ویژه نامه نوروز 2۱۳۹۲

درود به عزیزان مهربانم زادروز ن��وروز باس��تانی نوید طراوت و امید به زندگانی رسش��ار از مهر و صفای فرزندان گیتی اس��ت. راستی و درس��تی و صفا را از مادر گیتی بیاموزیم تا زش��تی ها به ما راه پیدا نکند. ش��ادی و نیک روزگاری ش��ا مردمان هوشمند و پاک رسشت رسزمین ام را همیشه آرزو داشته و دارم.

با رسفرازی، زندگی به کامتان.شجریان

ویژه نامه نوروز 6۱۳۹۲

نوروز بزرگ ترین نش��انه ملیت و وحدت فرهنگی اقوام ایرانی بوده که با وجود فراز و فرود بسیار و در گذر از

تنگناهای تاریخی، رسفراز و ماندگار بوده است. نوروز آغاز س��ال اس��ت و هن��گام به��ار و اکنون همه پژوهش��گران که درباره گاه ش��اری تحقی��ق کرده اند، پذیرفته اند که زیبا ترین و درست ترین گاه شاری جهان،

از آن ایرانیان است که با نوروز آغاز می شود.

7 ویژه نامه نوروز ۱۳۹۲

چهارشنبه سوریاس��اس جش��ن های س��نتی ایرانیان بر پاکی، تازگی و شادمانی استوار اس��ت و کم کم میرود تا در همه

جای جهان؛ این جش��ن ها پاس داش��ته شوند. جش��ن نوروز و طلیعه آن چهارشنبه سوری، پاکی، شادابی،

خانه تکانی، خرید لباس نو، اش��یاء تازه و... را به همراه دارد. مس��لم اس��ت که پیش از اسالم هم مراسم

و آداب جش��ن »سوری« اجرا می شد. مراس��می که به مناسبت سال نو و جشن نوروز بوده و یا بازمانده

آیین باس��تانی جش��ن فروردگان بود. پس از رواج دین اسالم در ایران، این رسم در آخرین چهارشنبه سال

تثبیت ش��د تا یادگاری از مراس��م باستانی و کهن باشد. چون تا پیش از آن، تقسیم بندی روز ها به صورت

هفته نبود.

»هانری ماس��ه« دراین باره می نویسد: ایرانیان آخرین چهارش��نبه سال را بد ترین روز می دانند و آن را

روزی نحس می ش��ارند و به همین علت در این روز، دس��ت به کاری منی زنند، دکان ها را می بندند و به

کس��ی پول پرداخت منی کنند، چون معتقدند که اگر به کس��ی پول بپردازند تا پایان س��ال، همچنان پول

خواهند پرداخت. عده ای هم از رودخانه آب برمی دارند و به خانه و اثاثیه خود می پاشند تا از بدآمد ها

جلوگیری شود.

درباره واژه »چهارشنبه سوری« باید گفت که این واژه، ترکیبی از روز »چهارشنبه« و »سوری« است. در

معنی س��وری، س��خن بسیار است. بعضی از زبان شناسان معتقدند که »سوری« فارسی و از صفت پهلوی

»س��وریک« گرفته شده اس��ت که به معنای »رسخ« است و گل س��وری به معنای گل رسخ نیز از همین

ریشه است. در گذشته مردم کاشان به »چهارشنبه سوری«، »چهارشنبه رسخه« می گفتند و این امر مؤید

این مدعا است.

عده ای »س��ور« را به معنای »جش��ن« و »میهانی دادن« می دانند، اما در اصفهان »چهارشنبه رسخی«

می گویند و در بندرعباس و بوشهر، اصطالح »چهارشنبه آخر« را به کار می برند.

اگ��ر امروزه هم این مراس��م را به چش��م دل ببینیم، هان آرزومندی های��ی را در آن خواهیم یافت که

نیاکان ما با خلوص نیت و پاکی طینت طلب می کردند. »رسخی تو از من« گفنت، »غم رود ش��ادی آید«،

»بخت گش��ایی« ها، »فالگوش نشینی« ها، »قاش��ق زنی« ها، »فال گرفنت« ها، »کوزه شکسنت« ها و... همه

چیزی نیست فقط آرزوی سعادت، نیکبختی، رفاه، آسایش و شادمانی که همواره مطلوب انسان است.

در مالزیچهارشنبه سوری تابلو از مراسم گزارش اختصاصی ویدئو از: اورنگ پوته

ویژه نامه نوروز 8۱۳۹۲

ب��ا نزدیک ش��دن ب��ه فص��ل به��ار »پیک های

نوروزی«، به پیش��واز ن��وروز می آیند و به مردم

خرب داده و برک��ت می گیرند. این پیام آوران، در

هر گوش��ه و کناری از ای��ران با نام های متفاوت

خوانده می ش��وند. اما امروز، اجرای این مراسم

آرام آرام به فراموشی سپرده می شود. ولی هنوز

در میان بسیاری از مردم ایالتی و عشایری ایران

با مقدمات خاصی صورت می گیرد.

پیام آوران نوروزی

به طنز و شوخ طبعی به کوچه و بازار می آید و از بهار ترانه می خواند و طبیعت می شود منایش »میرنوروزی« اس��ت. »میرنوروزی« منادی از فصل کهنه است که از جمله آیین های نوروزی که به ویژه در مناطق کردنش��ین ایران، بیش��ر اجرا میر نوروزیس��خن در پرده می گویم چو گل از غنچه بیرون آی که بیش از چند روز نیست میرنوروزی و حکومت چند روزه اش، این بیت حافظ را تداعی می کند. به خانه یکی از بزرگان میرساند و مراسم به پایان میرسد... «هس��تند که او را بخندانند، امیر با اس��تفاده از یک فرصت فرار می کند و خود را میرن��وروزی، در زمان حکومت، حق نداش��ت بخندد. هنگام��ی که مردم مصمم به دادن »زکات« وادار می کرد و... مدت امیری او، سه تا پانزده روز ادامه داشت. می کرد و خانواده هایی را که با هم اختالف داش��تند، آشتی می داد. ثرومتندان را س��خن های مس��خره می گوید... در گذش��ته میرنوروزی، زندانیان بی گناه را آزاد ی��ا امیر به��اری می دهند. میرنوروزی، لباس��ی از پوس��ت حیوانات می پوش��د و ن��و، مردم از میان خود، یک نفر را به امیری برمی گزینند و به او نام میرنوروزی »عبیدا... ایوبیان« در کتاب میرنوروزی می نویسد: »در نخستین چهارشنبه سال کهنه را به سخره می گیرد.

