Të menduarit jashtë sektorit të kujdesit shëndetësor ... · A movement for change ëëë.integratedcarefoundation.org @IFICinfo Të menduarit jashtë sektorit të kujdesit shëndetësor:

A movement for changeëëë.integratedcarefoundation.org @IFICinfo

Të menduarit jashtë sektorit të kujdesit

shëndetësor: partneritetet inovative në

kujdesin e integruar në mbarë botën

Dr Viktoria Stein

Udhëheqëse e Akademisë së Kujdesit të Integruar©

Fondacioni Ndërkombëtar për Kujdes të Integruar

A movement for change

Të kujtojmë se për kë punojmë…

A movement for change Courtesy of Prof. Richard Antonelli, Boston Children’s Hospital, Harvard Medical School


www.childrenshospital.org/care-

coordination-curriculum/care-mapping

Harta e kujdesit e Gabe


Dizajnimi i kujdesit më të mirë për

Malcolm dhe Barbara

Frontier Economics (2012) Enablers and barriers to integrated care and implications for Monitor


Familje tipike

Zac, 8• Sindromi i Deficitit të

Vëmendjes dhe

Hiperaktivitetit

• Probleme në shkollë

• Probleme në gjetjen e

shokëve

• Nuk ka vizita të

rregullta tek Mjeku i

Përgjithshëm (MP)Dorothy, 65• Pension minimal

• Diabet Mellitus i

llojit II

• Hipertension

• Zëvëndësim i ijës

• Sëmundjet Kronike

Obstruktive të

Mushkërive

Sandra, 46• Punë jo të rregullt

• Probleme të shëndetit

mendor, vetë lëndime

• Duhanpirëse

• Diabet Mellitus i llojit II

Stella, 10• Nuk shkon në

vizita të rregullta

tek MP

• E shëndetshme?

Courtesy of Dr Dan Eëald, North Coast PHN, NSë, Australia


Dhe pastaj jam unë dhe JU


Problemi


Problemet kryesore të sistemeve të

fragmentuara

• mungesa e pronësisë nga vargu i ofruesve të kujdesit shëndetësor për përkrahjen e nevojave

“holistike” për kujdes, e shtyrë nga puna individuale dhe sistemet e veçanta profesionale dhe

organizative për qeverisje dhe llogaridhënie;

• mungesa e përfshirjes së pacientit/kujdestarit në përkrahjen e tyre që të bëjnë zgjedhje efikase në

lidhje me opsionet e tyre të kujdesit dhe trajtimit apo për t’iu mundësuar atyre që të jetojnë më mirë me

kushtet e tyre nëpërmjet vetëkujdesit të përkrahur dhe strategjive fuqizuese;

• komunikimi i dobët ndërmjet profesionistëve dhe ofruesve, i përkeqësuar edhe nga pamundësia për

shkëmbimin dhe transferimin e të dhënave, puna individuale dhe sjelljet kulturore;

• kujdesi dhe trajtimi nga ofrues të ndryshëm të kujdesit për vetëm një pjesë të nevojave, në vend

se të konsiderohet personi si tërësi dhe të menaxhohen të gjitha nevojat;

• dyfishimi i njëkohshëm rezultues i kujdesit (p.sh. testet e përsëritura apo përsëritja e historisë

mjekësore të një personi) dhe mangësitë në kujdes (p.sh. pasi që humben terminet apo nuk aplikohen

informacionet dhe përcjellja);

• përvojë e dobët dhe jo mundësuese për përdoruesit e shërbimeve pasi që është e vështirë të

gjenden informacionet, paraqiten këshilla dhe pikëpamje të ndryshme, krijohet konfuzion në hapat e

ardhshëm të rrjedhës së sëmundjes;

• aftësi të reduktuara për personat që të jetojnë dhe menaxhojnë nevojat e tyre në mënyrë efikase;

dhe në fund

• rezultate të dobëta të sistemit në aspektin e pamundësisë së parandalimit të hospitalizimit të

panevojshëm apo kujdesi afatgjatë në shtëpi

Goodwin N, Alonso A (2014) Understanding integrated care: the role of information and communication technology

in Muller S, Meyer I, Kubitschke L (Eds) Beyond Silos: The way and how of eCare, IGI Global


