T E P E - 0 2 1 0 4 กลุมสาระงานอาชีพและ ...krukird.com/TEPE_02104.pdf · 2016-02-25 · 1. ระบุ สาระและมาตรฐานการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยีอธิบายถึงความส

T E P E - 0 2 1 0 4 ก ล ม ส า ร ะ ง า น อ า ช พ แ ล ะ เ ท ค โ น โ ล ย : ค อ ม พ ว เ ต อ ร แ ล ะ เ ท ค โ น โ ล ยส า ร ส น เ ท ศ ( ส า ห ร บ ผ ส อ น ร ะ ด บ ป ร ะ ถ ม - ม ธ ย ม ศ ก ษ า )

1 | ห น า

ค ำน ำ

เอกสารหลกสตรอบรมแบบ e-Training กลมสาระงานอาชพและเทคโนโลย : คอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศ (ส าหรบผสอนระดบประถม -มธยมศกษา) เปนหลกสตรฝกอบรมภายใตโครงการพฒนาหลกสตรและพฒนาคร และบคลากรทางการศกษาโดยยดถอภารกจและพนทเปนฐานดวยระบบ TEPE Online โดยความรวมมอของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เพอพฒนาผบรหาร ครและบคลากรทางการศกษาใหสอดคลองกบความตองการขององคกร โดยพฒนา องคความร ทกษะทใชในการปฏบตงานไดอยางมคณภาพ โดยใชหลกสตรและวทยากรทมคณภาพ เนนการพฒนาโดยการเรยนรดวยตนเองผานเทคโนโลยการสอสารผานระบบเครอขายอนเทอรเนต สามารถเขาถงองคความรในทกททกเวลา

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

หวงเปนอยางยงวาหลกสตรอบรมแบบ e-Training กลมสาระงานอาชพและเทคโนโลย : คอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศ (ส าหรบผสอนระดบประถม -มธยมศกษา) จะสามารถน าไปใชใหเกดประโยชนตอการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาตามเปาหมายและวตถประสงคทก าหนดไว ทงนเพอยงประโยชนตอระบบการศกษาของประเทศไทยตอไป


2 | ห น า

สำรบญ

ค าน า 1 หลกสตร “กลมสาระงานอาชพและเทคโนโลย : คอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศ (ส าหรบผสอนระดบประถม-มธยมศกษา)”

3

รายละเอยดหลกสตร 4 ค าอธบายรายวชา 4 วตถประสงค 4 สาระการอบรม 4 กจกรรมการอบรม 4 สอประกอบการอบรม 5 การวดผลและประเมนผลการอบรม 5 บรรณานกรม 5 เคาโครงเนอหา 7 ตอนท 1 หลกสตรและสาระการเรยนร 9 ตอนท 2 รปแบบการจดการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย 11 ตอนท 3 กระบวนการเรยนรโดยใชสอ e-Learning 20 ตอนท 4 การวดและการประเมนผล ตอนท 5 การวจย

26 35

ใบงานท 1 42 ใบงานท 2 44 ใบงานท 3 46 ใบงานท 4 ใบงานท 5

47 49


3 | ห น า

หลกสตร

กลมสำระงำนอำชพและเทคโนโลย : คอมพวเตอรและเทคโนโลยสำรสนเทศ (ส ำหรบผสอนระดบประถม-มธยมศกษำ)

รหส TEPE-02103 ชอหลกสตรรำยวชำ กลมสาระงานอาชพและเทคโนโลย : คอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศ (ส าหรบผสอนระดบประถม-มธยมศกษา)

ปรบปรงเนอหำโดย

คณาจารยภาควชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ผทรงคณวฒตรวจสอบเนอหำ นายอปการ จระพนธ นางสาววนเพญ สจปตโต นางสาวพรนภา ศลปประคอง ผศ.ดร.ประกอบ กรณกจ


4 | ห น า

รำยละเอยดหลกสตร ค ำอธบำยรำยวชำ

อธบายความร ความเขาใจเกยวกบสาระ และมาตรฐานการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย การวเคราะหและสรปเชอมโยงความรมาประยกตในการจดการเรยนร อธบายถงรปแบบการจดการเรยนร พรอมทงตวอยางกระบวนการทสามารถน าไปใชในการเรยนการสอนงานอาชพและเทคโนโลย การจดการเรยนการสอนงานอาชพและเทคโนโลยผานกระบวนการเรยนการสอนบนเวบ รวมทงวธการวดและการประเมนของกลมสาระอาชพและเทคโนโลย และการวจยทางดานเทคโนโลยสารสนเทศตางๆ วตถประสงค

เพอใหผเขารบการอบรมสามารถ 1. ระบ สาระและมาตรฐานการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลยอธบายถงความส าคญ

ของจตสาธารณะทมตอการด าเนนชวตและสงคมได 2. วเคราะหและสรปเชอมโยงความรมาประยกตใชในการจดการเรยนรงานอาชพและ

เทคโนโลยอธบายแนวคดทฤษฏการพฒนาจรยธรรมแบบตางๆได 3. อธบายถงรปแบบการจดการเรยนรงานอาชพและเทคโนโลยไดอธบายการเสรมสราง

จตสาธารณะได 4. ยกตวอยางกระบวนการทน าไปใชในการเรยนการสอนสาระงานอาชพและเทคโนโลย

ไดสามารถอธบายและจดกจกรรมจตสาธารณะตามหลกสตรของการศกษาขนพนฐานได 5. อธบายถงกระบวนการเรยนร รปแบบการเรยนการสอนผานเวบได 6. อธบายความหมายของการวดและการประเมนผลได 7. บอกลกษณะของการประเมนตามสภาพจรงได 8. บอกความส าคญของเกณฑการใหคะแนน (Scoring Rubric) 9. จ าแนกประเภทของการวจยแบบตางๆได 10. บอกวตถประสงคของการวจยได 11. อธบายแนวทางการวจยทางดานเทคโนโลยสารสนเทศได

สำระกำรอบรม

ตอนท 1 หลกสตรและสาระการเรยนร ตอนท 2 รปแบบการจดการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ตอนท 3 กระบวนการเรยนรโดยใชสอ e-Learning ตอนท 4 การวดและการประเมนผล ตอนท 5 การวจย


5 | ห น า

กจกรรมกำรอบรม 1. ท าแบบทดสอบกอนการอบรม 2. ศกษาเนอหาสาระการอบรมจากสออเลกทรอนกส 3. ศกษาเนอหาเพมเตมจากใบความร 4. สบคนขอมลเพมเตมจากแหลงเรยนร 5. ท าใบงาน/กจกรรมทก าหนด 6. แสดงความคดเหนตามประเดนทสนใจ 7. แลกเปลยนเรยนรระหวางผเขารบการอบรมกบวทยากรประจ าหลกสตร 8. ท าแบบทดสอบหลงการอบรม

สอประกอบกำรอบรม

1. บทเรยนอเลกทรอนกส 2. ใบความร 3. วดทศน 4. แหลงเรยนรทเกยวของ 5. กระดานสนทนา (Web board) 6. ใบงาน 7. แบบทดสอบ

กำรวดผลและประเมนผลกำรอบรม

วธการวดผล 1. การทดสอบกอนและหลงอบรม โดยผเขารบการอบรมจะตองไดคะแนนการทดสอบ

หลงเรยนไมนอยกวา รอยละ 70 2. การเขารวมกจกรรม ไดแก สงงานตามใบงานทก าหนด เขารวมกจกรรมบนกระดาน

สนทนา บรรณำนกรม กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. แนวทางการวดและประเมนผลการเรยน. กรงเทพฯ : โรงพมพ

ครสภาลาดพราว. 2545

_____________. แนวทางการประเมนผลดวยทางเลอกใหม ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา

ลาดพราว. 2546. ทวตถ มณโชต. การวดและประเมนผลการเรยนรตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ : ส านกพมพศนยสงเสรมวชาการ. 2549

สวมล วองวานช. การประเมนผลการเรยนรแนวใหม. กรงเทพฯ : โรงพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. 2546. ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต กระทรวงศกษาธการ. การวดและประเมนผล

สภาพแทจรงของนกเรยน. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว. 2540.


6 | ห น า

_____________.โครงการอบรมครผ สอนกล มคณ ะกรรมการการประถมศกษาแห งชาต (วทยาศาสตร) และ ครประจ าหองปฏบตการทางวทยาศาสตร . กรงเทพฯ : โรงพมพการศาสนา. 2542. _____________. แนวทางการวดและประเมนผลในชนเรยน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร . กรงเทพฯ : โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.). 2545. อนวต คณแกว. หลกการวดและประเมนผลทางการศกษา. เอกสารส าเนา. 2548.


7 | ห น า

หลกสตร TEPE-02104 กลมสำระงำนอำชพและเทคโนโลย: คอมพวเตอรและเทคโนโลยสำรสนเทศ (ส ำหรบผสอนระดบประถม-มธยมศกษำ)

เคำโครงเนอหำ ตอนท 1 หลกสตรและสำระกำรเรยนร

แนวคด กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย มงพฒนาผเรยนแบบองครวม เพอใหม

ความรความสามารถ มทกษะในการท างาน เหนแนวทางในการประกอบอาชพและการศกษาตอไดอยางมประสทธภาพ ประกอบดวย 4 สาระ ไดแก สาระท 1 การด ารงชวตและครอบครว สาระท 2 การออกแบบและเทคโนโลย สาระท 3 เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร สาระท 4 การอาชพ

วตถประสงค 1. ระบ สาระและมาตรฐานการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย 2. วเคราะหและสรปเชอมโยงความรมาประยกตใชในการจดการเรยนร งานอาชพและ

เทคโนโลย

ตอนท 2 รปแบบกำรจดกำรเรยนรกำรงำนอำชพและเทคโนโลย แนวคด

การสอนทเนนกระบวนการเปนการสอนทครหลกเลยงการเปนผบอกความรแกนกเรยนโดยตรง แตจะจดใหผเรยนไดท ากจกรรมตางๆเพอใหเกดการเรยนรดวยตนเอง กระบวนการ หมายถง ขนตอนหรอวถทางในการด าเนนการเรองใดเรองหนงและน าไปสผลทตองการ โดยใชเวลาและทรพยากรนอยทสด กระบวนการทน าไปใชในการเรยนการสอน เชน กระบวนการกลม กระบวนการวทยาศาสตร กระบวนการสบสวนสอบสวน กระบวนการสรางความคดรวบยอด กระบวนการเรยนความรความเขาใจ เปนตน

วตถประสงค 1. อธบายถงรปแบบการจดการเรยนรงานอาชพและเทคโนโลยได 2. ยกตวอยางกระบวนการทน าไปใชในการเรยนการสอนสาระงานอาชพและเทคโนโลย

ได ตอนท 3 กระบวนกำรเรยนรโดยใชสอ e-Learning แนวคด กระบวนการเรยนร รปแบบของการเรยนการสอนผานเวบและการเชอมโยงของเวบ เปน

องคประกอบเกยวของทตองพจารณารวมกน ในขณะทการออกแบบเนอหาส าหรบการสอนกมงเนนไปสเปาหมายของการศกษา ใหผเรยนเกดการเรยนร คดเปน แกปญหาได และถายโยงเอาความรทไดไปใชในเปาหมายของการศกษา การน าเอาเทคโนโลยทางการศกษาสมยใหมทไดมการพฒนาเครอขายเปนสากลตดตอถงกนไดทวโลก อยางระบบอนเตอรเนตทสามารถออกแบบการสอนทเรยกวา การเรยนการสอนผานเวบนน จะมสวนเขามาชวยในการพฒนาระบบการเรยนการสอนเพอใหบรรลเปาหมายสงสดตามแนวคดทางการศกษา


8 | ห น า

วตถประสงค 1. อธบายถงกระบวนการเรยนร รปแบบการเรยนการสอนผานเวบได

ตอนท 4 กำรวดและกำรประเมนผล แนวคด 1. การวด (Measurement) หมายถง กระบวนการเชงปรมาณในการก าหนดคาเปน

ตวเลข หรอสญลกษณทมความหมายแทนคณลกษณะของสงทวด โดยอาศยกฎเกณฑอยางใดอยางหนง เชน เดกหญงสมพร สอบวชาภาษาไทยได 30 คะแนน

2. การประเมนผล (Evaluation) หมายถง การตดสนเกยวกบคณภาพหรอคณคาของวตถ สงของ โครงการการศกษาพฤตกรรมการท างานของคนงาน หรอความรความสามารถของนกเรยน

3. การประเมนสภาพจรง เปนการประเมนทเนนใหผเรยนปฏบต ถาสามารถปฏบตไดในสถานการณจรงจะดมาก แตถาไมไดอาจใชสถานการณจ าลองทพยายามใหเหมอนจรงมากทสด หรออาจจะใหผเรยนไปปฏบตนอกหองเรยน หรอทบานแลวเกบผลงานไวโดยอาจจะเกบไวในแฟมสะสมงาน แลวครเรยกมาประเมนภายหลง สถานการณทประเมนควรเปนสถานการณทประเมนผเรยนไดหลายมต

4. Scoring Rubric คอเกณฑการใหคะแนนทถกพฒนาโดยครหรอผประเมนท ใชวเคราะหผลงานหรอกระบวนการทผเรยนไดพยายามสรางขน การประเมนผลงานของนกเรยนจะม 2 ลกษณะคอ ผลงานทไดจากกระบวนการของนกเรยน และกระบวนการทนกเรยนใชเพอใหเกดผลงาน

วตถประสงค 1. อธบายความหมายของการวดและการประเมนผลได 2. บอกลกษณะของการประเมนตามสภาพจรงได 3. บอกความส าคญของเกณฑการใหคะแนน (Scoring Rubric) ตอนท 5 กำรวจย แนวคด การวจย คอ กระบวนการหาความรความจรงใหม ทมระบบแบบแผนตามหลกวชา อาศย

หลกเหตผล ทรอบคอบ รดกม ละเอยดและเชอถอได และความรความจรงนนจะน าไปเปนหลกการ ทฤษฎ หรอ ขอปฏบตทท าใหมนษยไดรบรและน าไปใชเพอใหสามารถด ารงชวตดวยความสงบสขหรอปองกนและหลกเลยงภยอนตรายตาง ๆ ได

วตถประสงค 1. จ าแนกประเภทของการวจยแบบตางๆได 2. บอกวตถประสงคของการวจยได 3. อธบายแนวทางการวจยทางดานเทคโนโลยสารสนเทศได


9 | ห น า

ตอนท 1 หลกสตรและสำระกำรเรยนร

กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลยเปนกลมสาระทชวยพฒนาใหผเรยน มความร ความเขาใจ มทกษะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวต และรเทาทนการเปลยนแปลง สามารถนาความรเกยวกบการด ารงชวต การอาชพ และเทคโนโลย มาใชประโยชนในการท างานอยางมความคดสรางสรรค และแขงขนในสงคมไทยและสากล เหนแนวทางในการประกอบอาชพ รกการทางาน และมเจตคตทดตอการท างาน สามารถด ารงชวตอยในสงคมไดอยางพอเพยง และมความสข เรยนรอะไรในกำรงำนอำชพและเทคโนโลย กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย มงพฒนาผเรยนแบบองครวม เพอใหมความรความสามารถ มทกษะในการท างาน เหนแนวทางในการประกอบอาชพและการศกษาตอไดอยางมประสทธภาพ โดยมสาระส าคญ ดงน - การด ารงชวตและครอบครว เปนสาระเกยวกบการท างานในชวตประจ าวน ชวยเหลอตนเอง ครอบครวและสงคมไดในสภาพเศรษฐกจทพอเพยง ไมท าลายสงแวดลอม เนนการปฏบตจรงจนเกดความมนใจและภมใจในผลส าเรจของงาน เพอใหคนพบความสามารถ ความถนด และความสนใจของตนเอง - การออกแบบเทคโนโลย เปนสาระการเรยนรทเกยวกบการพฒนาความสามารถของมนษยอยางสรางสรรค โดยน าความรมาใชกบกระบวนการเทคโนโลย สรางสงของเครองใช วธการ หรอเพมประสทธภาพในการด ารงชวต - เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เปนสาระเกยวกบกระบวนการเทคโนโลยสารสนเทศ การตดตอสอสาร การคนหาขอมล การใชขอมลและสารสนเทศ การแกปญหาหรอการสรางงาน คณคาและผลกระทบของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร - การอาชพ เปนสาระทเกยวของกบทกษะทจะเปนตออาชพ เหนความส าคญของคณธรรมจรยธรรม และเจตคตทดตออาชพ ใชเทคโนโลยไดเหมาะสม เหนคณคาของอาชพสจรต และเหนแนวทางในการประกอบอาชพ สำระและมำตรฐำนกำรเรยนร

สาระท 1 การด ารงชวตและครอบครว มาตรฐาน ง 1.1 เขาใจการท างาน มความคดสรางสรรค มทกษะกระบวนการท างาน ทกษะการจดการ ทกษะกระบวนการแกปญหา ทกษะการท างานรวมกน และทกษะการแสวงหาความร มคณธรรม และลกษณะนสยในการท างาน มจตส านกในการใชพลงงาน ทรพยากร และสงแวดลอม เพอการด ารงชวตและครอบครว

สาระท 2 การออกแบบและเทคโนโลย มาตรฐาน ง2.1 เขาใจเทคโนโลยและกระบวนการเทคโนโลย ออกแบบและสรางสงของเครองใชหรอวธการตามกระบวนการเทคโนโลยอยางมความคดสรางสรรค เลอกใชเทคโนโลยใน ทางสรางสรรคตอชวต สงคม สงแวดลอม และมสวนรวมในการจดการเทคโนโลยทยงยน


10 | ห น า

สาระท 3 เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มาตรฐาน ง3.1 เขาใจ เหนคณคา และใชกระบวนการเทคโนโลยสารสนเทศในการสบคนขอมล การเรยนร การสอสาร การแกปญหา การท างาน และอาชพอยางมประสทธภาพ ประสทธผลและคณธรรม