عمر میرنوروزی

انواع وس��ایل منزل کاری بس��یار مشکل نظافت، گرفنت گرد و غبار یک س��اله، از و کاشانه خود می کنند. اگرچه شستشو، بردن مظاهر آلودگ��ی و ناپاکی از خانه روزه��ای پایانی س��ال اقدام ب��ه از بین یادگاری از س��ده های گذش��ته است، در ایرانیان براس��اس یک س��نت حسنه که است، اما نتیجه عملی و درونی آن برای متون کهن فارسی شاهد آن است. فرحبخش اس��ت. یافته ه��ای تاریخی و ت��ک تک افراد خانواده بس��یار جالب و

خانه تکانی

9 ویژه نامه نوروز ۱۳۹۲

حاجی فیروز»حاجی فیروز« مشهور ترین پیک نوروزی در ایران و به خصوص

در تهران اس��ت. نزدیک س��ال نو، م��ردی جلوی آیین��ه میرفت و

صورتش را با دوده بخاری، س��یاه می کرد. لباس رسخی می پوشید و

کاله بوقی بر رس می گذاش��ت، دف بوق و یا دایره زنگی در دست

می گرفت و با ش��ادی به می��ان مردم می آمد و چنی��ن می خواند:

»آتش افروز آمده، س��الی یک روز آمده، آتش افروز صغیرم، سالی

یک روز فقیرم، روده پوده آمده، هرچه نبوده آمده... «

مردم هم با خوشحالی، به ازای لحظه ای شادمانی، برکتی در دایره

زنگی یا کاله حاجی فیروز می انداختند. بس��یاری بر این باورند که

پیدایی »حاجی فیروز ها« به دوران صفویه و ورود غالمان سیاه به

دست پرتغالی ها و اسپانیایی ها به جنوب ایران باز می گردد.

اما دکر »مهرداد بهار«، اسطوره ش��ناس نظر دیگری دارد: »حاجی

فیروز بازمانده آیین بازگشت ایزد شهید شونده و یا سیاوش است.

چهره س��یاه اش، مناد بازگش��ت او از جهان مردگان اس��ت و لباس

رسخ اش ه��م، مناد خون س��یاوش. ش��ادی او ش��ادی زایش دوباره

آنهاست که رویش و برکت با خود می آورند... «

پیام حاجی فیروز:

تابلو نباشین، تابلویی باشین

ویدئو از: مثانه فيض الهی

ویژه نامه نوروز 10۱۳۹۲

نوروزن��وروز یکی از کهن ترین اعیاد ملت ایران اس��ت که با ماه فروردین که وی��ژه »فره وش��ی ها« و »ارواح طیبه« اس��ت، آغ��از و روز اول آن با نام

خداوند متربک می شود. به روایت دیگری نوروز، جش��ن آغ��از فروردین یا به اصطالح مخصوص فروردگان اس��ت که جش��ن یادآوری نیاکان بود و چنان می پنداشتند که در پنج ش��ب متوالی ارواح مردگان، برای دی��دار وضع زندگی بازماندگان به زمین می آیند و به خانه هایش��ان میروند و اگر خانه روش��ن و متیز و پاکیزه، و افراد آن آسوده و راحت باشند، مرسور و خرم باز می گردند. به همین دلیل در نوروز، خانه را متیز کرده و در لحظه تحویل س��ال، جامه

تازه پوشیده و خانه را نورانی نگاه می داشتند. مرتض��ی راوندی در کتاب »تاریخ اجتاعی ای��ران« درباره نوروز چنین نگاش��ته است:» از دوره ساسانیان، کلمه نوروز متداول شده است و تنها عیدی است که از دیرباز تا کنون مورد عالقه و استقبال مردم بوده است. عید نوروز که آن را »نوک روز« می گفتند، به مدت شش روز متوالی دوام داشت. در این مدت زحمت کشان، دست از کار می کشیدند و به شادی و طرب می پرداختند. هر کس��ی خانه و کاش��انه خود را آراس��ته می کرد. مردم صبح زود برمی خاس��تند و به کنار نهر ها و قنات ها میرفتند و پس از شستشو، به یکدیگر آب میریختند و شیرینی به هم تعارف می کردند. صبحگاه��ان قبل از اینکه کالمی ادا کنن، ش��کر می خوردند و برای حفظ

سالمتی وتندرستی، به بدنشان روغن می مالیدند.«

گرفتن��د. گ��زارش اختصاصی خیابانی بنام " نوروز" جش��ن تهرانیها در میدان ولیعرص در ناشنوایان" آوای دستان "برای ورزش��کاران زورخانه و گروه موس��یقی آذری" آش��یقلر" ، آغ��از س��ال ۱۳۹۲ را گ��روه ویدئو از: هاشم جابریانتابلو را ببینید.

11 ویژه نامه نوروز ۱۳۹۲

جمشید جم و نوروز

از طرف��ی برخ��ی براین عقیده اند که در زمان تهمورث، فرقه صائبه پیدایی یافتند، و چون جمش��ید به

ش��هریاری رس��ید، آن فرقه را برانداخت و دین قدیم را دوباره روا س��اخت و به ش��کرانه و سپاس چنین

رویدادی، جشن نوروز را پدید آورد.

»ابوریحان« از »آذرباد« موبد بغداد حکایت کرده اس��ت: »که چون جمش��ید نیش��کر را در ایران، در

چنین روزی یافت، آن را نوروز نامیدند. جمش��ید روزی مالحظه کرد که آب اطراف چند نی که شکسته،

شیرین است. نی را شکست و از میان آن نوشید و چون شهد بسیاری چشید، دستور داد از عصاره آن ها

شکر بسازند. به مدت پنج روز شکر حاصل شد و به همین دلیل است که مردم در نوروز، شکر پیشکش

می کنند.«

بیان دیگر؛ از ابوریحان بیرونی آن است که:»اهریمن گجسته، خیر و برکت را از مردم دور کرد. چندان

که هرچه می خوردند و می آش��امیدند، سیر و سیراب منی شدند. باد از وزش ایستاد، باران نبارید، گیاهان

خش��کیدند و خشکس��الی و قحطی پدید امد و نزدیک بود، جهان نابود ش��ود. پس جمش��ید، به فرمان

خداوند به آهنگ جایگاه اهریمن در جنوب روان شد. مدتی در آنجا ماند تا برکت و فزونی، بازگشت و

مردم از بال رهایی یافتند و جم در این هنگام به دنیا بازگش��ت. در این روز هر گیاهی که خش��ک شده

بود، س��بز ش��د و مردم گفتند: »اینک روز نو« و هر کس از راه تربک، به این روز در طش��تی جو کاشت.

