Studimi i Treguesve dhe Indekseve Antropometrikë

Studimi i Treguesve dhe Indekseve Antropometrikë

me nxënësit e moshës 6 - 18 vjeç

Autorët e studimit

Prof.As.Dr.Rauf Dimraj udhëheqës studimi

Prof.Dr. Albert Karriqi anëtar studimi

Prof.Dr.Dhimitraq Skënderi anëtar studimi

Prof.As.Dr.Fatbardha Kovaçi anëtar studimi

Dr.Aida Bendo anëtar studimi

Prof.As.Dr.Roland Çerepi anëtar studimi

Msc. Arjola Byzyka anëtar studimi

Ndihmuan në studim

Znj. Marjana Lako

Znj. Violeta Shqevi

Z. Ervin Pepi

Lenda

1. Falenderimi........................................................................................

2. Parathënie...........................................................................................

3. Kuptimi mbi obezitetin......................................................................

4. Edukimi fizik dhe faktorët zhvillimor..............................................

5. Metabolizmi aerobik dhe qendrueshmëria.....................................

6. Mekanizmat energjitikë............................................................................

7. Karakteristikat kryesore të zhvillimit të organizmit në rritje......

8. Periodizimi i moshës..........................................................................

9. Të ushqyerit në kontekstin e aktivitetit fizik dhe shëndetit..........

10. Metodologjia e studimit.....................................................................

11. Rezultatet dhe diskutimet.................................................................

11.1. Berati..............................................................................................

11.2. Bulqiza...........................................................................................

11.3. Delvina............................................................................................

11.4. Devolli.............................................................................................

11.5. Dibra..............................................................................................

11.6. Durrësi...........................................................................................

11.7. Elbasani.........................................................................................

11.8. Fieri...............................................................................................

11.9. Gramshi........................................................................................

11.10. Gjirokastra...................................................................................

11.11. Has.................................................................................................

11.12. Kamza............................................................................................

11.13. Kavaja...........................................................................................

11.14. Kolonja..........................................................................................

11.15. Korça.............................................................................................

11.16. Kruja.............................................................................................

11.17. Kuçova..............................................................................................

11.18. Kukësi................................................................................................

11.19. Kurbini..............................................................................................

11.20. Lezha..................................................................................................

11.21. Librazhdi.............................................................................................

11.22. Lushnje..............................................................................................

11.23. Malësi e Madhe..................................................................................

11.24. Mallakastra........................................................................................

11.25. Mati.....................................................................................................

11.26. Mirdita................................................................................................

11.27. Peqini..................................................................................................

11.28. Përmeti................................................................................................

11.29. Pogradeci.............................................................................................

11.30. Puka.....................................................................................................

11.31. Saranda................................................................................................

11.32. Skrapari...............................................................................................

11.33. Shkodra................................................................................................

11.34. Tepelena...............................................................................................

11.35. Tirana Bashki.....................................................................................

11.36. Tirana Rreth.........................................................................................

11.37. Tropoja..................................................................................................

11.38. Vlora.......................................................................................................

12. Studimi në rang të Republikës së Shqipërisë......................................

13.1 Masa dhe gjatësia trupore e nxënësve në rang kombëtar..................

13.2 Perimetri i belit.......................................................................................

13.3 Perimetri i belit dhe mbi gluteus dhe raporti midis tyre....................

13.4 Numri i nxënësve të regjistruar dhe të testuar në rang kombëtar...

13. Rekomandime..............................................................................................

14. Konkluzione................................................................................................

16. Literatura.....................................................................................................

1. Falenderim

Një falenderim i veçantë i drejtohet:

Kryeministrit të RSH, i cili ka prezantuar dhe miratuar shkallë-

shkallë strategjinë e edukimit fizik dhe sportit .

Ministrisë së Arsimit dhe Sportit dhe personalisht Znj.Lindita

Nikolla, e cila ka ndihmuar me prezencën e saj të vazhdueshme

dhe me marrjen e vendimeve për të venë në jetë strategjine e

edukimit fizik dhe sportit.

Fëmijëve të mrekullueshëm dhe prindërve të tyre, të cilët pa

hezituar asnjëherë u bënë bashkëpunëtorë dhe mjaft të gatshëm

për të realizuar me sukses këtë sipërmarrje gjigante.

Drejtorive arsimore të të gjitha rretheve, të cilat me përkushtim

dhe dije metodologjike bënë të mundur mbledhjen e të dhënave

të treguesve antropometrikë sipas kërkesave të platformës

studimore.

Drejtorive të shkollave dhe mesuesve te edukimit fizik, të cilët

njësuan punën e tyre dhe bënë të mundur në kohë rekord

grumbullimin e formularëve në drejtoritë arsimore e më pas në

grupin studimor.

2. Parathënie Matja dhe studimi i obezitetit me nxënësit e moshës 6-18 vjeç në vendin tonë, për nga përmasat

e testimit, është i pari i këtij lloji jo vetëm në vendin tonë por edhe në Europë e më tej. Testimi

i 364.437 nxënësve të sistemit shkollor parauniversitar në të gjithë shkollat e vendit tonë nga

veriu në jug e klasifikon kete studim unik dhe me nje shkalle te larte besueshmerie. Studime

që mbeshteten ne treguesit antropometrikë dhe nëpërmjet tyre nxjerrin të dhëna për ndërtimin

dhe përbërësit truporë ka shumë, pasi kjo është temë e ditës sidomos në shtetet e zhvilluara

euroatlantike, por për nga përmasat studimi ynë është më i madhi.

Matja e treguesve antropometrikë është një kërkesë imediate për të gjithë sistemin shkollor të

ciklit nëntëvjeçar dhe të mesëm, kërkesë kjo që është e lidhur me edukimin fizik dhe ndikimin

e tij në shëndetin në përgjithësi të nxënësve. Në praktikën tonë të përgjithshme treguesit e

masës dhe gjatësisë trupore, perimetrit të belit dhe mbi gluteus, janë ndër më kryesorët, pasi

nëpërmjet tyre ne nxjerrim shumë të dhëna, tre prej të cilave janë treguesi i masës trupore

(BMI-ja), indeksi i perimetrit të belit dhe indeksi i raportit të dy perimetrave.

Të dhënat për masën dhe gjatësinë trupore janë të lidhura me evidentimin e gjendjes dhe me

parandalimin e një sërë sëmundjeve, duke nisur me ato kardio-vaskulare dhe përfunduar me

sindromat neuro-muskulare. E dhëna e parë që na del nga matja e këtyre dy indekseve është

obeziteti. Çfar është obeziteti? Obeziteti është një akumulim i parregullt i yndyrave në trup,

zakonisht 20% ose më tepër të masës trupore, sasi kjo që ndikon negativisht në cilësinë dhe

gjatësinë e jetës.

Vlerat që dalin nga indekset mund të ndryshojnë nga një vend në tjetrin, bazuar në trashëgiminë

dhe zhvillimin dinamik të popullsisë që ka përcaktuar secili vend apo shtet. Kjo do të thotë, se

vlerat e indekseve janë normative dhe këto norma kanë dalë nga studimet që secili shtet ka

ndërmarrë ndër vite. Krahasimi midis vlerave normale të indekseve bëhet vetëm për efekt

vlerësimi dhe krahasimi midis shteteve dhe trevave. Për këtë qëllim edhe ne kemi ndërmarrë

këtë studim për të gjetur vlerat tona në drejtim të indekseve dhe për të vlerësuar mbi peshën

dhe obezitetin me nxënësit e sistemit shkollor parauniversitar.

Për të qenë sa më të saktë në matjet tona ne kemi trainuar mësuesit e shkollave në aspektin

teorik dhe praktik dhe këto trainime i kemi bërë të shoqëruara edhe më bashkëbisedime. Pra,

pavarësisht se indekset e dala nga matja e treguesve antropometrik tashmë janë të njohura nga

çdo individ që ka mbaruar shkollën e mesme, sërisht grupi i autorëve ka punuar me përkushtim

për të sqaruar deri në detaje jo vetëm teknikat e matjeve, por është saktësuar procedura e

testimit dhe bashkëpunimi me drejtoritë e shkollave dhe drejtoritë e arsimit në rrethe.

Për dobishmërinë e matjeve të treguesve antropometrik, fizik dhe funksional është folur

gjërësisht e hollësisht në punimin e Elisabeth Quinn “si të ndikoni e përftoni vlera ne sistemin

kardiovaskular nëpërmjet përdorimit të vrapimeve të largësive të gjata dhe ushtrimeve me

synim qëndrueshmërinë”, botuar në About.com Guide – korrik 29,2009, e rishikuar dhe

plotësuar nga Bordi Medicinal SHBA.

3. Kuptimi mbi obezitetin

Obeziteti është një sëmundje kronike që karakterizohet nga rritja e depozitimit të indit adipoz

në organizëm. Ai konsiderohet si shkaktari madhor i shumë patologjive serioze që bëhen shkak

për vdekje të papritur. Në gjuhën mjekësore shpesh herë përdoret termi obezitet malinj (morbid

obesity) për të karakterizuar obezitetin që paraqet rrisk të lartë për shfaqjen e një sërë

sëmundjesh. Normalisht indi adipoz (kaloritë) përbën burim energjie për organizmin dhe luan

rol barriere mbrojtëse për organet e brendëshme dhe lëkurën. Ai ndodhet normalisht në sasi më

të lartë nënlëkure, në artikulacione dhe rreth organeve të brendëshme. Shfaqja e obezitetit

shkaktohet si pasojë e disbalancimit të marrjes së kalorive dhe shpenzimit të tyre, të cilat anojnë

në favor të rritjes së kalorive duke shkaktuar gradualisht akumulimin e tepruar në organizëm.

Disa te dhena mbi obezitetin. Më shumë se 1 miliard njerëz në botë, janë sot me mbipeshë

trupore, nga të cilët 300 milion të dhjamosur rëndë. Në Evropë nga viti 1990 e këtej, numri i

njerëzve obez është rritur 3 herë. Alarmi është se ai po rritet edhe tek fëmijët. Nga viti 1970

numri i të rinjve dhe fëmijëve obezë ose me peshë të tepërt trupore në Evropë është rritur 10

herë. Obeziteti përbën tashmë epideminë më të re që po pushton heshturazi pandalshmërisht

planetin. Prandaj e quajnë ndryshe “GLOBEZITET”. Prej padijes, nënvlerësimit, naivitetit

shëndetësor dhe pasivitetit shoqëror, po shtohen me ritme të frikshme bashkë me të, problemet

shëndetësore dhe shoqërore që ai krijon.

Në Britaninë e Madhe, sipas statistikave të 2007, 60.8% e të rriturve dhe 31.1% e fëmijëve

rezultonin mbipeshë apo obezë dhe gati 30 mijë njerëz vdesin çdo vit për shkak të sëmundjeve

të lidhura me obezitetin. Një studim i kryer nga Kontrolli i Shtetit në Britaninë e Madhe vlerësoi

se vetëm obeziteti i kushtonte Shërbimit Kombëtar Shëndetësor të paktën 500 milion stërlina

në vit, ndërsa ekonomisë së vendit në tërësi 2 miliard në vit humbje në prodhim. Një studim i

fundit ka treguar se gratë shtëpiake të viteve 1950 konsumonin më shumë kalori se sa

konsumojnë sot gratë, por nuk ishin mbi peshë për shkak se jeta e përditshme kishte më shumë

aktivitet fizik apo ngarkesë fizike.

Faktorët. Etimologjia e obezitetit është shumëfaktoriale, por shkaku themelor është ngrënia e

tepërt. Obeziteti mund ti ndodhë të gjithëve. Megjithatë disa grupe janë më shumë në rrezik të

bëhen më obezë. Faktorë të tjerë që lidhen me obezitetin janë:

Faktori biologjik: në disa pacientë metabolizmi i ulët bazal bëhet shpesh herë shkak për

shfaqjen e obezitetit.

Faktori gjenetik: në disa raste luan rol kryesor në shfaqjen e obezitetit substanca si leptin

proteina, e cila është një proteinë që kufizon dhjamosjen. Në shumë persona obezë janë vënë

re defekte të receptorëve të leptinës, duke u bërë shkak për mosfunksionimin normal të

mekanizmave që evitojnë dhjamosjen.

Po ashtu, mënyra e jetesës në ditët e sotme konsiderohet si faktor madhor në shfaqjen e

obezitetit. Konsumimi i tepërt i kalorive dhe ulja e aktiviteteve fizike janë dy elemente që rrisin

sasinë e dhjamit në organizëm. Gjithashtu dëmtimet e bërthamave që ndodhen në hipotalamus

dhe kontrollojnë urinë mund të shkaktojnë obezitet me anë të mekanizmit të hiperfagisë

(ndjenjë e shtuar e urisë si pasojë e dëmtimit të mekanizmave frenues të saj).

Faktori hormonal: në bazë të studimeve të ndryshme është vënë re se aktiviteti i rritur endokrin

i pankreasit, dhe hiperkortilozemia paraqesin rrezik dhe përbëjnë shkak për obezitet.

Faktorët që prishin këtë disbalancë janë të shumtë, por më kryesorët janë si më poshtë.

Stresi, lodhja, trishtimi

Mosha

Disa ilaçe

Çrregullime hormonale

Ndërprerja e pirjes së duhanit ( faza e pare apo 12-16 muajt e parë )

Mbajta e kileve të tepërta pas lindjes së fëmijës.

Trashëgimia

Rreziqet qe shkakton obeziteti. Obeziteti shkakton një gamë të gjerë disfunksionesh dhe

patologjish në organizëm, duke u bërë shpesh herë shkak për vdekje të papritur. Aparati

kardiovaskular është ai që preket dhe dëmtohet më shpesh. Rritja e masës dhjamore në zemër

bëhet shkak për shfaqjen e aritmive dhe arterosklerozës së enëve të gjakut.Kur arterioskleroza

shkakton obstruksion të aa.coronare rezultati mund të jetë infarkti akut i miokardit që mund të

jetë me pasoja fatale. Diabeti i sheqerit si pasojë e rezistencës së indeve në periferi ndaj

insulinës është tepër i shpeshtë. Shifrat e pacientëve diabetikë, si pasojë e obezitetit janë bërë

tepër alarmante. Dhe moshat e reja janë ato që kanë filluar të preken më shpesh. Insuficienca

respiratore është komplikacion tjetër. Ajo karakterizohet nga vështirësi në frymëmarrje dhe

përgjumje që mund të çojë deri në koma. Në aparatin gjenital të femrat shkaktohet më shpesh

amenorrea, kurse te meshkujt fenomenet e impotencës janë të shpeshta. Tek të dyja sekset

obeziteti mund të bëhet shkak për sterilitet. Në lëkurën e obezëve shpesh herë mund të shfaqen

eritema ose dermatite të ndryshme. Ndërsa në traktin gastrointestinal fenomenet si

konstipacioni dhe kolelitiaza dominojnë.

Shifrat katastrofike janë bërë publike vetëm shtatë vjet më parë, edhe pse duket sikur ka një

jetë që i dëgjojmë. Në këtë periudhë u publikua raporti i parë i rëndësishëm, sipas të cilit rreth

300 mijë njerëz kanë humbur jetën nga mbipesha në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. U fol

për një epidemi globale: Për “globezitetin”, si për të vënë në dukje “shëndoshjen progresive të

kombeve”. Një perspektivë që e mori në konsideratë edhe OBSH-ja. « Nëse do të marrim në

konsiderate çdo lloj epidemie, qoftë grip apo diçka tjetër, asnjë nuk është më e rëndë sesa

epidemia e obezitetit, në termin e impaktit shëndetësor për vendin dhe shoqërinë tonë », ka

deklaruar ne vitin 2003 Julie Gerberding, drejtoreshë e “Qëndrës për Kontrollin dhe

Parandalimin e Sëmundjeve”, në SHBA. Parashikimet (të dala në kongresin e fundit mbi

obezitetin, i zhvilluar në Sidnej, Australi), thonë që brenda pak vitesh, përhapja e këtij

fenomeni mund të kompromentojë jetëgjatësinë e njeriut. Në një raport të kohëve të fundit

është bërë publike shifra e 1 miliard obezëve në të gjithë botën, që si për paradoks e ka

kapërcyer me kohë numrin prej 800 milionë të të paushqyerve që llogariten në botë.

Jo pak njerëz bien shpesh në hipoglicemi. Kriza e hipoglicemisë paraprihet nga një dobësi e

papritur, me djersë dhe marramendje. Por ajo mund të shfaqet dhe me zverdhje në fytyrë,

dhimbje koke dhe paaftësi për t’u përqëndruar. Arsyeja gjithnjë është po ajo, mungesa e

sheqerit në gjak. Glukoza përbën karburantin kryesor në organizëm. E marrë përmes ushqimit,

ai është i nevojshëm për funksionimin e mirë te qelizave, veçanërisht ato të trurit. Ja pse ka një

rënie të energjisë dhe një ndjesi plogështie dhe përgjumjeje kur kemi mungesë sheqeri në gjak.

Përqëndrimi i sheqerit në gjak rregullohet vazhdimisht përmes dy

hormoneve:“glukagon”dhe“insulina”.

E keqja e obezitetit nuk është vetëm estetike. Ai krijon sëmundje dhe vret. Madje është një

nga shkaktarët kryesorë për lindjen dhe rëndimin e sëmundjeve të një liste të gjatë

sëmundjesh kronike: Bilanci i mbrapshtive të tilla të tij në botë është i madh: 600 milion

njërëz me hipertoni arteriale, 177 milion me diabet, 20 milion me kancer, dhe 20 milion me

sëmundje ishemike të zemrës e të arterieve të trurit. Nëpërmjet sëmundjeve të mësipërme u

raportuan se vetëm në vitin 2005 obeziteti shkaktoi vdekjen e 35 milion njerëzve:

7 milion prej sëmundjes ishemike të zemrës, 5 milion aksidentet vaskulare të trurit, 7 milion

nga hipertensioni, 7 milion kanceri, 4 milion të vdekur në vit i atribuohen diabetit, 4.4 hiper

kolesterolit. Cilat luftëra, epidemi apo katastrofa natyrale i kanë shkaktuar njerëzimit

kasaphanë më të madhe se kjo? Shtojmë këtu edhe barrën financiare dhe psiko-emocionale të

lidhur me diagnostikimin dhe mjekimin e tyre, e cila është kolosale për pacientët dhe familjet

e tyre, si në rrafshin individual, ashtu edhe atë shoqëror. Shpenzimet janë në rritje deri

në nivele të papërballueshme si në vendet perëndimore të përparuara, ashtu edhe në vendet

në zhvillim.

Çfarë sëmundje dhe probleme shëndetësore shkakton obeziteti ?

Zemra ( infarkt në zemër )

Sistemi i enëve të gjakut ( tensioni i gjakut, athirosklirosis )

Sistemi i frymëmarrjes ( sindromë kufizues, apnea në gjumë )

Sistemi hepato-temth ( gurë ne melci, dhjamth ne melci )

Hormone dhe funksionet metabolike ( diabet, kolisterol etj )

Funksioni i veshkave

Nyjet dhe muskujt

Lëkura

Rreziqe kirurgjikale

Çrregullime riprodhuese dhe funksione seksuale

Çrregullime psikologike dhe sjellje shoqërore …etj

Burim i shumë sëmundjeve. Ekspertët besojnë se obeziteti është përgjegjësi kryesor për

shëndetin e përkeqësuar shkallë pas shkalle, madje edhe sesa duhani. Të qënit shumë mbipeshë

është e lidhur me një seri problemesh shëndetësore si diabeti, sëmundjet e zemrës, tensioni i

lartë, disa forma të kancerit si ai i gjirit dhe prostatit, stresi, ankthi, depresioni dhe infertiliteti.

Theksi për të luftuar këtë gjendje po vihet tek parandalimi dhe edukimi i brezave të rinj me të

ushqyerit më të shëndetshëm dhe aktivitet më të madh fizik.

Paradokset e dhjamosjes. Varfëria, paaftësia dhe padija për të zgjedhur dhe për të blerë

ushqimet e duhura, të mira për shëndetin, kanë krijuar një lloj të ri kequshqyerje, e cila nuk

lidhet aq me sasinë e ushqimit të konsumuar, se sa me cilësinë e tij, me përbërjen, gatimin,

ofrimin, shitblerjen, reklamimin, përzgjedhjen dhe preferencat e reja të ushqimit

dhe kalorazhin e lartë. Veçanërisht në shtresat e varfra dhe në grupet e defavorizuara të

popullsisë është shtuar ndjeshëm konsumi i ushqimeve të pasura në sheqerna dhe yndyrna

shtazore të cilat janë me të lira si çmim, por fatkeqësisht janë dëmtuese për shëndetin.Për

pasojë obeziteti, dikur frikë kryesisht e të pasurve, po shtrin putrat e tij tani edhe në territoret

e vendeve të varfra shumë milionëshe.

Tregu i lire dhe obeziteti. Ushqimi i njerëzve ndikohet nga të ardhurat mesatare, produksioni

ushqimor, furnizimi, shpërndarja, tregëtimi, reklamimi dhe konsumimi i tyre. Demokratizimi

dhe tregu i lirë falë ndryshimeve madhore ekonomiko - shoqërore në botë mundësuan rritjen

e produktivitetit, shkëmbimin e lirë, globalizimin e biznesit ushqimor dhe furnizimin me

ushqime të shumëllojshme. Veç kënaqësive, ato krijuan rreziqe të reja për shëndetin e njerëzve

si konsumimin e tepërt të disa ushqimeve potencialisht të rrezikshme për shëndetin,

veçanërisht ato të parapërgatitura, të industralizura, të superkoncentruara me sheqer, yndyrna

shtazore, alkool dhe në tërësi me kalorazh shumë të lartë.

Tregu i lire dhe reklamimi krijojnë preferenca të reja dietetike ushqimore të popullatës

sidomos në qytet. Ushqimet natyrale me produkte të freskëta, zarzavate, fruta, bukë të zezë,

qumësht dhe produktet tradicionale të tij po lihen pas dore, si “demode”. Në vend të

tyre ushqimi i industrializuar, më shpesh i importuar, i gatshëm, gjysmë i gatshëm (Fast Food,

Sandëiç, Mac Donald, Doner, Coca Cola, Fanta, Çokollata, dhe pijet alkoolike të forta) me

shije të reja, por me kalorazh tepër të lartë dhe përbërje ushqimore kryesisht yndyrore,

sheqerore dhe alkoolike, të cilat kanë pushtuar tregun dhe tryezat. Bashkë me to po spostohet

gradualisht dhe vendi i ngrënies: nga ai tradicional familjar shtëpiak në atë “me shoqëri” në

lokal. Edhe tradita e marrjes së ushqimit nga shtëpia me vete në çantë për ta konsumuar gjatë

pushimit të drekës në punë ose në shkollë, po zëvendësohet me blerjen e tij të

gatshëm nëpër kioska, pika shitje ambulante apo automate të vendosura kudo në qendra pune

ose shkolla.

Rrezikun e dytë sinergjist me të parin e përbën rehatia fizike. Një stil i ri jetese po përhapet i

karakterizuar me aktivitete fizike dhe veprimtari muskulore të pakësuar. Ai

është pasojë e urbanizmit, shpërnguljes masive nga fshati në qytet, automobilizmit, që

zëvendësoi ecjet e dikurshme me këmbë ose biçikletë, ashensorëve, në vend të ngjitjeve

të shkallëve në këmbë, qëndrimit të stërzgjatur përpara TV, kompjuterëve, pra pasivitet, në

vend të lëvizjeve aktive, sporteve dhe punës së mëparshme të lodhshme muskulore fizike.

E keqja është se ushqimi nuk është si ajri i frymëmarrjes. Organizmi gjatë

frymëmarrjes merr dhe mban vetëm aq ajër sa i duhet, tepricën e nxjerr. Me ushqimin nuk

ndodh kështu. Ushqimi është “karburanti”, nga djegia e të cilit vihen në lëvizje dhe punë të

pandërprerë qelizat e trupit. Tepricat e tij, organizmi nuk i flak, por i depoziton si “karburant”

rezervë. Ky është mekanizëm fiziologjik mbrojtës i organizmit, i cili i përdor rezervat në

rastet e mungesës së ushqimit. Depozitimi i tepricave kalorike kryhet në formë dhjami. Ky

formohet nga kaloritë e tepërta të ushqimit dhe nga mos lëvizja, nga mbi ushqyerja dhe mos

djegia prej trupit të kalorive të marra me ushqim. Depozitimi, ndonëse me synim pozitiv kur

shtohet ngadalë e progresivisht, kur prishet kjo balancë shkaktohet obeziteti, i cili për fat të

keq me kalimin e kohës kthehet në një rrezik si “bombë me sahat” e heshtur brenda

organizmit.