สาระท 4 การอาชพ มาตรฐาน 4.1 เขาใจ มทกษะทจ าเปน มประสบการณ เหนแนวทางในงานอาชพ ใชเทคโนโลยเพอพฒนาอาชพ มคณธรรม และมเจตคตทดตออาชพ

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 1 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 1

สรป กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย มงพฒนาผเรยนแบบองครวม เพอใหมความรความสามารถ มทกษะในการท างาน เหนแนวทางในการประกอบอาชพและการศกษาตอไดอยางมประสทธภาพ ประกอบดวย 4 สาระ ไดแก สาระท 1 การด ารงชวตและครอบครว สาระท 2 การออกแบบและเทคโนโลย สาระท 3 เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร สาระท 4 การอาชพ


11 | ห น า

ตอนท 2 รปแบบกำรจดกำรเรยนรกำรงำนอำชพและเทคโนโลย กระบวนกำรเรยนรทใชกบวชำเทคโนโลยสำรสนเทศ การสอนทเนนกระบวนการเปนการสอนทครหลกเลยงการเปนผบอกความรแกนกเรยนโดยตรง แตจะจดใหผเรยนไดท ากจกรรมตางๆเพอใหเกดการเรยนรดวยตนเอง กระบวนการ หมายถง ขนตอนหรอวถทางในการด าเนนการเรองใดเรองหนงและน าไปสผลทตองการ โดยใชเวลาและทรพยากรนอยทสด กระบวนกำรทน ำไปใชในกำรเรยนกำรสอน สนอง อนละคร (2544: 20-27) กลาววา กระบวนการทน าไปใชในการเรยนการสอนมดงน 1. กระบวนการกลม 2. กระบวนการวทยาศาสตร 3. กระบวนการสบสวนสอบสวน 4. กระบวนการสรางความคดรวบยอด 5. กระบวนการเรยนความรความเขาใจ 6. กระบวนการคดวจารณญาณ 7. กระบวนการคณตศาสตร 8. กระบวนการเรยนภาษา 9. กระบวนการสรางเจตคต 10. กระบวนการสรางความตระหนก 11. กระบวนการสรางคานยม 12. กระบวนการปฏบต 13. กระบวนการแกปญหา 14. กระบวนการ 9 ขน 15. กระบวนการอนๆ นอกจากกระบวนการดงกลาวแลว อาจใชกระบวนการเรยนการสอนเฉพาะวชา เชน ภาษาไทย อาจใชกระบวนการเฉพาะในการเรยนการสอนภาษาไทย สงคมศกษาอาจใชกระบวนการเรยนการสอนสงคมศกษา ภาษาองกฤษอาจใชกระบวนการเรยนการสอนภาษาองกฤษ เปนตน 1. กระบวนกำรกลม (Group Process) กระบวนการกลมเปนวทยาการทศกษาเกยวกบกลมคนเพอน าความรไปใชในการปรบเปลยนเจตคตและพฤตกรรมของคน ซงจะน าไปสการเสรมสรางความสมพนธและการพฒนาการท างานของกลมคนใหมประสทธภาพ จดเรมตนของคนควาวจยเกยวกบเรองนกคอ การศกษากลมคนดานพลงกลมและผทไดเชอวาเปนบดา ของกระบวนการกลมกคอ เครรท เลวน (Kurt Lewin) นกจตวทยาสงคมและนกวทยาศาสตรชาวเยอรมน โดยเรมศกษาตงแตประมาณป ค.ศ 1920 เปนตนมา และไดมผน าหลกการของพลงกลมไปใชในการพฒนาพฤตกรรมการท างานกลม การพฒนาบคลกภาพและจดประสงคอน ๆ วงการ รวมทงในวงการศกษา


12 | ห น า

หลกกำรและแนวคดทฤษฎกระบวนกำรกลม แนวคดพนฐานของกระบวนการกลมกคอ แนวคดในทฤษฎภาคสนาน ของเครท เลวน ทกลาวโดยสรปไวดงน 1. พฤตกรรมของบคคลเปนผลมาจากความสมพนธของสมาชกในกลม 2. โครงสรางของกลมจะเกดจากการรวมกลมของบคคลทมลกษณะแตกตางกน และจะมลกษณะแตกตางกนออกไปตามลกษณะของสมาชกกลม 3. การรวมกลมจะเกดปฏสมพนธระหวางสมาชกในกลมในดานการกระท า ความรสก และความคด 4. สมาชกกลมจะมการปรบตวเขาหากนและจะพยายามชวยกนท างานโดยอาศยความสามารถของแตละบคคลซงจะท าใหการปฏบตงานลลวงไปไดตามเปาหมายของกลม หลกกำรเรยนรแบบกระบวนกำรกลม ทส าคญมดงน 1. การเรยนรเปนกระบวนการทเกดจากแหลงความรทหลากหลาย การเรยนรทเกดจากการบรรยายเพยงอยางเดยวไมพอทจะท าใหผเรยนเกดการเปลยนแปลงและพฒนาพฤตกรรม แตการจดการเรยนการสอนเพอพฒนาพฤตกรรมผเรยนโดยกระบวนการกลมจะเปดโอกาสใหผเรยนไดใชศกยภาพของแตละคนทงในดานความคด การกระท าและความรสกมาแลกเปลยนความคดและประสบการณซงกนและกน 2. การเรยนรควรจะเปนกระบวนการกลมทสรางสรรคบรรยากาศการท างานการท างานกลมทใหผเรยนมอสระในการแสดงความรสกนกคด มบทบาทในการรบผดชอบตอการเรยนรของตนโดยมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอนจะชวยใหการเรยนรเปนไปอยางมชวตชวาและชวยกระตนใหผเรยนเกดความกระตอรอรนในการเรยน 3. การเรยนรควรเปนกระบวนการทผเรยนคนพบดวยตนเอง การเรยนรดวยการกระท ากจกรรมดวยตนเองจะชวยใหผเรยนมโอกาสเรยนรเนอหาวชาหรอสาระจากการมสวนรวมในกจกรรม ซงจะชวยใหผเรยนเกดความใจอยางลกซง จดจ าไดด อนจะน าไปสการปรบเปลยนเจตคตและพฤตกรรมของตนไดรวมทงสามารถน าไปสการน าไปพฒนาบคลกภาพทกดานของผเรยน 4. การเรยนรกระบวนการเรยนร กระบวนการเยนรเปนเครองมอทจ าเปนในการแสวงหาความรทเปนตอการพฒนาคณภาพชวตทกดาน ดงนนถาผเรยนไดเรยนรอยางมระและมขนตอนจะชวยใหผเรยนสามารถใชเปนเครองมอในการแสวงหาความรหรอตอบค าถามการรไดอยางมประสทธภาพ หลกกำรสอนแบบกระบวนกำรกลม การเรยนแบบกระบวนการกลม คอ ประสบการณทางการเรยนรทนกเรยนไดรบจากการลงมอรวมปฏบตกจกรรมเปนกลม กลมจะมอทธพลตอการเรยนรของแตละคนแตละคนในกลมมอทธพลและมปฏสมพนธตอกนและกน หลกการสอนโดยวธกระบวนการกลม มหลกการเพอเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอน สรปไดดงน 1. เปนการเรยนการสอนทยดนกเรยนเปนศนยกลางของการเรยนโดยใหผเรยนทกคนมโอกาสเขารวมกจกรรมมากทสด


13 | ห น า

2. เปนการเรยนการสอน ทเนนใหนกเรยนไดเรยนรจากกลมใหมากทสด กลมจะเปนแหลงความรส าคญทจะฝกใหผเกดความรความใจ และสามารถปรบตวและเขากบผอนได 3. เปนการสอนทยดหลกการคนพบและสรางสรรคความรดวยตวเองของนกเรยนเอง โดยครเปนผจดการเรยนการสอนทสงเสรมใหผเรยนพยายามคนหา และพบค าตอบดวยตนเอง 4. เปนการสอนทใหความส าคญของกระบวนการเรยนร วาเปนเครองมอทจ าเปนในการแสวงหาความร และค าตอบตาง ๆ ครจะตองใหความส าคญของกระบวนการตาง ๆ ในการแสวงหาค าตอบ รปแบบและขนตอนกำรสอนแบบกระบวนกำรกลม รปแบบการสอนแบบกระบวนการกลม รปแบบการสอนแบบกระบวนการกลม (คณะกรรมการศกษาแหงชาต ส านกงาน 2540 ) มขนตอนดงน 1. ตงจดมงหมายของการเรยนการสอน ทงจดมงหมายทวไปและจดมงหมายเชงพฤตกรรม 2. การจดประสบการณการเรยนร โดยเนนใหผเรยนลงมอประกอบกจกรรมดวยตนเองและมการเพอท างานเปนกลม เพอใหมประสบการณในการท างานกลม ซงมขนตอนดงน 2.1. ขนน า เปนการสรางบรรยากาศและสมาธของผเรยนใหมความพรอมในการเรยนการสอน การจดสถานท การแบงนกเรยนออกเปนกลมยอย แนะน าวธด าเนนการสอน กตกาหรอกฎเกณฑการท างาน ระยะเวลาการท างาน 2.2. ขนสอน เปนขนทครลงมอสอนโดยใหนกเรยนลงมอปฏบตกจกรรมเปนกลม ๆ เพอใหเกดประสบการณตรง โดยทกจกรรมตาง ๆ จะตองคดเลอกใหเหมาะสมกบเนอเรองในบทเรยน เชนกจกรรม เกมและเพลง บทบาทสมมต สถานการณจ าลอง การอภปรายกลม เปนตน 2.3. ขนวเคราะห เมอด าเนนการจดประสบการณเรยนรแลว จะใหนกเรยนวเคราะหและแสดงความคดเหนเกยวกบพฤตกรรมตาง ๆ ความสมพนธกนในกลม ตลอดจนความรวมมอในการท างานรวมกน โดยวเคราะหประสบการณทไดรบจาการท างานกลมใหคนอนไดรบร เปนการถายทอดประสบการณการเรยนรของกนแนะกน ขนวเคราะหจะชวยใหผเรยนเขาใจตนเอง เขาใจผอน และมองเหนปญหาและวธการท างานทเหมาะสม เพอเปนแนวทางในการปรบปรงการท างาน เปนการถายโอนประสบการณการเรยนทด จะชวยใหผเรยนสามารถคนแนวคดทตองการดวยตนเอง เปนการขยายประสบการณการเรยนรใหถกตองเหมาะสม 2.4. ขนสรปและน าหลกการไปประยกตใช นกเรยนสรป รวบรวมความคดใหเปนหมวดหม โดยครกระตนใหแนวทางและหาขอสรป จากนนน าขอสรปทคนพบจากเนอหาวชาทเรยนไปประยกตใชใหเขากบตนเองและน าหลกการทไดไปใชเพอการปรบปรงตนเอง ประยกตใชใหเขากบคนอนประยกตเพอแกปญหาและสรางสรรคสงทเกดประโยชนตอสงคม ชมชน และด ารงชวตประจ าวนเชน การปรบปรงบคลกภาพ เกดความเหนอกเหนใจ เคารพสทธของผอน แกปญหา ประดษฐสงใหม เปนตน 2.5. ขนประเมนผล เปนการประเมนผลวา ผเรยนบรรลผลตามจดมงหมายมากนอยเพยงใด โดยจะประเมนทงดานเนอหาวชาและดานกลมมนษยสมพนธ ไดแก ประเมนดาน


14 | ห น า

มนษยสมพนธ ผลสมฤทธของกลม เชน ผลการท างาน ความสามคค คณธรรมหรอคานยมของกลม ประเมนความสมพนธในกลม จากการใหสมาชกตชมหรอวจารณแกกนโดยปราศจากอคต จะท า ใหผเรยนสามารถประเมนตนเองไดและจะท าผสอนเขาใจนกเรยนได อนจะท าใหผเรยนผสอนเขาใจปญหาซงกนและกนอนจะเปนหนทางในการน าไปพจารณาแกปญหาและจดประสบการณการเรยนรใหแกนกเรยน

วธกำรสอนทสอดคลองกบหลกกำรกำรสอนแบบกระบวนกำรกลม 1. การระดมความคด เปนการรวมกลมทประกอบดวยสมาชก 4 -5 คน และใหทกคนแสวงความคดเหนอยางทวถง เพอรวบรวมความคดในเรองใดเรองหนงใหไดหลายแงมม ทกความคดไดรบการยอมรบโดยไมมการโตแยงกน แลวน าความคดทงมวลมาผสานกน 2. ผสอนสรางสถานการณสมมตขนโดยใหผเรยนตดสนใจท าอยางใดอยางหนงซงมการสรปผลในลกษณะของการแพการชนะ วธการนจะชวยใหผเรยนไดวเคราะหความรสกนกคด และพฤตกรรมตาง ๆ วธการสอนนจะชวยใหผเรยนมความสขในการเรยนและเกดความสนกสนาน 3. บทบาทสมมต เปนวธการสอนทมการก าหนดบทบาทของผเรยนในสถานการณทสมมตขนมาโดยใหผเรยนสวมบทบาทและแสดงออกโดยใชบคลกภาพประสบการณและความรสกนกคดของตนเปนหลก วธการสอนนเปดโอกาสใหผเรยนมโอกาสศกษาวเคราะหความรสกและพฤตกรรมของตนอยางลกซง ทงยงชวยสรางบรรยากาศการเรยนรทมชวตชวา 4. สถานการณจ าลอง เปนวธกาสอนโดยการจ าลองสถานการณจรงหรอสรางสถานการณใหใกลเคยงกบความเปนจรงแลวใหผเรยนอยในสถานการณนนพรอมทงแสดงพฤตกรรมเมออยในสถานการณทก าหนดให วธนจะชวยใหผเรยนฝกทกษะการแสดงพฤตอกรรมตาง ๆ ซงในสถานการณจรงผเรยนอาจจะไมกลาแสดงออก 5. กรณตวอยาง เปนวธการสอนทใชการสอนเรองราวตาง ๆ ทเกดขนจรง แตน ามาดดแปลงเพอใหผเรยนใชเปนแนวทางในการศกษาวเคราะหและอภปรายแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกนอนจะน าไปสการสรางความเขาใจและฝกทกษะการแกปญหา การรบฟงความคดเหนซงกนและกนซงจะชวยใหเกดการเรยนรทมความหมายส าหรบผเรยนยงขน 6. การแสดงละคร เปนวธการสอนทใหผเรยนแสดงบทบาทตามบททมผเขยนหรอก าหนดไวให โดยผแสดงจะตองแสดงบทบาทตามทก าหนดโดยไมน าเอาบคลกภาพและความรสกนกคดเขามาใสในการแสดงบทบาทนน ๆ วธนจะชวยใหมประสบการณในการรบรเหตผล ความรสกนกคดและพฤตกรรมของผอนซงจะชวยฝกทกษะการท างานรวมกนและรบผดชอบรวมกน 7. เปนวธการสอนโดยการจดผเรยนเปนกลมยอยทมสมาชกประมาณ 6 -12 คน และมการก าหนดใหมผน ากลมท าหนาทเปนผด าเนนการอภปราย สมาชกทกคนมสวนรวมในการแลกเปลยนความคดเหนแลวสรปหรอประมวลสาระทไดจากการแลกเปลยนความคดเหนกน วธการนเปดโอกาสใหผเรยนทกคนไดมสวนรวมในการเสนอขอมลหรอประสบการณของตนเองเพอใหกลมไดขอมลมากขน วธการสอนทสนบสนนหลกการสอนแบบกระบวนการกลมเหลาน เปนวธการสอนทชวยใหการจดประสบการณการสอนทหลากหลายแลผสอนอาจใชวธสอนอน ๆ ไดอก โดยยดหลกส าคญ คอ การเลอกใชวธการสอนทสอดคลองกบจดประสงคของการสอนแตละครง


15 | ห น า

2. กระบวนกำรวทยำศำสตร เปนกระบวนการแสวงหาความรอยางเปนระบบ มขนตอนดงน

แนวทางในการจดกจกรรมการเรยนการสอน มดงน 1. ก าหนดปญหา อาจท าไดดงน 1.1 ครจดสถานการณจ าลองหรอสาธตแลวอภปรายเหนปญหา 1.2 ครชใหเหนปญหาจากสภาพเปนจรงจากขาว บทความ 1.3 ใหนกเรยนดภาพ วดทศน หรอขอมลแลวอภปรายถงปญหา 1.4 น าภาพการตนกระตนใหเหนปญหา 1.5 ครตงค าถามใหนกเรยนคด เพอใหเหนปญหา 1.6 ครรวมอภปรายกบนกเรยนเพอสรปถงปญหาทจะเรยน 2. ตงสมมตฐาน จากปญหาทก าหนดไวในขนก าหนดปญหา ครใหนกเรยนคดคาดเดาค าตอบ ซงอาจจะผดหรอถกกได แลวรวบรวมค าตอบไวเพอตรวจสอบตอไป 3. รวบรวมขอมล อาจท าไดหลายวธดงน 3.1 ใหนกเรยนทดลองตามขนตอนและวธการทดลองทก าหนดให หรอนกเรยนออกแบบการทดลองแลวด าเนนการทดลอง รวบรวมผลการทดลองไว 3.2 ใหนกเรยนคนควาจากเอกสาร ต ารา บทความ แบบเรยน ใบความร เอกสารการสอน หรออนๆ พรอมบนทกขอมลทจ าเปนไวในรปบตรงานหรอบตรกจกรรม 3.3 ใหนกเรยนดวดทศน ฟงค าบรรยาย ทศนศกษา สมภาษณ ส ารวจและบนทกขอมลในรปบตรงานหรอบตรกจกรรม 4. วเคราะหขอมล ครน าขอมลทนกเรยนรวบรวมไวมาอภปรายและสรปเปนประเดนตาง ตามค าถามทใชอภปราย โดยอาจจะมการจดกระท าขอมลในรปแบบการเขยนกราฟ การค านวณ การเปรยบเทยบ ตความ ขยายความ หรอการแปลความเพมเตมกได

