Salle mbledhjesh


paarmuar

parapete

veshja

oxhaku

te tjere


11-100

shkemb I

shkemb dhe I dhe

dhe I dhe

sherbime emergjence

industriale

Shkolle/spital

101-

1000

1000-+ forte

mesatar

ngjeshur

I ngurte

bute

I varfer



URM

Piket baze. 4.4 3.8 2.8 3 3.2 2.8 2 2.5 2.8 1.6 2.6 2.4 2.8 2.8 1.8





-0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5

Para-kodi 0 -1 -1 -1 -0.6 -0.8 -0.2 -1.2 -1 -0.2 -0.8 -0.8 -1 -0.8 -0.2



-0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4


-0.6 -0.4 -0.6 -0.6 -0.6 -0.6 -0.8


-0.8 -0.8 -0.4 -1.2 -1.2 -0.6 -0.8

Piket finale PIKET FINALE 1.8+0-0.2-0.4=1.2 < 2

Elementet perberes te tabeles se vulnerabilitetit jane: • Koeficientet e percaktimit te llojit te nderteses { Ndertesa te paperforcuara me murature

mbajtese (URM) } • Lartesia e nderteses, • Parregullsia ne plan dhe ne lartesi,

Meqenese rezultati I analizes se spitalit Neurologjik doli 1.2 < 2 kjo do te thote qe objekti eshte vulnerabel, me nje vulnerabilitet te larte por ky fakt duhet vertetuar edhe me nje metode me te specializuar.


120

II-2.2.2 Vleresimi I vulnerabilitetit te spitalit Neurologjik me metoden Turke

Në këtë procedure, ndërtesat më të rrezikuara që mund të pësojnë dëme të rënda nga një tërmet ne të ardhmen, janë identifikuar dhe te dhenat jane hedhur ne nje baze te dhenash

Kjo bazë të dhënash perdoret për percaktimin e rezultatit te performances (PS) nepermjet dy nivelesh anketimi dhe nje nivel I trete I cili percakton piket e vulnerabilitetit.

Niveli-1 Anketa Parametrat që janë zgjedhur në nivelin 1 për studim, qe përfaqësojne vulnerabilitetin e ndërtimit janë si më poshtë: a. Numri i kateve mbi tokë b. Prania ose jo e nje ‘Kati te bute’ c. Prania ose jo e konsolave te rënde, të tilla si ballkone me parapete betoni d. Cilësi të dukshme ndërtimi (i mirë, mesatar apo i dobët) e. Kushtet e tokës (e ngurtë apo e butë) f. Efektet topografike (Po ose Jo) Të gjitha parametrat e mësipërme kanë një funksion negativ në sistemin e ndërtimit nën ngacmimin e tërmetit Niveli-2- Vezhgimi. Vezhguesit dalin perseri ne terren. Detyra e tyre e parë është që të konfirmojnë ose ndryshojnë vleresimin ne lidhje me katin e butë, kolonat e shkurtra dhe cilësinë e ndërtimit Krijimi i pikeve te performances. Pasi jane percaktuar piket nga te dy nivelet e vezhgimit, atehere duhet te percaktohen piket perfundimtare. Një ekuacion i përgjithshëm për llogaritjen rezultatin performancës (PS) mund të formulohet si vijon: PS = (piket fillestare - Σ (piket e vulnerabiliteti) x (parametrat e vulnerabilitetit) PS <50 → strukture vulnerabel Elementet perberes te anketes 1. Numri i kateve; Dëmi rritet pothuajse linear me rritjen e numrit te kateve.

Figura 83 Nr i kateve te spitalit Neurologjik


121

2. Ekzistimi i një kati të butë:Kati i butë zakonisht ekziston në një ndërtesë kur kati I pare ka ngurtësi më te ulet në krahasim me katet e siperme.

3. Ekzistenca e konsolave të rënde:Ballkone rënda dhe dyshemetë e varura në ndërtesa shumëkatëshe prej betoni te armuar e zhvendosin qendren e mases larte

Figura 84 Ekzistenca e konsolave te rende ne spitalin Neurologjik


Figura 85 Fillimi i rikonstruksionit te spitalit Neurologjik, dhe gjendia eksistuese e punimeve


122

5 Ekzistenca e kollonave të shkurtra:Ramat e hapura, dritaret e podrumit apo traret ne aksin e shkalleve te vendosur ne mesin e lartesise se katit, cojne ne formimin e kolonave te shkurtra ne ndertesat prej betoni te armuar. Keto kolona pesojne dëme të mëdha gjatë tërmeteve të forta pasi ata nuk janë projektuar fillimisht për të marrë forca te medha prerese ne gjatesite e tyre të shkurtuara.

Figura 86 Ekzistenca e kolonave te shkurtra ne spitalin Neurologjik

6..Godititet në mes të ndërtesave fqinje:Kur nuk ka hapsire te mjaftueshme në mes ndërtesave të afërta, ata godasin njëri-tjetrin gjatë një tërmet, si rezultat i periodave te ndryshme të vibrimit dhe amplitudes te jo sinkronizuar te vibrimit

Figura 87 Afersia shume e madhe ndermjet spitalit psikiatrik dhe neurologjik

7 Efektet topografike Amplifikim topografik është një tjetër faktor që mund të rrisë intensitetin lëvizjes se terrenit në majë të kodrave


123

8 Kushtet lokale dheut:Intensiteti i levizjes terren në një vend të veçantë varet nga distanca e termetit dhe kushtet lokale të tokës

Zona III: 0-6 Figura 88 Rajonizimi sizmik I vendit

Zona II: 6-7 Zona I: 7-8

Tab- 30- Tabela per percaktimin e pikeve baze dhe atyre te vulnerabilitetit me metoden Turke per spitalin Neurologjik

nr kati


zona 2

zona 1

kat I bute

Konsola te rende

Cilesia vizive

Kolona te shkurtra


1 ,2 100 130 150 0 -5 -5 -5 0 0

3 90 120 14 -15 -10 -10 -5 -2 0

4 75 100 120 -20 -10 -10 -5 -3 -2

5 65 85 100 -25 -15 -15 -5 -3 -2

6.7 60 80 90 -30 -15 -15 -5 -3 -2

Tab- 31-Per percaktimin e pikeve te parametrave te vulnerabilitetit me metoden Turke per spitalin Neurologjik






Topografia Jo (0) Po (1) PS = (piket fillestare - Σ (piket e vulnerabiliteti) x (parametrat e vulnerabilitetit) PS <50 → strukture vulnerabel {100-10-10-5-3}*(1+2+1+1)=360>50 Ne kete raste megjithese metoda RVS tregoi qe struktura ishte vulnerabel, metoda Turke, tregon te ky objekt, spitali Neurologjik nuk eshte nje strukture vulnerabel.