سپس این رسم میان ایرانیان پایدار ماند که در نوروز، کنار خانه هفت نوع از غالت و دانه ها در هفت

استوانه بکارند و از روییدن این غالت به خوبی و بدی زراعت و حاصل پی بربند.«

روایت های گوناگون از نوروزنخستین انگیزه نوروز، هان ویژگی دگرگونی طبیعت و آغاز دوباره زندگی گیاهان و جانوران پس از خواب و رکود زمس��تانی اس��ت. افزون براین برای گرامیداش��ت این جش��ن فرخنده،

بسیاری از رویدادهای جالب توجه تاریخی و داستانی را به آن نسبت داده اند. ابوریح��ان بیرونی در »آثار الباقیه« بنا به روایت دیگری، یکی از این انگیزه ها را چنین بیان می کند: »چون سلیان بن داود« انگشری خویش را گم کرد شهریاری، چهل روز از وی برفت. اما پس از چهل روز، انگشری پیدا شد و سلطنت به او بازگشت. هر کس چیزی گفت. ایرانیان گفتن��د که نوروز آمد، یعنی روزی تازه بیامد. پس س��لیان، باد را ام��ر کرد که او را بگرداند. پرس��تویی در پیش بود چون به النه خود نزدیک ش��د، سلیان را دعوت کرد. با منقار به روی وی آب ریخ��ت و ران ملخ��ی هدیه کرد. از اینجاس��ت که مردم، روز عی��د به روی هم، آب

میریزند و پسشکشی ها می دهند. ایرانیان برآنند که فرخنده ترین س��اعات س��ال در این روز است و آن ساعت آفتاب است که در بامداد نوروز فجر و سپیده به منتهای نزدیکی خود به زمین میرسد و مردم به نگریسنت به آن مبارکی می ج. یند و این روزی گرامی اس��ت. چون روز »هرمزد« - ایرانیان در روزگار کهن ه��ر روز را با نامی از نام های ایزدان )فرش��تگان( می خواندند. »هرمزد روز« یا »روز هرمزد«

نخستین روز از ماه بود که نام خداوند بزرگ و آفریدگار جهان است.

ویژه نامه نوروز 12۱۳۹۲

نوروز؛ جشن دهقانیدکر پرویز رجبی در کتاب »جشن های ایرانی« می نویسد: »چوپانان

ب��ا چارپایان خود و کش��اورزان با زمین های دیمی کاش��ت و درختان

بی بر و پربار خود، برخورد هرچند س��اده ای هم داشته باشند، کارشان

منی تواند پیوندی بی چون و چرا و تنگاتنگ با شب و روز و گردش ماه

و س��ال و چرخش رسما و گرما نداش��ته باش��د... بنابراین نوروز در آن

گذش��ته های دور و در گذشته ها، سالگرد طبیعی کار چوپانان بوده و

روستائیان و هر آیینی که داشته است، آیینی چوپانی و روستایی بوده

اس��ت. بعد ها ثرومتن��دان و فرمانروایان هم در نوروز و گردش س��ال، حکمتی یافته اند و به آن آرایشی ویژه خود بخشیده اند.«

نوروز در آغاز یک جشن دهقانی بود، زیرا در نخستین روز فروردین،

زمی��ن در وضع اعتدالی خود در برابر خورش��ید قرار می گیرد و دنیای

گیاهی پس از چند ماهخفنت، بیدار می شود و این روز، همچنین مبداء

حس��اب ش��اری ایرانیان بوده و هس��ت. نوروز در گذشته های دور،

س��الگرد طبیعی کار چوپانان و کشاورزان بوده است. اگر نظری کوتاه

بر س��فره هفت سین داشته باشیم، نشانه هایی از رسسبزی و کاشنت را می یابیم.

13 ویژه نامه نوروز ۱۳۹۲

نوروز و آفرینش جهان)فروردی��ن( نوروز بزرگ اس��ت که نزد ایرانیان عید بزرگی اس��ت و ابوریح��ان در »آث��ار الباقیه« آورده اس��ت که: روز شش��م این ماه

نوروز بزرگم بزن ای مطرب امروز زیرا که بود نوبت نوروز، به نوروزهم بوده که ویژه همین روز به شار میرفته است: منوچهری گفته: وچورگ( اشاره شده اس��ت. گویا نام نغمه و دستگاهی در موسیقی در زبان پهلوی )فارس��ی میانه( هم به نوروز بزرگی )نوک روچی و گویند که خداوند در این روز از آفرینش جهان آسوده شد.

فراز و نشیب نوروز در زمان طوالنیهنگام غلبه »اسکندر« بر ایران و آتش زدن تخت جمشید، مدتی فرهنگ

و آدب و سنن ایرانی، تحت تأثیر فرهنگ یونانی قرار گرفت. اما این مدت

بس��یار کوتاه بود و خود اسکندر، پس از مدتی چنان مجذوب متدن ایرانی

شد که لباس پارسی پوشیده و همرس ایرانی اختیار کرد. از دوره اشکانیان

درب��اره نوروز، س��ناد موثق و معتربی در دس��ت نیس��ت. ول��ی در دوره

ساسانی، شکوه و جالل جشن های نوروزی به اوج رسید و این آیین ها، هم

در دربار شاهان و هم، در میان همه طبقات مردم برگزار می شد و مراسم

آن، شباهت زیادی به مراسم امروزی داشت. مثل: سبزه سبز کردن، چیدن

سفره هفت سین، جامه نو پوشیدن، عیدی دادن و...

نوروز پس از اسالم

در ابتدای تسلط اعراب بر ایران، خلفای عباسی به ایرانیان کاردان

و الی��ق، مقام های مهمی واگذار کردند و در ش��یوه کش��ورداری و

س��ازماندهی، ترتیبات دوره ساس��انی را مورد توجه قرار دادند و به

تدریج فرهنگ و آداب و رس��وم ایرانی، از جمله جشن های نوروزی

و »مهرگان« هم احیا شد.

در احیا نوروز به ویژه ش��یعیان و پی��روان حرضت علی )ع( نقش

عمده ای داشتند، زیرا عده ای از دانشمندان و فضالی ایرانی به کتب،

اخبار، احادیث و گاهشاری استناد جستند و متذکر شدند و روزی

که حرضت علی )ع( به جانشینی پیامرب اسالم )ص( برگزیده شدند و

بر مس��ند خالفت نشستند، مصادف با ایام نوروز بود. بنابراین برای

ایرانیان مسلان، نوروز هم، یک جشن مذهبی است و هم، ملی.

ویژه نامه نوروز 14۱۳۹۲

خوان نوروزیدر آیین های باس��تانی ایرانی، برای هر جش��ن یا مراس��م مذهبی، »خوانی« گسرده می شد و کسی که برای پخش کردن خوراکی ها گاش��ته می ش��د، »می زدپان« خوانده می شد که امروز به »میزبان« تبدیل شده و »می زد« به »می ز« تبدیل شده است. در روزگار ساسانیان، قاب های منقوش و گرانبهایی از جنس کائولین و چینی به ایران آورده می شد که بعد ها به نام کشوری که از آن آمده بود »چینی«، و به گویش دیگر »سینی« نامگذاری شد. در ایران برای متایز بین ظرف های مختلفی که از چین آورده می شد با ظرف هایی که از فلز ساخته می شد، به نام چین��ی رواج یافت که برای چیدن خوان نوروزی از همین ظرف ها استفاده می شد. در خوان نوروزی، هفت ظرف چینی یا سینی را پر از نقل، قند، شکر

و ش��یرینی می کردند که گزینش شار هفت که از شاره های مقدس بود، هفت »امشا سپند« اس��ت: اهورامزدا، بهمن، اردیبهشت، شهریور، س��پندارمذ، خ��رداد و امرداد که ب��ه ترتیب به معنی: رسور دانا، اندیش��ه نیک، پاکی و راستی، ش��هریاری نیک، ک��ال و رس��ایی، و بیمرگی و جاودانگی اس��ت. خوان نوروزی به خاطر همین »هفت س��ین« ک��ه در آن نهاد می ش��د، »هفت

سینی« یا »هفت سین« نام گرفت.

