Slide 1

PROJEKTKARBURANTET N SHQIPRICilsia e tyre, dmet q shkaktojn n priudhn 5 vjecare.

OBJEKTIVATNxnsit t njohin prhapjen e zonave naftmbajtse e gazmbajtse n ShqipriNxnsit t analizojn cila sht cilsia e tyre.Nxnsit t shpjegojn pasojat q sjell ndotja gjat nxjerrjes, prpunimit e tregtimit t tyre.Nxnsit duhet t japin ide se si mund t prmirsohet situata. PRMBAJTJA E PROJEKTITPRHAPJA E ZONAVE NAFTMBAJTSEPRHAPJA E ZONAVE GAZMBAJTSE PRODHIMI I GAZIT NATYRORSTRUKTURA E KONSUMIT T GAZIT NATYRORTREGU SHQIPTAR I GAZIT NATYRORCILSIA E KARBURANTEVENDOTJA DHE SHKAQET E SAJMASAT Q DUHEN MARR.

ZONA E FIERITPRHAPJA E ZONAVE Zona e Fierit sht nj nga zonat m t mdha, me dy vendburime nafte, Patosin dhe Marinzn. Ktu nafta gjendet n zonat ranore dhe ka prmbajtje t lart benzine. Prpunimi i saj bhet n qytetin e Fierit, n kompleksin kimiko-energjetik.

Zona e KucovsPRHAPJA E ZONAVE Zona e rrjedhjes s poshtme t Devollit, me vendburimin e Kucovs sht zona m e vjetr e naftnxjerjes ne Shqiperi.Prpunimi bhet po n Kucov.

Ballsh & Mallakastr PRHAPJA E ZONAVE Zona e Mallakastrs sht m e madhja pr nga shtrirja dhe ndryshon nga dy t parat se ka prmbajtje m t madhe mazuti. N Ballsh bhet edhe prpunimi i thell i nafts.

Zona t tjeraPRHAPJA E ZONAVE Zona e rrjedhjes s poshtme t Vjoss, me vendburimin e Gorishtit sht zona tjetr naftmbajtse dhe prpunimi bhet n Cerrik. Shenja naftmbajtse shfaq edhe rajoni detar, ku po kryhen krkime nga shoqri t huaja. Vendburime t tjera jan ato t gazit t that si n Bubullim e Divjak.

GAZI NATYRORProdhimi i Gazit Natyror ka filluar m 1968 me Vendburimin e Divjaks. Numri i prgjithshm i puseve t shpuar t gazit sht mbi 500. Prodhimi kumulativ i gazit natyror vlersohet me 3.15 Bcm kurse i gazit shoqrues t nafts 8.7 Bcm. Mbas viteve 90 prodhimi i gazit natyror u zvoglua n mnyr t shpejt dhe sot ka arritur n 12 Mcm/vit. Aktualisht numri i puseve t gazit natyror sht zvogluar n rreth 20 dhe prodhimtaria e tyre sht minimale. VENDBURIMET E GAZIT

DurrsBabajDivjakPovelcFrakullDelvin PRODHIMI I GAZIT NATYRORSTRUKTURA E KONSUMIT T GAZIT NATYRORDeri n vitin 1990 Tregu i Gazit natyror furnizonte industrin e plehrave kimike, industrin e nafts dhe t energjis dhe shum pak sektorin rezidencial.Aktualisht prodhimi i gazit natyror shben pr industrin e nafts.Shqipria sht i vetmi vend Europian q nuk sht i lidhur me rrjetet ndrkombtare t gazit natyror.

TREGU SHQIPTAR I GAZIT NATYRORKonsumatort kryesor t gazit natyror deri n 2015, parashikohet t jen: TEC-et, industria, shrbimet dhe pjesrisht, sektori rezidencial.SektortMilion M3/vit%Gjenerim i energjis elektrike72460Sektori industrial817Sektori i Shrbimeve26422Ngrohja qendrore e banesave1049Sektori rezidencial322Totali1205100CILSIA E KARBURANTEVENj renditje e Qendrs Ndrkombtare pr Cilsin e Karburantit e vendos Shqiprin n vendin e par pr tregtimin e karburantit me cilsi t keqe. Cilsia e karburantit, por edhe ai q importohet jan shum larg normave t prcaktuara nga BE. Karburantet q importohen nga jasht priren t ken nj cilsi m t mir, por n fakt megjith masat q jan marr, gjendja vazhdon t mbetet alarmante