4. Edukimi fizik dhe faktorët e zhvillimit

Një nga problemet më të mëdha sot në botën e qytetëruar është stili i jetesës e sidomos të rinjve

dhe fëmijëve. Për këtë një rol me rëndësi luan edukimi fizik si faktori i parë zhvillimor dhe që

mirëedukon brezin e ri. Por pavarësisht nga kuptimësia mbi edukimin fizik, sërisht duhet thënë

se tek ne pak ose aspak kuptohet vlera e të aktivizuarit me ushtrime fizike. Ka raste që mësues

të lëndëve të tjerë në shkollat e ciklit 9 vjeçar dhe të mesëm e identifikojnë edukimin fizik me

humbjen e kohës për të qenë eficentë në mësimet e ditës. Ka edhe faktorë të tjerë, por kryesorja

është që vetë ne mësuesit e edukimit fizik të dimë mirë të rendisim domosdoshmërinë e

faktorëve të zhvillimit për ecuri pozitive të edukimit fizik dhe sensibilizimin e faktorëve që

janë jashtë nesh. Për sa më sipër, mendojmë se e rëndësishme është të jemi vetë ne në nivele të

barabarta me inteligjencën konceptuale, sidomos të lëndëve të shkencave të sakta.

Me të drejtë lind pyetja; cilët janë faktorët që pengojnë ecurinë progresive të edukimit fizik të

sidomos moshave të vogla dhe të reja?

I. Konceptet e prindërve, por dhe mësuesve veçanërisht të shkencave natyrore, të cilët e

shikojnë ende pjesmarrjen e fëmijëve apo nxënësve të tyre me sport si pengesë e

mbarëvajtjes së mësimeve.

Sot kudo në botë, sporti po trajtohet jo vetëm si vlerë fiziko-funksionale, por edhe si aftësi për

të përvetësuar dije të qendrueshme në njësinë e kohës. Studiues të shumtë kanë arritur në

përfundimin se, sporti nxit sistemin nervor qendror dhe nëpërmjet kësaj nxitshmërie, rritet

aftësia përvetësuese ndaj dijeve dhe për më tepër e mban atë në gjendje gadishmërie ndaj të

nxënit për një kohë relativisht të gjatë.

II. Paafttësia e mësuesve të edukimit fizik, e metodistëve të kondicionit fizik dhe e

trainerëve për të trajtuar me kompetencë profesionale lidhshmërinë e inteligjencës

konceptuale me inteligjencën lëvizore.

Për ta shpjeguar këtë lidhshmëri mund të themi se, inteligjenca duke qenë konceptuale, ndërton

dijet e gjithësecilit në fusha të ndyshme të mendimit. Po ashtu, është inteligjenca ajo që ndërton

dijet e gjithësecilit në fusha të ndryshme të lëvizshmërisë. Me evolucionin e inteligjencës

njerëzore, duke qenë se dy konceptet janë shoqëruar nga sensori levizor dhe inteligjent, duke

u diferencuar nga njera-tjetra e duke u nisur nga një rrënjë e përbashkët, kanë filluar të dallohen

nga njera-tjetra. Inteligjenca konceptuale zhvillohet me ndërtimin e shpirtit në të gjitha fushat

e mendimit. Inteligjenca lëvizore shtrihet dhe e tejkalon aktivitetin sensor-levizor në ndërtimit

e trupit në fusha të ndryshme të lëvizshmërisë.

Aktiviteti lëvizor nuk shkrihet me aktivitetin intelektual, as nuk mund të ngatërrohet me të, por

ajo i gjen degëzimet e saj në ndërtimin e strukturave lëvizore dhe koordinimin e veprimeve të

reja. E thënë ndryshe, janë teknikat që konsiderohen si zgjidhje të ndërtuara nga inteligjenca

lëvizore për të zgjidhur problemet shkaktuar nga mjedisi dhe që rinovohen në mënyrë të

vazhdueshme jashtë të nxënit teorik. Ndonjëherë mjedisi pasurohet me praninë e një mësuesi

apo një traineri, roli i të cilit është të ndihmojë subjektin të ndërtojë ose të gjejë zgjidhjet, sapo

të merret grada e efikasitetit dhe qendrueshmërisë që karakterizon çdo shkallë arritjeje, këto

teknika formojnë dijet lëvizore që përmblidhen nga njëra shkallë në tjetrën, sa në planin

ontogjenetik aq edhe në atë filogjenetik. Gjithashtu, është e nevojshme t’i studjojmë ato si

modele të përkryera, por mbi të gjitha të kuptojmë mekanizmat e ndërtimit.

Sot shtrohen shumë pyetje, por më kryesore është ajo që ka lidhje me marrëdhëniet ndërmjet

inteligjencës lëvizore dhe inteligjencës konceptuale. Sa ndikojnë ato tek njëra tjetra, si janë

marrëdhëniet e varësisë dhe shkakore që krijohjen ndërmjet tyre? Një nga fushat e ndikimit

reciprok janë ato që i interesojnë veçanërisht formimit të pedagogëve, mësuesve dhe

metodistëve të fitnesit dhe muskulimit, që mund të cilësohen si marrëdhëniet e ruajtjes në

veprimin pedagogjik dhe që në ndodhi apo situata të detyrueshme sistemohen në mënyrë të

ndërgjegjshme në domethëniet shqisë ndijim. Kurse marrëdhëniet inteligjencë lëvizore me atë

konceptuale bëhet me mekanizma që shtrihen jashtë fushës së ndërgjegjies.

Shëmbull: Ndodh shpesh të vërejmë gjatë mësimit të edukimit fizik sidomos të programimit

tekniko-fizik, që udhezimet në dukje shumë mire të adaptueshme me situatën e të mësuarit, të

shprehura shumë qartë nga veprimi dhe të kuptuara shumë mirë nga nxënësit, të jenë totalisht

joefikase. Arsyeja është se nuk mjafton të kesh vetëm njohuri të mirë intelektuale dhe një

ndërgjegjie të pastër në lidhje me atë se çfarë duhet bërë apo jo. Kjo ndodh edhe për tre arsye

kryesore:

i. Ndërgjegjia, duke mbartur veprimin mbi rezultatin sportiv, nuk mund të veprojë

menjëherë dhe në mënyrë shkakore mbi meknizmat apo mbi veprimet e mekanizmave.

ii. Duke qenë se ndërgjegjia përbën një sistem kuptimesh që rrjedhin nga veprimet e

kaluara, ajo është ngushtësisht personale dhe me një imazh të vetëvëzhguar, të gabuar

dhe të deformuar.Gjithashtu është e nevojshme, por shumë e vështirë të individualizosh

udhëzime që nuk përfaqësojnë të njëjtin kuptim, të njëjtën ide për çdo njeri.

iii. Po kjo ndërgjegjie mbart raporte të barabarta ndijimesh të provuara gjatë zhvillimit të

vetë veprimit lëvizor, kjo do të thotë se, veprimi kryhet vazhdimisht në proces dhe

ndijimet nuk janë rrjedhojë e këtij veprimi.

Pra, tani e kuptojmë pak më mirë nevojën e diskutimeve, përshkrimeve, verbalizimeve duke

mbartur me vete dhe atë se çfarë duhet bërë. Kjo duhet kuptuar në mënyrë të atillë që, nga

shumë studiues më në zë, cilësohet si lidhshmëria e qendrueshme dhe me kohëzgjatje midis

inteligjencës lëvizore dhe intelektuale, e cila ka si raporte direkte dhe indirekte të kësaj

lidhshmërie. Asgjë nuk ndërtohet pa lëvizur, që do të thotë se, ndërtuesi është vetë lëvizja.

Është edhe punëtori që merret me materialet, është njëherësh edhe arkitekti që drejton punimet.

E gjithë kjo trajtesë, në thelb ka kuptimësinë e kundërt me atë të shumë mësuesve të shkencave

sidomos natyrore dhe në disa raste edhe të prindërve se, sporti pengon përparimin në mësime.

Të aktivizuarit me sport rrit gadishmërinë e SNQ, që do të thotë se sporti rrit aftësinë e

asimilimit të dijeve në njësinë e kohës. Kjo tashmë është e provuar shkencërisht dhe ne jemi të

detyruar të përvetësojmë këto koncepte dhe dije dhe më pas jemi të obliguar t’ia bëjmë të qarta

këto dije të tjerëve. Rikujtojmë se shekulli i 21-të është pranuar nga të gjithë faktorët e botës

intelektuale të cilësohet si shekulli i sportit.

5. Metabolizmi aerobik dhe qendrueshmëria

Çështja kryesore kur punojmë me ushtrime me kohëzgjatje është kombinimi i sistemeve

energjitike, të cilat furnizojnë me energjinë e duhur trupin e nxënësit, kur praktikojmë ushtrime

me intensitet e duhur, me kohëzgjatje të gjatë e relativisht të gjatë dhe me metoda konform

kërkesave të cilësisë së qëndrueshmërisë dhe forces. Ndërkohë, duhet theksuar se metabolizmi

aerobik furnizon me energjitë e duhura organizmin e nxënësit vetëm në ato raste kur

praktikojmë për një kohë të gjatë ushtrimet për përgatitjen e qëndrueshmërisë dhe forces. Po

ashtu, duhet thënë se nxënësi që synon të bëhet atlet dhe trainerët e tyre vazhdimisht përpiqen

për të përmirësuar kapacitetin e tyre me anë të ushtrimeve me intensitet më të lartë dhe me

kohëzgjatje më të madhe dhe nëpërmjet këtyre praktikimeve ato përftojnë vlera të reja në

drejtim të shkëmbimit energjitik, pra, përftojnë rritje të aftësisë për të çliruar më shumë energji

në njësinë e kohës dhe në total. Njëherësh, duhet theksuar se faktorët që limitojnë realizimin

efikas të përpjekjeve me intensitet të lartë janë ato të lodhjes deri në raskapitje. Stërvitja

sportive ka treguar se ajo modifikon lodhjen dhe në rastet më ekstreme shtyn pragun e

raskapitjes.

VO2 maksimal dhe qendrueshmëria aerobike. VO2 max. ose marrja dhe konsumi i

oksigjenit maksimal është një faktor që mund të përcaktojë kapacitetin për të praktikuar

ushtrime që lidhen me rezistencën dhe qëndrueshmërinë aerobike. VO2 max. i referohet sasisë

maksimale të oksigjenit që një individ mund të përdorë gjatë kryerjes së ushtrimeve me

kohëzgjatje e intensitet të lartë dhe që reflekton me lodhje maksimale ushtrimore. Kjo matet

me mililitra të oksigjenit të përdorur në një minutë për kilogram apo për një kilogram peshë

trupore (konsumi maksimal i oksigjenit absolut dhe relativ). Zakonisht, mund të përllogarisim

se kjo aftësi mund të rritet deri në 20% në kushte normale, kurse kur praktikojmë cilësisht

ushtrimet me kohëzgjatje kjo rritje mund të jetë më e madhe.

Ndërkohë duhet theksuar se qendrueshmëria është një term i përdorur gjërësisht në sport dhe

do të thotë veprim dhe përshtatje të ndryshme për individë të ndryshëm. Ky term në sport i

referohet aftësisë së një atleti për të kryer ushtrime me kohëzgjatje për minuta të tëra, orë dhe

ngjarje në ditë. Qendrueshmëria ka nevojë edhe për sistemin cirkulator dhe respirator, të cilat

ndihmojnë furnizimin me energji të atyre muskujve që janë aktivë dhe që i përgjigjen kërkesave

tona speciale. Kur shumë njerëz flasin për qëndrueshmërinë, ata me këtë term nënkuptojnë

sistemin aerobik në tërësi dhe në ndonjë rast barazohet edhe me fitnesin kardiovaskular. Me

aftësi aerobike ne kuptojmë “kryerjen e ushtrimeve në kushtet e oksigjenimit, ku organizmi

përdor oksigjenin për të ndihmuar në furnizimin me energji të ushtruesit gjatë kryerjes së

ushtrimit”. Ndërkohë, objekti i trainimit në qendrueshmëri është për të zhvilluar sistemin

prodhues energjitik me qëllim që ta përshtasim atë me kërkesat e veprimtarisë fizike për aq

gjatë sa nevojitet.

6. Mekanizmat energjitikë

Trupi konverton ushqimet(karbohidratet,proteinat,dhe yndyrnat) në mënyra të ndryshme dhe i

kthen ne energji duke përdorur mekanizmat energjitike. Në term më të thjeshtë, trupi merr

energji nga burimet ushqimore me ose pa prezencën e oksigjenit. Këto dy sisteme energjitike

quhen:

- Metabolizmi aerobik ( me oksigjen )

- Metabolizmi anaerobik (pa oksigjen)

Këto mekanizma energjitikë mund të ndahen në disa kategori. Prej kësaj shtojmë se tre sistemet

energjitike më të përdorshme në kryerjen e ushtrimeve përfshijnë:

- Sistemi anaerob alaktik( ATP dhe CP, si burime fillestare të energjisë anaerobe, të

cilat furnizojnë muskujt në një kohë të shkurtër, që zgjat deri në 7-8 sekonda,ku

spikat fuqia dhe 8-15 sekonda ,ku spikat kapaciteti.

- Sistemi anaerob laktik( Glikoliza), furnizon me energji për kohëzgjatje që shkon

nga 15 sek-2minuta, ku spikat fuqia dhe nga 2-10 minuta shfaqt kapaciteti kryhen

deri në disa minuta.

- Sistemi aerob, ku burimet energjitike(proteinat dhe yndyrnat) digjet ne prani te

oksigjjenit dhe kohezgjatja e punes shkon nga 10 min – 60 min e me shume .

Produktet mbetje, CO2 dhe H2O dhe kriperat dalin nëpërmjet djersës dhe

frymënxjerrjes.

Tipi i fibrave muskulare dhe qendrueshmëria. Nxënësit me nivel të lartë qendrueshmërie

shpesh kanë proporcione më të zgjatura të lëvizshmërisë muskulare (Tipi I). Këto fibra

lehtësisht të lëvizshme janë më efiçente në përdorimin e oksigjenit për të gjeneruar më shumë

energji (ATP) dhe në kohë të gjatë dhe shumë të gjatë. Ato dërgojnë impulse elektrike më ritëm

më të ngadaltë se fibrat me lëvizshmëri të shpejtë, por ky impuls mund të vazhdojë për një

kohë më të gjatë, para se të lodhet. Kështu fibrat me lëvizshmëri më të ngadaltë janë ndihmuese

për nxënësit që vrapojnë, apo kryejnë ushtrime, për një kohë të gjatë dhe shumë të gjatë.

Adaptimi për trainime aerobike. Me përshtatjen me ushtrime me kohëzgjatje, trupi ka më

shumë aftësi të prodhojë ATP nëpërmjet metabolizmit aerobik. Sistemi kardiorespirator dhe

energjia aerobike bëhen më efiçente për të shpërndarë dhe konsumuar oksigjen në muskujt

punues duke i konvertuar karbohidratet dhe dhjamrat në energji.

7. Karakteristikat kryesore të zhvillimit të organizmit në rritje

Në procesin e zhvillimit, organizmi pëson një sërë ndryshimesh të ligjshme morfologjike,

biokimike dhe funksionale. Në shkencë, kuptimi konvencional i zhvillimit individual

(auksologjia) është rritja dhe zhvillimi. Me rritje zakonisht kuptojmë, përfitimin sasior nga ana

e organizmit të një mase aktive të trupit, si rezultat i mbizotërimit të proceseve të krijimit mbi

ata të dekompozimit. Zhvillimi është procesi i transformimit cilësor, i cili përgatitet nga

ndryshimet sasiore. Auksologjia rrjedh nga një seri gjëndjes funksionale.

a) Rritja dhe zhvillimi janë të programuara gjenetikisht, megjithatë influenca e

trashëgimisë përcakton vetëm planin e përgjithshëm të zhvillimit. Realizimet

përfundimtare të programit gjenetik në realitet varen nga influenca e mjedisit të jashtëm.

b) Rritja dhe zhvillimi kryhen vetëm në një drejtim dhe përbëhen prej konseguencës dhe

kalimit të pakthyeshëm të fazave apo periudhave të veçanta të jetës. Ritmet e

ndryshimeve nga mosha ne moshë janë te ndryshme. Periudhat e zhvillimit të

përshpejtuar, alternohen me periudhat e ngadalësimit dhe të stabilizimit relativ.

c) Zhvillimi individual i organizmit bëhet jo menjëherë, domethënë organet dhe sistemet e

ndryshme formohen në vartësi me moshën dhe gjinine.

d) Influenca e faktorëve të trashëgimisë dhe e mjedisit ndryshojnë me moshën. Në vitet e

para të jetës dhe në periudhën e pubertetit rritet ndjeshmëria e organizmit ndaj faktorëve

veprues të mjedisit të jashtëm.

e) Efekti i influencës të faktorëve të mjedisit të jashtëm varet nga forca e tyre. Veprimet e

dobta nuk shkaktojnë influencë të ndjeshme në organizëm, ndërsa ato të forta dhe

sidomos shumë të forta mund të frenojnë zhvillimin. Efektin më të madh e shkaktojnë

veprimet optimale ose të mesme.

f) Veprimet e mjedisit të jashtëm mvaren edhe nga të ashtëquajturat norma të organizmit,

të cilat janë krejtësisht individuale. Normat e reaksionit janë në vartësi me moshën,

gjinine, veçoritë individuale, stërvitshmërinë dhe faktorët e tjerë.

g) Në etapa të ndryshme të zhvillimit individual ndryshohet raporti midis dy anëve të

shndërrimit të lëndëve dhe energjisë, proçesit të asimilimit, krijimit, përvetësimit të

lëndës, konsumimi i energjisë. Në periudhën e rritjes së fëmijës dhe formimit të

organizmit të tij mbizotërojnë proceset e asimilimit, realizohet me intensitet të lartë

procesi i shndërrimit të lëndëve dhe energjisë, krijohen bashkime të vështira organike.

h) Për formimin e njeriut si personalitet, rëndësi të veçantë ka mjedisi shoqëror, edukimi

etj. Nëse ndryshojmë faktorët e mjedisit shoqëror dhe të edukimit mund të influencohet

në përmasa të ndjeshme mbi personalitetin e individit.

8. Periodizimi i moshës

Periodizimi i moshës. Veçoritë e moshës në ndërtimin e organizmit dhe zhvillimin e

funksioneve, që janë të natyrshme në disa etapa të jetës, lejuan të përcaktohen periudhat e

moshës. Kështu periudhat e moshës shkollore ndahen si më poshtë:

Mosha e vogël shkollore…. 6 – 10 vjeç djemtë 6 – 10 vjeç vajzat

Mosha e mesme shkollore… 11 – 15 vjeç djemtë 11 – 14 vjeç vajzat

Mosha e rinisë ……………. 16 – 19 vjeç djemtë 15 – 18 vjeç vajzat

Kalimi nga një periudhë në tjetrën të moshës zakonisht shënon një kthesë në etapën individuale

të zhvillimit. Në periudhat ndërmjetëse zenë vend jo vetëm transformimet e moshës në sasi,

por edhe në cilësi. Në çdo etapë kthese ndodhin arritjet e caktuara të trashëgimisë të atyre

strukturave, të cilat duhet të sigurojnë veçori të reja të ndryshimit fiziologjik, që duhet të

ndodhin në periudhën e moshës përkatëse.

Po kështu, zhvillimi i organizmit bëhet i pandërprerë dhe kufijtë e periudhave të moshës janë

konvencionalë. Prandaj është e vështirë të përcaktohet mbarimi i njërës dhe fillimi i etapës

tjetër të zhvillimit. Po kështu, çdo organizëm zhvillohet individualisht dhe ka “vulën“ e vet të

zhvillimit. Ndërkohë, me interes është të theksojmë dallimin midis moshës kalendarike dhe

asaj biologjike.

Mosha kalendarike mund të mos përputhet me atë biologjike. Për këtë arsye, përveç moshës

kalendarike të merret parasysh edhe mosha biologjike (fiziologjike). Moshën biologjike e

karakterizojnë; zhvillimi i nivelit fizik, shprehitë lëvizore dhe aftësitë motorike të fëmijëve,

shkalla e pjekurisë vegjetale të tyre, mosha e kockifikimit të kockave të ndryshme të skeletit,

zhvillimin e dhëmbëve. Theksojmë se mosha biologjike tek moshat e vogla dhe të mesme

shkollore, me tregues të ulët të zhvillimit fizik mund të mbetet prapa nga ai kalendarik në 1 –

2 vjet dhe në raste tepër të veçanta në 3 vjet dhe anasjelltas.

Aparati motorik: Gjatë zhvillimit të organizmit të fëmijëve, kryhet procesi i kockifikimit të

skeletit, domethënë shndërrimi i indit të kërcor me atë kockor. Kockifikimi i pjesëve të

ndryshme të skeletit fillon në kohë të ndryshme. Kështu, kockifikimi i kyçit të dorës realizohet

në moshën 10 – 13 vjeç, ato të gishtërinjve të dorës 9 – 11 vjeç, kurse kockifikimi përfundimtar

është në shpatulla dhe që i korespondon moshës 20 – 25 vjeç. Tek vajzat ky proces zhvillohet

1 – 2 vjet më përpara se tek meshkujt.

Afatet e formimit të kockave të veçanta bëhet në vite të ndryshme dhe janë të lidhura ngushtë

me etapa të përcaktuara të zhvillimit të fëmijëve. Kështu, mosha kockore shfrytëzohet për të

përcaktuar moshën biologjike. Për këtë qëllim, në shumë shtete bëhet rontgenografia e kockave

të dorës, në të cilën shikohen qartë kockat e kyçit dhe të gishtërinjve të dorës.

Zhvillimi karakterizohet nga rritja e kockave në gjatësi dhe në gjërësi. Rritja e përmasave të

kockave bëhet në mënyrë jo uniforme. Vihen re periudha të shpejtimit dhe të ngadalësimit të

rritjes. Formimi i plotë i skeletit përfundon në moshën 20 – 25 vjeç. Me moshën ndryshon, po

kështu, dhe përbërja kimike e kockave. Rritet përmbajtja e kripës së kalçiumit, fosforit,

magneziumit, rritet fortësia e kockës. Njëherësh, në kocka gjënden organet e gjakut, palca e

kuqe e gjakut. Me rritjen realizohet edhe përsosja e funksioneve të gjakut.

Zhvillimi i indeve kockore, në një masë të konsiderueshme, varet nga rritja e indit muskular.

Muskujt e fëmijëve dallojnë rrënjësisht nga muskujt e të rriturve. Me moshën rritet dhe masa e

muskujve. Rritja e muskujve bëhet në mënyrë jo uniforme. Ritmet e larta të rritjes janë

karakteristike për muskujt e këmbëve dhe më e ulët për muskujt e duarve. Më shpejt rritet pesha

e atyre muskujve, të cilët reagojnë më shpejt dhe janë më të ngarkuar.

Gjatë zhvillimit formohet sistemi motorik, me anë të cilit vlerësohet madhësia e sforcimit,

shpejtësia dhe saktësia e lëvizjes në hapësirë. Ja disa shëmbuj; nxënësve të moshave të

ndryshme ju propozua, që me sy të mbyllur të bënin disa hapa përpara. Me anë të këtij

eksperimenti përcaktohet madhësia e shmangies së lëvizjes drejtvizore, domethënë aftësia e

vlerësimit të drejtimit të ecjes. Në moshën deri 14 vjeç saktësia e lëvizjes vjen gradualisht duke

u përmirësuar dhe pastaj stabilizohet. Një progresion zhvillimi analog u vërejt edhe në testin e

kërcimit së gjati nga vendi. Aftësimi i sistemit motorik ndodh njëkohësisht me formimin e

lëvizjeve kryesore dhe zhvillimin e cilësive motorike.

Kërcimi si shprehi e vështirë motorike, që kërkon zhvillim të konsiderueshëm të forcës

muskulare dhe shpejtësi, shfaqet vetëm në vitin e tretë të jetës. Më pas realizohet rritja e

largësisë në kërcim. Rritja më e madhe vërehet tëk fëmijët e moshës 13 – 15 vjeç, më pas ajo

arrin nivelin më të lartë në moshën deri 20 vjeç. Tek sportistët rritja më intensive e

kërcyeshmërisë është fiksuar ndërmjet moshës 14 deri 16 vjeç për djem dhe 13 deri 15 vjeç për

vajza.

Midis zhvillimit të cilësive motorike (forca, shpejtësia, qëndrueshmëria) dhe formimit të

shprehive motorike (zhdërvjelltësia dhe përkulshmëria) ekziston një bashkëlidhje e ngushtë.

Zhvillimi i cilësive dhe shprehive motorike realizohet në procesin e përsosjes së lëvizjeve.

Cilësitë dhe shprehitë motorike formohen jo uniformë dhe jo në një kohë. Arritjet më të larta

ndodhin në mosha të ndryshme dhe varen nga gjëndja funksionale të një sërë sistemesh të

organizmit. Kështu, qëndrueshmëria përcaktohet nga veprimtaria dhe aftësia e enëve të gjakut,

sistemi i frymëmarrjes, konsumi maksimal i oksigjenit.

Forca, si cilësi fizike, është e lidhur ngushtë me rritjen e kockave, indin muskular dhe aftësinë

e artikulacioneve. Ajo varet edhe nga aftësia për të koordinuar lëvizjet ndërmjet muskujve dhe

hallkave.