Pikëpamjet e personave më të moshuar dhe

kujdestarëve

Janë të njëjtat probleme për të gjithë– mungesa e një lojtari që do të luante për ju (a lack ofsomebody picking the ball up and running with it for you)… Ekzistojnë të gjitha llojet e gjërave, por si i identifikoni? Mendoj që ekzistojnë shumë supozime që ju e dini për aq sa bëjnë ata për atë e ju jo. (Ken)

Duket që vijnë persona njëri pas tjetrit për të bërë vlerësime për diçka tjetër...Nuk është vetëm një person që vjen dhe vlerëson gjithçka; ishte një rrjedhë e pafund e njerëzve që vinin. (Carole)

Ajo që përfshihej në fletë lëshim nuk shpjegonte asgjë se çka duhet të marrë ajo në shtëpi dhe çfarë ndihme do të mund të kishim nga kujdesi shëndetësor. Ne e sollëm atë në shtëpi dhe po pyesja se si do t’ia dilja mbanë me atë? (Nilesh)


• Në Evropë, kujdestarët familjarë pa pagesë dhe miqtë janë ofruesit më të mëdhenj të përkrahjes shëndetësore dhe sociale

• Pasi që me ndryshimin demografik rritet edhe kërkesa, ‘bilanci i kujdesit’ gjithnjë e më shumë shndërrohet në kujdes informal

• Gratë preken në mënyrë disproporcionale dhe kanë më shumë gjasa të heqin dorë nga puna për t’ukujdesur

• Vlerësimet mbi vlerën ekonomike të kujdesit informalpa pagesë në shtetet anëtare të BE-së varion nga 50 deri në 90 përqind të kostove të përgjithshme të ofrimit afatgjatë “formal” të kujdesit

• Vlera e vlerësuar e kontributit të bërë nga kujdestarët në MB: 140 miliardë € në vit

• Vlera e vlerësuar e kontributit të bërë nga kujdestarët në Irlandë: 5,3 miliardë € në vit (27% buxhetit të Departamentit për Mbrojtje Sociale)

Gjendja e kujdestarëve në Evropë:

Ajo që është personale është politike

Burimi: Eurocarers, Stecy Yghemonos, Alpbach 2016


Realiteti i ambientit të kujdesit

Adapted from Goodëin 2008 and 2014

Kujdesi informal Vetëkujdesi

Sistemi shëndetësor

Kujdesi primar

Mjeku familjar

Infermierja e

komunitetit

Dentisti

Farmacisti

Terapisti

Punonjësi i

shëndetit mendor

Ambulantat (pa

ternime)

Kujdesi paliativ

Kujdesi dytësor

Spitali

Reparti spitalor

Klinika

ambulantore

Kirurgjia ditore

Qendra për

trajtim

Kujdesi

tretësorë

Njësi specialistike

Reparti spitalor

Klinika

ambulantore

Shërbimi i

rehabilitimit

Shërbimi i

kujdesit paliativ

Shërbimi i

kujdesit afatgjatë

Orët me profesionistë / NHS

(Shërbimi Shëndetësor

kombëtar) = 3 në vit

Orët e vetëkujdesit

= 8757 në vit

Nevoja për angazhimin

e personave

Nevoja për fuqizimin e

pacientëve


Kujdesi i integruar është koncept i fokusuar në

nevojat e përdoruesve të shërbimeve

‘Perspektiva e pacientit është në qendër të çdo diskutimi në lidhje me kujdesin e

integruar. Për arritjen e kujdesit të integruar, personat e përfshirë në planifikimin

dhe ofrimin e shërbimeve duhet të ‘vendosin perspektivën e pacientit si parim

organizues i ofrimit të shërbimeve’

(Shaw et al, 2011, after Lloyd and wait, 2005)


Çka është kujdesi i integruar?