ก าหนดปญหา

ตงสมมตฐาน

รวบรวมขอมล

วเคราะหขอมล

สรปและน าไปใช


16 | ห น า

5. สรป ครสรปรวมโดยอธบายสรป ฟงเทปสรป ชมวดทศนสรป ตลอดจนอภปรายสรปเพมเตมใหครอบคลมเนอหาตามบทเรยน นอกจากนอาจท าใหนกเรยนท าแบบฝกหด ท ารายงาน จดบอรดหรออนๆ 3. กระบวนกำรสบเสำะแสวงหำควำมร (สบสวนสอบสวน) การสบเสาะหาความร (Inquiry process) เปนกระบวนการเรยนรทใหผเรยนสรางองคความรใหมดวยตนเอง โดยผานกระบวนการคดและปฏบต และใชกระบวนการทางวทยาศาสตรเปนเครองมอ กระบวนการสอนแบบสบเสาะหาความร (Inquiry) 5Es ประกอบดวยขนตอนทส าคญ ดงน 1. ขนสรางความสนใจ (engagement) เปนการน าเขาสบทเรยนหรอเรองทสนใจ ซงอาจเกดขนเองจากความสงสย หรออาจเรมจากความสนใจของตวนกเรยนเอง หรอเกดจากการอภปรายในกลม เรองทนาสนใจอาจมาจากเหตการณทก าลงเกดขนอยในชวงเวลานน หรอเปนเรองทเชอมโยงกบความรเดมทเพงเรยนรมาแลว เปนตวกระตนใหนกเรยนสรางค าถาม ก าหนดประเดนทจะศกษาในกรณทยงไมมประเดนใดนาสนใจ ครอาจใหศกษาจากสอตางๆ หรอเปนผกระตน ดวยการเสนอประเดนขนมากอน แตไมควรบงคบใหนกเรยนยอมรบประเดนหรอค าถามทครก าลงสนใจเปนเรองทจะใชศกษา เมอมค าถามทนาสนใจ และนกเรยนสวนใหญยอมรบใหเปนประเดน ทตองการศกษาจงรวมกนก าหนดขอบเขตและแจกแจงรายละเอยดของเรองทจะศกษาใหมความชดเจนยงขน อาจรวมทงการรวบรวมความรประสบการณเดม หรอความรจากแหลงตางๆ ทจะ ชวยใหน าไปสความเขาใจเรอง หรอประเดนทจะศกษามากขน และมแนวทางทใชในการส ารวจตรวจสอบอยางหลากหลาย 2. ขนส ารวจและคนหา (exploration) เมอท าความเขาใจในประเดนหรอค าถามทสนใจจะศกษาอยางถองแทแลว กมการวางแผนก าหนดแนวทางการส ารวจตรวจสอบ ตงสมมตฐาน ก าหนดทางเลอกทเปนไปได ลงมอปฏบตเพอเกบรวบรวมขอมล ขอสนเทศ หรอปรากฏการณตาง ๆ วธการตรวจสอบอาจท าไดหลายวธ เชน ท าการทดลอง ท ากจกรรมภาคสนาม การใชคอมพวเตอรเพอชวยสรางสถานการณจ าลอง (simulation) การศกษาหาขอมลจากเอกสารอางองหรอจากแหลงขอมลตางๆ เพอใหไดมาซงขอมลอยางเพยงพอทจะใชในขนตอไป 3. ขนอธบายและลงขอสรป (explanation) เมอไดขอมลอยางเพยงพอจากการส ารวจตรวจสอบแลว จงน าขอมล ขอสนเทศทไดมาวเคราะห แปลผล สรปผล และน าเสนอผลทไดในรปตางๆ เชน บรรยายสรป สรางแบบจ าลองทางคณตศาสตร หรอวาดรป สรางตาราง ฯลฯ การคนพบในขนนอาจเปนไปไดหลายทาง เชน สนบสนนสมมตฐานทตงไวโตแยงกบสมมตฐานทตงไว หรอไมเกยวของกบประเดนทไดก าหนดไว แตผลทไดจะอยในรปใดกสามารถสรางความรและชวยใหเกดการเรยนรได 4. ขนขยายความร (elaboration) เปนการน าความรทสรางขนไปเชอมโยงกบความรเดมหรอแนวคดทไดคนควาเพมเตมหรอน าแบบจ าลองหรอขอสรปทไดไปใชอธบายสถานการณหรอเหตการณอน ถาใชอธบายเรองตางๆ ไดมากแสดงวาขอจ ากดนอย ซงกจะชวยใหเชอมโยงกบเรองตางๆ และท าใหเกดความรกวางขวางขน 5. ขนประเมน (evaluation)เปนการประเมนการเรยนรดวยกระบวนการตางๆ วานกเรยนมความรอะไรบาง อยางไรและมากนอยเพยงใด จากขนนจะน าไปสการน าความร ไป


17 | ห น า

ประยกตใชในเรองอนๆ การน าความรหรอแบบจ าลองไปใชอธบายหรอประยกตใชกบเหตการณหรอเรองอนๆ จะน าไปสขอโตแยงหรอขอจ ากดซงกอใหเปนประเดนหรอค าถาม หรอปญหาทจะตองส ารวจตรวจสอบตอไป ท าใหเกดเปนกระบวนการทตอเนองกนไปเรอยๆ จงเรยกวา inquiry cycle กระบวนการสบเสาะหาความรจงชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรทงเนอหาหลก และหลกการ ทฤษฎ ตลอดจนการลงมอปฏบตเพอใหไดความรซงจะเปนพนฐานในการเรยนรตอไป นกการศกษากลม BSCS (Biological Science Curriculum Study) ไดน าวธการสอนแบบ Inquiry มาใชในการพฒนาหลกสตรวชาวทยาศาสตร โดยเสนอขนตอนในการเรยนการสอนเปน 5 ขนตอน เรยกวา การเรยนการสอนแบบ Inquiry Cycle หรอ 5Es ไดแก Engage Explore Explain Elaborate และ Evaluate กระบวนการเรยนการสอน ในแตละขนตอนการสอนของรปแบบการเรยนการสอนแบบ Inquiry Cycle (5Es) ซงมขอบขายรายละเอยด ดงน 1. การสรางความสนใจ (Engage) เปนการน าเขาสบทเรยนหรอเรองทสนใจ ซงอาจเกดขนเองจากความสงสยหรอความสนใจของตวนกเรยนเอง หรอเกดจากการอภปรายภาย ในกลม เรองทนาสนใจอาจมาจากเหตการณทก าลงเกดขนอยในชวงเวลานน หรอเปนเรองทเชอมโยงกบความรเดมทเพงเรยนมารมาแลวเปนตวกระตนใหนกเรยนสรางค าถาม ก าหนดประเดนทจะศกษา ในกรณทยงไมมประเดนใดนาสนใจ ครอาจะจะจด กจกรรมหรอสถานการณเพอกระตน ยวย หรอ ทาทายใหนกเรยนตนเตน สงสย อยากรอยากเหน หรอขดแยง เพอน าไปสการแกปญหา การศกษา คนควา หรอการทดลอง แตไมควรบงคบใหนกเรยนยอมรบประเดนหรอปญหาทครก าลงสนใจ เปนเรองทจะศกษา ท าไดหลายแบบ เชน สาธต ทดลอง น าเสนอขอมล เลาเรอง/เหตการณ ใหคนควา/อานเรอง อภปราย/พดคย สนทนา ใชเกม ใชสอ วสดอปกรณ สรางสถานการณ/ปญหาทนาสนใจ ทนาสงสยแปลกใจ 2. การส ารวจและคนควา (Explore) นกเรยนด าเนนการส ารวจ ทดลอง คนหาและรวบรวมขอมล วางแผนก าหนดการส ารวจตรวจสอบ หรอออกแบบการทดลอง ลงมอปฏบต เชน สงเกต วด ทดลอง รวบรวมขอมล ขอสนเทศ หรอปรากฏการณตางๆ 3. การอธบาย (Explain) นกเรยนน าขอมลท ไดจากการส ารวจและคนหามาวเคราะห แปลผล สรปและอภปราย พรอมทงน าเสนอผลงานในรปแบบตางๆ ซงอาจเป นรปวาด ตาราง แผนผง ผลงานมความหลากหลาย สนบสนนสมมตฐานทตงไวหรอโตแยงกบสมมตฐานทตงไว หรอไมเกยวของกบประเดนทก าหนดไว โดยมการอางองความรประกอบการใหสมเหตสมผล การลงขอสรปถกตองเชอถอไดมเอกสารอางองและหลกฐานชดเจน 4. การขยายความร (Elaborate) 4.1 ครจดกจกรรมหรอสถานการณ เพอใหนกเรยนมความรลกซงขน หรอขยายกรอบความคดกวางขนหรอเชอมโยงความรเดมสความรใหมหรอน าไปสการศกษาคนควา ทดลอง เพมขน เชน ตงประเดนเพอใหนกเรยน ชแจงหรอรวมอภปรายแสดงความคดเหนเพมเตมใหชดเจนยงขน ซกถามใหนกเรยนชดเจนหรอกระจางในความรทไดหรอเชอมโยงความรทไดกบความรเดม 4.2 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรม เชน อธบายและขยายความรเพมเตมมความละเอยดมากขน ยกสถานการณ ตวอยาง อธบายเชอมโยงความรทไดเปนระบบและลกซงยงขน หรอสมบรณละเอยดขน น าไปสความรใหมหรอความรทลกซงยงขน ประยกตความรทไดไปใชในเรอง


18 | ห น า

อนหรอสถานการณอนๆ หรอสรางค าถามใหมและออกแบบการส ารวจ คนหา และรวบรวมเพอน าไปสการสรางความรใหม 5. การประเมน (Evaluate) 5.1 นกเรยนระบสงทนกเรยนไดเรยนรทงดานกระบวนการและผลผลต 5.2 นกเรยนตรวจสอบความถกตองของความรทได เชน วเคราะหวจารณแลกเปลยนความรซงกนและกน คดพจารณาใหรอบคอบทงกระบวนการและผลงาน อภปราย ประเมนปรบปรง เพมเตมและสรป ถายงมปญหา ใหศกษาทบทวนใหมอกครง อางองทฤษฎหรอหลกการและเกณฑ เปรยบเทยบผลกบสมมตฐาน เปรยบเทยบความรใหมกบความรเดม 5.3 นกเรยนทราบจดเดน จดดอยในการศกษาคนควา หรอทดลองการพฒนารปแบบการจดกระบวนการเรยนรโดยวธการสบเสาะและสบสวนหาความร วธการสอนแบบสบสอบเปนวธการทใหผเรยนคนหาความรดวยตนเอง ดวยกระบวนการ ทางวทยาศาสตร และมผสอนเปนเพยงผอ านวยการความสะดวก ใชกระบวนการทางวทยาศาสตร ในการหาความร ซงผเรยนตองอาศยปจจยส าคญ คอ 1. วธการทางวทยาศาสตร (Scientific Method) หมายถง ขนตอนการหาความรโดยเรมตงแตการระบปญหา การตงสมมตฐาน การออบแบบการทดลอง และทดลอง การเกบรวบรวมขอมลการวเคราะหและสรปผล 2. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร (Science Process Skills) ซงหมายถง ทกษะการคด ทงทกษะกระบวนการวทยาศาสตรขนพนฐาน และทกษะกระบวนการวทยาศาสตรขนผสมทใชในการด าเนนการทดลอง 4. กระบวนกำรสรำงควำมคดรวบยอด เปนกระบวนการทใชสอนเกยวกบนยามหรอค าจ ากดความของสงตางๆในลกษณะนามธรรม มขนตอนดงน 1. สงเกต ครใหตวอยางหลายๆตวอยางของความคดรวบยอดทจะสอน หรอครใหตวอยางหลายๆตวอยางทเปนความคดรวบยอดและไมใชความคดรวบยอดทจะสอนหรอใหนกเรยนศกษาคนควา หรอทดลองใหดสไลด วดทศน หรอทศนศกษา เพอรวบรวมรายละเอยดของความคดรวบยอดนนๆ 2. จ าแนกความแตกตาง ครใหนกเรยนอภปรายถงความแตกตางกนของตวอยางทเปนความคดรวบยอดทจะสอน หรออภปรายถงขอแตกตางของเรองยอยหรอหวขอยอยทเปนสวนประกอบของเนอหาทจะสอน 3. หาลกษณะรวมหรอความเหมอน ครใหนกเรยนระบความเหมอนกนของตวเอยางทเปนความคดรวบยอดหรอความเหมอนกนขององคประกอบยอยๆของเนอหาหรอความคดรวบยอดทจะสอน 4. ระบชอความคดรวบยอด ใหนกเรยนบอกความหมาย วธการ หลกการของความคดรวบยอดนน 5. ทดสอบและน าไปใช ใหนกเรยนท าแบบฝกหดโดยใชความคดรวบยอดนนๆหรอยกตวอยางอนๆ หรออธบายสงตางๆโดยใชความคดรวบยอดนนๆ


19 | ห น า

5. กระบวนกำรเรยนรควำมรควำมเขำใจ เปนกระบวนการทใชศกษาเนอหาหรอขอเทจจรงของเรองราวตางๆดวยตวนกเรยนเอง มขนตอน ดงน 1. สงเกต อาจจดกจกรรมไดหลายอยาง ดงน 1.1 ครใหนกเรยนดตวอยางจรง แลวอภปรายถงความส าคญของสงทจะเรยน 1.2 ครใหนกเรยนดแผนภาพ แผนภม วดทศน แลวอภปรายถงความส าคญของสงทจะเรยน 1.3 ใหนกเรยนสงเกตและพจารณาขอมล หวขอ เนอหาสาระทจะเรยน แลวอภปรายถงความส าคญของสงทจะเรยน 1.4 ครน าอภปรายถงผลกระทบทเกดจากความรความเขาใจหรอทกษะหรอเจตคตของสงทจะเรยน แลวชใหเหนถงความส าคญของสงทจะเรยน 2. วางแผนปฏบต เปนการก าหนดวธการศกษาหรอวธการเรยนของนกเรยน คอ 2.1 ใหนกเรยนรวมกนก าหนดขนตอนการเรยนวา เขาจะด าเนนการ คนควาหรอศกษาหาความรหรอมแนวปฏบตอยางไร เชน แบงกลม แตละกลมศกษาคนควาจากหนงสอหรอหองสมด ท ากจกรรมและน าเสนอหนาชน 2.2 ใหนกเรยนก าหนดแนวทางการปฏบตงานเปนขนๆ และก าหนดบทบาทหนาทมอบหมายหนาทใหความรวมมออยางเตมความสามารถ 2.3 ครอาจจะก าหนดวธการเรยนรแลวใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนทครก าหนด 3. ลงมอปฏบต ครใหนกเรยนด าเนนการตามขนตอนทก าหนดไวในขน วางแผนการปฏบต โดยทกคนจะตองใหความรวมมออยางเตมความสามารถ 4. พฒนาความรความเขาใจ ครใหนกเรยนน าผลการด าเนนงานมารายงานหรอน าเสนอตอกลมทงกลมเลกหรอกลมใหญ แลวรวมมอกนอภปรายเชงแปลความ ตความ ขยายความและเพมเตม เพอใหเกดความเขาใจดขน เชน น าเสนอกจกรรมทไดท า 5. สรป ครใหนกเรยนสรปเปนสาระส าคญทควรร หรอสรปค าตอบจากค าถามหรอกจกรรมหรออานบตรสรปเนอหา หรอฟงเทปการสรปเนอหา หรอท ากจกรรมสรปอนๆ


สรป การสอนทเนนกระบวนการเปนการสอนทครหลกเลยงการเปนผบอกความรแกนกเรยนโดยตรง แตจะจดใหผเรยนไดท ากจกรรมตางๆเพอใหเกดการเรยนรดวยตนเอง กระบวนการ หมายถง ขนตอนหรอวถทางในการด าเนนการเรองใดเรองหนงและน าไปสผลทตองการ โดยใชเวลาและทรพยากรนอยทสด กระบวนการทน าไปใชในการเรยนการสอน เชน กระบวนการกลม กระบวนการวทยาศาสตร กระบวนการสบสวนสอบสวน กระบวนการสรางความคดรวบยอด กระบวนการเรยนความรความเขาใจ เปนตน