سبزه؛ مهم ترین قاب خوان نوروزیمراس��م ن��وروز، کم و بیش از ح��دود یک ماه به جشن نوروز مانده، تدارک دیده می شود. از جمله این رسوم، پروردن س��بزه است. به موجب روایتی کهن در ایران باس��تان، بیس��ت و پنج روز پیش از نوروز، دوازده ستون از خشت خام را اطراف حیاط درب��ار برپا می کردند و بر فراز هر س��تونی، نوعی دانه از حبوبات می کاشتند. روز ششم، خرداد روز، ی��ا نوروز بزرگ- با رسود خوانی و نواخنت س��از ها،

محصولی را که فراهم آمده بود برمی داشتند. آنگاه این ستون ها، همچنان تا روز مهر از فروردین، یعنی روز ش��انزدهم برپا بود ک��ه در چنان روزی، ستون ها خراب و برداشته می شد. به رشد و منو این دانه ها نگریس��ته و به هر یک ک��ه بهر، برآمده تر

بود تفأل می زدند که آن محصول در سال بیشر خواهد شد. »شاه« به ویژه، به جو می نگریس��ت و آن را خوش یمن می دانست.

ج��و، کش��ت

ب منس��واس��ت ب��ه عهد

جمشید، و ابوریحان هم به این مسئله اشاره دارد.

این سبزه ها گاه به گونه هفت نیز که اعداد مقدس است، س��بز می شد به عنوان هفت »امشاسپند« و دوازده، که شارش مقدس برج هاست. در خانه ها در ظروف ویژه، س��بزه به عمل می آوردند. اقالمی از دانه ها که س��بز می کردند، عبارت بود از: گندم،

15 ویژه نامه نوروز ۱۳۹۲

جو، برنج، لوبیا، ع��دس، ارزن، نخود، کنجد، باقال، کاجیله، ذرت و ماش. در س��فره های هفت س��ین، معموال س��ه ظرف سبزه به عنوان کنایه از سه اصل دینی: هومت )اندیشه نیک(، هوخت )گفتار نیک( و هورش��ت )کردار نیک( ق��رار می دادند که اغلب

گندم، جو و ارزن بود. بس��یاری از آیین ها و رسوم که در این گونه جش��ن ها رواج ام��روزه داش��ت، رسوم در هنوز زی رو ن��وزن��ده

س��ت ااز یک��ی و آیین ه��ای نوروزی، س��بز ک��ردن دانه ها و حبوبی است که به ویژه زنان در ظروف گوناگونی ب��ه عم��ل آورده و روز س��یزدهم نوروز و جش��ن بهاری، دسته جمعی به بیرون شهر رفته و آن را به

آب روان، می افکنند.

کتاب مقدس؛ مناد دانایی

یکی دیگر از لوازم خ��وان نوروزی، کتاب مقدس بود و چون این جش��ن ملی اس��ت، ه��ر خانواده می توانست کتاب مذهبی خود را بر خوان نوروزی بگذارد. در دوران ساس��انیان، کتاب »اوس��تا« را بر خوان می نهادند و امروز، ایرانیان در خوان نوروزی

»قرآن« می گذارند.

نان؛ منادی از برکت »نان« منادی از برکت است. در دوران ساسانیان، نان ه��ای کوچکی به اندازه کف دس��ت می پختند و آن ه��ا را که »Dron- درون« نامیده می ش��د، بر رس خوان نوروزی می نهادن��د. امروز ظرفی از نان

سنگک بر خوان می نهند.

شیر و پنیر»ش��یر ت��ازه دوش��یده« در خوان ن��وروزی، من��ادی از غذای نوزادان کیهان��ی و »پنیر« که فرآورده ای از شیر است، مناد مایه و باروری به شار میرفتند و بر رس خوان نوروزی، جایگاه

ویژه ای داشتند.

تخم مرغ رنگ کرده؛ متثیلی از باروری»تخم مرغ« بن مایۀ خوان نوروزی است چون ک��ه تخم و تخمه، من��ادی از نطفه و نژاد اس��ت و در روز جش��ن زایش آدمیان، تخمه و نطفه پدیدار می ش��ود. تخم مرغ متثیلی از نطفه باروری اس��ت که ب��ه زودی باید جان گیرد و زندگی یابد و زایش

کیهانی صورت گیرد. در گذش��ته ک��ه رنگ های ام��روزی ب��رای تزئین تخ��م مرغ نبود، آن را با میوه ه��ای طبیعی، مانند پوست پیاز یا گردو رنگ می کردند. حتی بعضی ها معتقدند که م��ادر هر خانواده در روز نوروز باید به تعداد فرزندانش تخم مرغ پخته و رنگی بخورد! پوست تخم مرغ هم منادی از آسان و تاق کیهان

است.

ویژه نامه نوروز 16۱۳۹۲

سمنو؛ مناد زایش»س��منو« که از شیره جوانه های تازه رسیدۀ گندم درس��ت می ش��ود، مناد خوبی برای زای��ش گیاهی اس��ت. ایرانیان قدیم عقیده داشتند که سمنو مناد خوبی برای بارور شدن گیاهان توسط ارواح است. قبل از رشوع نوروز و در هر شهری از ایران، مراسم »س��منوپزان« ب��ا آداب خاصی انجام می ش��ود. در این مراسم معمول اس��ت که برای دور نگه داشنت چشم بد، تکه پارچه رسخی را به دیگ می بندند تا دیگ از چشم بد، در امان باشد. بر روی دیگ هم، دو ش��مع روشن می کنند و بس��یاری برای برآورده شدن حاجاتش��ان دور دیگ، شمع روشن می کنند. همس��ایه ها و فامیل دورهم جمع می شوند، سمنو را ه��م می زنند، دعای توس��ل می خوانند و حاجت خود را از حرضت فاطمه )س( طلب می کنند. بعد از مدت��ی در دی��گ را برمی دارن��د و دنبال پنجه می گردند، چ��ون اعتقاد بر این اس��ت که حرضت فاطمه )س( روی س��منو را با آثار انگش��تان خود، مزین کرده و صاحب نذر، با دیدن اثر حتا به مراد

خود میرسد.

ماهی؛ نشانه باروریاس��فندماه در ب��رج »حوت« اس��ت و ب��ه معنی »ماهی«. به هنگام نوروز، برج حوت به برج حمل، تحویل می ش��ود و از ای��ن رو، منادی از آخرین ماه س��ال در خوان نوروزی گذاش��ته می ش��ود. افزون برای��ن ماهی، یک��ی از منادهای آناهیت��ا و باروری اس��ت و س��بب برکت خ��وان نوروزی در س��ال نو می ش��ود. خوردن س��بزی پلو و ماهی در شب عید

نیز به همین علت است.