GIRFEC: tërësia e qasjes së sistemit për fëmijët, të

rinjtë dhe familjet

http://www.gov.scot/Topics/People/Young-People/gettingitright/publications

Pikat kyçe

2004 - 2008 Zhvillimi dhe zbatimi i iniciativës rajonale Getting it right for

every child në Malet Skoceze

2009 Raporti i vlerësimit për qeverinë Skoceze(Qeveria Skoceze 2009, http://www.gov.scot/Publications/2009/11/20094457/2)

Nga viti 2009 Lansimi në rajone tjera në Skoci

2014 GIRFEC bëhet elementi thelbësor i Aktit për Fëmijë dhe të

Rinjë (Skoci)

Nga gushti i

vitit 2016

Çdo fëmijë në Skoci ka një person të caktuar

“GIRFEC është qasja kombëtare në Skoci për përmirësimin e rezultateve dhe

përkrahjen e mirëqenies së fëmijëve dhe të rinjve tanë përmes ofrimit të

ndihmës së duhur në kohën e duhur dhe nga personat e duhur. Ajo përkrah ata

dhe prindërit e tyre që të punojnë në partneritet me shërbimet që mund t’iu

ndihmojnë atyre.”


Rrota e mirëqenies

http://www.gov.scot/Topics/People/Young-People/gettingitright/ëellbeing

8 treguesit e

mirëqenies-

SHANARRI• Sigurt

• Shëndetshëm

• Arritës

• Ushqyer

• Aktiv

• Respektuar

• Përgjegjës

• Përfshirë


GIRFEC: elementet kryesore dhe partnerët

Elementi

kryesor

Përshkrimi

Personi i caktuar Personi i besueshëm për të biseduar në lidhje

me fëmijët, të rinjtë dhe prindërit; pika e

kontaktit për shërbimet tjera; vepron vetëm kur

i kërkohet, shërbimet e ofruara janë vullnetare

Plani i fëmijës Nëse një fëmijë ka nevojë për përkrahje më të

vazhdueshme, plani i fëmijës do të hartohet së

bashku me fëmijën, prindërit dhe profesionistët

Profesionisti

kryesor

Koordinatori për planin e fëmijës

http://www.gov.scot/Topics/People/Young-People/gettingitright/ëellbeing


Karelia Jugore, Finlandë: ofrimi i kujdesit

holistik në zonat rurale dhe të largëta

Shërbimet përfshijnë: kujdesin paraspitalor, kujdesin shëndetësor oral, kujdesin

shëndetësor mendor dhe shërbimet për abuzim me substanca, shërbimet

laboratorike dhe të ekzaminimit të imazhit, kujdesi mjekësor, shërbimet

rehabilituese, shërbimet spitalore, shërbimet familjare, shërbimet sociale për të

rriturit, shërbimet e veçanta për personat me aftësi të kufizuara dhe shërbimet

fleksibile për më të moshuarit që janë të adaptueshme për nevojat dhe strukturën

e moshës së popullsisë.

Eksote është themeluar në vitin

2010 për ofrimin e kujdesit të

nevojshëm holistik për 133,000

qytetarë të 9 distrikteve rurale,

të largëta dhe me resurse të

dobëta në Finlandën Jugore.

Eksote ka kontratë për shërbime

me secilin distrikt sipas nevojës

specifike të popullsisë lokale.

http://www.eksote.fi/sites/eng/Sivut/default.aspx


Karelia Jugore, Finlandë: mbështetja e njerëzve që

të mbështesin veten

• Organizimi i integruar në vitin 2010, duke kombinuar kujdesin parësor/dytësor me kujdesin për më të moshuarit/social

• Qëllimi ishte të arrihet qasja e barabartë në një komunë rurale

• Fokusohuni në parandalimin dhe përgjegjësinë e qytetarëve për kujdesin vetanak

• Monitorimi nga distanca dhe trajnimi për shëndetin

• Njësitë mobile të shëndetit – përdorimi i webkamerave, broadband dhe video telefonave

• Gjatë fazës pilotuese ishin 185 pacientë

• Ekipi i kujdesit përbëhej nga një MP, 2 infermierë me orar të plotë, punëtor më orar të pjesshëm për kujdes në shtëpi, inxhinierë të TI-së dhe analizues të të dhënave

• Pacientët u ndjen më pak të izoluar dhe më të sigurt

• U zvogëlua përdorimi i barnave

• Konsultimet nga distanca zvogëluan kostot për 50% në krahasim me kujdesin e zakonshëm