20 | ห น า

ตอนท 3 กระบวนกำรเรยนรโดยใชสอ e-Learning กระบวนกำรเรยนร (Learning Process) การเรยนร หมายถง การเปลยนแปลงพฤตกรรมอนเปนผลจากการทบคคล ท ากจกรรมใดๆ ท าใหเกดประสบการณและเกดทกษะตางๆ ขนยงผลใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมคอนขางถาวร ธรรมชำตของกำรเรยนร ธรรมชาตของการเรยนรโดยทวไปนกจตวทยาเชอวามนษยจะมการเรยนรไดก ตอเมอมนษยไดท ากจกรรมใดๆ แลวเกดประสบการณ ประสบการณทสะสมมามากๆ และหลายๆ ครงท าใหมนษยเกดการเรยนรขนและเกดการพฒนาสงทเรยนรจนเกดเปนทกษะ และเกดเปนความช านาญ ดงนนการเรยนรของมนษยกจะอยกบตวของมนษยเรยกวาการเปลยนแปลงพฤตกรรมทคอนขางถาวร ดงนนหวขอทนาศกษาตอไปคอธรรมชาตของการเรยนรของมนษยมอะไรบาง ในทนขออธบายเปนขอๆ คอ 1. การเรยนรคอการเปลยนแปลงพฤตกรรมคอนขางถาวร 2. การเรยนรยอมมการแกไข ปรบปรงและเปลยนแปลง โดยการเปลยนแปลงนนๆ จะตองเนองมาจากประสบการณ 3. การเปลยนแปลงชวครงชวคราวไมนบวาเปนการเรยนร 4. การเรยนรในสงใดสงหนงยอมตองอาศยการสงเกตพฤตกรรม 5. การเรยนร เปนกระบวนการทท าให เกดการเปลยนแปลงพฤตกรรม และกระบวนการเรยนรเกดขนตลอดเวลาทบคคลมชวตอย โดยอาศยประสบการณในชวต 6. การเรยนรไมใชวฒภาวะแตอาศยวฒภาวะ วฒภาวะคอระดบความเจรญเตบโตสงสดของพฒนาการทางดานรางกาย อารมณ สงคมและสตปญญาของบคคลในแตละชวงวยทเปนไปตามธรรมชาต แตการเรยนรไมใชวฒภาวะแตตองอาศยวฒภาวะประกอบกน 7. การเรยนรเกดไดงายถาสงทเรยนเปนสงทมความหมายตอผเรยน 8. การเรยนรของแตละคนแตกตางกน 9. การเรยนรยอมเปนผลใหเกดการสรางแบบแผนของพฤตกรรมใหม 10. การเรยนรอาจจะเกดขนโดยการตงใจหรอเกดโดยบงเอญกได องคประกอบของกำรเรยนร 1. สงเรา (Stimulus) เปนตวการทท าใหบคคลมปฏกรยาโตตอบออกมาและเปนตวก าหนดพฤตกรรมวาจะแสดงออกมาในลกษณะใด สงเราอาจเปนเหตการณหรอวตถและอาจเก ดภายในหรอภายนอกรางกายกได เชน เสยงนาฬกาปลกใหเราตน ก าหนดวนสอบเราใหเราเตรยมสอบ 2. แรงขบ (Drive) ม 2 ประเภทคอแรงขบปฐมภม (Primary Drive) เชน ความหว ความกระหาย การตองการพกผอน เปนตน และแรงขบทตยภม (Secondary Drive) เปนเรองของความตองการทางจตและทางสงคม เชน ความวตกกงวล ความตองการความรก ความปลอดภย เปนตน แรงขบทงสองประเภทเปนผลใหเกดปฏกรยาอนจะน าไปสการเรยนร


21 | ห น า

3. การตอบสนอง (Response) เปนพฤตกรรมตางๆ ทบคคลแสดงออกมาเมอไดรบการกระตนจากสงเราตางๆ เชน คน สตว สงของ หรอสถานการณ อาจกลาวไดว าเปนสงแวดลอมทรอบตวเรานนเอง 4. แรงเสรม (Reinforcement) สงทมาเพมก าลงใหเกดการเชอมโยงระหวางสงเรากบ การตอบสนอง เชน รางวล การต าหน การลงโทษ การชมเชย เงน ของขวญ เปนตน กระบวนกำรของกำรเรยนร กระบวนการของการเรยนรมขนตอนดงนคอ 1. มสงเรา(Stimulus) มาเราอนทรย (Organism) 2. อนทรยเกดการรบสมผส (Sensation) ประสาทสมผสทงหา ตา ห จมก ลน ผวกาย 3. ประสาทสมผสสงกระแสสมผสไปยงระบบประสาทเกดการรบร (Perception) 4. สมองแปลผลออกมาวาส งท ส มผ สค ออะไรเรยกวาความคดรวบยอด (Conception) 5. พฤตกรรมไดรบค าแปลผลท าให เกดความคดรวบยอดกจะเกดการเรยนร (Learning) 6. เมอเกดกระบวนการเรยนรบคคลกจะเกดการตอบสนอง (Response) พฤตกรรมนนๆ กำรเรยนกำรสอนผำนเวบ การเรยนการสอนผานเวบเปนการจดสภาพการเรยนการสอนทไดรบการออกแบบอยางมระบบ โดยอาศยคณสมบตและทรพยากรของเวลดไวดเวบ มาเปนสอกลางในการถายทอดเพอสงเสรมสนบสนนการเรยนการสอนใหมประสทธภาพ โดยอาจจด เปนการเรยนการสอนทงกระบวนการ หรอน ามาใชเปนเพยงสวนหนงของกระบวนการทงหมดและชวยขจดปญหาอปสรรคของการเรยนการสอนทางดานสถานทและเวลาอกดวย เองเจลโล (Angelo, 1993 อางใน วชดา รตนเพยร, 2542) ไดสรปหลกการพนฐานของการจดการเรยนการสอนกบการเรยนการสอนผานเวบ 5 ประการดงนคอ 1. ในการจดการเรยนการสอนโดยทวไปแลว ควรสงเสรมใหผเรยนและผสอนสามารถตดตอ สอสารกนไดตลอดเวลา การตดตอระหวางผเรยนและผสอนมสวนส าคญในการสรางความกระตอรอรนกบการเรยนการสอน โดยผสอนสามารถใหความชวยเหลอผเรยนไดตลอดเวลาในขณะก าลงศกษา ทงยงชวยเสรมสรางความคดและความเขาใจ ผเรยนทเรยนผานเวบสามารถสนทนาแลกเปลยนความคดเหนรวมทงซกถามขอของใจกบผสอนไดโดยทนททนใด เชน การมอบหมายงานสงผานอนเทอรเนตจากผสอน ผเรยนเมอไดรบมอบหมายกจะสามารถท างานทไดรบมอบหมายและสงผานอนเทอรเนต กลบไปยงอาจารยผสอน หลงจากนนอาจารยผสอนสามารถตรวจและใหคะแนนพรอมทงสงผลยอนกลบไปยงผเรยนไดในเวลาอน รวดเรวหรอในทนททนใด


22 | ห น า

2. การจดการเรยนการสอนควรสนบสนนใหมการพฒนาความรวมมอระหวางผเรยน ความรวมมอระหวางกลมผเรยนจะชวยพฒนาความคดความเขาใจไดดกวาการท างานคนเดยว ทงยงสรางความสมพนธเปนทมโดยการแลกเปลยนความคดเหนระหวางกนเพอหาแนวทางทดทสด เปนการพฒนาการแกไขปญหาการเรยนรและการยอมรบความคดเหนของคนอนมาประกอบเพอหาแนวทางทดทสด ผเรยนทเรยนผานเวบแมวาจะเรยนจากคอมพวเตอรทอยกนคนละท แตดวยความสามารถของเครอขายอนเทอรเนตทเชอมโยงเครอขายคอมพวเตอรทวโลกไวดวยกน ท าใหผเรยนสามารถตดตอสอสารกนไดทนททนใด เชน การใชบรการสนทนาแบบออนไลนทสนบสนนใหผเรยนตดตอสอสารกนไดตงแต 2 คนขนไปจนถงผเรยนทเปนกลมใหญ 3. ควรสนบสนนใหผ เรยนรจกแสวงหาความรดวยตนเอง (Active Learners) หลกเลยงการก ากบใหผสอนเปนผปอนขอมลหรอค าตอบ ผเรยนควรเปนผขวนขวายใฝหาขอมลองคความรตางๆ เองโดยการแนะน าของผสอน เปนททราบดอยแลววาอนเทอรเนตเปนแหลงขอมลทใหญทสดในโลก ดงนนการจดการเรยนการสอนผานเวบน จะชวยใหผเรยนสามารถหาขอมลไดดวยความสะดวกและรวดเรว ทงยงหาขอมลไดจากแหลงขอมลทวโลกเปนการสรางความกระตอรอรนในการใฝหาความร 4. การใหผลยอนกลบแกผ เรยนโดยทนททน ใดชวยใหผ เรยนไดทราบถงความสามารถของตน อกทงยงชวยใหผเรยนสามารถปรบแนวทางวธการหรอพฤตกรรมใหถกตองได ผเรยนทเรยนผานเวบ สามารถไดรบผลยอนกลบจากทงผสอนเองหรอแมกระทงจากผเรยนคนอนๆ ไดทนททนใด แมวาผเรยนแตละคนจะไมไดนงเรยนในชนเรยนแบบเผชญหนากนกตาม 5. ควรสนบสนนการจดการเรยนการสอนทไมมขดจ ากด ส าหรบบคคลทใฝหาความร การเรยนการสอนผานเวบเปนการขยายโอกาสใหกบทกๆคนทสนใจศกษา เนองจากผเรยนไมจ าเปนจะตองเดนทางไปเรยน ณ ทใดทหนง ผทสนใจสามารถเรยนไดดวยตนเองในเวลาทสะดวก จะเหนไดวาการเรยนการสอนผานเวบนมคณลกษณะทชวยสนบสนนหลกพนฐานการจดการเรยน การสอนทง 5 ประการไดอยางมประสทธภาพ ประเภทของกำรเรยนกำรสอนผำนเวบ ปรชญนนท นลสข [5] ไดใหความหมายของนยามเวบชวยสอนไววา การจะบอกวาเวบไซตใดเปนเวบชวยสอนหรอไม จงตองมทงการก าหนดลกษณะส าคญเบองตน คอ เปนเวบทมวตถประสงคเพอการศกษา และเปนเวบทออกแบบอยางเปนระบบและมกระบวนการ เพอการเรยนการสอน เราจะยงไมตดสนวาเวบชวยสอนนนมคณภาพด หรอมประสทธภาพในการสอนหรอไม เพราะการแยกระหวางการเปนเวบชวยสอน กบการเปนเพยงเวบทเกยวกบการศกษา หรอฐานขอมลเพอการศกษา เปนเรองทตองพจารณาเปนอนดบแรก ตวอยางเชน เวบไซตแหงหนงมเนอหาเปนขอความและภาพประกอบเรองสงแวดลอม ใหนกเรยนไดเขาไปเรยนโดยใชคอมพวเตอรเขาสระบบอนเทอรเนต แลวนงดทหนาจอภาพ เวบไซตแบบนถอเปนเวบชวยสอนหรอไม กอนจะตอบค าถามขอนเราตองมาพจารณาคณลกษณะตางๆ ประกอบ เนองจากระบบอนเทอรเนตมเวบไซตในแบบตางๆ หลายประเภท เวบไซตทางการศกษากเปนอกประเภทหนง ทมอยมากในระบบ เราจะแยกแยะอยางไรวาเวบไซตแบบใดเปนเวบชวยสอน และแบบใดเปนเพยงเวบไซตทาง การศกษา มแนวคดอยหลายแบบเชน


23 | ห น า

พารสน [5] ไดแบงประเภทของเวบชวยสอน ออกเปน 3 ลกษณะคอ 1. เวบชวยสอนแบบรายวชาเดยว (Standalone course) 2. เวบชวยสอนแบบเวบสนบสนนรายวชา (Web Supported Courses) 3. เวบชวยสอนแบบศนยการศกษา (Web Pedagogical Resources) โดยแบบทหนงและสอง เปนแบบทมแนวคดเปนรายวชาโดยรวม ขณะทแบบทสาม จะเปนในรปของกจกรรมหรอประสบการณทเปนสวนหนงของรายวชา ซงขยายความแนวคดไดดงน คอ 1. เวบชวยสอนแบบรายวชาอยางเดยว (Stand-alone Courses) เวบรายวชาเปนเวบทมการบรรจเนอหา ( Content) หรอเอกสารในรายวชาเพอการสอนเพยงอยางเดยว เปนเวบรายวชาทมเครอง มอ และแหลงทเขาไปถง และเขาหาไดโดยผานระบบอนเทอรเนต ลกษณะของการเรยนการสอนผานเวบทมลกษณะเปนแบบวทยาเขต มนกศกษาจ านวนมากทเขามาใชงานจรง แตมลกษณะการสอสารสงขอมลระยะไกลและมกจะเปนการสอสารทางเดยว 2. เวบชวยสอนแบบเวบสนบสนนรายวชา ( Web Supported Courses) เปนเวบรายวชาทมลกษณะเปนรปธรรมทมลกษณะเปนการสอสารสองทางทมปฏสมพนธระหวางผสอนและผเรยน และมแหลงทรพยากรทางการศกษาใหมาก มการก าหนดงานใหท าบนเวบ การก าหนดให อานมการรวมกนอภปราย การตอบค าถามมการสอสารอนๆ ผานคอมพวเตอร มกจกรรมตาง ๆ ทใหท าในรายวชา มการเชอมโยงไปยงแหลงทรพยากรอน ๆ เปนตน 3. เวบชวยสอนแบบศนยการศกษา (Web Pedagogical Resources) เปนเวบทมรายละเอยดทาง การศกษาการเชอมโยงไปยงเวบอนๆ เครองมอ วตถดบ และรวมรายวชาตางๆ ทมอย ในสถาบนการศกษาไวดวยกน และยงรวมถงขอมลเกยวกบสถาบนการศกษาไวบรการทงหมด และเปนแหลงสนบสนนกจกรรมตางๆ ทางการศกษา ทงทางดานวชาการ และไมใชวชาการโดยการใชสอทหลากหลาย รวมถงการสอสารระหวางบคคลดวย ซงทงนในกระบวนการการเรยนการสอนจะถอเปนลกษณะท 1 และ 2 เปนการเรยนการสอน ผานเวบทมแนวคดทชวยในการเรยนการสอนในรายวชา แตในขณะทลกษณะท 3 จะเปนในรปของการใหบรการการจดการในการบรหาร และชวยสนบสนนในกจกรรมการเรยนของสถาบน โดยมองภาพรวมของการจดการทงสถาบน ประโยชนของกำรเรยนกำรสอนผำนเวบ ประโยชนของการเรยนการสอนผานเวบมมากมายหลายประการ ทงนขนอยกบวตถประสงคของการน าไปใชในการจดการเรยนการสอน ซงเปนมตใหมของเครองมอและกระบวนการในการเรยนการสอน โดยมผกลาวถงประโยชนของการเรยนการสอนผานเวบไวดงน 1. การสอนบนเวบเปนการเปดโอกาสใหผเรยนทอยหางไกล หรอไมมเวลาในการมาเขาชนเรยนไดเรยนในเวลาและสถานททตองการ ซงอาจเปนทบาน ทท างาน หรอสถานศกษาใกลเคยงทผเรยนสามารถเขาไปใชบรการทางอนเทอรเนตได การทผเรยนไมจ าเปนตองเดนทางมายงสถานศกษาทก าหนดไวจงสามารถชวยแกปญหาในดานของขอจ ากดเกยวกบเวลา และสถานทศกษาของผเรยนเปนอยางด


24 | ห น า

2. การสอนบนเวบยงเปนการสงเสรมใหเกดความเทาเทยมกนทางการศกษา ผเรยนทศกษาอยในสถาบนการศกษาในภมภาคหรอในประเทศหนงสามารถทจะศกษา ถกเถยง อภปราย กบอาจารย ครผสอนซงสอนอยทสถาบนการศกษาในนครหลวงหรอในตางประเทศกตาม 3.การสอนบนเวบน ยงชวยสงเสรมแนวคดในเรองของการเรยนรตลอดชวต เนองจากเวบเปนแหลงความรทเปดกวางใหผทตองการศกษาในเรองใดเรองหนง สามารถเขามาคนควาหาความรไดอยางตอเนองและตลอดเวลาการสอนบนเวบ สามารถตอบสนองตอผเรยนทมความใฝรรวมทงมทกษะในการตรวจสอบการเรยนรดวยตนเอง (Meta-cognitive Skills) ไดอยางมประสทธภาพ 4.การสอนบนเวบ ชวยทลายก าแพงของหองเรยนและเปลยนจากหองเรยน 4 เหลยมไปสโลกกวางแหงการเรยนร เปดโอกาสใหผเรยนสามารถเขาถงแหลงขอมลตางๆไดอยางสะดวกและมประสทธภาพสนบสนนสงแวดลอมทางการเรยนทเชอมโยงสงทเรยนกบปญหาทพบในความเปนจรง โดยเนนใหเกดการเรยนรตามบรบทในโลกแหงความเปนจรง(Contextualization) และการเรยนรจากปญหา (Problem-based Learning) ตามแนวคดแบบConstructivism 5.การสอนบนเวบเปนวธการเรยนการสอนทมศกยภาพ เนองจากทเวบไดกลายเปนแหลงคนควาขอมลทางวชาการรปแบบใหมครอบคลมสารสนเทศทวโลกโดยไมจ ากดภาษา การสอนบนเวบชวยแกปญหาของขอจ ากดของแหลงคนควาแบบเดมจากหองสมดอนไดแก ปญหาทรพยากรการศกษาทมอยจ ากดและเวลาทใชในการคนหาขอมล เนองจากเวบมขอมลทหลากหลายและเปนจ านวนมาก รวมทงการทเวบใชการเชอมโยงในลกษณะของไฮเปอรมเดย (สอหลายมต) ซงท าใหการคนหาท าไดสะดวกและงายดายกวาการคนหาขอมลแบบเดม 6.การสอนบนเวบจะชวยสนบสนนการเรยนรทกระตอรอรน ท งน เนองจากคณลกษณะของเวบทเอออ านวยใหเกดการศกษา ในลกษณะทผเรยนถกกระตนใหแสดงความคดเหนไดอยตลอดเวลา โดยไมจ าเปนตองเปดเผยตวตนทแทจรง ตวอยางเชน การใหผเรยนรวมมอกนในการท ากจกรรมตาง ๆ บนเครอขายการใหผเรยนไดมโอกาสแสดงความคดเหนและแสดงไวบนเวบบอรดหรอการใหผเรยนมโอกาสเขามาพบปะกบผเรยนคนอน ๆ อาจารย หรอผเชยวชาญในเวลาเดยวกนทหองสนทนา เปนตน 7. การสอนบนเวบเออใหเกดการปฏสมพนธ ซงการเปดปฏสมพนธนอาจท าได 2 รปแบบ คอ ปฏสมพนธกบผเรยนดวยกนและ/หรอผสอน ปฏสมพนธกบบทเรยนในเนอหาหรอสอการสอนบนเวบ ซงลกษณะแรกนจะอยในรปของการเขาไปพดคย พบปะ แลกเปลยน ความคดเหนกน สวนในลกษณะหลงนนจะอยในรปแบบของการเรยนการสอน แบบฝกหดหรอแบบทดสอบทผสอนไดจดหาไวใหแกผเรยน 8. การสอนบนเวบยงเปนการเปดโอกาสส าหรบผเรยนในการเขาถงผเชยวชาญสาขาตาง ๆ ทงในและนอกสถาบนจากในประเทศและตางประเทศทวโลก โดยผเรยนสามารถตดตอสอบถามปญหาขอขอมลตาง ๆ ทตองการศกษาจากผเชยวชาญจรงโดยตรงซงไมสามารถท าไดในการเรยนการสอนแบบดงเดม นอกจากนยงประหยดทงเวลาและคาใชจายเมอเปรยบเทยบก บการตดตอสอสารในลกษณะเดม ๆ 9. การสอนบนเวบเปดโอกาสใหผเรยนไดมโอกาสแสดงผลงานของตน สสายตาผอนอยางงายดาย ทงนไมไดจ ากดเฉพาะเพอนๆ ในชนเรยนหากแตเปนบคคลทวไปทวโลกได ดงนนจงถอ