PRMBAJTJA E LART E SQUFURIT Nafta q tregtohet n Shqipri ka prqindje t lart squfuri e uji. Sasia e squfurit e gjetur n naft sht rreth 114 her m e lart se standartet e BE-s. Squfuri n naft ndikon n djegien e gazrave q mund t prishin katalizatorin duke shkatrruar plotisht shrbimin profilaktik t automjeteve. Nafta q importohet nuk kalon npr kontrolle t rregullta sigurie duke u futur n tregun shqiptar me cilsin jo t duhur.

NAFTA E PRZIERNj problem tjetr q haset sot n tregun shqiptar t tregtimit t karburanteve sht shitja e nafts s przier. Nafta e przier apo sic njihet ndryshe D2. Nafta Diesel 2 ka prmbajtje t lart jo vetm t squfurit por edhe shume produkteve t tjera hekzogjene t cilat kan potencial t faktuar kanceroz nga gazrat q clirojn. Nafta q nxirret e prpunohet n Ballsh sht pikrisht e cilsis D2. Pr shum vite nafta D2 ka qen monopol i tregut shqiptar, por me vend t qeveris u ndalua importimi i tregtimi i saj.

CILSIA E GAZIT NATYRORProblem serioz n tregun e karburanteve nuk sht vetm cilsia e nafts, por edhe ajo e gazit natyror. Gazi i lngshm q tregtohet n Shqipri sht i nj cilsi t ult e larg standarteve e normave t lejuara. Nj problem tjetr n lidhje me tregtimin e gazit t lngshm sht edhe kolaudimi i bombolave t gazit, q shpesh here bhet jasht rregullave e normave t krkuara.

DMET NGA KARBURANTEVE ME CILSI T KEQEPrdorimi i karburanteve me cilsi t keqe ka impakte negative n jetn e qytetarve.S pari ndikon drejtprdrejt n emetimin m t shumt t gazrave e substancave t dshme t cilat ndotin mjedisin e rrezikojn shndetin e njeriut.S dyti, defektet m t shpeshta n motort e makinave vijn mbi t gjitha si pasoj e cilsis s keqe t karburanteveS treti, karburantet me cilsi t keqe kan rendiment m t ult e pr pasoj konsumi sht m i shpejt e kostoja m e lart.

NDIKIMI N MJEDISIndustria e nafts z vendin e par prsa i prket ndikimit mbi mjedisin n krahasim me tr industrin e vendit. Kjo jo vetm pr nivelet e larta t shkarkimeve, siprfaqen e madhe t toks q z, por edhe pr natyrn e elementeve ndots me rrezikshmri t madhe dhe me kosto t lart pastrimi. Ndr 5 pikat m t nxehta n Shqipri pr ndotje, 2 prej t cilave i prkasin industris s nafts: fusha naftmbajtse Patos-Marinz dhe Kombinati i Prpunimit t Thell t Nafts, Ballsh. Shtrirja e gjer q kan vendburimet e nafts dhe pozicioni gjeografik q kan 2 rafinerit prpunuese: Kombinati i Prpunimit t Thell, Ballsh dhe Uzina e prpunimit t Nafts Fier, ka br q ndotja e mjedisit t ket prhapje relativisht t madhe.

SHKAQET E NDOTJESIndustria e nxjerrjes dhe prpunimit t produkteve fosile ka patur zhvillim gjat viteve t fundit, por nuk ka ecur n te njjtn rrug edhe marrja e prgjegjsive mjedisore. Politikat nuk kan qen t bashkrenduara dhe implementimi i tyre ka qen shum i ngadalt. Kan munguar strategjit dhe politikat e menaxhimit mjedisor. T gjitha n kompleks kan krijuar probleme t cilat jan br sot shqetsuese, pasi edhe ndjeshmria ndaj tyre sht rritur. Ndr faktort kryesore q kan sjell nj impakt negativ jo vetm n epiqendr por dhe n rajone pran dhe larg tyre jan: Infrastruktura e dobt dhe e amortizuar e nxjerrjes dhe e transportitTeknologjit n shum rajone t vjetruaraPrmbajtja e lart e squfurit dhe relativisht e lart e gazeve acideNnvlersimi i trajtimeve gazore dhe t lngta