Shpejtësia vlerësohet nëpërmjet kohës latente, reaksionit motorik dhe dendësisë së lëvizjes.

Shpejtësia përcaktohet nga levizshmëria e proçeseve nervore, koordinimi i muskujve, veçoritë

ndërtuese dhe aftësinë tkurrëse muskulare. Koha e reaksionit varet nga mosha dhe është e lidhur

pikërisht me të. Për grup muskujt e ndryshëm koha e reaksionit nuk është e njëjtë. Sportistët e

rinj qysh në moshën e 11 – 12 vjeç arrijnë nivelin më të lartë të shpejtësisë së lëvizjes. Më pas,

kjo cilësi stabilizohet dhe fillon të dobësohet, por që nuk dallohet pasi është mjaft e lidhur me

cilësinë e forcës. Kështu, aftësia për të përshkuar një largësi vrapimi në kohë sa më të ulët është

e lidhur, krahas elementëve të shpejtësisë të trajtuar më lart, edhe me forcën e vrapimit, pra

madhësinë e hapit. Nëse në moshën deri 12 vjeç dëndësia e hapave arrin nivelin më të lartë,

më pas ajo fillon të bie dhe krahas kësaj rënie rritet forca që në rastin konkret quhet forca e

vrapimit. Lidhja e pashmangëshme e këtyre dy cilësive bën të mundur krijimin e përfytyrimeve

të gabuara, duke arritur gabimisht në konkluzionin, se shpejtësia rritet edhe pas moshës 25 vjeç.

Shkathtësia, aftësia për kryerjen e levizjeve të koordinuara sigurohet në bashkëveprim me

mekanizmat qëndrore të drejtimit të levizjeve. Një nga shfaqjet e zhdërvjelltësisë është saktësia

e veprimit orientues në hapësirë. Fëmijët e moshës 5-6 vjeç këtë aftësi e kanë në nivel të dobët.

Rritjen më të madhe kjo aftësi e siguron në moshën 9 – 11 vjeç. Më pas, 12 – 14 vjeç, saktësia

e lëvizjes në hapësirë arrin kulmin dhe stabilizohet. Në moshën 15 – 17 vjeç kjo aftësi, po nuk

u punua sistematikisht, fillon të dobësohet. Ndërkohë, duhet thënë se, stërvitja e rregullt dhe e

bazuar mbi kritere shkencore, rrit aftësinë dhe saktësinë e levizjeve në hapësirë. Po kështu,

gjatë zhvillimit ndryshojnë tempet e rritjes. Kështu, në moshën 7 – 8 vjeç vihet re një shmangie

e konsiderueshme nga tempi i dhënë në rrotullimin e pedalit të biçikletës. Në moshën 13 – 14

vjeç ky tregues shkon në nivel maksimal (Farvel V.C.). Në këtë mënyrë, gjatë stërvitjes

zhvillimore, aftësia për koordinimin e veprimeve muskulare përsoset. Mosha 11 – 14 vjeç ka

tempet më të larta të zhvillimit dhe kryerjes së levizjeve mjaft të vështira në koordinim.

Përkulshmëria, aftësia motorike që përcaktohet si treguesi kryesor për kryerjen e levizjeve me

amplitudë të madhe, e cila është e varur nga levizshmeria e nyjeve dhe nga influenca e sistemit

nervor qëndror. Me zhvillimin e organizmit përkulshmëria ndryshon në mënyrë jo uniforme.

Kështu, lëvizshmeria e boshtit kurizor rritet në mënyrë të konsiderueshme në moshat 7 – 11

vjeç për djemtë dhe 7 – 10 vjeç për vajzat. Më pas lëvizshmëria stabilizohet dhe pas moshës

14 – 16 vjeç fillon të ulet. Ndërsa në hallkat e tjera si, kyçet e supeve dhe koka e femurit,

lëvizshmëria gjatë tendosjes dhe përdredhjes rritet deri në moshën 12 – 13 vjeç.

Zhvillimi i cilësive dhe aftësive motorike varet jo vetëm nga mosha kalendarike por dhe nga

ajo biologjike. Sa më e lartë të jetë pjekuria biologjike, aq më e lartë, si rregull, është forca

muskulare. Ky ndryshim vihet re sidomos në moshën 11 – 15 vjeç. Në planin metodik ne

shfrytëzojmë treguesit e kërcimit së gjati dhe tre hapsh nga vendi, tregues këto që na qartësojnë

mjaft për të parë moshën biologjike. Kjo tërheq vëmendjen në atë se, në orën e mësimit të

edukimit fizik duhet të shikohet me kujdes ky proçes mjaft domethënës dhe mjaft rezultativ,

nëse evidentohet saktë. Për diagnostikimin e mëtejshëm të moshës biologjike zakonisht

shfrytëzohen të dhëna të tilla, si shfaqja e shënjave të para dhe të dyta të gjinisë, dendësia e

qimeve nën sqetull dhe mbi bark.

9. Të ushqyerit në kontekstin e aktivitetit fizik dhe shëndetit

Të paktë janë ata që do të vinin në dyshim se të ushqyerit konsiderohet si një element kyç për

një mënyrë jetese të shëndetshme. Megjithatë studimet sistematike të kohëve të fundit kanë

përshtatur drejtimet e tyre duke u bazuar tek rekomandimet e të ushqyerit, por akoma shumë

nga këto rekomandime bashkëkohore nuk bazohen tek shkenca. Prandaj duhet patur parasysh

se ndikimi i aktivitetit fizik në përgjithësi nuk është marrë qartësisht në konsideratë në asnjë

studim të kryer për të ushqyerin, dhe duket qartë se është e vështirë të nxjerrësh konkluzione,

edhe duke u bazuar në të dhëna dhe prova të një niveli të lartë.

Rekomandime të ndryshme përsa i përket të ushqyerit janë shpërndarë për një kohë të gjatë por

të gjitha japin njohuri të përgjithshme. Përveç kësaj ne kemi edhe limitin e totalit të yndyrnave

me rreth 30 energji përqind (E%), të yndyrnave acide me jo më shumë se 10 E%, dhe kripërave

jo më shumë se 5g në ditë. Për më tepër, pasojat e limitimit të totalit të yndyrnave ka sjellë që

për fëmijët dhe të rinjtë të rekomandohen më së tepërmi karbohidratet, që zakonisht shkojnë

rreth 50 E% ose edhe më tepër (p.sh., 60 E% në vendet gjermanisht folëse). Pika më interesante

është se të katërta rekomandimet e sipërpërmendura për të rinjtrë “e shëndetshëm” por jo

aktivë, nuk janë të përforcuara nga të dhëna shkencore ose lenë vënd për u diskutuar. Është

interesante sepse këto rekomandime për një kohë të gjatë kanë pasur kritika të forta, sepse

principet e tyre janë në përputhje me provat të cilat janë përshtatur kohët e fundit përsa i përket

fushës së të ushqyerit. Përpara nevojës emergjente të provave që vinin nga fusha e mjekësisë,

dhe provave korrensponduese me bazë nga fusha e të ushqyerit, rekomandimet e përgjithshme

zakonisht dilnin nga konsultimi me ekspertë të fushës, të cilët shpesh nuk i referoheshin

literaturës shkencore sistematike. Kjo gjë ishte e vërtetë madje edhe për disa nga organizatat

publike shëndetësore me shumë influencë si OBSH (20)

Fatmirësisht, të paktën dy kanale studimi paralel, janë duke punuar njëkohësisht në fushën e të

ushqyerit, të dyja janë shumë të rëndësishme dhe shumë të nevojshme për ekspertët që punojnë

në praktikë. E para gjë pozitive është se më në fund vlera e rekomandimeve po rritet dhe po

zhvillohet duke iu referuar standarteve më të larta shkencore (p.sh., duke përdorur prova që

kanë baza shkencore). Në fushën e mjekësisë, nivelet më të larta të provave, në përgjithësi i

atribuohen studimeve sistematike dhe të kontrolluara. Ndërkohë, kur kaq shumë studime janë

të disponueshme, psh., studime klinike për efektet afatshkurtëra ose afatgjata të

medikamenteve ose suplementeve të përdorura në performancën sportive, ato nuk mund të

përdoren për të studiuar efektet me kohë të gjatë të modifikimeve të të ushqyerit tek simtomat

e sëmundjeve të ndryshme. Efekte të tilla duhet të mbështeten dhe ndiqen nga studime me një

kohëzgjatje më të madhe duke përdorur me mijëra subjekte që ndiqen dhe studiohen për shumë

vite me rradhë. Niveli i lartë i të dhënave i atribuohet përmbledhjeve të studimeve sistematike

të kohëve të fundit përsa i përket të ushqyerit dhe shëndetit.

Të dy modelet si modeli i përmbledhjeve sasiore ashtu dhe i atyre sasiore sistematike të

studimeve të perspektivës, janë kryer në mënyrë të tillë që të investigohet lidhja midis totalit të

karbohidrateve të marra, indeksit glicemik, proteinave, yndyrnave, acideve yndyrore dhe

pritshmërisë ose shkaqeve të sëmundjes. Përmbledhja e parë sistematike që studionte lidhjen

midis sasisë së acideve yndyrore të marra dhe sëmundjeve të zemrës, është publikuar në vitin

1998. Ajo nxorri si përfundim se sëmundjet e zemrës nuk ishin të lidhura me &% e acideve

yndyrore. Rezultati u kritikua së tepërmi dhe autori u përfol për faktin se të dhënat që ai nxorri,

nuk korrespondonin me njohuritë e ekspertëve të zakonshëm. Megjithatë rezultatet e kësaj

përmbledhjeje janë konfirmuar disa herë, së fundmi edhe në 2009 nga Ekspertët Konsultues të

Organizatës Botërore të Shëndetësisë për Yndyrnat dhe Acidet Yndyrore në të Ushqyerit e

Qënies Njerëzore, pjesë e Organizatës së Ushqimit dhe Agrikulturës, e cila këtë herë ka

përdorur një meta-analizë sistematike për të studiuar këtë lidhje. Në të njëjtin raport, u dol në

përfundimin se marrja totale e yndyrnave me më shumë se 58% nuk ishte e lidhur me sëmundjet

e zemrës. Në kontrast ekzistojnë të dhëna të mjaftueshme nga përmbledhjet sistematike, duke

marrë në konsideratë afërsisht rreth 2 milion subjekte të cilat tregojnë një lidhje pozitive

ndërmjet indeksit të lartë të glicemisë ose ngarkesës dhe sëmundjeve të zemrës, diabetit, dhe

sëmundje të tjera të kohëve të sotme. Kështu që, numri më i madh i provave të disponueshme,

nuk përputhet me rekomandimet që janë për sasinë e nevojshme të karbohidrateve dhe

yndyrnave që duhet të merren nga nxënësit në tërësi.

Duke ecur më tej, rekomandimet e përgjithshme të cilat kufizojnë sasinë e nevojshme të

kripërave që një nxënës duhet të marrë në jo më shumë se 5g në ditë, mund të hidhet poshtë

shumë thjesht. Çdo fiziolog dhe dietolog sportiv e di shumë mire që sodiumi i humbur me anë

të djersës mund të jetë substancial dhe në këtë mënyrë përjashtohet fakti se sasia ditore e

nevojshme 5g, duke bërë që ky limit të jetë i papërshtatshëm për gjithë nxënësit. Për më tepër

ekzistojnë të dhëna që tregojnë se, nëse ulet sasia e kripërave të marra më pak se 5g në ditë kjo

gjë mund të rrisë rrezikun e sëmundjeve të zemrës. Sidoqoftë, një rekomandim i përgjithshëm

për nxënësit në tërësi është se, duhet ulur sasia e kripërave të marra në më pak se 5g në ditë,

por ky fakt nuk është i mbështetur në të dhëna të sakta.

Paradigma e dytë është se ushqimi sa vjen dhe më shumë po njihet se është shumë më shumë

se sa sasia e përbërësve ushqimorë dhe se influence e një ushqimi nuk duhet të limitohet vetëm

tek njëri ose në disa prej elementëve të tij. I njëjti përbërës mund të ketë ndikime të ndryshme

në metabolizmin e nxënësit, gjithmone edhe në përputhje me origjinën e ushqimit, sepse mund

të jetë ai paketuar dhe përpunuar në forma dhe mënyra të ndryshme, gjë që ndikon tek

vlefshmëria e përbërësve të tij, ose edhe sepse mund të ndërveprojë në mënyra të ndryshme me

pjesën tjetër të përbërësve. Kjo gjë mund të sjellë efekte të ndryshme nga marrja e një ushqimi,

duke u krahasuar me efektet e vlerësuara që mund të ketë një ose disa përbërës të pranishëm

në një ushqim.

Paradoksi klasik që del nga paradigma e dytë është ndikimi që ka kafeina përkundrejt

influencës së kafes. Ndërsa kafeina ka treguar se ul sensitivitetin e insulinës, pirja e kafes

rregullisht është e lidhur ngushtë me reduktimin e riskut ndaj diabetit. Gjithsesi çështja dhe

problemi më i madh i dalë nga zhvillimi shumë i madh në fushën e të ushqyerit dhe me

ndryshimin e herëpashershëm të rekomandimeve për të, është akoma i pazgjidhur: efekti

konfondues i (in)aktivitetit. Është përgjithësisht e pranuar se të ushtruarit e aktivitetit fizik në

mënyrë të rregullt, përmirëson shëndetin ndërkohë një mënyrë jetese sedentare sjell rritjen e

rrezikut të sëmundjeve dhe atë të mortalitetit. Problemi qëndron në faktin se deri tani aktiviteti

fizik nuk është futur dhe nuk është studiuar në mënyrë objektive tek studimet që janë bërë për

të ushqyerin (kjo gjë bëhet zakonisht në mënyrë subjektive duke përdorur pyetësorë, të cilët

mund të nxjerrin një raport të tepruar për aktivitetin fizik). Në të vetmin studim që studionte

efektin konfondues të aktivitetit fizik në një lidhje midis faktorëve dietikë dhe mortalitetit, të

gjitha efektet dietike u zhdukën kur aktiviteti fizik u morr në konsideratë në mënyrë objektive.

Përfundimi provokativ duhet të jetë se, për aq kohë sa ju jeni (kardio) aktivë fizikisht, ju mundet

të hani pak ose shumë nga ajo që ju pëlqen duke mos patur asnjë impakt në treguesit e rriskut

të mortalitetit.

Kjo situatë në një farë mënyre ka dy kuptime. Nga njëra anë është mirë të shohësh se një person

që është aktiv fizikisht përfaqëson një status normal, ashtu siç e ka dhënë natyra, dhe ka shumë

mundësi që ky model të mos ketë pse të shqetësohet për dietën e tij/saj (për aq kohë sa merren

në kosideratë udhëzimet bazë), por nga ana tjetër, është e vështirë të pranohet, dhe nëse do të

tregohemi të sinqertë, se edhe mbas 2 shekujsh studime të bëra mbi të ushqyerin ne akoma nuk

dimë shumë përsa i përket efekteve që ka ushqimi në trupin e njeriut. Kur vjen puna që të bëjnë

ose të japim rekomandime për mënyrën e të ushqyerit, ne përballemi me shumë probleme. Për

shkak të mungesës së studimeve të kontrolluara, ne duhet të mbështetemi vetëm në disa

aspekte, të cilat duket se janë shumë të forta. Pas një zgjedhjeje të ndryshme dhe të larmishme

ushqimesh, duket sikur është gjë e mirë të zhvendosim fokusin tek produktet natyrale, se sa tek

ato të paketuarat që mund të kenë vetëm nga një përbërës ushqimor. Për më tepër një

përzgjedhje e larmishme e të gjitha ushqimeve duhet të garantojë marrjen e të gjithë gamës së

përbërësve të nevojshëm (p.sh., jo vetëm të disa përbërëse që përdoren shpesh si, karbohidratet,

yndyrnat, proteinat, vitmainat, mineralet por gjithashtu edhe shumë (me qindra) mijëra

përbërësve të tjerë të një ushqimi). Ka pak prova të disponueshme që sugjerojnë se shtimi (jo

natyral) i një ose disa përbërësve ushqimorë na shpie në një përmirësim të shëndetit. Në thelb,

ka shumë mundësi që rekomandimet e mundshme dietike të mbështesin faktin se nxënësit duhet

të bëjnë sa më shumë aktivitet fizik dhe të përdorin sa më shumë të jetë e mundur ushqime të

natyrshme. Ndërkohë, kërkohet të jepen edhe disa rekomandime përkatëse;

1. Aktiviteti fizik i mjaftueshëm është shumë më i dobishëm për shëndetin sesa çdo lloj diete,

dhe se pjesa më e madhe edhe e të rriturve që merren me aktivitet fizik (p.sh. >30 min në ditë

aktivitet fizik i moderuar), nuk duhet të shqetësohen për dietat e tyre.

2. Shumë rekomandime bashkëkohore akoma nuk janë të bazuara në prova shkencore, pra nuk

është e vërtetë se marrja e një sasie totale me yndyrna ose acide yndyrore është e lidhur me një

rritje të riskut për sëmundje kardiovaskulare, ndërkohë si për kontrast, indeksi/ngarkesa i/e lartë

i glicemisë rrit riskun e sëmundjeve kardiovaskulare dhe diabetit.

3. Gjithmonë duhet të merren ushqime natyrale, dhe jo ato të prodhuara industrialisht.

10. Metodologjia e studimit

Bazuar në tematikën studimore ne kemi arritur të përgatisim platformën studimore dhe kjo

platformë na udhëzon të përqëndrohemi në këto synime kryesore:

1. Përcaktimi i treguesve antropometrikë tek fëmijët dhe të rinjtë e moshave 6 deri 18 vjeç

është pikënisja e vlerësimit të shëndetit të tyre sot dhe sidomos në të ardhmen dhe për këtë

arsye, ne po studiojmë tre indekse nga më kryesorët në vlerësimin e ndërtimit dhe përbërësve

truporë dhe të shkallës së obezitetit.

2. Pëveç matjeve dhe përfundimeve të arritura me nxënësit e shkollave në rang kombëtar, na

është dashur të përgatisim një cikël materialesh për njohjen dhe përgatitjen e nxënësve që kanë

probleme me peshën trupore ose që dëshirojnë të vazhdojnë në trainime në sistemet aerobe,

anaerobe dhe të përziera. Këto materiale do të ndihmojnë në mirëformimin e mësuesve të

edukimit fizik, por jo vetëm.

3. Përpunimi i mendimit teorik dhe krijimi i bindjeve dhe koncepteve të sakta mbi obezitetin,

rreziqet dhe evitueshmerinë e tij që në mosha të vogla. Po ashtu, ky studim është i pari në

përmasa të tilla në vendin tonë dhe si të tilla janë me mjaft vlerë dhe shumë sensibilizuese për

prindërit dhe komunitetin në tërësi.

Studimi ka si objekt të tij matjen e lartësisë trupore, peshës trupore, perimetrin mbi gluteus dhe

të perimetrit të belit me nxënësit e shkollave në rang kombëtar të moshës 6 - 18 vjeç. Këto

subjekte u testuan në kushte optimale, të njëjta dhe që gjatë testimit nuk vuanin nga ndonjë

sëmundje dhe çrregullim metabolik. Po ashtu, testimi u bë me pëlqimin e nxënësve dhe pa asnjë

inponim. Matjet u bënë veç për vajza dhe për djem dhe veç për klasën e parë, të dytë e kështu

me rradhë deri në të 12-të.

Numri i përgjithshëm i nxënësve dhe numri i nxënësve të testuar në të gjithë rrethet e RSH

Numri i nxënësve të testuar janë: Tab. nr. 1

Numri i nxenesve te testuar

AF

Vajza-Djem

AMU

Vajza-Djem

AML

Vajza-Djem

Nr. Total

Vajza-Djem

142.277 134.174 87.986 364.437

Numri i përgjithshëm i nxënësve sipas MAS janë 453746, kjo do të thotë se janë testuar

mbi 80% e nxënësve në rang Republike.

Vlerësimi i Indeksit të masës trupore është bërë në katër tregues antropometrikë: masën

trupore, gjatësinë trupore, perimetrin e belit mbi gluteus dhe perimetrin e belit mbi kërthizë.

Po ashtu, janë marrë në analizë edhe përshkallëzimi i këtyre treguesve antropometrikë dhe

nëpërmjet këtij përshkallëzimi, kemi nxjerrë parashikimet për peshën dhe lartësinë trupore, si

dhe të perimetrit të belit.

Për realizimin e këtij studimi evidentuam dhe skeduam një sasi të madhe literature shqip dhe

të huaj. Studimi dhe përvetësimi i kësaj literature u shfrytëzua kryesisht për të parë dhe studiuar

të dhëna në drejtim të ndërtimit dhe përbërësve trupore dhe obezitetit.

Të gjitha matjet e kryera, i përkasin muajit tetor 2015 dhe u evidentuan ne tabelat përkatëse.

Këto matje iu nënshtruan përllogaritjeve të BMI-së dhe Obezitetit në bazë të formulave

përkatëse, të specifikuara nga Kolegji Amerikan i Shëndetit Publik, të cilat janë :

Interpretimi i indeksit të masës trupore

Rangu në të cilin bie indeksi i masës trupore të një personi ndihmon në përcaktimin nëse ata

janë me peshë të shëndetshme për gjatësinë e tyre. Rangjet janë si në vijim:

Statusi i Peshës Indeksi i masës trupore

Vuan nga uria <15

Nën peshë <18.5

Peshë normale 18.5-24.9

Mbipeshë 25-29.9

Obezitet 30-40

Obezitet patologjik >40

Evidentimi dhe përllogaritja e tyre sëbashku me grafikun përkatës u bënë në Microsoft Office

Excel me anë të së cilit morëm rezultat e dëshiruara.

Ndërsa faza e dytë i përket matjeve dhe krahasimeve të moshave dhe gjinive mes tyre për të

parë ndryshimet e mundëshme dhe po kështu, me anë të përpunimit statistikor u dhanë

ndryshimet në vlerë mesatare.

Nëpërmjet metodës së analizës, jo vetëm që qartësuam të dhënat e përftuara, por njëherësh

përcaktuam nivelin e BMI-së tek subjektet tona, duke na dhënë një pasqyrë të saktë të

problemeve mbi obezitetin .

11. Rezultatet dhe diskutimet

Matja e nxënësve të shkollave në rang kombëtar nga mosha 6 vjeç e deri në 18 vjeç është bërë

në katër tregues.Janë matur gjatësia trupore, masa trupore, perimetri i belit mbi kërthizë dhe

perimetri i belit mbi gluteus. Karakteristikat fizike të subjekteve tregohen në tabelën 1 që do

shihni me poshte. Matjet janë realizuar nga mësuesit e edukimit fizik sipas një protokolli të

publikuar dhe mësur bashkërisht me autorët e këtij studimi. Të gjitha matjet e kryera nga

mësuesit e edukimit fizik janë dërguar në drejtoritë arsimore përkatëse. Më pas të dhënat janë

dërguar pranë grupit të studimit, i cili ka bërë përpunimet e mëtejshme statistikore dhe

krahasimore.

Në tabelat e mëposhtme janë dhënë shifrat e dala nga matja e gjatësisë trupore, masës trupore,

perimetrit mbi gluteus dhe perimetrit të belit. Të dhënat mbi BMI-në janë marrë nga normat e

dhëna nga AASHP (Agjensia Amerikane e Shëndetit Publik). Ku vlera e BMI-së mbi 25

nominon nxënësit si mbi peshë ndërsa vlera mbi 30 nxënësi cilësohet obezë.

Mbi këto të dhëna të vlerësojmë nxënësit e arsimit parauniversitar sipas qyteteve të vendit tonë:

11.1 BERATI

Numri i nxënësve në qytetin e Beratit Tab. nr. 2

Cikli i Arsimit Vajza Djem Totale/arsim

AF 2604 2869 5473

AMU 2452 2568 5020

AML 1847 1798 3645

Nr./gjini 6903 7235 14138

Tab. nr. 2/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)

Arsimi i Mesëm i Ulët

(12-15 vjeç)

Arsimi i Mesëm i

Lartë (16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.36 12.82 16.37

Djem 8.52 13.0 16.51

Masa

trupore (kg)

Vajza 28.0 45.68 53.62

Djem 29.0 48.16 64.23

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.31 1.56 1.62

Djem 1.33 1.59 1.74

BMI (kg/m²)

Vajza 16.3 18.7 20.4

Djem 16.5 19.0 21.3

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 58.27 68.0 68.96

Djem 60.33 67.73 73.60

Vajza 69.0 86.0 90.55

Perimetri i

gluteus (cm)

Djem 70.38 82.55 89.67

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.85 0.79 0.76

Djem 0.86 0.82 0.82

Tab. nr. 2/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 2580 21 3

Djem 2841 27 1

Vajza + Djem 5421 48 4

AMU Vajza 2339 97 16

Djem 2439 96 33

Vajza + Djem 4778 193 49

AML Vajza 1765 77 5

Djem 1647 135 16

Vajza + Djem 3412 212 21

Tab. nr. 2/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.17 0.81 0.01

Djem 99.02 0.94 0.03

Vajza + Djem 99.04 0.87 0.07

AMU Vajza 95.39 3.95 0.65

Djem 94.97 3.73 1.28

Vajza + Djem 95.17 3.84 0.97

AML Vajza 95.56 4.16 0.27

Djem 91.60 7.50 0.88

Vajza + Djem 93.60 5.81 0.57

Tab. nr. 2/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 96.82 2.82 0.34

Djem (në %) 95.74 4.94 0.69

Total Vajza+Djem (në %) 96.27 3.20 0.51

Në qytetin e Beratit janë testuar 14138 nxënës (6903 vajza dhe 7235 djem).