124

II-2.2.3 Vlerësimi i vulnerabilitetit të Spitalit Neurologjik me metodën Italiane te Indeksit te vulnerabilitetit



Iv=∑KiWi (II.2.2.3.1) Gjate vëzhgimit përdoren 11 parametra për të identifikuar sistemin kryesor struktural të




vi. Sipërfaqia e kollonave duhet të jetë 25 herë më e madhe së trashësia e murit (cd>25e) vii. Kapaciteti I forcës prerësë në mure duhet të jetë më e madhe ose e barabartë më 30-35T/m2

B) Objekt me rama betoni dhe mure tulle që nuk përputhen më A, por përputhen më karakteristikat e

mëposhtme i. Çarjet në muret e tullës nuk kalojnë 60% të sipërfaqës totale (ab<0.6hL)

ii. Raporti I përkulshmërisë së murit (lartësi/trashësi) është më pak së 30 (h/e<30) iii. Dalja e murit nga rama duhet të jetë më pak së 30% e trashësisë së murit (s<0.3e) iv. Ndarja vertikale ndërmjet majës së traut dhe majës së murit është më pak se 3 cm (f<3 cm) v. Sipërfaqja e kollonave duhet të jetë 20 herë më e madhe së trashësia e murit (cd>20e)

Kapaciteti I forcës prerëse në mure duhet të jetë më e madhe ose e barabartë me 15-20T/m2 C) Objekte të cilat nuk përputhen me kërkesat e A dhe B 2. Cilësia e sistemit mbajtës vlereson cilësinë e sistemit mbajtës me kritere që kanë të bëjnë me materialet e ndërtimit, mënyra e montimit të elementëve, karakterisitikat dhe zbatimi I cilësisë. Për këtë qëllim disa detaje konsturuktive janë studiuar dhe krahasuar me ato të ndërtesës. Kualifikimet janë bërë nëpërmjet plotësimit të pyetësorëve të mëposhtëm: A) Ndërtesa me karakteristikat e mëposhtme




125






inkastrimin e shufrave te trareve, dhe cilesi shume e dobet e muratures

3. Rezistenca tradicionale vlerëson, nëpërmjet kalkulimëve të thjeshta, raportin ndërmjet forcës prerëse që vepron në bazë dhe rezistencës që paraqët objekti ndaj kësaj force. Forca prerëse në bazë është përcaktuar nëpërmjet spektrit elastik të reagimit, ndërsa Rezistenca ndaj kësaj force është funksion I kapacitetit rezistues të elementëve përbërës të strukturës. Nëse quajmë F rezistencën ndaj forcës sizmike në nivelin ‘n’, mund ta llogarisim rezistencën nëpërmjet formulës (II.2.3.2) :

F=0.4RWIhi ∑Wi/∑WIhi (II.2.3.2) Ku Wi dhe hi janë pesha dhe lartësia e nivelit i. Këto rezultate janë marrë duke konsideruar vetëm një

modë me vektor modal linear. R është ordinatë spektrale dhe përcaktohet nëpërmjet formulave (II.2.3.3), (II.2.3.4)



Tab- 32--Koeficientet per percaktimin e α Lloji I dheut T0 r R0 Tokë shumë e fortë shkëmbore

0.35 2/3 2.5

Tokë mesatare 0.8 2/3 2.2


126

Proçedura për vlerësimin e rezistencës ndaj forcës prerëse kërkon llogaritien e një koeficienti pa dimensionë α, I cili paraqet raportin empirik ndërmjet rezistencës dhe forcës vepruese.

α=C/0.4R =48/(0.4*2.2)=54.63 (II.2.3.6) C= A0τ/ qN=0.6*961.5348/(3* 4)=48 (a) q={(AX+AY)/At}hP+Ps ={(2*961.5348)/ 961.5348}/(3.06*600)+300=300.001kg/cm2

=3.00001kg/m2

A0=min(AX,AY)/ At =At= 15.09*63.72=961.5348m2 (II.2.3.7.a,b,c) Ku N është numri I katëve, At është Sipërfaqja totale e katit në metra katrore, Ax dhe Ay janë sipërfaqët rezistuesë në 2 drejtimët kryesore të ndërtesës , h është lartësia mesatare e katit, Pm është pesha specifike e elementit në sisëmin mbajtës, Ps është pesa për njësi sipërfaqeje e dyshemësë, τ është Rezistenca në prerje e sëcilit prej matërialeve dhe gjendet nëpërmjet marrdhënies:









Figura 90 Soletat e spitalit Neurologjik


127

C. Ndertesa me soleta fleksibel 6. Konfigurimi plan ky parametër llogarit shpërndarjen e masës dhe të ngurtësisë ndërmjet elementeve strukturore, gjithashtu edhe forma plan e ndërtesës . Vlerësimi bëhet nëpërmjet vlerës që merret nga marrdhënia e treguar në figurën e mëposhtme. Raportet β1=a/L, β2=e/d, β3=Δd/d, β4=c/b. Ku a është dimensioni më I vogël I katërkëndëshit jashtë shkruar ndërtesës , L është përmasa më e madhe e katërkëndeshit jashtëshkruar ndërtesës , e është jashtëqëndërsia ndërmjet qëndres së masës dhe asaj të ngurtësisë, d është përmasa në drejtimin më të pafavorshëm të objektit, c dhe d janë përmasat e veshëve në rastët e formave në plan ‘H’, ‘T’, ‘L’ ose ‘C’.






Figura 92 Forma ne plan e spitalit Neurologjik



iii. Raporti β1 është më I vogël së 0.2 dhe më shumë se 30% e elementeve kanë β3>0.2


128

iv. Të paktën një nga veshët e formave “T”, “C”, “H”, “L” në plan kënaqin kushtin β4>0.25







129



Figura 95 Vleresimi I faktoreve për lidhjen nderjet elementeve



B. Objekt që nuk përputhen me kategorizimet e A ose C C. Objekt me mangesi në lidhjet e nyjeve, që plotëson një nga kushtet e mëposhtme

i. Më shumë së 70% e lidhje nuk kënaqin kushtet për një klasifikim në A ii. Më shumë së 30% e lidhjeve kanë s > 0.4b, e > 0.3b’min ose që e > 0.4b’’. iii. Dimënsioni më I vogël I kollonave më sforcim mësatar shtypes 15% më të madh






130

B. Ndërtesa më element më duktilitët të ulët, të cilat plotësojnë një nga kushtet e mëposhtme: i. Lartësia e elementit më të shkurtër strukturor është më pak së gjysma e lartësisë së

elementeve të tjere strukturor (h/H) ii. Ekziston vetëm një element strukturor më lartësi më të ulët së 2/3 e elementeve të tjerë,

por zotëron një nivel të lartë duktiliteti C. Ndërtesa më element me duktilitet të ulët të cilët plotësojnë një nga kushtet e mëposhtme:

i. Lartësia e elementit më të shkrurtër strukturor është më pak së 25% e lartësisë së elementeve të tjerë strukturor

ii. Ekziston vetëm një element strukturor me lartësi më të ulët së gjysma e elementeve të tjerë, por zotëron një nivel të lartë duktiliteti

Figura 97 Identifikimi I elementeve më duktilitët të ulët.







131





Figura 99 Gjendja aktuale e spitalit Neurologjik


Iv=∑KiWi (II.2.3.7)


132

Tab- 33-Tabela për përcaktimin e indeksit të vulnerabilitëtit me metodën italiane


Pesha




të ulët 0 1 2 1


Iv=∑KiWi=2*4+2*1+-1*1+1*1+1*1+0*1+0*2+2*1+0*1+2*1+2*2=19 Nga kjo vlere e dale shohim se struktura eshte vulnerabel por me vulnerabilitet te larte, qe vjen per shkak te sistemit me mure mbajtes, lidhjes se dobet te elementeve dhe cilesise se mbajties se struktures.




Konkluzion sipas metodes italiane spitali Neurologjik eshte nje spital me vulnerabilitet te te larte


133

II-3 Performanca sizmike e spitalit Infektiv me metoden empirike

Spitali Infektiv, eshte pjese e Qendres Spitalore Universitare ‘Nene Tereza”. Eshte nje godine 5 kateshe e ndertuar ne vitin 1966. Me lartesi maksimale 1345 cm.