25 | ห น า

เปนการสรางแรงจงใจภายนอกในการเรยนอยางหนงส าหรบผเรยน ผเรยนจะพยายามผลตผลงานทดเพอไมใหเสยชอเสยงตนเองนอกจากนผเรยนยงมโอกาสไดเหนผลงานของผอนเพอน ามาพฒนางานของตนเองใหดยงขน 10. การสอนบนเวบเปดโอกาสใหผสอนสามารถปรบปรงเนอหาหลกสตร ใหทนสมยไดอยาง สะดวกสบายเนองจากขอมลบนเวบมลกษณะเปนพลวตร ( Dynamic ) ดงนนผสอนสามารถอพเดตเนอหาหลกสตรททนสมยแกผเรยนไดตลอดเวลา นอกจากนการใหผเรยนไดสอสารและแสดงความคดเหนทเกยวของกบเนอหา ท าใหเนอหาการเรยนมความยดหยนมากกวาการเรยนการสอนแบบเดมและเปลยนแปลงไปตามความตองการของผเรยนเปนส าคญ การสอนบนเวบสามารถน าเสนอเนอหาในรปของมลตมเดย ไดแก ขอความ ภาพนง เสยง ภาพเคลอนไหว วดทศน ภาพ 3 มต โดยผสอนและผเรยนสามารถเลอกรปแบบของการน าเสนอเพอใหเกดประสทธภาพสงสดทางการเรยน


สรป กระบวนการเรยนร รปแบบของการเรยนการสอนผานเวบและการเชอมโยงของเวบ เปนองคประกอบเกยวของทตองพจารณารวมกน ในขณะทการออกแบบเนอหาส าหรบการสอนกมงเนนไปสเปาหมายของการศกษา ใหผเรยนเกดการเรยนร คดเปน แกปญหาได และถายโยงเอาความรทไดไปใชในเปาหมายของการศกษา การน าเอาเทคโนโลยทางการศกษาสมยใหมทไดมการพฒนาเครอขายเปนสากลตดตอถงกนไดทวโลก อยางระบบอนเตอรเนตทสามารถออกแบบการสอนทเรยกวา การเรยนการสอนผานเวบนน จะมสวนเขามาชวยในการพฒนาระบบการเรยนการสอนเพอใหบรรลเปาหมายสงสดตามแนวคดทางการศกษา


26 | ห น า

ตอนท 4 กำรวดและกำรประเมนผล กำรวดและกำรประเมนผลทเนนผเรยนเปนส ำคญ การประเมนผลเปนกระบวนการส าคญทมสวนเสรมสรางความส าเรจใหกบผเรยน และเปนสวนหนงของกระบวนการจดการเรยนการสอน การสอนและการประเมนผลจ าเปนตองมลกษณะทสอดคลองกน แตในการจดการศกษาทผานมากลบมเหตการณทท าใหดเหมอนการสอนกบการประเมนผลเปนคนละสวน แยกจากกน การประเมนผลนาจะเปนกระบวนการทชวยใหครไดขอมลทจะน าไปใชประโยชนในการปรบปรงกระบวนการจดการเรยนการสอน เพอใหเกดประโยชนสงสดกบผเรยนแตกลบกลายเปนเครองมอตดสนหรอตตราความโง ความฉลาด สรางความกดดนและเปนทกขใหกบผเรยน ความส าเรจหรอลมเหลวของการเรยนรถกตดสนในครงสดทายของกระบวนการเรยนการสอน โดยไมไดใหความส าคญกบผลงานความส าเรจหรอพฒนาการทมขนในระหวางกระบวนการเรยนร และนอกเหนอจากนน กระบวนการทใชวดและประเมนผลการเรยนรในบางครงกไมไดกระท าอยางสอดคลองกบพฤตกรรมการเรยนรทตองการวดจรง เพราะครมกจะเคยชนกบการใชเครองมอวดเพยงอยางเดยว คอ การใชแบบทดสอบ ซงมขอจ ากดในการวดและประเมนผลการเรยนรทางดานเจตพสย และทกษะพสย ดงนน เมอมการปฏรปการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญแลวกมความจ าเปนทจะตองปฏรปกระบวนการวดและประเมนผลใหมดวยใหสอดคลองกน ซงผรในวงการศกษาไดยอมรบกนวา แนวคดในการวดและประเมนผลการเรยนรทเหมาะสม คอ การวดและประเมนผลการเรยนรของผเรยนตามสภาพจรง ควำมหมำยกำรวดและประเมนผล ( Measurement And Evaluation ) การวด ( Measurement ) หมายถง กระบวนการเชงปรมาณในการก าหนดคาเปนตวเลข หรอสญลกษณทมความหมายแทนคณลกษณะของสงทวด โดยอาศยกฎเกณฑอยางใดอยางหนง เชน เดกหญงสมพร สอบวชาภาษาไทยได 30 คะแนน การประเมนผล ( Evaluation ) หมายถง การตดสนเกยวกบคณภาพหรอคณคาของวตถ สงของ โครงการการศกษาพฤตกรรมการท างานของคนงาน หรอความรความสามารถของนกเรยน ลกษณะการวดและการประเมนผลทางการศกษา สามารถอธบายใหเขาใจไดดงน การประเมนผลทางการศกษา หมายถง กระบวนการอยางมระบบทจะตรวจสอบดวาผเรยนไดบรรลถงจดประสงคทสงไวหรอไม การประเมนผลเปนการตคาของสงทวด การสรางขอสอบ ตรวจใหคะแนน เปน การวด แตการบอกวาผเรยนคนใดเกงหรอออนปานใด หรอไดเกรดอะไรเปน การประเมนผล จดประสงคของกำรวดและกำรประเมนผล 1. เพอจดประเภทหรอจดต าแหนง ( Placement ) เปนการวดและการประเมนผลโดยใชเครองมอตาง ๆ เพอจด หรอแบงประเภทผเรยนแตละคนวามความสามารถอยในระดบใดของกลม เชน เกง ปานกลาง หรอออน เชน การสอบวดระดบภาษาองกฤษเพอจดกลมในการเรยน 2. เพอวนจฉย ( Diagnosis ) มกใชในทางการแพทย โดยเมอแพทยตรวจแลวจะตองวนจฉยวาผปวยเปนโรคอะไร หรอสาเหตทผปวยมอาการไมสบายมาจากอะไร


27 | ห น า

3. เพอเปรยบเทยบ ( Assessment ) ใชในการเปรยบเทยบพฒนาการของผเรยนวามมากนอยอยางไร เชน การสอบกอนเรยน และหลงเรยน ( Pretest – Posttest ) 4. เพอพยากรณ ( Prediction ) เปนการวดความถนดหรอจ าแนกความแตกตางของผเรยนเพอใชเปนขอมลในการชวยพยากรณ หรอคาดการณและแนะน าผเรยนวาควรจะเรยนอยางไร 5. เพอเปนขอมลปอนยอนกลบ ( Feedback ) เปนการทดสอบวาเรองใดทผเรยนเรยนไปแลวเขาใจชดเจน และเรองใดทยงไมเขาใจจะไดท าการสอนเพมเตมหรอย าได 6. การเรยนร ( Learning Experience ) วดเพอกระตนในรปแบบตาง ๆ ใหผเรยนเกดการเรยนรและกระบวนการเรยนรทด ของผเรยน ประโยชนของกำรวดและกำรประเมน ประโยชนตอผสอน - ทราบพฒนาการหรอปรมาณความงอกงามของผเรยนในดานตาง ๆ เชน ดานสงคม และสตปญญา เปนตน - ชวยในการคดเลอกเทคนควธการสอน และประสบการณ ตลอดจนกจกรรมทเหมาะสมกบผเรยน - ชวยในการจดต าแหนงตาง ๆ เพอปกครองนกเรยนใหมคณภาพ เชน การจดชนเรยนการเลอนชน การจดกลมผเรยน ประโยชนตอผเรยน - ชวยในการกระตนและสรางแรงจงใจในการเรยนรของผเรยนไดเปนอยางด - ชวยใหผเรยนทราบถงความสามารถของตนเองวามความสามารถอยางไร และควรปรบปรงอยางไรบาง - ชวยใหผเรยนเหนคณคาและทราบถงจดประสงคของการศกษาเนอหานน ๆ มากยงขน - ชวยใหผเรยนสรางกระบวนการเรยนได ถกตอง และไดรจกภาคภมใจในตนเองมากขน เครองมอและเทคนควธทใชในกำรวดและประเมนผล เครองมอและเทคนควธทใชการวดและประเมนผลการเรยนการสอนนน มมากมายหลายชนด แตทรจกและนยมใชกนเปนสวนมาก ไดแก 1. การสงเกต ( Direct Observation ) 2. การสมภาษณ ( Interviewing ) 3. การใหปฏบต ( Performance Test ) 4. การศกษากรณ ( Case Study ) 5. การใหจนตนาการ ( Projective Technique ) 6. การใชแบบสอบถาม ( Questionnaire ) 7. การทดสอบ ( Testing )


28 | ห น า

กำรประเมนตำมสภำพจรง (Authentic Assessment) การประเมนสภาพจรง เปนการประเมนจากการวดโดยใหผ เรยนลงมอปฏบตจรงในสถานการณจรงลกษณะส าคญของการวดและการประเมนผลจากสภาพจรง ลกษณะส ำคญของกำรวดและกำรประเมนผลจำกสภำพจรง มดงน (กรมวชาการ, 2545 : 159) 1. การวดและการประเมนผลจากสภาพจรงมลกษณะส าคญคอ ใชวธการประเมนกระบวนการคดทซบซอนความสามารถในการปฏบตงาน ศกยภาพของผเรยนในดานของผผลตและกระบวนการทไดผลผลตมากกวาทจะประเมนวาผเรยนสามารถจดจ าความรอะไรไดบาง 2. เปนการประเมนความสามารถของผเรยน เพอวนจฉยผเรยนในสวนทควรสงเสรมและสวนทควรแกไขปรบปรง เพอใหผเรยนไดพฒนาอยางเตมศกยภาพตามความสามารถ ความสนใจและความตองการของแตละบคคล 3. เปนการประเมนทเปดโอกาสใหผเรยนไดมสวนรวมประเมนผลงานของทงตนเองและของเพอนรวมหอง เพอสงเสรมใหผเรยนรจกตวเอง เชอมนตนเอง สามารถพฒนาขอมลได 4. ขอมลทประเมนไดจะตองสะทอนใหเหนถงกระบวนการเรยนการสอนและการวางแผนการสอนของผสอนวาสามารถตอบสนองความสามารถ ความสนใจ และความตองการของผเรยนแตละบคคลไดหรอไม 5. ประเมนความสามารถของผเรยนในการถายโอนการเรยนรไปสชวตจรงได 6. ประเมนดานตาง ๆ ดวยวธทหลากหลายในสถานการณตางๆ อยางตอเนอง ขนตอนกำรประเมนตำมสภำพจรง การประเมนตามสภาพจรงมการด าเนนงานตามขนตอนตอไปน (อนวต คณแกว, 2548 : 115 อางถง ส.วาสนา ประวาลพฤกษ, 2544 : 1) 1. ก าหนดวตถประสงคและเปาหมายในการประเมน ตองสอดคลองกบสาระ มาตรฐานจดประสงคการเรยนรและสะทอนการพฒนาดวน 2. ก าหนดขอบเขตในการประเมน ตองพจารณาเปาหมายทตองการใหเกดกบผเรยน เชน ความร ทกษะและกระบวนการ ความรสก คณลกษณะ เปนตน 3. ก าหนดผประเมน โดยพจารณาผประเมนวาจะมใครบาง เชน นกเรยนประเมนตนเอง เพอนนกเรยน ครผสอน ผปกครองหรอผทเกยวของ เปนตน 4. เลอกใชเทคนคและเครองมอในการประเมน ควรมความหลากหลายและเหมาะสมกบวตถประสงค วธการประเมน เชน การทดสอบ การสงเกต การสมภาษณ การบนทกพฤตกรรม แบบส ารวจความคดเหน บนทกจากผทเกยวของ แฟมสะสมงาน ฯลฯ 5. ก าหนดเวลาและสถานททจะประเมน เชน ประเมนระหวางนกเรยนท ากจกรรม ระหวางท างานกลม / โครงการ วนใดวนหนงของสปดาห เวลาวาง / พกกลางวน ฯลฯ 6. วเคราะหผลและวธการจดการขอมลการประเมน เปนการน าขอมลจากการประเมนมาวเคราะหโดยระบสงทวเคราะห เชน กระบวนการท างาน เอกสารจากแฟมสะสมงาน ฯลฯ รวมทงระบวธการบนทกขอมลและวธการวเคราะหขอมล


29 | ห น า

7. ก าหนดเกณฑในการประเมน เปนการก าหนดรายละเอยดในการใหคะแนนผลงานวาผเรยนท าอะไร ไดส าเรจหรอวามระดบความส าเรจในระดบใด คอ มผลงานเปนอยางไร การใหคะแนนอาจจะใหในภาพรวมหรอแยกเปนรายใหสอดคลองกบงานและจดประสงคการเรยนร เทคนค / วธกำรทใชในกำรประเมนตำมสภำพจรง การประเมนตามสภาพจรงเปนการกระท า การแสดงออกหลาย ๆ ดาน ของนกเรยนตามสภาพความเปนจรงท งในและนอกหองเรยน มวธการประเมนโดยสงเขปด งน (ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต 2542 : 184-193) 1. การสงเกต เปนวธการทดมากวธหนงในการเกบขอมลพฤตกรรมดานการใชความคด การปฏบตงาน และโดยเฉพาะดานอารมณ ความรสก และลกษณะนสยสามารถท าไดทกเวลา ทกสถานททงในหองเรยน นอกหองเรยน หรอในสถานการณอนนอกโรงเรยน วธการสงเกตท าไดโดยตงใจและไมตงใจ การสงเกตโดยตงใจหรอมโครงการสรางหมายถงครก าหนดพฤตกรรมทตองสงเกต ชวงเวลาสงเกตและวธการสงเกต (เชน สงเกตคนละ 3-5 นาทเวยนไปเรอย ๆ ) อกวธหนง คอ การสงเกตแบบไมตงใจ หรอไมมโครงสราง ซงหมายถงไมมการก าหนดรายการสงเกตไวลวงหนา ครอาจมกระดาษแผนเลก ๆ ตดตวไวตลอดเวลาเพอบนทกเมอพบพฤตกรรมการแสดงออกทมความหมาย หรอสะดดความสนใจของคร การบนทกอาจท าไดโดยยอกอน แลวขยายความสมบรณภายหลงวธการสงเกตทดควรใชทงสองวธ เพราะการสงเกตโดยตงใจ อาจท าใหละเลยมองขามพฤตกรรมทนาสนใจแตไมมในรายการทก าหนด สวนการสงเกตโดยไมตงใจอาจท าใหครขาดความชดเจนวาพฤตกรรมใด การแสดงออกใด ทควรแกการสนใจและบนทกไว เปนตน ขอเตอนใจส าหรบการใชวธสงเกต คอ ตองสงเกตหลาย ๆ ครงในหลายๆ สถานการณ (การเรยน การท างานตามล าพง การท างานกลม การเลน การเขาสงคมกบเพอน การวางตว ฯลฯ) เมอมเวลาผานไประยะหนงๆ (2-3 สปดาห) จงน าขอมลเหลานมาเพอพจารณาสกครงหนง เครองมออน ๆ ทใชประกอบการสงเกต ไดแก แบบตรวจสอบรายการ แบบมาตราสวนประมาณคา แบบบนทกระเบยนสะสม เปนตน 2. การสมภาษณ เปนอกวธหนงทใชเกบขอมลพฤตกรรมดานตางไดด เชน ความคด (สตปญญา) ความรสก กระบวนการขนตอนในการท างาน วธแกปญหา ฯลฯ อาจใชประกอบการสงเกตเพอใหไดขอมลทมนใจมากยงขน ขอแนะน าบางประการเกยวกบการสมภาษณ (1) กอนสมภาษณควรหาขอมลเกยวกบภมหลงของนกเรยนกอนเพอท าใหการสมภาษณเจาะตรงประเดนและไดขอมลยงขน (2) เตรยมชดค าถามลวงหนาและจดล าดบค าถามชวยใหการตอบไมวกวน (3) ขณะสมภาษณครใชวาจา ทาทาง น าเสยงทอบอนเปนกนเอง ท าใหนกเรยนเกดความรสกปลอดภย และแนวโนมใหนกเรยนอยากพด / เลา (4) ใชค าภามทนกเรยนเขาใจงาย (5) อาจใชวธสมภาษณทางออมคอ สมภาษณจากบคคลทใกลชดนกเรยน เชน เพอนสนท ผปกครอง เปนตน 3. การตรวจงาน เปนการวดและประเมนผลทเนนการน าผลการประเมนไปใชทนทใน 2 ลกษณะ คอ เพอการชวยเหลอนกเรยนและเพอปรบปรงการสอนของคร จงเปนการประเมนท