Mosha 6-11 vjeç janë testuar 5473 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së na tregon se

nga numri i përgjithshëm janë rreth 1% mbi peshë deri në obezë dhe 99% kanë masë trupore

normale. Mosha 12-15 vjeç janë testuar 5020 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së

na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë mbipeshë deri obezë rreth 4.5% vajza dhe 5% për

djem. Mosha 16-18 vjeç janë testuar 3645 nxënës. Vlerësimi i BMI-së na tregon se nga numri

i përgjithshëm i nxënësve janë mbi peshë deri obezë rreth 8.4% djemtë dhe rreth 4.4% vajzat.

Konkluzioni; masa trupore nga mosha në moshë ka një rritje, e cila kalon nga 1% që është mbi

pesha në moshën 6-11 vjeç në 4.5% dhe 8.4% në moshat më pas. Po ashtu, djemtë e moshës

mbi 15 vjeç janë me përqindje më të lartë dhjamosje se vajzat.

11.2 BULQIZA

Numri i përgjithshëm i nxënësve të ndarë sipas moshave dhe gjinisë Tab. nr. 3


AF 816 1004 1820

AMU 632 870 1502

AML 407 403 810

Nr./gjini 1855 2277 4132

Tab. nr. 3/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)

Arsimi i mesëm i Lartë

(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.55 12.74 16.31

Djem 8.53 12.93 16.35

Masa

trupore (kg)

Vajza 27.11 44.21 54.42

Djem 27.94 47.06 63.04

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.29 1.53 1.61

Djem 1.30 1.55 1.71

BMI (kg/m²)

Vajza 16.1 18.7 21.1

Djem 16.5 19.4 21.5

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 56.33 64.96 66.94

Djem 57.19 67.14 77.38

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 67.42 79.1 91.3

Djem 67.3 77.75 89.84

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.84 0.83 0.73

Djem 0.85 0.86 0.86

Tab. nr. 3/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 808 8 0

Djem 996 6 2


AMU Vajza 617 12 3

Djem 825 41 4


AML Vajza 379 25 3

Djem 377 25 1


Tab. nr. 3/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.01 0.98 0

Djem 99.20 0.59 0.19

Vajza + Djem 99.12 0.76 0.10

AMU Vajza 97.62 1.89 0.47

Djem 94.82 4.71 0.45

Vajza + Djem 96.0 3.52 0.46

AML Vajza 92.62 6.14 0.73

Djem 93.54 6.20 0.24

Vajza + Djem 93.33 6.17 0.49

Tab. nr.3/4

Gjinia BMI normale Mbipeshë Obezë

Vajza (në %) 97.25 2.42 0.32

Djem (në %) 96.53 3.16 0.30


Në qytetin e Bulqizës janë testuar 4132 nxënës (1855 vajza dhe 2277 djem).

Mosha 6-11 vjeç janë testuar 1820 nxënës, prej të cilëve 816 vajza dhe 1004 djem. Duke marrë

për bazë normat e BMI-së na tregon se nga numri i përgjithshëm janë rreth 1% mbi peshë deri

në obezë si për vajza dhe për djem dhe 99% kanë masë trupore normale.


për bazë normat e BMI-së na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë mbipeshë deri obezë

rreth 2.3% vajza dhe 5.4% për djem.

Mosha 16-18 vjeç janë testuar 810 nxënës, prej të cilëve 407 vajza dhe 403 djem. Vlerësimi i

BMI-së na tregon se nga numri i përgjithshëm i nxënësve janë mbi peshë deri obezë rreth 7%

djemtë dhe rreth 6.5% vajzat.


pesha në moshën 6-11 vjeç në 7% për vajza dhe 6.5% për djem të moshas mbi 15 vjeç. Në

qytetin e Bulqizës kemi një përqindje të njëjtë mbi peshe si për vajza dhe për djem.

11.3 DELVINA

Numri i nxënësve të ndarë sipas gjinisë dhe moshës Tab nr. 4


AF - - -

AMU - - -

AML 137 117 254

Nr./gjini 137 117 254

Tab. nr. 4/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza - - 16.27

Djem - - 16.47

Masa

trupore (kg)

Vajza - - 54.31

Djem - - 63.5

Gjatësia

trupore (m)

Vajza - - 1.62

Djem - - 1.75

BMI (kg/m²)

Vajza - - 21.0

Djem - - 20.7

Perimetri i

belit (cm)

Vajza - - 74.28

Djem - - 76.91

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza - - 93.26

Djem - - 93.48

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza - - 0.80

Djem - - 0.82

Tab. nr. 4/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza - - -

Djem - - -

Vajza + Djem - -

AMU Vajza - - -

Djem - - -

Vajza + Djem - -

AML Vajza 128 7 2

Djem 109 8 0


Tab. nr. 4/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza - - -

Djem - - -

Vajza + Djem - -

AMU Vajza - - -

Djem - - -

Vajza + Djem - - -

AML Vajza 93.43 5.10 1.45

Djem 93.16 6.83 0

Vajza + Djem 93.30 5.90 0.78

Tab. nr. 4/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 93.43 5.10 1.45

Djem (në %) 93.16 6.83 0


Në qytetin e Delvinës janë testuar 254 nxënës vetëm të arsimit të mesëm të lartë.


për bazë normat e BMI-së na tregon se nga numri i përgjithshëm janë rreth 6.5% mbi peshë

deri në obezë për vajza dhe 6.7% për djem. Pra kemi një gjendje të njëjtë mbi peshe për të dy

sekset.

11.4 DEVOLLI

Numri i nxënësve në nivel qyteti të ndarë sipas moshave dhe gjinisë Tab. Nr. 5


AF 645 637 1282

AMU 577 584 1161

AML 395 392 787

Nr./gjini 1617 1613 3230

Tab. nr. 5/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.44 12.88 16.25

Djem 8.5 12.98 16.56

Masa

trupore (kg)

Vajza 27.58 44.86 52.95

Djem 28.51 47.45 63.65

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.31 1.57 1.62

Djem 1.32 1.59 1.75

BMI (kg/m²)

Vajza 15.9 18.0 20.2

Djem 16.2 18.1 20.8

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 56.51 65.55 70.78

Djem 58.7 67.89 76.94

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 68.66 82.15 92.74

Djem 69.74 80.61 92.47

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.82 0.80 0.76

Djem 0.84 0.84 0.83

Tab. nr. 5/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 642 3 0

Djem 632 5 0


AMU Vajza 568 9 0

Djem 559 22 3


AML Vajza 378 13 4

Djem 368 18 6


Tab. nr. 5/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.53 0.46 0

Djem 99.22 0.78 0

Vajza + Djem 99.38 0.62 0

AMU Vajza 98.44 1.56 0

Djem 95.72 3.76 0.51

Vajza + Djem 97.07 2.67 0.25

AML Vajza 95.69 3.29 1.01

Djem 93.87 4.59 1.53

Vajza + Djem 94.79 3.93 1.27

Tab. nr. 5/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 98.20 1.54 0.24

Djem (në %) 96.65 2.78 0.55


Në qytetin e Devollit janë testuar 3230 nxënës (1617 vajza dhe 1613 djem).

Duke marrë për bazë normat e BMI-së na tregon se nga numri i përgjithshëm i nxënësve të

moshës 6-11 vjeç janë 0.46% mbi peshë deri në obezë për vajza dhe 0.78% për djem. Mosha

12-15 vjeç na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë mbipeshë deri obezë 1.56% vajza dhe

4.27% për djem. Mosha 16-18 vjeç na tregon se nga numri i përgjithshëm i nxënësve janë mbi

peshë deri obezë 4.3% vajza dhe rreth 6.12% djem.

Konkluzioni; masa trupore nga mosha në moshë ka një rritje, e cila kalon nga më pak se 1%

që është mbi pesha në moshën 6-11 vjeç në 4.3% për vajza dhe 6.12% për djem të moshës mbi

15 vjeç. Në qytetin e Devollit kemi një përqindje pak më të lartë mbi peshe si për djem në

krahasim me vajzat, me afësisht 2%.

11.5 DIBRA

Numuri i nxënësve në nivel qyteti të ndarë sipas moshave dhe gjinisë Tab. Nr. 6


AF 1330 1404 2734

AMU 1371 1430 2801

AML 592 459 1051

Nr./gjini 3293 3293 6586

Tab. nr. 6/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha Vajza 8.64 13.16 16.15

(vjeç) Djem 8.75 13.0 16.08

Masa

trupore (kg)

Vajza 27.34 44.65 54.39

Djem 29.0 45.0 60.74

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.29 1.55 1.62

Djem 1.31 1.56 1.74

BMI (kg/m²)

Vajza 16.1 18.5 20.8

Djem 16.4 18.4 20.3

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 56.27 67.44 72.91

Djem 57.95 68.0 74.92

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 67.54 81.73 93.09

Djem 67.36 80.0 88.08

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.84 0.83 0.78

Djem 0.86 0.85 0.85

Tab. nr.6/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 1323 6 1

Djem 1394 10 0


AMU Vajza 1326 42 3

Djem 1389 37 4


AML Vajza 561 24 7

Djem 441 15 3

Vajza + Djem 1002 39 10

Tab. nr. 6/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.47 0.45 0.07

Djem 99.28 0.71 0

Vajza + Djem 99.37 0.58 0.03

AMU Vajza 96.71 3.06 0.21

Djem 97.13 2.58 0.27

Vajza + Djem 96.92 2.82 0.27

AML Vajza 94.76 4.27 1.18

Djem 96.07 3.26 0.65

Vajza + Djem 95.33 3.71 0.95

Tab. nr. 6/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 97.47 2.18 0.33

Djem (në %) 98.80 1.88 0.21


Në qytetin e Dibrës janë testuar gjithsej 6586 nxënës. Mosha 6-11 vjeç na tregon se nga numri

i përgjithshëm janë rreth 0.52% mbi peshë deri në obezë si për vajza dhe 0.71% për djem.

Mosha 12-15 vjeç na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë mbipeshë deri obezë rreth

3.27% vajza dhe 2.85% për djem. Mosha 16-18 vjeç na tregon se nga numri i përgjithshëm i

nxënësve janë mbi peshë deri obezë rreth 5.45% vajza dhe rreth 3.91% djem.

Konkluzioni; masa trupore nga mosha në moshë ka një rritje graduale, por që nuk është

pozitive, pasi në vitet më pas kjo rritje bëhet jopozitive dhe se shumë shpejt do të shfaqet

qytetarët obezë.

11.6 DURRESI



AF 6522 7327 13849

AMU 5866 6570 12436

AML 4376 3090 7466

Nr./gjini 16764 16987 33751

Tab. nr. 7/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.36 12.86 16.36

Djem 8.39 12.95 16.49

Masa

trupore (kg)

Vajza 28.58 46.43 55.0

Djem 30.0 48.0 67.12

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.31 1.56 1.63

Djem 1.32 1.58 1.74

BMI (kg/m²)

Vajza 16.3 19.05 20.5

Djem 16.8 19.2 21.8

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 56.59 68.88 69.02

Djem 58.52 68.83 75.75

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 67.77 84.65 90.16

Djem 69.58 82.65 92.62

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.84 0.80 0.77

Djem 0.84 0.83 0.82

Tab. nr. 7/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 6471 46 5

Djem 7212 110 5

Vajza + Djem 13683 156 10

AMU Vajza 5572 259 35

Djem 6210 305 55

Vajza + Djem 11782 564 90

AML Vajza 4089 249 38

Djem 2684 347 59

Vajza + Djem 6773 596 97

Tab. nr. 7/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.21 0.70 0.07

Djem 98.43 1.50 0.06

Vajza + Djem 98.8 1.12 0.07

AMU Vajza 94.98 4.41 0.59

Djem 94.52 4.64 0.83

Vajza + Djem 94.74 4.53 0.72

AML Vajza 93.44 5.69 0.86

Djem 86.86 11.2 1.9

Vajza + Djem 90.71 7.98 1.29

Tab. nr. 7/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 96.23 3.3 0.46

Djem (në %) 94.81 4.48 0.70


Në qytetin e Durrësit janë testuar 33751 nxënës. Mosha 6-11 vjeç na tregon se nga sha 12-15

vjeç na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë mbipeshë deri obezë rreth 5.0% vajza dhe

5.47% për djem. Mosha 16-18 vjeç na tregon se nga numri i përgjithshëm i nxënësve janë mbi

peshë deri obezë 6.55% vajza dhe rreth 13.1% djem.


pesha në moshën 6-11 vjeç në 7% për vajza dhe 6.5% për djem të moshas mbi 15 vjeç. Në

qytetin e Bulqizës kemi një përqindje të njëjtë mbi peshe si për vajza dhe për djem.

11.7 ELBASANI



AF 4841 5019 9860

AMU 4319 4689 9008

AML 3580 2578 6158

Nr./gjini 12740 12286 25026

Tab. nr. 8/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.36 12.96 16.47

Djem 8.48 13.08 16.56

Masa

trupore (kg)

Vajza 28.28 46.84 54.67

Djem 29.6 48.28 64.85

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.31 1.56 1.62

Djem 1.33 1.65 1.74

BMI (kg/m²)

Vajza 16.2 19.1 20.8

Djem 16.6 19.0 21.5

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 56.98 68.47 71.64

Djem 60.52 70.54 77.5

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 70.05 85.73 92.59

Djem 72.21 83.94 92.46

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.81 0.80 0.78

Djem 0.84 0.84 0.84

Tab. nr. 8/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 4791 43 7

Djem 4930 63 26

Vajza + Djem 9721 106 33

AMU Vajza 4141 144 34

Djem 4454 196 39

Vajza + Djem 8595 340 73

AML Vajza 3311 229 40

Djem 2283 252 43

Vajza + Djem 5594 481 83

Tab. nr. 8/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 98.96 0.88 1.59

Djem 98.22 1.25 0.51

Vajza + Djem 98.59 1.07 0.33

AMU Vajza 95.87 3.33 0.78

Djem 94.98 3.54 0.83

Vajza + Djem 95.41 3.77 0.81

AML Vajza 92.48 6.39 1.11

Djem 88.55 9.77 1.66

Vajza + Djem 90.84 7.81 1.34

Tab. nr. 8/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 95.31 3.26 0.63

Djem (në %) 94.96 3.91 0.87


Në qytetin e Elbasanit janë testuar 25026 nxënës. Mosha 6-11 vjeç na tregon se nga numri i

përgjithshëm janë 2.47% mbi peshë deri në obezë si për vajza dhe 1.76% për djem. Mosha

12-15 vjeç na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë mbipeshë deri obezë rreth 4.12% vajza

dhe 4.37% për djem. Mosha 16-18 vjeç na rezulton se nga numri i përgjithshëm i nxënësve

janë mbi peshë deri obezë rreth 7.5% vajza dhe rreth 11.43% vajzat.

Konkluzioni; masa trupore nga mosha në moshë ka një rritje, e cila kalon nga rreth 2% që është

mbi pesha në moshën 6-11 vjeç në 7.5% për vajza dhe 11.43% për djem të moshas mbi 15

vjeç. Kjo rritje në qytetin e Elbasanit është e ndjeshme, sidomos me djemtë, të cilët e kanë këtë

rritje rreth 11%, rritje kjo shumë e lartë kur kemi parasysh moshat nën 18 vjeç. Ritmet e rritjes

së masës trupore me moshat deri 18 vjeç janë mjaft të larta, gjë që na bën të mendojmë

seriozisht me këto mosha.

11.8 FIERI



AF 4136 4867 9003

AMU 3864 4204 8068

AML 2633 2093 4726

Nr./gjini 10633 11164 21797

Tab. nr. 9/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.36 12.92 16.3

Djem 8.41 13.0 16.43

Masa

trupore (kg)

Vajza 28.47 46.3 54.6

Djem 30.0 49.2 67.3

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.32 1.59 1.63

Djem 1.32 1.58 1.75

BMI (kg/m²)

Vajza 16.2 18.9 20.5

Djem 16.7 19.1 21.8

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 59.62 67.09 70.26

Djem 62.12 69.74 76.78

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 70.9 85.4 92.37

Djem 71.23 84.01 92.58

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.84 0.79 0.76

Djem 0.86 0.83 0.83

Tab. nr. 9/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 4086 32 18

Djem 4789 78 0

Vajza + Djem 8875 110 18

AMU Vajza 3705 128 31

Djem 3951 253 0

Vajza + Djem 7656 381 31

AML Vajza 2463 140 30

Djem 1794 263 36

Vajza + Djem 4257 403 66

Tab. nr. 9/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 98.79 0.77 0.43

Djem 98.39 1.60 0

Vajza + Djem 98.57 1.22 0.19

AMU Vajza 95.88 3.31 0.80

Djem 93.98 0.60 0

Vajza + Djem 94.89 4.72 0.38

AML Vajza 93.54 5.31 1.13

Djem 85.71 12.56 1.72

Vajza + Djem 90.07 7.89 1.39

Tab. nr. 9/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 96.43 2.90 0.74

Djem (në %) 94.44 5.32 0.32


Në qytetin e Fierit janë testuar 21797 nxënës. Mosha 6-11 vjeç na tregon se nga numri i

përgjithshëm janë mbi peshë deri obezë 1.2% për vajza dhe 1.6% për djem. Mosha 12-15 vjeç

na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë mbipeshë deri obezë rreth 4.11% vajza dhe 5.1%

për djem. Mosha 16-18 vjeç na tregon se nga numri i përgjithshëm i nxënësve janë mbi peshë

deri obezë rreth 14.28% vajza dhe rreth 9.28% djem.

Konkluzioni; masa trupore nga mosha në moshë ka një rritje, e cila është mjaft e lartë sidomos

me vajzat. Rritja prej më shumë se 13% është mjaft e lartë sidomos kur kemi të bëjmë me

tempet e rritjes së normave të BMI-së. Qyteti i fierit ka një nivet të mbi peshës mjaft të lartë, e

cila do të bëhet më problematike në vitet që vijnë. Nuk është aspak normale një rritje e tillë e

numurit të nxënësve mbi peshë.

11.9 GRAMSHI



AF 775 793 1568

AMU 688 708 1396

AML 470 511 981

Nr./gjini 1933 2012 3945

Tab. nr. 10/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.40 12.93 16.36

Djem 8.53 13.04 16.69

Masa

trupore (kg)

Vajza 27.37 44.95 53.06

Djem 28.35 46.52 61.78

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.31 1.55 1.62

Djem 1.31 1.57 1.74

BMI (kg/m²)

Vajza 15.8 18.6 20.3

Djem 16.2 18.6 20.4

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 59.06 66.62 70.04

Djem 59.91 69.08 74.86

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 78.0 82.41 91.83

Djem 68.76 80.10 90.49

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.83 0.81 0.78

Djem 0.87 0.86 0.83

Tab. nr. 10/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 771 4 0

Djem 793 0 0


AMU Vajza 667 12 9

Djem 678 29 1

Vajza + Djem 1345 41 10

AML Vajza 448 21 1

Djem 490 18 3


Tab. nr. 10/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.48 0.51 0

Djem 100 0 0

Vajza + Djem 99.74 0.25 0

AMU Vajza 96.94 1.74 1.30

Djem 95.76 4.09 0.24

Vajza + Djem 96.34 3.0 0.73

AML Vajza 95.31 4.46 0.21

Djem 95.89 3.52 0.58

Vajza + Djem 98.63 3.97 0.42

Tab. nr. 10/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 97.56 1.91 0.51

Djem (në %) 97.46 2.33 0.19


Në qytetin e Gramshit janë testuar 3945 nxënës.

Duke marrë për bazë normat e BMI-së për moshat 6-11 vjeç na tregon se nga numri i nxënësve

të testuar janë mbi peshë deri obezë 0.51% për vajza dhe 0.25% për djem. Mosha 12-15 vjeç

na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë mbipeshë deri obezë 3.04% vajza dhe 4.33% për

djem. Vlerësimi i BMI-së për moshat 16-18 vjeç na tregon se nga numri i përgjithshëm i

nxënësve janë mbi peshë deri obezë 4.33% vajza dhe 3.73% djem.

Konkluzioni; masa trupore nga mosha në moshë ka një rritje të lehtë, e cila nuk kalon kufirin

e 4.5%. Duhet thënë se në qytetine Gramshit nuk vërehen shenjat e mbi peshës dhe në moshat

mbi 15 vjeç.

11.10 GJIROKASTRA



AF 549 614 1163

AMU 524 507 1031

AML 447 353 800

Nr./gjini 1520 1474 2994

Tab. nr. 11/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.20 12.85 16.37

Djem 8.16 13.07 16.52

Masa

trupore (kg)

Vajza 29.15 48.33 55.73

Djem 31.0 49.45 66.65

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.31 1.56 1.62

Djem 1.33 1.58 1.75

BMI (kg/m²)

Vajza 16.8 19.6 21.10

Djem 17.5 22.40 21.8

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 58.9 66.83 69.37

Djem 62.28 69.95 80.38

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 70.05 85.74 93.88

Djem 72.28 83.10 95.76

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.84 0.78 0.74

Djem 0.86 0.84 0.84

Tab. nr. 11/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 542 7 0

Djem 598 15 1


AMU Vajza 487 30 7

Djem 471 26 10


AML Vajza 404 35 8

Djem 306 41 6


Tab. nr. 11/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 98.72 1.27 0

Djem 97.39 2.44 0.16

Vajza + Djem 98.02 1.89 0.08

AMU Vajza 92.93 5.72 1.33

Djem 92.89 5.12 1.97

Vajza + Djem 92.91 5.43 1.64

AML Vajza 90.38 7.82 1.78

Djem 86.68 11.61 1.69

Vajza + Djem 88.75 9.50 1.75

Tab. nr. 11/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 94.27 4.73 0.98

Djem (në %) 93.28 5.56 1.15


Në qytetin e Gjirokastrës janë testuar 2994 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për

moshat 6-11 vjeç na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë 1.27% mbi peshë deri në obezë

për vajza dhe 2.6% për djem. Mosha 12-15 vjeç na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë

mbipeshë deri obezë 7.05% vajza dhe 7.09% për djem. Mosha 16-18 vjeç na tregon se nga

numri i përgjithshëm i nxënësve janë mbi peshë deri obezë rreth 8.6% vajza dhe rreth 13.3%

djem.

Konkluzioni; nxënësit e qytetit të Gjirokastrës kanë një rritje në masën trupore graduale, e cila

është me ritme të ndjeshme për djemtë. Rritja e numurit të nxënësve mbi peshë prej 154 nxënës

dhe obezë 32 nxënës nga 2994 nxënës të matur tregon për një numur të madh mbipeshë deri

obezë. Qyteti i Gjirokastrës mund të cilësohet si qytet që ka numër të madh nxënësish mbi

peshë, sidomos për djemtë.

11.11 HASI



AF 567 628 1195

AMU 619 642 1261

AML 458 324 782

Nr./gjini 1644 1594 3238

Tab. nr. 12/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.12 12.75 16.12

Djem 8.25 12.82 16.33

Masa

trupore (kg)

Vajza 27.29 46.86 57.93

Djem 29.0 46.45 65.85

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.31 1.56 1.63

Djem 1.33 1.57 1.74

BMI (kg/m²)

Vajza 15.9 19.0 21.9

Djem 16.3 18.6 21.6

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 55.86 65.71 69.83

Djem 58.37 67.19 75.05

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 65.89 82.42 88.55

Djem 66.70 79.98 88.37

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.85 0.80 0.79

Djem 0.88 0.85 0.85

Tab. nr. 12/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 567 0 0

Djem 624 4 0


AMU Vajza 607 11 1

Djem 622 17 3


AML Vajza 404 52 2

Djem 286 34 4


Tab. Nr. 12/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 100 0 0

Djem 99.36 0.63 0

Vajza + Djem 99.66 0.33 0

AMU Vajza 98.06 1.77 0.16

Djem 96.88 2.64 0.46

Vajza + Djem 97.46 2.22 0.32

AML Vajza 88.20 11.35 0.43

Djem 88.27 10.49 1.23

Vajza + Djem 88.23 10.99 0.76

Tab. nr. 12/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 95.98 3.83 0.18

Djem (në %) 96.11 3.45 0.43


Në qytetin e Hasit janë testuar 3238 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për moshat

6-11 vjeç na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë 0% mbi peshë deri në obezë për vajza

dhe 0.63% për djem. Mosha 12-15 vjeç na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë mbipeshë

deri obezë 1.93% vajza dhe 3.10% për djem. Mosha 16-18 vjeç na tregon se nga numri i

përgjithshëm i nxënësve janë mbi peshë deri obezë rreth 11.78% vajza dhe rreth 10.72% djem.