سیب؛ مناد باروری»س��یب« یکی دیگر از منادهای ب��اروری و زایش است. در گذشته، روستاییان سیب ها را در خم های ویژه نگاه می داشتند و پیش از نوروز به رسم هدیه به دوستان و آشنایان می دادند تا بر رس سفره هفت

سینش��ان بگذارند. در داس��تان های که��ن ایرانی، س��یب با زایش نسبت مس��تقیم دارد. در آن زمان، درویش��ی سیب را به دو قس��مت تقسیم می کرد. نیم��ی را به زن و نیمی را به م��رد می خوراندند و بدین ترتیب، مرد از عقیم بودن و زن از نازایی رها

می شدند.

انار؛ نشانه برکت و باروری

از »ان��ار« ی��ن س تر مقد

درخت��ان اس��ت و ت��ا به امروز تقدیس خود می��ان در را ن نی��ا ا یر اکرده حف��ظ . س��ت اانار، پردانگی

مناین��ده برکت باروری است. و

انار درخ��ت تک امامزاده ها نزدیک

و بر ب��االی تپه ها و ب��ه آن، بس��نت دخیل نشان تقدس آن است.

سنجد؛ مقدمه زایشیک��ی از ل��وازم خوان ن��وروزی

»س��نجد« اس��ت. زی��را ب��وی برگ و شکوفه درخت آن محرک عشق است که مقدمات

اصلی زایش است.

گل نرگس؛ نشانی از بهار

17 ویژه نامه نوروز ۱۳۹۲

گذاش��نت »گل نرگس« به خاطر این اس��ت که گل فقط در بهار میروید و برای اینکه نشانی از طبیعت بهار بر روی س��فره باش��د، آن را بر خوان نوروزی می گذارند. به طورکلی قرار دادن انواع گل های زیبا

بر روی سفره هفت سین منادی از دوستی است.

نارنج؛ مناد گوی زمین در کیهان»نارنج« منادی اس��ت از گوی زمین و هنگامی که در ظرف آبی نهاده شود، نش��انه گوی زمین در کیهان است و گ��ردش آن بر روی آب، منودار گش��نت برج های دوازده تحویل س��ال و گانه

است.

نشانه اس��پند؛ پاکی

دانه »اسپند« که��ن واژه از یی س��تا و اب��ه »س��پنت« و پ��اک معن��ی رجاون��د، گرفت��ه شده اس��ت و در نیایشی رس��م های میرفت��ه کار ب��ه است. تا امروز هم در خانواده ه��ا آن را ب��رای دفع چش��م زخ��م بر روی آت��ش میریزند و دانه های به رشته کش��یده آن، زینت بخش خانه ها اس��ت. گاهی به جای اسپند از »عود« هم اس��تفاده می ش��ود. عود، من��ادی از ثروت خانواده اس��ت ک��ه از هند آورده

شده است.

سکه زرد و سپید؛ نشانه قومیت و آزادگی»پول زرد و س��پید« منادی اس��ت از ش��هریور که موک�ل است بر فلزات و بودن آن بر سفره، موجب برک��ت و افزایش رزق و روزی اس��ت. اما در متون کهن، س��که به طور کل، نش��ان قومی��ت و آزادگی اس��ت. ولی اصوال سکه برای داشنت برکت، بر خوان

نوروزی گذاشته می شود.

شمع؛ نشانه آتشش��مع یا آتشدان در خوان نوروزی، سمبل فروغی

بر دل های مردم است.

آیینه؛ نشانی از نور»آیینه« مناد روشنایی است و باید در باالی سفره قرار گیرد. آز آیینه به عنوان نش��انه راستی هم یاد

شده است.

سیر؛ مناد نگهبان سفرهدر اک��ر فرهنگ های آریایی، برای »س��یر« نقش

محافظت کننده از رش قائل بودند.

سامق؛ نشان مزه زندگیایرانیان، »س��اق« را چاش��نی زندگ��ی و محرک

شادی می دانند.

رسکه؛ مناد شادی»رسکه« منادی از شادی است. زیرا در دوران باستان، میوه درخت تاک را میوه شادی می پنداشتند. برخی براین باورند که بهر اس��ت آب و رسکه در کنار هم

قرار گیرند.

ایرانیان سبزی خوردن، نقل، شیرینی، آجیل و... را هم بر خوان نوروزی می گذارند که همگی منادی از

داده های اهورایی است.

ویژه نامه نوروز 18۱۳۹۲

سنت های حسنه مردم طالقان، دیدار از خانواده هایی است که عزیزان خود را از دست دید و بازدید نوروز، س��نتی اس��ت که از دیرباز در ایران مرسوم بوده و هست. یکی از دید و بازدیدهای نوروزیداده ان��د و این دید و بازدی��د در اولویت اول به این افراد تعلق دارد که به آن »نوعید« است که مدت ها از آن بی خرب بوده و رفع کدورت هاست. می گویند. در هر صورت، یکی از جوانب پس��ندیده این رسم قدیمی، دیدار از بستگانی صل��ه رح��م را به جا می آورند و کوچکر ها از بزرگ تر ه��ا عیدی می گیرند. در بعضی از خانواده های ایرانی پس از تحویل س��ال به دیدار بزرگان، بیاران و ساملندان میروند و شهر ها که عزیزی را از دست داده اند، پس از تحویل سال بر رس مزار عزیزان خود حارض

می شوند و فاتحه می خوانند. »ن��ارص نجمی« در کتاب »دارالخالفه تهران« درباره دی��د و بازدیدهای نوروزی مردم تهران نش��ین، می گوید: در ایام نوروز متام مردم بالاس��تثنا به دید و بازدید هم میرفتند، البت��ه در این کار، موقع و مقام اجتاعی اش��خاص، تکلیف را معین می کرد. محرمین و بزرگان تا س��ه روز در خانه می نشس��تند و بعد از س��ه روز به بازدید میرفتند. برعکس، اش��خاص بالنس��به متوس��ط یا پایین در س��ه روز اول، دیدن می کردند و بعد از آن برای بازدید در خانه می نشس��تند. باید گفته ش��ود که هرگاه ش��خصی برحس��ب تصادف به خانه ای وارد می شد و صاحبخانه حضور نداشت، در این گونه موارد، یک نفر از طرف او در خانه نشس��ته و از واردین پذیرایی می منود. مراسم دید و بازدید عید نوروز تا سیزده

عید، ادامه می یافت.

19 ویژه نامه نوروز ۱۳۹۲

سیزده بدرروز س��یزدهم فروردین م��اه، روز روی آوردن

مردم به موهبت های الهی همچون آب، سبزه و

طبیعت پاک و زیباس��ت. بیرون رفنت از خانه در

روز سیزدهم فروردین، با انگیزه دوری جسنت از

آلودگی ه��ا، پلیدی ها و طلبی��دن پاکی و صلح و

طراوت، از رسوم دیرین ایرانی است. مراسم سال

نو با مراسم روز سیزده، پایان می یابد.

»خنده و ش��ادی« در این روز ها معنای متثیلی

ف��رو ریخ��نت اندیش��ه های تیره و پلی��د را دارد.