30 | ห น า

ควรด าเนนการตลอดเวลา เชน การตรวจแบบฝกหด ผลงานภาคปฏบต โครงการ/โครงงานตางๆ เปนตน งานเหลานควรมลกษณะทครสามารถประเมนพฤตกรรมระดบสงของนกเรยนได เชน แบบฝกหดทเนนการเขยนตอบ เรยบเรยง สรางสรรค (ไมใชแบบฝกหดทเลยนแบบขอสอบเลอกตอบซงมกประเมนไดเพยงความรความจ า) งาน โครงการ โครงงาน ทเนนความคดขนสงในการวางแผนจดการ ด าเนนการและแกปญหาสงทควรประเมนควบคไปดวยเสมอในการตรวจงาน (ทงงานเขยนตอบและปฏบต) คอ ลกษณะนสยและคณลกษณะทดในการท างาน ขอแนะน าบางประการเกยวกบการตรวจงาน โดยปกตครมกประเมนนกเรยนทกคนจากงานทครก าหนดชนเดยวกน ครควรมความยดหยนการประเมน จากการตรวจงานมากขน ดงน (1) ไมจ าเปนตองน าชนงานทกชนมาประเมน อาจเลอกเฉพาะชนงานทนกเรยนท าไดดและบอกความหมาย / ความสามารถของนกเรยนตามลกษณะทครตองการประเมนได วธนเปนการเนน “จดแขง” ของนกเรยน นบเปนการเสรมแรง สรางแรงกระตนใหนกเรยนพยายามผลตงานทด ๆ ออกมามากขน (2) จากแนวคดตามขอ 1 ชนงานทหยบมาประเมนของแตละคน จงไมจ าเปนตองเปนเรองเดยวกน เชน นกเรยนคนท 1 งานท (ท าไดด) ควรหยบมาประเมนอาจเปนงานชนท 2, 3, 5 สวนนกเรยนคนท 2 งานทควรหยบมาประเมนอาจเปนงานชนท 1, 2, 4 เปนตน (3) อาจประเมนชนงานทนกเรยนท านอกเหนอจากทครก าหนดใหกได แตตองมนใจวาเปนสงทนกเรยนท าเองจรง ๆ เชน สงประดษฐทนกเรยนท าเองทบาน และน ามาใชทโรงเรยนหรองานเลอกตาง ๆ ทนกเรยนท าขนเองตามความสนใจ เปนตน การใชขอมล / หลกฐานผลงานอยางกวางขวาง จะท าใหครรจกนกเรยนมากขน และประเมนความสามารถของนกเรยนตามสภาพทแทจรงของเขาไดแมนย ายงขน (4) ผลการประเมน ไมควรบอกเปนคะแนนหรอระดบคณภาพ ทเปนเฉพาะตวเลขอยางเดยว แตควรบอกความหมายของผลคะแนนนนดวย 4. การรายงานตนเอง เปนการใหนกเรยนเขยนบรรยายหรอตอบค าถามสน ๆ หรอ ตอบแบบสอบถามทครสรางขน เพอสะทอนถงการเรยนรของนกเรยนทงความร ความเขาใจ วธคด วธท างานความพอใจในผลงาน ความตองการพฒนาตนเองใหดยงขน 5. การใชบนทกจากผทเกยวของ เปนการรวบรวมขอมลความคดเหนทเกยวของกบตวนกเรยนผลงานนกเรยน โดยเฉพาะความกาวหนาในการเรยนรของนกเรยนจากแหลงตาง ๆ เชน จากเพอนคร – โดยประชมแลกเปลยนขอมลความคดเหนเกยวกบการเรยนรของนกเรยน (ประเมนเดอนละครง) จากเพอนนกเรยน – โดยจดชวโมงสนทนา วพากษผลงาน (นกเรยนตองไดรบค าแนะน ามากอนเกยวกบหลกการ วธวจารณเพอการสรางสรรค) จากผปกครอง – โดยจดหมาย / สารสมพนธทคร หรอโรงเรยนกบผปกครองมถงกนโดยตลอดเวลา โดยการประชมผปกครองทโรงเรยนจดขน หรอโดยการตอบแบบสอบถามสน ๆ


31 | ห น า

6. การใชขอสอบแบบเนนการปฏบตจรง ในกรณทครตองการใชแบบทดสอบ ขอเสนอแนะใหใชแบบทดสอบภาคปฏบตทเนนการปฏบตจรง ซงมลกษณะดงตอไปน 6.1 ปญหาตองมความหมายตอผเรยน และมความส าคญเพยงพอทจะแสดงถงภมความรของนกเรยนในระดบชนนน ๆ 6.2 เปนปญหาทเลยนแบบสภาพจรงในชวตของนกเรยน 6.3 แบบสอบตองครอบคลมทงความสามารถและเนอหาตามหลกสตร 6.4 นกเรยนตองใชความรความสามารถ ความคดหลาย ๆ ดานมาผสมผสาน และแสดงวธคดไดเปนขนตอนทชดเจน 6.5 ควรมค าตอบถกไดหลายค าตอบ และมวธการหาค าตอบไดหลายวธ 6.6 มเกณฑการใหคะแนนตามความสมบรณของค าตอบอยางชดเจน 7. การประเมนโดยใชแฟมสะสมงาน แฟมสะสมงานหมายถง สงทใชสะสมงานของนกเรยนอยางมจดประสงค อาจเปนแฟม กลอง แผนดสก อลบม ฯลฯ ทแสดงใหเหนถงความพยายาม ความกาวหนา และผลสมฤทธในเรองนนๆ หรอหลาย ๆ เรอง การสะสมนนนกเรยนมสวนรวมในการเลอกเนอหา เกณฑการเลอก เกณฑการตดสน ความสามารถ / คณสมบต หลกฐานการสะทอนตนเอง การประเมนผลโดยใชแฟมสะสมงานเปนวธการประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรงทไดรบความนยมกนอยางแพรหลายวธหนง เพราะใชการประเมนใหผกตดอยกบการสอนและมนกเรยนเปนศนยกลางของการเรยนการสอนทชดเจน วธการประเมนตามสภาพจรงทไดกลาวแลวนน การทจะไดมาซงผลการเรยนรทแทจรงของนกเรยน ครควรใชวธการเกบขอมลหลายๆ วธผสมผสานกน เพอใหไดขอมลทหลากหลาย ครอบคลมพฤตกรรมทกดานและมจ านวนมากเพยงพอทจะประเมนผลทเกดขนในตวนกเรยนอยางมนใจหลกเกณฑ วธการใหคะแนนตามแนวทางการประเมนตามสภาพจรง กำรใหคะแนน หลกเกณฑและวธการใหคะแนนตามแนวทางของาการประเมนตามสภาพจรงของนกเรยน ท าไดใน 2 แนวทาง (ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต, 2540 : 12-14) ดงน แนวทางท 1 ใหคะแนนในลกษณะภาพรวม เปนการใหคะแนนในความหมายวา คะแนนนนเปนตวแทนความประทบใจในผลงานทงหมดรวมทกดานแลว มกใชกบเครองมอวดประเมนผลทเปน Authentic Test แนวทางท 2 ใหคะแนนในลกษณะวเคราะหงานเปนสวนยอย เปนการแตกยอยผลสมฤทธของงานหนงๆ ออกเปนหลายๆ ดาน เพอวเคราะหระดบความส าเรจแตละดานในงานนน ของนกเรยน ขอมลมประโยชนมากตอการพฒนาการเรยนการสอน มกใชประเมนแฟมสะสม กลาวโดยสรป วธการใหคะแนนตามแนวประเมนตามสภาพจรง เนนทการใหขอมลทสามารถบงชถงความส าเรจหรอความรอบรของนกเรยนวามลกษณะอยางไรและความส าเรจหรอความรอบรในระดบทแตกตางกนนน มลกษณะแตกตางกนอยางไร ไมใชใหความหมายเพยงแคการได / ตก หรอ ผาน / ไมผาน หรอระดบของการผานเทานน นอกจากนการน าผลประเมนไปใชประโยชนดานการตดสนผลการเรยนกมความส าคญเปนอนดบรองจากการน าไปใชเพอพฒนานกเรยนและตวคร


32 | ห น า

เกณฑกำรใหคะแนน Rubrics Scoring Rubric คอเกณฑการใหคะแนนทถกพฒนาโดยครหรอผประเมนทใชวเคราะหผลงานหรอกระบวนการทผเรยนไดพยายามสรางขน การประเมนผลงานของนกเรยนจะม 2 ลกษณะคอ ผลงานทไดจากกระบวนการของนกเรยน และกระบวนการทนกเรยนใชเพอใหเกดผลงาน จะประเมนในลกษณะใดขนอยกบจดมงหมายในการเรยนร อาจจะประเมนลกษณะใดลกษณะหนงหรอประเมนทงสองลกษณะกได ผประเมนจะตองตดสนคณภาพของผลงานหรอกระบวนการปฏบตงานของผเรยนแตละคนทมระดบทแตกตางกนหลายระดบ ระดบทแตกตางกนอาจจะเปนระดบคณภาพของชนงานทไดสรางขน หรอระดบของกระบวนการตาง ๆ ทผเรยนแตละคนไดใชเพอใหเกดผลงาน เพอใหการตดสนใจสอดคลองกบผเรยนแตละคน ผประเมนจะตองใชเกณฑในการประเม นคณภาพชนงานของผเรยน เกณฑอาจจะอยในเชงคณภาพหรอปรมาณ อาจจะมลกษณะเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) หรอแบบตรวจสอบ (Checklist) โดยปกตจะใช Rubric ในการประเมนจดประสงคการเรยนรเดยวหรอสวนใดสวนหนงของงานปฏบต แตการปฏบตงานทมซบซอน ผประเมนจะตองประเมนจดประสงคการเรยนรทหลากหลายและประเมนหลาย ๆ สวนของการปฏบต นนคอผประเมนจะตองมเกณฑการใหคะแนนทมากมายเพอใหเหมาะกบจดประสงคการเรยนรทแตกตางกน หรอเหมาะกบแตละสวนของการปฏบตงาน การใหคะแนนจะอยในรปของตวเลข โดยปกตจะเปน 0-3 หรอ 1-4 ในแตละระดบของคะแนนจะขนอยกบระดบของคณภาพของงาน ดงนนตวเลข 4 อาจจะหมายถงระดบคณภาพสงสด เลข 3 เปนระดบคณภาพรองลงมา คณภาพของงานในแตละระดบจะตองใชการอธบาย (Rubric) ดงนนในแตละระดบคะแนนจะตองอธบายเปนภาษาทแสดงใหเหนถงคณภาพของการปฏบตงานในระดบนน ควำมส ำคญของเกณฑกำรใหคะแนน (Scoring Rubric) การประเมนศกยภาพของผเรยนโดยใหลงมอปฏบตนน ไมมค าเฉลยหรอค าตอบถกทแนชดลงไปเหมอนแบบทดสอบเลอกตอบ การประเมนผลงานแตละชนของผเรยนทไดลงมอปฏบตจงมความจ าเปนทจะตองประเมนคณภาพของงานอยางเปนปรนย ซงมนเปนการยากทจะท าได และไดคนพบการสรางเกณฑการใหคะแนนหรอ rubric ขนมาเพอก าหนดแนวทางในการตดสนอยางยตธรรม และปราศจากความล าเอยง Rubric จะตองมความชดเจนในเกณฑการใหคะแนนอยางพอเพยงถงขนาดทผประเมน 2 คนสามารถใช Rubric เดยวกนประเมนชนงานของผเรยนชนเดยวกนแลวใหคะแนนไดตรงกน ระดบของความสอดคลองในการใหคะแนนของผประเมน 2 คนทประเมนอยางเปนอสระจากกนจะเรยกวา ความเชอมน (Reliability) ของการประเมน องคประกอบของเกณฑกำรใหคะแนน (Scoring Rubric) Scoring rubric มหลายองคประกอบ ในแตละองคประกอบกมประโยชน มความส าคญ องคประกอบมดงน 1. จะมอยางนอย 1 คณลกษณะหรอ 1 มตทเปนพนฐานในการตดสนผเรยน 2. การนยามและการยกตวอยางจะตองมความชดเจนในแตละคณลกษณะหรอมต 3. มาตรการใหคะแนนจะตองเปนอตราสวนกนในแตละคณลกษณะหรอมต


33 | ห น า

4. จะตองมมาตรฐานทเดนชดในแตละระดบของการใหคะแนน ในแตละระดบการใหคะแนนจะตองมความชดเจนในการนยม และความกวางของระดบคะแนนไมควรเกน 6 ถง 7 ระดบ ถามระดบของการใหคะแนนกวางมากเกนไปจะมความล าบากในการตดสนความแตกตางในแตละระดบ เชน ความกวางคะแนนเปน 100 ท าใหยากทจะอธบายวาคะแนน 81 มคณภาพแตกตางจาก 80 หรอ 82 อยางไร และจะท าใหความสอดคลองของการประเมนดวยผประเมนหลายคนลดลงไป การจะก าหนดความกวางของการใหคะแนนเปนเทาไหรนน จะตองมความเหมาะสมและมความชดเจนในการนยามทครอบคลมตงแต แยทสด (poor) จนถงดเลศทสด (excellent) ชนดของเกณฑกำรใหคะแนน (Scoring Rubric) Scoring Rubric มอย 3 ชนดคอ 1. Holistic Rubrics เปนเกณฑการใหคะแนนผลงานหรอกระบวนการทไมไดแยกสวนหรอแยกองคประกอบการใหคะแนน คอจะประเมนในภาพรวมของผลงานหรอกระบวนการนน 2. Analytic Rubrics เปนเกณฑการใหคะแนนทแยกสวนหรอองคประกอบคณลกษณะของผลงานหรอกระบวนการ แลวน าแตละสวนหรอองคประกอบของคณลกษณะมารวมกนเปนคะแนนรวม 3. Annotated Holistic Rubrics ผประเมนจะประเมนแบบ holistic rubrics กอนแลวจงประเมนแยกสวนอกบางคณลกษณะทเดน ๆ เพอใชเปนผลสะทอนในบางคณลกษณะของผเรยน การใหคะแนนแบบ holistic rubrics ใชไดงายและใชเพยงไมกครงตอผเรยน 1 คน จะเปนการประเมนในภาพรวมของทกคณลกษณะในการปฏบตงาน สวนการใหคะแนนแบบ analytic rubrics จะใชบอยครงโดยจะประเมนแยกในแตละคณลกษณะของงาน ซงการประเมนแบบนจะมประโยชนเมอสนใจจะวนจฉยหรอชวยเหลอผเรยนวามความรความเขาใจในแตละสวนหรอแตละคณลกษณะของการปฏบตงานนน ๆ หรอไม ซงจะมสวนใหครไดชวยเสรมสรางหรอพฒนาการเรยนรในแตละคณลกษณะของผเรยนใหดยงขน สวนแบบ annotated rubrics จะรวมขอจ ากดของ holistic และ analytic ไวดวยกน เรมดวยการประเมนในภาพรวมของการปฏบตงานดวย holistic แลวผประเมนเลอกประเมนอกเพยงบางคณลกษณะของงานแบบ analytic ซงการประเมนเพยงบางคณลกษณะนจะไมมผลตอการเปลยนแปลงคะแนนทประเมนแบบ holistic ประโยชนกคอจะมความรวดเรวในการประเมนและเปนการใหผประเมนไดเลอกประเมนเฉพาะบางคณลกษณะทโดดเดนเพยงไมกองคประกอบเพอเปนผลสะทอน (feedback) ใหแกผเรยน แตไมมประโยชนในการวนจฉยผเรยนวาบกพรองในคณลกษณะใด เพราะหลาย ๆ คณลกษณะไมไดถกประเมน


34 | ห น า


สรป การประเมนสภาพจรง เปนการประเมนทเนนใหผเรยนปฏบต ถาสามรถปฏบตไดในสถานการณจรงจะดมาก แตถาไมไดอาจใชสถานการณจ าลองทพยายามใหเหมอนจรงมากทสด หรออาจจะใหผเรยนไปปฏบตนอกหองเรยน หรอทบานแลวเกบผลงานไวโดยอาจจะเกบไวในแฟมสะสมงาน แลวครเรยกมาประเมนภายหลง สถานการณทประเมนควรเปนสถานการณทประเมนผเรยนไดหลายมต เชน ทกษะ ความร ความสามารถ การคด และคณลกษณะตางๆ วธการทใชประกอบการประเมนตามสภาพจรงควรมหลากหลายประกอบกน สรปไดดงน 1. การสงเกต 2. การสมภาษณ 3. การตรวจงาน 4. การรายงานตนเองของนกเรยน 5. การบนทกจากผทเกยวของ 6. การใชขอสอบแบบเนนการปฏบตจรง 7. การประเมนโดยใชแฟมสะสมงาน การใหคะแนนการประเมนตามสภาพจรง ม 2 แนวทาง คอ การประเมนในลกษณะภาพรวม และการประเมนในลกษณะการวเคราะหสวนยอย Scoring Rubric คอเกณฑการใหคะแนนทถกพฒนาโดยครหรอผประเมนทใชวเคราะหผลงานหรอกระบวนการทผเรยนไดพยายามสรางขน การประเมนผลงานของนกเรยนจะม 2 ลกษณะคอ ผลงานทไดจากกระบวนการของนกเรยน และกระบวนการทนกเรยนใชเพอใหเกดผลงาน จะประเมนในลกษณะใดขนอยกบจดมงหมายในการเรยนร อาจจะประเมนลกษณะใดลกษณะหนงหรอประเมนทงสองลกษณะกได ผประเมนจะตองตดสนคณภาพของผลงานหรอกระบวนการปฏบตงานของผเรยนแตละคนทมระดบทแตกตางกนหลายระดบ ระดบทแตกตางกนอาจจะเปนระดบคณภาพของชนงานทไดสรางขน หรอระดบของกระบวนการตาง ๆ ทผเรยนแตละคนไดใชเพอใหเกดผลงาน