Konkluzioni; nxënësit e qytetit të Hasit kanë një rritje në masën trupore graduale, e cila është

me ritme të ndjeshme si për djemtë dhe për vajzat në moshat mbi 15 vjeç. Rritja e numrit të

nxënësve mbi peshë prej 86 nxënës dhe obezë 6 nxënës nga 3238 nxënës të matur tregon për

një numr jo të madh mbipeshë deri obezë. Qyteti i Hasit mund të cilësohet si qytet që ka numr

të vogël nxënësish mbi peshë.

11.12 KAMZA



AF 4083 4822 8905

AMU 3476 4009 7485

AML 1825 1561 3386

Nr./gjini 9384 10392 19776

Tab. nr. 13/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.3 12.85 16.43

Djem 8.4 12.77 15.18

Masa

trupore (kg)

Vajza 27.71 45.32 53.32

Djem 28.93 46.12 58.33

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.30 1.56 1.62

Djem 1.32 1.56 1.73

BMI (kg/m²)

Vajza 17.0 18.6 20.3

Djem 16.6 18.6 21.1

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 58.10 66.52 68.8

Djem 60.19 68.31 69.73

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 68.65 83.1 91.0

Djem 69.7 80.28 84.51

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.85 0.81 0.76

Djem 0.87 0.85 0.83

Tab. nr. 13/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 4052 26 5

Djem 4775 39 8

Vajza + Djem 8827 65 13

AMU Vajza 3357 109 10

Djem 3865 128 16

Vajza + Djem 7222 237 26

AML Vajza 1729 84 12

Djem 1417 132 12

Vajza + Djem 3146 144 28

Tab. nr. 13/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.24 0.63 0.12

Djem 99.02 0.80 0.16

Vajza + Djem 99.12 2.66 0.14

AMU Vajza 96.57 3.13 0.28

Djem 96.40 3.19 0.39

Vajza + Djem 96.48 3.16 0.84

AML Vajza 94.73 4.60 0.65

Djem 90.77 8.45 0.76

Vajza + Djem 93.20 4.25 0.82

Tab. nr.13/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 97.37 2.33 0.28

Djem (në %) 96.77 2.87 0.34


Në bashkinë e Kamzës janë testuar 19776 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për

moshat 6-11 vjeç na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë 0.63% mbi peshë dhe 0.12%

janë obezë për vajza dhe 0.80% e 0.16% për djem. Mosha 12-15 vjeç na rezulton se nga numri

i përgjithshëm janë mbipeshë 3.13% dhe obezë 0.28% për vajza, për djem janë 3.19% dhe

0.39%. Mosha 16-18 vjeç na tregon se nga numri i përgjithshëm i nxënësve janë mbi peshë

4.6% dhe obezë 0.65% për vajza. Për djem këto shifra janë 8.45% dhe 0.76%.

Konkluzioni; nxënësit e bashkisë së Kamzës kanë një rritje në masën trupore graduale, e cila

është me ritme jo të pakonsiderueshme si për djemtë dhe për vajzat në moshat mbi 15 vjeç.

11.13 KAVAJA



AF 1767 1757 3524

AMU 1314 1487 2801

AML 883 620 1503

Nr./gjini 3964 3864 7828

Tab. nr. 14/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.43 13.15 16.36

Djem 8.42 13.57 16.41

Masa

trupore (kg)

Vajza 29.0 49.12 54.63

Djem 30.27 48.68 66.05

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.31 1.56 1.63

Djem 1.32 1.58 1.75

BMI (kg/m²)

Vajza 16.6 19.6 20.6

Djem 16.9 19.4 21.6

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 60.41 68.3 73.87

Djem 60.96 72.21 77.49

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 63.33 85.91 92.0

Djem 73.62 85.31 92.03

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.82 0.79 0.80

Djem 0.83 0.84 0.84

Tab. nr. 14/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 1718 38 11

Djem 1720 27 10

Vajza + Djem 3438 65 21


Djem 1373 91 23

Vajza + Djem 2605 143 53

AML Vajza 816 59 8

Djem 556 58 6

Vajza + Djem 1372 117 14

Tab. nr. 14/.3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 97.22 2.15 0.62

Djem 97.89 1.53 0.56

Vajza + Djem 97.55 1.84 0.59

AMU Vajza 93.75 3.95 2.28

Djem 92.33 6.19 1.54

Vajza + Djem 93.0 5.10 1.89

AML Vajza 92.41 6.68 0.90

Djem 89.6 9.35 0.96

Vajza + Djem 91.28 7.78 0.93

Tab. nr. 14/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 95.0 3.75 1.23

Djem (në %) 94.43 4.55 1.0


Në bashkinë e Kavajës janë testuar 7828 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për






Konkluzioni; nxënësit e bashkisë së Kavajës kanë një rritje në masën trupore graduale, e cila

është me ritme jo konsiderueshme si për djemtë dhe për vajzat në sidomos moshat mbi 15 vjeç.

11.14 KOLONJA



AF 229 247 476

AMU 210 227 437

AML 194 198 392

Nr./gjini 633 672 1305

Tab. nr. 15/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.32 12.83 16.4

Djem 8.21 13.06 16.41

Masa

trupore (kg)

Vajza 28.41 45.4 54.35

Djem 29.3 48.68 62.42

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.31 1.54 1.62

Djem 1.33 1.57 1.74

BMI (kg/m²)

Vajza 16.1 18.9 20.7

Djem 16.3 20.0 20.5

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 57.89 67.21 72.84

Djem 59.06 68.06 73.40

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 67.62 81.55 89.22

Djem 67.55 80.33 89.16

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.86 0.83 0.82

Djem 0.88 0.85 0.82

Tab. nr. 15/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 228 1 0

Djem 246 1 0


AMU Vajza 204 6 0

Djem 211 14 2


AML Vajza 179 15 0

Djem 182 14 2


Tab. nr. 15/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.56 0.43 0

Djem 99.59 0.40 0

Vajza + Djem 99.57 0.42 0

AMU Vajza 97.14 2.85 0

Djem 92.95 6.16 0.88

Vajza + Djem 94.96 4.57 0.45

AML Vajza 92.26 7.73 0

Djem 91.92 7.07 1.01

Vajza + Djem 92.09 8.01 0.51

Tab. nr. 15/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 96.52 3.47 0

Djem (në %) 95.08 4.31 0.59


Në qytetin e Kolonjës janë testuar 1503 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për

moshat 6-11 vjeç na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë 0.43% mbi peshë dhe 0% janë

obezë për vajza dhe 0.40% e 0% për djem. Mosha 12-15 vjeç na rezulton se nga numri i

përgjithshëm janë mbipeshë 2.85% dhe obezë 0% për vajza, për djem janë 6.16% dhe 0.88%.

Mosha 16-18 vjeç na tregon se nga numri i përgjithshëm i nxënësve janë mbi peshë 4.57% dhe

obezë 0.45% për vajza. Për djem këto shifra janë 7.73% dhe 0%.

Konkluzioni; nxënësit e qytetit të Kolonjës kanë një rritje në masën trupore graduale, e cila

është me ritme jo të konsiderueshme si për djemtë dhe për vajzat.

11.15 KORÇA



AF 2771 3073 5844

AMU 2529 2811 5340

AML 2039 1432 3471

Nr./gjini 7339 7316 14655

Tab. nr. 16/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.30 12.89 16.2

Djem 8.41 12.95 16.51

Masa

trupore (kg)

Vajza 28.2 46.1 55.41

Djem 30.2 48.3 65.0

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.31 1.56 1.62

Djem 1.32 1.58 1.74

BMI (kg/m²)

Vajza 16.2 19.0 21.0

Djem 16.7 19.0 21.3

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 58.62 67.45 72.54

Djem 60.42 69.38 75.84

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 69.13 84.27 92.85

Djem 69.57 82.2 90.56

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.85 0.80 0.78

Djem 0.87 0.85 0.84

Tab. nr. 16/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 2753 18 0

Djem 3034 36 3



Djem 2653 136 22

Vajza + Djem 5073 230 37

AML Vajza 1841 173 25

Djem 1292 119 21

Vajza + Djem 3133 292 46

Tab. nr. 16/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.35 0.65 0

Djem 98.73 1.17 0.09

Vajza + Djem 99.02 0.92 0.05

AMU Vajza 95.68 3.71 0.59

Djem 94.37 4.83 0.78

Vajza + Djem 95.0 4.30 0.69

AML Vajza 90.28 8.48 1.24

Djem 90.22 8.31 1.46

Vajza + Djem 90.26 8.41 1.32

Tab. nr. 16/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 95.57 3.88 0.54

Djem (në %) 95.39 3.97 0.62


Në qytetin e Korçës janë testuar 14655 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për


obezë për vajza dhe 1.17% e 0.09% për djem. Mosha 12-15 vjeç na rezulton se nga numri i

përgjithshëm janë mbipeshë 3.71% dhe obezë 0.59% për vajza, për djem janë 4.83% dhe



Konkluzioni; nxënësit e qytetit të Korçës kanë një rritje në masën trupore graduale, e cila bëhet

shqetësuese në moshat mbi 15 vjeç si për djemtë dhe për vajzat.

11.16 KRUJA



AF 1372 1774 3146

AMU 1378 1446 2824

AML 1105 1120 2225

Nr./gjini 3855 4340 8195

Tab. nr. 17/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.5 12.85 16.3

Djem 8.68 13.03 16.49

Masa

trupore (kg)

Vajza 28.23 45.63 54.18

Djem 29.5 47.57 64.12

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.31 1.56 1.62

Djem 1.31 1.58 1.73

BMI (kg/m²)

Vajza 16.4 18.7 20.7

Djem 16.9 18.9 21.3

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 58.43 56.43 69.18

Djem 59.22 68.22 74.84

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 68.79 82.5 91.56

Djem 68.28 80.58 90.59

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.85 0.81 0.76

Djem 0.87 0.85 0.83

Tab. nr. 17/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 1358 12 2

Djem 1731 38 5


AMU Vajza 1320 51 7

Djem 1381 51 14

Vajza + Djem 2701 102 21


Djem 1010 92 18

Vajza + Djem 2045 152 28

Tab. nr. 17/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 98.97 0.87 0.14

Djem 97.57 2.14 0.28

Vajza + Djem 98.18 1.59 0.22

AMU Vajza 95.79 3.70 0.50

Djem 93.43 3.52 0.96

Vajza + Djem 95.64 3.61 0.74

AML Vajza 93.66 5.42 0.90

Djem 90.17 8.21 1.60

Vajza + Djem 91.91 6.83 1.25

Tab. nr. 17/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 96.31 3.19 0.49

Djem (në %) 94.97 4.17 0.85


Në qytetin e Krujë janë testuar 8195 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për moshat

6-11 vjeç na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë 0.87% mbi peshë dhe 0.14% janë





Konkluzioni; nxënësit e qytetit të Krujës kanë një rritje në masën trupore graduale, e cila bëhet

shqetësuese në moshat mbi 15 vjeç sidomos për djemtë.

11.17 KUÇOVA



AF 674 670 1344

AMU 578 653 1231

AML 534 448 982

Nr./gjini 1786 1771 3557

Tab. nr. 18/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.53 12.93 16.32

Djem 8.32 13.11 16.71

Masa

trupore (kg)

Vajza 29.3 46.4 51.3

Djem 30.2 48.1 63.2

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.33 1.57 1.62

Djem 1.31 1.59 1.74

BMI (kg/m²)

Vajza 16.4 18.7 19.6

Djem 17.0 18.8 20.6

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 58.58 67.11 68.32

Djem 59.23 70.18 78.65

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 69.44 84.51 91.58

Djem 68.74 82.2 91.49

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.84 0.80 0.88

Djem 0.86 0.85 0.82

Tab. nr. 18/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 664 10 0

Djem 657 9 4


AMU Vajza 549 25 4

Djem 623 26 4


AML Vajza 519 12 3

Djem 419 25 4


Tab. nr. 18/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 98.51 1.55 0

Djem 98.05 1.34 0.59

Vajza + Djem 98.28 1.41 0.29

AMU Vajza 94.98 4.32 0.69

Djem 95.40 3.98 0.61

Vajza + Djem 95.20 4.14 0.65

AML Vajza 97.19 2.24 0.56

Djem 93.52 5.58 0.89

Vajza + Djem 95.51 3.76 0.73

Tab. nr. 18/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 96.97 2.63 0.39

Djem (në %) 95.93 3.38 0.67


Në qytetin e Kuçovës janë testuar 3557 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për

moshat 6-11 vjeç na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë 1.55% mbi peshë dhe 0.% janë





Konkluzioni; nxënësit e qytetit të Kuçovës kanë një rritje në masën trupore graduale, e cila

mund të themi se është ndër qytetet që ka gjendjen më të mirë të masës trupore, me përjashtim

të djemve të moshës mbi 15 vjeç.

11.18 KUKESI



AF 1805 2158 3963

AMU 1797 2128 3925

AML 1084 764 1848

Nr./gjini 4686 5050 9736

Tab. nr. 19/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.37 12.85 16.45

Djem 8.55 13.04 16.42

Masa

trupore (kg)

Vajza 27.02 45.43 54.0

Djem 28.29 47.18 65.0

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.30 1.56 1.62

Djem 1.32 1.58 1.74

BMI (kg/m²)

Vajza 15.8 18.5 20.7

Djem 16.1 18.7 21.4

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 58.22 69.7 66.67

Djem 60.26 68.96 74.68

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 67.98 84.13 86.33

Djem 68.61 79.4 89.06

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.86 0.83 0.77

Djem 0.88 087 0.84

Tab. nr. 19/2

BMI Normale Mbipeshë Obezë

ARSIMI Subjektet (Numri) (Numri) (Numri)

AF Vajza 1798 6 1

Djem 2157 1 0


AMU Vajza 1752 37 8

Djem 2074 49 5

Vajza + Djem 3826 86 13

AML Vajza 1031 50 3

Djem 711 53 0

Vajza + Djem 1742 103 3

Tab. nr. 19/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.61 0.33 0.05

Djem 99.95 0.04 0

Vajza + Djem 99.78 0.17 0.02

AMU Vajza 97.49 2.05 0.44

Djem 97.46 2.30 0.23

Vajza + Djem 97.47 2.19 0.33

AML Vajza 95.11 4.61 0.27

Djem 93.06 6.93 0

Vajza + Djem 94.26 5.57 0.16

Tab. nr. 19/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 97.75 1.98 0.25

Djem (në %) 97.86 2.03 0.09


Në qytetin e Kukësit janë testuar 9736 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për


janë obezë për vajza dhe 0.04% e 0% për djem. Mosha 12-15 vjeç na rezulton se nga numri i



4.61% dhe obezë 0.27% për vajza. Për djem këto shifra janë 6.93% dhe 0%.

Konkluzioni; nxënësit e qytetit të Kukësit kanë një rritje në masën trupore graduale, për të cilët

mund të themi se janë ndër nxënësit që kanë gjendjen më të mirë të masës trupore, me

përjashtim të djemve të moshës mbi 15 vjeç.

11.19 KURBINI



AF 1354 1608 2962

AMU 1351 1535 2886

AML 1055 912 1967

Nr./gjini 3760 4055 7815

Tab. nr. 20/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.31 13.05 16.33

Djem 8.3 12.84 16.44

Masa

trupore (kg)

Vajza 29.0 47.2 54.85

Djem 29.1 48.3 64.55

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.32 1.56 1.63

Djem 1.32 1.58 1.75

BMI (kg/m²)

Vajza 16.2 19.2 20.6

Djem 16.6 19.0 21.1

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 57.68 66.05 69.63

Djem 59.58 67.39 73.88

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 69.49 84.65 92.41

Djem 68.69 81.05 91.38

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.83 0.78 0.75

Djem 0.87 0.84 0.81

Tab. nr. 20/2



AF Vajza 1343 10 1

Djem 1587 19 2



Djem 1469 57 9

Vajza + Djem 2771 96 19

AML Vajza 1003 45 7

Djem 838 65 9

Vajza + Djem 1841 110 16

Tab. nr. 20/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.18 0.73 0.07

Djem 98.69 1.18 0.12

Vajza + Djem 98.91 0.97 0.10

AMU Vajza 96.37 2.88 0.74

Djem 95.70 3.71 0.58

Vajza + Djem 96.02 3.32 0.65

AML Vajza 95.07 4.26 0.66

Djem 91.88 7.12 0.98

Vajza + Djem 93.59 5.59 0.81

Tab. nr. 20/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 97.02 2.50 0.47

Djem (në %) 96.02 3.47 0.49


Në qytetin e Kurbinit janë testuar 7815 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për






Konkluzioni; nxënësit e qytetit të Kurbinit kanë një rritje në masën trupore graduale, për të

cilët mund të themi se vetëm pas moshës 15 vjeç fillojnë të rrisin masën trupore përtej kufirit

të 4%.

11.20 LEZHA



AF 1429 2011 3440

AMU 1703 2060 3763

AML 1574 1054 2628

Nr./gjini 4706 5125 9831

Tab. nr. 21/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.38 12.86 16.37

Djem 8.36 13.01 16.62

Masa

trupore (kg)

Vajza 29.3 47.51 55.66

Djem 30.1 50.2 66.07

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.33 1.57 1.64

Djem 1.33 1.59 1.75

BMI (kg/m²)

Vajza 16.4 19.2 20.7

Djem 16.8 17.7 21.4

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 57.52 66.86 66.55

Djem 60.2 68.11 73.21

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 68.45 84.54 93.62

Djem 69.3 81.52 88.21

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.84 0.79 0.71

Djem 0.87 0.84 0.83

Tab. nr. 21/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 1405 21 3

Djem 1974 31 6



Djem 1917 114 29

Vajza + Djem 3528 185 50


Djem 925 111 18

Vajza + Djem 2387 207 34

Tab. nr. 21/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 98.32 1.46 0.20

Djem 98.16 1.54 0.29

Vajza + Djem 98.22 1.51 0.17

AMU Vajza 94.59 4.16 1.23

Djem 93.05 5.53 1.40

Vajza + Djem 93.75 4.91 1.32

AML Vajza 92.88 6.09 1.01

Djem 87.76 10.53 1.70

Vajza + Djem 90.83 7.87 1.29

Tab. nr. 21/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 95.15 3.99 0.84

Djem (në %) 93.97 4.99 1.03


Në qytetin e Lezhës janë testuar 9831 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për






Konkluzioni; nxënësit e qytetit të Lezhës kanë një rritje në masën trupore graduale, për të cilët

mund të themi se vetëm pas moshës 15 vjeç fillojnë të rrisin masën trupore përtej kufirit të 6%,

sidomos me djemtë.

11.21 LIBRAZHDI



AF 1189 1226 2415

AMU 1093 1174 2267

AML 1095 900 1995

Nr./gjini 3377 3300 6677

Tab. nr. 22/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.38 12.98 16.4

Djem 8.45 13.01 16.52

Masa

trupore (kg)

Vajza 27.48 45.55 54.33

Djem 28.74 45.91 64.18

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.30 1.55 1.62

Djem 1.31 1.58 1.75

BMI (kg/m²)

Vajza 16.1 18.8 20.7

Djem 16.4 18.2 20.9

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 59.69 66.3 69.12

Djem 60.98 68.69 73.86

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 69.02 82.52 89.75

Djem 69.35 80.03 89.6

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.87 0.81 0.77

Djem 0.88 0.86 0.83

Tab. nr. 22/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 1185 4 0

Djem 1220 6 0


AMU Vajza 1063 29 1

Djem 1151 22 1


AML Vajza 1039 52 4

Djem 852 43 5


Tab. nr. 22/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.66 0.33 0

Djem 99.51 0.49 0

Vajza + Djem 99.58 0.41 0

AMU Vajza 97.17 2.72 0.09

Djem 98.04 1.87 0.08

Vajza + Djem 97.66 2.24 0.08

AML Vajza 94.88 4.74 0.36

Djem 94.66 4.77 0.55

Vajza + Djem 94.78 4.76 0.45

Tab. nr. 22/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 97.33 2.51 0.14

Djem (në %) 97.66 2.15 0.18


Në qytetin e Librazhdit janë testuar 6677 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për


obezë për vajza dhe 0.49% e 0% për djem. Mosha 12-15 vjeç na rezulton se nga numri i




Konkluzioni; nxënësit në rrethin e Librazhdit kanë një rritje në masën trupore të vogë, për të

cilët mund të themi se vetëm pas moshës 15 vjeç fillojnë të rrisin masën trupore përtej kufirit

të 4%, si për vajza dhe për djem.

11.22 LUSHNJA



AF 2967 3640 6607

AMU 2756 3010 5766

AML 1932 1652 3634

Nr./gjini 7655 8302 15957

Tab. nr. 23/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.34 12.78 16.41

Djem 8.36 12.91 16.41

Masa

trupore (kg)

Vajza 28.3 46.24 55.2

Djem 29.36 47.72 65.28

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.31 1.56 1.63

Djem 1.32 1.58 1.75

BMI (kg/m²)

Vajza 16.2 18.8 20.7

Djem 16.6 18.8 21.3

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 58.43 66.43 69.61

Djem 59.71 69.29 75.88

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 68.23 84.38 92.5

Djem 68.81 82.13 91.78

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.86 0.79 0.75

Djem 0.87 0.84 0.83

Tab. nr. 23/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 2949 17 1

Djem 3607 29 4


AMU Vajza 2636 106 14

Djem 2874 114 22

Vajza + Djem 5510 220 36

AML Vajza 1804 113 15

Djem 1486 130 36

Vajza + Djem 3290 243 51

Tab. nr. 23/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.39 0.57 0.03

Djem 99.09 0.79 0.11

Vajza + Djem 99.22 0.69 0.07

AMU Vajza 95.64 3.84 0.50

Djem 95.48 3.78 0.73

Vajza + Djem 95.56 3.81 0.62

AML Vajza 93.37 5.84 0.77

Djem 89.95 7.86 2.17

Vajza + Djem 90.53 6.68 1.40

Tab. nr. 23/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 96.52 3.08 0.39

Djem (në %) 95.96 3.28 0.74


Në qytetin e Lushnjës janë testuar 15957 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për






Konkluzioni; nxënësit në rrethin e Lushnjës kanë një rritje në masën trupore gradualisht në

rritje. Veçanërisht me djemtë pas moshës 15 vjeç kanë një rritje të masës trupore në kufi

shqetësues.

11.23 MALËSIA E MADHE



AF 614 426 1040

AMU 714 676 1390

AML 354 382 736

Nr./gjini 1682 1484 3166

Tab. nr. 24/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.02 12.93 16.16

Djem 8.32 12.84 16.28

Masa

trupore (kg)

Vajza 29.25 48.22 58.10

Djem 30.55 50.08 68.84

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.33 1.59 1.66

Djem 1.35 1.61 1.77

BMI (kg/m²)

Vajza 16.5 18.9 21.0

Djem 16.7 19.1 22.0

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 58.46 67.66 70.15

Djem 60.75 68.80 77.04

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 69.57 85.24 92.82

Djem 70.16 83.79 91.40

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.84 0.80 0.76

Djem 0.87 0.83 0.84

Tab. nr. 24/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 598 11 5

Djem 419 5 2


AMU Vajza 689 22 3

Djem 632 38 6


AML Vajza 326 25 3

Djem 325 39 18


Tab. nr. 24/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 97.39 1.79 0.81

Djem 98.35 1.17 0.46

Vajza + Djem 97.78 1.53 0.67

AMU Vajza 96.49 3.08 0.42

Djem 93.49 5.62 0.88

Vajza + Djem 95.03 4.31 0.66

AML Vajza 92.09 7.06 0.84

Djem 85.07 10.21 4.71

Vajza + Djem 88.45 8.69 2.85

Tab. nr. 24/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 95.89 3.44 0.65

Djem (në %) 92.72 5.52 1.75


Në Malësinë e Madhe janë testuar 3166 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për






Konkluzioni; nxënësit Malësinë e Madhe kanë një rritje të masës trupore gradualisht në rritje.

Veçanërisht me djemtë pas moshës 15 vjeç kanë një rritje shqetësues, theksojmë se ky rreth ka

numrin më të madh të nxënësve obezë për numër nxënësish të testuar (18 djem).