خنده و ش��ادی، در جش��ن های بهاری در میان

ملل دیگرهم، جزو مراس��م دینی اس��ت و حتی

یکی از اهداف این مراس��م، کارناوالی اس��ت که

در جشن های بهاری انجام می شود. ایجاد شادی

در نهاد مردم است و در کشور ما، آثار و بقایای

آن در مراس��م میرنوروزی و حاجی فیروز، ریشه

کهن چندین هزارساله دارد.

ویژه نامه نوروز 20۱۳۹۲

این چهارش��نبه س��وری هم حکایت عجیبی دارد. قرن ها این جش��ن در آخرین چهارشنبه سال برگزار می ش��ده و در واقع پیش درآم��دی برای بهار بوده

اس��ت. در این روز آیین های ویژه ای برگزار می ش��د که امروزه در بس��یاری از

شهر ها دیگر خربی از آن نیست. قاش��ق زن��ی یک��ی از ای��ن

آیین هاس��ت. در این رسم دخ��ران و پ��رسان جوان، در حال��ی ک��ه چهره خود را ب��ا چی��زی مث��ل چادر پوش��انده اند ب��ه در خانه همسایه ها میروند. آن ها

با خود قاش��ق و کاسه ه��م می برند. صاحب ش��نیدن ب��ا خان��ه قاش��قی که صدای به کاس��ه می خورد، در را ب��از می کن��د و در کاس��ه آجی��ل س��وری، چارش��نبه ش��یرینی، شکالت یا

پول میری��زد. یکی دیگر از ای��ن رس��م ها ف��ال گوش ایس��تادن و گره گشایی است. در این دم دخ��ران آیی��ن ی��ا به طور بخت،

ع��ام هر ک��س حاجتی دارد نیت می کند و پش��ت دیواری می ایس��تد و حرف ه��ای رهگذران را گوش می کند. سپس آنچه را که شنیده با مشابه سازی و اس��تنتاج به نیت خودش ربط می دهد و بنوعی فال می گیرد. البت��ه از روی آتش پریدن و »زردی م��ن از تو، رسخی تو از من« جزئ الینفک این مراس��م اس��ت.

اما... به زع��م بس��یاری از جوانان ام��روزی این ها دیگ��ر قدیمی ش��ده و حال منی دهد. یعنی امس��ال س��وری چارش��نبه کوچ��ه ت��وی دینامیت��ی ترکاندند که در صورت به جا آوردن رسوم قدیمی هم عمرا صدای قاش��ق زن��ی جوان��ان ب��ه گوش صاح��ب خان��ه میرس��ید! منی دانم این افراطی ش��دن ب��ه ممنوعیت ها بر می گردد یا ریش��ه دیگ��ری می تواند داش��ته باش��د. ام��ا هر چه باشد بچه های محل خوب از تحریم پلیس برای فروش مواد محرقه فرصت س��اخته اند و خودشان یک پا سازنده انواع مبب ه��ای کوچ��ک و خنثی ش��ده اند. دینامیت کنن��ده

21 ویژه نامه نوروز ۱۳۹۲

به حول و قوه اله��ی نیاز مملکت به واردات مواد محرق��ه و منفج��ره چن��د س��الی اس��ت که به همت همین عزیزان مرتفع گشته و مث��ل ه��ان نوجوان��ی که در آش��پزخانه خانه اش تولی��د هس��ته ای ان��رژی می کرد، از ای��ن نظر کامال خودکفا شده ایم. از شوخی جدی تر موض��وع بگذریم از ای��ن حرف هاس��ت. به نظر میرس��د ضم��ن اینکه صدای مهی��ب انفجار مثل

صدای دوپیس دوپیس موزی��ک ماش��ین های ف��از باحال ه��ا بچ��ه می دهد، انگار این روز ب��ه فرصتی برای انجام هم مردمی اعراضات

تبدیل شده است. عل��ای اع��الم ه��م ای��ن از خوش��ی دل باس��تانی جش��ن ندارن��د. مث��ال مرتضی مطهری این جش��ن را »احمق ها« به متعلق ن��ارص می دانس��ت. م��کارم ش��یرازی نی��ز چارشنبه سوری را حرام می دان��د و می گوی��د: »چهارشنبه سوری یک س��نت خرافی اس��ت، نباید س��نت خرافی را احی��ا کنی��م و از همه این ها گذش��ته ارساف در مال اس��ت و نباید

ارساف در مال کرد.«

و و رصی��ح تن��د نظره��ای اظه��ار ای��ن ام��ا ممنوعیت ه��ای حکومت��ی تا ح��اال که نه تنه��ا باعث تعطیلی این آیین باس��تانی نش��ده، بلکه تنها ش��کل و ه��وای آن را ع��وض کرده اس��ت. در حقیق��ت فضای مالیم و تا حدی رمانتیک و آرزومندانه آن را به جوی پر هیجان و تا حدی ترس��ناک تبدیل کرده اس��ت. به هر ح��ال به نظ��ر میرس��د در یک محیط متش��نج انتظار برگزاری مراس��می آرام می تواند بالق��وه ک��ه خطرناک باشد، توقعی

نابجاست. این واقعابرگزاری اما مراس��م به کدام شیوه پذیرد؟ بای��د ص��ورت پرس��ش ای��ن پاس��خ بسیار دش��وار است و بیش از آنکه در اختیار به باش��د تحلیل گران جامع��ه، اقتضائ��ات باز م��ردم و حکومت می گردد. آنچه به طور قط��ع می ت��وان گفت این اس��ت که مادامی ک��ه برگ��زاری ش��ادی دخالت بدون عمومی – دولت��ی نظ��ارت و امنیتی ب��ه عنوان یک جرم تلقی ش��ود، حتا افراط و تفریط جامعه و آیین های آن را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

به حول و قوه الهی نیاز مملکت به

واردات مواد محرتقه و منفجره چند

سالی است که به همت همین عزیزان

مرتفع گشته و مثل هامن نوجوانی که

در آشپزخانه خانه اش انرژی هسته ای

تولید می کرد، از این نظر کامال خودکفا

شده ایم

ویژه نامه نوروز 22۱۳۹۲

گ��زارش اختصاصی مجله تابلو از جش��ن ن��وروزی ایرانیان همزمان با نوروز ۱۳۹۲ در اسلو نروژ در مدرسه پارسی زبانویدئو از جواد پارسا

23 ویژه نامه نوروز ۱۳۹۲

تربیک ه��ای نوروزی هم مثل ه��ر اتفاقی در دنیا پیشینه ای تاریخی دارد. از دوران باستان روز نوروز، رسان لش��گری و کشوری و روحانیون به بارگاه شاه برای عرض تربیک س��ال نو حارض می ش��دند. شاه ضمن تربیک سال نو، کار ها و اقدامات حکومت در سال گذشته را رشح می داد و از برنامه ها ی کشور در سال جدید س��خن می گفت. بعد از این مراسم ش��اه پیش کش های خود را دریافت می کرد. کنده کاری این مراسم که در دوره هخامنشیان با شکوه بسیاری برگزار می شد هنوز در تخت جمشید دیده