35 | ห น า

ตอนท 5 กำรวจย การวจยคอ กระบวนการหาความรความจรงใหม ทมระบบแบบแผนตามหลกวชา อาศยหลกเหตผล ทรอบคอบ รดกม ละเอยดและเชอถอได และความรความจรงนนจะน าไปเปนหลกการ ทฤษฎ หรอ ขอปฏบตทท าใหมนษยไดรบรและน าไปใชเพอใหสามารถด ารงชวตดวยความสงบสขหรอปองกนและหลกเลยงภยอนตรายตาง ๆ ได ประเภทของกำรวจย การจ าแนกประเภทของการวจยสามารถจดท าไดหลายลกษณะ ขนอยกบผจ าแนกวาจะอาศยเกณฑหรอหลกการใดในการจ าแนก ซงแนวทางในการจดจ าแนกตามเกณฑตางๆ มดงน (บญธรรม กจปรดาบรสทธ, 2535: 17-21) 1. ประเภทของการวจยแบงตามประโยชนของการน าผลไปใช แบงตามเกณฑนจะม 3 ประเภท ไดแก 1.1 การวจยพนฐานหรอการวจยบรสทธ (basic or pure research) การวจยแบบนเปนการท าวจยเพอขยายขอบเขตของความรใหกวางขวางออกไป เปนการสรางทฤษฎและแนวความคดใหมๆ เสรมสรางวชาการใหสมบรณยงขน เชน การวเคราะหมงหาสารอาหารในกลวย โดยมงหาวากลวยประกอบดวยสารอาหารอะไรบางเทานน การวจยแบบน มกจะใชเวลานาน และใชประโยชนไดตอเมอไปวจยตอ 1.2 การวจยประยกต (applied research) การวจยแบบนมงน าผลไปใชเพอปรบปรงสภาพของสงคมและความเปนอยของมนษยใหดขน เชน จากผลการวจยพนฐานพบวา การสอนดวยวธการใชสไลดประกอบจะท าใหนกเรยนสนใจการเรยนและจ าไดนาน ครกลองน าผลการวจยนไปทดลองและหาประสทธภาพของการสอนดวาท าใหนกเรยนสนใจมากขน และนกเรยนจ าเรองราวทสอนไดนานจรงหรอไม ถาปรากฏวามประสทธภาพกจะท าใหครน าไปใชในการเรยนการสอนใหเกดประโยชนแกนกเรยนตอไป 1.3 การวจยเชงปฏบตการ (action research) การวจยแบบนมวตถประสงคเพอพฒนาทกษะใหมๆ หรอวธการใหมๆ และน ามาใชแกปญหาทเกดขนในการท างานโดยตรง เปนการศกษาวจยเกยวกบปญหาตางๆ ในการท างาน โดยหวงทจะปรบปรง แกไขสภาพการท างานใหดขนกวาเดม การวจยแบบนแทจรงเปนการวจยประยกตลกษณะหน ง แตตางกบการวจยประยกตทวไปตรงทการวจยเชงปฏบตการจะศกษาเฉพาะท เฉพาะหนวยงาน ผลการวจยน าไปใชสรปอางองไปยงกลมอนหรอประชากรไมได 2. ประเภทของการวจย แบงตามวตถประสงคและวธการเสนอขอมล การวจยทแบงตามเกณฑนอาจแบงไดเปน 5 ประเภท คอ 2.1 การวจยขนส ารวจ (exploratory research) เปนการวจยทตองการรวบรวมขอมลพนฐานเบองตน เพอหาขอเทจจรงตางๆ เกยวกบเรองนนเทานน ไมมการตงสมมตฐาน และไมมการวเคราะหเปรยบเทยบขอมลในลกษณะตวแปรทแตกตางกน 2.2 การวจยเชงบรรยาย (descriptive research) เปนการวจยทตองการหาค าตอบวาอะไรและอยางไรมากกวาทตองการหาค าตอบวาท าไม รวมทงไมมการคาดคะเนปรากฏการณใน


36 | ห น า

อนาคตแตอยางไร การวเคราะหขอมลอาจจะมการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางตวแปรทศกษาดวย 2.3 การวจยเชงอรรถาธบาย (explanatory research) เปนการวจยทพยายามชหรออธบายใหเหนวาตวแปรใดมความสมพนธ หรอเกยวของกบตวแปรใดบาง และความสมพนธนนมลกษณะอยางไร เปนเหตผลของกนและกนหรอไม 2.4 การวจยเชงคาดคะเน (predictive research) เปนการวจยทพยายามชใหเหนหรอคาดคะเนเหตการณในอนาคตวาจะเปนอยางไร โดยอาศยความสมพนธระหวางตวแปรทศกษา 2.5 การวจยเชงวนจฉย (diagnostic research) เปนการวจยเพอคนหาสาเหตของปญหาทเกดขน จะไดน าไปแกไขปองกนไดถกตอง 3. ประเภทของการวจย แบงตามความสามารถในการควบคมตวแปร การวจยทแบงตามเกณฑนอาจแบงไดเปน 3 ประเภท ไดแก 3.1 การวจยเชงทดลอง (experimental research) เปนการวจยทผวจยจดสรางสถานการณและเงอนไขตางๆ ขนมาทดลอง โดยพยายามควบคมตวแปรทเกยวของ ซงไมตองการใหมผลกบการวจยนนออกไป แลวสงเกตหรอวดผลการทดลองออกมา 3.2 การวจยเชงกงทดลอง (quasi experimental research) เปนการวจยทผวจยสามารถสรางสถานการณ และเงอนไขเพอใชในการทดลองไดบางเปนบางประเดนและสามารถควบคมตวแปรทเกยวของ ซงไมตองการใหมผลกบการวจยนนไดเพยงบางตวเนองจากไมสามารถสมตวอยางใหเทากนได 3.3 การวจยเชงธรรมชาต (naturalistic research) เปนการวจยทไมมการจดสรางสถานการณหรอเงอนไขใดๆ เลย ปลอยใหเปนไปตามธรรมชาต ผวจยไมมอทธพลใดๆ ตอการวจยทไดนนเลย 4. ประเภทของการวจยแบงตามระเบยบวธการวจย การวจยทแบงตามเกณฑนจะแบงไดเปน 3 ประเภท ไดแก 4.1 การวจยเชงประวตศาสตร (historical research) เปนการวจยทใชระเบยบวธทางวทยาศาสตรในลกษณะของการศกษาหาขอเทจจรงทางประวตศาสตร เพอสบประวตความเปนมาเชงวชาการในสาขาวชาการตางๆ ท าความเขาใจเรองราวทเกดขน และหาความสมพนธระหวางเหตการณในอดต ปจจบน เพอใชท านายเหตการณในอนาคต 4.2 การวจยเชงบรรยาย (descriptive research) เปนการวจยทใชระเบยบวธการบรรยายปรากฏการณหรอเหตการณท เกดขนวาคออะไร และมลกษณะอยางไร ซงมงศกษาหาขอเทจจรงและสถานการณทเปนอยขณะนน รวมทงศกษาหาความสมพนธของการปฏบต แนวคดหรอเจตคตโดยเนนถงเรองราวในปจจบนเปนส าคญ 4.3 การวจยเชงทดลอง (experimental research) เปนการศกษาหาขอเทจจรงดวยการทดลองภายใตการควบคมตวแปรทเกยวของอยางมระเบยบแบบแผนและมวตถประสงคทแนนอนและสามารถกระท าซ าเพอพสจนหรอทดสอบผลอกได 5. ประเภทของการวจย แบงตามระเบยบวธการวจยทวไป การวจยอาจแบงตามระเบยบวธการวจยทวๆ ไป ซงแบงเปน 6 ประเภท ดงน 5.1 การวจยเชงทดลอง (experimental research)


37 | ห น า

5.2 การวจยเชงประวตศาสตร (historical research) 5.3 การวจยเชงยอนรอย (expose facto research) เปนการวจยทศกษาจากผลไปหาเหต ซงทงผลและเหตเกดขนมากอนแลว วธการศกษาจะเรมจากก าหนดผลหรอตวแปรตามกอนแลวคอยคนหาสาเหต ซงเปนตวแปรอสระทท าใหเกดผล ตวแปรตามนน เชน การศกษาปจจยทมอทธพลตอการไปประกอบอาชพในประเทศตะวนออกกลางของชายไทย ผลทเกดขนกคอการไปประกอบอาชพในประเทศตะวนออกกลางของชายไทย ซงเดนทางไปแลว จากนนตามไปศกษาวาท าไมเขาจงตองเดนทางไปท างานยงประเทศตะวนออกกลาง มเหตหรอมปจจยอะไรบางทท าใหเขาไป 5.4 การวจยเชงส ารวจ (survey research) เปนการศกษาคนควาขอเทจจรงทปรากฏอยมอยวาเปนอยางไร มอะไรเกดขนบางแลวบรรยายสถานภาพทปรากฏอย มอยนนใหทราบและอาจจะเปรยบเทยบกบสถานภาพทมอย ปรากฏอยในลกษณะตางๆ หรอเงอนไขตางกนและจะเปรยบเทยบกบสถานภาพทเปนมาตรฐานกได โดยไมสนใจวา ท าไมจงมสถานภาพปรากฏอย มอยอยางนน 5.5 การวจยเชงชาตพนธวรรณา (ethnographic research) เปนการวจยทมงอธบายสภาพการณหรอปรากฏการณทเกดขนรวมๆ วามความเปนมาและพฒนาการไปอยางไร มลกษณะคลายกบการวจยเชงคณลกษณะดงกลาวแลว 5.6 การวจยเชงประเมนผล (evaluative research) เปนการวจยทมงพจารณาก าหนดคณคาหรอระดบความส าเรจของกจกรรม และเสนอแนะส าหรบการด าเนนกจกรรมตอไป ปกตการวจยเชงประเมนผลจะมงหาค าตอบของปญหาหลก 3 ประการ คอ

5.6.1 โครงการนนประสบผลส าเรจเพยงใด 5.6.2 โครงการนนมประสทธภาพเพยงใด 5.6.3 กจกรรมทท าตามโครงการนนควรจะท าตอไปหรอไม

6. ประเภทของการวจยแบงตามลกษณะของขอมล แบงเปน 2 ประเภท คอ 6.1 การวจยเชงปรมาณ (quantitative research) หมายถงการวจยทเนน (ก) ขอมลทเปนตวเลขเปนหลกฐานยนยนความถกตองของขอคนพบและขอสรปตางๆ ของเรองทท าการศกษา และ (ข) ความใชไดกวางขวางทวไปของขอคนพบ (สชาต ประสทธรฐสนธ,2540:24-25) 6.2 การวจยเชงคณภาพ (qualitative research) เปนการวจยทมงเนนอธบายปรากฏการณทางสงคมและความสมพนธของปรากฏการณกบสภาพแวดลอม โดยอาศยมตทางสงคมและวฒนธรรมเปนหลกในการศกษาและวเคราะหปรากฏการณนน 7. ประเภทของการวจย แบงตามสาขาวชาการตางๆ ของสภาวจยแหงชาต ซงครอบคลมกลมวชาการตางๆ ดงน (ขาวส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต, 2540: 3) 7.1 สาขาวทยาศาสตรกายภาพและคณตศาสตร ประกอบดวยกลมวชาคณตศาสตรและสถต ฟสกส ดาราศาสตร วทยาศาสตรเกยวกบโลกและอวกาศ ธรณวทยา อทกวทยา สมทรศาสตร อตนยมวทยา ฟสกสของสงแวดลอม และอนๆ ทเกยวของ 7.2 สาขาวทยาศาสตรการแพทย ประกอบดวยกลมวชาวทยาศาสตรการแพทย แพทยศาสตร สาธารณสข เทคนคการแพทย พยาบาลศาสตร ทนตแพทยศาสตร สงคมศาสตรการแพทย และอนๆ ทเกยวของ


38 | ห น า

7.3 สาขาวทยาศาสตรเคมและเภสช ประกอบดวยกลมวชาอนนทรยเคม อนทรยเคม ชวเคม เคมอตสาหกรรม อาหารเคม เคม โพลเมอร เคมวเคราะห ปโตรเคม เคมสงแวดลอม เคมเทคนค นวเคลยรเคม เคมเชงฟสกส เคมชวภาพ เภสชเคมและเภสชวเคราะห เภสช - อตสาหกรรม เภสชกรรม เภสชวทยาและพษวทยา เครองส าอาง เภสช-เวท เภสชชวภาพ และอนๆ ทเกยวของ 7.4 สาขาเกษตรศาสตรและชววทยา ประกอบดวยกลมวชาทรพยากรพช การปองกนก าจดศตรพช ทรพยากรสตว ทรพยากรประมง ทรพยากรปาไม ทรพยากรน าเพอการเกษตร อตสาหกรรมเกษตร ระบบเกษตร ทรพยากรดน ธรกจการเกษตร วศวกรรมและเครองจกรกลการเกษตร วทยาศาสตรชวภาพ และอนๆ ทเกยวของ 7.5 สาขาวศวกรรมศาสตรและอตสาหกรรมวจย ประกอบดวยกลมวชาวทยาศาสตรและเทคโนโลยพนฐานทางวศวกรรมศาสตร วศวกรรมศาสตร อตสาหกรรมวจยและอนๆ ทเกยวของ 7.6 สาขาปรชญา ประกอบดวยกลมวชาปรชญา ประวตศาสตร โบราณคด วรรณคด ศลปกรรม ภาษา สถาปตยกรรม ศาสนาและอนๆ ทเกยวของ 7.7 สาขานตศาสตร ประกอบดวยกลมวชากฎหมายมหาชน กฎหมายเอกชน กฎหมายอาญา กฎหมายเศรษฐกจ กฎหมายธรกจ กฎหมายระหวางประเทศ กฎหมายวธพจารณาความและอนๆทเกยวของ 7.8 สาขารฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตร ประกอบดวยกลมวชาความสมพนธระหวางประเทศ นโยบายศาสตร อดมการณทางการเมอง สถาบนทางการเมอง ชวตทางการเมอง รฐประศาสนศาสตร มตสาธารณะ ยทธศาสตรเพอความมนคง เศรษฐศาสตรการเมอง และอนๆ ทเกยวของ 7.9 สาขาเศรษฐศาสตร ประกอบดวยกลมวชาเศรษฐศาสตร พาณชยศาสตร บรหารธรกจ การบญช และอนๆ ทเกยวของ 7.10 สาขาสงคมวทยา ประกอบดวย กลมวชาสงคมวทยา ประชากรศาสตร มานษยวทยา จตวทยาสงคม ปญหาสงคม และสงคมสงเคราะห อาชญาวทยา กระบวนการยตธรรม มนษยนเวศวทยาและนเวศวทยาสงคม พฒนาสงคม ภมปญญาทองถน ภมศาสตรสงคม การศกษาความเสมอภาคระหวางเพศ คตชนวทยา และอนๆ ทเกยวของ 7.11 สาขาเทคโนโลยสารสนเทศและนเทศศาสตร ประกอบดวยกลมวชาวทยาการคอมพวเตอร โทรคมนาคม การสอสารดวยดาวเทยม การสอสารเครอขาย การส ารวจและรบรจากระยะไกล ระบบสารสนเทศภมศาสตร สารสนเทศศาสตร นเทศศาสตร บรรณารกษศาสตร เทคนคพพธภณฑและภณฑาคาร และอนๆ ทเกยวของ 7.12 สาขาการศกษา ประกอบดวยกลมวชาพนฐานการศกษา หลกสตรและการสอน การวดและการประเมนผลการศกษา เทคโนโลยการศกษา บรหารการศกษา จตวทยาและแนะแนวการศกษา การศกษานอกโรงเรยน การศกษาพเศษ พลศกษา และอนๆ ทเกยวของ


39 | ห น า

วตถประสงคของกำรวจย ในการด าเนนการวจยนนโดยปกตเราจะมวตถประสงคส าคญตอไปน 1. เพอใชในการบรรยาย ผลทไดจากการวจยสามารถทจ าบรรยายลกษณะของสงทท าการศกษาวจย นน วาเปนเชนไร อยทใด มกประเภท มากนอยเพยงใด มสภาพเปนอยางไร มพฒนาการหรอเปลยนแปลงไปอยางไร หรอ มปญหาอะไร มความพงพอใจมากนอยเพยงใด เปนตน 2. เพอใชในการอธบาย ผลทไดจากการวจยจะสามารถบอกเหตผลของสงทเกดขนได วามสาเหตมาจากสงใดหรอไดรบอทธพลจาก ตวแปรใดหรอปจจยใด รวมทง ปจจยใดมอทธพลมากนอยกวากน ซงผวจยอาจทดลองใสปจจยลงไป ในสงทศกษาแลวสงเกตการเปลยนแปลงหรอปฏกรยาทเกดขน แลวจะชวยอธบายไดวา การเปลยนแปลงหรอปฏกรยาทเกดขนนน เปนเพราะสาเหตใดหรอไดรบอทธพลจากสงใด 3. เพอใชในการท านาย ในบางครง เราจ าเปนทจะตองทราบอนาคตของสงทศกษา วาเปนเชนไร อนจะชวยใหมนษยสามารถทเตรยมการ ปรบตวใหทนการเปลยนแปลงทจะเกดขนไดในอนาคตได ซงการวจยนอาจจะอาศยขอมลทเกดขน มาแลวในอดตจนถงปจจบนแลวท าการวเคราะหแนวโนมทจะเกดขนในอนาคต ซงอาจจะอาศยวธการทางสถต หรออาศยประสบการณของผเชยวชาญหลาย ๆ คน เปนตน 4. เพอใชในการควบคม ในการด าเนนกจกรรม อยางใดอยางหน งซงตองการประสทธภาพและคณภาพของงาน จ าเปนทจะตองเฝาตดตามการเปลยนแปลง และมการปรบปรงการด าเนนกจกรรมนน ๆ อยเสมอ ซงเพอ ใหสามารถไดขอมลทถกตองทนเหตการณและเพยงพอตอการตดสนใจ แกปญหาและปรบปรงงานนน ๆ จ าเปนจะตองอาศยกระบวนการวจยทรอบรอบรดกมยงขน 5. เพอใชในการพฒนา ในการวจยจะชวยใหทราบสภาพความเปนอย หรอสภาพการด าเนนการใด ๆ วามประสทธภาพ หรอมปญหา หรอความตองการเพยงใด และสามารถทดลองแกปญหาหรอปรบปรงสภาพการด าเนนงานใด ๆ อยเสมอ กจะท าใหสภาพความเปนอย หรอสภาพด าเนนการใด ๆ ไดรบการพฒนาใหมประสทธภาพและสงผลตอคณภาพของงานนน อนจะสงผลตอความสงบสขของมนษยนนเอง ประโยชนของกำรวจย 1. ชวยใหไดความรใหม ทงทางทฤษฎและปฏบต 2. ชวยพสจนหรอตรวจสอบความถกตองของกฎเกณฑ หลกการและทฤษฎตางๆ 3. ชวย ใหเขาใจสถานการณ ปรากฏการณและ พฤตกรรมตาง ๆ 4. ชวยพยากรณผลภายหนาของสถานการณ ปรากฏการณและพฤตกรรมตาง ๆ ไดอยางถกตอง 5. ชวยแกไขปญหาไดอยางถกตองและมประสทธภาพ 6. ชวยในการวนจฉย ตดสนใจไดอยางเหมาะสม 7. ชวยปรบปรงการท างานใหมประสทธภาพมากขน 8. ชวยปรบปรงและพฒนาสภาพความเปนอย และวธด ารงชวตไดดยงขน 9. ชวยกระตนบคคลใหมเหตผล รจกคดและคนควาหาความรอยเสมอ