NDOTJA N PUSET E NAFTSZonat naftmbajtse t Rrethit t Fierit e t Kucovs vazhdojn t ndoten. N puset e nafts ka rrjedhje t vazhdueshme , q ndot dita dits ambientin dhe terrenin bujqesor. N kto zona pr shkak t ndotjes s madhe q shkaktohet ngaq nuk merren masat e nevojshme pr prmirsimin e situats numri i personave t prekur nga tumoret apo smundje t tjera t enve t gjakut sht i lart. Po ashtu ka edhe nj numr shum t madhe t personave q lindin me handikape fizike e mendore.

NDOTJE GJAT PRPUNIMIT.Vihet re leht fakti se n naftn bruto ka prqindje m t lart t mbeturinave mekanike se norma e lejuar pr prpunim n rafineri. Po ashtu humbjet n rafineri jan shum t larta duke e krahasuar me vlerat normale. Rafinerit shqiptare kan 30 vjet q punojn me kto nafta e nisur nga prbrsit prpunimi i nnprodukteve mbizotrohet nga produktet e rnda.

SHKARKIMET N ATMOSFER Prpunimi i nafts shoqrohet me shkarkime t konsiderueshme n atmosfer t shume gazrave t dmshm, avuj hidrokarburesh dhe ujra ndots, t cilt kan impakt t drejtprdrejt mbi ekosistemin e zons e m gjer. Depozitimi acid sht nj nga problemet kryesore t ndotjes ss mjedisit n nivel lokal. N procesin teknologjik q zbatohet n qendrat e prpunimit prdoren nj sr kimikatesh (sod kaustike, sod e kalcinuar, sulfofan etj) q ndotin nj pjes t truallit t kombinatit por edhe lumenjt prreth pasi pas prdorimit shkarkohen n lumenj. Ndikimi i prgjithshm i ndotjeve sht relativisht i madh dhe prcillet deri n detin Adriatik, duke ndikuar negativisht n peshkim, dmtim t flors e t fauns detare, nxit korrozionin e siprfaqeve mmtalike t mjeteve lundruese etj. NDOTJA GJAT PRDORIMIT Ndotja q vjen nga karburantet shfaqet edhe n nj form tjetr shum t rrezikshme edhe m t prhapur: gjat prdorimit t tij. Gazrat, t cilt clirohen n ajr, jan nj nga shkaktart kryesore q ndikojn n uljen e jetgjatsis s shqiptarve. Vecanrisht n Tiran gjendja sa vjen e prkeqsohet, ku 80-90% sht e ekspozuar ndaj ajrit t ndotur. Masat e marra deri m sot jan krejt t pamjaftueshme pr prmirsimin e cilsis s ajrit urban. Makinat e vjetra dhe cilsia e karburanteve jan shkaktart kryesore t ksaj ndotjeje. M t dmshme pr njeriun jan grimcat e vogla q mbeten pas djegjes s karburanteve, t cilat arrijn t deprtojn deri n thellsi t organeve si mushkria dhe t shkaktojn smundje t rnda.

MUND T BHET?Realisht ka shum gjra q mund t bhn n mnyr q t prmirsohet gjendja aktuale. Ndotja duhet t minimizohet n mnyr q t mos dmtohen as ekosistemet natyrore , por as jeta e qytetarve. Prmirsimi duhet t vij q nga fillimi i procesit, tek nxjerrja e lndve deri te hallka m e fundit q sht prdorimi i tyre nga konsumatort.

MASA KONKRETE T gjitha repartet dhe rezervuart duhen pajisur me kanalizime prkatse dhe separator pr grumbullimin e tyre e lndve.Duhen riparur n mnyr t menjhershme t gjitha defektet t vogla apo t mdha q lindin dhe zvendsimin e pjesve t dmtuara me pjes t reja t rregullta.Ndrhyrje pr prmirsimin e gjendjes teknike t kaldajave. N kt mnyr ulet ndjeshm shkalla e ndotjes. Mbetjet jo t rrezikshme vecohen nga komponentt e pastr ku kto riciklohen, ose depozitohen n vende t caktuara.