می شود. رسومات این در دولت��ی فرهنگ کن��ار که مردم عامه و ب��زرگان از ن لخوردگا س��ا

دیدار می کردند ش��کوه و جالل خاصی داشت. این مراسم قرن ها ادامه داشت و چون میراثی فرهنگی از آن پاسداری می شد. حتی با وجود پذیرش اسالم در ایران و س��لطه ترکان آسیای رشقی بر ایران، این رس��ومات و مراسم به دربار سالطین ترک هم نفوذ پیدا کرد. ش��اه عباس صفوی در میدان نقش جهان در روز ن��وروز به تخت نشس��ت و اع��الم کرد که اصفهان را امن ترین و آباد ترین ش��هر دنیا خواهد کرد. شاهان قاجار چون فتحعلی شاه و نارصالدین ش��اه نیز این مراس��م را پاس می داش��تند و س��الم نوروزی و دریافت پیشکش ها در میانشان از رسوم پا برجا بود. هنوز نقاشی های سالم نوروزی در کاخ

گلستان موجود است. بعد از انقالب ۵۷، مراس��م ن��وروزی با حضور در بیت جاران و یا مزار شهدای انقالب و جنگ شکل جدیدی به خود گرفت. پیام های نوروزی آیت الله خمین��ی همیش��ه صبغه ای کام��ال مذهبی و دینی داش��ت و او هرگ��ز از نوروز و تاریخچه س��نتی و باس��تانی آن نامی نربد. وی در آخرین پیام نوروزی خود می گوید: »تحویل حال الی احس��ن الحال این اس��ت که ان ش��اء الله در این س��ال نو ما تغییرات روح��ی بدهیم، یعنی واقعا تح��ول برایان حاصل بش��ود. و او به این است که هان طوری که سیره

انبیا از اول تا آخر بوده است که جنگ و صلحشان برای خدا بوده است، هیچ پیغمربی جنگ نکرد اال

برای خدا و صلح نکرد اال برای خدا. از س��ال ۱۳۷۳ آیت الله خامنه ای هر س��ال را به نام��ی و عنوانی نام گذاری کرده اند و در س��خنان خود اهدافی را برای سال جدید اعالم می کند. برای مثال س��ال ۷۶ و ۷۷ هر دو به سال »رصفه جویی« نامگذاری شدند. رسان کشورهای بزرگ دنیا نیز سال نو باستانی را به مردم فارسی زبان و ایرانیان تربیک می گویند. ب��رای مثال هیتلر یک��ی ا ز اولین رسان ب��ود دولت��ی را ن��وروز ک��ه رضاش��اه ب��ه تربی��ک ففی��د در گف��ت. پیام های کن��ار ی م ه��ا مقاحکومتی، و ریاس��ت جمهوری، مردم نیز پیام های خ��ود را از طریق تلفن همراه، ایمیل، فیس بوک و تلفن با هم رد و بدل می کنند. گاه افرادی پیام های خ��ود را به ص��ورت دس��ت جمعی ب��رای دیگران می فرس��تند و گاه پیام هایی با چاش��نی طنز و شعر بین مردم رد و بدل می ش��ود. برای منونه در س��ال جدید پیام های زی��ر بیش از همه در میان مردم و

از طریق اس ام اس رد و بدل شده اند: ای کاش که هر لحظه بهاری باشی

هر روز پر از امیدواری باشیهر ۳۶۵ روز امسال

رسگرم شمردن هزاری باشی!

مزی��ت مج��رد بودن اینکه ش��ب عید ب��ه خاطر بی پولی، رشمنده زن و بچه ات منی شی!

یادت باشه: تعطیالت بزودی متوم می شه و بعدش رسکار رفتنه که انتظار تورو می کشه.

بازم ۱سال کار و خستگی! )ستاد کوفت کردن تعطیالت نوروزی(

آرزو دارم نوروزی که پیش رو داری، آغاز روزایی باشد که آرزو داری….

ویژه نامه نوروز 24۱۳۹۲

25 ویژه نامه نوروز ۱۳۹۲

در سال های اخیر پیام های ویدیویی بیشاری از افراد معروف و غیر معروف منترش ش��ده اس��ت که همگی س��عی کرده اند فرا رس��یدن س��ال نو را به ایرانیان تربیک بگویند. ویدیوی باال گلچینی طنزواره است از پیام های نوروزی افرادی چون اعضای خاندان پهلوی، رهربان جمهوری اس��المی، باراک اوباما، رهربان در ح��رص، مخالف��ان و منتق��دان رژیم، هرنمندان و بس��یجی

معروف!

اسامی کسانی که در ویدیو هستند عبارت اند از:میرحسین موسوی

مهدی کروبیزهرا رهنورد

محمدرضا پهلویرضا پهلویفرح دیبا

روح الله خمینیعلی خامنه ای

محمود احمدی نژادباراک اوباما

محسن نامجومحمدرضا شجریان

هوشنگ امیراحمدیابوالحسن بنی صدر

بسیجی معروف

ویژه نامه نوروز 26۱۳۹۲

جش��ن های آغاز سال جدید در کردستان با نوروز رشوع می شود. شب آخرین روز سال، مردم برحسب س��نت های دیرین با برپایی آتش در داخل شهر ها و بر بلندی ها، نوروز را گرامی می دارند. این رس��م در کردستان ترکیه و عراق به شیوه ای متفاوت، در مراسم یا فس��تیوال هایی با حضور صد ها هزار نفر

در خیابان برگزار می شود. کرد ه��ا در ای��ن دو کش��ور ب��ر خالف ای��ران که س��یزدهمین روز س��ال را ب��ه تبعی��ت از تقویم و فرهنگ رسمی در طبیعت رس می کنند، روز نوروز را ب��ه حض��ور در کوه و کمر اختص��اص می دهند. کردهای ایرانی همچنین در بس��یاری مناطق عالوه بر ش��ب س��ال نو، با افروخنت آتش در شهر ها، روز

چهارشنبه سوری را هم پاس می دارند. طبق باورهای فرهنگی و اس��اطیری کرد ها، نوروز منادی از آیین زرتش��ت و بهانه ای برای زنده شدن

طبیعت و تشدید شادی است. خانه تکانی، گردهم آیی نزدیکان و دید و بازدید هم بخش��ی از رس��وم جشن های سال نو است که کم و بیش در بین همه

کرد ها رواج دارد. از آنجا که جامعه کردستان به لحاظ دینی جامعه متنوعی است، اعیاد مذهبی مانند قربان و رمضان که مورد توجه بس��یاری از کردهای س��نی اس��ت، نتوانس��ته اند به فصل مشرکی برای شادی عمومی و جمعی در کردس��تان تبدیل ش��وند بدین ترتیب نوروز یگانه آئینی است که متام کردهای دنیا را زیر

یک پرچم جمع می کند. اما آنچ��ه کرد ها را در پاسداش��ت نوروز از دیگر وارثان این عید جدا می سازد، اهمیت مضاعف این مراس��م باس��تانی به مثابه امر و بسری برای کنش سیاس��ی و نوعی هویت طلبی است که به وضوح می توان رد پایش را در تاریخ، ادبیات و موس��یقی

27 ویژه نامه نوروز ۱۳۹۲

کردی دید. بس��یاری از اش��عار و رسوده هایی که در ستایش از ن��وروز پدی��د آمده اند، تلفیقی حاس��ی از این مناس��بت و هویت کردی هس��تند. شاعرانی مانند نال��ی، کاردوخی، بخود، پیره می��رد، حمدی، دیالن، صیدی، ش��یرکو بیک��س، کاردوخی، ه��ژار، هیمن، وفایی و ولی دیوانه از جمله ش��اعرانی هس��تند که در شعر هایشان به نوروز اهمیت ویژه ای داده اند. در موس��یقی، ادبی��ات داس��تانی، در بیت ه��ا و نرهایی که به صورت ش��فاهی نسل به نسل منتقل شده از نوروز به عنوان یکی از مهم ترین آیین های

ملت کرد یاد شده است. »هزار و پانصد قرص نان و هر نان پنج عدد دمله، ۱۲ قابلم��ه بزرگ بریانی و ۱۲ س��اور چایی برای همه اهل ش��هر س��از و دهل و خیمه و جایگاه…این بود همه ش��هرت نوروز در کردس��تان«. این را »پیرمیرد« شاعر پر آوازه و اولین روزنامه نگار کرد در نامه ای در س��ال ۱۹۴۹ نوشته است. هرچند در ادامه گله می کند که عده ای نوروز را »حزبی« کرده و آتش آن را به جان ملت انداختند. به نظر میرسد ازه مان دوران نوروز و مراسم آتش در کردستان به

یک کنش سیاسی تبدیل شد. با اینکه چند س��الی است سنت »دمله و بریانی و چای و ساور« در »فستیوال ساالنه سلیانیه« در زادگاه پیرمی��رد احیا ش��ده، اما دو س��ال پیش بود که ن��وروز به آئین اعراضی و سیاس��ی مردم علیه

حکومت اقلیم کردستان عراق تبدیل شد. در کردس��تان ای��ران نیز نوروز دس��ت کم در دو دوره مختلف یک بار در س��ال ۱۳۵۷ و یک بار هم در س��ال ۱۳۷۷هر یک به بهانه ای، به یک مناسبت

اعراضی عمومی علیه حاکمیت تبدیل شد. در س��ال ۱۳۹۰ نیز پلیس ترکیه برای چندمین بار برگزار کنندگان مراس��م نوروز اعراضی را به گلوله بس��ت و تالش کرد مانع از پاسداش��ت نوروز شود؛ اتفاقی که مش��ابه آن در س��ال ۱۳۷۸ در قامیشلو، بزرگ ترین ش��هر کردستان س��وریه اتفاق افتاد. در نوروز امس��ال، در ادامه روند مذاک��رات صلح در ترکیه، حزب کارگران کردستان، پ ک ک بعد از سی سال درگیری مسلحانه، اعالم آتش بس کرد تا بدین ترتیب یکی دیگر از مهم ترین اتفاقات سیاسی چند

سال گذشته باز در نوروز ثبت شده باشد.

نوروز به مثابه کارناوالبه نظر می آید ویژگی کارناوالی نوروز طی دهه ها بر ویژگی های اس��اطیری در کردس��تان غلبه کرده است. کارناوال در نظر می خایل باختین، اندیشمند و متخصص روسی ادبیات، مراسم باشکوهی است که در آن افراد عادی و فرودست اجتاعی فرصت می یابند در جایگاهی برابر سلسله مراتب اجتاعی

و دینی را به سخره بگیرند. منصور تیفوری، نویسنده منتقد کرد معتقد است کارن��اوال به مثابه لحظه یا وضعیتی اس��ت که در آن قانون حاکم لغو می ش��ود و امکان تجربه شکل

بنیادین سیاست یعنی مردم گشودە می شود. تیفوری می گوید: »نوروز در کردستان نه افسانه ای ب��ا خود دارد و نه سیس��تم خاص��ی از مناد پردازی، نه یاد پادش��اهی اس��ت و نه حرستی به روزگاری طالیی، و همین آن را برای حاکم عجیب تر می کند، گویی همین ناوابس��تگی به تاریخ یا هویتی خاص

می تواند کل حاکم را به چالش بگیرد.« به چال��ش طلبیدن حاکمیت گرامیداش��ت نوروز در معنای غیر اس��اطیری از طریق تجمع، افروخنت آتش و شادی برغم فشارهای امنیتی و برخوردهای نظام��ی طی س��الهای گذش��ته همچن��ان در متام کشورهای محل سکونت کرد ها، ادامه داشته است. ج��ز در عراق که از س��ال ۱۹۹۲ جش��ن نوروز با نظ��ارت حکوم��ت خودمخت��ار برگ��زار می ش��ود، برگزاری خیابانی مراس��م نوروز برای کرد ها ممنوع بوده اس��ت. با این حال کردهای ترکیه در سالهای گذش��ته در س��طح گس��رده ای در مت��ام مناط��ق کردنشین نوروز را گرامی داشته اند. کردهای ایران نیز برغم مخالفت ها و سابقه برخوردهای شدید با تجمع های نوروزی، هنوز در برخی از شهر ها سنت

برگزاری کارناوال گونه نوروز را حفظ کرده اند. نوروز امس��ال با حضور بی��ش از یک میلیون نفر در دیاربکر کردستان ترکیه، به آئین آغاز روند صلح میان دولت ترکیه و حزب کارگران کردس��تان تبدیل شد. فس��تیوال نوروز در س��لیانیه پس از دوسال از رشوع اعراض��ات اپوزس��یون، ب��ه نش��انی برای همبس��تگی مخالفان و موافقان حکومت اقلیم در رشایط بحرانی عراق بدل ش��د. چنانچه تجمع های پراکنده در شهرهای کردستان ایران نیز در برخی از شهر ها به دلیل ماهیت سیاسی آن، مانند گذشته با

برخورد و دخالت امنیتی ها برگزار شد.

ویژه نامه نوروز 28۱۳۹۲

گزارش اختصاصی تابلو از کنرست داریوش در ترکیه در آغ��از بهار داریوش، خوانن��ده محبوب میلیون ها ایران��ی در آنتالیا ترکیه کنرست برگ��زار کرد. ح��دود ۵٠٠٠ نفر در این کن��رست، خواننده ش��عرهای از جنتی عطایی، س��یمین بهبهانی و اردالن رسفراز را تشویق و گاهی همزمان با او آواز خواندند. نکته جالب توجه در این کنرست رشکت رایگان پناهجو های ایرانی در آن بود. پناهجو هایی که با اتوبوس خود را از شهرهای مختلف ترکیه به آنتالیا رسانده بودند تا با ترانه هایی از جنس کوچه های بن بست به فردایی بیندیشند که بی پروا در کوچه پس کوچه های

ایران فریاد آزادی رس دهند.

29 ویژه نامه نوروز ۱۳۹۲

ویژه نامه نوروز 30۱۳۹۲