• Zvogëluan nevojën për udhëtime për termine

Trajnerët e shëndetit dhe baza

elektronike e të dhënave mbështesin

planifikimin e kujdesit dhe monitorimin e

statusit shëndetësor

Shihni projektin në:

https://www.youtube.com/watch?v=9VAiEeODspI


Mallu – Klinika mobile shëndetësore

• E krijuar në nëntor të vitit 2011

• Vepron si klinikë mobile e udhëhequr

nga infermierët në fshatrat rurale në

Eksote

• Punon në bashkëpunim me shoqatat

e fshatrave

• Mban të dhëna elektronike për

pacientët

• Përfshinë:

o Konsultimin me infermierë

o Konsulencën shëndetësore

o Kontrollet e rregullta mjekësore

o Trajtimin e plagëve

o Analizën e funksionimit të gjakut

kapilar (p.sh. glukozën)

o Vaksinat dhe barnat

o Kujdesin dentar (që nga viti 2013)

o Fizioterapinë


Eksote: elementet kryesore dhe inovacioni i

vazhdueshëm

• Shoqatat e fshatrave duhet të luajnë një pjesë kryesore për të promovuar shëndetin dhe mirëqenien dhe të parandalojnë problemet sociale dhe mjekësore – p.sh. Ngjarjet tematike për vështirësitë në të dëgjuar dhe me federata të ndryshme të sportit.

• Qendrat konvencionale të kujdesit shëndetësor të ri-caktuara dhe ri-organizuara në qendra të mirëqenies, të cilat përshtaten me nevojat specifike të popullsisë lokale.

• Arsimimi, këshillimi dhe trajnimi, si përballë ashtu edhe nga distanca, janë një tjetër element kryesor i Escote.

• Adresimi i çështjeve të shëndetit mendor janë prioritet në klinikën e shëndetit mendor për të rriturit që është e hapur 24/7. Njësia e veçantë për fëmijët dhe të rinjtë ofron shërbime psiko-sociale gjatë orarit normal të punës.

• Kujdesi urgjent në shtëpi – model i ri i operimit ku kujdesi urgjent në pritje, kujdesi paraspitalor dhe shërbimet e kujdesit në shtëpi ofrohen në shtëpi, sipas nevojës.

• Projekti më i ri: bashkëpunimi me Posti ofron asistencë në shtëpi përderisa dërgojnë postën tuaj. (https://www.posti.com/english/current/2016/20160210_eksote.html)

http://www.eksote.fi/sites/eng/Sivut/default.aspx


Shtëpia e Gjeneratave, Austri

Në vitin 2007, koncepti i Shtëpisë së Gjeneratave është zhvilluar bashkërisht

nga Caritas-i dhe komuna e Schwaz.

Shtëpia është hapur në vitin 2010 dhe janë vendosur banorët dhe shërbimet

e para.

Organi udhëheqës tani përbëhet nga qeveria rajonale e Tirolit, këshilli i

qytetit i Schwaz, Caritas-i dhe fondacioni privat i quajtur “Frieden” (që do të

thotë paqe në gjuhën Gjermane).

“Pika e takimit për të gjithë në Schwaz”


Shërbimet dhe organizimet në terren“Dushi” i mirëqenies

Gjyshet ofrojnë

mbështetje

• Jetesa

• Jetesa e asistuar

• Apartament i përbashkët për personat me aftësi të kufizuara

• Apartamente për familjet e reja

• Jeta

• Shërbime sociale

• Kujdesi i përkohshëm

• Kujdes pas shkollës dhe qendra për kujdes ditor për fëmijët

• Salla e takimeve

• Restaurant

• Dyqani i fshatit

• Mbështetja për familjet

• Përdorimi i kompjuterit


Shtëpia e Gjeneratave rritet: elementet kryesore

dhe faktorët e suksesit

• Vizioni përfshinë ofrimin e jetesës së integruar për të rinjtë dhe të moshuarit, personat me aftësi të kufizuar apo personat e shëndetshëm. Shtëpia ka një politikë të dyerve të hapura dhe është bërë pjesë vitale dhe pikë takimi për qytetin. Ajo përdoret nga klubet lokale, festimet familjare dhe si qendër për aftësim profesional.