40 | ห น า

จรรยำบรรณของนกวจย 1. การท าการวจยทตองใชกลมตวอยางเพอท าการศกษาวจย กลมตวอยางเหลานนจะตองรบรและยนยอมทจะเปนกลมตวอยาง และมนใจวาตนเองจะไมไดรบความเสยหายหรออนตรายใด ๆ 2. การท าการวจยจะตองมการรกษาผลประโยชนแกกลมตวอยาง โดยเฉพาะการวจยทตองใชกลมตวอยางในการทดลองทตองเสยงตออนตรายตอรางกายแลว ไมควรกระท า ควรจะใชสตวอนแทนมนษย เชน หนในการทดลองยา เปนตน 3. การท าการวจยทตองอาศยขอมลสวนบคคลเพอมาท าการวเคราะห ซงบางครงเปนขอมลทตองการปกปด หรอเปนขอมลดานลบของบคคล ดงนน ผวจยจะตองระมดระวงไมเปดเผยขอมลสวนบคคล นอกจากจะเปนผลการวเคราะหในภาพรวมของกลมตวอยางทงหมด 4. การท าการวจยจะตองมความระมดระวง เพอใหกลมตวอยางมความปลอดภยจากอนตรายตาง ๆ ทงทางดานรางกาย จตใจของบคคลอนซงการวจยจะครอบคลมไปถง 5. ผท าวจยจะตองมความซอสตยและเปนกลางในเรองทตนท าวจย ไมด าเนนการโดยความล าเอยง ไมวาจะเปนขนตอนของการเลอกกลมตวอยาง การเกบขอมลการวจยหรอตความผลการวเคราะหขอมล 6. ผวจยจะตองมความรบผดชอบในงานวจยของตน ไมวาจะเปนผลกระทบทจะเกดขนกบกลมตวอยาง หรอผลการวจยทปรากฏผลออกมาจะตองเปนไปอยางสรางสรรค ไมเปนการท าขนเพอท าลายความสงบสขของคนในสงคม หรอท าลายบคคลหรอกลมบคคลหนงบคคลใด กำรวจยทำงดำนเทคโนโลยสำรสนเทศ แนวทำงกำรวจยทำงดำนเทคโนโลยสำรสนเทศ โดยพนฐานเทคโนโลยสารสนเทศจะประกอบดวยเทคโนโลยคอมพวเตอรและเทคโนโลยสอสารโทรคมนาคม ท งสองสวนนนบวนจะรวมเขาดวยกนจนไมสามารถแยกออกจากกนได นอกจากนยงอาจจะประกอบดวยเทคโนโลยการน าเสนอ ทเออประโยชนดานการน าเสนอหรอการกระจายเสยง (Broadcasting) การผสมผสานของเทคโนโลยดงกลาวนจะเหนไดชดจากการประยกตใชงานดานตางๆ เชน เครอขายอนเทอรเนต เคเบลทว วทยผานเครอขาย เปนตน เมอพจารณาในเชงกายภาพ เทคโนโลยสารสนเทศประกอบดวย 4 สวนส าคญ ไดแก 1) ฮารดแวร 2) ซอฟตแวร บคลากร และ 4) ฐานขอมล แตถาพจารณาภายในระบบเทคโนโลยสารสนเทศ จะประกอบดวย 4 สวน ไดแก ฐานขอมล 2) ซอฟตแวร 3) เครอขายคอมพวเตอร และ 4) ระบบปฏบตการ (Available on : www.onec.go.th) กลาวโดยสรปไดวาองคประกอบหลกของเทคโนโลยสารสนเทศประกอบดวย 3 สวน ไดแก 1) เทคโนโลยคอมพวเตอร 2) เทคโนโลยสอสารและโทรคมนาคม และ 3) เทคโนโลยการน าเสนอเมอพจารณาถงแนวทางการวจยทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ


41 | ห น า


สรป การวจย คอ กระบวนการหาความรความจรงใหม ทมระบบแบบแผนตามหลกวชา อาศยหลกเหตผล ทรอบคอบ รดกม ละเอยดและเชอถอได และความรความจรงนนจะน าไปเปนหลกการ ทฤษฎ หรอ ขอปฏบตทท าใหมนษยไดรบรและน าไปใชเพอใหสามารถด ารงชวตดวยความสงบสขหรอปองกนและหลกเลยงภยอนตรายตาง ๆ ได ประโยชนของการวจย ไดแก 1. ชวยใหไดความรใหม ทงทางทฤษฎและปฏบต 2. ชวยพสจนหรอตรวจสอบความถกตองของกฎเกณฑ หลกการและทฤษฎตางๆ 3. ชวย ใหเขาใจสถานการณ ปรากฏการณและ พฤตกรรมตาง ๆ 4. ชวยพยากรณผลภายหนาของสถานการณ ปรากฏการณและพฤตกรรมตาง ๆ ไดอยางถกตอง 5. ชวยแกไขปญหาไดอยางถกตองและมประสทธภาพ 6. ชวยในการวนจฉย ตดสนใจไดอยางเหมาะสม 7. ชวยปรบปรงการท างานใหมประสทธภาพมากขน 8. ชวยปรบปรงและพฒนาสภาพความเปนอย และวธด ารงชวตไดดยงขน 9. ชวยกระตนบคคลใหมเหตผล รจกคดและคนควาหาความรอยเสมอ


42 | ห น า

ใบงำนท 1

ชอหลกสตร รหส TEPE-2104 กลมสำระงำนอำชพและเทคโนโลย : คอมพวเตอรและเทคโนโลยสำรสนเทศ (ส ำหรบผสอนระดบประถม-มธยมศกษำ)

ตอนท 1 หลกสตรและสำระกำรเรยนร ค ำชแจง ใบงำนท 1 เปนกำรทดสอบควำมร ควำมเขำใจ ของควำมรพนฐำนเรองหลกสตร

และสำระกำรเรยนร ค ำสง จงอธบำยมาตรฐานครการเรยนรสาระงานอาชพและเทคโนโลย ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

สำระกำรเรยนร มำตรฐำนกำรเรยนร สาระท 1 การด ารงชวตและครอบครว

มาตรฐาน ง 1.1 .................................................................................... .................................................................................... .................................................................................... .................................................................................... ....................................................................................

สาระท 2 การออกแบบและเทคโนโลย

มาตรฐาน ง2.1 .................................................................................... .................................................................................... .................................................................................... ............................................................. .......................

สาระท 3 เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

มาตรฐาน ง3.1 .................................................................................... .................................................................................... .................................................................................... ....................................................................................

สาระท 4 การอาชพ มาตรฐาน 4.1 ............................................................. ....................... .................................................................................... .................................................................................... .............................................................. ......................


43 | ห น า

แนวทำงกำรตอบ มำตรฐำนครวทยำศำสตรและเทคโนโลย มำตรฐำนกำรเรยนร

สาระท 1 การด ารงชวตและครอบครว

มาตรฐาน ง 1.1 เขาใจการท างาน มความคดสรางสรรค มทกษะกระบวนการท างาน ทกษะการจดการ ทกษะกระบวนการแกปญหา ทกษะการท างานรวมกน และทกษะการแสวงหาความร มคณธรรม และลกษณะนสยในการท างาน มจตส านกในการใชพลงงาน ทรพยากร และสงแวดลอม เพอการด ารงชวตและครอบครว

สาระท 2 การออกแบบและเทคโนโลย

มาตรฐาน ง2.1 เขาใจเทคโนโลยและกระบวนการเทคโนโลย ออกแบบและสรางสงของเครองใชหรอวธการตามกระบวนการเทคโนโลยอยางมความคดสรางสรรค เลอกใชเทคโนโลยในทางสรางสรรคตอชวต สงคม สงแวดลอม และมสวนรวมในการจดการเทคโนโลยทยงยน

สาระท 3 เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

มาตรฐาน ง3.1 เขาใจ เหนคณคา และใชกระบวนการเทคโนโลยสารสนเทศในการสบคนขอมล การเรยนร การสอสาร การแกปญหา การท างาน และอาชพอยางมประสทธภาพ ประสทธผลและคณธรรม

สาระท 4 การอาชพ มาตรฐาน 4.1 เขาใจ มทกษะท จ าเปน มประสบการณ เหนแนวทางในงานอาชพ ใชเทคโนโลยเพอพฒนาอาชพ มคณธรรม และมเจตคตทดตออาชพ


44 | ห น า



ตอนท 2 รปแบบกำรจดกำรเรยนรกำรงำนอำชพและเทคโนโลย ค ำชแจง ใบงำนท 2 เปนกำรทดสอบควำมร ควำมเขำใจ ของควำมรพนฐำนเรองรปแบบ

กำรจดกำรเรยนรกำรงำนอำชพและเทคโนโลย ค ำสง จงอธบำยกระบวนกำรเรยนรทน ำไปใชในกำรเรยนกำรสอน

กระบวนกำรเรยนร ค ำอธบำย กระบวนการกลม (Group Process) ....................................................................................

....................................................................................

....................................................................................

....................................................................................

.................................................................................... กระบวนการวทยาศาสตร ....................................................................................

....................................................................................

....................................................................................

.................................................................................... กระบวนการสบเสาะแสวงหาความร (สบสวนสอบสวน)

....................................................................................

....................................................................................

............................................................. .......................

.................................................................................... กระบวนการสรางความคดรวบยอด ....................................................................................

....................................................................................

....................................................................................

.................................................................................... กระบวนการเรยนรความรความเขาใจ ....................................................................................

....................................................................................

....................................................................................

....................................................................................


45 | ห น า

แนวทำงกำรตอบ กระบวนกำรเรยนร ค ำอธบำย

กระบวนการกลม (Group Process) กระบวนการกลมเปนวทยาการทศกษาเกยวกบกลมคนเพอน าความรไปใชในการปรบเปลยนเจตคตและพฤตกรรมของคน ซ งจะน าไปสการเสรมสรางความสมพนธและการพฒนาการท างานของกลมคนใหมประสทธภาพ

กระบวนการวทยาศาสตร เปนกระบวนการแสวงหาความรอยางเปนระบบ ประกอบดวยการก าหนดปญหา ตงสมมตฐาน รวบรวมขอมล วเคราะหขอมล และการสรป

กระบวนการสบเสาะแสวงหาความร (สบสวนสอบสวน)

เปนกระบวนการเรยนรท ใหผ เรยนสรางองคความรใหมดวยตนเอง โดยผานกระบวนการคดและปฏบต และใชกระบวนการทางวทยาศาสตรเปนเครองมอ กระบวนการสอนแบบสบ เสาะหาความร (Inquiry) 5Es

กระบวนการสรางความคดรวบยอด เปนกระบวนการทใชสอนเกยวกบนยามหรอค าจ ากดความของสงตางๆในลกษณะนามธรรม

กระบวนการเรยนรความรความเขาใจ เป น ก ระบ วน ก ารท ใช ศ ก ษ า เน อ ห าห ร อขอเทจจรงของเรองราวตางๆดวยตวนกเรยนเอง


46 | ห น า



ตอนท 3 กระบวนกำรเรยนรโดยใชสอ e-Learning ค ำชแจง ใบงำนท 3 เปนกำรทดสอบควำมร ควำมเขำใจ ของควำมรพนฐำนเรอง

กระบวนกำรเรยนรโดยใชสอ e-Learning ค ำสง จงบอกขนตอนของกระบวนกำรกำรเรยนรในแผงผงทก ำหนดให

กระบวนกำรของกำรเรยนร

มสงเรา(Stimulus) มาเราอนทรย (Organism)

..............................................................................................................................................

............................................................................................................................. ................

....................................................................................................................................... ......

........................................................................................................................... ..................

............................................................................................................................. ................


47 | ห น า

แนวทำงกำรตอบ กระบวนกำรของกำรเรยนร

มสงเรา(Stimulus) มาเราอนทรย (Organism)

อนทรยเกดการรบสมผส (Sensation)

ประสาทสมผสสงกระแสสมผสไปยงระบบประสาทเกดการรบร (Perception))

สมองแปลผลออกมาวาสงทสมผสคออะไรเรยกวาความคดรวบยอด (Conception)

พฤตกรรมไดรบค าแปลผลท าใหเกดความคดรวบยอดกจะเกดการเรยนร (Learning)

เมอเกดกระบวนการเรยนรบคคลกจะเกดการตอบสนอง (Response) พฤตกรรมนนๆ


48 | ห น า



ตอนท 4 กำรวดและกำรประเมนผล ค ำชแจง ใบงำนท 4 เปนกำรทดสอบควำมร ควำมเขำใจ ของควำมรพนฐำนเรองกำรวด

และกำรประเมนผล ค ำสง จงอธบำยจดประสงคของกำรวดและกำรประเมนผล จดประสงคของกำรวดและกำรประเมนผล ค ำอธบำย

เพอจดประเภทหรอจดต าแหนง ( Placement )

....................................................................................

......................................................................... ...........

.................................................................................... เพอวนจฉย ( Diagnosis ) ....................................................................................

....................................................................................

.................................................................................... เพอเปรยบเทยบ ( Assessment ) ....................................................................................

....................................................................................

.................................................................................... เพอพยากรณ ( Prediction ) ..................................................................... ...............

....................................................................................

.................................................................................... เพอเปนขอมลปอนยอนกลบ ( Feedback ) ....................................................................................

....................................................................................

.................................................................................... การเรยนร ( Learning Experience ) ....................................................................................

....................................................................................

.............................................................................. ......


49 | ห น า

แนวทำงกำรตอบ จดประสงคของกำรวดและกำรประเมนผล ค ำอธบำย

เพอจดประเภทหรอจดต าแหนง ( Placement ) เปนการวดและการประเมนผลโดยใชเครองมอตาง ๆ เพอจด หรอแบงประเภทผเรยนแตละคนวามความสามารถอยในระดบใดของกลม

เพอวนจฉย ( Diagnosis ) มกใชในทางการแพทย โดยเมอแพทยตรวจแลวจะตองวนจฉยวาผปวยเปนโรคอะไร หรอสาเหตทผปวยมอาการไมสบายมาจากอะไร

เพอเปรยบเทยบ ( Assessment ) ใชในการเปรยบเทยบพฒนาการของผเรยนวามมากนอยอยางไร เชน การสอบกอนเรยน และหลงเรยน ( Pretest – Posttest )

เพอพยากรณ ( Prediction ) เปนการวดความถนดหรอจ าแนกความแตกตางของผเรยนเพอใชเปนขอมลในการชวยพยากรณ หรอคาดการณและแนะน าผเรยนวาควรจะเรยนอยางไร

เพอเปนขอมลปอนยอนกลบ ( Feedback ) เปนการทดสอบวาเรองใดทผเรยนเรยนไปแลวเขาใจชดเจน และเรองใดทยงไมเขาใจจะไดท าการสอนเพมเตมหรอย าได

การเรยนร ( Learning Experience ) วดเพอกระตนในรปแบบตาง ๆ ใหผเรยนเกดการเรยนรและกระบวนการเรยนรทด ของผเรยน


50 | ห น า



ตอนท 5 กำรวจย ค ำชแจง ใบงำนท 4 เปนกำรทดสอบควำมร ควำมเขำใจ ของควำมรพนฐำนเรองกำรวจยค ำสง จงประโยชนของกำรวจยทำงกำรศกษำลงในชองวำงทก ำหนดให แนวทำงกำรตอบ

ประโยชนของกำรวจยทำงกำรศกษำ .......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

ประโยชนของกำรวจยทำงกำรศกษำ ไดแก 1. ชวยใหไดความรใหม ทงทางทฤษฎและปฏบต 2. ชวยพสจนหรอตรวจสอบความถกตองของกฎเกณฑ หลกการและทฤษฎตางๆ 3. ชวย ใหเขาใจสถานการณ ปรากฏการณและ พฤตกรรมตาง ๆ 4. ชวยพยากรณผลภายหนาของสถานการณ ปรากฏการณและพฤตกรรมตาง ๆ ไดอยางถกตอง 5. ชวยแกไขปญหาไดอยางถกตองและมประสทธภาพ 6. ชวยในการวนจฉย ตดสนใจไดอยางเหมาะสม 7. ชวยปรบปรงการท างานใหมประสทธภาพมากขน 8. ชวยปรบปรงและพฒนาสภาพความเปนอย และวธด ารงชวตไดดยงขน 9. ชวยกระตนบคคลใหมเหตผล รจกคดและคนควาหาความรอยเสมอ

Documents