STG CONFIDENTIEEL

Directie OperatiënKoninklijke landmachtAfd. Inlichtingen en VeiligheidSectie Inlichtingen

SUPINTREPEnclaves ZEPA en SREBRENICA

Standdatum: 07 maart 1994

STG CONFIDENTIEEL

-

STG CONFIDENTIEEL

SUPINTREP ENCLAVES SREBRENICA en ZEPA

ALGEMEEN.

1. Nadat de EG in 1992 had besloten om SLOVENIË en KROATIË teerkennen, werd ook onder de bevolking van BOSNIE-HERZEGOWINAeen referendum gehouden. Een meerderheid van de bevolking ver-klaarde zich voor zelfstandigheid. Het referendum werd echtergeboycot door de Bosnische Serviërs, die aansluiting wildenbij de FEDERALE REPUBLIEK JOEGOSLAVIË. Nadat de republiekBOSNIE-HERZEGOWINA was erkend door de EG, werden er door hetBosnische parlement en de FEDERALE REPUBLIEK afspraken gemaaktom de troepen van het JNA (het leger van het voormalige JOEGO-SLAVIË), die zich nog op het grondgebied van BOSNIE-HERZEGO-WINA bevonden, terug te trekken naar de FEDERALE REPUBLIEK. Indie tijd waren er naar schatting ongeveer 90.000 soldaten vanhet JNA aanwezig, waarvan er ongeveer 15.000 zijn teruggetrok-ken. De rest van de troepen werd in BOSNIË gedemobiliseerd ende wapens werden overgenomen door de Bosnische Serviërs. Demoslims kregen nauwelijks materieel in handen. De BosnischeServiërs veroverden in snel tempo ongeveer 70% van het grond-gebied van BOSNIE-HERZEGOWINA. Omdat de moslims en de Bos-nische Kroaten op veel plaatsen een verbond waren aangegaanwerd voorkomen dat de Serviërs de hele republiek veroverden.Om toch een zo groot mogelijk deel van BOSNIE-HERZEGOWINA totServisch gebied te maken voerden de Bosnische Serviërs op veelplaatsen etnische zuiveringen uit, waarbij moslims en Bosni-sche Kroaten werden verdreven uit door hen veroverd grondge-bied.

HET ONTSTAAN VAN DE ENCLAVES.

2. Door de etnische zuiveringen werden naar schatting 2 mil-joen moslims op de vlucht gejaagd. Veel van deze mensen zijngevlucht naar gebieden waar van oorsprong al een belangrijkgedeelte van de bevolking uit moslims bestond. Moslims woondenvan oudsher veelal in de steden. Zo ontstonden, vooral in hetoostelijke gedeelte van BOSNIE-HERZEGOWINA, een aantal encla-ves, met in enkele gevallen tienduizenden moslim vluchtelin-gen. Vanuit de omringende bergen worden deze dorpen veelaldoor Servische artillerie beschoten. Doordat deze dorpen nietof nauwelijks bereikt kunnen worden door voedseltransporten isde situatie van de vluchtelingen zeer slecht. De slechtesituatie van de bevolking in enkele enclaves werd in 1993 aande orde gesteld door de toenmalige commandant van het Bosnië-Herzegowina Command, Generaal Morillon. Door zijn bezoek aanhet dorp GORAZDE (zie afbeelding 1) werd de aandacht van dewereld gericht op deze situatie.

STG CONFIDENTIEEL- l -

STG CONFIDENTIEEL

3. Om de bevolking in de enclaves te beschermen tegen de be-schietingen en hun te voorzien van de eerste levensbehoeftenwerd in mei '93 door de VN, in resolutie 824, een zestalenclaves "aangewezen". De plaatsen SARAJEVO, BIHAC, ZEPA,

SREBRENICA, TUZLA en GORAZDE werden uitgeroepen tot beschermdegebieden, zogenaamde "safe havens". Volgens de resolutiemoeten de strijdende partijen rond de "safe havens" ontwapendworden. Dit is tot op heden nog niet volledig uitgevoerd.

4. VN-resolutie 836 van 4 juni 1993 maakt het mogelijk om debevolking in de enclaves via gewapende actie te beschermen.Omdat er niet voldoende troepen beschikbaar waren voor debescherming van de enclaves werden de enclaves ZEPA en SREBRE-NICA voorlopig toegevoegd aan de taken van respectievelijk hetOekraïense en het Canadese VN-bataljon. Deze taken zijn nutoebedeeld aan het aan UNPROFOR toegevoegde DUTCHBAT.

DE SITUATIE IN DE ENCLAVES.

5. In SREBRENICA (zie afbeelding 1,2,3 en 5) wonen ongeveer50.000 mensen. Hier zijn het afgelopen jaar 20.000 moslimvluchtelingen bijgekomen. De oorspronkelijke bevolking bestondvoor 65% uit moslims, voor 20% uit Bosnische Serviërs, en voor15% uit Bosnische Kroaten. De totale oppervlakte van de pocketbedraagt ca 145 vierkante kilometer. De pocket is alleen viade noordzijde toegankelijk. De afstand van de pocket totLUKAVAC bedraagt ruim 100 km. De watervoorziening is margi-naal, wat een van de grootste problemen is. Het rantsoenbedraagt 2 tot 3 liter per persoon per dag. Al het water moetworden gekookt voordat het kan worden gedronken. De medischevoorziening is de laatste tijd verbeterd. De dagelijkse voed-selbehoef te is 27 ton. Er is voldoende brandhout aanwezig voorverwarming. De gas- en electriciteitsvoorziening is voldoende,maar is in feite overbelast door de grote aantallen vluchte-lingen. Het tekort aan onderdak voor de vele vluchtelingen iseen groot probleem. Door VN-hulporganisaties zijn er weltentenkampen gebouwd, maar nog niet voldoende.

6. In ZEPA (zie afbeelding l, 2, 4 en 5) wordt het totaleaantal inwoners door VN-waarnemers geschat op ongeveer 10.000-12.000, inclusief vluchtelingen. De etnische verdeling isgelijk aan die van SREBRENICA. In de omgeving van ZEPA bestaateen groeiende zorg vanwege waterbesmetting. Volgens waarnemerskomt de ziekte "Hepatitis" steeds vaker voor. De voedsel- enwatervoorziening zijn voldoende. De dagelijkse voedselbehoefteis 5.4 ton. Ook medische voorzieningen zijn voldoende en debevoorrading hiervan is goed.Waarnemers hebben in ZEPA enkele weken geleden overleg gevoerdmet de plaatselijke autoriteiten over de organisatie van de

STG CONFIDENTIEEL- 2 -

STG CONFIDENTIEEL

plaatselijke politie, de rechtbank en de civiele verdediging.Er worden dus pogingen gedaan om het normale leven in het dorpte herstellen. Om het functioneren van DUTCHBAT te optimalise-ren is er nog al wat genie-inspanning benodigd. Met name de(slechte) wegen binnen de enclave dienen begaanbaar gemaakt teworden en de legeringsaccomodatie dient te worden uitgebreid.

INCIDENTEN EN KRACHTSVERHOUDINGEN IN EN ROND DE ENCLAVES.

7. In en rond de enclaves komen nog steeds schietincidentenvoor, hoewel het de laatste weken aanzienlijk rustiger is. Demeeste van de schietincidenten vinden plaats buiten de encla-ves (zie afbeelding 2.) en betreffen schotenwisselingen metkleinkaliberwapens. Een enkele keer is er sprake van hetgebruik van artillerie en mortieren.

8. Binnen de enclave SREBRENICA bevinden zich naar schatting1.500 Bosnische moslimstrijders, die mogelijk georganiseerdzijn in twee lichte infanteriebrigades, maar waarschijnlijkongeorganiseerd zijn. De moslims beschikken over enkele mor-tieren 82/120 mm, een onbekend aantal luchtdoelmitrailleurs en+. 2.000 handvuurwapens. Er zijn vermoedens dat de moslims inde enclave bovendien enkele stukken artillerie hebben.De eenheden van de Bosnische Serviërs die zich rond de enclavebevinden bestaan uit drie bataljons, behorende tot de BRATU-NAC-Brigade. Zij beschikken over drie tanks T-54/55, drieartilleriestukken 152/155 mm, negen stukken 105/122 mm, éénmeervoudige raketwerper M-77, vijf mortieren 120 mm en enkeletientallen mortieren 82 mm. Tevens hebben de Bosnische Ser-viërs een onbekend aantal stukken luchtafweergeschut.

9. Binnen de enclave "ZEPA hebben de moslims waarschijnlijkvier bataljons, die theoretisch al ontbonden zouden moetenzijn. Ze beschikken alleen nog over lichte mortieren en lichtehandvuurwapens.Buiten de enclave bevinden zich twee infanteriebataljons van,waarschijnlijk, de le (VRS) gemotoriseerde brigade, en éénbataljon dat tot de 2e (VRS) ROGATICA berginfanterie brigadebehoort.

DREIGING.

10. Zoals bekend bieden de enclaves ZEPA en SREBRENICA bij eengeforceerde aftocht onvoldoende vluchtmogelijkheden. De geïso-leerde positie en het geaccidenteerde terrein stellen eenmogelijke vijand in staat om met beperkte middelen tot blokka-des over te gaan. De "lifeline" SPLIT-LUKAVAC vormt een grotebelasting voor de konvooien vanwege de lange, slecht begaanba-re routes, die lopen door de gebieden van verantwoordelijkheidvan de drie strijdende partijen. De voedselkonvooien voor debevolking van BOSNIË-HERZEGOWINA blijven een doelwit voor destrijdende partijen, die trachten de konvooien te hinderen.

STG CONFIDENTIEEL- 3 -

STG CONFIDENTIEEL

De vijandelijkheden gericht tegen de enclaves zijn momenteelminimaal. Er zijn echter legio factoren die de relatieve rustkunnen verstoren.De heropening van het vliegveld TUZLA, afgedwongen met VN-machtsmiddelen, zal mogelijk leiden tot onstabiliteit in hetgebied dat betwist wordt door moslims en Bosnische Serviërs,dus ook in het gebied van DUTCHBAT.

STG CONFIDENTIEEL- 4 -

Afbeelding 1. Stg CONFIDENTIEEL

BOSNIË HERZEGOWINAmilitaire situatie

VOJVODINA

VELIKA-KLADUSA

JOHOVICA

GRADAftAC **

JEVIK

U SERVIË

TURBDon» Vakuf(Srobobran)

NOVTRAVNlK

PROZORQTOMISLAVGRAD

O(OUVNO)

Frontlijn

Onder VN controle

LEGENDA

MOSLIMS

KROATEN

SERVIËRS

Veilige gebieden cfmVN resolutie 836

Posayina Posavina corridor^

Gebied door geen van de partijen gedomineei

Door de Serviërsgewenste corridor

B-H mil.sit. (25.02.94)Stg CONFIDENTIEEL

Afbeelding 2. StQ CONFIDENTIEEL

Militaire situatie Srebrenica en Zepa

Stg CONFIDENTIEEL

Afbeelding 3.

VIEW TO THE SOUTHEAST OF SREBRENICAApproximate Viewing Azimuth 135°

Approximate Altitude 3.800 Meters Above Sea Level

» l^ **-. * *• t

'«.-* H

"(ele. 340 m.)

bO C •H •O 0) .O