11.24 MALLAKASTRA



AF 10 21 31

AMU 18 16 34

AML - - -

Nr./gjini 28 37 65

Tab. nr. 25/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.70 12.44 -

Djem 7.62 12.94 -

Masa

trupore (kg)

Vajza 25.20 40.55 -

Djem 25.24 40.63 -

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.29 1.51 -

Djem 1.26 1.52 -

BMI (kg/m²)

Vajza 15.0 17.5 -

Djem 15.7 17.4 -

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 56.60 68.33 -

Djem 58.04 68.75 -

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 68.10 83.83 -

Djem 66.05 80.18 -

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.83 0.82 -

Djem 0.88 0.86 -

Tab. nr. 25/2



AF Vajza 10 0 0

Djem 21 0 0

Vajza + Djem 31 0 0

AMU Vajza 17 1 0

Djem 16 0 0

Vajza + Djem 33 1 0

AML Vajza - - -

Djem - - -

Vajza + Djem - - -

Tab. nr. 25/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 100 0 0

Djem 100 0 0


AMU Vajza 94.44 5.55 0

Djem 100 0 0

Vajza + Djem 97.06 2.94 0

AML Vajza - - -

Djem - - -

Vajza + Djem - - -

Tab. nr. 25/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 96.43 3.57 0

Djem (në %) 100 0 0

Total Vajza+Djem (në %) 98.46 1.54 0

Në Mallakastër janë testuar 65 nxënës. Për këtë numër nxënësish nuk mund të nxjerrim

konkluzion për gjendjen e nxënësve vajza dhe djem në drejtim të masës trupore. Por pavarësisht

nga ky numër i pakët i nxënësve ne mund të konkludojmë se, nga matja e 31 nxënësve në AF

dhe 34 nxënësve të AMU na rezulton se gjendja e masës trupore është 98.46% e nxënësve janë

me peshë normale dhe 1.54% janë mbi peshë dhe asnjë nxënës nuk është obez ose shumë i

dhjamosur.

11.25 MATI



AF 1052 610 1662

AMU 1229 1344 2573

AML 872 857 1729

Nr./gjini 3153 2811 5964

Tab. nr. 26/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.50 12.97 16.40

Djem 8.71 13.08 16.50

Masa

trupore (kg)

Vajza 27.83 45.58 53.86

Djem 29.04 46.64 62.40

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.31 1.55 1.61

Djem 1.32 1.57 1.72

BMI (kg/m²)

Vajza 16.1 18.9 20.7

Djem 16.6 18.7 21.0

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 56.47 66.08 70.27

Djem 59.07 66.61 72.93

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 67.66 83.68 91.58

Djem 68.21 80.84 87.68

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.84 0.79 0.77

Djem 0.87 0.83 0.83

Tab. nr. 26/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 1051 1 0

Djem 606 4 0


AMU Vajza 1198 27 4

Djem 1315 22 7

Vajza + Djem 2513 49 11

AML Vajza 818 46 8

Djem 804 50 3

Vajza + Djem 1622 96 11

Tab. nr. 26/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.90 0.09 0

Djem 99.34 0.65 0

Vajza + Djem 99.69 0.30 0

AMU Vajza 97.47 2.19 0.32

Djem 97.84 1.63 0.52

Vajza + Djem 97.66 1.90 0.42

AML Vajza 93.80 5.27 0.91

Djem 93.81 5.83 0.35

Vajza + Djem 93.81 5.55 0.63

Tab. nr. 26/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 97.27 2.34 0.38

Djem (në %) 96.94 2.70 0.35


Në Mat janë testuar 5964 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për moshat 6-11 vjeç

na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë 0.09% mbi peshë dhe 0% janë obezë për vajza

dhe 0.65% e 0% për djem. Mosha 12-15 vjeç na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë

mbipeshë 2.19% dhe obezë 0.32% për vajza, për djem janë 1.63% dhe 0.52%. Mosha 16-18

vjeç na tregon se nga numri i përgjithshëm i nxënësve janë mbi peshë 5.27% dhe obezë 0.91%

për vajza. Për djem këto shifra janë 5.83% dhe 0.35%.

Konkluzioni; nxënësit matjan kanë një rritje të masës trupore gradualisht në rritje. Si për vajza

dhe për djem pas moshës 15 vjeç kanë një rritje të masës trupore që duhet të na shqetësojë.

11.26 MIRDITA



AF 489 550 1039

AMU 553 590 1143

AML 451 478 929

Nr./gjini 1493 1618 3111

Tab. nr. 27/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.36 12.93 16.35

Djem 8.55 13.11 16.64

Masa

trupore (kg)

Vajza 27.59 46.02 54.56

Djem 29.14 46.98 65.38

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.31 1.57 1.62

Djem 1.34 1.59 1.74

BMI (kg/m²)

Vajza 15.9 18.5 20.7

Djem 16.2 18.4 21.5

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 56.09 63.97 66.45

Djem 57.66 65.43 77.15

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 66.40 81.40 90.37

Djem 67.05 80.44 94.08

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.85 0.79 0.74

Djem 0.86 0.82 0.82

Tab. nr. 27/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 484 5 0

Djem 549 1 0


AMU Vajza 531 21 1

Djem 574 14 2


AML Vajza 417 33 1

Djem 429 44 5


Tab. nr. 27/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 98.97 1.02 0

Djem 99.82 0.18 0

Vajza + Djem 99.42 0.57 0

AMU Vajza 96.0 3.79 0.18

Djem 97.28 2.37 0.33

Vajza + Djem 96.67 3.06 0.26

AML Vajza 92.46 7.31 0.18

Djem 89.74 9.21 1.04

Vajza + Djem 91.0 8.28 0.64

Tab. nr. 27/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 95.91 3.95 0.13

Djem (në %) 95.92 3.64 0.26


Në Mirditë janë testuar 3111 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për moshat 6-11

vjeç na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë 1.02% mbi peshë dhe 0% janë obezë për

vajza dhe 0.18% e 0% për djem. Mosha 12-15 vjeç na rezulton se nga numri i përgjithshëm

janë mbipeshë 3.79% dhe obezë 0.18% për vajza, për djem janë 2.37% dhe 0.33%. Mosha

16-18 vjeç na tregon se nga numri i përgjithshëm i nxënësve janë mbi peshë 7.31% dhe obezë

0.18% për vajza. Për djem këto shifra janë 9.21% dhe 1.04%.

Konkluzioni; nxënësit mirditorë kanë një rritje të masës trupore gradualisht në rritje, e cila

varion nga shifra 1% në atë të 9%. Kjo shifër është fillesa e rritjes së masës trupore në nivele

shqetësuese.

11.27 PEQINI



AF 679 769 1448

AMU 710 749 1459

AML 418 348 766

Nr./gjini 1807 1866 3673

Tab. nr. 28/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.15 12.93 16.20

Djem 8.34 12.95 16.62

Masa

trupore (kg)

Vajza 26.62 46.0 54.47

Djem 28.57 49.06 64.92

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.28 1.55 1.62

Djem 1.31 1.58 1.73

BMI (kg/m²)

Vajza 16.0 19.0 20.7

Djem 16.5 19.4 21.7

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 58.23 68.56 70.46

Djem 60.15 69.19 75.82

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 68.9 84.32 88.18

Djem 69.9 81.32 87.07

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.85 0.81 0.80

Djem 0.86 0.85 0.87

Tab. nr. 28/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 676 2 1

Djem 762 7 0


AMU Vajza 680 29 1

Djem 705 38 6


AML Vajza 387 27 4

Djem 301 44 3


Tab. nr. 28/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.56 0.29 0.14

Djem 99.09 0.91 0

Vajza + Djem 99.31 0.62 0.06

AMU Vajza 95.77 4.08 0.14

Djem 91.12 5.07 0.80

Vajza + Djem 94.93 4.59 0.48

AML Vajza 92.58 6.45 0.95

Djem 86.49 12.64 0.86

Vajza + Djem 89.82 9.26 0.91

Tab. nr. 28/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 96.45 3.21 0.33

Djem (në %) 94.75 4.77 0.48


Në Peqin janë testuar 3673 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për moshat 6-11

vjeç na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë 0.29% mbi peshë dhe 0.14% janë obezë për

vajza dhe 0.91% e 0% për djem. Mosha 12-15 vjeç na rezulton se nga numri i përgjithshëm




Konkluzioni; nxënësit në Peqin kanë një rritje të masës trupore gradualisht në rritje, e cila

varion nga shifra më pak se 1% në atë mbi 12% me djemtë e moshës mbi 15 vjeç. Kjo shifër

është fillesa e rritjes së masës trupore në nivele shqetësuese.

11.28 PËRMETI



AF 390 435 825

AMU 334 427 761

AML 313 300 613

Nr./gjini 1037 1162 2199

Tab. nr. 29/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.34 13.10 16.21

Djem 8.30 13.30 16.48

Masa

trupore (kg)

Vajza 28.36 47.03 53.27

Djem 28.88 48.26 63.59

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.31 1.56 1.62

Djem 1.31 1.58 1.73

BMI (kg/m²)

Vajza 16.2 19.2 20.3

Djem 16.5 19.1 21.1

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 57.22 66.16 67.06

Djem 57.95 69.44 74.87

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 68.35 82.47 90.76

Djem 68.41 82.45 89.91

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.84 0.80 0.74

Djem 0.85 0.84 0.83

Tab. nr. 29/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 389 1 0

Djem 426 8 1


AMU Vajza 311 22 1

Djem 400 27 0


AML Vajza 300 13 0

Djem 276 22 2


Tab. nr. 29/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.74 0.25 0

Djem 97.93 1.83 0.23

Vajza + Djem 98.78 1.09 0.12

AMU Vajza 93.11 6.58 0.29

Djem 93.67 6.32 0

Vajza + Djem 93.43 6.43 0.13

AML Vajza 95.84 4.15 0

Djem 92.0 7.33 0.66

Vajza + Djem 93.96 5.70 0.32

Tab. nr. 29/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 96.43 3.47 0.09

Djem (në %) 94.83 4.91 0.26


Në Përmet janë testuar 2199 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për moshat 6-11


vajza dhe 0.83% e 0.23% për djem. Mosha 12-15 vjeç na rezulton se nga numri i përgjithshëm

janë mbipeshë 6.58% dhe obezë 0.29% për vajza, për djem janë 6.32% dhe 0%. Mosha 16-18

vjeç na tregon se nga numri i përgjithshëm i nxënësve janë mbi peshë 4.15% dhe obezë 0%


Konkluzioni; nxënësit në Përmet kanë një rritje të masës trupore gradualisht në rritje, por

shqetësuese vetëm për moshat 12-15 vjeç, pasi shifrat e mbi peshës janë pothuajse të njëjta me

moshat mbi 15 vjeç.

11.29 POGRADECI



AF 1566 1736 3302

AMU 1330 1454 2784

AML 1075 1319 2394

Nr./gjini 3971 4509 8480

Tab. nr. 30/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.42 12.80 16.37

Djem 8.49 13.05 16.62

Masa

trupore (kg)

Vajza 28.10 45.19 53.66

Djem 29.22 47.68 63.15

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.31 1.55 1.62

Djem 1.32 1.58 1.73

BMI (kg/m²)

Vajza 16.1 18.7 20.5

Djem 16.5 19.0 21.1

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 55.58 67.63 68.55

Djem 55.51 70.60 74.37

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 69.11 84.87 91.07

Djem 68.06 87.51 90.43

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.80 0.80 0.75

Djem 0.81 0.81 0.82

Tab. nr. 30/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 1557 8 1

Djem 1720 14 2



Djem 1387 53 14

Vajza + Djem 2678 79 27

AML Vajza 1017 51 7

Djem 1225 87 7

Vajza + Djem 2242 138 14

Tab. nr. 30/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.42 0.51 0.06

Djem 99.25 0.80 0.11

Vajza + Djem 99.24 0.66 0.09

AMU Vajza 97.06 1.95 0.97

Djem 95.39 3.64 0.96

Vajza + Djem 96.19 2.83 0.96

AML Vajza 94.60 4.74 0.65

Djem 92.87 6.59 0.53

Vajza + Djem 93.65 5.76 0.58

Tab. nr. 30/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 97.33 2.14 0.52

Djem (në %) 96.07 3.41 0.51


Në Pogradec janë testuar 8480 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për moshat 6-11






Konkluzioni; nxënësit pogradecarë kanë një rritje të masës trupore gradualisht në rritje, pas

moshat mbi 15 vjeç, sidomos me djemtë.

11.30 PUKA



AF 395 436 831

AMU 423 402 825

AML 357 313 670

Nr./gjini 1175 1151 2326

Tab. nr. 31/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.36 12.92 16.23

Djem 8.52 13.05 16.50

Masa

trupore (kg)

Vajza 27.38 45.15 55.25

Djem 29.42 47.0 64.21

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.30 1.55 1.62

Djem 1.33 1.58 1.75

BMI (kg/m²)

Vajza 16.0 18.6 21.0

Djem 16.6 18.7 20.9

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 57.43 65.68 69.56

Djem 59.81 67.99 76.05

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 66.64 80.71 91.04

Djem 68.44 78.95 89.29

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.86 0.82 0.77

Djem 0.87 0.86 0.85

Tab. nr. 31/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 392 3 0

Djem 432 4 0


AMU Vajza 414 7 2

Djem 386 15 1


AML Vajza 336 20 1

Djem 290 23 0


Tab. nr. 31/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.24 0.76 0

Djem 99.08 0.92 0

Vajza + Djem 99.15 0.84 0

AMU Vajza 97.87 1.65 0.47

Djem 96.02 3.73 0.24

Vajza + Djem 96.97 2.66 0.36

AML Vajza 94.11 5.60 0.28

Djem 92.65 7.34 0

Vajza + Djem 93.43 6.41 0.15

Tab. nr. 31/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 97.19 2.55 0.25

Djem (në %) 96.26 3.65 0.08


Në Pukë janë testuar 2326 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për moshat 6-11 vjeç

na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë 0.77% mbi peshë dhe 0.00% janë obezë për





Konkluzioni; nxënësit pukjanë kanë një masë trupore gradualisht në rritje, kjo më e theksuar

pas moshave mbi 15 vjeç, sidomos me djemtë.

11.31 SARANDA



AF 963 1295 2258

AMU 856 979 1835

AML 578 392 970

Nr./gjini 2397 2666 5063

Tab. nr. 32/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.57 12.75 16.25

Djem 8.46 12.89 16.34

Masa

trupore (kg)

Vajza 29.88 46.51 55.03

Djem 30.78 48.55 67.14

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.33 1.56 1.62

Djem 1.33 1.58 1.75

BMI (kg/m²)

Vajza 16.6 19.0 20.9

Djem 17.1 19.3 22.0

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 61.37 66.26 68.45

Djem 58.05 70.06 79.75

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 77.47 85.11 92.56

Djem 71.17 82.82 94.91

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.80 0.78 0.74

Djem 0.82 0.85 0.84

Tab. nr. 32/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 953 9 1

Djem 1266 26 3


AMU Vajza 822 29 5

Djem 920 51 8

Vajza + Djem 1742 80 11

AML Vajza 523 49 6

Djem 319 56 17

Vajza + Djem 842 105 23

Tab. nr. 32/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 98.96 0.93 0.10

Djem 97.76 2.0 0.23

Vajza + Djem 98.27 1.55 0.13

AMU Vajza 96.0 3.38 0.58

Djem 93.97 5.21 0.81

Vajza + Djem 94.93 4.85 0.59

AML Vajza 92.21 8.47 1.03

Djem 81.37 14.28 4.33

Vajza + Djem 86.80 10.82 2.37

Tab. nr. 32/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 95.87 3.63 0.50

Djem (në %) 93.96 4.98 1.05


Në Sarandë janë testuar 5063 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për moshat 6-11






Konkluzioni; nxënësit sarandiotë kanë një masë trupore që vjen ndjeshëm duke u rritur, kjo më

e theksuar pas moshave mbi 15 vjeç, sidomos me djemtë. Vlera prej 16.65% e djemve

sarandiotë mbi peshë deri në obezë është e madhe, kur kemi në fokus moshat 15-18 vjeç.

11.32 SKRAPARI



AF 341 395 736

AMU 375 441 816

AML 295 279 574

Nr./gjini 1011 1115 2126

Tab. nr. 33/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.48 13.16 16.39

Djem 8.64 12.93 16.29

Masa

trupore (kg)

Vajza 28.78 45.70 52.40

Djem 38.50 45.73 61.31

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.31 1.55 1.60

Djem 1.33 1.57 1.71

BMI (kg/m²)

Vajza 16.7 18.9 20.5

Djem 17.5 18.5 20.8

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 58.80 68.96 70.51

Djem 60.68 64.54 74.53

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 69.63 83.67 92.22

Djem 70.88 75.69 90.33

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.85 0.83 0.77

Djem 0.86 0.86 0.83

Tab. nr. 33/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 339 2 0

Djem 391 3 1


AMU Vajza 363 10 2

Djem 432 9 0


AML Vajza 278 14 3

Djem 253 23 3


Tab. nr. 33/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.41 0.58 0

Djem 98.98 0.76 0.25

Vajza + Djem 99.18 0.68 0.13

AMU Vajza 96.80 2.66 0.53

Djem 97.96 2.04 0

Vajza + Djem 97.42 2.32 0.24

AML Vajza 94.23 4.74 1.01

Djem 90.68 8.24 1.07

Vajza + Djem 92.51 6.44 1.04

Tab. nr. 33/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 96.93 2.57 0.49

Djem (në %) 96.50 3.14 0.35


Në Skrapar janë testuar 2126 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për moshat 6-11



janë mbipeshë 2.66% dhe obezë 0.53% për vajza, për djem janë 2.04% dhe 0%. Mosha 16-18

vjeç na tregon se nga numri i përgjithshëm i nxënësve janë mbi peshë 4.74% dhe obezë 1.01%


Konkluzioni; nxënësit në Skrapar kanë një masë trupore që vjen gradualisht duke u rritur, kjo

rritje është relativisht e vogë. Duhet thënë se edhe në Skrapar rritje e masës trupore është më e

madhe me djemtë.

11.33 SHKODRA



AF 974 3375 4349

AMU 3072 3480 6552

AML 2068 1714 3782

Nr./gjini 6114 8569 14683

Tab. nr. 34/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.34 12.86 16.21

Djem 8.32 12.93 16.34

Masa

trupore (kg)

Vajza 31.19 49.03 56.94

Djem 31.05 52.15 68.18

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.34 1.58 1.64

Djem 1.34 1.60 1.76

BMI (kg/m²)

Vajza 17.2 19.6 21.1

Djem 17.4 19.9 21.9

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 57.13 69.08 71.51

Djem 59.55 69.96 77.98

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 68.56 85.12 95.06

Djem 72.50 85.17 94.66

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.83 0.81 0.75

Djem 0.82 0.82 0.82

Tab. nr. 34/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 960 13 1

Djem 3289 73 13

Vajza + Djem 4249 86 14

AMU Vajza 2873 175 24

Djem 3168 247 65

Vajza + Djem 6041 422 89

AML Vajza 1902 141 25

Djem 1479 195 40

Vajza + Djem 3381 336 65

Tab. nr. 34/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 98.56 1.33 0.10

Djem 97.45 2.16 0.38

Vajza + Djem 97.70 1.97 0.32

AMU Vajza 93.52 5.69 0.78

Djem 91.35 7.09 1.86

Vajza + Djem 92.20 6.44 1.35

AML Vajza 91.97 6.82 1.21

Djem 86.29 11.37 2.33

Vajza + Djem 89.39 8.88 1.71

Tab. nr. 34/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 93.80 5.38 0.81

Djem (në %) 92.61 6.01 1.37


Në Shkodër janë testuar 14683 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për moshat 6-

11 vjeç na rezulton se nga numri i përgjithshëm janë 1.33% mbi peshë dhe 0.10% janë obezë

për vajza dhe 2.16% e 0.38% për djem. Mosha 12-15 vjeç na rezulton se nga numri i




Konkluzioni; nxënësit shkodranë kanë një masë trupore që vjen ndjeshëm duke u rritur, kjo më

e theksuar pas moshave mbi 15 vjeç, sidomos me djemtë. Vlera prej 13.70% e masës trupore

me djemtë shkodranë me mbi peshë deri në obezë është e madhe, kur kemi në fokus moshat

15-18 vjeç. Edhe Shkodra bën pjesë në shtatë qytetet e mëdha të vendit tonë që rritjen e masës

trupore e kanë relativisht të madhe dhe kjo madhësi bëhet shqetësuese kur këta nxënës të

kalojnë në moshat mbi 18 vjeç.

11.34 TEPELENA



AF 400 384 784

AMU 436 486 922

AML 350 340 690

Nr./gjini 1186 1210 2396

Tab. nr. 35/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.41 12.82 16.30

Djem 8.41 12.45 16.54

Masa

trupore (kg)

Vajza 28.52 45.01 58.50

Djem 29.71 44.95 66.16

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.32 1.55 1.61

Djem 1.32 1.55 1.76

BMI (kg/m²)

Vajza 16.2 18.5 21.2

Djem 16.7 18.4 22.0

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 59.33 65.72 71.78

Djem 61.08 66.95 73.01

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 69.94 82.25 90.75

Djem 70.30 79.60 88.30

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.85 0.80 0.79

Djem 0.87 0.84 0.83

Tab. nr. 35/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 398 2 0

Djem 379 4 1


AMU Vajza 420 15 1

Djem 470 15 1


AML Vajza 322 22 6

Djem 299 33 8


Tab. nr. 35/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.50 0.50 0

Djem 98.69 1.04 0.26

Vajza + Djem 99.11 0.76 0.12

AMU Vajza 96.33 3.44 0.23

Djem 96.70 3.08 0.21

Vajza + Djem 96.53 3.25 0.21

AML Vajza 92.0 6.28 1.71

Djem 87.94 9.71 2.35

Vajza + Djem 90.0 7.97 2.03

Tab. nr. 35/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 96.12 3.23 0.59

Djem (në %) 94.87 4.29 0.82


Në Tepelenë janë testuar 2396 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për moshat 6-11






Konkluzioni; nxënësit në Tepelenë kanë një masë trupore që vjen gradualisht duke u rritur, kjo

rritje është relativisht e vogë. Duhet thënë se edhe në Tepelenë rritje e masës trupore është më

e madhe me djemtë. Shifra prej 12.06% e masës trupore me djemtë e moshës 15-18 vjeç është

e konsiderueshme. Kjo rritje përafrohet me qytete e mëdha të vendit tonë

11.35 TIRANA



AF 9610 0064 19674

AMU 8685 9181 17866

AML 7503 6321 13824

Nr./gjini 25798 25566 51364

Tab. nr. 36/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.44 13.07 16.34

Djem 8.48 13.11 16.33

Masa

trupore (kg)

Vajza 30.03 48.14 55.01

Djem 31.12 51.02 66.25

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.33 1.57 1.64

Djem 1.34 1.60 1.75

BMI (kg/m²)

Vajza 16.8 19.4 20.6

Djem 17.1 19.6 21.6

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 60.32 67.23 71.12

Djem 61.48 71.23 76.72

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 71.14 86.32 92.24

Djem 71.22 84.85 92.22

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.85 0.78 0.84

Djem 0.86 0.84 0.84

Tab. nr. 36/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 9444 139 27

Djem 9826 205 33

Vajza + Djem 19270 344 60

AMU Vajza 8179 421 85

Djem 8457 626 98

Vajza + Djem 16636 1047 883

AML Vajza 6964 463 76

Djem 5560 649 112

Vajza + Djem 12524 1112 188

Tab. nr. 36/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 98.27 1.44 0.28

Djem 97.63 2.03 0.32

Vajza + Djem 97.95 1.75 0.30

AMU Vajza 94.17 4.85 0.97

Djem 92.11 6.22 1.07

Vajza + Djem 93.12 5.86 4.94

AML Vajza 92.82 6.17 1.01

Djem 87.96 10.27 1.77

Vajza + Djem 90.60 8.04 1.36

Tab. nr. 36/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 95.31 3.96 0.73

Djem (në %) 93.26 5.78 0.95


Në Tiranë qytet janë testuar 51364 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për moshat






Konkluzioni; nxënësit në qytetin e Tiranës kanë një masë trupore që vjen grupmoshë pas

grupmoshe duke u rritur, kjo rritje është më e theksuar pas moshave mbi 15 vjeç, sidomos me

djemtë. Vlera prej 12.04% e masës trupore me djemtë në qytetin e Tiranës, me mbi peshë deri

në obezë, është e konsiderueshme, kur kemi në fokus moshat 15-18 vjeç. Edhe qyteti i Tiranës

bën pjesë në shtatë qytetet e mëdha të vendit tonë që rritjen e masës trupore e kanë relativisht

të madhe dhe kjo madhësi bëhet shqetësuese kur këta nxënës të kalojnë në moshat mbi 18 vjeç.

11.36 TIRANA QARK



AF 2839 3142 5981

AMU 2863 2810 5673

AML 1927 1696 3623

Nr./gjini 7629 7648 15277

Tab. nr. 37/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.21 12.78 16.29

Djem 8.32 12.87 16.53

Masa

trupore (kg)

Vajza 27.12 45.03 54.30

Djem 29.03 46.20 64.20

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.30 1.55 1.62

Djem 1.31 1.57 1.73

BMI (kg/m²)

Vajza 16.0 18.6 20.8

Djem 16.5 18.5 21.4

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 56.63 65.44 70.53

Djem 58.67 67.79 74.39

Vajza 67.18 83.11 90.61

Perimetri i

gluteus (cm)

Djem 68.26 81.03 90.60

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.85 0.79 0.78

Djem 0.86 0.84 0.82

Tab. nr. 37/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 2816 21 2

Djem 3109 30 3



Djem 2710 90 10

Vajza + Djem 5466 186 21


Djem 1510 169 17

Vajza + Djem 3321 277 25

Tab. nr. 37/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.19 0.74 0.07

Djem 98.95 0.95 0.09

Vajza + Djem 99.06 0.85 0.08

AMU Vajza 96.26 3.35 0.38

Djem 96.44 3.20 0.36

Vajza + Djem 96.35 3.27 0.37

AML Vajza 93.98 5.60 0.42

Djem 89.03 9.96 1.0

Vajza + Djem 91.66 7.64 0.69

Tab. nr. 37/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 96.77 2.94 0.28

Djem (në %) 95.83 3.77 0.39


Në Tiranë qark janë testuar 12277 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për moshat






Konkluzioni; nxënësit e Qarkut të Tiranës kanë një masë trupore që vjen grupmoshë pas

grupmoshe duke u rritur, kjo rritje është më e theksuar pas moshave mbi 15 vjeç, sidomos me

djemtë. Vlera prej 10.96% e masës trupore me djemtë në qarkun e Tiranës, me mbi peshë deri

në obezë, është e konsiderueshme, kur kemi në fokus moshat 15-18 vjeç. Qarku i Tiranës ka

ndryshim me qytetin e Tiranës, ndryshimi është si në madhësinë e përqindjeve me nxënësit me

mbi peshë ashtu dhe me ata obezë. Pra, Qarku i Tiranës ka një nivel më optimal të masës

trupore me nxënësit e grupmoshave të ndryshme krahasuar me nxënësit e qytetit të Tiranës.

11.37 TROPOJA



AF 494 618 1112

AMU 568 711 1279

AML 459 490 949

Nr./gjini 1521 1819 3340

Tab. nr. 38/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.29 12.85 16.22

Djem 8.44 12.92 15.50

Masa

trupore (kg)

Vajza 29.40 47.30 57.20

Djem 31.20 48.92 64.78

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.32 1.58 1.65

Djem 1.34 1.60 1.76

BMI (kg/m²)

Vajza 16.5 18.8 20.9

Djem 16.9 18.8 21.0

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 56.42 64.73 68.74

Djem 58.43 68.47 74.48

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 67.75 82.28 91.87

Djem 68.05 81.86 89.53

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.83 0.79 0.75

Djem 0.86 0.85 0.83

Tab. nr. 38/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 490 3 1

Djem 608 8 2


AMU Vajza 557 10 1

Djem 679 28 4


AML Vajza 421 34 4

Djem 458 28 4


Tab. nr. 38/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 99.19 0.16 0.20

Djem 98.38 1.29 0.32

Vajza + Djem 98.74 0.99 0.27

AMU Vajza 98.06 1.76 0.17

Djem 95.50 6.81 0.56

Vajza + Djem 94.64 2.97 0.39

AML Vajza 91.72 7.42 0.87

Djem 93.47 5.71 0.82

Vajza + Djem 92.62 6.53 0.84

Tab. nr. 38/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 96.51 3.10 0.39

Djem (në %) 95.93 3.52 0.55


Në Tropojë janë testuar 3340 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për moshat 6-11






Konkluzioni; nxënësit në Tropojë kanë një masë trupore që vjen gradualisht duke u rritur, kjo

rritje është relativisht e vogë. Duhet thënë se në Tepelenë rritje e masës trupore është më e

madhe me vajzat. Shifra prej 8.29% e masës trupore mbi peshë dhe obezë me vajzat e moshës

15-18 vjeç është disi e konsiderueshme, sidomos kur vërejmë se kjo rritje nga AMU në AML

është e ndjeshme.

11.38 VLORA



AF 3054 3578 6632

AMU 2718 3135 5853

AML 2284 2012 4296

Nr./gjini 8056 8725 16781

Tab. nr. 39/1

Parametri

Subjektet

Arsimi Fillor

(6-11 vjeç)


(12-15 vjeç)


(16-18 vjeç)

Mosha

(vjeç)

Vajza 8.40 13.20 16.54

Djem 8.57 13.06 17.0

Masa

trupore (kg)

Vajza 28.69 46.04 54.21

Djem 30.17 49.12 66.67

Gjatësia

trupore (m)

Vajza 1.31 1.56 1.63

Djem 1.32 1.58 1.74

BMI (kg/m²)

Vajza 16.5 19.4 20.4

Djem 17.0 19.3 22.0

Perimetri i

belit (cm)

Vajza 59.47 66.61 68.1

Djem 59.39 68.68 73.65

Perimetri i

gluteus (cm)

Vajza 71.52 85.95 90.68

Djem 71.25 82.81 91.48

Raporti

(Pb/Pg)

Vajza 0.83 0.78 0.75

Djem 0.83 0.83 0.80

Tab. nr. 39/2

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(Numri)

Mbipeshë

(Numri)

Obezë

(Numri)

AF Vajza 3022 29 3

Djem 3534 32 12

Vajza + Djem 6556 61 15


Djem 2962 144 29

Vajza + Djem 5579 235 39

AML Vajza 2144 126 14

Djem 1714 262 36

Vajza + Djem 3858 388 50

Tab. nr. 39/3

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 98.95 0.95 0.09

Djem 98.77 0.89 0.33

Vajza + Djem 98.85 0.92 0.23

AMU Vajza 96.28 3.35 0.37

Djem 94.48 4.59 0.93

Vajza + Djem 95.32 4.02 0.66

AML Vajza 93.87 5.52 0.61

Djem 85.19 13.02 1.79

Vajza + Djem 89.80 9.03 1.16

Tab. nr. 39/4

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 96.61 3.05 0.33

Djem (në %) 94.10 5.02 0.88


Në Vlorë janë testuar 16781 nxënës. Duke marrë për bazë normat e BMI-së për moshat 6-11






Konkluzioni; nxënësit në Vlorë kanë një masë trupore që vjen duke u rritur, sidomos pas

moshës 15 vjeç. Kjo rritje është më e theksuar me djemtë. Vlera prej 14.81% e masës trupore

me djemtë në qytetin e Vlorës, me mbi peshë deri në obezë, është e konsiderueshme, kur kemi

në fokus moshat 15-18 vjeç. Edhe qyteti i Vlorës bën pjesë në shtatë qytetet e mëdha të vendit

tonë që rritjen e masës trupore e kanë relativisht të madhe dhe kjo madhësi bëhet shqetësuese

kur këta nxënës të kalojnë në moshat mbi 18 vjeç. Njëherësh, duhet thënë se djemtë në këtë

qytet kanë një rritje të masës trupore, mbi peshë deri në obezë, nga 5.52% në AMU në 14.81%

në AML. Kjo rritje është për tu marë seriozisht në konsideratë, pasi sjell pasoja negative në

edukimin intelektual dhe shpirtëror.

12. Studimi në rang Republike

Në pikat më lart të këtij studimi kemi trajtuar të gjitha problemet që kanë të bëjnë me qytetet e

ndryshme të vëndit tonë. Kemi testuar një numër nxënësish që kap shifrën e 364437 nxënësish

për vajza dhe për djem të sistemit tonë arsimor parauniversitar, shifër kjo që është mbi 80% e

numurit të nxënësve të regjistruar në sistemin shkollor të Arsimit Fillor (AF), Arsimit të Mesëm

të Ulët (AMU) dhe të Arsimit të Mesëm të Lartë (AML). Këto të dhëna janë marrë nga testimi

i bërë nga bashkëpunimi i grupit të studimit me drejtoritë arsimore, të shkollave dhe mësuesit

e edukimit fizik në të 38 qytetet dhe zonat rurale të vendit tonë. Po ashtu, janë marrë të dhënat

që disponon Ministria e Arsimit dhe Sportit për numrin e nxënësve të regjistruar në sistemin

tonë arsimor parauniversitar në vitin 2015.

Bazuar në testimin e nxënësve në rang kombëtar na dalin disa të dhëna interesante në drejtim

të të dhënave antropometrike. Ti marrim me radhë ato; Tab. nr.40

Nr. Qyteti AF (numri) AMU (numri) AML (numri)

Vajza Djem Vajza Djem Vajza Djem

1 Berat 2604 2869 2452 2568 1847 1789

2 Bulqizë 816 1004 632 870 407 403

3 Delvinë - - - - 137 117

4 Devoll 645 637 577 584 395 392

5 Dibër 1330 1404 1371 1430 592 459

6 Durrës 6522 7327 5866 6570 4376 3090

7 Elbasan 4841 5019 4319 4689 3580 2578

8 Fier 4136 4867 3864 4204 2633 2093

9 Gramsh 775 793 688 708 470 511

10 Gjirokastër 549 614 524 507 447 353

11 Has 567 628 619 642 458 324

12 Kamëz 4083 4822 3476 4009 1825 1561

13 Kavajë 1767 1757 1334 1487 883 620

14 Kolonjë 229 247 210 227 194 189

15 Korçë 2771 3073 2529 2811 2039 1432

16 Krujë 1372 1774 1378 1446 1105 1120

17 Kuçovë 674 670 578 653 534 448

18 Kukës 1805 2158 1797 2128 1084 764

19 Kurbin 1354 1608 1351 1535 1055 912

20 Lezhë 1429 2011 1703 2060 1574 1054

21 Librazhd 1189 1226 1093 1174 1095 900

22 Lushnje 2967 3640 2756 3010 1932 1652

23 Malesia e Madhe 614 426 714 676 354 382

24 Mallakastër 10 21 18 16 - -

25 Mat 1052 610 1229 1344 872 857

26 Mirditë 489 550 553 590 451 478

27 Peqin 679 769 710 749 418 348

28 Përmet 390 435 334 427 313 300

29 Pogradec 1566 1736 1330 1454 1075 1319

30 Pukë 395 436 423 402 357 313

31 Sarandë 963 1295 856 979 578 392

32 Skrapar 341 395 375 441 295 279

33 Shkodër 974 3375 3072 3480 2060 1714

34 Tepelenë 400 384 436 486 350 340

35 Tiranë 9610 10064 8685 9181 7503 6321

36 Tirana Qark 2839 3142 2863 2810 1927 1696

37 Tropojë 494 618 568 711 458 490

38 Vlorë 3054 3578 2718 3135 3135 2012

Shuma 66295 75982 63981 70193 47966 40020

Shuma sipas arsimit 142277 134174 87986

Shuma sipas gjinive 178242 186195

Totali i subjekteve 364437

Numri i nxënësve të testuar në rang kombëtar është;

AF janë testuar gjithsej 142277 nxënës prej tyre 66295 vajza dhe 75982 djem

AMU janë testuar gjithsej 134174 nxënës prej tyre 63981 vajza dhe 70193 djem

AML janë testuar gjithsej 87986 nxënës prej tyre 47966 vajza dhe 40020 djem

Në studimin tonë këto të dhëna janë të specifikuara për secilën moshë dhe gjini, të cilat janë

dhënë kur kemi trajtuar qytete e ndryshme të vendit tonë. Ndërkohë, grafikisht numrin e

pjesmarrësve mund ta paraqesim si më poshtë; (fig. 1,2)

Figura 1. Grafiku i subjekteve pjesëmarrës në sudim.

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

AFAMU

AML

Djem

Vajza

Figura 2. Grafiku i përqindjes së subjekteve pjesëmarrës në sudim.

12.1 Masa dhe gjatësia trupore e nxënësve në rang kombëtar

Pavarësisht nga numri i nxënësve në rang kombëtar qëllimi ynë ishte ekzaminimi i obezitetit

në grupmosha të ndryshme. Këtë vlerësim ne e kemi bërë nëpërmjet indekseve të BMI-së.Pra,

indeksin e BMI-së, i cili del nga raporti i masës trupore në kg. me gjatësinë trupore në katror

në metra, e kemi vlerësuar si të parin për arsyen e thjeshtë sepse kemi të dhëna nga studimi i

mëparshëm i realizuar nga Instituti i Shëndetit Publik Kombëtar dhe nga disa studimi të kryera

nga shtete të ndryshme euroatlantike. Pra, grupi i studimit mund të ofrojë një studim që

vlerëson gjendjen, që do të bëjë krahasimin e të dhënave të BMI-së para nisjes së reformën së

edukimit fizik me atë aktuale dhe që do të bëjë krahasimin e të dhënave të përftuara nga studimi

ynë me të dhënat që janë publikuar nga disa studime të shteteve euroatlantike. Të dhënat tona

janë paraqitur në tabelën e mëposhtme: (gjendja normale e BMI-së)

Tab. nr. 41

Nr. Qyteti AF (BMI normale) AMU (BMI Normale) AML (BMI normale)


1 Berat 2580 2841 2339 2439 1765 1647

2 Bulqizë 808 996 617 825 379 377

3 Delvinë - - - - 128 109

4 Devoll 642 632 568 559 378 368

5 Dibër 1323 1394 1326 1389 561 441

6 Durrës 6471 7212 5572 6210 4089 2684

7 Elbasan 4791 4930 4141 4454 3311 2283

AF Vajza18%

AF Djem22%

AMU Vajza17%

AMU Djem19%

AML Vajza13%

AML Djem11%

Subjektet pjesëmarrës

8 Fier 4086 4789 3705 3951 2463 1794

9 Gramsh 771 793 667 678 448 490

10 Gjirokastër 542 598 487 471 404 306

11 Has 567 624 607 622 404 286

12 Kamëz 4052 4775 3357 3865 1729 1417

13 Kavajë 1718 1720 1232 1373 816 556

14 Kolonjë 228 246 204 211 179 182

15 Korçë 2753 3034 2420 2653 1841 1292

16 Krujë 1358 1731 1320 1381 1035 1010

17 Kuçovë 664 657 549 623 519 419

18 Kukës 1798 2157 1752 2074 1031 711

19 Kurbin 1343 1587 1302 1469 1003 838

20 Lezhë 1405 1974 1611 1917 1462 925

21 Librazhd 1185 1220 1063 1151 1039 852

22 Lushnje 2949 3607 2636 2874 1804 1486

23 Malesia e Madhe 598 419 689 632 326 325

24 Mallakastër 10 21 17 16 - -

25 Mat 1051 606 1198 1315 818 804

26 Mirditë 484 549 531 574 417 429

27 Peqin 676 762 680 705 387 301

28 Përmet 389 426 311 400 300 276

29 Pogradec 1557 1720 1291 1387 1017 1225

30 Pukë 392 432 414 386 336 290

31 Sarandë 953 1266 822 920 523 319

32 Skrapar 339 391 363 432 278 253

33 Shkodër 960 3289 2873 3168 1902 1479

34 Tepelenë 398 379 420 470 322 299

35 Tiranë 9444 9826 8179 8457 6964 5560

36 Tirana Qark 2816 3109 2756 2710 1811 1510

37 Tropojë 490 608 557 679 421 458

38 Vlorë 3022 3534 2617 2962 2144 1714

Shuma 65613 74854 61193 66402 44754 35715


SHuma sipas gjinive 171560 176971


Figura 3. Grafiku i subjekteve me BMI normale.

Figura 4. Grafiku i përqindjes së subjekteve me BMI normale.

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

AF AMU AML

Djem

Vajza

AF Vajza19%

AMU Vajza17%

AML Vajza13%

AML Djem10%

AMU Djem19%

AF Djem22%

BMI Normale

Tab. nr. 42 Paraqet numurin e nxënësve mbipeshë me indeksin e BMI-së 25-29.9

Nr. Qyteti AF (Mbipeshë) AMU (Mbipeshë) AML (Mbipeshë)


1 Berat 21 27 97 96 77 135

2 Bulqizë 8 6 12 41 25 25

3 Delvinë - - - - 7 8

4 Devoll 3 5 9 22 13 18

5 Dibër 6 10 42 37 24 15

6 Durrës 46 110 258 305 249 347

7 Elbasan 43 63 144 196 229 252

8 Fier 32 78 128 253 140 263

9 Gramsh 4 0 12 29 21 18

10 Gjirokastër 7 15 30 26 35 41

11 Has 0 4 11 17 52 34

12 Kamëz 26 39 109 128 84 132

13 Kavajë 38 27 52 91 59 58

14 Kolonjë 1 1 6 14 15 14

15 Korçë 18 36 94 136 173 119

16 Krujë 12 38 51 51 60 92

17 Kuçovë 10 9 25 26 12 25

18 Kukës 6 1 37 49 50 53

19 Kurbin 10 19 39 57 45 65

20 Lezhë 21 31 71 114 96 111

21 Librazhd 4 6 29 22 52 43

22 Lushnje 17 29 106 114 113 130

23 Malesia e Madhe 11 5 22 38 25 39

24 Mallakastër 0 0 1 0 - -

25 Mat 1 4 27 22 46 50

26 Mirditë 5 1 21 14 33 44

27 Peqin 2 7 29 38 27 44

28 Përmet 1 8 22 27 13 22

29 Pogradec 8 14 26 53 51 87

30 Pukë 3 4 7 15 20 23

31 Sarandë 9 26 29 51 49 56

32 Skrapar 2 3 10 9 14 23

33 Shkodër 13 73 175 247 141 195

34 Tepelenë 2 4 15 15 22 33

35 Tiranë 139 205 421 626 463 649

36 Tirana Qark 21 30 96 90 108 169

37 Tropojë 3 8 10 28 34 28

38 Vlorë 29 32 91 144 262 262

Shuma 582 978 2365 3241 2803 3722




Figura 5. Grafiku i subjekteve me mbipeshë.

Figura 6. Grafiku i përqindjes së subjekteve mbipeshë.

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

AF AMU AML

Djem

Vajza

AF Vajza4%

AMU Vajza17%

AML Vajza20%

AML Djem28%

AMU Djem24%

AF Djem7%

Subjektet mbipeshë

Tab. nr. 43 Paraqet numrin e nxënësve me vlerësimin e BMI-së 30+ (obezë)

Nr. Qyteti AF (Obezë) AMU (Obezë) AML (Obezë)


1 Berat 3 1 16 33 5 16

2 Bulqizë 0 2 3 4 3 1

3 Delvinë - - - - 2 0

4 Devoll 0 0 0 3 4 6

5 Dibër 1 0 3 4 7 3

6 Durrës 5 5 35 55 38 59

7 Elbasan 7 26 34 39 40 43

8 Fier 18 0 31 0 30 36

9 Gramsh 0 0 9 1 1 3

10 Gjirokastër 0 1 7 10 8 6

11 Has 0 0 1 3 2 4

12 Kamëz 5 8 10 16 12 12

13 Kavajë 11 10 30 23 8 6

14 Kolonjë 0 0 0 2 0 2

15 Korçë 0 3 15 22 25 21

16 Krujë 2 5 7 14 10 18

17 Kuçovë 0 4 4 4 3 4

18 Kukës 1 0 8 5 3 0

19 Kurbin 1 2 10 9 7 9

20 Lezhë 3 6 21 29 16 18

21 Librazhd 0 0 1 1 4 5

22 Lushnje 1 4 14 22 15 36

23 Malesia e Madhe 5 2 3 6 3 18


25 Mat 0 0 4 7 8 3

26 Mirditë 0 0 1 2 1 5

27 Peqin 1 0 1 6 4 3

28 Përmet 0 1 1 0 0 2

29 Pogradec 1 2 13 14 7 7

30 Pukë 0 0 2 1 1 0

31 Sarandë 1 3 5 8 6 17

32 Skrapar 0 1 2 0 3 3

33 Shkodër 1 13 24 65 25 40

34 Tepelenë 0 1 1 1 6 8

35 Tiranë 27 33 85 98 76 112

36 Tirana Qark 2 3 11 10 8 17

37 Tropojë 1 2 1 4 4 4

38 Vlorë 3 3 10 29 14 36

Shuma 100 150 423 550 409 583




Figura 7. Grafiku i subjekteve obezë.

Figura 8. Grafiku i përqindjes së subjekteve obezë.

0

100

200

300

400

500

600

AF AMU AML

Djem

Vajza

AF Vajza5%

AMU Vajza19%

AML Vajza18%

AML Djem26%

AMU Djem25%

AF Djem7%

Subjektet obezë

Tab. nr. 44 Paraqet në përqindje numrin e nxënësve me masë trupore normale për secilin

qytet

Nr. Qyteti AF (BMI normale %) AMU (BMI Normale%) AML (BMI normale%)


1 Berat 99.17 99.02 95.39 94.97 95.56 91.60

2 Bulqizë 99.01 99.20 97.62 94.82 92.62 93.54

3 Delvinë - - - - 93.43 93.16

4 Devoll 99.53 99.22 98.44 95.72 95.69 93.87

5 Dibër 99.47 99.28 96.71 97.13 94.76 96.07

6 Durrës 99.21 98.43 94.98 94.52 93.44 86.86

7 Elbasan 98.96 98.22 95.87 94.98 92.48 88.55

8 Fier 98.79 98.39 95.88 93.98 93.54 85.71

9 Gramsh 99.48 100 96.94 95.76 95.31 95.89

10 Gjirokastër 98.72 97.39 92.93 92.89 90.38 86.68

11 Has 100 99.36 98.06 96.88 88.20 88.27

12 Kamëz 99.24 99.02 96.57 96.40 94.73 90.77

13 Kavajë 97.22 97.89 93.75 92.33 92.41 89.6

14 Kolonjë 99.56 99.59 97.14 92.95 92.26 91.92

15 Korçë 99.35 98.73 95.68 94.37 90.28 90.22

16 Krujë 98.97 97.57 95.79 95.50 93.66 90.17

17 Kuçovë 98.51 98.05 94.98 95.40 97.19 93.52

18 Kukës 99.61 99.95 97.49 97.46 95.11 93.06

19 Kurbin 99.18 98.69 96.37 95.70 95.07 91.88

20 Lezhë 98.32 98.16 94.59 93.05 92.88 86.76

21 Librazhd 99.66 99.51 97.17 98.04 94.88 94.66

22 Lushnje 99.39 99.09 95.64 95.48 93.37 89.95

23 Malesia e Madhe 97.39 98.35 96.49 93.49 92.09 85.07

24 Mallakastër 100 100 94.44 100 - -

25 Mat 99.90 99.34 97.47 97.84 93.80 93.81

26 Mirditë 98.97 99.82 96.0 97.28 92.46 89.74

27 Peqin 99.56 99.09 95.77 91.12 92.58 86.49

28 Përmet 99.74 97.93 93.11 93.67 95.84 92.0

29 Pogradec 99.42 99.25 97.06 95.39 94.60 92.87

30 Pukë 99.24 99.08 97.87 96.02 94.11 92.65

31 Sarandë 98.96 97.76 96.0 93.97 92.21 81.37

32 Skrapar 99.41 98.98 96.80 97.96 94.23 90.68

33 Shkodër 98.56 97.45 93.52 91.35 91.97 86.29

34 Tepelenë 99.50 98.69 96.33 96.70 92.0 87.94

35 Tiranë 98.27 97.63 94.17 92.11 92.82 87.96

36 Tirana Qark 99.19 98.95 96.26 96.44 93.98 89.03

37 Tropojë 99.19 98.38 98.06 95.50 91.72 93.47

38 Vlorë 98.95 98.77 96.28 94.48 93.87 85.19

Mestaraja 99.12 98.76 96.04 95.18 93.39 90.20

Mes. sipas arsimit 98.94 95.61 91.80

Mes. sipas gjinive 96.18 94.71

Vlera mesatare 95.45

Tab. nr. 45 Paraqet numrin e nxënësve me normën mbipeshë të BMI-së në % (BMI +25)

Nr. Qyteti AF (Mbipeshë %) AMU (Mbipeshë %) AML (Mbipeshë %)


1 Berat 0.81 0.94 3.95 3.73 4.16 7.50

2 Bulqizë 0.98 0.59 1.89 4.71 6.14 6.20

3 Delvinë - - - - 5.10 6.83

4 Devoll 0.46 0.78 1.56 3.76 3.29 4.59

5 Dibër 0.45 0.71 3.06 2.58 4.27 3.26

6 Durrës 0.70 1.50 4.41 4.64 5.69 11.2

7 Elbasan 0.88 1.25 3.33 3.54 6.39 9.77

8 Fier 0.77 1.60 3.31 6.01 5.31 12.56

9 Gramsh 0.51 0 1.74 4.09 4.46 3.52

10 Gjirokastër 1.27 2.44 5.72 5.12 7.82 11.61

11 Has 0 0.63 1.77 2.64 11.35 10.49

12 Kamëz 0.63 0.80 3.13 3.19 4.60 8.45

13 Kavajë 2.15 1.53 3.95 6.19 6.68 9.35

14 Kolonjë 0.43 0.40 2.85 6.16 7.73 7.07

15 Korçë 0.65 1.17 3.71 4.83 4.48 8.31

16 Krujë 0.87 2.14 3.70 3.46 5.42 8.21

17 Kuçovë 1.55 1.34 4.32 3.98 2.24 5.58

18 Kukës 0.33 0.04 2.05 2.30 4.61 6.93

19 Kurbin 0.73 1.18 2.88 3.71 4.26 7.12

20 Lezhë 1.46 1.54 4.16 5.53 6.09 10.53

21 Librazhd 0.33 0.49 2.72 1.87 4.74 4.77

22 Lushnje 0.57 0.79 3.84 3.78 5.84 7.86

23 Malesia e Madhe 1.79 1.17 3.08 5.62 7.06 10.21

24 Mallakastër 0 0 5.55 0 - -

25 Mat 0.09 0.65 2.19 1.63 5.27 5.83

26 Mirditë 1.02 0.18 3.79 2.37 7.31 9.21

27 Peqin 0.29 0.91 4.08 5.07 6.45 12.64

28 Përmet 0.25 1.83 6.58 6.32 4.15 7.33

29 Pogradec 0.51 0.80 1.95 3.64 4.74 6.59

30 Pukë 0.76 0.92 1.65 3.73 5.60 7.34

31 Sarandë 0.93 2.0 3.38 5.21 8.47 14.28

32 Skrapar 0.58 0.76 2.66 2.04 4.74 8.24

33 Shkodër 1.33 2.16 5.69 7.09 6.82 11.37

34 Tepelenë 0.50 1.04 3.44 3.08 6.28 9.71

35 Tiranë 1.44 2.03 4.85 6.22 6.17 10.27

36 Tirana Qark 0.74 0.95 3.35 3.20 5.60 9.96

37 Tropojë 0.16 1.29 1.76 6.81 7.42 5.71

38 Vlorë 0.95 0.89 3.35 4.59 5.52 13.02

Mestaraja 0.75 1.07 3.39 4.12 5.74 8.47



Vlera mesatare 3.92

Tab. nr. 46 Paraqet numrin e nxënësve me normën obezë sipas BMI-së në % (BMI +30)

Nr. Qyteti AF (Obezë %) AMU (Obezë %) AML (Obezë %)


1 Berat 0.01 0.03 0.65 1.28 0.27 0.88

2 Bulqizë 0 0.19 0.47 0.45 0.73 0.24

3 Delvinë - - - - 1.45 0

4 Devoll 0 0 0 0.51 1.01 1.53

5 Dibër 0.07 0 0.21 0.27 1.18 0.65

6 Durrës 0.07 0.06 0.59 0.83 0.86 1.9

7 Elbasan 0.14 0.51 0.78 0.83 1.11 1.66

8 Fier 0.43 0 0.80 0 1.13 1.72

9 Gramsh 0 0 1.30 0.24 0.21 0.58

10 Gjirokastër 0 0.16 1.33 1.97 1.78 1.69

11 Has 0 0 0.16 0.46 0.43 1.23

12 Kamëz 0.12 0.16 0.28 0.39 0.65 0.76

13 Kavajë 0.62 0.56 2.28 1.54 0.90 0.96

14 Kolonjë 0 0 0 0.88 0 1.01

15 Korçë 0 0.09 0.59 0.78 1.22 1.46

16 Krujë 0.14 0.28 0.50 0.96 0.90 1.60

17 Kuçovë 0 0.59 0.69 0.61 0.56 0.89

18 Kukës 0.05 0 0.44 0.23 0.27 0

19 Kurbin 0.07 0.12 0.74 0.58 0.66 0.98

20 Lezhë 0.20 0.29 1.23 1.40 1.01 1.70

21 Librazhd 0 0 0.09 0.08 0.36 0.55

22 Lushnje 0.03 0.11 0.50 0.73 0.77 2.17

23 Malesia e Madhe 0.81 0.46 0.42 0.88 0.84 4.71


25 Mat 0 0 0.32 0.52 0.91 0.35

26 Mirditë 0 0 0.18 0.33 0.18 1.04

27 Peqin 0.14 0 0.14 0.80 0.95 0.86

28 Përmet 0 0.23 0.29 0 0 0.66

29 Pogradec 0.06 0.11 0.97 0.96 0.65 0.53

30 Pukë 0 0 0.47 0.24 0.28 0

31 Sarandë 0.10 0.23 0.58 0.81 1.03 4.33

32 Skrapar 0 0.25 0.53 0 1.01 1.07

33 Shkodër 0.10 0.38 0.78 1.86 1.21 2.33

34 Tepelenë 0 0.26 0.23 0.21 1.71 2.35

35 Tiranë 0.28 0.32 0.97 1.07 1.01 1.77

36 Tirana Qark 0.07 0.09 0.38 0.36 0.42 1.0

37 Tropojë 0.20 0.32 0.17 0.56 0.87 0.82

38 Vlorë 0.09 0.33 0.37 0.93 0.61 1.79

Mestaraja 0.10 0.17 0.55 0.66 0.79 1.29



Vlera mesatare 0.59

Tab. nr. 47 Paraqet tabelën përmbledhëse të vlerësimit të nxënësve në normal, mbipeshë dhe

obezë në %.

ARSIMI

Subjektet

BMI Normale

(%

Mbipeshë

(%)

Obezë

(%)

AF Vajza 98.97 0.87 0.15

Djem 98.52 1.28 0.19

Vajza + Djem 98.73 1.09 0.17

AMU Vajza 95.64 3.69 0.66

Djem 94.60 4.62 0.78

Vajza + Djem 95.10 4.42 0.73

AML Vajza 93.30 5.84 0.85

Djem 89.24 9.30 1.45

Vajza + Djem 91.45 7.42 1.12

Tab. nr. 48

Gjinia BMI normale

Mbipeshë

Obezë

Vajza (në %) 96.25 3.23 0.52

Djem (në %) 95.05 4.26 0.69

Total Vajza+Djem

(në %)

95.64 3.75 0.61

Figura 9. Grafiku i klasifikimit sipas BMI të subjekteve Vajza.

Figura 10. Grafiku i klasifikimit sipas BMI të subjekteve Djem.

BMI Normale96%

Mbipeshë3%

Obezë1%

Vajza

BMI Normale95%

Mbipeshë4%

Obezë1%

Djem

Figura 11. Grafiku i klasifikimit të gjithë subjekteve sipas BMI.

13.2 Vlerësimi i masës dhe gjatësisë trupore në nivel minimal, maksimal dhe mesatar

Një aspekt tjetër me rëndësi është paraqitja e të dhënave në drejtim të masës trupore, gjatësisë

trupore dhe BMI-së në nivelit maksimal, minimal, mesatar dhe mesatarja e përgjithshme. Për

këtë gjë na vijnë në ndihmë tabelat nr. 49,50 dhe 51. Në to janë dhënë nivelet e paraqitura dhe

në cilin qytet të vendit tonë pikasen këto shifra.

Tab. nr. 49

Masa trupore

(kg)

AF AMU AML


Max. 30.03 Tiranë 38.5 Skrap. 49.12 Kavajë 52.15 Shkod 58.5 Tepel. 68.84 M.Mad

Min. 25.2 Mall. 25.24 Mall. 40.55 Mall. 46.63 Mall. 51.3 Kuçov 58.33 Kamëz

Mesatare 28.24 29.68 46.09 47.71 54.72 64.6

Mes./Arsim 28.96 46.9 59.66

Mesatare totale 45.17

BMI Normale 95%

Mbipeshë4%

Obezë1%

Subjektet: Vajza dhe Djem

Tab. nr. 50

Gjatësia trupore

(m)

AF AMU AML


Max. 1.34 Shkod 1.35 M.Madh 1.59 M.Ma 1.65 Elbasan 1.66 M.Ma 1.77 M.Ma

Min. 1.28 Peqin 1.26 Mall. 1.51 Mall. 1.52 Mall. 1.60 Skrap 1.71 Bulqizë

Mesatare 1.31 1.32 1.56 1.58 1.62 1.74

Mes./Arsim 1.32 1.57 1.68


Tab. nr. 51

BMI

(kg/m²)

AF AMU AML


Max. 17.2 Shkod 17.5 M.Madh 19.6 Gjirok 22.4 Gjirok. 21.9 Has 22.0 M.M,Vl,Lu

Min. 15.0 Mall. 15.7 Mall. 17.5 Mall. 17.4 Mall. 19.6 Kuç 20.3 Dibër

Mesatare 16.3 16.7 18.9 18.9 20.7 21.3

Mes./Arsim 16.5 18.9 21.0


12.2 Perimetri i belit

Indeksi i perimetrit të belit është e dhëna e dytë për vlerësimin e masës trupore, indeks ky që

ka lidhje shumë të qendrueshmë me BMI-në. Ndërkohë, duhet thënë se të dy këto indekse

plotësojnë njëra tjetrën. Ka nxënës që kanë masën muskularë të madhe dhë si rrjedhojë e saj

ata mund të konsiderohen mbi peshë, por kur masim perimetrin e belit atëhere sqarohemi

përfundimisht. Perimetri i belit na duhet edhe për të vlerësuar masën trupore të shëndetshme

me atë jo të shëndetshme. Nëse biem nga masa trupore disa kg. nëpërmjet përdorimit të dietave

atëhere perimetri i belit nuk ndryshon dhe për rjedhojë kemi ulur masën muskulare. Ky

praktikim, pra ulja e masës trupore nëpërmjet dietave, nuk mund të këshillohet si e

shëndetshme.

Tab.nr. 52

Perimetri belit

(cm)

AF AMU AML


Max. 61.37 Sar. 67.42 Bulqiz 69.7 Kukës 72.21 Kava 73.87 Kav 80.38 Gjirok.

Min. 55.58 Pogr. 55.51 Pogr. 63.97 Mird 64.54 Skra 66.45Mird 69.73 Kamëz

Mesatare 57.93 59.79 66.92 68.63 69.85 75.39

Mes./Arsim 58.86 67.78 72.62


12.3 Perimetri mbi gluteus dhe raporti midis perimetrit të belit dhe mbi gluteus

Indeksi i tretë që grupi i autorëve ka nxjerrë është raporti i perimetrit të belit me atë mbi gluteus.

Edhe ky indeks ka një rëndësi të konsiderueshme pasi plotëson maksimalisht pasqyrën e

vlerësimit të masës trupore. Një mësues i edukimit fizik duhet të përdorë të tre këto indekse

me qëllim që të plotësojë kuadrin e vlerësimit të masës trupore, vlerësim ky që është i

rekomanduar nga të gjithë institucionet shkencore e metodologjike në shtetet e përparuara

euroatlantike. Studimi i treguesve antropometrikë na shërben jo vetëm për vlerësimin e

ndërtimit trupor të nxënësve, por njëherësh na sqaron dhe për përbërësit truporë të nxënësve.

Pra, mësuesi i edukimit fizik nuk duhet të jetë vetëm një praktikues dhe këshillues i mirë i

ushtrimeve fizike e funksionale, por duhet të jetë dhe një sqarues për ndërtimin dhe përbërësit

truporë të nxënësve.

Më poshtë janë dhënë tabelat 53 dhe 54 që prezantojnë të dhëna për perimetrin e mbi gluteus

dhe të raportit të dy perimetrave. Në këto tabela janë dhënë nivelet maksimale, minimale,

mesatare dhe të mesatarve sipas arsimit.

Tab. nr. 53

Perimetri gluteus

(cm)

AF AMU AML


Max. 78.0 Gram 73.62 Kav. 86.32 Tiran 87.51 Pogr 95.06 Shkod 95.76 Gjirok.

Min. 63.33 Kav 66.05 Mall. 79.1 Bulqiz 75.69 Skra 86.33Kukës 84.51 Kamëz

Mesatare 69.0 69.40 83.72 81.60 91.49 90.70

Mes./Arsim 69.20 82.66 91.10


Tab. nr.54

Raporti Pk/Pg AF AMU AML


Max. 0.87 Libr. 0.88 Kol,Has. 0.83 Kuk. 0.87 Kuk. 0.88 Kuçov 0.86 Bulqizë

Min. 0.80 Sr, Pg 0.81 Pogr. 0.78 Gjir. 0.81 Pogr 0.71 Lezhë 0.80 Vlorë

Mesatare 0.84 0.86 0.80 0.84 0.77 0.83

Mes./Arsim 0.85 0.82 0.80


Raporti i belit me gjatësinë trupore

Ky indeks llogaritet duke pjestuar masën e belit me gjatësin trupore. Raporti mund t’ju japë një

vlerësim më të saktë shëndetësor për nxënësit veçanërisht të moshave mbi 15 vjeç. Ky raport

nën 50.0% konsiderohet përgjithësisht i shëndetshëm. Pra, në se jemi në gjatësinë trupore

1.60m. atëhere perimetri i belit duhet të jetë nën 80 cm. Për vajza që duan të kenë një trup për

tu marrë me moden kërkohet që ky perimetër të jetë sa 33% e gjatësisë trupore. Udhëzimet

momentale, siç jepen nga OBSH, ose Instituti USA për zemrën, mushkëritë dhe gjakun, të cilat

japin vlera për perimetrin e belit. Raporti 50% ka të njëjtin risk në rritje të madhe si dikush me

BMI = 30. Raporti i belit me gjatësinë trupore dhe e BMI-së janë dy indekse që na bëjnë me

dije për shëndetin e nxënësve. Për të rritur saktësinë e vlerësimit të shëndetit të nxënësve ne

kemi testuar nxënësit dhe në indeksin e tretë që është raporti i perimetrit të belit me atë mbi

gluteus. Në literaturën e kohës gjenden pikërisht këto tre indekse për vlerësimin e shëndetit të

nxënësve.

Konkluzionet dhe shifrat u morën nga Au J Cliu Nutr 2002 76 743. Një perspektivë interesante

në lartësinë trupore dhe belit si raport mundësohen nga Int J Obes Relat Metab Disord 2003

maj,27(5);610-6. Gjithashtu mund të shikoni Prev Med. 2005 shkurt; 40(2); 216-20 Hsieh SD,

Muto T, Superioriteti i raportit bel me gjatësinë trupore si një indeks antropometrik për

vlerësimin e riskut koronar (faktorët) midis meshkujve dhe femrat. Ndërsa një e dhënë

interesante është raporti i uljes 1cm. nga vija e belit, e cila reflekton në rënien e 1 kg. të masës

trupore. Këtë të dhënë ekselente në fuqinë parashikuese të raportit bel-masë trupore na e

rekomandon kapiteni Steven Sëiderski në institutin teknologjik të forcave ajrore USA.

Njëherësh me interes është dhe gjetja e masës dhjamore në trupin e nxënësve. Bazuar në

studimet e mësipërme mund të llogarisim % e dhjamit në trup. Këtë vlerësim mund ta japim

nëpërmjet ekuacioneve të regresit të dhëna nga Instituti USA për zemrën, mushkëritë dhe

gjakun.

Për femra: 10 x (-76.76 + 4.15 x belin – 0.82 x gjatësinë trupore) përmbi masën trupore

Për meshkuj: 10 x (-98.42 + 4.15 x belin – 0.82 x gjatësinë trupore) përmbi masën trupore

Llogaritja e dhjamit në trup bazohet si në masën trupore dhe masën e belit, ashtu dhe në raportet

që dalin nga përllogaritja e masës së belit me gjatësinë trupore. Nëse ulim vlerën për masën

trupore pa ndryshuar atë të belit, llogaritja konsiderohet si humbje e masës muskulare dhe si

rrjedhojë përqindja e dhjamit në trup rritet. Këshilli USA i ushtrimeve rekomandon se dhjami

në trupin e meshkujve duhet të jetë 6-25% dhe për femra duhet të jetë 14-31%

12.4 Numri i nxënësve të regjistruar dhe të testuar në rang kombëtar

Tab. nr. 55

Nr. DAR/ZA

Numri i nxenesve te rregjistruar

AF Vajza-Djem

AMU Vajza-Djem

AML Vajza-Djem

1 Berat 11116 3307 1488 2 Bulqize 4446 1184 611 3 Delvine 1118 263 161

4 Devoll 2671 863 369 5 Diber 8522 2167 1214 6 Durres 24869 5518 3141 7 Elbasan 20985 5700 3000 8 Fier 18276 4161 2335 9 Gramsh 2957 1074 390 10 Gjirokaster 3176 994 431 11 Has 2459 810 311 12 Kamez 17379 4021 2191 13 Kavaje 7309 1827 963 14 Kolonje 931 392 137 15 Korce 11999 2743 1530 16 Kruje 7921 2292 1022 17 Kucove 2935 1022 410 18 Kukes 7166 2227 1029 19 Kurbin 5924 2134 835 20 Lezhe 7638 2227 1060 21 Librazhd 7138 2432 967 22 Lushnje 12707 4001 1693 23 Malesi e Madhe 3263 1044 512 24 Mallakaster 3415 772 469 25 Mat 5508 1962 838 26 Mirdite 2296 794 325 27 Peqin 3026 808 433 28 Permet 1620 643 264 29 Pogradec 7139 2628 936 30 Puke 2183 756 369 31 Sarande 4401 1060 498 32 Skrapar 1696 597 250 33 Shkoder 16874 4095 2251 34 Tepelene 2048 741 266 35 Tirane Bashki 48407 13275 5992 36 Tirane Rreth 14864 3706 1938 37 Tropoje 2844 1019 412 38 Vlore 13141 3350 1729

REPUBLIKA 322367 88609 42770

Total 453746

56

Nr. DAR/ZA

Numri i nxenesve te testuar

AF Vajza-Djem

AMU Vajza-Djem

AML Vajza-Djem

Nr. Total Vajza-Djem

1 Berat 5473 5020 3645 14138 2 Bulqize 1820 1502 810 4132 3 Delvine 254 254 4 Devoll 1282 1161 787 3230 5 Diber 2734 2801 1051 6586 6 Durres 13849 12436 7466 33751 7 Elbasan 9860 9008 6158 25026 8 Fier 9003 8068 4726 21797 9 Gramsh 1568 1396 981 3945 10 Gjirokaster 1163 1031 800 2994 11 Has 1195 1261 782 3238 12 Kamez 8905 7485 3386 19776 13 Kavaje 3524 2801 1503 7828 14 Kolonje 476 437 392 1305 15 Korce 5844 5340 3471 14655 16 Kruje 3146 2824 2225 8195 17 Kucove 1344 1231 982 3557 18 Kukes 3963 3925 1848 9736 19 Kurbin 2962 2886 1967 7815 20 Lezhe 3440 3763 2628 9831 21 Librazhd 2415 2267 1995 6677 22 Lushnje 6607 5766 3584 15957 23 Malesi e Madhe 1040 1390 736 3166 24 Mallakaster 31 34 65 25 Mat 1662 2573 1729 5964 26 Mirdite 1039 1143 929 3111 27 Peqin 1448 1459 766 3673

28 Permet 825 761 613 2199 29 Pogradec 3302 2784 2394 8480 30 Puke 831 825 670 2326 31 Sarande 2258 1835 970 5063 32 Skrapar 736 816 574 2126 33 Shkoder 4349 6552 3782 14683 34 Tepelene 784 922 690 2396 35 Tirane Bashki 19674 17866 13824 51364 36 Tirane Rreth 5981 5673 3623 15277 37 Tropoje 1112 1279 949 3340 38 Vlore 6632 5853 4296 16781 REPUBLIKA 142277 134174 87986 364437

Total 364437

Konkluzione të përgjithshme

1. Numri i nxënësve të testuar për realizimin e këtij studimi është 364437. Sipas arsimit

parauniversitar janë: AF ka gjithsej 142277 nxënës prej të cilëve janë 66295 vajza dhe

75982 djem. Pra janë 46.6% vajza dhe 53.4% djem. Në arsimin e mesëm të ulët janë

gjithsej 134174 nxënës prej të cilëve janë 63981 vajza dhe 70193 djem. Pra, janë

47.69% vajza dhe 52.31% djem. Në arsimin e mesëm të lartë janë testuar gjithsej 87986

nxënës prej të cilëve 47966 vajza dhe 40020 djem ose 54.52% vajza dhe 45.48% djem.

Nga numri i përgjithshëm janë testuar 39% nxënës nga arsimi fillor, 36.82% nga arsimi

i mesëm i ulët dhe 24.18% nga arsimi i mesëm i lartë.

2. Sipas ndërtimit trupor, numri i nxënësve me masë trupore normale, mbipeshë dhe obezë

për arsimin fillor është; për vajza ka 98.97% me masë trupore normale, 0.87% mbi

peshë dhe 0.15% obezë. Pra, janë gjithsej 65613 vajza me peshë normale, 582 vajza

mbi peshë dhe 100 të tjera obeze. Për djem ka 98.52% me masë trupore normale, 1.28%

me mbi peshë dhe 0.19% obezë. Pra, janë gjithsej 74854 djem me peshë normale, janë

978 mbi peshë dhe 150 të tjerë obezë.

3. AMU për vajza ka 95.64% me masë trupore normale 3.69% mbi peshë dhe 0.66%

obezë. Janë të testuar gjithsej 63981 vajza prej të cilave janë me mbipeshë 2365 nxënëse

dhe 423 të tjera obezë. Për djem janë të testuar 70193 nxënës, prej të cilëve janë mbi

peshë 3241 djem ose 4.62% dhe obezë 550 të tjerë ose 0.78%

4. AML për vajza janë 93.3% me peshë normale, 5.84% mbi peshë dhe 0.85% të tjerë janë

obezë. Për djem janë 89.24% me peshë normale, 9.30% me mbipeshë dhe 1.45% obezë.

Janë testuar gjithsej 87986 nxënës, prej të cilëve janë me peshë normale 80469 nxënës,

6525 nxënës mbi peshë dhe 992 të tjerë obezë. Pra, nxënësit e arsimit të mesëm të lartë

kanë përqindjen më të lartë të nxënësve mbi peshë dhe obezë.

5. Pavarësisht se janë testuar 24.18% e numrit të përgjithshëm të nxënësve në arsimin e

mesëm të lartë, ata kanë 53.79% të nxënësve mbi peshë dhe 50.48% të nxënësve obezë.

Kjo vërteton atë se pikërisht në moshat mbi 15 vjeç shfaqen ndryshime jopozitive të

ndërtimit trupor. Njëherësh, pavarësisht se numri i nxënësve në vendin tonë është ulur

shumë dhe si rezultat i reformit të sistemit të mësimit të edukimit fizik në vendin tonë

sërisht duhet të theksojmë se çështja e obezitetit është për tu marrë në konsideratë dhe

se kjo reformë e edukimit fizik duhet të thellohet.

6. Sipas qyteteve çështaj e mbipeshës dhe e obezitetit është më prezente në qytetet e

mëdha. Kështu vetëm në 7 qytetet e mëdha të vendit tonë janë 58.6% e nxënësve me

mbi peshë dhe 57.8% e nxënsve obezë. Nëse do ta krahasojmë me numrin e nxënësve

të testuar do të vërejmë një ndryshim ende më të ndjeshëm. Në qytetet e Tiranës (qytet),

Durrësit, Elbasanit, Korçës, Fierit, Shkodrës dhe Vlorës janë testuar 181600 nxënës ose

49.8% e numrit të përgjithshëm të nxënësve në rang Republike, ndërsa nxënësit mbi

peshë dhe obezë janë 58.6% dhe 57.8% e numrit të përgjithshëm. Analiza e këtyre

shifrave na shpie në përfundimin se me mbipeshën dhe obezitetin janë më të rrezikuar

qytetet e mëdha të vendit tonë. Ky përfundim përkon edhe me studimet e shumë

vendeve të tjera euroatlantike (1,2,3,8,9,10,18).

7. Mbipesha dhe obeziteti në vendin tonë ze 3.75% për vajza dhe 4.95% për djem, ndërsa

në total kjo shifër është 4.36%. Nëse do ta krahasojmë më shtetet europiane do të

vërejmë një nivel më të ulët të mbipeshës në vendin tonë. Nëse mesatarja e 15 shteteve

më të zhvilluara të kontinentit tonë këtë shifër e kanë mbi 10%, ne ekemi vetëm 4.36%.

8. Studimet e kryera nga Instituti i Shëndetit Publik dhe disa të tjera me grup autorësh e

kanë evidentuar gjendjen e mbipeshës dhe obezitetit me mbi 10% në vendin tonë. Shifra

që ka dalë nga studimi ynë është 4.36%. Vërtetësia e kësaj shifre ka lidhje me numrin

e madh të nxënësve të testuar që është mbi 80% e numrit të përgjithshëm të nxënësve

të regjistruar në vendin tonë gjatë vitit 2015, numur ky që është më i madhi dhe më i

pakrahasuara me të gjithë shtetet e vendeve të tjera në Europë dhe më tej.

9. Konkluzion tjetër me rëndësi është dhe njësimi i metodologjisë së matjes së treguesve

atropometrikë në të gjithë vendin tonë. Pa përjashtim të gjithë mësuesit e edukimit fizik

janë trainuar teorikisht dhe praktikisht për njësimin e koncepteve të edukimit fizik dhe

njëhësimin e metodologjisë së matjeve antropometrike, fizike dhe funksionale. Gjatë

këtyre 2-3 viteve është bërë një punë e pakrahasuar më parë në drejtim të

mirëfunksionimit të edukimit fizik falë edhe strategjise së edukimit fizik të miratuar

shkallë shkallë dhe punës së MAS.

Documents

Studimi i Treguesve dhe Indekseve Antropometrikë