• Një faktor kryesor i suksesit është lokacioni i përbashkët i shumë shërbimeve të ndryshme shëndetësore, sociale dhe komunitare nën një kulm dhe bashkëpunimi i ngushtë i të gjithë ofruesve të shërbimeve në komunë.

• Menaxheri i shtëpisë është duke i angazhuar në mënyrë aktive personat dhe duke ftuar ide dhe shërbime të reja për t’i shtuar në frymën e familjes së madhe.

• Menaxhohet në mënyrë të pavarur dhe duhet të jetë financiarisht e qëndrueshme, gjë që ka mundësuar zgjidhje të thjeshta dhe kreative, por gjithashtu mbështet sensin e vetë-mjaftueshmërisë në vend të varësisë.

• Një element kryesor në të gjitha aktivitetet është besimi që çdo person ka aftësi dhe talente të vlefshme, nga të cilat mund të përfitojë komuniteti.

Zyra Rajonale e OBSH për Evropë. Lessons from transforming health services delivery:

Compendium of initiatives in the WHO European Region. OBSH, Kopenhagë 2016


Angazhimi i komuniteteve si partnerë në kujdes në

NHS (shërbimet kombëtare shëndetësore) angleze

Angazhimi i komunitetit, duke përfshirë sektorin

vullnetar, ka dëshmuar të jetë thelbësor në arritjen e

përvojës më të mirë të kujdesit dhe rezultatet me më

pak kosto në të gjitha vendet e rastit.

• Sektori vullnetar ka sjellë ekipin kryesor multi-

disiplinar.

• Koordinatorët vullnetarë diskutojnë rastet dhe

zhvillojnë plane të kujdesit

• Grupet komunitare të angazhuara si partnere në

kujdes dhe ndërmarrin rolin specifik të mbështetjes

• Të gjitha vendet kanë vendosur një prim për

ngritjen e vetëdijesimit të komunitetit dhe besimin e

popullsisë lokale si strategji për të siguruar që

njerëzit e dinë që shërbimet e tyre janë në

dispozicion dhe do të mund t’i rekomandonin dhe

udhëzonin miqtë dhe familjet në programe më

shpesh dhe para se të bin në kriza.


ZINXHIRI i projektit, Wales

Warner M, Gould N. Integrated care networks and quality of life: linking research

and practice. IJIC 2003


Të përbashkëtat dhe mësimet e nxjerra


Tërësia e sistemeve dhe shëndetit në qasjen e të

gjitha politikave për kujdes të integruar

Burimi: Adapted from WHO-HQ Global Strategy on people-centred and integrated health services 2015

SISTEMI

SHËNDET

ËSORUdhëheqja,

financimi dhe

fuqia punëtore

SEKTORË

T TJERËArsimi, sanitaria,

asistenca

sociale, puna,

banimi, mjedisi,

tjera

PERSONI

OFRIMI I SHËRBIMEVE

KONTEKSTIEpidemiologjia, kulturore, socio-demografike dhe

ekonomike


‚Modeli i Ylberit‘:

Intervenimet në të gjitha nivelet

Valentijn P et al (2015) Towards an international taxonomy of integrated primary care: a Delphi consensus approach. BMC Fam Pract, 16(1):64-015-0278-x


Fokusohuni në qasjen holistike ndaj shëndetit dhe

mirëqenies


Kujdesi i integruar NUK nënkupton humbjen e

kujdesit të individualizuar


Kultura e të mësuarit të sistemit të kujdesit

shëndetësor krijon vlera

• Vizioni i përbashkët

• Proceset e punës klinike

• Transparenca në të dhënat

dhe vlerësim


Ndryshimi i kulturave dhe vlerave

‘Një pjesë e madhe për arritjen e kujdesit të integruar dhe përkrahjes varet nga ndryshimi i

suksesshëm i kulturës. Edhe profesionet edhe organizatat kanë gjasa të kenë kultura të veçanta

që iu ndihmojnë në formësimin e identitetit të tyre dhe nxitjen e besnikërisë.’ (Petch 2014)

‘Për nga vetë natyra e saj, puna e përbashkët bashkon profesionistë me filozofi dhe vlera të

ndryshme, si dhe kultura të ndryshme profesioniste. Nuk është e çuditshme që këto dallime

mund të veprojnë si barriera ndaj punës efektive të përbashkët’ (Cameron et al 2012)