Figura 101 Nr I kateve te spitalit Infektiv

Figure 102-Hyrja kryesore e spitalit Infektiv


134

Figura 103 Prerja terthore e Spitalit Infektiv

Figure 104-Prerja gjatesore e spitalit infektiv

Sistemi konstruktiv perbehet nga : soletat, traret, kollonat dhe muret mbajtes


135

Figura 105 Detaje armimi te soletave monolite te Spitalit Infektiv


136

Figura 106 Plani I strukturave te Spitalit Infektiv

Shohim qe soletat jane hedhur sipas drejtimit me te shkurter, perbehen nga panele prej betoni te armuar. Pjesa tjeter e struktures perbehet nga soleta monolite, detajet e armimit te te cilave jane dhene me larte


137

Figura 107 Detaje armimi te trareve te Spitalit Infektiv

Traret ne spitalin Infektiv jane monolit prej betoni te armuar


138

Figura 108 Detaje te armimit te kollonave te struktures

Kolonat ne objekt nuk jane vendosur ne gjithe strukturen, ato jane vendosur aty ky ndryshon lartesia e struktures. Per shkak te ketij pozicioni specifik, kollonat e spitalit infektiv duhet te ishin shume me te detajuara pasi ato do te thithin gjith nderjet per shkak te ndryshimit te lartesise se objektit. Por keto kollona jane trajtuar ne te njejten menyre si pjesa tjeter e kollonave


139

II-3.1 Vlerësimi i Spitalit Infektiv me metoden e vezhgimit te shpejte vizual ose RVS










140

Tab- 34-Piket e vulnerabilitetit te metodes RVS per spitalin Infektiv


Salle mbledhjesh


paarmuar

parapete

veshja

oxhaku

te tjere


11-100

shkemb I

shkemb dhe I dhe

dhe I dhe

sherbime emergjence

industriale

Shkolle/spital

101-

1000

1000-+ forte

mesatar

ngjeshur

I ngurte

bute

I varfer



URM

Piket baze. 4.4 3.8 2.8 3 3.2 2.8 2 2.5 2.8 1.6 2.6 2.4 2.8 2.8 1.8





-0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5

Para-kodi 0 -1 -1 -1 -0.6 -0.8 -0.2 -1.2 -1 -0.2 -0.8 -0.8 -1 -0.8 -0.2



-0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4


-0.6 -0.4 -0.6 -0.6 -0.6 -0.6 -0.8


-0.8 -0.8 -0.4 -1.2 -1.2 -0.6 -0.8

Piket finale PIKET FINALE 1.6+0.2-1-0.5-0.2-0.4= -0.3 < 2

Elementet perberes te tabeles se vulnerabilitetit jane: • Koeficientet e percaktimit te llojit te nderteses • Lartesia e nderteses, • Parregullsia ne plan dhe ne lartesi, • Kodi me te cilin eshte ndertuar, • Kategori e truallit,

Meqenese rezultati I analizes se spitalit patologjik doli -0.3 < 2 kjo do te thote qe objekti eshte vulnerabel, me nje vulnerabilitet shume te larte por ky fakt duhet vertetuar edhe me nje metode me te specializuar.


141

II-3.2 Vleresimi I vulnerabilitetit te spitalit Infektiv me metoden Turke

Në këtë procedure, ndërtesat më të rrezikuara që mund të pësojnë dëme të rënda nga një tërmet ne të ardhmen, janë identifikuar dhe te dhenat jane hedhur ne nje baze te dhenash

Kjo bazë të dhënash perdoret për percaktimin e rezultatit te performances (PS) nepermjet dy nivelesh anketimi dhe nje nivel I trete I cili percakton piket e vulnerabilitetit.

Niveli-1 Anketa Parametrat që janë zgjedhur në nivelin 1 për studim, qe përfaqësojne vulnerabilitetin e ndërtimit janë si më poshtë: a. Numri i kateve mbi tokë b. Prania ose jo e nje ‘Kati te bute’ c. Prania ose jo e konsolave te rënde, të tilla si ballkone me parapete betoni d. Cilësi të dukshme ndërtimi (i mirë, mesatar apo i dobët) e. Kushtet e tokës (e ngurtë apo e butë) f. Efektet topografike (Po ose Jo) Të gjitha parametrat e mësipërme kanë një funksion negativ në sistemin e ndërtimit nën ngacmimin e tërmetit Niveli-2- Vezhgimi. Vezhguesit dalin perseri ne terren. Detyra e tyre e parë është që të konfirmojnë ose ndryshojnë vleresimin ne lidhje me katin e butë, kolonat e shkurtra dhe cilësinë e ndërtimit Krijimi i pikeve te performances. Pasi jane percaktuar piket nga te dy nivelet e vezhgimit, atehere duhet te percaktohen piket perfundimtare. Një ekuacion i përgjithshëm për llogaritjen rezultatin performancës (PS) mund të formulohet si vijon: PS = (piket fillestare - Σ (piket e vulnerabiliteti) x (parametrat e vulnerabilitetit) PS <50 → strukture vulnerabel Elementet perberes te anketes 1. Numri i kateve; Dëmi rritet pothuajse linear me rritjen e numrit te kateve.

Figura 109 Nr I kateve te spitalit Infektiv


142

Figure 110-Numri i kateve te spitalit

2. Ekzistimi i një kati të butë:Kati i butë zakonisht ekziston në një ndërtesë kur kati I pare ka ngurtësi më te ulet në krahasim me katet e siperme. 3. Ekzistenca e konsolave të rënde:Ballkone rënda dhe dyshemetë e varura në ndërtesa shumëkatëshe prej betoni te armuar e zhvendosin qendren e mases larte

Figura 111 Ekzistenca e konsolave te rende ne spitalin Infektiv


143


Figure 112-Cilesia e ndertimit te spitalit Invektiv

5 Ekzistenca e kollonave të shkurtra:Ramat e hapura, dritaret e podrumit apo traret ne aksin e shkalleve te vendosur ne mesin e lartesise se katit, cojne ne formimin e kolonave te shkurtra ne ndertesat prej betoni te armuar. Keto kolona pesojne dëme të mëdha gjatë tërmeteve të forta pasi ata nuk janë projektuar fillimisht për të marrë forca te medha prerese ne gjatesite e tyre të shkurtuara.

Figure 113-Ekzistenca e kollonave te shkurtra


144

6..Godititet në mes të ndërtesave fqinje:Kur nuk ka hapsire te mjaftueshme në mes ndërtesave të afërta, ata godasin njëri-tjetrin gjatë një tërmet, si rezultat i periodave te ndryshme të vibrimit dhe amplitudes te jo sinkronizuar te vibrimit 7 Efektet topografike Amplifikim topografik është një tjetër faktor që mund të rrisë intensitetin lëvizjes se terrenit në majë të kodrave 8 Kushtet lokale dheut:Intensiteti i levizjes terren në një vend të veçantë varet nga distanca e termetit dhe kushtet lokale të tokës

Zona III: 0-6 Figura 114 Rajonizimi sizmik I vendit Zona II: 6-7 Zona I: 7-8

Tab- 35-Per percaktimin e pikeve baze dhe atyre te vulnerabilitetit me metoden Turke per spitalin Infektiv

nr kati


zona 2

zona 1

kat I bute Konsola te rende

Cilesia vizive Kolona te shkurtra


1 ,2 100 130 150 0 -5 -5 -5 0 0

3 90 120 14 -15 -10 -10 -5 -2 0

4 75 100 120 -20 -10 -10 -5 -3 -2

5 65 85 100 -25 -15 -15 -5 -3 -2

6.7 60 80 90 -30 -15 -15 -5 -3 -2

Tab- 36-Per percaktimin e pikeve te parametrave te vulnerabilitetit me metoden Turke per spitalin Infektiv






Topografia Jo (0) Po (1) PS = (piket fillestare - Σ (piket e vulnerabiliteti) x (parametrat e vulnerabilitetit) PS <50 → strukture vulnerabel {85-25-15-15-5-3}*(1+1)=44< 50 Ne kete raste metoda RVS tregoi qe struktura ishte vulnerabel. Kete fakt e vertetoi edhe metoda Turke.


145

II-3.3 Vlerësimi i vulnerabilitetit të Spitalit Infektiv me metodën Italiane te Indeksit te vulnerabilitetit



Iv=∑KiWi (II.3.1) Gjate vëzhgimit përdoren 11 parametra për të identifikuar sistemin kryesor struktural të




vi. Sipërfaqia e kollonave duhet të jetë 25 herë më e madhe së trashësia e murit (cd>25e) vii. Kapaciteti I forcës prerësë në mure duhet të jetë më e madhe ose e barabartë më 30-35T/m2 B) Objekt me rama betoni dhe mure tulle që nuk përputhen më A, por përputhen më karakteristikat e

mëposhtme i. Çarjet në muret e tullës nuk kalojnë 60% të sipërfaqës totale (ab<0.6hL)

ii. Raporti I përkulshmërisë së murit (lartësi/trashësi) është më pak së 30 (h/e<30) iii. Dalja e murit nga rama duhet të jetë më pak së 30% e trashësisë së murit (s<0.3e) iv. Ndarja vertikale ndërmjet majës së traut dhe majës së murit është më pak se 3 cm (f<3 cm) v. Sipërfaqja e kollonave duhet të jetë 20 herë më e madhe së trashësia e murit (cd>20e)

Kapaciteti I forcës prerëse në mure duhet të jetë më e madhe ose e barabartë me 15-20T/m2 C) Objekte të cilat nuk përputhen me kërkesat e A dhe B

Figura 115 Sistemi konstruktiv i spitalit Infektiv i perbere nga mure mbajtes tulle dhe kollona pak te

armuara


146

2. Cilësia e sistemit mbajtës vlereson cilësinë e sistemit mbajtës me kritere që kanë të bëjnë me materialet e ndërtimit, mënyra e montimit të elementëve, karakterisitikat dhe zbatimi I cilësisë. Për këtë qëllim disa detaje konsturuktive janë studiuar dhe krahasuar me ato të ndërtesës. Kualifikimet janë bërë nëpërmjet plotësimit të pyetësorëve të mëposhtëm: A) Ndërtesa me karakteristikat e mëposhtme







Figura 116 Cilesi e ulet e armimit te nyjeve qe duket ne inkastrimin e shufrave te trareve dhe te

soletave, dhe cilesi shume e dobet e muratures


147

Figura 117 Cilesi e ulet e armimit te nyjeve qe duket ne inkastrimin e shufrave te kollonave dhe

xhuntimi I tyre, dhe cilesi shume e dobet e muratures

3. Rezistenca tradicionale vlerëson, nëpërmjet kalkulimëve të thjeshta, raportin ndërmjet forcës prerëse që vepron në bazë dhe rezistencës që paraqët objekti ndaj kësaj force. Forca prerëse në bazë është përcaktuar nëpërmjet spektrit elastik të reagimit, ndërsa Rezistenca ndaj kësaj force është funksion I kapacitetit rezistues të elementëve përbërës të strukturës. Nëse quajmë F rezistencën ndaj forcës sizmike në nivelin ‘n’, mund ta llogarisim rezistencën nëpërmjet formulës (II 3.2) :

F=0.4RWIhi ∑Wi/∑WIhi (II3.2) Ku Wi dhe hi janë pesha dhe lartësia e nivelit i. Këto rezultate janë marrë duke konsideruar vetëm një

modë me vektor modal linear. R është ordinatë spektrale dhe përcaktohet nëpërmjet formulave (II 3.3), (II3.4)

R=R0 Nëse 0<T<T0 (II. 3.3) R=R0/(T/T0) Nëse T> T0 (II..3.4)

Ku : T=0.02H=0.02*13.56=0.2712<0.8 R=R0 (II. 3.5) R0, T0 dhe r varen nga lloji I tokës në të cilën është ndërtuar objekti, këto vlera merren në tabelen më poshtë. T është perioda vetiake e ndërtesës

Tab- 37-Koeficientet per percaktimin e α Lloji I dheut T0 r R0 Tokë shumë e fortë shkëmbore

0.35 2/3 2.5

Tokë mesatare 0.8 2/3 2.2 Proçedura për vlerësimin e rezistencës ndaj forcës prerëse kërkon llogaritien e një koeficienti pa dimensionë α, I cili paraqet raportin empirik ndërmjet rezistencës dhe forcës vepruese.

α=C/0.4R =48/(0.4*2.2)=54.63 (II. 3.6) C= A0τ/ qN=0.6*961.5348/(3* 4)=48 (a) q={(AX+AY)/At}hP+Ps ={(2*961.5348)/ 961.5348}/(3.06*600)+300=300.001kg/cm2

=3.00001kg/m2

A0=min(AX,AY)/ At =At= 15.09*63.72=961.5348m2 (II..3.7.a,b,c)


148

Ku N është numri I katëve, At është Sipërfaqja totale e katit në metra katrore, Ax dhe Ay janë sipërfaqët rezistuesë në 2 drejtimët kryesore të ndërtesës , h është lartësia mesatare e katit, Pm është pesha specifike e elementit në sisëmin mbajtës, Ps është pesa për njësi sipërfaqeje e dyshemësë, τ është Rezistenca në prerje e sëcilit prej matërialeve dhe gjendet nëpërmjet marrdhënies:

τ=∑τiAi/∑Ai (II.3.8) pasi përcaktohet α bëhet klasifikimi në katëgori




B. Objekt që nuk përputhen më kategorizimët e A ose C

C. Objekt me themele të pamjaftueshme për çfarëdo kategori trualli. Objekte të ndërtuara mbi toka të dobëta me pjerrësi më të madhe se 30% ose mbi toka shkëmbore me pjerrësi më të madhe se 60%. Përforcime asimetrike ose të pabalancuara janë vërejtur



Figura 118 Soletat e spitalit Infektiv

C. Ndertesa me soleta fleksibel


149

6. Konfigurimi plan ky parametër llogarit shpërndarjen e masës dhe të ngurtësisë ndërmjet elementeve strukturore, gjithashtu edhe forma plan e ndërtesës . Vlerësimi bëhet nëpërmjet vlerës që merret nga marrdhënia e treguar në figurën e mëposhtme. Raportet β1=a/L, β2=e/d, β3=Δd/d, β4=c/b. Ku a është dimensioni më I vogël I katërkëndëshit jashtë shkruar ndërtesës , L është përmasa më e madhe e katërkëndeshit jashtëshkruar ndërtesës , e është jashtëqëndërsia ndërmjet qëndres së masës dhe asaj të ngurtësisë, d është përmasa në drejtimin më të pafavorshëm të objektit, c dhe d janë përmasat e veshëve në rastët e formave në plan ‘H’, ‘T’, ‘L’ ose ‘C’.









β4>0.25

Figure 120 Konfigurimi ne plan i spitalit Infektiv


150




C. Ndërtesa me variacion në lartësi në sistemin e tyre strukturor, që nuk ka të bej vetëm me vendndodhjen e këtyre elementeve, por gjithashtu edhe me sasinë e tyre, cilësinë dhe llojin e elementit strukturor. Ndërtesa me rritje të masës me shumë se 20% në dy kate të njëpasnjëshme që shfaqin 0.1 ≤ T/H ≤ 0.3, ose 0.7 ≤ T/H ≤ 0.9. Ndërtesat pa ndryshim në lartësi në sistemin struktural, por që shfaqin 0.3 ≤ T/H ≤ 0.7 dhe ndryshimi I masës ndërmjet 2 katëve të njëpasnjëshmë është më I madhë se 40%



151

Figura 122 Konfigurimi ne lartesi i Spitalit Infektiv


Figura 123 Vleresimi I faktoreve për lidhjen nderjet elementev





152

C. Objekt me mangesi në lidhjet e nyjeve, që plotëson një nga kushtet e mëposhtme i. Më shumë së 70% e lidhje nuk kënaqin kushtet për një klasifikim në A

ii. Më shumë së 30% e lidhjeve kanë s > 0.4b, e > 0.3b’min ose që e > 0.4b’’. iii. Dimënsioni më I vogël I kollonave më sforcim mësatar shtypes 15% më të madh së

Rezistenca e tyre, është më e vogël së 25 cm




B. Ndërtesa më element më duktilitët të ulët, të cilat plotësojnë një nga kushtet e mëposhtme:

i. Lartësia e elementit më të shkurtër strukturor është më pak së gjysma e lartësisë së elementeve të tjere strukturor (h/H)

ii. Ekziston vetëm një element strukturor më lartësi më të ulët së 2/3 e elementeve të tjerë, por zotëron një nivel të lartë duktiliteti

C. Ndërtesa më element me duktilitet të ulët të cilët plotësojnë një nga kushtet e mëposhtme: i. Lartësia e elementit më të shkrurtër strukturor është më pak së 25% e lartësisë së

elementeve të tjerë strukturor ii. Ekziston vetëm një element strukturor me lartësi më të ulët së gjysma e elementeve të

tjerë, por zotëron një nivel të lartë duktiliteti


153

Figure 125 Identifikimi I elementeve më duktilitët të ulët.

Figura 126 Kollonat me duktilitet te ulet te spitalit Infektiv





154



Figure 128-Problemet ne lidhjen e elementeve jo strukturore te spitalit infektiv


155





Figura 129 Gjendja aktuale e spitalit Infektiv


Iv=∑KiWi (II.3.7) Tab- 38--Tabela për përcaktimin e indeksit të vulnerabilitëtit me metodën italiane per spitalin Infektiv


Pesha




të ulët 0 1 2 1



156

Iv=∑KiWi=2*4+2*1+-1*1+1*1+1*1+2*1+3*2+2*1+2*1+2*1+1*2=27 Nga kjo vlere e dale shohim se struktura eshte vulnerabel,me vulnerabilitet shume te larte prag kolapsi, qe vjen per shkak te sistemit me mure mbajtes, lidhjes se dobet te elementeve, cilesise se mbajties se struktures,konfigurimit ne plan dhe ne lartesi.




Konkluzion sipas metodes italiane spitali Infektiv eshte nje spital me vulnerabilitet shume te larte dhe ka nevoje imediate per nderhyrie


157

II-4 Vleresimi i vulnerabilitetit te spitatit Patologjik me metoden analitike Ne baze te te gjitha metodave analitike per vleresimin e vulnerabilitetiti eshte analiza jo lineare

e strukutures.

Figura 131 Paraqitie skematike e perdorimit te analises jolineare per vleresimin e forces dhe

deformimeve jolineare per nje levizie trualli te dhene

Nje nga te dhenat kryesore per kryerjen e analizave jo lineare eshte karakterizimi I levisies se truallit

Figura 132 Faktoret qe ndikojne ne levizien e truallit dhe meryrat e ndryshme te karakterizimit te saj


158

Ne rastin konkret jane perdorur te dhenat e marra nga instituti i gjeoshkences per termetet e rene ne vend perkatesisht ne Tirane, Diber dhe Leskovik

Figura 133 Akselerogramat e levizies se truallit

-30

-20

-10

0

10

20

30

0 5 10 15 20

Nxi

timi (

cm/s

/s)

Koha (sek)

Akselerograma e termetit te Dibres e dates 06/09/2009 sipas regjistrimit ne Stacionin e Peshkopise (hard

rock), Mw=5.4

Komponentja N-S

-100-50

050

100

0 5 10 15 20

Nxi

timi (

cm/s

/s)

Koha (sek)

Akslerograma e termetit te Leskovikut e dates 23/11/2004 sipas regjistrimit ne Stacionin e Leskovikut (hard rock)

Mw=5.4

Komponentja N-S

-5-4-3-2-1012345

0 2 4 6 8 10 12Nxi

timi (

m/s

ek/s

ek)

Koha (sek)

Akselerograma e Termetit te Tiranes te dates 09/01/1988, sipas regjistrimit ne Stacionin e Tiranes (hard

rock), ML=5.7

Komponentja E-W


159

Analiza jolinare dinamike perdor kombinimin e te dhenave nga levizia e truallit me nje model te detajuar te strukutres. Ne analizat jolineare dinamike, modeli I detajuar I sturktures I neneshtrohet levizies se turallit per te vleresuar komponentet e deformimeve per secilin nga shkallet e lirise ne model

Per vleresimin e vulnerabilitetit ne trajte analitike do te perdorim metoden e ‘Spektrit te kapaciteteve’. Ne baze te kesaj metode eshte gjetja e pikes se performances nepermjet procedures Push-Over. Hapat qe ndjekim per gjetien e pikes se performances jane:

1. Krijojme modelin baze ne kompjuter (pa te dhenat e analizes Push-Over), ne menyren e zakonshme sic tregohet ne figuren me poshte. Ky model eshte rindertuar nga struktura e modelit origjinal. Ne model jane perfshire: karakteristikat e pergjithshme gjeometrike (dimensionet ne plan dhe ne lartesi te kateve), materialet e perdorura nga projektuesi sipas KTP-89, dimensionet e kolonave dhe te trareve ashtu si dhe ngarkesat e aplikuara dhe sasia e armatures ne trare dhe kolona.

Figura 134 Modeli 3D i spitalit Patologjik


160

2. Karakteristikat dhe kriteret e cernirave plastike te perdorura ne analizen Push-Over tregohen ne figuren 70. Cerinierat plastike mund te ofrojne reagime te ndryshme ne elementet e struktures qe do te thote se mund te jete nje cerniere plastike rigjide ose elasto-plastike. Ketu eshte perdorur kurba e idealizuar elasto-plastike per cernierat plastike, qe perftohet nga kriteret e pranuara paraprakisht, qe perfaqesojne mardheniet ndermjet momentit dhe rotullimit. Zakonisht diagramat e cernierave plastike jane percaktuar nga nje faktor rrites.

Figura 135 Karakteristikat e cernierave plastike

Keto cerniera plastike paraqesin me perafersi karakteristikat reale jolineare te struktures, ku energjia e termetit do te shuhet. Brenda programit SAP-2000 jane te perfshira karakteristikat e shume cernierave plastike qe jane bazuar ne vlerat mesatare te ATC-40 per elementet perj betoni. Cernierat plastike do te kene nje sjellje te ndryshme kur ato vendosen ne trare ose ne kolona. Ne rastet e trareve eshte e nevojshme te percaktohet ne secilin seksion nje sasi e caktuar armature per pjeset ne fillim dhe ne fund te traut dhe eshte vetem per momentin qe do te lind ne cerinieren plastike. Per te percaktuar cernierat plastike ne kolona nevoitet shperndarja e siperfaqes se armimit ne seksionet e kollonave, ashtu sic eshte projektuar. Ky ndryshim vjen nga fakti qe secili nga keta elemente te rendesishem strukturor do te sillen sillen sipas funksionit perkates, kjo do te thote qe kritere te ndryshme jane per kollonat dhe te ndryshme jane per traret.


161

3. Vendosim cernierat plastike ne model duke selektuar nje ose me shume element te rames dhe vendosja e nje ose me shume cerinierave ne to sic tregohet ne figuren 71

Figura 136 Shperndarja e cernierave plastike ne strukture

Për të pasur një shpërndarje thuajse te vërtetë të cernierave plastike në momentin kur shkaterimi ndodh, është e rekomandueshme që cernierat plastike plastike të jenë të vendosura në skajet e elementit strukturor, të cilat janë projektuar për të sillen ne menyre jo lineare. Por, ky nuk është një rregull kufizues, me rritjen në numër të cernierave plastike të strukturës, skema e kolapsit të jetë një skeme e saktë. Për shembull, në rastin kur shumë elemente strukturore kanë hapsira jashtëzakonisht të mëdha, zakonisht trarët, pritet që në këtë hapësirë do të ketë vlera të tepërta të forcave të brendshme, me fjalë të tjera pritet të të formohet një cerniere plastike. Kjo normalisht i jep mundësinë për të parandaluar ndonjë pasoje te padëshirueshme.


162

4. Përcaktojnë ngarkesat e perfshira ne analizen pushover.

Një rast ngarkimi push over mund të fillojë nga e fundit i një rasti tjetër të ngarkimi pushover që ishte drejtuar më parë në te njëjtën analizë. Raste e ngarkimit pushover mund te jene me force te kontrolluar, ose ata mund të jetë zhvendosja e kontrolluar. Ngarkesat gravitacionale jane me force te kontrolluar ndersa ngarkesat anesore jane me zhvendosje te kontrolluar. Rasti i pare i ngarkeses pushover eshte perdorur per te aplikuar ngarkesat gravitacionale dhe rasti vijues i ngarkimit per analizen pushover jane te detyruar te nisin nga kushtet e fundit te ngarkeses gravitacionale. Të dyja këto analiza janë përdorur për të marrë kurbë kapaciteteve. Ka procedura të ndryshme që lejojnë shpërndarjen e forcës anësore përdorur në analizen pushover. Modelet kryesore të ngarkesës janë të bazuara në: 1 - një përshpejtim uniforme në një drejtim të caktuar, 2 -nje formë të caktuar mode, ose 3 - një rast ngarkimi statik i percaktuar nga perdoruesi. Rasti i pare dhe i dyte pershtaten shume me mire me sjelljen e vertete te sturktures. Pra,duhet te jemi te kujdesshem për të përdorur të dyja metodat dhe për të përdorur këto rezultate në emër të strukturave te sigurta.

5. Ky hap i referohet procesit te analizes se struktures. Se pari behet analiza modale dhe ngarkesa jolineare statike gravitacionale dhe me pas behet analiza statike jolineare pushover per te dya drejtimet X dhe Y.

6. Shfaqia e kurbës push over, siç tregohet në figurën me poshte e marre nga analiza pushover. Është e rëndësishme të përmendet se kjo kurbe e kapaciteteve të mund të merret nga dy kodet, KTP-89 dhe EC-8. Në fakt, vlerat qe vine nga kombinimet e ngarkesave zbatohen sipas rekomandimeve të KTP-89. Ky vendim është bërë në bazë të një marrëveshje logjike. Në fakt, kurbat e kapaciteteve janë ndërtuar në bazë të kërkesave të dy kodeve, por dallimet e tyre ishin të parëndësishme. Kështu, u vendos të ndjekë kriteret e KTP-89 për marrjen e kurbës se kapaciteteve.Jjanë paraqitur dy kurba e kapaciteteve për drejtimet X dhe Y. Nga grafiqet mund të dallojmë ndryshimet në force dhe zhvendosje për të dy drejtimet. Për drejtimi e X struktura ka epshmëri më shumë, por në ngurtësi kapaciteti ne drejtimin Y është më i lartë dhe kapaciteti i forces është pothuajse 70% më i madh. Kjo diference e konsiderueshme e kapaciteteve te forcës për të dy drejtimet jepet nga konfigurimi gjeometrik i kolonave. Është e qartë se për kollonat, ka një moment më të lartë të inercisë në drejtim Y, që vijnë nga fakti se dimensioni më i lartë iseksionit te kolonave është paralel me boshtin y.

Figura 137 Marrdhenja force-deformim per cernierat plastike


163

Figura 138 Kurba e kapacitetit pas analizes pushove sipas drejtimit X

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

Zhvendosja sipas drejtimit X


164

Tab- 39-Rezultatet per cernierat pas anlizes pushover sipas drejtimit X Hapi Zhvendosja Forca ne

baze A-B B-

IO IO-LS

LS-CP

CP-C

C-D D-E

>E TOTAL

TOTAL

0 0 0 856 20 0 0 0 0 0 0 876 1 2.6482 449.9105 636 240 0 0 0 0 0 0 876 2 4.3688 602.5948 586 290 0 0 0 0 0 0 876 3 5.7754 677.7538 567 213 96 0 0 0 0 0 876 4 10.4558 799.075 563 217 96 0 0 0 0 0 876 5 10.5321 800.2579 560 220 96 0 0 0 0 0 876 6 10.6359 801.2114 560 0 316 0 0 0 0 0 876

7 17.9799 819.9540 560 0 0 316 0 0 0 0 876 8 25.3239 838.6967 560 0 0 316 0 0 0 0 876 9 32.6679 857.4393 560 0 0 308 0 0 0 0 876

10 34.8981 863.1311 560 0 0 308 0 0 8 0 876 11 34.8988 847.8036 560 0 0 308 0 0 8 0 876 12 34.9383 848.14 560 0 0 264 0 44 8 0 876

13 35.3321 849.1281 560 0 0 248 0 0 68 0 876 14 33.5863 521.1021 876 0 0 0 0 0 0 0 876

Nga ky grafik shohim qe zhvendosja ne maje te nderteses eshte 35.3321cm per nje force maksimale prej 849.1281KN. Keto rezultate u moren pasi u krye analiza pushover

1 2


165

3 4

5 6

7 8


166

9 10

11 12

13 14Figura 139 Formimin e cernierave plastike deri ne shkaterimin e tyre ne ramen ne drejtimin gjatesor

ne 14 hapat


167

Figura 140 Gjetja e pikes se performances nepermjet kurbes se kapacitetit

Nga grafiku shohim se pika e performances shfaqet per nje zhvendosie 18.725 cm dhe per nje

force ne baze 821.856KN. Nga tabela 21 e zhvendosjeve te struktures dhe e formimit te cernierave plastike, shohim se per gje zhvendosie 18.725 cm kemi formimin e cernierave plastike ne zonen ndermje LS dhe CP. Kjo tregon qe zona ku del pika e performances se struktures eshte nje zone larg zone se “Immediat Occupancy” por eshte shume afer sjellies si objekt I thjeshte banimi me nje faktor te ulet sigurie, dhe jo si nje spital qe ka faktorin me te larte te sigurise. Dhe kjo pike performance shfaqet ne stadin e shtate ose te tete.

Hapi Zhvendosja Forca ne

baze A-B B-

IO IO-LS

LS-CP

CP-C C-D D-E >E TOTAL

TOTAL

7 17.9799 819.9540 560 0 0 316 0 0 0 0 876


168

Figura 141 Stadi ne te cilen arihet pika e performances, kur cernierat plastike jane formuar ne te gjithe

traret cernierat plastike


169

Nderkohe pervec nxitimit sipas drejtimit X, struktures I eshte dhene edhe nje nxitim sipas drejtimit Y.

Figura 142 Marredhenia ndermjet zhvendosies ne maje dhe forces ne baze sipas drejtimit Y

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2000

Zhvendosjet sipas drejtimit Y


170

Tab- 40--Rezultatet per cernierat pas anlizes pushover sipas drejtimit Y Hapi Zhvendosja Forca ne

baze A-B B-

IO IO-LS

LS-CP

CP-C

C-D

D-E

>E TOTAL

TOTAL

0 0.0205 0 583 5 0 0 0 0 0 288 876 1 0.4840 520.4601 526 62 0 0 0 0 0 288 876 2 0.8152 766.3658 439 149 0 0 0 0 0 288 876 3 2.1468 1200.9465 389 199 0 0 0 0 0 288 876 4 3.5482 1432.0487 360 191 37 0 0 0 0 288 876 5 5.5523 1620.8583 321 160 107 0 0 0 0 288 876 6 7.9033 1743.9628 314 160 114 0 0 0 0 288 876 7 8.0373 1747.7810 306 81 167 34 0 0 0 288 876 8 11.6743 1760.8262 304 68 172 44 0 0 0 288 876 9 12.1107 1761.8197 300 57 167 64 0 0 0 288 876 10 13.4336 1763.4030 289 26 36 237 0 0 0 288 876 11 22.9276 1756.9506 287 28 28 241 4 0 288 876 12 24.5910 1755.54 272 43 28 241 0 0 4 288 876 13 10.5634 -

1845.0741 876 0 0 0 0 0 0 0 876

Nga tabela shohim se zhvendosja maksimale eshte 24.5910 cm per nje force ne baze 1755.54 KN.

Ashtu sic treguam edhe per drejtimin X, do te tregojme formimin e cernierave plastike hap pas hapi ne strukture.

2 3

4 5


171

6 7

8 9

10 11

12 13Figura 143 Formimin e cernierave plastike deri ne shkaterimin e tyre ne rame


172

Figura 144 Gjetia e pikes se performances se struktures per kur i japim nje nxitim sipas drejtimit Y

Nga grafiku shohim qe pika e performances arihet per nje zhvendosje 8.178 cm per nje force ne baze 1748.284 KN. Kjo arihet ne stadin e 7 te formimit te cernierave Hapi Zhvendosja Forca ne

baze A-B B-

IO IO-LS

LS-CP

CP-C

C-D

D-E

>E TOTAL

TOTAL

7 8.0373 1747.7810 306 81 167 34 0 0 0 288 876

Figura 145 Formimi i cernierave plastike gjate hapit te 7 ne momentin kur studiojme drejtimin Y


173

Figura 146 Zhvendosjet e struktures sipas 2 drejtimeve

Identifikimi i demit te struktures sipas EMS-98

Grada 1DG1Deme te lehta ose te neglizhueshme (nuk ka deme strukturore, ose deme shume te lehta ne elementet jo strukturore). Pika ne te cilen formohet cerniera e pare plastike. Sforcimi maksimal ne fibren me te terhequr arrin sforcimin e betonit Grada 2DG2 Deme te moderuara (deme shume te vogla ne elementet strukturore, deme te moderuara ne elementet jo strukturore). Ne kete pike jane shfaqur plasaritie te dukshme ne elementet strukturore. Ne kete pike struktura fillon sjelljen e saj jolineare. Perpara kesaj pike struktura eshte ne fazen e saj lineare. Nguresia e struktures fillon te bier. Element te caktuar te struktures kane hyre ne rjedhshmeri Grada 3 DG3Deme te konsiderueshme deri te renda ( deme te moderuara ne elementet strukturore dhe deme te renda ne ata jo strukturore). Thermim i shtreses mbrojtese te elementit dhe epje te shufrave te celikut. Te gjithe elementet e struktures kane hyre ne rjedhshmeri. Cernierat plastike jane formuar ne te gjitha kollonat e bazes Grada 4 DG4Deme shume te renda (deme te renda ne elementet strukturor, dhe shume te renda ne ata jo strukturore). Kjo pike eshte ajo ne te cilen betoni thermohet plotesishte dhe shufrat e celikut fillojne plasaritiet e tyre. Pertej kesaj pike forca prerese ne baze fillon te reduktohet Grada 5 DG5Shkaterrim i struktures( Deme shume te renda strukturore). Ne kete pike ka ndodhur shkaterimi i katit baze ose te pjeseve te caktuara te struktures. Renia e forces prerese ne baze dheri ne 2/3 e asaj maksimale [20]

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2000

Zhvendosja sipas X

Zhvendosja sipas Y


174

Figura 147 Kurba e kapacitetit pas analizes pushove sipas drejtimit X dhe hapat e shkaterrimit te

objektit sipas EMS-98 Tab- 41-Hapat e shkaterimit sipas EMS-98

Hapi Zhvendosja Forca ne baze

A-B

B-IO

IO-LS

LS-CP

CP-C

C-D

D-E

>E TOTAL

TOTAL EMS-98

0 0 0 856 20 0 0 0 0 0 0 876 1 2.6482 449.9105 636 240 0 0 0 0 0 0 876 DG1 2 4.3688 602.5948 586 290 0 0 0 0 0 0 876 DG2 3 5.7754 677.7538 567 213 96 0 0 0 0 0 876 4 10.4558 799.075 563 217 96 0 0 0 0 0 876 5 10.5321 800.2579 560 220 96 0 0 0 0 0 876 6 10.6359 801.2114 560 0 316 0 0 0 0 0 876 DG3 7 17.9799 819.9540 560 0 0 316 0 0 0 0 876 8 25.3239 838.6967 560 0 0 316 0 0 0 0 876 9 32.6679 857.4393 560 0 0 308 0 0 0 0 876 10 34.8981 863.1311 560 0 0 308 0 0 8 0 876 DG4 11 34.8988 847.8036 560 0 0 308 0 0 8 0 876 12 34.9383 848.14 560 0 0 264 0 44 8 0 876 13 35.3321 849.1281 560 0 0 248 0 0 68 0 876 DG5 14 33.5863 521.1021 876 0 0 0 0 0 0 0 876

Figure 148-Shkaterimi i objektit sipas EMS-98

0 2.6482

4.3688

5.7754

10.4558

10.5321

10.6359

17.9799

25.3239

32.6679

34.8981

34.8988

34.9383

35.3321

33.5863

Series1 0 449. 602. 677. 799. 800. 801. 820 838. 857. 863. 847. 848. 849. 521.

DG1

DG2

DG3

DG4

DG5

0100200300400500600700800900

1000

Zhvendosja sipas drejtimit X

2.6482 4.3688 10.6359 34.8981 35.3321

Shkaterimi i objektit sipas EMS-98 449.9105 602.5948 801.2114 863.1311 849.1281

0200400600800

1000

Forc

a pr

eres

e ne

baz

e

Shkaterimi i objektit sipas EMS-98


175

KONKLUZIONE

Ne baze te studimit te kryer me metodat empirike dhe analitike, per vleresimin e vulnerabilitetit te spitaleve te qenderes universitare “Nene Tereza”, arrijme ne konkluzionet se:

1. Metoda me e shpejte dhe qe tregon gjendien e vertete te spitaleve te marre nen shqyrtim, eshte metoda e propozuar nga FEMA, ajo e Vleresimit te Shpejte Vizuale RVS. Kjo metodo tregon se objektet spitalore kane nje vulnerabilitet shume te larte. RVS ne baze te vleresimit te saj ka lartesine e struktures, kodin e projektimit te objekteve,kategorine e truallit dhe kush eshte me e rendesishmja, kategorine e objektit. Metodat vizuale jane shume te shpejta dhe kane kosto shume te ulet, megjithate vertetojne ate cka syri i nje inxhinieri arrin te dalloje, qe keto struktura kane nevoje imediate per nderhyrie ose ato duhet te ndryshojne destinacion, pasi jane shume te rrezikuara dhe paraqesin nje shkalle te larte vulnerabiliteti.

2. Metode tjeter qe mund te perdoret shume mire per strukturat ne Shqiperi, eshte ajo e Indeksit te Vulnderabilitetit ose shkurt Metoda Italiane. Kjo metode jep rezultate shume te verteta, te cilat u vertetuan edhe me metodat Japonze, RVS dhe Analitike. Kjo ndodh sepse metoda italiane, vleresimin e saj e bazon ne formen ne plan dhe ate ne lartesi te objektit, ne lidhjen midis elementeve, ne duktilitetin e tyre, ne kategorine e truallit, ne sistemin kryesor mbajtes, ne gjendien ekzistuese te struktures,shtangesine e elementeve qe hyn ne nyje, jashteqendersine ne mase dhe ne ngurtesi, etj. Te gjithe keto jane element qe vertet ndikojne ne demtueshmerine e struktures ne rast termeti dhe qe duhen marre ne konsiderate ne nje analize qe i behet cfardolloj elementi

3. Nje metode e cila ka nevoje te rishikohet per perdorim ne shqiperi eshte Metoda Turke. Ajo shfaqet kontradiktore ne rezultatet qe shfaqi pas analizes se spitalit Psikiatrik dhe atij Neurologjik. Megjithese keto 2 spitale jane nga me te demtuarit dhe me strukturen me te dobet mbajtese ne te gjithe qendren, sipas metodes Turke keto dy spitale dalin me vulnerabilitet te ulet. Kjo kontradikte vjen sepse metoda Turke vleresimin e saj e bazon ne numrin e kateve, katet e buta, ne konsolat e rrende, ne kolonat e shkurtra, ne efektet topografike, ne efektet goditese dhe ne parregullsite ne plan. Por piket me te medha kjo metode ja jep numrit te kateve dhe cilesise se truallit. Kjo eshte arsyeja pse dy spitalet e larte permendura, vetem ne saje te numrit te vogel te kateve, dalin me vulnerabilitet te ulet.

4. Strukturat spitalore te projektuara me me KTP-78, me nje nxitim trualli ag/g=0.005 sillen si objekte normale banimi. Kete fakt e vertetoi metoda analitike e vleresimit te vulnerabilitetit, ajo e kurbes se kapaciteteve. Sipas kesaj metoda, pika e performances se struktures bie totalisht ndermjet LS-CP, qe jane pikat ne te cilat ne presim qe te bie nje objekt banimi i zakonshem, por jo nje qender spitalore e cila duhet te jete menjehere e banueshme pas nje goditie termeti dmth IO.

5. Objktet e studiuara me siper kane nevoje imdiate per retrofit dhe per pershtatien me kushtet e sotme te projektimit antizismik.


176

REFERENCAT

[1]UNDP, “Vleresimi I Riskut Sizmik- Shqiperi”, Projekti per menaxhimin e emergjencave dhe parandalim. Tirana Qershore [2]Pojani N., “Inxhinieria Sizmike”, Toena, Tirana, 2003.

[3] Arben Dervishaj, Ervin Paçi Botim

[4] Instituti i Studimeve te Teknologjise se Ndertimit- ISTN- RREGULLA TEKNIKE PROJEKTIMI I NDERTESAVE REZISTENTE NDAJ TERMETEVE RRTP-NRT-2004 -Per Konstruksione betonarme dhe me Murature mbajtese

[5] Kodet Shqiptare te Projektimit (1952, 1963, 1978, 1989) dhe versionet e permirsuara. [6]Komiteti Europian. “Eurocode-8: Projektimi I strukturave rezistente ndaj termeteve”. Pjesa 1: Regullat e pergjithshme, Veprimet sizmike dhe regullat per ndertesat. Draft No. 6, [7]ISET Journal of Earthquake Technology, Paper No. 472, Vol. 43, No. 3, September 2006, pp. 75-104 –Zhvillimi I metodave per vleresimin e Vulnerabilitetit ne 30 vitet e shkuara. [8]Instituti I Gjeoshkencave-Tirane [9] Benedetti and Petrini, 1984; GNDT, 1993) GNDT (Gruppo Nazionale per la Difesa dai Terremoti [10] Sucuoglu, H. And Yazgan, U. (2003). Simple Survey Procedures for Seismic Risk Assessment in Urban Building Stocks. Seismic Assessment and Rehabilitation of Existing Buildings, 97-118, NATO Science Series, IV/29, Editors: S.T. Wasti and G. Ozcebe, Kluwer [11] National Report of Commission for the Seismology and Physics of the Earths Interior, Ankara 2007. [12]Rapid Visual Screening of Buildings for Potential Seismic Hazards A Handbook Second Edition - March 2002. FEMA NATIONAL EARTHQUAKE HAZARDS REDUCTION PROGRAM Second Edition [13]FEMA- 157 [14] Faculty of Engineering, University of Tokyo, Series B, Vol. ,XLVII, October 2000, pp. 5 - 28.Seismic Vulnerability Assessment of Reinforced Concrete Buildings byShunsuke OTANI, ProfessorDepartment of Architecture, Graduate School of Engineering University of Tokyo [15] FEMA 440 -IMPROVEMENT OF NONLINEAR STATIC SEISMIC ANALYSIS PROCEDURES- Prepared by:Applied Technology Council (ATC-55 Project) 16- Applied Technology Council. “Seismic Evaluation and Retrofit of Concrete Buildings.” Report No.ATC-40 [16] ATC-40


177

[17] FEMA/NIBS, HAZUS, “Earthquake Loss Estimation Methodology”, Vol. 1, 1998. [18]HAZUS – Technical Manual 1997. Earthquake Loss Estimation Methodology, 3 Vol. [19] Building Seismic Safety Council. NEHRP Guidelines for the Seismic Rehabilitation of Buildings, FEMA-273, Federal Emergency Management Agency, Washington, D.C., 1997

[20] Seismic vulnerability of existing buildings-SWISS FEDERAL INSTITUTE OF TECHNOLOGY ZURICHEMS 98

Documents

Studim Mbi Vulnerabilitetin e Objekteve Spitalore Ne Shqiperi