‘Realizimi i ndryshimeve të synuara të një piloti të caktuar bazohet në aftësinë e tij për

modifikimin e sistemeve dhe praktikave ekzistuese dhe mundësimin e atyre të rejave. Kjo aftësi

është varur veçanërisht nga kultura organizative…. Pilotët kanë konstatuar zakonisht se

aktivitetet e integrimit janë penguar nga mungesa e transparencës që një pjesë e stafit e kanë

perceptuar si pengesë për diskutimin dhe e cila ishte pjesë e “kulturës më të gjerë të fajësimit’’

(Rand Europe 2012)


Zhvillimi i kompetencave të nevojshme në të gjitha

nivelet

Sistemi

Organizata

Profesionistët

Personat

• Sistemet e arsimit dhe aftësimit

• Organet rregullative

• Menaxhimi

• Lidershipi

• Puna ndër-disiplinore dhe ndër-sektoriale

• Zbatimi i mjeteve të kujdesit të integruar

• Vendimmarrja e ndarë

• Angazhimi i pacientit dhe komunitetit

• Vetë-menaxhimi dhe përkrahja

Stein 2016


Nevojitet ndryshim transformues

Ndryshimi i hapave të menaxhimit Aktivitetet për krijimin e marrëdhënieveK

oh

aZhvillimi i kapaciteteve

bashkëpunuese

Krijimi i një koalicioni udhëzues

Krijimi i përkrahjes për ndryshim

Vlerësimi i nevojave

Krijimi i fitimit të ndërsjellë

Plani strategjik

Analiza e gjendjes

Hartimi i vlerësimit të rastit

Deklarata e vizionit dhe misionit

Komunikimi

Implementimi dhe institucionalizimi

Monitorimi dhe vlerësimi

Burimi: Goodwin N (2015) Managing Change Towards Co-ordinated/Integrated Health Services Delivery

WHO Regional Office for Europe, November 2015

Info

rma

tat kth

ye

se

Cik

li i të

më

su

ari

t


Fondacioni Ndërkombëtar për Kujdes të Integruar (IFIC)

IFIC është rrjet jo fitimprurës i anëtarëve që kalon kufijtë organizativ dhe

profesional që të bashkojë personat për avancimin e shkencës, njohurive dhe

miratimin e politikës dhe praktikës së kujdesit të integruar.

Fondacioni synon të arrijë këtë nëpërmjet zhvillimit dhe shkëmbimit të ideve tek

akademikët, hulumtuesit, menaxherët, klinicistët, politikë-bërësit dhe

përdoruesit dhe kujdestarët e shërbimeve në mbarë botën.

Portofolio e IFIC përfshinë Revistën Ndërkombëtare të Kujdesit të Integruar

(IJIC), konferencat e ICIC dhe WCIC, Akademinë e Kujdesit të Integruar© dhe

një platformë të fuqishme të anëtarëve.


ICA© Portfolio

• Seritë e seminareve në internet

• Kurse për aftësitë themelore

• Kurse të shkurtra dhe programe profesionale

• Shkollë Ndërkombëtare Verore për Kujdesin e Integruar

• Programet pasuniversitare

• Vizitat studimore dhe programet e shkëmbimit

• Grupet e veçanta të interesit

• Bursë profesionale

• Master klasat ekzekutivehttp://integratedcarefoundation.org/ific

-integrated-care-academy


Përfundimi

“Mund të planifikojë kujdesin tim me persona që punojnë së bashku

për të më kuptuar mua dhe kujedstarin/kujdestarët e mi, më

lejojnë të kontrollojë dhe bashkojë shërbimet për arritjen e

rezultateve që janë të rëndësishme për mua.” National Voices 2013

K. Viktoria Stein, PhD

Udhëheqëse e Akademisë së Kujdesit të Integruar©

Fondacioni Ndërkombëtar për Kujdes të Integruar

[email protected]

www.integratedcarefoundation.org

mailto:[email protected]

http://www.integratedcarefoundation.org/


Documents

Të menduarit jashtë sektorit të kujdesit shëndetësor ... · A movement for change ëëë.integratedcarefoundation.org @IFICinfo Të menduarit jashtë sektorit të kujdesit shëndetësor: