Tai lieu trong trot và bvtv

Tài liệu trồng trọt – bảo vệ thực vật 1

TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ KT-KT MIỀN TÂYLỚP BẢO VỆ THỰC VẬT

TÀI LIỆU

TRỒNG TRỌT VÀ BẢO VỆ THỰC VẬT

(Lưu hành nội bộ)

PhÇn I: C©y l¬ng thùc vµ C¢Y thùc phÈm

*************************************************************************************************************

*****

Kü thuËt th©m canh lóa

I. §Æc ®iÓm mét sè gièng lóa lai, lóa thuÇn.

1. NhÞ u 838

Lµ gièng c¶m «n cÊy ®îc 3 vô trong n¨m. Thêi gian sinh tr-ëng trong vô xu©n 130 -140 ngµy, vô hÌ thu - mïa 115 -120 ngµy, cao c©y 100 - 110 cm, c©y cøng chèng ®æ tèt ®Î nh¸nh kh¸. Sè h¹t trung b×nh 150-160 h¹t ch¾c/ b«ng. Vá h¹t cã mµu vµng s¸ng, h¹t bÇu, c¬m mÒm. N¨ng suÊt b×nh qu©n 70-75 t¹/ha, th©m canh tèt 80-85 t¹/ha.

Ph¹m vi thÝch øng réng, chÞu rÐt, kh¸ng rÇy n©u, nhiÔm nhÑ kh« v»n vµ ®¹o «n.

2. NhÞ u 63

Lµ gièng c¶m «n cÊy ®îc 3 vô trong n¨m. Thêi gian sinh tr-ëng vô xu©n 130-140 ngµy, vô hÌ thu - mïa 115 - 120 ngµy, cao c©y 100-110 cm, cøng c©y, ®Î nh¸nh trung b×nh, b«ng dµi khoe b«ng, cã sè h¹t 140-150 h¹t ch¾c/ b«ng. N¨ng suÊt b×nh qu©n ®¹t 65 - 70 t¹/ha, th©m canh tèt cã thÓ ®¹t 70 - 75 t¹/ha.

- Ph¹m vi thÝch øng réng, chÞu rÐt, kh¸ng ®¹o «n, rÇy n©u vµ bÖnh tr¾ng l¸.

3. Kh¶i Phong sè 1

Lµ gièng c¶m «n gieo cÊy ®îc 3 vô trong n¨m. Thêi gian sinh trëng: Vô xu©n 130 -140 ngµy, vô HÌ thu - mïa 115 -120 ngµy, cao c©y 95-105 cm, b«ng dµi 25 - 27 cm, trung b×nh cã 160 - 180 h¹t ch¾c/ b«ng, träng lîng 1000 h¹t 26gam, n¨ng suÊt trung b×nh 75-80 t¹/ha, th©m canh tèt 90-100 t¹/ha.


Thuéc lo¹i h×nh to b«ng, cøng c©y chèng ®æ tèt, ®Î nh¸nh khoÎ mµu s¾c l¸ xanh ®Ëm, b¶n l¸ to dµi. H¹t thãc mµu vµng s¸ng h¹t dµi chÊt lîng g¹o ngon h¬n h¼n NhÞ u 63 vµ NhÞ -u 838.

- Ph¹m vi thÝch øng réng, chÞu rÐt kh¸, chÞu h¹n trung b×nh, kh¸ng rÇy n©u, nhiÔm nhÑ kh« v»n vµ ®¹o «n.

4. Çc gièng lóa thuÇn:

Khang d©n 18, H¬ng th¬m sè 1, B¾c th¬m sè 7, nÕp IR352. Vô Xu©n cßn gieo cÊy thªm mét sè gièng dµi ngµy nh: Xi 23, Xi 21…

II. Kü thuËt gieo m¹, cÊy.

1. Thêi vô gieo m¹, cÊy

+ Vô Xu©n sím: Gieo m¹ 5 - 15/12, cÊy 10 - 20/1, sè l¸ khi cÊy: 4,5 - 5 l¸.

+ Vô Xu©n muén: Gieo m¹ 10 - 20/1, cÊy 25/1 - 15/2, sè l¸ khi cÊy 3 - 3,5 l¸

+ HÌ thu ch¹y lôt: Gieo m¹ 25/4 - 5/5, cÊy xong tríc 30/5, tuæi m¹ 18 - 30 ngµy.

+ HÌ thu th©m canh: Gieo m¹ 10 - 20/5, cÊy xong tríc 10/6, tuæi m¹ 15 - 20 ngµy (M¹ 3 - 3,5 l¸ tiÕn hµnh xóc ®Æt).

+ Mïa sím: Gieo m¹ 25/5 - 5/6, cÊy 15 - 25/6, tuæi m¹ 20 - 25 ngµy.

+ Mïa chÝnh vô: Gieo m¹ 30/5 - 25/6, cÊy xong tríc th¸ng 8.

Tuú cô thÓ tõng ®Þa ph¬ng bè trÝ lÞch thêi vô thÝch hîp, ruéng th©m canh ®ñ níc vô hÌ thu, vô mïa cÊy m¹ tõ 15 - 20 ngµy. Riªng vïng cao lóa trØa v·i n¬ng rÉy, thêi vô trØa v·i trong th¸ng 6 vµ th¸ng7.

2. Kü thuËt ng©m ñ

- Trong ®iÒu kiÖn cho phÐp tríc khi ng©m ñ ph¬i n¾ng nhÑ 2-3 giê (kh«ng ph¬i s©n g¹ch qu¸ nãng dÔ lµm chÕt mÇm) ph¬i nong, nia..vv..


- Lo¹i lÐp löng (chØ ¸p dông ®èi víi lóa thuÇn) dïng 10 lÝt níc + 2,3 kg muèi hoµ tan sau ®ã cho trøng gµ míi ®Î vµo, trøng næi l¬ löng lËp lê ®ång xu lµ ®îc, nÕu trøng ch×m cho muèi tiÕp khi trøng næi lªn; cho lóa vµo khuÊy nhanh lo¹i lÐp löng næi lªn, sau ®ã röa s¹ch h¹t ch¾c cho vµo xö lý b»ng 1 trong çc çch sau :

a. Xö lý 3 s«i 2 l¹nh

- Vô xu©n: Lóa thuÇn thêi gian ng©m 40- 48 giê, lóa lai 20-24 giê.

- Vô thu mïa: Lóa lai ng©m tõ 18- 20 giê; lóa thuÇn 36 - 40 giê; Gièng liÒn vô 50 - 60 giê.

b. Xö lý níc v«i trong: Sau khi lo¹i lÐp löng dïng níc v«i 2%.

10 lÝt + 200g v«i bét hoµ tan lãng lÊy níc trong cho lóa ng©m 10-12 giê sau ®ã thay vµ röa níc s¹ch cho ng©m ®Õn no níc ®Ó r¸o ®a vµo ñ. Trong vô xu©n ñ ®Õn khi mÇm dµi b»ng 1/2 h¹t vµ rÔ dµi b»ng h¹t th× ®em gieo. Vô hÌ thu, mïa th× h¹t nøt nanh lµ ®em gieo ®îc. Tû lÖ ng©m lóa gièng 1:3 (1 kg thãc gièng: 3 lÝt n-íc).

3. Kü thuËt lµm m¹

Khi m¹ ng©m ñ xong cã thÓ gieo m¹ ruéng hoÆc m¹ s©n (trªn nÒn ®Êt cøng)

a. Th©m canh m¹ ruéng: Ruéng chñ ®éng tíi tiªu cµy bõa kü nhuyÔn bïn s¹ch cá. Luèng réng 1- 1,3m, r·nh s©u 20-25 cm; réng 20-25 cm. Luèng b»ng ph¼ng kh«ng ®Ó ®äng níc côc bé.

* Ph©n bãn 1 sµo ruéng m¹ (500m2)

- Lîng ph©n: V«i bét 15-20 kg + Ph©n chuång hoai môc 400-500 kg

Supel©n 15 kg, kaliclorua 4-5 kg, ®¹m Urª 5-6 kg.

- Ph¬ng ph¸p bãn:

- V«i bãn lãt khi cµy bõa lÇn 1.

- Ph©n chuång + l©n, ®¹m, kali chia ®Òu cho çc luèng bãn xong dïng bµn trang, cµo ®¶o ®Òu lÊp ph©n 2 -3 cm (chó


ý ph©n côc ®Ëp nhá r¶i ®Òu kh«ng ®æ ®èng dÔ g©y thèi mÇm)

- Lîng gièng gieo: Lóa lai 1 sµo 18-20 kg thãc kh« (36 - 40gam/m2), lóa thuÇn 1 sµo 40 kg thãc kh« (80 gam/m2).

- Lîng gièng ®îc chia ®Òu cho çc luèng tríc khi gieo, vô xu©n gieo nÆng tay ®Ó h¹t ch×m vµo trong ®Êt.

- Khi gÆp rÐt ®Ëm ph¶i ¸p dông çc biÖn ph¸p sau ®Ó chèng rÐt cho m¹:

+ §ªm cho níc vµo ngµy th¸o níc ra.

+ R¾c tro bÕp 12 - 13kg/sµo.

+ Tèt nhÊt dïng ni l«ng ®Ó che phñ cho luèng m¹.

* Kü thuËt che phñ nilon cho m¹: Che nilon võa gi÷ Êm cho m¹ ph¸t triÓn b×nh thêng, võa ch¾n giã che s¬ng, b¶o vÖ m¹, chim chuét kh«ng ph¸ ho¹i. M¹ gieo xong ph¶i c¾m hom khung, hom khung lµm b»ng tre hoÆc mÐt, chÎ nhá lau tr¬n, c¾t dµi h¬n chiÒu réng nilon 20 cm, 2 ®Çu vãt nhän. Mét ngêi «m bã hom ®i bªn nµy mÐp luèng c¾m mét ®Çu hom xuèng, mét ngêi ®i bªn kia mÐp luèng víi b¾t que hom uèn cong c¾m ®Çu kia xuèng mÐp luèng, t¹o nªn mét h×nh b¸n nguyÖt mµ ®Ønh çch mÆt luèng kho¶ng 50 cm. C¾m hom khung xong th× c¨ng nilon, nilon cÇn ®îc räc tríc tõng ®o¹n theo chiÒu dµi cña luèng. Kho¶ng çch gi÷a çc hom c¾m 40 - 50 cm. Nh÷ng ngµy rÐt gi÷ nilon cho kÝn ®Ó gi÷ Êm m¹ ®îc ph¸t triÓn b×nh thêng. Nh÷ng ngµy n¾ng nhÑ nÕu nhiÖt ®é lªn cao dÇn thi më nilon 2 ®Çu ®Ó cho th«ng tho¸ng, nh÷ng ngµy n¾ng g¾t nhiÖt ®é cao th× më tõ tõ ®Õn më h½n ®Ó c©n b»ng nhiÖt ®é trong ngoµi.

b. Lµm m¹ s©n (vô xu©n):

Dïng ®Êt mµu, çt pha thÞt nhÑ trén víi 400 - 500 kg ph©n chuång hoai môc + 10 - 15 kg super l©n. Dµn máng ®Òu mét líp tõ 3 - 4 cm. TiÕn hµnh gieo h¹t, mËt ®é gieo 60 - 70 g/m2 (l-îng gièng nhiÒu gÊp ®«i so víi m¹ ruéng).

4. Kü thuËt th©m canh ruéng cÊy

a. MËt ®é cÊy: CÊy th¼ng hµng theo b¨ng, b¨ng réng 1,5 - 1,8m; B¨ng çch b¨ng 30cm.


- Lóa lai : + Vô xu©n: MËt ®é 42- 45 khãm/m2, 1 - 2 d¶nh/ khãm.

+ Vô hÌ thu- mïa: MËt ®é 46 - 50 khãm/m2, 1 - 2 d¶nh/ khãm.

- Xóc ®Æt khi tuæi m¹ tõ 3 - 3,5 l¸- Lóa thuÇn: + Vô hÌ thu - mïa: MËt ®é 50-55 khãm/m2, 2- 3

d¶nh/ khãm. + Vô xu©n 50- 52 khãm/m2, 2- 3 d¶nh/ khãm. - TÊt c¶ çc gièng ®Òu xóc ®Æt.

b. Bãn ph©n:* Lîng ph©n bãn cho 1 sµo 500m2

- Ph©n v« c¬ (xem b¶ng)- Ph©n h÷u c¬: Ph©n chuång 400 - 500 kg; - V«i bét 20 - 25 kg

* Ph¬ng ph¸p bãn:

+ Dïng ph©n ®¬n: V«i bét bãn lãt khi cµy bõa lÇn 1.

- Bãn lãt toµn bé ph©n chuång, ph©n l©n + 50 - 60% ®¹m Urª bãn xong bõa lÊp ph©n 2- 3 lÇn míi cÊy.

- Thóc lÇn 1: Khi b¾t ®Çu ®Î nh¸nh (sau khi cÊy kho¶ng 8-12 ngµy ®èi víi vô hÌ thu vµ vô mïa, 12-15 ngµy ®èi víi vô ®«ng xu©n) bãn 40 - 50% lîng ®¹m U rª + 50% Kali. KÕt hîp lµm cá sôc bïn.

- Thóc lÇn 2: Khi b¾t ®Çu ph©n ho¸ ®ßng (tríc khi træ 20-25 ngµy) bãn sè Kali cßn l¹i, nÕu lóa xÊu bãn thªm 1-1,5 kg ®¹m urª/ sµo.

+ NÕu dïng ph©n hçn hîp NPK: Bãn v«i bét khi cµy bõa lÇn 1; tiÕp bãn lãt ph©n chuång, NPK (theo b¶ng). Bãn xong bõa vïi ph©n 2-3 lÇn råi míi cÊy.

- Thóc lÇn 1 sau khi cÊy kho¶ng 8-12 ngµy ®èi víi vô hÌ thu vµ vô mïa, 12-15 ngµy ®èi víi vô ®«ng xu©n bãn lîng ®¹m U rª 70-80% + Kali 40%.

- Thóc lÇn 2: 20-30% sè ®¹m Urª + 60% kali cßn l¹i

5. Phßng trõ s©u bÖnh


a. BÖnh ®¹o «n

- TriÖu chøng: VÕt bÖnh ban ®Çu lµ 1 chÊm nhá trªn l¸ cã mµu n©u nh¹t hoÆc mµu xanh d¹ng dÇu sau ®ã lan réng ra thµnh h×nh thoi cã mµu x¸m hoÆc x¸m tro, xung quanh vÕt bÖnh cã mµu n©u ®á, ngoµi cïng thÞt l¸ bÞ biÕn vµng, khi bÖnh nÆng cã nhiÒu vÕt liªn kÕt víi nhau thµnh tõng ®¸m l¸ bÞ ch¸y lôi.

Trªn cæ b«ng cæ dÐ vÕt bÖnh mµu n©u x¸m, ph¸t triÓn quanh cæ b«ng lµm cho cæ b«ng lóa bÞ kh« tãp l¹i.

- BiÖn ph¸p phßng trõ: Thùc hiÖn çc biÖn ph¸p phßng trõ tæng hîp IPM, bãn ph©n c©n ®èi, cÊy ®óng mËt ®é, kh«ng bãn ®¹m lai rai, bãn theo quy tr×nh kü thuËt.

- KiÓm tra thêng xuyªn khi bÖnh xuÊt hiÖn tõ 3 - 5% ngõng bãn ®¹m, ruéng kh«ng ®Ó kh« níc. Bãn V«i vµo s¸ng sím. Theo dâi nÕu bÖnh vÉn ph¸t triÓn th× dïng çc lo¹i thuèc sau ®Ó phun theo liÒu khuyÕn ço ngoµi bao b×

- BEAM 75WP víi lîng 13-15g + 30 lÝt níc phun 1 sµo

- FuJiONE víi lîng 50ml + 30 lÝt níc phun 1 sµo.

- Kassai 21,2 WP víi lîng 50 - 70g + 30 lÝt níc.

NÕu bÞ §¹o «n trªn l¸ tríc træ 5 - 7 ngµy phun lo¹i thuèc trªn t¨ng thªm 10 - 20% ®Ó phßng ®¹o «n cæ b«ng.

b. BÖnh kh« v»n

- TriÖu chøng: VÕt bÖnh ban ®Çu mµu x¸m nh¹t h×mh d¹ng kh«ng râ rÖt, gi÷a vÕt bÖnh cã mµu tr¾ng x¸m hoÆc n©u b¹c d¹ng v»n hæ. BÖnh h¹i nÆng l¸ lóa kh« vµng ngÑn ®ßng kh«ng træ tho¸t, h¹t lÐp löng.

- BiÖn ph¸p phßng trõ: VÖ sinh ®ång ruéng, cÊy ®óng mËt ®é, bãn ph©n c©n ®èi, kh«ng bãn ®¹m muén víi lîng qu¸ cao.

§iÒu tra cã tû lÖ bÖnh 7-10% sè d¶nh bÞ nhiÔm phun mét trong çc lo¹i thuèc sau ®Ó phun theo liÒu khuyÕn ço ngoµi bao b×, nh·n m¸c, thêng phun theo liÒu lîng nh sau:

Vali®amicin 5L lîng 60-70ml + 30 lÝt níc phun 1 sµo

Jinggangmeisu 25-30g pha 30 lÝt níc phun 1 sµo


c. BÖnh b¹c l¸ do vi khuÈn

- TriÖu chøng: XuÊt hiÖn trªn phiÕn l¸ tõ mÐp ngän l¸ vµo sau ®ã lan vµo gi÷a, khi míi xuÊt hiÖn, vÕt bÖnh cã mµu xanh ®Ëm. GÆp n¾ng nãng hÐo vµng tÕ bµo chÕt t¹o thµnh mµu tr¾ng x¸m, vÕt bÖnh h×nh gîn sãng. S¸ng sím trªn vÕt bÖnh cã giät dÞch mµu tr¾ng ®ôc khi kh« cã mµu n©u vµng, hoÆc n©u. Khi bÖnh h¹i nÆng l¸ kh« b¹c toµn bé.

- BiÖn ph¸p phßng trõ: VÖ sinh ®ång ruéng kÕt hîp bãn ph©n c©n ®èi, gieo cÊy ®óng lÞch thêi vô.

Sö dông mét trong çc lo¹i thuèc ho¸ häc sau ®Ó phun víi liÒu lîng ®îc khuyÕn ço ngoµi bao b×, nh·n m¸c , thêng phun víi liÒu lîng nh sau:

- Sasa 20 WP 75g thuèc + 30 lÝt níc/ sµo

- Xanthomix 20WP 60-70 gam pha 30 lÝt níc

d. RÇy n©u: Thêng xuyªn th¨m ®ång ph¸t hiÖn sím çc æ rÇy ngay tõ ®Çu vô khi cã mËt ®é 8-10 con/khãm ë thêi kú lµm ®ßng, 17-25 con/khãm thêi kú lóa træ, dïng 1 trong çc lo¹i thuèc sau ®Ó phun theo liÒu khuyÕn ço ngoµi bao b×, nh·n m¸c, thêng phun liÒu lîng nh sau:

- Bassa 50 EC: 50-60ml thuèc + 30 lÝt níc phun 2 sµo

- Regent: 2g thuèc + 30 lÝt níc phun 1 sµo lóa khi phun chia ruéng thµnh b¨ng ®Ó phun.

e. S©u ®ôc th©n: Ph¸ ho¹i tõ lóa ®Î nh¸nh ®Õn træ. Giai ®o¹n ®Î nh¸nh: Ng¾t d¶nh hÐo, æ trøng, ch¨m sãc tèt lóa ®Õn bï kh«ng phun thuèc

- BiÖn ph¸p phßng trõ: Giai ®o¹n lóa lµm ®ßng, træ khi cã mËt ®é æ trøng 0,5 æ trøng/ m2 dïng Padan 95% víi lîng 30-35 gam pha 30 lÝt níc phun 1sµo.

- Regent: 2g thuèc + 30 lÝt níc phun 1 sµo

g. Bä xÝt dµi: TËp trung trªn b«ng lóa, chÝch hót lµm h¹t lóa lÐp ®en, chÊt lîng g¹o kÐm.

- BiÖn ph¸p phßng trõ: Gieo trång ®óng thêi vô, khi cã mËt ®é 10-20 con/m2 dïng mét trong çc lo¹i thuèc sau ®Ó phßng


trõ: Padan 95%, Regent theo liÒu khuyÕn ço ngoµi bao b× nh·n m¸c thêng phun víi lîng nh sau: Regent 2 gam pha 30 lÝt níc pha 1 sµo.

Padan lîng 30-35g + 30 lÝt/ 1sµo.

h. S©u cuèn l¸ nhá:

- BiÖn ph¸p phßng trõ: ChØ ®¹o gieo trång tËp trung, ®óng quy tr×nh kü thuËt, kh«ng nªn bè trÝ nhiÒu gièng cã thêi gian sinh trëng kh¸c nhau trªn cïng mét çnh ®ång.

- Thêng xuyªn kiÓm tra ®ång ruéng, chó ý giai ®o¹n lóa «m ®ång trë ®i, thêi kú lóa con g¸i cã mËt ®é trªn díi 50 con/ m2 tiÕn hµnh phßng trõ. Thêi kú lóa «m ®ång - træ cã mËt ®é trªn 20 con/m2 cã kh¶ n¨ng g©y h¹i ®Õn l¸ c«ng n¨ng, l¸ ®ång th× dïng mét trong nh÷ng lo¹i thuèc sau: Regent 800WP, Padan 95WP...phun theo liÒu khuyÕn ço.

* Chó ý: Ph¶i tiÕn hµnh phun sím khi s©u chñ yÕu trªn ®ång ë tuæi mét míi cã hiÖu qu¶ cao. Trêng hîp ph¸t hiÖn muén s©u tuæi 3 trë ®i chØ dïng thuèc Regent 800WP.

6. Thu ho¹ch

Lóa lµm gièng cÇn thu ho¹ch khi lóa chÝn 80-85% chän ngµy n¾ng r¸o thu ho¹ch (®èi víi lóa thuÇn).

Lóa ¨n thu ho¹ch khi lóa chÝn > 90%, ph¬i kh« ®é Èm cßn díi 13,5% lµ ®îc. Trong trêng hîp thu ho¹ch vÒ cha ph¬i ®îc ngµy gÆp trêi ma th× cÇn r¶i máng ®Ó thãc kh«ng bÞ n¶y mÇm.



Ph©n bãnC¨n cø vµo tõng gièng lóa, lo¹i ®Êt vµ mïa vô mµ cã lîng ph©n bãn vµ çch bãn kh¸c nhau

Gièng VôBãn ph©n ®¬n Bãn ph©n NPK

Lóa s¶n xuÊt

§¹m (Kg)

SupeL©n(kg)

Kalyclorua

(kg)

Lo¹i ph©n Lîng bãn (kg)

§¹m( kg)

Ka ly(kg)

* §«ng xu©n

13 - 15 20 – 25 7 - 85: 10:38:10:3

16:16:8

404020

8 - 106 - 86 – 8

5 – 6 5 - 6 4 - 5

Lóa lai* HÌ thu 11 - 12 20 – 22 5 - 6

5:10:38:10:3

16:16:8

303015

7 – 86 - 76 – 7

4 – 63,5 - 5 3 - 4

* Vô mïa

10 - 11 20 – 22 5 - 5,55:10:38:10:3

16:16:8

303015

7 – 85 - 65 - 6

3,5 – 4 3 - 4 3 - 3,5

Lóa

* §«ng xu©n

11 - 12 18 – 20 5 - 5,55:10:38:10:3

16:16:8

353515

7 - 85 - 66 - 7

3 – 4 3 - 4 3 - 3,5

ThuÇn* HÌ thu 9 - 10 18 – 20 4 - 5

5:10:38:10:3

16:16:8

252010

6 - 7 4,5 - 5,5

5,5 - 6,5

4 - 4,5 4 - 4,53,5 - 4

* Vô mïa

8 - 9 15 – 17 5 - 5,55:10:38:10:3

16:16:8

252510

5 - 63,5 - 4,54,5 -5,5

3,5 – 4 3,5 - 4 3,5 - 4

Ghi chó: Lîng ph©n trªn bãn cho 1sµo (500m2) Trong vô hÌ thu, vô mïa, vô ®«ng xu©n nªn bãn 20 - 25 kg v«i bét


Kü thuËt th©m canh ng«

I. Gièng ng«

HiÖn nay tØnh ta trång chñ yÕu çc gièng ng« lai vµ mét sè gièng ng« nÕp nh sau: Bioseed 9797, Bioseed 9698, CP 888, CP 999, C919, LVN 10, MX2, MX4, VN2. §©y lµ nh÷ng gièng ng« cã ®é thuÇn vµ n¨ng suÊt cao, ®ßi hái ®Êt tèt vµ tr×nh ®é th©m canh cao míi ph¸t huy hÕt tiÒm n¨ng cña gièng. Ngoµi ra mét sè vïng trung du vµ miÒn nói trång gièng LS6, Q2…

II. Thêi vô gieo trång

Ng« cã thÓ trång quanh n¨m, nhng ë tØnh ta cã çc thêi vô sau ®©y:

1. Vô xu©n: Gieo tõ 20/1 - 20/2.

Vô nµy lµ vô thuËn lîi nhÊt trong n¨m nªn ng« thêng cho n¨ng suÊt cao, cÇn bè trÝ çc gièng nh: Bioseed 9698, Bioseed 9797, CP 888, CP 999, C919, LVN 10.

2. Vô hÌ thu: Tranh thñ gieo tríc ngµy 30/6, kh«ng nªn gieo sau ngµy 10/7. Gieo trång nh÷ng gièng ng« chÞu h¹n, chÞu nãng tèt, n¨ng suÊt cao nh: Bioseed 9698, C919, CP888…

3. Vô ®«ng: Gieo tõ 25/8 - 5/10.

- Trªn ®Êt mµu nªn bè trÝ çc gièng Bioseed 9797, CP 888, CP 999, CP 989, C 919, LVN 10.

- Trªn ®Êt 2 vô lóa gieo trång çc gièng nh : CP 999, CP 989, Bioseed 9797.

4. Vô ®«ng xu©n: Gieo tõ 25/10 - 10/11.

Gieo trång çc gièng C 919, Bioseed 9797, MX2, ng« nÕp ®Þa ph¬ng. Thu häach vô §«ng Xu©n, tiÕp tôc gieo trØa vô ng« Xu©n HÌ tõ 25/3 - 15/4 (thêi vô nµy ¸p dông cho çc vïng ®Êt b·i ven s«ng)

III. Chän ®Êt vµ lµm ®Êt

1. Chän ®Êt

- §Êt chñ ®éng tíi tiªu.


- §Êt cã thµnh phÇn c¬ giíi nhÑ ®Õn trung b×nh, tÇng canh t¸c dµy, giµu dinh dìng.

2. Lµm ®Êt ®Ó trång ng«

- Lµm ®Êt kh«: Vïng ®Êt çt ven biÓn, mµu ®ång, ®Êt mµu b·i.. Cµy bõa ®Êt nhá, s¹ch cá - cã thÓ lªn luèng gieo 2 hµng hoÆc 1 hµng ng«.

Luèng 2 hµng ng« mÆt luèng réng 90 - 100cm.

Luèng 1 hµng ng« mÆt luèng réng 40 - 50cm (chØ ¸p dông cho nh÷ng ruéng tho¸t níc kÐm).

- §Êt 2 lóa tranh thñ gÆt xong lµm ngay.

+ C¾t r¹ s¸t mÆt ®Êt, dän r¹ lªn bê.

+ Cµy ®Êt óp thµnh luèng mçi luèng réng 40 - 50cm (mçi bªn kho¶ng 3 ®êng cµy óp vµo nhau) ®Æt mét hµng. ®Æt hai hµng th× luèng réng 90 - 100cm.

+ Sau ®ã dïng cµo söa l¹i luèng vµ vÐt r·nh ®Ó th¸o cho kiÖt níc.

+ §Æt bÇu hoÆc gieo h¹t theo hµng.IV. Ph©n bãn cho ng«1. Sè lîng ph©n bãn- Ph©n chuång 8 - 10 tÊn/ha (4- 5 t¹/sµo (500m2).- Super l©n 400kg/ha (20 kg/sµo).- Urª 300 - 350kg/ha (15 - 17,5kg/sµo).- Kali 120 - 150kg/ha (6 - 7,5kg/sµo).- V«i bét 400kg/ha (20kg/sµo).

2. Ph¬ng ph¸p bãn

- V«i bét bãn khi cµy bõa lµm ®Êt lÇn 1.

- Bãn lãt theo hµng ng« toµn bé ph©n chuång, ph©n l©n super +30% ®¹m urª ®èi víi ng« trång bÇu, 15% ®èi víi ng« gieo h¹t.

- Bãn thóc lÇn mét khi ng« ®¹t 4 - 5 l¸ ®èi ng« trång bÇu, ng« trång h¹t 3-4l¸.

Urª: 5 - 6kg (50% sè ®¹m cßn l¹i).


Kali: 3 - 4kg (50% sè kali c¶ vô).

Bãn theo hµng ng« çch xa gèc ng« 10 cm.

- Bãn thóc lÇn 2 khi ng« ®¹t 8 - 10 l¸, bãn çch gèc xa 15cm.

Urª 5 - 6kg. Sè ph©n urª cßn l¹i.

Kali 3 - 4kg. Sè ph©n kali cßn l¹i.

3. NÕu dïng ph©n NPK

30kg NPK 8:10:3 bæ sung urª 10kg, l©n 3kg, kali 4kg.

- Bãn lãt toµn bé ph©n chuång + ph©n l©n vµ NPK

- Bãn thóc lÇn 1: Khi ng« 4 - 5 l¸.

5kg urª (50% urª bæ sung).

2kg kali (50% kali bæ sung).

- Bãn thóc lÇn 2: Khi ng« 8 - 10 l¸. Sè ph©n ®¹m vµ kali cßn l¹i.

V. Kü thuËt gieo trång

1. §Êt kh«

Sau khi ta cµy bõa lªn luèng xong. R¹ch hµng bá ph©n, lÊp ph©n vµ tiÕn hµnh gieo h¹t (tr¸nh h¹t tiÕp xóc víi ph©n) theo mËt ®é sau:

- Hµng x hµng 70cm, c©y x c©y 28cm gieo 1 h¹t

- Hµng x hµng 65cm, c©y x c©y 30cm, gieo 1 h¹t

- MËt ®é 51 000 - 52 000 c©y/ha.

- Lîng gièng gieo 15 - 20kg/ha tuú gièng.

Dù phßng mét sè h¹t ®óc vµo bÇu khi nµo thÊy hèc nµo mÊt ®a bÇu ra dÆm.

2. §Êt ít (®Êt 2 lóa)

§Ó ®¶m b¶o thêi vô ta tiÕn hµnh gieo ng« bÇu hoÆc m¹ ng«.

+ Ng« bÇu:

- Trén ®Êt víi ph©n chuång hoai tû lÖ 3 ®Êt 1 ph©n.

* §Ó lµm mét sµo ng« ta cÇn cã:


0,3 m3 ®Êt vµ 1 t¹ ph©n chuång hoai môc + 2kg super l©n trén ®Òu ®Êt ph©n xong ®ãng vµo bÇu.

- BÇu cã thÓ dïng nil«ng, b×a cøng, l¸ bµng ta cuén thµnh bÇu. Mçi sµo ®Êt trång ng« cÇn cã 2200 - 2300 bÇu ng«.

- Sau khi ®ãng bÇu xong ta tra ng« vµo mçi bÇu mét h¹t ng« ë gi÷a bÇu, tra víi ®é s©u 2cm bá ®Êt bét lÊp h¹t xong xÕp thµnh tõng « ®Ó ch¨m sãc vµ b¶o qu¶n chim, chuét - tíi níc ®ñ Èm.

+ M¹ ng«.

- Còng nguyªn liÖu nh trªn ta cho níc vµo ®¶o ®Òu xong r¶i ®Òu trªn nÒn ®Êt cøng hoÆc s©n g¹ch, víi ®é dµy tõ 5 - 7cm ®Ó xe bïn råi dïng dao c¾t « bµn cê theo kÝch thíc sau: 7 x 7 x 7cm hoÆc 5 x 5 x 5cm.

- Dïng ngãn tay Ên xuèng gi÷a « ë ®é s©u 2cm xong tra h¹t vµo vµ r¾c ®Êt bét lªn che h¹t.

- Lµm xong ta che ch¾n chim, chuét vµ tíi níc ®ñ Èm ®Ó ng« ph¸t triÓn tèt. Sau gieo 3 - 4 ngµy ta tiÕp tôc c¾t l¹i « ®Ó rÔ ng« kh«ng ¨n qua tõ bªn nµy sang bªn kia «.

3. Trång ng« bÇu.

Khi c©y ng« ®¹t 2 l¸ ph¶i ®em ra ruéng trång ngay, nÕu ®Ó chËm sinh trëng vµ ph¸t triÓn giai ®o¹n sau sÏ rÊt yÕu.

Khi ®Æt bÇu chó ý cho l¸ Ng« ng¶ ra ngoµi mÐp luèng.

VI. Ch¨m sãc ng«

- Khi ng« lªn 2 - 3 l¸ kiÓm tra nÕu bÞ mÊt c©y th× kÞp thêi dÆm vµo ®Ó ®¶m b¶o mËt ®é ®èi víi ng« gieo th¼ng b»ng h¹t.

- Khi ng« 3 - 4 l¸ bãn thóc lÇn 1 vµ x¸o xíi ®Ó ®Êt kh« r¸o, th«ng tho¸ng gióp ng« ph¸t triÓn tèt.

- Khi ng« 8 - 9 l¸ vun cao gèc vµ kÕt hîp bãn thóc lÇn 2.

- §Êt kh« h¹n nÕu cã ®iÒu kiÖn nªn tíi níc ®Ó ng« ph¸t triÓn tèt cho n¨ng suÊt cao.


- NÕu trêi ma to lµm cho ®Êt ít th× cÇn th¸o kh« níc, xíi x¸o ®Ó ng« kh«ng bÞ óng níc, nhÊt lµ thêi kú c©y con.

VII. Phßng trõ s©u bÖnh

- BiÖn ph¸p canh t¸c: Lu©n canh c©y trång, t¨ng cêng bãn v«i, vÖ sinh ®ång ruéng, ph¸t bê thu gom tµn d vô tríc, gieo trång ®óng mËt ®é. Bãn ph©n c©n ®èi gi÷a ®¹m - l©n - kali.

Mét sè s©u, bÖnh thêng gÆp:

+ S©u x¸m:

* §Æc ®iÓm g©y h¹i: Ph¸ ho¹i khi ng« cßn nhá gÆm l¸, c¾n ®øt ngang c©y lµm gi¶m mËt ®é.

* BiÖn ph¸p phßng trõ: Khi míi xuÊt hiÖn cã thÓ tæ chøc b¾t b»ng tay vµo buæi chiÒu tèi hoÆc s¸ng sím.

Thuèc ho¸ häc: Padan, Basudin, Decis, dïng theo híng dÉn ngoµi bao b×.

+ S©u ®ôc th©n ng«:

* §Æc ®iÓm g©y h¹i: Ph¸ ho¹i tõ khi ng« 6 - 7 l¸ ®Õn ch¾c h¹t.

* BiÖn ph¸p phßng trõ: Ngoµi çc biÖn ph¸p canh t¸c ta cã thÓ dïng çc biÖn ph¸p ho¸ häc.

Basudin 5H, hoÆc Padan, Regenst phun thuèc khi s©u ë thêi kú tuæi nhá. Cã thÓ dïng Basudin 5H r¾c thuèc vµo gi÷a ngän ng« tõ 15 - 20 h¹t/1 nân khi ng« xo¸y nân ®Ó phßng trõ.

+ RÖp ng«.

* RÖp ng« thêng ph¸ ho¹i ë thêi kú 9 - 10 l¸ ®Õn khi ng« phun r©u træ cê chñ yÕu lµ nân l¸, bÑ l¸, b«ng cê.

* BiÖn ph¸p phßng trõ : Ph¸t hiÖn sím ®Ó xö lý v× lóc nµy ng« ®· cao nªn khã phun thuèc. Cã thÓ dïng Trebon 10EC, Bassa. Actara, Padan theo liÒu híng dÉn trªn bao b×.

+ BÖnh kh« v»n:

* Do nÊm g©y h¹i: BÖnh ph¸t sinh g©y h¹i tõ bÑ l¸ lªn l¸, l¸ bi khi thêi tiÕt nãng Èm ph¸t triÓn m¹nh ë thêi kú ng« phun r©u.


- BiÖn ph¸p phßng trõ: lu©n canh, bãn ph©n c©n ®èi, mËt ®é ®óng quy ®Þnh.

Dïng thuèc ho¸ häc khi bÖnh míi xuÊt hiÖn nh Valydacin, Anvin, phun theo liÒu khuyÕn ço trªn bao b×.

+ BÖnh ®èm l¸.

* BÖnh nµy do nÊm g©y h¹i, vÕt bÖnh cã h×nh bÇu dôc, cã mµu n©u viÒn vµng, bÖnh ph¸t triÓn lµm kh« l¸. BÖnh thêng ph¸ ho¹i khi ng« cã tõ 6 l¸ trë lªn.

- BiÖn ph¸p phßng trõ: Dïng Bavistrin, Ridomin phun theo liÒu khuyÕn ço trªn bao b×.

+ BÖnh hÐo vµng l¸ h¹i Ng«

* TriÖu chøng: C©y sinh trëng chËm, l¸ díi vµng tríc sau ®ã vµng lªn l¸ phÝa trªn. NÕu bÞ nÆng c©y hÐo vµ chÕt.

* Nguyªn nh©n: Do nÊm ph¸ ho¹i ë phÇn rÔ vµ tiÕn dÇn lªn th©n Ng«.

- BiÖn ph¸p phßng trõ:

BiÖn ph¸p canh t¸c: VÖ sinh ®ång ruéng, cµy bõa ph¬i ¶i, bãn v«i. Thêng xuyªn x¸o xíi cho ®Êt t¬i xèp vµ th«ng tho¸ng.

BiÖn ph¸p ho¸ häc: Dïng thuèc Viben-C tíi hä¨c phun xung quanh gèc theo híng dÉn trªn bao b×. Ph¸t hiÖn sím phun kÞp thêi, nÕu khi bÖnh nÆng ng« chÕt, nhæ thu gom ®em ch«n vµ xö lý vïng bÞ bÖnh.

VIII. Thu ho¹ch vµ b¶o qu¶n

1. Thu ho¹ch: Dùa vµo thêi gian sinh trëng, mµu s¾c cña l¸ vµ chÝn cña h¹t ®Ó x¸c ®Þnh thêi ®iÓm thu ho¹ch. Khi ruéng ng« ®· cã nh÷ng biÓu hiÖn sau lµ cã thÓ thu ho¹ch ®îc.

+ L¸ tõ xanh chuyÓn sang mµu vµng .

+ H¹t cøng.

+ H¹t cã chÊm sÑo mµu ®en ë ch©n h¹t.

2. Ph¬i sÊy vµ b¶o qu¶n

- Trêi n¾ng ph¬i c¶ b«ng hoÆc t¸ch h¹t ra ph¬i.


- Trêi ma kÐo dµi buéc l¹i tõng côm 1 treo lªn n¬i tho¸ng ®Ó ng« kh« nhê giã kh«ng bÞ n¶y mÇm.

Còng cã thÓ lµm nh trªn treo xung quanh bÕp, khi nµo trêi n¾ng ®em ra ph¬i tiÕp, cho ®Õn khi ®é Èm h¹t ng« díi 14%.

- B¶o qu¶n: Ng« ph¬i kh« cho vµo chum v¹i, thïng, phñ 1 líp giÊy b¸o råi dïng l¸ xoan ph¬i kh« phñ lªn hoÆc tro. Xong lÊy bao nilon buéc chÆt miÖng l¹i.


Kü thuËt th©m canh s¾n

I. Gièng s¾n- Th¸i Lan : HL23 ; HL24; KM 60; KM95; KM94...- Trung Quèc: HN 124; ST1Thêi gian sinh trëng 210-300 ngµy, n¨ng suÊt b×nh qu©n

35-40 tÊn/ ha. Hµm lîng tinh bét 25 - 28%.II. Kü thuËt trång1. Thêi vô: Cã 2 vô:- Vô Xu©n: Cuèi th¸ng 1 ®Õn hÕt th¸ng 3 (vô chÝnh).- Vô Thu: §Çu th¸ng 9 ®Õn 30 th¸ng 10.2. §Êt trång s¾n vµ chÕ ®é lu©n canha. §Êt trång s¾n§Ó c©y s¾n cã n¨ng suÊt cao cÇn chän çc lo¹i ®Êt:- Cã tÇng ®Êt canh t¸c dµy, kh«ng bÞ ngËp. Giµu dinh d-

ìng, t¬i xèp.- Nh÷ng vïng ®Êt cao cìng, ®åi vÖ trång çc lo¹i c©y kh¸c

kÐm hiÖu qu¶, bÊp bªnh nªn m¹nh d¹n chuyÓn sang trång s¾n.Tuú vµo ®Þa h×nh thiÕt kÕ l« thöa cho hîp lý:+ §é dèc díi 40 thiÕt kÕ theo b¨ng luèng dµi.+ §é dèc 5 - 100 thiÕt kÕ theo ®êng ®ång møc xen lÉn b¨ng

ph©n xanh+ §é dèc 10-150 thiÕt kÕ theo h×nh bËc thang+ Trªn 150 kh«ng nªn trång s¾n.b. ChÕ ®é lu©n canh vµ xen canh

- CÇn ¸p dông chÕ ®é trång lu©n canh c©y trång kh¸c theo c«ng thøc:

2 n¨m trång s¾n + 1 n¨m trång c©y trång kh¸c nh khoai lang, rau mµu, l¹c ®Ëu çc lo¹i. TuyÖt ®èi kh«ng nªn trång s¾n liªn tôc qu¸ 3 vô.

Cã thÓ trång xen canh b»ng l¹c, ®Ëu ®ç çc lo¹i võa gióp c¶i t¹o ®Êt võa t¨ng thªm thu nhËp.

c. Lµm ®Êt


Sö dông m¸y cµy bõa ®Êt s©u, nhá, s¹ch cá ®¶m b¶o ®Êt t¬i xèp - ®ñ Èm, lªn luèng cao, mËp luèng, tho¸t níc.

3. Lîng ph©n bãn vµ ph¬ng ph¸p bãna. Lîng ph©n bãn cho 1 ha- V«i: 400 -500 kg - Ph©n h÷u c¬: 8-10 tÊn- §¹m U rª: 120 -150 kg- L©n 200 -240 kg- Kali Clo rua: 100 -120 kg.b. Ph¬ng ph¸p bãn

- V«i: Bãn tríc khi cµy lªn luèng.

- Bãn lãt toµn bé ph©n chuång + l©n.

- Bãn thóc lÇn 1 sau khi c©y s¾n mäc mÇm 40-45 ngµy: Bãn 60 -80 kg U rª + 30 -40 kg Kali Clorua.

- Bãn thóc lÇn 2: Khi c©y s¾n mäc 70-75 ngµy bãn 60-70 kg Urª + 70 -80 kg Kaliclorua.

* NÕu sö dông ph©n NPK dïng 8-10 tÊn ph©n h÷u c¬ + 600 kg NPK lo¹i 8:8:3 hoÆc 500 kg NPK 8:10:3 + 400 -500kg v«i bét bãn lãt. Bãn thóc 1 lÇn sau khi s¾n mäc 70 ngµy víi lîng 50 kg ®¹m U rª + 80 kg Kali clorua/ ha.

4. Kü thuËt trång

a. MËt ®é

- §èi víi ®Êt b»ng, ®Êt tèt lªn luèng: Hµng çch hµng 1,2m, c©y çch c©y 0,5- 0,7m. §¶m b¶o mËt ®é 12.000 c©y/ha - 14.000 c©y/ha.

- §èi víi ®Êt ®åi vÖ: Hµng çch hµng 1m, c©y çch c©y 0,7-0,8m. §¶m b¶o mËt ®é 12.500 -14.000 c©y/ ha.

b. Chän hom vµ trång

- Hom gièng ph¶i lÊy ë nh÷ng c©y ®ñ giµ (9-10 th¸ng tuæi) s¹ch bÖnh, nhÆt m¾t, c©y ph¸t triÓn tèt, cã ®êng kÝnh c©y trªn 1,5cm. C©y gièng ®îc b¶o qu¶n ë n¬i r©m m¸t. Khi chÆt


hom chØ lÊy ®o¹n gi÷a cña c©y lo¹i bá phÇn gèc giµ vµ phÇn ngän non.

- KÝch thíc hom: Dïng dao s¾c máng mÐp chÆt c©y thµnh ®o¹n hom dµi tõ 15-20 cm, ®¶m b¶o cã tõ 4-5 m¾t trë lªn, tr¸nh lµm tæn th¬ng líp vá. Khi chÆt ph¶i chÆt v¸t phÝa gèc (cµng v¸t cµng tèt). ChÆt xong nhóng gèc hom vµo tro bÕp.

- B¶o qu¶n hom: Sau khi chÆt hom tèt nhÊt lµ ®em trång ngay, trong trêng hîp cha trång ®îc th× cã thÓ ¸p dông 1 trong çc biÖn ph¸p sau ®©y ®Ó b¶o qu¶n hom:

+ Ch«n hom xuèng ®Êt ®Ó n¬i r©m m¸t.

+ Bã gän hom l¹i dïng bÑ chuèi buéc xung quanh bã hom.

+ Bã l¹i tõng bã xÕp dùng ®øng hom vµ phñ r¬m r¹ Èm lªn trªn.

- Ph¬ng ph¸p trång §Æt hom nghiªng 15-300 hoÆc trång th¼ng ®øng, lÊp ®Êt

2/3-3/4 ®é dµi cña hom, nÕu ®Êt kh«ng ®ñ Èm ph¶i lÊp kÝn toµn bé hom vµ dËm chÆt.

Lu ý: C¾m phÇn gèc xuèng díi, ngän lªn trªn.III. Ch¨m sãc, phßng trõ s©u bÖnh.1.DÆm homSau khi trång 15-20 ngµy kiÓm tra, nÕu hom nµo kh«ng

mäc mÇm dÆm ngay. Nh÷ng hom ®· mäc tØa bá bít chØ ®Ó 2-3 mÇm/c©y.

2. Lµm cá- Lµm cá lÇn 1: Lóc c©y s¾n cao 15-20 cm lµm s¹ch cá xíi

t¬i ®Êt. Giai ®o¹n ®Çu rÔ mäc sau nµy h×nh thµnh rÔ cñ, v× vËy nÕu h¹n ph¶i tíi níc, tÊp tñ ®¶m b¶o an toµn cho líp rÔ ®Çu ph¸t triÓn tèt.

- Lµm cá lÇn 2: Khi s¾n trång ®îc 40 - 45 ngµy lµm cá kÕt hîp bãn thóc lÇn 1. Giai ®o¹n nµy rÔ ®Çu ph¸t triÓn m¹nh khi xíi x¸o kh«ng ®îc lµm ®øt rÔ.


- Lµm cá lÇn 3: Khi c©y s¾n mäc mÇm 70-75 ngµy lµm cá vun gèc cao, réng kÕt hîp bãn ph©n thóc lÇn 2. Giai ®o¹n nµy rÔ cñ ph×nh to ®Þnh h×nh ®îc sè cñ/ gèc.

3. Tíi nícS¾n cÇn ph¶i ®ñ ®é Èm ë giai ®o¹n ®Çu. NÕu giai ®o¹n

nµy s¾n bÞ h¹n rÔ kh«ng ph¸t triÓn ®îc th× n¨ng suÊt kh«ng cao, v× vËy cÇn tæ chøc tíi níc. Nh÷ng vïng nµo cã ®iÒu kiÖn nªn tñ luèng b»ng b· mÝa.

4. Phßng trõ s©u bÖnhC©y s¾n thêng gÆp ®èi tîng g©y h¹i nh: Mèi, rÖp s¸p, nhÖn

®á, s©u ¨n l¸.- Nh÷ng vïng ®Êt dÔ bÞ nhiÔm mèi cÇn bãn thuèc Basudin

h¹t khi lªn luèng víi lîng 1,5kg/sµo.- NÕu bÞ rÖp vµ s©u cuèn l : Dïng thuèc Tre bon, Deptrex,

Patox ®Ó phun.IV. Thu ho¹ch vµ b¶o qu¶n- Thêi gian thu ho¹ch lµ 270 ngµy, thu ho¹ch xong b¶o qu¶n

chÕ biÕn ngay.- B¶o qu¶n: Cã thÓ ¸p dông mét trong çc çch sau:+ Phñ trong ®Êt hay çt.+ Ch«n vïi b»ng r¬m.+ Ch«n vïi b»ng m¹t ca.+ Ch«n vïi b»ng ®Êt hay çt.


Kü thuËt th©m canh b¾p c¶i

I. Çc gièng phæ biÕn ë níc ta

HiÖn ta trång nhiÒu gièng cña B¾c Hµ (Lµo Cai), L¹ng S¬n, Hµ Néi, NhËt B¶n...

Gièng sím nhÊt lµ gièng CB 26 cña Hµ Néi, K.Keross cña NhËt råi ®Õn gièng cña L¹ng S¬n.

II. Thêi vô gieo trång: cã 3 vô chÝnh- Vô sím: Gieo ®Çu th¸ng 9, trång th¸ng 10 ®Ó thu ho¹ch

th¸ng 12 vµ 1.- Vô chÝnh: Gieo gi÷a th¸ng 9 vµ 10 ®Ó trång cuèi th¸ng 10

vµ ®Õn hÕt th¸ng 11, thu ho¹ch th¸ng 1 vµ 2 n¨m sau.- Vô muén: Gieo th¸ng 11, trång vµo gi÷a th¸ng 12 ®Ó thu

ho¹ch vµo th¸ng 2 vµ th¸ng 3 n¨m sau.Tuæi c©y gièng tõ 30 - 35 ngµy lµ tèt nhÊt (tõ 4 - 6 l¸ thËt).III. Kü thuËt lµm vên ¬m

- ChuÈn bÞ vên ¬m: DiÖn tÝch vên ¬m ®Ó gieo h¹t gièng chØ cÇn 1- 1,5% so víi diÖn tÝch s¶n xuÊt ®¹i trµ. Nªn chän ®Êt tèt, cao, ®îc cµy bõa kü, nhÆt s¹ch cá d¹i, r¾c v«i bét ®Ó khö trïng, bãn ph©n ®· ñ hoai môc vµ trén ®Òu vµo lßng luèng. Luèng réng 1m, cao 15 - 20 cm, r·nh luèng 30 - 35 cm.

- Lîng ph©n bãn cho 1 m2 vên ¬m: Ph©n chuång hoai 1,5 - 2 kg, super l©n 30 - 40 gam, kali 8 - 10 gam. Ph©n ®îc r¶i ®Òu díi mÆt ®Êt 1 - 2cm.

- Lîng h¹t gièng: 3 - 4 gam/m2

- Xö lý tiªu ®éc vµ kÝch thÝch h¹t gièng tríc khi gieo: Môc ®Ých lµ diÖt çc nÊm bÖnh trªn h¹t gièng vµ kÝch thÝch h¹t gièng chãng nÈy mÇm, chãng mäc. (Ng©m h¹t vµo níc nãng 3 s«i 2 l¹nh) trong 15 phót vít ra hong cho se h¹t råi ®em gieo. Trén h¹t víi mét Ýt tro bÕp kh« vµ chia ra lµm nhiÒu phÇn vµ gieo ®i gieo l¹i 2 - 3 lÇn.

- H¹t gieo xong cÇn phñ ®Ëy b»ng r¬m r¹ hoÆc b»ng mét líp trÊu máng ®Ó khi tíi níc h¹t kh«ng nhÊn ch×m s©u h¹t rau vµo trong ®Êt.


- Sau khi gieo xong ph¶i lu«n chó ý gi÷ Èm ®Òu ®Ó h¹t mau mäc. Khi c©y gièng ®· mäc giì líp r¬m phñ ra mét çch khÐo lÐo, nhÑ nhµng ®Ó c©y gièng mäc th¼ng, ®øng c©y. TØa bít c©y xÊu, yÕu, cßi cäc ë nh÷ng chç qu¸ dµy.

- Trong vên ¬m cÇn phßng trõ bä nh¶y, rÖp, s©u t¬, bÖnh s-¬ng mai cho c©y gièng.

- Tiªu chuÈn cña c©y gièng khi nhæ ®i cÊy trång ra ruéng s¶n xuÊt lµ:

+ Mang nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Æc trng cña gièng.+ C©y to, mËp, khoÎ, cøng çp, rÓ th¼ng.+ Kh«ng cã s©u bÖnh hoÆc bÞ dËp n¸t.+ Tuæi c©y gièng 35 - 40 ngµy cã 5 - 6 l¸ thËt.

IV. Lµm ®Êt, bãn ph©n lãt- Luèng b¾p c¶i réng tõ 1 - 1,2m, cao 15 - 20cm, r·nh luèng

20 - 25cm. Vô sím lªn luèng mai rïa cao ®Ò phßng ma, Vô chÝnh vµ vô muén lªn luèng ph¼ng.

- Bãn lãt cho 1ha: 20 - 30 tÊn ph©n chuång. 150 kg l©n. 50 - 60 kg kali. 40 - 50 kg ®¹m.

- Çch bãn: Ph©n chuång, ph©n l©n vµ kali trén ®Òu víi nhau råi r¶i vµo ®Êt khi lªn luèng, hoÆc bãn vµo hè trång, bãn gi÷a luèng còng ®îc (r¹ch 1 r¹ch s©u gi÷a luèng r¶i ph©n vµo ®ã råi lÊp ®Êt l¹i). Ph©n ®¹m dïng ®Ó bãn thóc sau khi trång 12 - 15 ngµy.

V. Kü thuËt trång

- Chän nh÷ng c©y gièng thuÇn chñng (l¸ trßn, cuèng l¸ dÑt, ng¾n) sinh trëng ®ång ®Òu, kh«ng cã s©u bÖnh.

- Dïng d»m hay cuèc con bæ hèc råi ®Æt c©y vµo theo thÕ tù nhiªn cña c©y, trång 2 hµng nanh sÊu trªn luèng. Kho¶ng çch tuú gièng cuèn b¾p to hay nhá mµ trång.

Vô sím 50 x 40cm (1700 c©y/sµo). Vô chÝnh 50 x 50cm (1300 c©y/sµo). Vô muén 50 x 40cm (1700 c©y/sµo).


VI. Ch¨m sãc- Tíi níc: Sau khi cÊy ph¶i tíi ngay, sau ®ã tíi níc hµng ngµy t-

íi khi c©y håi xanh, tõ ®Êy cã thÓ 5 - 7 ngµy l¹i tíi 1 lÇn. Cã thÓ kÕt hîp víi bãn thóc b»ng ph©n níc hay ph©n ®¹m hoµ tan vµo níc.

- Khi c¶i b¾p tr¶i l¸ bµng nªn dÉn níc vµo r·nh ngËp 1/3 luèng ®Ó níc thÊm dÇn vµo luèng. Cho níc vµo r·nh lÇn thø 2 khi c¶i b¾p ®· vµo cuèn, ®Ó níc ngËp 2/3 r·nh nÕu cßn thõa níc ph¶i th¸o hÕt ngay.

- Khi c¶i ®· vµo ch¾c th× kh«ng tíi n÷a ®Ó tr¸nh lµm næ vì b¾p.

- Bãn thóc: Thóc cho c¶i b¾p vµo 2 thêi kú chÝnh.

+ Kú ®Çu: Tõ lóc ra ng«i cho ®Õn khi c©y tr¶i l¸ bµng (40 - 50 ngµy tuú gièng). Kú nµy bãn lµm 2 lÇn: LÇn ®Çu sau khi ra ng«i 10 - 15 ngµy, dïng ph©n chuång hoai pha lo·ng 30% ®Ó tíi. LÇn 2 khi c©y c¶i s¾p tr¶i l¸ bµng, còng tíi nh vËy vµ thªm 50 - 60kg kali cho 1ha (1 sµo 2,5 - 3kg).

+ Kú hai: Khi trëng thµnh vµo cuèn, kú nµy bãn lµm 2 - 3 lÇn: lÇn ®Çu khi c©y b¾t ®Çu vµo cuèn, dïng ph©n chuång hoai pha ®Æc 50 - 60% kÕt hîp víi 50kg ®¹m urª/ha (2,5kg/sµo). LÇn hai khi c¶i vµo ch¾c còng dïng ph©n chuång ®Æc nh trªn kÕt hîp 60 - 70kg ®¹m n÷a thóc 1ha (3,5kg/sµo). Sau ®ã nÕu thuËn trêi th× th«i kh«ng cÇn thóc n÷a, nÕu thêi tiÕt xÊu, c©y sinh trëng kÐm, l¸ vµng th× thóc thªm lÇn chãt lîng ph©n tuú theo biÓu hiÖn cña c©y.

- Vun xíi: Sau khi trång 10 - 12 ngµy cÇn xíi kÕt hîp víi nhÆt cá tríc khi bãn thóc lÇn ®Çu.

- C©y s¾p tr¶i l¸ bµng th× xíi s©u trªn mÆt luèng chÐm mÐp luèng vµ vun gèc, sau ®ã vµi h«m th× bãn thóc. Khi c©y cßn nhá nÕu trêi ma cÇn ph¸ v¸ng kÞp thêi vµ bãn thóc ngay sau khi xíi.

- CÊy dÆm vµ tØa bá l¸ vµng: Sau khi ra ng«i ®îc 4 - 5 ngµy th× tiÕn hµnh dÆm.

Khi c©y vµo cuèn, ph¶i tØa bá l¸ ch©n ®· giµ cái, hÕt kh¶ n¨ng quang hîp lµm cho ruéng rau ®îc th«ng tho¸ng, s©u bÖnh


kh«ng cã n¬i Èn nÊp. C«ng viÖc nµy lµm thêng xuyªn tíi tËn khi thu ho¹ch.

Chó ý: Kh«ng lµm giËp g·y çc l¸ cßn kháe m¹nh. - Trång xen: Thêi gian ®Çu, khi c¶i b¾p cßn nhá, nªn tranh

thñ trång xen l¸ l¸ch, c¶i tr¾ng, c¶i th×a. Thêi gian trång xen kh«ng ®îc qu¸ 35 - 40 ngµy.

VII. Phßng trõ s©u bÖnhC¶i b¾p thêng bÞ çc lo¹i s©u nh: S©u t¬, S©u x¸m, rÖp

rau, bä nh¶y ph¸ ho¹i suèt tõ lóc ë vên ¬m cho ®Õn khi thu ho¹ch.

Nh÷ng bÖnh hay gÆp ë b¾p c¶i lµ bÖnh chÕt th¾t cæ rÔ c©y gièng, bÖnh vi khuÈn h¹i bã m¹ch dÉn, bÖnh thèi nân khi c¶i vµo ch¾c.

Phßng trõ bÖnh b»ng çch xö lý h¹t gièng b»ng níc nãng 50oC(3 s«i 2 l¹nh) trong 15 - 20 phót. ë ngoµi ®ång dïng dung dÞch Boocdo 1/120 - 1/150 ®Ó phun lªn c©y.

VIII. Thu ho¹ch

Khi c¶i b¾p cuèn ®· chÆt, mÆt b¾p mÞn, l¸ xÕp ph¼ng vµ c¨ng, gèc chuyÓn sang mµu tr¾ng b¹c hay tr¾ng s÷a, ngµ vµng lµ thu ho¹ch ®îc.

N¨ng suÊt b¾p c¶i cña ta hiÖn nay tõ 27 - 40tÊn/ ha.

Kü thuËt th©m canh rau c¶i

I. §Æc tÝnh sinh häcRau c¶i a khÝ hËu m¸t, l¹nh song còng cã nh÷ng gièng chÞu

nãng kh¸ tèt. Rau c¶i cã bé rÔ ¨n n«ng trªn tÇng ®Êt mµu, bé l¸ kh¸ ph¸t triÓn, to b¶n nhng máng nªn chÞu h¹n kÐm vµ dÔ bÞ s©u bÖnh ph¸ ho¹i.

Çc gièng rau c¶i chia lµm 3 nhãm chÝnh: - Nhãm c¶i bÑ.- Nhãm c¶i xanh.- Nhãm c¶i th×a hay c¶i

tr¾ng.II. Kü thuËt trång


1. Thêi vô gieo trång.

Thêng gieo h¹t vµo kho¶ng th¸ng 8, 9, 10. Trång ra ruéng vµo çc th¸ng 9, 10, 11. Tuæi c©y gièng kho¶ng 30 - 35 ngµy. §Ó trång 1ha cÇn 350 - 400g h¹t, mçi m2 vên ¬m gieo kho¶ng 2 - 2,5g h¹t gièng.

2. Lµm ®Êt, bãn lãt, gieo trång.

+ Lªn luèng réng 1,2 - 1,5m.

+ Kho¶ng çch trång 30 - 40cm.

* Lîng ph©n bãn lãt cho 1ha:

Ph©n chuång hoai 15 - 20 tÊn, ®¹m urª 20 - 25kg, l©n super 120 - 150kg, ph©n kali 30kg.

TÊt c¶ çc lo¹i ph©n trªn ®îc trén ®Òu vµ bãn trùc tiÕp vµo hèc, ®¶o ®Òu ®Êt vµ ph©n råi ®Æt c©y gièng vµo, Ên nhÑ ®Êt quanh gèc råi san b»ng mÆt luèng.

3. Ch¨m sãc:

+ Tíi níc: Sau khi trång ph¶i tíi níc ngay vµ tíi trùc tiÕp vµo gèc ®Ó c©y mau bÐn rÔ håi xanh.

+ Bãn thóc vµ vun xíi: Sau trång 12 - 15 ngµy c©y trång ®· håi xanh, b¾t ®Çu ph¸t triÓn th× bãn thóc b»ng ph©n chuång hoai hoµ lo¶ng hoÆc bãn 30 - 32kg ®¹m urª/ha. Khi c©y xoÌ l¸ th× bãn thóc lÇn thø 2. Trong qu¸ tr×nh sinh trëng c©y c¶i cÇn bãn thóc 5 - 7 lÇn. Tuú tèc ®é sinh trëng cña c©y, mµu s¾c cña th©n l¸ mµ t¨ng hay gi¶m lîng ph©n bãn cho phï hîp.

III. Thu ho¹ch

Sau trång 3 - 4 th¸ng lµ thu ho¹ch ®îc, cã thÓ tØa l¸ ch©n, l¸ gi÷a ®Ó ¨n dÇn hoÆc thu ho¹ch lu«n c¶ c©y. N¨ng suÊt çc gièng c¶i cña ViÖt Nam thêng ®¹t 30 - 70 tÊn/ha.


Kü thuËt th©m canh cµ rèt

I. §Æc tÝnh sinh häc

Cµ rèt cã nguån gèc ë Ch©u ¢u cã kh¶ n¨ng chÞu l¹nh kh¸. ë níc ta cµ rèt ®îc trång trong vô ®«ng.

VÒ nhiÖt ®é cµ rèt vèn lµ c©y chÞu l¹nh, cho nªn ®Ó ®¹t ®îc n¨ng suÊt cao, nhiÖt ®é thÝch hîp lµ 20 - 220C. Tuy vËy, cµ rèt còng chÞu ®îc nhiÖt ®é cao bÊt thêng tíi 25 -270c.

II. Kü thuËt gieo trång

1. Gièng

Çc gièng cµ rèt phæ biÕn ë níc ta hiÖn nay lµ: Gièng V¨n §øc ë miÒn B¾c, gièng §µ L¹t ë miÒn Nam vµ gièng cµ rèt Ph¸p.

2. Lµm ®Êt bãn lãt

§Êt cÇn ®îc cµy s©u bõa kü, lªn luèng cao 20 - 25cm réng 1,0 - 1,2 m. §èi víi cµ rèt chñ yÕu lµ bãn lãt. Lîng ph©n bãn lãt cho mét ha lµ:

20 - 25 tÊn ph©n chuång hoai môc

120 - 180 kgSupe l©n

80 - 90 kgSun ph¸t kali

25 - 35 kg ph©n ®¹m urª.

Çc lo¹i ph©n trªn ®îc trén ®Òu råi r¶i vµo luèng sau khi lµm ®Êt vµ lªn luèng.

3. Thêi vô

NghÖ An nªn trång vµo vô chÝnh th¸ng 9 - 10, thu ho¹ch th¸ng 12 - 1.

4. Gieo h¹t

Lîng h¹t cÇn cho 1ha lµ 4 - 5kg, vô chÝnh nªn gieo tha. Tríc khi gieo gãi h¹t vµo mét tói v¶i råi ®Ëp nhÑ, vß kü cho g·y hÕt l«ng. Sau ®ã trén h¹t víi mïn theo tû lÖ 1:1 bá vµo chËu níc cho Èm, ®¶o ®Òu råi ®Ëy l¹i, sau 8 - 10 giê l¹i tíi Èm 1 lÇn n÷a. Hai ngµy 1 ®ªm sau th× ®em gieo, h¹t sÏ mäc ®Òu. H¹t gieo xong,


lÊy cµo trang h¹t, cµo ®i cµo l¹i 2 - 3 lÇn cho ®Êt phñ lªn h¹t, råi lÊy r¹ phñ lªn.

5. Ch¨m sãc

Gieo h¹t xong tíi níc ngay, mét ngµy tíi 1 lÇn, cho ®Õn lóc cµ rèt mäc ®Òu. Sau khi c©y mäc lªn khái mÆt ®Êt 3 - 5 ngµy míi tíi mét lît. Khi cñ b¾t ®Çu ph¸t triÓn th× tíi 1 tuÇn 1 lÇn. Khi c©y cao 5 -8 cm th× tØa lÇn 1, tØa bá nh÷ng c©y xÊu, khi c©y cao 12 - 15cm th× tØa lÇn thø 2, tØa ®Þnh c©y, ®Ó l¹i trªn ruéng c©y çch c©y 10 - 12cm, hµng çch hµng 10 - 12cm. §¶m b¶o mËt ®é 1ha lµ: 330.000 - 420.000 c©y.

Xíi x¸o ®Êt khi cµ rèt cßn bÐ lµ biÖn ph¸p cã t¸c dông lín ®Õn n¨ng suÊt cñ. Ngoµi t¸c dông lµm t¬i xèp ®Êt t¹o ®iÒu kiÖn cho cñ ph¸t triÓn, xíi x¸o cßn cã t¸c dông diÖt cá d¹i, ®¶m b¶o chÕ ®é ¸nh s¸ng tèt cho c©y cµ rèt con.

NÕu c©y mÑ mäc kÐm, cã thÓ bãn thóc b»ng níc ph©n chuång hoai pha lo·ng 10 % dung dÞch ph©n ®¹m hoµ tan 1,3kg/sµo (26 - 28 kg/ha).

Sau khi tØa ®Þnh c©y, xíi lÇn thø 2 vµ nÕu c©y xÊu cÇn bãn thóc thªm lÇn n÷a.


Cµ rèt thêng bÞ çc lo¹i s©u bÖnh nh: S©u x¸m ph¸ khi c©y cßn nhá, rÖp s¸p h¹i khi c©y trëng thµnh. Riªng ®èi víi bÖnh c©y, thêng gÆp lµ bÖnh thèi kh« vµ bÖnh thèi ®en h¹i ë cñ, ë c©y.

BiÖn ph¸p phßng trõ:

* Xö lý h¹t gièng tríc khi gieo.

* Lµm ®Êt kü tríc khi gieo.

* Khi s©u bÖnh xuÊt hiÖn cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn thµnh dÞch, dïng thuèc BVTV.


Kü thuËt th©m canh su hµo

I. §Æc tÝnh sinh häc Su hµo sinh trëng thuËn lîi trong ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é 21 -

23 0C, a ¸nh s¸ng ngµy dµi vµ cêng ®é chiÕu s¸ng yÕu. Su hµo thÝch hîp trång trong vô §«ng - Xu©n. §é Èm thÝch hîp lµ 75 - 85%, su hµo a ®Êt thÞt nhÑ, ®Êt çt pha, cã ®é PH = 6,5. Tèt nhÊt lµ ®Êt phï sa ®îc båi hµng n¨m.

II.. Kü thuËt trång1. Gièng

Gièng ë níc ta ®îc trång 3 nhãm sau ®©y.* Su hµo däc t¨mCñ bÐ, l¸ trßn ,cäng l¸ nhá, phiÕn l¸ nhá vµ máng.Thêi gian sinh trëng tõ khi gieo ®Õn thu ho¹ch lµ 75 -80

ngµy. Gièng nµy cã thÓ trång xen vµo c¹nh luèng b¾p c¶i, khoai t©y.

* Su hµo däc trung Cñ trßn to, máng vá, cäng vµ phiÕn l¸ to h¬n, dµy h¬n

nhãm su hµo däc t¨m. §Æc biÖt lµ nhãm su hµo Hµ Giang. Thêi gian sinh trëng 90 -105 ngµy.

* Su hµo däc to (su hµo b¸nh xe) cñ to h¬i dÑt, vá dµy cäng cã phiÕn l¸ to, vµ dµy. §iÓn h×nh lµ gièng TiÓu Anh Tö


(Trung Quèc) vµ Thiªn Anh Tö (NhËt B¶n) thêi gian sinh trëng 120 - 130 ngµy.

2. Thêi vô+ Vô sím: Gieo th¸ng 7 - 8 chñ yÕu lµ çc nhãm su hµo däc,

tuæi c©y ®em trång lµ 25 -30 ngµy.+ Vô chÝnh: Gieo trong çc th¸ng 9 - 10 dïng çc gièng su

hµo däc trung vµ däc to ®Ó thu ho¹ch ®îc dµi ngµy. Tuæi c©y gièng khi ®em ®i trång lµ 30 - 35 ngµy.

+ Vô muén: Gieo trong th¸ng 11, chñ yÕu dïng çc gièng su hµo däc t¨m vµ mét sè çc gièng däc trung ®Ó cã thÓ kÐo dµi thêi gian thu ho¹ch ®Õn cuèi th¸ng 4. Tuæi c©y con ®em trång lµ 25 - 30 ngµy.

3. Lµm ®Êt: §Êt cµy bõa kü lªn luèng 1,0 - 1,2 m cao 15 - 20 cm.

4. Bãn lãt.- Bãn lãt cho 1 ha ®Êt trång su hµo 15 - 25 tÊn ph©n

chuång ®· hoai môc. 90 - 120 kg super l©n, 40 - 50 kg kali Sunphat.

- Çc lo¹i ph©n trªn trén ®Òu víi nhau råi bãn v·i trªn mÆt luèng khi lµm ®Êt. §¶o ph©n kü víi ®Êt råi trång.

5. Trång - Tríc khi nhæ c©y ®Ó trång ra ruéng 4 - 5 ngµy, ngõng kh«ng t-

íi níc ®Ó rÌn luyÖn cho c©y con buéc chóng ph¶i ph¸t triÓn bé rÔ míi, ®Ó sau khi cÊy ra ruéng dÔ bÐn rÔ.

- Khi ®Þnh nhæ c©y con ®em trång th× tríc mét buæi nªn tíi n-íc ®Ó cho dÔ nhæ.

MËt ®é: Su hµo däc t¨m trång víi kho¶ng çch 20 x 25 cm (7.500 -

10.000c©y/ sµo). Su hµo däc nhì trång víi kho¶ng çch 30 x 35cm (4000 -

5000 c©y/sµo). Su hµo däc lín trång víi kho¶ng çch 30 x 40cm ( 2500 -

3000 c©y/sµo).6. Ch¨m sãc

- Sau khi trång xong cÇn tíi níc ngay, sau 5 - 6 ngµy tíi 2 lÇn/ngµy vµo s¸ng sím vµ chiÒu m¸t.

- B¶y ngµy sau khi trång th× bãn thóc lÇn ®Çu kÕt hîp víi tíi níc. Bãn b»ng níc ph©n chuång pha lo·ng 20%. Sau ®ã 1 tuÇn


l¹i bãn thóc 1 lÇn. Trong suèt thêi gian sinh trëng cña Su hµo, l-îng ph©n ®îc sö dông ®Ó bãn thóc lµ 7,5 - 10 kg ®¹m urª/sµo. CÇn chó ý lîng ph©n bãn thóc t¨ng dÇn theo thêi gian sinh trëng cña c©y. Bãn thóc lÇn cuèi cïng tríc khi thu ho¹ch cñ 1 tuÇn, ®Ó cñ nÈy ®Òu vµ máng vá.

- Thùc hiÖn viÖc xíi x¸o 2 lÇn: LÇn ®Çu vµo thêi gian sau khi ra ng«i ®îc 15 -20 ngµy. LÇn thø 2 sau lÇn ®Çu 15 ngµy.

7. Phßng trõ s©u bÖnh - S©u h¹i: S©u t¬, s©u x¸m, rÖp rau, bä nh¶y. S©u x¸m

thêng ph¸ ho¹i khi c©y cßn nhá. §Æc biÖt rÖp thêng tËp trung ë phÇn nân cñ vµ l¸ non míi nhó ®Ó chÝch hót lµm cho çc bé phËn nµy kh«ng ph¸t triÓn ®îc, teo ®i lµm cho su hµo kh«ng lín ®îc.

- BÖnh h¹i: BÖnh thèi rÔ (ch©n ch×). Ph¶i chó ý phßng bÖnh lµ chÝnh:

Xíi ph¸ v¸ng sau ma, gi÷ ®Êt kh« r¸o, tho¸t níc tèt Xö lý h¹t gièng tríc khi gieo b»ng níc nãng 50oC trong 15 -

20 phót. VÖ sinh ruéng, thu dän s¹ch çc tµn d. KÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng c©y bÞ bÖnh. Nhæ bá c©y bÖnh

vµ ®a ra khái ruéng. Thùc hiÖn çc biÖn ph¸p th©m canh ®óng thêi ®iÓm vµ

®óng kü thuËt t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng tÝnh chèng s©u bÖnh cña c©y.

Khi s©u bÖnh xuÊt hiÖn nhiÒu cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn m¹nh cÇn tiÕn hµnh phun thuèc b¶o vÖ thùc vËt nh: Sherpa 25EC theo híng dÉn trªn bao b×. KÕt thóc tríc khi thu ho¹ch 10 ngµy.

8. Thu ho¹chKhi thÊy mÆt cñ ®· b»ng, l¸ non ngõng sinh trëng th× tiÕn

hµnh thu ho¹ch. NÕu ®Ó kÐo dµi th©n su hµo sÏ giµ, nhiÒu x¬, chÊt lîng bÞ gi¶m. N¨ng suÊt su hµo hiÖn nay 16 - 30 tÊn/ha.

Kü thuËt th©m canh cµ chua

I. §Æc ®iÓm sinh th¸i cña c©y cµ chua


Cµ chua lµ lo¹i c©y thÝch khÝ hËu Êm ¸p. V× vËy, thêng trång cµ chua vµo cuèi mïa §«ng, ®Çu mïa Xu©n ®Ó c©y sinh trëng vµ ph¸t triÓn vµo thêi kú trêi Êm lªn.

Cµ chua sî rÐt vµ còng rÊt sî nãng. Cµ chua yªu cÇu cã ¸nh s¸ng ®Çy ®ñ, cã ®ñ ¸nh s¸ng c©y míi ph¸t triÓn tèt, qu¶ to, mµu s¾c qu¶ t¬i, phÈm chÊt qu¶ ngon.

Cµ chua sinh trëng vµ ph¸t triÓn thÝch hîp trong ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é trung b×nh 22 - 26oC.

II. Çc gièng cµ chua

ë níc ta, çc gièng cµ chua ®ang ®îc trång ®îc trång chñ yÕu thuéc 3 nhãm sau:

- Cµ chua mói

Qu¶ to, nhiÒu ng¨n t¹o thµnh mói, qu¶ cã vÞ chua, nhiÒu h¹t, ¨n kh«ng ngon nhng c©y mäc khoÎ, sai qu¶, chèng chÞu s©u bÖnh kh¸. Gièng ®iÓn h×nh lµ cµ chua mói H¶i Phßng.

- Cµ chua hång

Qu¶ h×nh qu¶ hång, kh«ng cã mói hoÆc mói kh«ng râ. ThÞt qu¶ nhiÒu bét, ¨n ngon. C©y chèng chÞu s©u bÖnh kÐm cµ chua mói. Çc gièng chÝnh cña nhãm nµy lµ: §¹i Hång, Yªn Mü, sè 7, HP-5, earliana 498, P375.

- Cµ chua bi

Qu¶ bÐ, c©y sai qu¶. Qu¶ ¨n chua, h¬i ng¸i. C©y chèng chÞu s©u bÖnh kh¸. Nhãm cµ chua nµy dÔ trång nhng gi¸ trÞ kinh tÕ thÊp. Thêng n«ng d©n trång trong vên gia ®×nh ®Ó tù tóc cµ chua trong vô hÌ.

- Gièng HP5: Do tr¹i gièng rau An H¶i, H¶i Phßng chän t¹o tõ gièng cµ chua NhËt B¶n. N¨ng suÊt trung b×nh 35 - 40 tÊn/ha.

- Gièng Hång Lan: Do ViÖn c©y l¬ng thùc vµ c©y thùc phÈm t¹o ra b»ng ph¬ng ph¸p chän läc tõ mét d¹ng ®ét biÕn tù


nhiªn cña gièng cµ chua Ba Lan tr¾ng. N¨ng suÊt trung b×nh ®¹t 25 - 30 tÊn/ha.

- Gièng P375: Do Trung t©m kü thuËt rau qu¶ t¹o ra. N¨ng suÊt ®¹t 40 - 50 tÊn/ha.

- Gièng MV1, gièng VR2, gièng TN 30...

III. Kü thuËt trång c©y cµ chua

1. Thêi vô gieo.

- Vô sím: Gieo th¸ng 7 - 8, trång th¸ng 8 - 9, thu ho¹ch th¸ng 11 - 12.

- Vô chÝnh: Gieo th¸ng 9 - 10, trång th¸ng 10 - 11, thu ho¹ch th¸ng 1 - 2.

- Vô muén: Gieo th¸ng 11 - 12, trång th¸ng 12 - 1, thu ho¹ch th¸ng 3 - 4.

- Vô Xu©n hÌ: Gieo th¸ng 1 - 2, trång th¸ng 2 - 3, thu ho¹ch th¸ng 5 - 6.

2. Gieo h¹t, ¬m c©y.

- Lîng h¹t gieo lµ 1,5 - 2,0 g/m2.

- Tríc khi gieo ng©m h¹t trong níc Êm 50 - 540C (3 s«i 2 l¹nh) cã môc ®Ých tiªu ®éc, kÝch thÝch cµ chua n¶y mÇm, trong 6 - 8 giê. LÊy ra cho vµo tói v¶i dïng giÊy dÇu bao bªn ngoµi. §Ó ë chç Èm ®Ó thóc h¹t n¶y mÇm, sau 3 - 4 ngµy, rÔ tr¾ng nhó ra lµ cã thÓ gieo ra vên ¬m.

- Bãn lãt cho vên ¬m 500 - 700kg ph©n chuång hoai + 5kg super l©n/sµo, çc thêi vô cã ma to nªn gieo vµo khay.

- §Ó ®¶m b¶o cho c©y mËp, khoÎ, Ýt bÞ bÖnh khi cµ chua 1 - 2 l¸ thËt tØa bít c©y cßi cäc ë chç qu¸ dµy. Khi c©y 3 - 4 l¸ tØa lÇn 2 chØ ®Ó l¹i c©y con çch nhau 8 - 10cm. Tríc lóc nhæ c©y ®em trång (2 - 4 ngµy) kh«ng tíi níc ®Ó ®anh c©y. Tríc nhæ trång 4 - 6 giê tiÕn hµnh tíi ®Ém níc ®Ó khi nhæ kh«ng bÞ ®øt rÔ, trång mau bÐn, kh«ng bÞ chét.


- Sau khi gieo h¹t ®Òu trªn mÆt ®Êt, r¶i mét líp tro máng trªn phñ mét líp r¬m máng vµ tíi nhÑ ®Ó cã ®ñ ®é Èm cho c©y ph¸t triÓn. Sau khi gieo 30 - 40 ngµy, c©y con 5 - 6 l¸ cã thÓ ®em trång ra vên s¶n xuÊt.

3. Lµm ®Êt, lªn luèng.

- Cµ chua cã bé rÔ ph¸t triÓn m¹nh, ¨n s©u vµ réng. V× vËy cµ chua nªn trång ë n¬i cao r¸o, tho¸t níc nhÊt lµ thêi vô trång sím.

- Cµy s©u 18 - 20cm ®Ó ¶i Ýt nhÊt 1 tuÇn, ®Êt kh«ng ®Ëp qu¸ nhá (v× ®Êt nhá qu¸ hay bÞ ®ãng v¸ng ng¨n kh«ng cho níc tíi vµ ph©n bãn ngÊm s©u ®Õn líp ®Êt cã rÔ c©y, mÆt kh¸c ®Êt ®ãng v¸ng dÔ bÞ nøt nÎ, lµm ®øt rÔ ¶nh hëng ®Õn sù ph¸t triÓn cña c©y.

- Luèng trång cã chiÒu réng 1,1 - 1,2m, r·nh réng 20 - 25cm, luèng cao 30cm. Luèng nªn bè trÝ theo híng ®«ng t©y.

4. Bãn ph©n vµ trång.

- Lîng bãn cho 1ha lµ: 15 - 20 tÊn ph©n chuång hoai môc, 400kg Urª, 400 - 500kg super l©n, 400kg kali sunph¸t. Bãn lãt toµn bé ph©n chuång vµ l©n.

- MËt ®é:

Cµ chua mói: 30.000 - 32.000 c©y, hµng çch hµng 70 -80cm, c©y çch c©y 40 - 50 cm.

Cµ chua hång: 35.000 - 40.000 c©y, hµng çch hµng 70 - 80, c©y çch c©y 30 - 40 cm.

Cµ chua bi: 25.000 - 30.000 c©y/ha, hµng çch hµng 70 - 80, c©y çch c©y 50 - 60 cm.

- Tríc khi ®em c©y ®i trång, cÇn chän nh÷ng c©y to khoÎ, nhiÒu rÔ, th©n th¼ng kh«ng cong l¸, nân to vµ dµy, cã mµu xanh t¬i, cao trung b×nh 15 - 17cm, cã 6 - 7 l¸ thËt lµ tèt nhÊt. Nh÷ng c©y cã biÓu hiÖn xo¨n, xïm l¸ kh«ng ®îc ®em trång.

* L¸ cµ chua cã thÓ hót çc chÊt dinh dìng ®Ó cung cÊp cho c©y. Tríc khi trång 3 - 4 ngµy, mçi ngµy ngêi ta pha níc ®êng nång ®é 8 - 10% phun lªn l¸. BiÖn ph¸p nµy lµm cho lîng ®êng trong c©y t¨ng lªn, rÔ míi ra dÔ dµng h¬n. C©y sau khi trång


phôc håi nhanh h¬n. Khi trång cÇn xÐn bít rÔ çi ®Ó c©y sau khi trång bÐn rÔ nhanh. Trång xong tíi níc ngay.

5. Qu¶n lý vµ ch¨m sãc sau khi trång

- Tíi níc: Sau khi trång xong ph¶i tíi níc liªn tôc 7 ngµy liÒn, tíi vµo buæi tíi vµo buæi s¸ng, sau khi c©y bÐn rÔ tõ 2 - 3 ngµy tíi 1 lÇn.

- Tíi ph©n thóc: Cµ chua cÇn bãn nhiÒu lÇn, nhiÒu ®ît. Nªn bãn thóc vµo thêi kú c©y ra hoa, ®Ëu qu¶ vµ sau mçi lÇn thu ho¹ch qu¶.

+ Bãn thóc ®ît 1: 100kg ure/ha, 100kg kali/ha bãn sau trång 15 - 20 ngµy.

+ Bãn thóc ®ît 2: 150kg ure/ha, 150kg kali/ha bãn sau trång 35 - 40 ngµy, tõ lóc chïm hoa ®Çu kÕt qu¶.

+ Bãn thóc ®ît 3: 100kg ure/ha, 100kg kali/ha bãn khi qu¶ ®ang lín nhanh.

+ Thóc sau ®ît h¸i qu¶ lÇn 1, 2 ®Ó çc ®ît qu¶ sau ph¸t triÓn ®Çy ®ñ, hoµn chØnh víi lîng (50kg urª/ha + 50kg kali/ha).

- Vun xíi lÇn 1 ®îc tiÕn hµnh tríc khi c©y ra hoa ®Ëu qu¶, vµo lóc bãn thóc lÇn 1.

- Vun xíi lÇn 2 sau lÇn 1 lµ 10 - 12 ngµy. Trêng hîp nÕu gÆp ma dÝ ®Êt th× xíi x¸o ph¸ v¸ng. ViÖc tíi níc thùc hiÖn sau khi vun xíi xong.

- Lµm giµn: Lµm giµn ®îc tiÕn hµnh sau khi c©y ra chïm hoa thø 1. Lµm giµn theo kiÓu hµng rµo. Mçi c©y cµ chua ®îc ®ãng 1 cäc th¼ng ®øng s¸t gèc mèc buéc ®Çu tiªn díi chïm hoa thø nhÊt, c©y v¬n lªn ®Õn ®©u ngêi ta dïng r¹ buéc th©n c©y vµo cäc ®Õn ®ã. Cäc thêng c¾t dµi 1,5m, ®ãng s©u xuèng ®Êt 20cm. Buéc 1 c©y nøa theo hµng dµi nèi çc cäc víi nhau t¹o thµnh hµng rµo cho cäc v÷ng ch¾c. Giµn cÇn ®îc c¾m th¼ng ®øng ®Ó cho qu¶ khái lã ra ngoµi l¸, tr¸nh cho qu¶ khái bÞ t¸p n¾ng.

- BÊm ngän, tØa cµnh.

Môc ®Ých cña bÊm ngän, tØa cµnh lµ ®Ó tËp trung chÊt dinh d-ìng ®Ó nu«i qu¶.


+ TØa cµnh chØ ®Ó l¹i 1 th©n mÑ: Mçi c©y chØ ®Ó l¹i 1 th©n chÝnh, cßn çc mÇm xuÊt hiÖn ë çc n¸ch l¸ khi mäc dµi 3 - 4cm lµ vÆt ®i ngay. Sau khi th©n chÝnh cã 4 - 5 chïm qu¶ th× tiÕn hµnh bÊm ngän ®Ó c©y ngõng sinh trëng.

+ TØa ®Ó 2 cµnh: Tõ th©n chÝnh ra, ®Ó thªm 1 cµnh mäc tõ díi n¸ch cäng l¸ phÝa díi chïm hoa thø nhÊt. TÊt c¶ çc chåi non çc cµnh kh¸c cÇn c¾t tØa bá ®i.

+ TØa l¸ giµ: Vµo cuèi thêi kú sinh trëng cña c©y, cµ chua cã cµnh l¸ sum suª, cÇn tØa bá l¸ giµ t¹o th«ng tho¸ng lµm cho c©y cã ®ñ ¸nh s¸ng.

6. Phßng trõ s©u bÖnh.

- Cµ chua thêng gÆp çc lo¹i s©u h¹i nh: S©u x¸m, S©u khoang ¨n l¸, ¨n cïi qu¶, S©u hång ®ôc qu¶ vµ rÖp.

- Dïng çc lo¹i Dipterªc, Decis, Supracit ®Òu cã hiÖu qu¶.

- Cßn bÖnh hay gÆp lµ mèc s¬ng (s¬ng mai) ë vô chÝnh vµ vô muén, bÖnh xo¾n l¸ ë vô muén vµ vô xu©n. Víi çc bÖnh nµy dïng thuèc Boocdo 1% phun kü cho c©y hoÆc Zineb, Polyram, Dithapem nång ®é 0,2 - 0,3% ®Ó ng¨n chÆn ph¸t triÓn cña bÖnh. Lîng phun 750 - 850 lÝt/ha. ë c©y gièng phun Moniter, Decis...

7. Thu ho¹ch.

Tõ khi c©y ra hoa dÕn khi qu¶ chÝn kho¶ng 45 - 65 ngµy tuú vô vµ tuú gièng. Tuú theo yªu cÇu vËn chuyÓn mµ thu ho¹ch sím hay muén. Nãi chung khi cµ chua ®· lín, ®Éy søc, vá qu¶ c¨ng vµ bãng lo¸ng, chuyÓn tõ mµu xanh sang tr¾ng xanh, cµnh qu¶ cã nh÷ng vßng n©u lµ lóc h¹t ®· ph¸t dôc ®Çy ®ñ, cã thÓ thu ho¹ch vµ vËn chuyÓn ®i xa ®îc an toµn. Cßn nÕu kh«ng th× ®Ó qu¶ chÝn 1/2 råi thu ho¹ch, 3 - 5 ngµy thu 1 lÇn. Khi thu ho¹ch bøt qu¶ nhÑ tay ®Ó kh«ng lµm g·y nóm qu¶ vµ khái lµm ¶nh hëng ®Õn chïm qu¶.

N¨ng suÊt cµ chua b×nh qu©n tõ 8 - 13 tÊn/ha, n¬i cao cã thÓ 30 tÊn/ha.

Kü thuËt th©m canh cµ


I. Çc gièng cµ phæ biÕn trång hiÖn nay- Cµ xanh: Cµ xanh trßn, Cµ xanh dµi.- Cµ tÝm : Cµ tÝm dµi, cµ tÝm cong, tÝm trßn- Cµ ph¸o.II. Kü thuËt trång1. Thêi vô

- Vô sím: Gieo vµo th¸ng 7,8. Thu ho¹ch qu¶ vµo th¸ng 11, 12.

(Vô nµy thêng ®îc bè trÝ ë çc ch©n ®Êt tho¸t níc nhanh).

- Vô chÝnh: Gieo vµo th¸ng 11, 12. Thu ho¹ch qu¶ vµo th¸ng 3 -

5.

- Vô muén: Gieo th¸ng 1, 2. Thu ho¹ch qu¶ th¸ng 4 - 6.2. Vên ¬m:

- Lîng h¹t gièng gieo 1m2 cÇn 2 - 3g.

- §Ó trång 1ha cµ chua cÇn 400 - 500g h¹t gièng gieo trªn

200m2 vên ¬m. - - Khi c©y gièng ®îc 25 - 30 ngµy tuæi th×

nhæ trång.3. Lµm ®Êt, bãn ph©n

a. Lµm ®Êt:

- Lªn luèng réng 1,4 - 1,5m, Cao 20 - 30cm.

- Trªn luèng trång 2 hµng nanh sÊu víi kho¶ng çch 50 x 60cm.

- §¶m b¶o mËt ®é 20 000 - 25 000 c©y/ha.b. Bãn ph©n:

- 1ha bãn 15 tÊn ph©n chuång hoai, 200kg ®¹m urª, 200kg

ph©n kali vµ 200 - 250kg super l©n.

- Bãn lãt toµn bé ph©n chuång, ph©n l©n vµ 1/3 lîng kali vµ

®¹m.

- Sè cßn l¹i ®Ó bãn thóc 3 - 4 ®ît kÕt hîp xíi vun trong qu¸

tr×nh ch¨m sãc (sau trång 12 - 15 ngµy, chuÈn bÞ ph©n ho¸

mÇm hoa, b¾t ®Çu ra hoa).


- TØa cµnh: Çc cµnh n¸ch bªn díi chïm hoa ®Çu tiªn ph¶i

tØa bá ®Ó tho¸ng gèc. Sau chïm hoa ®Çu, gi÷ l¹i mçi c©y 2 - 3

cµnh. NÕu thÊy cµ sinh trëng m¹nh cÇn tiÕn hµnh bÊm ngän ®Ó

c©y ra nhiÒu cµnh, chèng ®æ tèt.


- S©u ®ôc qu¶, S©u x¸m, Bä trÜ, NhÖn ®á, Bä rïa 28 chÊm,

Bä phÊn, Ruåi ®ôc qu¶: Dïng thuèc Sherpa, Basa, Padan,

P«lytrin...... Theo híng dÉn ghi trªn bao b×.

- BÖnh thèi nhòn (qu¶), Thèi cæ rÔ, HÐo xanh, §èm n©u,

§èm vµng: Dïng thuèc ho¸ häc nh: Mancozeb, Benomyl.... Nhng

chñ yÕu phßng bÖnh b»ng çch lu©n canh víi c©y trång kh¸c,

lu«n vÖ sinh ®ång ruéng vµ bãn ph©n c©n ®èi.III. Thu ho¹ch

Khi cµ ®ñ ®é chÝn cÇn tiÕn hµnh thu ho¹ch kÞp thêi võa

®¶m b¶o chÊt lîng, võa b¶o qu¶n qu¶ non trªn c©y ph¸t triÓn.

Thêi gian thu ho¹ch 3 - 4 ngµy/løa. N¨ng suÊt cµ dµi 20 - 40

tÊn/ha, cµ trßn 17 - 20 tÊn/ha, cµ ph¸o 7 - 10 tÊn/ha.

§Ó gièng: Chän qu¶ tèt ë chïm hoa thø 2, thø 3 trªn c©y

s¹ch bÖnh. Mçi c©y ®Ó 2 - 4 qu¶. Sau khi chÝn thu vÒ ®Ó chÝn

sinh lý tiÕp 1 tuÇn n÷a råi bæ qu¶ ®·i h¹t, ph¬i s¹ch kh« ®Ó

lµm gièng.


kü thuËt th©m canh ®Ëu c« ve leo

I. Giíi thiÖu vÒ gièng

Trong sè çc loµi ®Ëu ®ç cã 2 loµi thuéc d¹ng c©y leo

- §Ëu bë: Qu¶ xanh, vá qu¶ låi lâm, h¹t mµu cµphª s÷a, c©y leo cao 2,5m. Qu¶ ¨n xanh, cã vÞ bïi vµ bë.

- §Ëu ch¹ch: Qu¶ xanh tr¬n gièng con ch¹ch, h¹t tr¾ng c©y cao 2,5m. Qu¶ dïng ¨n xanh.

II. Kü thuËt trång

1. Thêi vô

- Vô xu©n: Gieo th¸ng 2-3 Thu ho¹ch th¸ng 4-5

- Vô thu: Gieo th¸ng 9-10 thu haäch th¸ng 11-12

2. Lµm ®Êt bãn ph©n

CÇn thùc hiÖn lu©n canh víi çc lo¹i rau hoÆc c©y trång kh¸c

- Cµy bõa kü

- Lªn luèng réng 1m, cao 15 - 20cm, r·nh luèng s©u 20 - 25cm

- Bãn lãt:10 - 13 tÊn ph©n chuång hoai ñ víi 150kg L©n + 50kg Kali/ha

3. Xö lý vµ gieo h¹t

- H¹t gièng tríc khi gieo cÇn chän ®Ó ®¶m b¶o ®é ®ång ®Òu khi n¶y mÇm vµ c©y ph¸t triÓn tèt cho n¨ng suÊt cao.


- Lîng h¹t gièng cÇn cho 1ha: 70 - 80kg.

- Ng©m h¹t vµo níc l¹nh 1/2 - 1h, ®Ó r¸o níc vµ gieo ngay, gieo xong phñ 1 líp ®Êt máng lªn trªn h¹t dµy kho¶ng 1cm, kh«ng nªn tíi níc ngay sau khi gieo v× vá h¹t çc lo¹i ®Ëu nµy rÊt máng dÔ bÞ nøt khi hót níc qu¸ m¹nh, sau khi gieo 2 - 3 ngµy míi tíi nhÑ

4. Ch¨m sãc

- Lµm cá xíi v¸ng, vun gèc

- Tíi níc:

+ Thêi kú c©y cßn nhá 1- 2 ngµy/1lÇn

+ Thêi kú hoa ré nªn cho níc vµo ®Çy r·nh råi tÐ níc lªn mÆt luèng, sau ®ã rót níc ngay vµ ®Ó kh« r·nh.

- Bãn ph©n khi c©y ®Ëu cã vßi: R¹ch 2 bªn hµng 2 r·nh s©u 10 - 15m . Dïng 1kg ph©n chuång hoai + 3 lÝt níc. HoÆc 1- 2kg ph©n ®¹m + 100lÝt níc. Tíi vµo r·nh råi lÊp kÝn.

- Lµm giµn (c¾m cho¸i): Khi c©y b¾t ®Çu cã vßi th× lµm giµn cho ®Ëu leo

Dïng nøa ®Ó lµm cho¸i, cho¸i c¾m çch c©y ®Ëu 7 - 10cm vÒ mét phÝa, sau khi c¾m 2 hµng c©y chôm vµo nhau th× cÇn cã 1 c©y nøa dµi ®Ó lµm suèt vµ buéc suèt vµo çc cho¸i . Muèn cho cho¸i ®îc v÷ng ch¾c ë ®Çu çc luèng ngêi ta buéc 1 c©y nøa dµi ®Ó liªn kÕt çc cho¸i ®Ëu ë çc luèng víi nhau.


- S©u ®ôc qu¶: ph¸t hiÖn kho¶ng 10% qu¶ non bÞ h¹i th× dïng thuèc Sherpa 25EC, Sumidicin 20EC 0,1% (1lÝt /ha). Phun xong Ýt nhÊt 7-10 ngµy míi ®îc thu ho¹ch.

- BÖnh gØ s¾t: Trªn l¸ xuÊt hiÖn chÊm nhá mµu gØ s¾t

- BÖnh ph©n tr¾ng: L¸ xuÊt hiÖn phÊn tr¾ng phñ trªn l¸ vµ th©n

Hai bÖnh trªn phun Ri®«mil MZ72¦P2,5kg/ha, hoÆc Anvil 1 - 1,5lÝt, phun khi míi chím bÖnh.

- BÖnh lë cæ rÔ: Dïng validacin 0,15%(1lÝt /ha).

III. Thu ho¹ch


Thu qu¶ ®ñ ®é chÝn nhng kh«ng giµ (qu¶ xanh ®Ëm sang xanh nh¹t, thÊy râ vÕt h¹t ë th©n qu¶). Vµo thêi ®iÓm, ré, thu mçi ngµy 1 lÇn vµo s¸ng sím.


Kü thuËt th©m canh da hÊu

I. Giíi thiÖu mét sè gièng da ®ang trång

1. Da an tiªm

§Æc ®iÓm: Qu¶ to, trßn, vá cã mµu ®en vµ säc mê, ruét mµu ®á ¨n ngät. Träng lîng qu¶ 4 -5 kg, n¨ng suÊt ®¹t 32 - 40 tÊn/ha, kh¶ n¨ng kh¸ng bÖnh s¬ng mai, nøt th©n, chÈy mò (An tiªm 94, 98, 100, 101, 102).

2. Da H¾c Mü nh©n§Æc ®iÓm: Qu¶ dµi, ®Òu, vá ®en cã v©n xanh ®Ëm, ruét

mµu ®á, rÊt ngät. Träng lîng qu¶ 3 - 4 kg, n¨ng suÊt ®Æt 24 - 32 tÊn/ha. Kh¶ n¨ng kh¸ng bÖnh s¬ng mai.

3. Ngoµi ra cßn cã çc gièng da 224, Thuû l«i, Huúnh Ch©u 548...

II. Thêi vô. - Vô xu©n: Gieo vµo th¸ng 2- Vô hÌ: Gieo cuèi th¸ng 5 ®Çu th¸ng 6

III. ChuÈn bÞ ®Êt trång1. Chän ®Êt - §Êt çt pha thÞt nhÑ - trung b×nh. - §Êt tiªu níc tèt vµ nhanh.- Nªn trång trªn ®Êt lu©n canh víi lóa níc 2 -3 vô hoÆc c©y

trång hä bÇu bÝ.- Kh«ng nªn trång trªn ®Êt thêng bÞ bÖnh hÐo xanh l¹c, kh«

v»n lóa.

2. Lµm ®Êt, bãn v«i

- Cµy bõa kü, lµm s¹ch cá kÕt hîp bãn 20 -25 kg v«i bét/sµo.

- Lªn luèng réng 5 - 5,5m, cao 30 -40cm ( tuú mïa). R·nh luèng réng 30 -35cm.

3. Bãn lãt

500 - 600kg ph©n chuång hoai + 50kg NPK 8:10:3/sµo. Bãn theo hèc hoÆc theo hµng.


4. Phñ nilon. Lîng nilon cÇn dïng 6kg/sµo

IV. Xö lý gièng vµ çch trång.

1. Ng©m ñ h¹t gièng: - Lîng gièng: 0,1kg/sµo

- Ph¬i l¹i h¹t gièng díi n¾ng nhÑ.

- Ng©m h¹t gièng trong níc (2s«i + 3l¹nh) 6h -> ñ trong v¶i s¹ch 24 -36h (An tiªm 7 - 8h). Khi h¹t nøt nanh gieo trùc tiÕp hoÆc lµm bÇu ( tranh thñ thêi vô). Khi c©y cã 2 l¸ thËt th× ®em trång.

2. Çch trång: Trång 2 hµng ë 2 bªn mÐp luèng, c©y çch c©y: 40 - 60cm. §¶m b¶o mËt ®é 400 - 500 c©y /sµo.

VI. Ch¨m sãc:

- Lµm cá ( nÕu kh«ng phñ ni lon)

- Bãn thóc, tíi níc.

+ LÇn 1: Sau trång 20 - 25 ngµy ( cã 3 -4 l¸) Hoµ 2kg urª/sµo ®Ó tíi. Trêi n¾ng tíi níc 2 lÇn/ ngµy.

+ LÇn 2: Khi nô hoa çi thø nhÊt në, bãn xa gèc 4kg urª + 3 kg Kali/sµo. KÕt hîp tíi r·nh.

+ LÇn 3: Khi qu¶ b»ng n¾m tay (sau tØa qu¶): Bãn 2kg urª + 2kg Kali/sµo.

+ Cã ®iÒu kiÖn bãn thªm lÇn 4 khi träng lîng qu¶ 1,5kg lîng ph©n nh lÇn 3.

- Khi da b¾t ®Çu ph©n cµnh: Söa d©y, tØa bít cµnh 1 c©y ®Ó 1 d©y th©n chÝnh vµ 2 d©y phô 2 bªn, dïng que tre ®Ó cè ®Þnh çc d©y bß th¼ng.

- Thô phÊn bæ sung: B»ng çch óp nô hoa ®ùc lªn nhôy hoa çi, tõ 6h - 9 h s¸ng.

- TØa bít qu¶: chØ lÊy mçi d©y 1 qu¶, qu¶ ®Òu, cuèng to, dµi nhiÒu l«ng t¬ mít.

- BÊm ngän: §Ó c©y tËp trung dinh dìng nu«i qu¶.

- Khi qu¶ lín (®êng kÝnh 5 -6cm): Dïng ngãi v©y ®Ó kª qu¶ vµ thØnh tho¶ng trë qu¶.


VII. Phßng trõ s©u bÖnh.

- Bä trÜ: Ph¸t hiÖn sím, dïng Regent, Conpidor, Ofatox, Sherpa, Decis...

- S©u vÏ bïa: Dïng thuèc Karate, Polytrin phun sím.

- BÖnh hÐo chÕtc©y con: Do nÊm ph¸ h¹i dïng Anvil, Monceren, Rovral.

- §èm l¸ gèc nøt th©n ch¶y mñ: Do nÊm, dïng Ridomil, Benomyl, Carbenda. Phun ®Ém lªn c©y vµ gèc da.

- BÖnh hÐo xanh do vi khuÈn: Cha cã thuèc ®Æc hiÖu nªn tu©n thñ çch chän ®Êt vµ lu©n canh víi c©y trång kh¸c. Cã thÓ phun phßng thuèc Kasugmycin, Streptomycin, hoÆc tíi vµo gèc Boãc®«, Sunph¸t §ång.

VIII. Thu ho¹ch.

- Thêng sau 30 -35 ngµy sau khi thô phÊn ta kiÓm tra xem da ®ñ ®é chÝn ®Ó thu ho¹ch.

- Tríc thu ho¹ch ngõng tíi níc 5- 7 ngµy.- Thu ho¹ch vµo s¸ng sím, chiÒu m¸t.


PhÇn II: c©y c«ng nghiÖp vµ c©y ¨n qu¶*****************************************************************

kü thuËt th©m canh l¹c

I. Gièng l¹c

C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tù nhiªn cña tõng vïng ®Êt ®Ó bè

trÝ gièng l¹c phï hîp víi tõng ®Þa ph¬ng ®Ó ®em l¹i n¨ng suÊt

vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.

- Vïng th©m canh nªn bè trÝ çc gièng l¹c L14, Sen lai, LVT,

L08.

- Çc vïng kh¸c bè trÝ V79, Sen NghÖ An.

II. Kü thuËt trång vµ ch¨m sãc

1. Thêi vô

Tuú ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng ®Þa ph¬ng ®Ó bè trÝ lÞch

thêi vô gieo trång thÝch hîp.

a. Vô Xu©n: Gieo tõ 15/1 - 15/2

- Vïng ®Êt thÊp, ven s«ng bè trÝ sím tr¸nh lôt tiÓu m·n,

vïng trung du miÒn nói bè trÝ sím ®Ó tr¸nh h¹n ®Çu vô. Thêi

gian gieo tõ 20 - 30/1.

- Vïng ®ång b»ng nªn gieo tËp trung tõ 1 - 15/2.

b. Vô HÌ thu:

Gieo l¹c tõ 1 - 15/6, gieo ngay khi thu ho¹ch c©y vô xu©n.

c. Vô Thu §«ng:

Tranh thñ trêi n¾ng r¸o lµm ®Êt gieo ngay. Nªn ¸p dông c«ng

nghÖ che phñ nilon. Thêi vô 25/8 - 10/9.

2. Chän ®Êt vµ lµm ®Êt

a. Chän ®Êt

- §Êt cã thµnh phÇn c¬ giíi çt pha, thÞt nhÑ, tiªu níc nhanh

khi gÆp ma to kh«ng bÞ ngËp óng.


- Vïng ®Êt trång l¹c tríc ®©y thêng bÞ chÕt Îo nªn bè trÝ

lo¹i c©y trång kh¸c thay thÕ, nÕu trång l¹i ph¶i sö dông gièng

kh¸ng bÖnh nh MD7, L14.

b. Lµm ®Êt, lªn luèng

- §Êt ®îc cµy bõa kü 2 - 3 lÇn, cµy s©u tõ 25 - 30cm, ®¶m

b¶o s¹ch cá vµ nhá, t¬i xèp.

- Lªn luèng: §èi víi l¹c che phñ nilon th× tuú thuéc vµo kÝch cì

nilon ®Ó bè trÝ.

+ Nilon khæ réng 1,2m: lªn luèng réng 1m, gieo 4 hµng l¹c.

+ Nilon khæ réng 0,6m: lªn luèng réng 0,5m, gieo 2 hµng

l¹c.

+ NÕu l¹c kh«ng che phñ nilon bè trÝ theo b¨ng, mçi b¨ng

réng 2 - 2,5m.

3. Ph©n bãn cho 1 ha

a. Lîng ph©n - Lo¹i ph©n bãn

+ Bãn ph©n ®¬n:

8 - 10 tÊn ph©n chuång hoai môc + 400 - 500 kg L©n supe

+ 100 - 120 kg Kali clorua + §¹m urª 60 - 80 kg + 400 - 500 kg

v«i bét.

+ Dïng ph©n NPK: 3: 9: 6: 700 - 800kg + 8 - 10 tÊn

ph©n chuång hoai môc + 400 - 500 kg v«i bét.

b. Ph¬ng ph¸p bãn

- Bãn ph©n cho l¹c phñ nilon: Chñ yÕu bãn ph©n NPK

3:9:6.

Çch bãn: Bãn lãt toµn bé ph©n chuång, ph©n NPK, 50%

v«i bét. Lîng v«i bét cßn l¹i bãn khi l¹c ra hoa ré.

- Bãn ph©n cho l¹c kh«ng phñ nilon:

+ Bãn ph©n ®¬n: Bãn lãt toµn bé ph©n chuång, l©n

super, 50% ®¹m Urª, 50% Kali vµ 50% v«i bét. Bãn thóc khi l¹c


cã 3 - 4 l¸ lîng ®¹m vµ Kali cßn l¹i, lîng v«i cßn l¹i bãn vµo lóc l¹c

ra hoa ré.

+ Bãn ph©n NPK 3:9:6: Bãn lãt toµn bé ph©n chuång, toµn

bé ph©n NPK, 50% lîng v«i bét. Lîng v«i cßn l¹i bãn thóc vµo thêi

kú ra hoa ré.

* Bãn ph©n trªn mÆt luèng xong bõa lÊp ph©n råi míi r¹ch

hµng gieo l¹c hoÆc bãn ph©n vµo hµng ®· r¹ch cÇn lÊp líp ®Êt

máng råi míi gieo h¹t. Tr¸nh ®Ó h¹t l¹c tiÕp xóc víi ph©n dÔ bÞ

thèi.

4. Lîng gièng vµ mËt ®é gieo

a. Lîng gièng (1ha)

Tû lÖ h¹t gièng n¶y mÇm > 90%.

- Gièng vô Xu©n n¨m tríc ®Ó l¹i: 240 - 250kg.

- Gièng vô HÌ thu, Thu ®«ng: 200 - 220kg.

b. Xö lý h¹t gièng

+ Xö lý h¹t gièng b»ng 3 l¹nh 2 s«i: ®æ 3 lÝt níc l¹nh vµo x«,

chËu, ®æ tiÕp 2 lÝt níc s«i vµo khuÊy ®Òu, ®æ 4kg l¹c nh©n vµo

ng©m 5 - 6 giê sau ®ã vít ra ®em ñ 1 ngµy ®ªm, chän nh÷ng h¹t

n¶y mÇm ®em gieo tríc sè cßn l¹i tiÕp tôc ñ cho n¶y mÇm. Kh«ng

nªn dïng l¹c nÈy mÇm ë lÇn thø 3.

- Lu ý: ChØ xö lý h¹t l¹c trong ®iÒu kiÖn thêi tiÕt kh«ng

thuËn lîi nh ma nhiÒu g©y ®é Èm cao mµ ®· ®Õn lóc thêi vô

ph¶i gieo trång.

Gièng l¹c xö lý chØ gieo trªn ®Êt ®· ®ñ Èm.

c. MËt ®é

+ Kho¶ng çch gieo: 20 - 25cm x 10cm, gieo 1 h¹t/hèc. MËt

®é: 38 - 40 khãm/m2.

+ ¸p dông c«ng nghÖ che phñ nilon kho¶ng çch gieo: 25 x

18cm x 2 h¹t/hèc ®Ó h¹n chÕ ®ôc lç trªn nilon.

* H¹t l¹c ®îc gieo ë ®é s©u 3 - 4cm lµ tèt nhÊt.


5. Ch¨m sãc

§èi víi l¹c kh«ng che phñ nilon

a. Lµm cá

- Lµm cá lÇn 1: Khi l¹c cã 3 - 4 l¸ thËt. Yªu cÇu cuèc c¹n, nhæ

s¹ch cá ë gèc l¹c lµm tho¸ng gèc ®Ó l¹c ph©n cµnh thuËn lîi. KÕt hîp

bãn ph©n thóc lÇn 1 cho l¹c.

- Lµm cá lÇn 2: Khi l¹c cã 7 - 8 l¸. Yªu cÇu cuèc s©u h¬n

lÇn 1 t¹o ®Êt t¬i xèp s¹ch cá.

- Lµm cá lÇn 3: Khi l¹c ra hoa ®îc 7 - 10 ngµy, lÇn nµy lµm

cá kÕt hîp vun gèc vµ bãn lîng v«i cßn l¹i cho l¹c 200 - 250kg/ha.

b. Tíi níc

Thêi tiÕt kh« h¹n, nÕu cã ®iÒu kiÖn nªn tíi cho l¹c ®îc cµng

tèt, ®Æc biÖt ë giai ®o¹n ra hoa vµ ®©m tia. NhÊt thiÕt kh«ng

®îc ®Ó l¹c ngËp óng níc.

c Phßng trõ s©u bÖnh

* Nhãm s©u ¨n l¸.

- Trong nhãm nµy cã s©u khoang, s©u x¸m, s©u cuèn l¸,

s©u xanh.

- S©u x¸m chñ yÕu g©y h¹i giai ®o¹n c©y con (c¾n ®øt

ngang gèc c©y con) lµm mÊt mËt ®é ban ®Çu. Çc lo¹i s©u

kh¸c g©y h¹i trong suèt qu¸ tr×nh sinh trëng ph¸t triÓn cña c©y

l¹c.

- MËt ®é Ýt: B¾t thñ c«ng, khi mËt ®é cao nªn dïng thuèc ho¸

häc ®Ó xö lý.

+ Regent 800WP: Theo liÒu khuyÕn ço hoÆc BESTOX 5

EC: 25 EC thuèc + 30lÝt níc phun ®Òu cho 1 sµo.

* Nhãm chÝch hót

- Nhãm nµy chñ yÕu lµ rÖp vµ rÇy ph¸ ho¹i bé l¸, cã thÓ dïng 1

trong çc lo¹i thuèc sau: Bassa 50EC; Aplan 10%; Conpidor 100SL

15 -21ml thuèc pha trong 30 lÝt níc phun cho 1 sµo.


* Sïng ®Êt.

- Ph¸ ho¹i tõ khi l¹c gieo xuèng cho ®Õn khi l¹c ra hoa.


+ VÖ sinh ®ång ruéng, bãn v«i khi cµy bõa lµm ®Êt.

+ Kh«ng bãn ph©n chuång t¬i cho ruéng l¹c.

+ Thuèc ho¸ häc: Basudin bá vµo ®Êt khi lªn luèngvµ ®¶o

®Òu:

Sè lîng 4-5kg/ha

* BÖnh h¹i l¹c

- BÖnh lì cæ rÔ: BÖnh ph¸t triÓn do nÊm ë thêi kú c©y con

trong ®iÒu kiÖn ma nhiÒu ít ®Êt, ®é Èm cao. L¹c bÞ nÊm ph¸

ho¹i ë phÇn cæ rÔ, rÔ, gèc phÇn s¸t mÆt ®Êt.


+ Bè trÝ l¹c trªn ®Êt cao, tho¸t níc tèt, bãn v«i bét, trêi

n¾ng tranh thñ xíi x¸o lµm tho¸ng ®Êt.

+ Dïng thuèc ho¸ häc: Rovral 50wp; Ridomil theo khuyÕn

ço.

- BÖnh hÐo xanh vi khuÈn. BÖnh nµy do vi khuÈn g©y h¹i.

Thêi kú g©y h¹i tõ khi l¹c b¾t ®Çu ra hoa trë vÒ sau. Trong

®iÒu kiÖn l¹c ph¸t triÓn rËm r¹p; Trêi cã ma n¾ng xen kÏ ®é Èm

trong ®Êt cao, nhiÖt ®é kh«ng khÝ ë møc ±35oC th× bÖnh th-

êng xuÊt hiÖn vµ ph¸ ho¹i.


BiÖn ph¸p canh t¸c lµ chñ yÕu:

+ Lu©n canh c©y trång kh¸c.

+ VÖ sinh ®ång ruéng, cµy ¶i ph¬i ®Êt.

+ Bãn v«i khi cµy bõa lµm ®Êt.

+ Vïng tròng nªn lªn luèng cao, tho¸t níc nhanh, thêng

xuyªn xíi x¸o ®Êt kh« tho¸ng.


+ KhuyÕn ço kh«ng ®îc dïng ph©n t¬i bãn, gieo l¹c ®óng

mËt ®é, ®óng thêi vô, xö lý h¹t gièng (trong trêng hîp thêi tiÕt

kh«ng thuËn lîi), dïng gièng kh¸ng bÖnh.

6. Thu ho¹ch

1. Khi l¹c cã sè cñ giµ ®¹t tõ 85 - 90% tæng sè cñ trªn c©y

th× cho thu ho¹ch. Chän ngµy n¾ng r¸o ®Ó thu ho¹ch ®Ó thuËn

tiÖn trong viÖc ph¬i vµ b¶o qu¶n.

2. L¹c phñ nilon chÝn sím h¬n l¹c kh«ng phñ nilon tõ 7 - 10

ngµy nªn l¹c phñ nilon thu ho¹ch sím h¬n l¹c kh«ng phñ nilon

gieo cïng thêi gian. Sau khi thu ho¹ch l¹c xong thu gom nilon ®Ó

cµy bõa vô sau.

* ¸p dông c«ng nghÖ che phñ nilon

1. Vô Xu©n: Tuú thuéc vµo kÝch cì nilon ta cã thÓ chia

luèng l¹c nh sau:

- Nilon khæ réng 1,2m, lªn luèng 1,2m c¶ r·nh gieo 4 hµng

däc theo luèng.

- Nilon khæ réng 60cm, lªn luèng réng 0,6m c¶ r·nh gieo 2 hµng

däc theo luèng.

* Ph©n bãn: Nh ®· híng dÉn ë phÇn ph©n bãn (IV)

Sau khi gieo xong söa l¹i mÆt luèng thËt b»ng ph¼ng råi phun

thuèc cá xong tiÕn hµnh che phñ nilon.

* Chó ý: + Ruéng l¹c cã cá th©n ngÇm (cá gÊu, cá tranh)

kh«ng nªn ¸p dông c«ng nghÖ nµy.

+ Nh÷ng ch©n ruéng tho¸t níc kÐm kh«ng nªn ¸p dông

c«ng nghÖ nµy.

+ Sau khi phñ nilon vÐt ®Êt gi÷ 4 mÐp ®Ó nilon khái bèc

bay.


+ Sau gieo 7-10 ngµy tiÕn hµnh kiÓm tra l¹c ®· mäc hay cha

nÕu mäc råi th× tæ chøc ®i chäc lç cho l¹c lªn khái nilon, kÝch cì

®êng kÝnh lç 5 - 6cm.

+ Khi l¹c ra hoa ré bãn thóc v«i bét 50% cßn l¹i.

2. Vô HÌ thu vµ vô Thu ®«ng

¸p dông c«ng nghÖ che phñ nilon tríc tiªn ta cÇn chó ý:

- Ruéng l¹c lµm vô hÌ thu , vô thu ®«ng kh«ng nªn chän

ruéng cã ®Þa h×nh thÊp, tròng ma thêng bÞ ngËp.

- Ruéng l¹c ®îc tiÕn hµnh theo tr×nh tù sau:

a. Luèng l¹c: 1,2m c¶ r·nh, mÆt luèng 1m, gieo 4 hµng.

0,6m c¶ r·nh, mÆt luèng 0,5m gieo 2 hµng.

b. Ph©n bãn: Sè lîng ph©n bãn nh ruéng l¹c kh«ng phñ

nilon.

Ph©n bãn lãt 100% gåm cã:

- §¹m, L©n supe, kali vµ ph©n chuång.

- V«i bét bãn khi cµy bõa lµm ®Êt.

- Bãn xong ph¶i söa l¹i luèng ph¼ng b»ng cµng ph¼ng

cµng tèt.

- Sau khi söa luèng tiÕn hµnh phun thuèc cá vµ phñ

nilon.

- Phñ nilon xong ta tiÕn hµnh chäc lç theo kÝch cì ë

phÇn trªn (25 x 18cm) x 2 h¹t/ 1 lç vµ tiÕn hµnh gieo l¹c.

- Ta cã thÓ lµm çi thíc chäc lç theo mËt ®é trªn gieo

nhanh h¬n.

- Gieo xong lÊp h¹t ë ®é s©u 3 - 4cm.


c. Ch¨m sãc: Khi l¹c ra hoa ré tiÕn hµnh bãn v«i thóc sè lîng

v«i cßn l¹i.

Tãm l¹i vô HÌ thu vµ vô Thu §«ng chØ kh¸c vô Xu©n ë chç

- Vô Xu©n gieo l¹c råi míi phñ nilon.

- Vô HÌ thu vµ vô Thu §«ng xu©n th× phñ nilon råi míi chäc

nilon gieo h¹t.

Kü thuËt th©m canh ®Ëu t¬ng

I. Çc gièng ®Ëu t¬ng phæ biÕn hiÖn nay

TT Tªn gièngThêi gian ST

(ngµy)N¨ng

suÊt(t¹/ha)Thêi vô

1 DT 84 85 - 90 18 - 25 Xu©n, hÌ, thu ®«ng

2 DT 96 90 - 103 20 - 30 Xu©n, hÌ, thu ®«ng

3 M103 85 - 90 20 - 25 Xu©n, hÌ

4 VX 93 90 - 95 17 - 25 Xu©n, hÌ, thu ®«ng

5 §T 12 70 - 75 15 - 20 Xu©n, hÌ, thu ®«ng

II. Kü thuËt gieo trång vµ ch¨m sãc

1. Thêi vô

- Vô Xu©n: 15/2 - 10/3


- Vô HÌ thu: 15/6 - 30/6

- Vô §«ng 10/9 - 5/10


a. Chän ®Êt

- §Êt trång ®Ëu tèt nhÊt lµ ®Êt cã thµnh phÇn c¬ giíi çt

pha, çt, thÞt nhÑ. Tíi tiªu chñ ®éng.

b. Lµm ®Êt

- Cµy bõa ®Êt kü, nhá, s¹ch cá, t¬i xèp.

- Lªn luèng: Réng 1 - 1,2m, ®iÒu kiÖn tho¸t n¬c tèt cã thÓ

gieo theo b¨ng réng 2,5 - 3m.

- R·nh luèng réng 25 - 30cm, cao 20 - 25cm.

- R¹ch hµng: Mçi luèng ta cã thÓ r¹ch 3 hµng däc theo luèng

hoÆc hµng ngang luèng, hµng çch hµng 30 - 40cm (tuú thuéc

vµo tõng lo¹i gièng).

3. Ph©n bãn cho 1 ha ®Ëu t¬ng

TT

Tªn ph©nSè lîng

(kg/ha)Bãn lãt

Bãn thóc

(4 - 5 l¸)

1 Ph©n chuång 5000 - 6000 100% -

2 L©n supe 300 - 400 100% -

3 §¹m urª 60 - 80 50% 50%

4 Kali clorua 100 - 120 50% 50%

5 V«i 300 - 400 300 - 400

Bãn lãt NPK 3:9:6: 600kg/ha

Bãn thóc §¹m urª: 20kg/ha


Bãn thóc Kali clorua: 40kg/ha

Bãn ph©n theo hµng lÊp qua ph©n råi míi gieo ®Ëu

4. Kho¶ng çch vµ mËt ®é gieo

- Vô Xu©n: 30 x 7cm (40 - 45 c©y/m2)

- Vô HÌ thu: 35 - 40cm x 5 - 7cm (35 - 40 c©y/m2)

- Vô §«ng: 30 - 35cm x 5 - 7cm (50 - 60 c©y/m2)

* Lîng gièng gieo 50 - 60kg/ha.

§é s©u lÊp h¹t 2 - 3cm

5. Ch¨m sãc

Lµm cá: Khi ®Ëu cã 3 l¸ thËt x¸o xíi nhæ s¹ch cá gèc, tØa

®Þnh gèc.

- Vun gèc khi ®Ëu cã 5 - 6 l¸, lµm cá kÕt hîp bãn thóc vµ

vun gèc


a. Dßi ®ôc nân, s©u ¨n l¸, s©u xanh

Ph¸ h¹i l¸ vµ ngän lµm ¶nh hëng suèt qu¸ tr×nh sinh trëng,

ph¸t triÓn cña ®Ëu.

- Thêng xuyªn kiÓm tra ®ång ruéng nÕu thÊy s©u xuÊt hiÖn

kÞp thêi xö lý.

Thuèc ho¸ häc: Dïng 1 trong çc lo¹i thuèc ho¸ häc sau ®©y

Cyperan 50EC, Kinalux 25EC, Trebon phun theo híng dÉn trªn

bao b×.

b. S©u ®ôc qu¶:

Tríc træ hoa 1 tuÇn ta phun phßng khuyÕn ço lÇn 1

Cyperan 50EC, Peran 50EC.

Khi ®Ëu ®· cã 1 hoÆc 2 hoa në phun tiÕp lÇn 2.


Khi ®Ëu ®· cã tr¸i phun tiÕp lÇn cuèi cïng Peran 50EC,

Match 50ND phun theo híng dÉn trªn bao b×.

c. S©u x¸m: Thêng c¾n ngang th©n vµ ph¸ h¹i nÆng thêi

kú c©y con. Dïng thuèc ho¸ häc nh: Carbaryl, Diazinon hoÆc cã

thÓ b¾t b»ng tay khi s©u ë tuæi 4 - 5 vµ b¾t vµo buæi s¸ng

sím.

7. Thu ho¹ch

- Khi cã 2/3 sè qu¶ chuyÓn tõ mµu xanh sang mµu n©u

thÉm.

- Chän ngµy n¾ng r¸o ®Ó thu ho¹ch.

- Khi t¸ch h¹t xong kh«ng phíi trùc tiÕp lªn s©n g¹ch hoÆc

s©n xi m¨ng mµ ph¶i ph¬i b»ng nong, cãt.

- §Ó nguéi cho vµo bao nilon b¶o qu¶n.

Kü thuËt th©m canh Võng

I. Giíi thiÖu mét sè gièng võng

1. Võng vµng: Thêi gian sinh trëng 75 - 85 ngµy, Ýt ph©n

cµnh, n¨ng suÊt ®¹t 500 - 800kg/ha.

2. Võng ®en: Thêi gian sinh trëng 90 - 100 ngµy, ph©n

cµnh nhiÒu, n¨ng suÊt ®¹t 1.000 - 1.200kg/ha.


3. Võng tr¾ng V6: Thêi gian sinh trëng 75 - 80 ngµy,

kh«ng ph©n cµnh, n¨ng suÊt ®¹t 1.400 - 1.500kg/ha.


1. Thêi vô gieo trång

- Vô Xu©n hÌ: Gieo cuèi th¸ng 3, ®Çu th¸ng 4.

- Vô HÌ thu: Gieo sau khi thu ho¹ch c©y trång vô Xu©n, thêng

cuèi th¸ng 5 ®Çu th¸ng 6.

2. §Êt trång võng

a. Chän ®Êt

- §Êt cao tho¸t níc nhanh.

- §Êt cã thµnh phÇn c¬ giíi nhÑ, çt pha.

- Kh«ng trång trªn ch©n ®Êt thêng bÞ bÖnh hÐo xanh, ®Êt

thÊp ngËp óng.

b. Lµm ®Êt vµ lªn luèng

- Cµy bõa kü , s¹ch cá, ®Êt ®¶m b¶o t¬i xèp ®ñ Èm.

- Lªn luèng réng 1 -1,2m, cao 25 - 30cm, mÆt luèng cã

h×nh lng rïa ®Ó tho¸t níc tèt.

3. Lîng gièng vµ ph¬ng ph¸p gieo.

a. Lîng gièng: 5 - 6 kg/ha

b. Ph¬ng ph¸p gieo

- Trén ®Êt bét, çt kh« chia ra nhiÒu lÇn ®Ó v·i cho ®Òu.

4. Lîng ph©n bãn cho 1 ha

T

T

Tªn ph©n Sè lîng(kg) Ph¬ng ph¸p bãn

1 V«i bét 300 - 400 Bãn lãt khi cµy bõa lµm

®Êt


2 Ph©n chuång

hoai

6000 - 8000 Bãn lãt khi lªn luèng gieo

võng

3 NPK 3:9:6 400 - 500 Bãn lãt khi lªn luèng gieo

võng

5. Ch¨m sãc võng

- Khi võng cã 2 - 3 l¸ thËt tØa c©y nhæ cá gèc.

- Khi võng cã 5 - 6 l¸ tØa c©y æn ®Þnh mËt ®é.

+ Võng kh«ng ph©n cµnh mËt ®é 35 - 40 c©y/m2

+ Võng cã ph©n cµnh mËt ®é 25 - 30 c©y/m2

- VÐt r·nh luèng vµ kh¬i th«ng m¬ng ®Ó tiªu níc tèt cho

ruéng võng.


a. S©u ¨n l¸

Gåm s©u xanh, s©u cuèn l¸, s©u khoang.

- Ph¸ ho¹i tõ khi võng 3 l¸ ®Õn qña giµ.

- BiÖn ph¸p phßng trõ

+ B¾t thñ c«ng khi mËt ®é s©u cßn Ýt.

+ Xö lý thuèc khi mËt ®é s©u qu¸ cao b»ng 1 trong çc lo¹i

thuèc: Trebon, Sherpa, Match 50EC, Peran 50EC, Polytin ... theo

híng dÉn trªn bao b×.

b. RÖp h¹i võng

- RÖp ph¸ ho¹i võng tõ khi võng 6 - 7 l¸ ®Õn ra hoa, qu¶,

c¾n l¸ xo¨n, hoa Ýt, qu¶ nhá.


+ BiÖn ph¸p canh t¸c: Gieo võng ®óng mËt ®é, bãn ph©n

c©n ®èi, vÖ sinh ®ång ruéng.


+ BiÖn ph¸p h¸o häc: Actara, Karate, Regent phun theo chØ

dÉn trªn bao b×.

c. S©u ®ôc qu¶

- S©u ph¸ ho¹i khi võng b¾t ®Çu cã qu¶ ®Õn qu¶ giµ.


Dïng thuèc Padan 95% phun khi ré bím hoÆc thêi kú

s©u non lµ hiÖu qu¶ nhÊt.

d. BÖnh h¹i võng

BÖnh thèi th©n do nÊm.

- TriÖu chøng: L¸ võng hÐo tõ tõ kh«ng ®ét ngét

+ Çc bã m¹ch trong th©n kh«ng chuyÓn mµu.

+ Th©n ë díi gèc h¬i tãp l¹i vµ cã mµu n©u thÉm.

+ Ph¸t sinh tõ lãng díi lªn cã chÊm nhá mµu ®en hoÆc

n©u thÉm.


+ BiÖn ph¸p canh t¸c: VÖ sinh ®ång ruéng, bãn ph©n c©n

®èi, lªn luèng cao tho¸t níc tèt.

+ BiÖn ph¸p ho¸ häc:

Dïng çc lo¹i thuèc §aconil, Anvil, Bavistin ... phun theo liÒu

khuyÕn ço.

* BÖnh hÐo xanh do vi khuÈn

- TriÖu chøng: L¸ võng hÐo ®ét ngét

+ M¹ch trong th©n c©y chuyÓn mµu xanh sang mµu ®en.

+ C¾t ngang gèc nhóng vµo cèc níc sau 30 gi©y cã dung

dÞch mµu tr¾ng ch¶y ra.

+ RÔ c©y: Çc m¹ch dÉn còng bÞ th©m ®en.


- BiÖn ph¸p phßng trõ: Lu©n canh c©y trång lµ biÖn ph¸p

cã hiÖu qu¶ nhÊt, bãn ph©n c©n ®èi, tho¸t níc tèt, bãn v«i bét

vµ vÖ sinh ®ång ruéng.

+ BiÖn ph¸p ho¸ häc: Cha cã thuèc ®Æc hiÖu.

+ Nh÷ng ruéng bÞ ta tiÕn hµnh nhæ bá c©y chÕt, phun

Boãc®« hoÆc r¾c v«i bét sau khi ®· thu dän ®Ó h¹n chÕ bÖnh

l©y lan.

7. Thu ho¹ch vµ b¶o qu¶n

a. Thu ho¹ch

- Khi võng l¸ gèc ®· rông, l¸ vµng, qu¶ vµng.

- Bãc ra h¹t võng lé nguyªn mµu cña gièng lµ cã thÓ thu

ho¹ch ®îc.

- Ph¬i võng vµo nong, cãt kh«ng phíi trùc tiÕp lªn s©n

g¹ch.

b. B¶o qu¶n

- Ph¬i kh«, qu¹t s¹ch cho vµo chum, v¹i, bao nilon ®Ó b¶o

qu¶n.

c. Chän võng gièng cho vô sau

- C©y võng sai qu¶ s¹ch s©u bÖnh.

- C©y võng thÊp ch©n (tõ mÆt ®Êt lªn ®Õn m¾t cã qu¶)

ta ph¬i riªng cÊt gièng cho vô sau.


Kü thuËt th©m canh mÝa

I. Mét sè gièng mÝa trång

- Nhãm gièng chÝn sím (10 - 11 th¸ng)

+ VN84-4137: N¶y mÇm ®Òu, sinh trëng nhanh, ®Ó nh¸nh

trung b×nh, chÞu óng kh¸, Ýt s©u ®ôc th©n, træ cê nhiÒu nhng

phÇn ngän kh«ng bÞ bÊc.

+ ROC1: §Î nh¸nh sím, tËp trung, tèc ®é v¬n lãng nhanh, tØ

lÖ c©y cã hoa thÊp. N¨ng suÊt trong ®iÒu kiÖn th©m canh ®¹t

60 - 80 tÊn/ha, kh¸ng bÖnh cao, chÞu h¹n tèt.

- Nhãm gièng chÝn trung b×nh (11 - 12 th¸ng).

+ ROC10: Thêi kú ®Çu sinh trëng chËm, ®Î khoÎ, thêi gian

®Î kÐo dµi, c©y nguyªn liÖu cao, chèng ®æ tèt, hay bÞ s©u

®ôc th©n, t¸i sinh lu gèc tèt.

+ F156: §Î nh¸nh sím, tËp trung, kh¶ n¨ng t¸i sinh m¹nh. MÝa

ra hoa muén, n¨ng suÊt trung b×nh 55 - 60 tÊn/ha, th©m canh

tèt ®¹t 80 - 100 tÊn/ha, chÞu ®îc h¹n, thÝch øng trªn nhiÒu lo¹i

®Êt.

+ ROC16: NÈy mÇm nhanh, tËp trung, søc ®Î kh¸, t¸i sinh

tèt ë vô 2 vµ 3. V¬n lãng nhanh, th©n to võa ph¶i, th¼ng ®øng,

chèng rÐt tèt, Ýt træ cê, Ýt bÞ s©u ®ôc th©n, nhiÔm nhÑ bÖnh

than. N¨ng suÊt 80 - 100 tÊn/ha.

- Nhãm gièng chÝn muén (12 - 13 th¸ng).

+ My 55-14: §Î nh¸nh sím, tËp trung, v¬n lãng nhanh, ®Ó

gèc trung b×nh, ra hoa m¹nh. N¨ng suÊt trung b×nh 50 tÊn/ha,


chèng chÞu tèt ®iÒu kiÖn bÊt lîi, kh¸ng bÖnh than vµ s©u ®ôc

th©n tèt. + Q§15: §Î nh¸nh trung b×nh, t¸i sinh lu gèc tèt, dÔ rông l¸,

kh¸ng bÖnh than. N¨ng suÊt 75 - 85 tÊn/ha.II. Kü thuËt trång vµ ch¨m sãcA. Kü thuËt trång míi1. Thêi vô- Vô §«ng xu©n: + Trång mÝa b»ng bÇu: ¦¬m bÇu tõ 1 - 15 /2, trång 30/12 -

15/1.+ Trång b»ng hom: Th¸ng 12 ®Õn th¸ng 3 n¨m sau.- Vô thu: Trång tõ 10/8 - 20/10

2. Chän ®Êt, lµm ®Êt, bãn ph©n

- Tríc khi trång1 - 2 th¸ng, cµy 2 lÇn s©u 30 - 40cm, bõa kü

®¶m b¶o ®Êt t¬i xèp, nhá (víi ®Êt trång l¹i ®µo ph¸ gèc ®em

®èt hoÆc dïng m¸y b¨m nhá tríc khi lµm ®Êt).

- V·i v«i bét: 500-1000kg/ha (§Êt míi khai hoang bãn thªm 25

- 30kg Basudin/ha phßng mèi).

- R¹ch hµng s©u 25 - 30cm, díi hµng cã líp ®Êt nhá xèp dµy

5 - 10cm. Hµng çch hµng 0,8 - 1,2m.

- Bãn lãt 15 tÊn ph©n chuång + 180 - 200kg §¹m urª + 300kg

Super L©n supe + 150kg Kaliclorua/ha( NÕu kh«ng cã ph©n

chuång thay b»ng 1.5 - 2 tÊn ph©n vi sinh h÷u c¬ s¶n xuÊt tõ bïn

mÝa 5:2:3 ). R¶i theo r·nh lÊp ®Êt råi míi ®Æt hom.

3. Lîng gièng vµ mËt ®é trång.

- Lîng gièng: 8 tÊn/ha (vô §«ng xu©n), 10tÊn/ha (Vô thu),

t¬ng ®¬ng kho¶ng 32.000 - 35.000 hom/ha.

- Lîng gièng trång b»ng bÇu: 3,5 - 4 tÊn/ha, t¬ng ®¬ng

kho¶ng 25.000 - 30.000 bÇu/ha.

- Kho¶ng çch vµ mËt ®é:

+ MÝa bÇu: Hµng x hµng: 1 - 1,1m, bÇu x bÇu: 0,4m.


+ Trång b»ng hom: Hµng x hµng: 1 - 1,1m. Trång hai hµng so

le hoÆc mét hµng gèi ®Çu lªn nhau. §Êt ®åi vÖ trång 2 hµng

song song. §Æt hom b»ng ph¼ng, lÊp ®Êt s©u 4 - 5cm, dÉm

chÆt nÕu ®Êt kh«.

4. Ch¨m sãc

a. Lµm cá: Sau trång 1 - 2 th¸ng cuèc ph¸ gèc, lµm s¹ch cá.

b. Bãn ph©n, vun gèc.

- Khi mÝa cã 4 - 5 l¸ bãn thóc ph©n lÇn 1vµ vun nhÑ vµo gèc.

Lîng ph©n: 900kg NPK 8:3:5 hoÆc 450kg NPK 11:1:8/ha.

(Çc lo¹i ph©n nµy ®Òu do nhµ m¸y ®êng s¶n suÊt).

- Khi mÝa kÕt thóc ®Î nh¸nh (9 - 10 l¸ gièng ng¾n ngµy, 12 -

13 l¸ gièng dµi ngµy) bãn thóc ph©n lÇn 2 vµ vun cao vµo gèc.

Lîng ph©n: 500kg NPK 8:3:5 hoÆc 300kg NPK11:1:8/ha.c. Thêng xuyªn bãc l¸ kh« vµ ®Ó l¹i trªn ruéng.

B. Xö lý vµ ch¨m sãc mÝa gèc- Sau khi thu ho¹ch ph¶i ch¾n gèc ®Ó l¹i 5 - 6 cm (mÝa vun

cao luèng ph¶i chÆt s¸t mÆt ®Êt) tr¸nh dËp n¸t.- Dän s¹ch ruéng, tr¸nh ®èt l¸ trªn ruéng. - V·i 1000kg v«i bét/ha.- Cµy xÎ hai bªn luèng, lµm ®øt rÔ giµ (gèc cha chÆt thÊp

th× ph¶i b¹t gèc).- Khi ®Êt ®ñ Èm mÇm mäc ®Òu th× bãn 10 tÊn ph©n

chuång + 1000kg NPK 8:3:5 ( NÕu kh«ng cã ph©n chuång thay b»ng ph©n vi sinh hu c¬ 5:2:3, sè lîng 1000kg/ha).

- Vun tr¶ l¹i gèc.- Bãn thóc khi mÝa kÕt thóc ®Î nh¸nh 700kg NPK 8: 3:5.- Vun cao luèng.5. Phßng trõ mét sè s©u bÖnh h¹i chÝnh.* Nhãm h¹i gèc: Gåm bä hung, Bä çnh cam….

TriÖu chøng t¸c h¹i: Ph¸t sinh g©y h¹i vµo mïa xu©n,

hÌ( th¸ng 4 - 5). S©u phµ h¹i gèc vµ mÇm mÝa phÝa díi ®èt,

nhÊt lµ mÝa lu gèc, lµm c©y hÐo vµ chÕt



+ Tríc khi trång nªn dïng Basudin 10H: 20 - 30kg/ha r¾c

vµo r¶nh råi míi ®Æt hom trång, n¬i cã nhiÒu bä hung tríc khi

vun gèc lÇn 1 r¶i thªm thuèc nµy vµo gèc råi vun ®Êt

+ Lu©n canh víi c©y trång kh¸c hay cho níc vµo ng©m 2 -

3 ngµy

* Nhãm ®©u ®ôc th©n: Gåm cã 5 lo¹i:

TriÖu chøng t¸c h¹i:

+ S©u ®ôc th©n m×nh vµng: G©y h¹i chñ yÕu vµo thêi kú

mÝa mÇm, s©u non ®ôc vµo mÇm ë díi mÆt ®Êt, lµm nân bÞ

hÐo vµ chÕt.

+ S©u ®ôc th©n 4 v¹ch: Còng h¹i mÇm, nhng h¹i mÝa c©y lµ

chÝnh. S©u ®ôc vµo th©n lµm cho mÝa dÔ g·y, ®êng ®ôc còng

t¹o cho nÊm bÖnh thèi ®á x©m nhËp.

+ S©u ®ôc th©n m×nh tr¾ng: Ph¸ h¹i mÝa c©y, ®Æc biÖt

lµ ë ®èt ngän, lµm cho ngän mÝa bÞ hÐo, l¸ xung quanh ngän

mÝa xße ra kh«ng b×nh thêng.

+ S©u ®ôc th©n m×nh hång: H¹i mÝa mÇm lµ chÝnh, khi míi

në gÆm bªn trong l¸, sau ®ã tõ bÑ l¸ ®ôc vµo ngän vµ ph¸ h¹i

®iÓm sinh trëng lµm cho nân mÝa bÞ hÐo.

+ S©u ®ôc th©n 5 v¹ch: Ph¸ h¹i khi mÝa mÇm, lµm nân bÞ

hÐo. Thêi kú v¬n lãng c©y bÞ rçng ruét. S©u ph¸ h¹i nÆng trªn

mÝa trång vô thu.


+ Trång gièng mÝa nhiÔm s©u nhÑ.

+ Dïng Basudin 10G: 20 - 30kg/ha hoÆc Padan 4G: 30kg/ha.

R·i vµo r·nh tríc khi trång hoÆc vµo luèng s¸t gèc tríc khi vun

gèc.

+ Dïng bÈy ®Ìn b¾t s©u trëng thµnh.

+ C¾t bá c©y bÞ s©u vµ lµm s¹ch cá.


+ Khi s©u non ph¸t sinh dïng Padan 4G: 0,8 kg/ha.

* Nhãm rÖp b«ng tr¾ng: Gåm rÖp b«ng tr¾ng, rÖp s¸p

hång h¹i lãng…( Nhng h¹i m¹nh nhÊt lµ rÖp b«ng tr¾ng)

TriÖu chøng t¸c h¹i:

Ph¸t sinh g©y h¹i suèt n¨m, nhng m¹nh nhÊt th¸ng 9 - 11.

RÖp non b¸m vµo ®èt mÝa trong bÑ l¸ ®Ó hót chÊt dinh d-

ìng, rÖp bµi tiÕt ra chÊt ®êng t¹o ®iÒu kiÖn cho bÖnh ph¸t

triÓn vµ kiÕn ¨n mËt cïng céng sinh víi rÖp vµ gióp rÖp ph¸t

triÓn


+ Chon hom gièng trång s¹ch rÖp, bãc l¸ vµ ng©m níc v«i tr-

íc khi trång

+ Thêng xuyªn kiÓm tra nÕu thÊy rÖp ph¸t sinh th× bãc l¸

vµ dïng tay xoa giÕt rÖp ngay tr¸nh l©y lan.

+ Bãn ph©n c©n ®èi.

+ Lµm s¹ch cá, bãc l¸ giµ kÞp thêi.

+ Dïng Trebon 10EC, Supracid 40EC 0,1 - 0,5%, Bini

58.40EC, Dibadan 95WP, Oncol 20EC… phun ít ®Ém kh¾p hai

mÆt l¸, th©n.

* BÖnh than:

TriÖu chøng t¸c h¹i: Lµm cho l¸ mÝa bÞ biÕn d¹ng thµnh

roi cong xuèng. C©y mÝa bÞ bÖnh hoµn toµn mÊt kh¶ n¨ng t¹o

dãng vµ ë gèc ®Î nhiÒu nh¸ng nhá , song mÇm nh¸ng ®Òu bÞ

bÖnh.


+ Trång gièng kh¸ng bÖnh.

+ KÞp thêi nhæ bá vµ tiªu huû c©y mÝa bÞ bÖnh.

+ Dïng thuèc Tilt250ND pha víi níc nång ®é 0,2%, nhóng

hom mÝa 5 phót tríc khi trång.

* BÖnh gØ s¾t:


TriÖu chøng t¸c h¹i: BÖnh tËp trung trªn l¸ b¸nh tÎ vµ l¸ giµ

ë c¶ 2 mÆt, ®Çu tiªn lµ vÕt ®èm dµi cã mµu vµng trong, sau

®ã vÕt bÖnh cã d¹ng h×nh trô, mµu n©u huyÕt, sê tay trªn l¸

thÊy gå ghÒ vµ dÝnh bét mµu vµng.


+ Bãn ph©n c©n ®èi, ch¨m sãc c©y tèt.


+ Dïng Tilt 250ND lîng 1 - 1,5lÝt/ha

* Thèi ngän:

TriÖu chøng t¸c h¹i: G©y h¹i trªn l¸ non, lµm cho phiÕn l¸

bÞ dÞ h×nh. BÞ nÆng th× gèc phiÕn l¸ ng¾n l¹i, phiÕn l¸ kh«ng

xoÌ ra b×nh thêng, ®ät bÞ chÕt thèi, ngöi cã mïi khã chÞu vµ cã

bôi phÊn mµu hång nh¹t.BiÖn ph¸p phßng trõ:+ Trång gièng kh¸ng bÖnh.+ Thêi kú mÝa v¬n lãn c¾t tiªu huû l¸ bÖnh.+ Dïng Booc®« hoÆc Sulph¸t ®ång + v«i + ®Êt r¾c vµo

ngän (Tû lÖ 10:40:50)III. Chu kú lu©n canh- §Êt tèt: Chu kú 5 n¨m: 1 t¬ + 3 gèc + 1 lu©n canh.- §Êt ®åi vÖ ®é dèc150: Chu kú 4 n¨m: 1 t¬ + 2 gèc + lu©n

canh.IV. Thu ho¹ch:C¨n cø vµo ®Æc tÝnh cña gièng mÝa ®Ó ®Þnh thêi gian

thu ho¹ch thÝch hîp ®¶m b¶o n¨ng suÊt cao vµ ®é ®êng lín.

Kü thuËt th©m canh chÌ


I. Giíi thiÖu mét sè gièng chÌ:

- Gièng PH1: N¨ng suÊt cao, ®¹t 15 - 20 tÊn/ha, søc

chèng chÞu tèt, chÊt lîng trung b×nh.

- Gièng LDP1: N¨ng suÊt vµ chÊt lîng kh¸, søc chèng

chÞu tèt, thÝch øng réng. NÕu ch¨m sãc tèt n¨ng suÊt ®¹t 10

tÊn/ha, chÕ biÕn chÌ ®en chÊt lîng tèt, mét sè vïng cã thÓ

chÕ biÕn ®îc chÌ xanh.

- Gièng LDP2: N¨ng suÊt vµ chÊt lîng tèt, dïng chÕ biÕn

chÌ ®en. Lµ gièng trång tèt nhÊt hiÖn nay cho vïng nãng h¹n.Ngoµi ra cßn cã mét sè gièng chÌ chÊt lîng tèt nh: chÌ TuyÕt

San, Hïng §Ønh B¹ch, Keo am TÝch. Phï hîp víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu l¹nh, cã ®é cao so víi mÆt biÓn trªn 800m.

II. Ph¬ng ph¸p nh©n gièng chÌ

- Cã 2 ph¬ng ph¸p nh©n gièng chÌ

+ Nh©n gièng b»ng h¹t ( Ph¬ng ph¸p nµy Ýt dïng)

+ Nh©n gièng b»ng d©m cµnh (HiÖn nay chñ yÕu dïng ph-¬ng ph¸p nµy)

- Tiªu chuÈn c©y gièng

+ Thêi gian trong vên ¬m tõ 8 - 12 th¸ng tuæi.

+ ChiÒu cao c©y trªn 20cm, cã 6 - 8 l¸ thËt, l¸ cã mµu xanh vµng s¸ng.

+ §êng kÝnh gèc 3 - 5mm.+ Th©n mµu n©u trªn 1/2, s¹ch s©u bÖnh. C©y ®îc bÊm

ngän tríc khi xuÊt vên 7 - 10 ngµyIII. Kü thuËt trång vµ ch¨m sãc 1. Thêi vô Cuèi th¸ng 8 ®Õn hÕt th¸ng 102. ThiÕt kÕ vên chÌ- L« chÌ nªn bè trÝ 1 - 2 ha. Hµng chÌ kh«ng qu¸ 200m,

hµng chÌ thiÕt kÕ theo ®êng b×nh ®é.- ThiÕt kÕ vên chÌ cÇn chó ý ®Õn vÊn ®Ò quy ho¹ch giao

th«ng, thuû lîi...


+ §êng chÝnh: Nãi liÒn trung t©m víi c¬ së s¶n xuÊt mÆt ®-

êng réng 5 - 6 m, 2 bªn ®êng trång c©y vµ ®µo r·nh tho¸t níc.

+ §êng liªn ®åi, liªn l«: Nèi trôc chÝnh víi çc ®åi hoÆc gi÷a

çc ®åi víi nhau, ®êng réng 4 - 5 m. §©y lµ ®êng dïng ®Ó chë

ph©n bãn , thuèc trõ s©u, mÐp ngoµi ®êng trång c©y lÊy gç hoÆc

c©y ¨n qu¶.

+ §êng liªn ®åi, quanh ®åi: Nèi liÒn ®êng liªn ®åi lªn

®Ønh ®åi, ®êng réng 3 - 4m.

+ §êng l«: Trong l« chÌ cø çch tõ 150 - 200m lµm ®êng réng

20 - 25cm ®Ó tiÖn ch¨m sãc vµ thu ho¹ch.

- ThiÕt kÕ ®ai rõng phßng hé cã t¸c dông gi¶m tèc ®é giã,

lµm t¨ng Èm ®é kh«ng khÝ, chèng xãi mßn, c¶i t¹o ®Êt, h¹n chÕ sù

l©y lan cña s©u bÖnh h¹i.

- Cø 200 - 500m bè trÝ mét ®ai rõng ch¾n híng giã chÝnh

réng 5- 10m.

3. Chän ®Êt, lµm ®Êt vµ bãn ph©n

- Chän ®Êt cã ®é dèc 8 - 10 0 cã tÇng canh t¸c dÇy.

- Cµy s©u lµm s¹ch cá gèc c©y vµ ®¸ ngÇm (hoÆc cuèc lËt)

r¹ch hµng s©u 20 - 30cm, réng 50 - 60cm, hoÆc ®µo hè 25 x

20cm.

- Bãn lãt ph©n cho 1 ha: + Ph©n h÷ u c¬ : 25 - 30 tÊn

+ L©n supe :500 - 600kg

+ V«i bét: 800 - 1000kg

- Trén ®Òu víi líp ®Êt mÆt cho vµo hè lÊp tríc khi trång 1

th¸ng.

4. Çch trång

- Trång víi kho¶ng çch : 1,2 - 1,3m x 0,35 - 0,4m, mËt ®é

16.000 - 18.000 c©y/ha.


- Çch trång : §µo l¹i hè réng 25cm, s©u 20 cm, kho¶ng çch

®· ®Þnh s½n -> Bãc tói PE, gi÷ nguyªn bÇu ®Êt -> §Æt bÇu ->

LÊp ®Êt chÌn chÆt xung quanh ->Tñ r¸c theo r¹ch hµng réng

40cm ->Tíi níc .5. Ch¨m sãc c©y thêi kú kiÕn thiÕt c¬ b¶n

a. Trång dÆm Sau trång 1 - 3 th¸ng kiÓm tra ®Ó trång dÆm. b. Lµm cá Hµng n¨m ph¶i xíi x¸o lµm cá 2 lÇn xung quanh gèc chÌ

vµo th¸ng 1 - 2 vµ th¸ng 8 - 9. c. Trång xen: Trång xen c©y l¹c, ®Ëu... hoÆc c©y ph©n xanh. d. Trång c©y bãng m¸t

Çch 4 hµng chÌ trång 1 hµng c©y bãng m¸t, c©y çch c©y 8 - 10m, 1 ha trång kho¶ng 120 - 150 c©y nh muång ®en, muång l¸ nhän...

e. Bãn ph©n ®¬n cho 1 ha

Lo¹i chÌ

Tuæi chÌ

Lo¹i

ph©n

Lîng ph©n

(kg)

Thêi gian

(th¸ng)Ph¬ng ph¸p bãn

Tuæi 1 §¹m urª

Kali

clorua

65

50

3 - 4

3 - 4

Trén ®Òu,bãn vµo r·nh

s©u 6-8cm, çch gèc 25-

30cm, lÊp kÝn

Tuæi 2 §¹m urª

Kali

clorua

130

70

3 - 4 vµ 8

- 9

3 - 4 vµ 8

- 9

Trén ®Òu, bãn vµo r·nh

s©u 6-8cm, çch gèc 25-

30cm, lÊp kÝn

§èn t¹o

h×nh lÇn

1 (2 tuæi)

H÷u c¬

L©n

supe

15000 -

20000

600

11 - 12

11 - 12

Trén ®Òu, bãn r¹ch s©u

15-20cm, çch gèc 30 -

40cm, lÊp kÝn

Tuæi 3 §¹m urª 130 3 - 4 vµ 6 Trén ®Òu, bãn vµo r·nh


Kali

clorua

100 - 7

3 - 4 vµ 6

- 7

s©u 6-8cm, çch gèc30-

40cm, lÊp kÝn

f. §èn t¹o h×nh

Khi cã 70% sè c©y cao 65 - 70cm, ®êng kÝnh gèc 1cm trë lªn

th× ®èn t¹o h×nh

- §èn lÇn 1 vµo 2 tuæi: Çch mÆt ®Êt 12 - 15 cm (th©n

chÝnh), 30 - 35 cm (cµnh)

- §èn lÇn 2 vµo tuæi 3: Çch mÆt ®Êt 30- 35cm th©n

chÝnh, 40-45cm (cµnh).

6. Ch¨m sãc c©y ë thêi kú kinh doanh.

a. Lµm cá.

- Vô §«ng xu©n: Cµy gi÷a hµng s©u 10cm, xíi x¸o s¹ch

cá lÊp ph©n h÷u c¬ vµ çc cµnh sau ®èn.

- Vô HÌ thu: Cµy gi÷a hµng s©u 5cm, ®µo gèc c©y d¹i.

b. Tíi níc: CÇn 200m3 ( h¹n dµi), 100m3 (h¹n trung b×nh),

50m3 (h¹n ng¾n)/ha

c. Tñ r¸c: c©y ph©n xanh vµo gèc dµy 10 cm, réng 50 -

60cm.

d. Trång c©y bãng m¸t

e. Bãn ph©n.

+ Bãn 20 - 25 tÊn ph©n chuång + 550 - 650 kg L©n

supe/ha. (3 n¨m/1lÇn).

+ Bãn §¹m urª, L©n supe, Kali clorua nh sau:

* N¨ng suÊt chÌ < 6 tÊn/ha: Bãn 170 – 260kg §¹m urª + 240

- 360kg Kali.


Chia ®Òu thµnh 3 - 4 lÇn ®Ó bãn, trong thêi gian tõ th¸ng

1- 9.

* N¨ng suÊt chÌ 6 - 10 tÊn/ha: Bãn 260 – 360kg §¹m urª + 360 -

485kg Kali clorua.

Chia ®Òu thµnh 3 - 5 lÇn ®Ó bãn, trong thêi gian tõ th¸ng

1- 10.

* N¨ng suÊt chÌ >10 tÊn/ha: bãn t¨ng §¹m urª lªn 3 - 4 lÇn. Kali

clorua 2 - 2,5 lÇn

L©n supe 1,5 - 2 lÇn. (so víi n¨ng suÊt chÌ < 6 tÊn/ha).

+ Hµng n¨m bãn thªm 10 - 20 kg MgO/ha

f. Kü thuËt ®èn chÌ

+ §èn phít: §èn hµng n¨m (Thêi vô ®èn 15/11 - 1) vÕt ®èn

n¨m sau cao h¬n n¨m tríc 3 - 5 cm. Khi vÕt ®èn díi cïng cao

70cm so víi mÆt ®Êt th× chØ ®èn cao h¬n 1cm.

+ §èn löng: Khi vÕt ®èn cao 90cm so víi mÆt ®Êt (20

n¨m), chÌ nhiÒu cµnh t¨m, bóp nhá, n¨ng suÊt gi¶m th× ®èn

löng çch mÆt ®Êt 60 - 65cm. HoÆc chÌ cã n¨ng suÊt cao nhng

c©y cao qu¸ th× ®èn çch mÆt ®Êt 70 -75cm.

+ §èn ®au: Khi c©y sinh trëng kÐm, u buíu, n¨ng suÊt

gi¶m th× ph¶i ®èn ®au çch mÆt ®Êt 40 -45cm. VÕt ®èn

ph¼ng v¸t vµo phÝa trong.

+ §èn trÎ l¹i: Vên chÌ giµ, c»n cçi, ®· ®èn ®au nhiÒu lÇn

th©n c©y bÞ s©u bÖnh ph¸ ho¹i n¨ng suÊt gi¶m th× ®èn trÎ l¹i

çch mÆt ®Êt 10 -15cm. - Thêi vô ®èn: Tõ th¸ng 12 ®Õn hÕt th¸ng 1, tríc khi ®èn

cÇn bãn ph©n.7. Phßng trõ tæng hîp s©u bÖnh h¹i chÌa. S©u h¹i bóp vµ l¸ chÌ.


+ Bä xÝt muçi: H¹i tõ th¸ng 8 - 12, lµm cho bóp chÌ cong queo

vµ ®en thui.

+ RÇy xanh: H¹i tõ th¸ng 3 - 5 vµ 9 - 10, lµm cho bóp chÌ

c»n l¹i, cã mµu vµng, mÐp l¸ cong lªn. NÕu bÞ h¹i nÆng, chãp l¸

bÞ kh« cã mµu th©m ®en vµ lan dÇn xuèng hai bªn mÐp l¸.

+ Bä trÜ: H¹i tõ th¸ng 6 - 9 lµm cho bóp chÌ bÞ biÕn d¹ng

cong queo, gißn dÔ g·y, h¹i nÆng th× l¸ non bÞ rông.

+ S©u chïm vµ s©u rãm:

+ NhÖn ®á n©u: H¹i tõ th¸ng 2 - 5 vµ th¸ng 9 - 11.

+ NhÖn ®á vµng: H¹i tõ th¸ng 5 - 6.

BiÖn ph¸p phßng trõ: VÖ sinh n¬ng chÌ s¹ch sÏ, xíi x¸o trõ

nhéng, ph¸t quang nh÷ng c©y ký chñ nh: c©y mua, æi, gioi,…

Bãn ph©n c©n ®èi, h¸i chÌ triÖt ®Ó, trång c©y bãng m¸t. §iÒu

chØnh thêi gian ®èn chÌ ®Ó khi nÈy chåi lÖch víi thêi gian rÇy

ph¸t sinh. Lîi dông nh÷ng thiªn ®Þch cã lîi, dïng ¸nh s¸ng m¹nh

®Ó bÈy s©u, rÇy. Dïng thuèc Padan, Actara, Regent, Trebon,

Confido 700WG, Admire 050EC…HiÖn nay ®Ó s¶n xuÊt chÌ an

toµn cÇn sö dông thuèc BVTV cã nguån gèc tõ th¶o méc nh SH -

01 ®Ó diÖt s©u, ®Æc biÖt hiÖu qu¶ ®èi víi Bä çnh t¬ 100%,

RÇy xanh 74%.

b. BÖnh h¹i chÌ:

+ BÖnh phång l¸ chÌ: BÖnh ph¸t sinh m¹nh vµo thêi kú

th¸ng 3 - 5 vµ th¸ng 9 - 10. Lµm cho mÆt trªn cña l¸ cã vÕt lâm

tr¾ng bãng, mÆt díi phång lªn nh vÕt báng vµ bÞ phñ líp nÊm

máng mÞn mµu x¸m tro hoÆc tr¾ng.

BiÖn ph¸p phßng trõ: Ch¨m sãc n¬ng chÌ tèt, lµm s¹ch cá,

bãn Kali tõ vô Xu©n, nhÆt bá çc cµnh bÞ bÖnh. BÞ nÆng th×

nªn ®èn ®au hoÆc ®èn phít, thêi gian ®èn ®iÒu chØnh cho

phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t sinh bÖnh ë vïng ®ã. Dïng thuèc ho¸


häc: Boocdo 1% hoÆc Sunphat ®ång 1% phun ®Òu kh¾p t¸n

chÌ. Phun kÐp 2 lÇn çch nhau 7 - 10 ngµy.Chó ý: Kh«ng phun thuèc ho¸ häc ®Þnh kú mµ theo ®iÒu

tra, dù b¸o khi s©u bÖnh míi ph¸t sinh. Dïng thuèc theo ®óng chØ dÉn. Tríc khi thu ho¹ch 15 ngµy kh«ng ®îc phun thuèc.

V. Thu ho¹nh vµ b¶o qu¶na. H¸i chÌ trong thêi kú kiÕn thiÕt c¬ b¶n.- ChÌ tuæi 1: Tõ th¸ng 10 bÊm ngän nh÷ng c©y cao 60cm

trë lªn.

- ChÌ tuæi 2: BÊm ngän nh÷ng c©y cao > 65cm. b. H¸i t¹o h×nh sau ®èn.+ Sau ®èn lÇn 1: §ît ®Çu h¸i çch mÆt ®Êt 40 - 46cm,

nh÷ng ®ît sau h¸i h¸i chõa 2 l¸ vµ l¸ ç.

+ Sau ®èn lÇn 2: §ît ®Çu h¸i cao h¬n chÌ ®èn lÇn 1

kho¶ng 5 - 15 cm h¸i 1t«m + 2 l¸, çc ®ît sau h¸i chõa b×nh

thêng nh chÌ ®èn lÇn 1.

c. H¸i chÌ kinh doanh

- H¸i 1 t«m + 2 - 3 l¸ non, h¸i khi trªn t¸n cã 30% sè bóp ®ñ tiªu chuÈn, 10 - 15 ngµy h¸i 1 løa.

- H¸i ë vô Xu©n: H¸i chõa 2 l¸ vµ l¸ ç t¹o t¸n b»ng, nh÷ng bóp cao h¬n mÆt t¸n th× h¸i s¸t l¸ ç.

- H¸i víi vô HÌ thu: H¸i chõa 1 l¸ vµ l¸ ç ®Ó t¹o t¸n, nh÷ng bóp cao h¬n mÆt t¸n th× h¸i s¸t l¸ ç.

- H¸i vô Thu ®«ng: Th¸ng 11 h¸i chõa l¸ ç, th¸ng 12 h¸i c¶ l¸ ç..

d. H¸i chÌ ®èn ®au: §ît ®Çu h¸i 1 t«m + 2 - 3 l¸ non, ®Ó chõa 3 - 4 l¸ + l¸ ç.

e. Ph©n lo¹i phÈm cÊp chÌ t¬i.

C¨n cø vµo tû lÖ träng lîng thµnh phÇn b¸nh tÎ trong ®ät chÌ ®Ó x¸c ®Þnh phÈm cÊp chÌ.

- ChÌ lo¹i A tõ 0 - 10% b¸nh tÎ, l¸ giµ

- ChÌ lo¹i B tõ 11 - 20% b¸nh tÎ, l¸ giµ


- ChÌ lo¹i C tõ 21 - 30% b¸nh tÎ, l¸ giµ

- ChÌ lo¹i D tõ 31 - 40% b¸nh tÎ, l¸ giµ

f. B¶o qu¶n

Sau thu ho¹ch ph¶i vËn chuyÓn vÒ nhµ m¸y chÕ biÕn ngay.

Dïng sät hoÆc thïng gç ®Ó vËn chuyÓn chÌ tr¸nh dËp n¸t. Trong lóc

chê chÕ biÕn nªn r¶i chÌ trªn nÒn g¹ch, xi m¨ng s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t,

líp chÌ dµy tõ 20 - 30cm, çch 2 - 3 giê ®¶o 1 lÇn.

Kü thuËt th©m canh cµ phª catimor

I. Ph¬ng ph¸p nh©n gièng

- Cã 2 ph¬ng ph¸p nh©n gièng:

+ Nh©n gièng b»ng h¹t

+ Nh©n gièng b»ng ph¬ng ph¸p ghÐp cµnh

- C©y gièng khi ®em ra trång ph¶i ®¹t tiªu chuÈn sau:

+ §èi c©y gièng trång tõ h¹t: Tuæi c©y ®¹t 6 - 8 th¸ng, cã 5 - 7

l¸ thËt, chiÒu cao c©y ( kÓ tõ mÆt bÇu) 25 - 30cm, c©y mäc th¼ng

®øng, mµu l¸ xanh ®Ëm. §êng kÝnh gèc th©n ®¹t 3 - 4mm, c©y

kh«ng cã dÞ tËt, kh«ng s©u bÖnh vµ ®îc huÊn luyÖn díi ¸nh s¸ng

hoµn toµn 10 - 15 ngµy tríc lóc trång.

+ §èi víi c©y ghÐp: Ngoµi tiªu chuÈn trªn c©y ghÐp ph¶i cã Ýt

nhÊt 1 cÆp l¸ thËt trë lªn, chåi ghÐp cao 10cm.


1. Thêi vô:

- Vô Xu©n: Th¸ng 3 - 4.


- Vô Thu: Th¸ng 8 - 9 (Chñ yÕu).

2. ThiÕt kÕ vên c©y:

NÕu khu ®Êt cã diÖn tÝch lín, ®Þa h×nh Ýt ph©n çch nªn

thiÕt kÕ thµnh vên réng 10 - 15ha, chiÒu dµi vên thiÕt kÕ theo

®êng ®ång møc. Trong mçi vên chia thµnh tõng l« réng 1ha (50

x 200m).

NÕu khu ®Êt hÑp, ®Þa h×nh ph©n c¾t m¹nh th× chia l« theo

®êng ph©n c¾t ®Þa h×nh.

- Xung quanh cã ®êng vËn chuyÓn réng 4 - 5m.

- Gi÷a çc l« tuú theo ®Þa h×nh mµ thiÕt kÕ ®êng ph©n

bè theo ®êng ®ång møc réng 2 - 3m.

- Trång cµ phª theo kiÓu nanh sÊu, trång çc b¨ng c©y

chèng xãi mßn.

3. Chän ®Êt, ®µo hè, bãn ph©n.

- §Êt trång cµ phª ph¶i tèt cã tÇng ®Êt dÇy trªn 60cm, t¬i

xèp, dÔ tho¸t níc.

NÕu trång l¹i trªn ®Êt ®· trång cµ phª cÇn trång c©y c¶i

t¹o ®Êt 2 - 3 n¨m. §Êt chu kú tríc trång cµ phª bÞ bÖnh thèi rÔ

th× cÇn lu©n canh víi c©y trång kh¸c. NÕu ®Êt bÞ tho¸i ho¸

th× ph¶i cµy s©u >20cm ph¶i gieo c©y ph©n xanh.

- Truíc khi trång 1 th¸ng ph¶i hoµn thµnh c«ng viÖc: §µo hè

víi kÝch thíc 40 x 40 x 50cm, bãn lãt 10 - 15kg ph©n chuång +

0,3kg ph©n L©n supe nung ch¶y + 0,2kg v«i bét cho 1 hè vµ

lÊp hè.

4. Çch trång

- Trång víi kho¶ng çch 2 x 1m ®¶m b¶o mËt ®é 5.000

c©y/ha.


- Khi trång ph¶i trén ®Êt vµ ph©n trong hè 1 lÇn n÷a. Sau

®ã ®µo hè nhá gi÷a hè réng 20cm, s©u 30cm, xÐ tói bÇu ->

c¾t rÔ cäc cong -> ®Æt c©y th¼ng, mÆt bÇu ®Æt çch mÆt

®Êt 3cm -> lÊp ®Êt ngang mÆt bÇu -> lµm bån -> tñ r¬m r¹

vµo gèc dµy 5 - 10cm, çch gèc 5 - 10cm -> Che tóp vµo mïa

§«ng cao çch ®Ønh c©y 10 - 15cm kÝn híng §«ng b¾c, hë 1/4

phÝa T©y nam.

5. Ch¨m sãc

a. Trång dÆm: Sau trång 15 ngµy kiÓm tra thÊy c©y chÕt

th× trång dÆm kÞp thêi.

b. Lµm cá: Lu«n xíi x¸o lµm s¹ch cá, tñ gèc gi÷ Èm cho c©y.

Nh÷ng n¬i khã lµm cã thÓ dïng thuèc trõ cá.

c. Trång xen: Trong thêi kú kiÕn thiÕt c¬ b¶n cÇn trång

xen çc c©y hä ®Ëu ®Ó t¨ng ®é mïn cho ®Êt.

d. Trång c©y che bãng:

Trång c©y che bãng l©u dµi nh keo dËu, c©y dÇu trÈu víi

kho¶ng çch 10 x 10 m/c©y. ë thêi kú kinh doanh t¸n c©y che bãng

ph¶i cao çch t¸n cµ phª 2,5 - 3m.

e. Ph©n bãn (kg/ha)

Tuæi cµ phª Çch bãn


Lo¹i

ph©n

N¨m

thø 1

N¨m

thø 2

N¨m

thø 3

trë ®i

§¹m urª 150 -

250

350 -

400

550 - 600 Th¸ng 2:30%§¹m urª+ 30%Kali

clorua

Th¸ng 6:40%§¹m urª + 40%Kali

clorua

Th¸ng 11: 30%§¹m urª,kali clorua +

100% L©n supe + Ph©n H/C

L©n supe 450 -

500

550 -

750

800 -

1000

Kali

Clorua

100 -

150

300 -

350

450 - 500

H÷u c¬ 25 000 30 000 50 000

- NÕu dïng ph©n NPK lo¹i 8 : 4 : 8 th× bãn víi sè lîng

nh sau:

N¨m thø 1: 1000kg NPK + 80 kg §¹m urª + 300 L©n supe.

N¨m thø 2: 2000kg NPK + 250 L©n supe.

N¨m thø 3: 3000kg NPK + 250 L©n supe + 100 kg kali

clorua.

Çch bãn nh ph©n ®¬n

- Riªng n¨n trång míi: sau trång 2 -3 th¸ng bãn 25 - 30g §¹m

urª vµ 25 -30g Kali clorua cho 1 hè.

f. T¹o h×nh, tØa cµnh vµ ca ®èn phôc håi.

- T¹o h×nh c¬ b¶n: Xu thÕ hiÖn nay chØ ®Ó mçi c©y mét

th©n chÝnh, ph¶i thêng xuyªn c¾t çc chåi vît.

- T¹o h×nh nu«i qu¶: Sau vô thu ho¹ch tiÕn hµnh c¾t çc

cµnh c¬ b¶n s¸t mÆt ®Êt (çch mÆt ®Êt 20 - 25 cm), cµnh cÊp

1 qu¸ yÕu, çc cµnh thø cÊp mäc s¸t th©n chÝnh, cµnh s©u


bÖnh, çc cµnh giµ cçi ®· cho qu¶ nhiÒu n¨m. VÆt chåi vît tõ

gèc, th©n chÝnh vµ trªn ®Ønh ngän.

- T¹o h×nh ®au: Qua nhiÒu n¨m kinh doanh vên c©y cµ

phª n¨ng suÊt gi¶m cÇn t¸i t¹o l¹i khung t¸n míi. Sau khi thu ho¹ch

xong c¾t tÊt c¶ çc cµnh ë ®o¹n xa th©n chÝnh 15 - 20cm theo

chiÒu ng¾n dÇn vÒ ®Ønh t¸n. sau ®ã cÇn xíi x¸o vµ bæ sung

ph©n h÷u c¬.

- Ca ®èn phôc håi: Khi vên c©y giµ cçi, n¨ng suÊt gi¶m h¼n

(n¨m thø 9). Ph¶i t¸i t¹o l¹i khung t¸n míi b»ng çch:

Sau vô thu ho¹ch tiÕn hµnh:

+ Ca th©n çch mÆt ®Êt 25 - 30cm, vÕt ca ph¼ng, v¸t 1 gãc

450.

+ TØa cµnh c©y che bãng ®Ó ¸nh s¸ng lät vµo 60 - 70%.

+ R¶i 500 - 1000kg v«i bé/1ha vµo gi÷a hµng xíi trén ®Êt vµ

vun gèc.

+ Çc gèc chÕt th× ®µo bá vµ bãn 5 - 10kg ph©n h÷u c¬ +

0,2 - 0,3kg L©n supe/hè -> trång dÆm.

+ Sau ca ®èn 1 - 2 th¸ng chän vµ gi÷ l¹i 4 - 5 chåi to khoÎ. Khi

çc chåi cao 25 - 30cm chän vµ gi÷ l¹i 2 chåi. VÆt chåi vît ph¸t sinh

trªn çc chåi gi÷ l¹i.

+ §Çu mïa ma tiÕn hµnh bãn ph©n theo ®Þnh lîng.

+ Gieo çc c©y hä ®Ëu.

+ Khi c©y cao 1,6 - 1,7m tiÕn hµnh t¹o tØa nh chu kú ®Çu.

g. Phßng trõ s©u bÖnh.

+ S©u ®ôc th©n: G©y h¹i trªn c©y cµ phª n¨m thø 3 trë ®i,

lµm l¸ hÐo vµng, th©n dÔ g·y. Ph¸ h¹i th¸ng 3 - 4 vµ th¸ng 10 - 11.

BiÖn ph¸p phßng trõ: Dïng biÖn ph¸p tæng hîp, ch¨m sãc c©y

tèt cµnh l¸ ph¸t triÓn c©n ®èi, trång c©y che bãng phï hîp, thu gom


c©y bÞ s©u ®em ®èt, trång mËt ®é dµy. Dïng thuèc Supracid

40EC 0,5% + dÇu Diezel 0,5% hoÆc Diazinol EC 0,25% + dÇu

diezen 0,5%, quÐt hoÆc phun lªn th©n c©y. Dïng hçn hîp thuèc

Supracid hay Sumithion nhµo víi ®Êt sÐt + ph©n tr©u bß t¬i quÐt

lªn th©n cµnh phÇn ho¸ gç.

+ S©u tiÖn vá: G©y h¹i giai ®o¹n kiÕn thiÕt c¬ b¶n lµm c©y

hÐo vµng vµ chÕt. Sau khi ®Î trøng s©u non ph¸ ho¹i tõ th¸ng 3 trë

®i.

BiÖn ph¸p phßng trõ: Dïng çc lo¹i thuèc nh s©u ®ôc th©n

phun vµ quÐt lªn th©n vµo th¸ng 1 vµ 5, phun kÐp.

+ RÖp h¹i rÔ: G©y h¹i tõ th¸ng 5 trë ®i.

BiÖn ph¸p phßng trõ: thêng xuyªn kiÓm tra gèc thÊy 30 con/gèc

th× xö lý: Bíi ®Êt xung quanh gèc d¹ng phÔu çch gèc s©u 10cm.

Dïng çc lo¹i thuèc: Basudin, Subatox, Bassa nång ®é 0,2% + 1%

dÇu diezel tíi mçi gèc 0,5 - 1lÝt råi lÊp ®Êt l¹i. HoÆc dïng thuèc bét

hay h¹t nh Bam, Sumithion, Furadan 20g/gèc. Chó ý kiÕn vµ níc

ch¶y lµ nguån l©y lan.

+ RÖp v¶y xanh, rÖp v¶y n©u: G©y h¹i vµo mïa kh« trªn cµ phª

kiÕn thiÕt c¬ b¶n vµ n¨m ®Çu kinh doanh.

BiÖn ph¸p phßng trõ: Lµm s¹ch cá, c¾t bá cµnh ch¹m ®Êt, dïng

thuèc B58, Subatox, Suthrathion nång ®é 0,2% phun kÐp 2 lÇn çch

nhau 7 - 10 ngµy.

+ Mät ®ôc cµnh: Ph¸t triÓn ®Çu mïa kh«, ®ôc lç nhá bªn díi

cµnh lµm cµnh hÐo chÕt.

HiÖn cha cã thuèc phßng trõ hiÖu qu¶, nªn ph¶i ph¸t hiÖn kÞp

thêi vµ c¾t bá cµnh bÞ mät.

+ Mät ®ôc qu¶:


BiÖn ph¸p: CÇn vÖ sinh ®ång ruéng, thu ho¹ch qu¶ kÞp thêi,

nhÆt ®èt hÕt qu¶ kh« trªn cµnh tr¸nh l©y lan. Dïng thuèc Thiodan

0,25% phun vµo giai ®o¹n qu¶ ®· giµ.

+ BÖnh gØ s¾t: BÖnh tÊn c«ng phÝa díi mÆt l¸ vÕt bÖnh cã

mµu vµng da cam, xuÊt hiÖn vµo ®Çu mïa ma, ph¸t triÓn m¹nh vµo

cuèi mïa ma.

BiÖn ph¸p phßng trõ: Sö dông gièng kh¸ng bÖnh, lo¹i bá c©y

con bÞ bÖnh, ghÐp nèi ngän nh÷ng c©y bÞ bÖnh nÆng trªn vên

s¶n xuÊt. Phun Tilt, Boocdo, Bayleton nång ®é 0,1% hay Anvil 0,2%,

phun 0,5 - 1 lÝt/c©y vµo díi mÆt l¸ khi c©y cã 10% l¸ bÞ bÖnh phun

2 - 3 lÇn çch nhau 1 th¸ng. Bãn ph©n ®Çy ®ñ vµ t¹o h×nh th«ng

tho¸ng.

+ BÖnh kh« cµnh, kh« qu¶: BÖnh t¹o ra nh÷ng vÕt lâm n©u

lµm cµnh, qu¶ kh« dÇn (haBÖnh nµy thêng bÞ ë vên thiÕu dinh d-

ìng).

BiÖn ph¸p phßng trõ: Trång c©y che bãng hîp lý, bãn ph©n c©n

®èi ®Çy ®ñ, c¾t bá cµnh mang bÖnh. Dïng thuèc Derosal 0,2%,

Carbenzin 0,2%, Tilt 0,1%, Bumper 0,1%, Topsin 0,1%, phun khi xuÊt

hiÖn vÕt bÖnh ®Çu tiªn, phun 2 - 3 lÇn çch nhau 20 - 30 ngµy.

+ BÖnh lë cæ rÔ:

BiÖn ph¸p phßng trõ : Trong vên ¬m tr¸nh Èm qu¸ ®iÒu chØnh

¸nh s¸ng thÝch hîp nhæ bá c©y bÞ bÖnh. Dïng thuèc Validacin 2%,

Bendazal 0,2%. Trªn vên s¶n xuÊt kh«ng ®îc ®äng níc, qu¸ tr×nh

ch¨m sãc kh«ng g©y vÕt th¬ng ë rÔ, tiªu huû c©y bÞ bÖnh nÆng.

Dïng Benlate 0,5% vµ Validacin 3% tíi vµo gèc bÞ bÖnh 1 - 2 lÝt /

c©y, tíi 2 - 3 lÇn çch nhau 15 ngµy.

+ BÖnh thèi rÔ: Lµ bÖnh rÊt nguy hiÓm v× g©y chÕt hµng lo¹t,

hiÖn cha cã thuèc ®Æc trÞ. BÖnh do nÊm vµ truyÕn trïng kÕt hîp

g©y h¹i. C©y bÞ bÖnh sinh trëng chËm, Ýt ph©n cµnh thø cÊp, l¸ cã


mµu vµng, cæ rÔ bÞ thèi. Cµphª ë thêi kú KTCB bÞ nghiªm trong

h¬n thêi kú KD

BiÖn ph¸p phßng trõ: Trång gièng s¹ch bÖnh, thêng xuyªn kiÓm

tra vên ph¸t hiÖn c©y bÞ bÖnh sím ®µo c©y vµ toµn bé rÔ ®em

®èt. Vïng bÖnh tíi Benlate hay Benrazol 0,5% tíi 5lÝt/gèc 2 - 3 lÇn

çch nhau 15 ngµy. Bãn ph©n ®Çy ®ñ, t¨ng cêng bãn ph©n hu c¬,

h¹n chÕ xíi x¸o trong vên c©y bÞ bÖnh. Cã thÓ trång xung quanh

gèc cµphª b»ng c©y cóc v¹n thä, rÔ c©y nµy tiÕt ra chÊt cã thÓ

tiªu diÖt vµ xua ®uæi tuyÕn trïng.

III. Thu ho¹ch chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n

1. Thu ho¹ch: Tríc thu ho¹ch cÇn gi m ®Þnh (qu¶ gÇn chÝn vµo

th¸ng 8 - 9).

- Thu ho¹ch nhanh gän , ®óng ®é chÝn.

- Thu ho¹ch tõng l« 1, h¸i hÕt qu¶ chÝn, h¸i tõng qu¶, tr¸nh

tuèt Èu, tr¸nh lµm g·y cµnh.

- TØ lÖ qu¶ kh«, xanh cho phÐp 3% ë ®Çu vô vµ gi÷a vô, 15%

cuèi vô.- S¶n phÈm thu vÒ nªn chÕ biÕn ngay. NÕu cha chÕ biÕn

th× r¶i trªn nÒn cao tho¸ng m¸t.2. ChÕ biÕn: Cã 2 ph¬ng ph¸p

- Ph¬ng ph¸p chÕ biÕn ít: Qu¶ t¬i => lµm s¹ch => x¸t t¬i,

t¸ch vá => ng©m ñ => röa s¹ch => cµ phª thãc => xay kh«

=> ®¸nh bãng => ph©n lo¹i => ®ãng bao.

- Ph¬ng ph¸p chÕ biÕn kh«: Qu¶ t¬i => lµm s¹ch => sÊy

kh« => xay qu¶ kh« => ph©n lo¹i => ®ãng bao.

3. B¶o qu¶n:

Trong kho kh« r¸o, tho¸ng, s¹ch, kh«ng cã mïi khãi. Cã thÓ ®ùng

trong thïng phi, thïng gç...


Kü thuËt th©m canh xoµi

I. Giíi thiÖu çc gièng xoµi

Gièng xoµi §Æc ®iÓm

Xoµi çt Hoµ Léc XuÊt xø tõ huyÖn Çi BÌ (TiÒn Giang) vá qu¶ mµu vµng chanh, thÞt mµu vµng t¬i, ngät, th¬m

Xoµi Tîng Qu¶ nÆng 700-800g ra hoa sím th¸ng 3 ®· cã thu ho¹ch, vÞ nh¹t

Xoµi Trøng (Xoµi trßn Yªn Ch©u)

Qu¶ trßn nhá chÝn vµo th¸ng 5, vá mµu xanh vµng, thÞt qu¶ vµng ®Ëm nhiÒu níc, ngät ®Ëm vµ th¬m.

Gièng GL1 lµ gièng cã nguån gèc Trung Quèc.

§©y lµ gièng lai tõ khi hoa në ®Õn khi thu ho¹ch 120-130 ngµy, qu¶ h×nh thu«n dµi, thÞt qu¶ vµng ®Ëm vÞ ngät

Gièng GL2 lµ gièng cã nguån gèc Trung Quèc.

§©y còng lµ gièng lai tõ khi hoa në ®Õn khi thu ho¹ch 120-140 ngµy chÝn vµo th¸ng 8-9 thÞt qu¶ vµng nh¹t, ngät ®Ëm.

* Bµ con n«ng d©n nªn mua gièng xoµi ë nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt cã uy tÝn vµ chÊt lîng.

II. Ph¬ng ph¸p nh©n gièng

Nh©n gièng b»ng ph¬ng ph¸p ghÐp cµnh, ®èi víi c©y xoµi ta dïng ph¬ng ph¸p ghÐp cµnh lµ chñ yÕu, ngoµi ra cßn dïng ph-¬ng ph¸p ghÐp m¾t cöa sæ.

III. Kü thuËt trång vµ ch¨m sãc

1. Thêi vô trång

- Vô xu©n th¸ng 2,3,4

- Vô thu : §ång b»ng th¸ng 8,9,10

MiÒn nói th¸ng 7,8

2. Chän ®Êt, ®µo hè, bãn lãt


- Nh÷ng vïng ®Êt nhiÖt ®é qu¸ l¹nh kh«ng nªn trång xoµi

- §µo hè kÝch thíc 80 cm x 80 cm

* Chó ý : Khi ®µo hè líp ®Êt mÆt ®Ó mét bªn, bá xuèng ®¸y hè, líp ®Êt s©u ®Ó lªn trªn.

- Bãn lãt mét hè: Ph©n chuång: 30- 50 kg

L©n supe: 0,5- 1 kg

Kali clorua: 0,3- 0,5 kg

V«i: 0,5 kg

- Çch bãn : Ph©n chuång + L©n supe + V«i + líp ®Êt mÆt cho xuèng ®¸y hè. Tèt nhÊt lµ ®µo hè, bãn ph©n xuèng hè tríc 1 th¸ng sau míi ®a c©y vÒ trång.

3. MËt ®é - kho¶ng çch

- MËt ®é tõ 120-150 c©y/ha.

- Kho¶ng çch : 8 x8 m hoÆc 8 x 10 m.

- NÕu trång ë nh÷ng n¬i ®Êt xÊu th× mËt ®é t¨ng lªn. Kho¶ng çch 6 x 6 m hoÆc 6 x 7 m.

4. Çch trång : R¹ch bá tói nilon, ®Æt c©y ë chÝnh gi÷a hè sao cho cæ rÔ c©y thÊp h¬n mÆt ®Êt 3-5 cm. LÊp kÝn mÆt bÇu cét c©y vµo cäc tr¸nh ®æ ng·. Phñ r¬m r¹, cá kh« vµo gèc c©y, tíi níc gi÷ Èm.

5. Ch¨m sãc sau khi trång

a. Tíi níc : Tíi 1-2 lÇn / ngµy ®Õn khi c©y phôc håi sinh tr-ëng.

b. Trång dÆm

c. Lµm cá : Lµm cá, xíi x¸o, kÕt hîp trång c©y hä ®Ëu trªn b¨ng

d. Ph©n bãn

- Lîng ph©n bãn cho mét c©y trong mét n¨m khi cha cã qu¶ :

§¹m §¹m urª: 300- 400 g

L©n supe: 500 g

Kali clorua: 300- 400 g


- H»ng n¨m bãn vµo th¸ng 6, 7 vµ th¸ng 12

- Bãn ph©n xung quanh t¸n c©y – lÊp kÝn

- Khi xoµi cã qu¶ bãn 3 ®ît trong n¨m

* Th¸ng 12: Ph©n chuång: 50 kg – 100 kg/ c©y

Ph©n L©n supe: 0,3 – 0,5 kg / c©y

* Th¸ng 3: Ph©n ®¹m urª: 0,2 – 0,3 kg/ c©y

Kaly clorua: 0,4 – 0,5 kg/ c©y

* Th¸ng 6,7: Bãn ®¹m urª: 0,3 – 0,4 kg / c©y

e. §iÒu khiÓn cho hoa xoµi në chËm. Ph¬ng ph¸p nµy nãi chung hiÖu qu¶ thÊp.

- BÎ chïm hoa: Do ®iÒu kiÖn khÝ hËu ë NghÖ An mét sè gièng xoµi ra hoa sím vµo cuèi th¸ng 12 ®Õn th¸ng 2 gÆp rÐt vµ ma Èm nªn Ýt ®Ëu qu¶. Trong trêng hîp nµy cÇn bÎ chïm hoa ë ®Ønh t¹o ®iÒu kiÖn cho hoa ®ît 2 xuÊt hiÖn vµo cuèi th¸ng 3 thuËn lîi cho ®Ëu hoa ®Ëu qu¶. Cô thÓ çc ®ît nô trong th¸ng 11- 12 th× nªn bÎ khi chïm nô hoa cã ®é dµi 5 - 7cm.

* Chó ý: CÇn thö nghiÖm trong ®iÒu kiÖn trång xoµi cô thÓ ë ®Þa ph¬ng m×nh.

- Dïng çc chÊt ®iÒu tiÕt sinh trëng ®Ó khèng chÕ xoµi ra hoa sím. Dïng B9 (§aminozide) 1000 - 2000PPm phun cho c©y trong th¸ng 12 ®Õn th¸ng 1 n¨m sau phun 2 - 3 lÇn lµm cho c©y chËm nÈy mÇm.


* RÇy b«ng xoµi: Lµm l¸ bÞ qu¨n queo, ch¸y b×a l¸, chïm hoa bÞ vµng, kh« vµ rông, thêi gian g©y h¹i tõ th¸ng 10 d¬ng lÞch ®Õn th¸ng 6 d¬ng lÞch n¨m sau.

BiÖn ph¸p phßng trõ: Phun níc xµ phßng (5g/lÝt) çch nhau 2- 4 ngµy phun mét lÇn khi xoµi ra hoa hoÆc dïng Basa (1,5 – 20%).

* Ruåi ®ôc qu¶: Lµm qu¶ bÞ nhòn vµ thèi.

BiÖn ph¸p phßng trõ: Phun Dibrom 50 EC, Basa ( 0,25%). Dïng bÉy diÖt ruåi, nhÆt vµ tiªu huû nh÷ng qu¶ bÞ rông., g©y h¹i tõ th¸ng 4 ®Õn th¸ng 8.


* BÖnh th¸n th: ë l¸ non - ®èm bÖnh cã t©m mµu x¸m, viÒn vµng xanh lµm l¸ ch¸y. Trªn qu¶ ®èm bÖnh cã mµu ®en lâm xuèng lµm rông qu¶ non vµ hoa.

BiÖn ph¸p phßng trõ: C¾t çc cµnh bÞ nhiÔm bÖnh t¹o ®é th«ng tho¸ng ë t¸n l¸. Dïng Benlate 50 WP 0,1%.

* BÖnh thèi qu¶: BÖnh lµm thèi m¶ng thÞt n¬i gÇn cuèng hoÆc n¬i vá qu¶ bÞ x©y x¸t.

BiÖn ph¸p phßng trõ: Phun Benlate 50 WP 0,1% víi l¬ng 10lÝt / c©y tríc khi h¸i qu¶ hai tuÇn.

* BÖnh ch¸y l¸: bÖnh ph¸t triÓn trong mïa ma, g©y h¹i l¸ cµnh vµ qu¶, trªn qu¶ bÖnh cßn mäng níc sau ®ã lan nhanh lµm thèi qu¶. BÖnh l©y lan nhê níc ma.

BiÖn ph¸p phßng trõ: C¾t bá l¸ vµ çc cµnh bÞ bÖnh phun thuèc Cooper-zn, Benomyl.

7. Thu ho¹ch

Thu ho¹ch ®óng ®é chÝn. Khi cuèng qu¶ cã mµu vµng s¸ng


Kü thuËt th©m canh døa cayen

I. §Æc ®iÓm døa Cayen

- Kh«ng cã gai, qu¶ to ( 1,5 – 3,6 kg).

- Phï hîp ¨n t¬i vµ chÕ biÕn ®å hép xuÊt khÈu.

- Døa Cayen vá máng, m¾t n«ng nªn hay bÞ r¸m vµ dÔ dËp n¸t khi vËn chuyÓn.

II. Trång míi døa Cayen1. Thêi vô : Cã thÓ trång quanh n¨m: - Vô xu©n : Tèt nhÊt tõ 15/2-15/5. - Vô thu ®«ng : Cã thÓ tõ th¸ng 8-11.

* Chó ý: Trong th¸ng 8 - 9 tuyÖt ®èi kh«ng trång døa vµo

thêi ®iÓm cã ma lín, ma kÐo dµi.

Trång trong vô thu nªn chän chåi non ®Ó trång, cô thÓ døa

cayen cã träng lîng 200g.

2. Chän ®Êt trång døa

Trong ®iÒu khiÖn ë NghÖ An çc lo¹i ®Êt vïng nói vµ vïng

b¸n s¬n ®Þa c¬ b¶n ®¹t tiªu chuÈn ®Ó trång døa Cayen.

3. ThiÕt kÕ hµng vµ l« ®Êt trång døa

- §Êt cã ®é dèc díi 80 bè trÝ l« døa tõ 2 -3 ha.

- §Êt cã ®é dèc 80 - 150 bè trÝ l« døa tõ 1 - 1,5 ha.

* Chó ý: ThiÕt kÕ hµng døa theo ®êng ®ång møc.

4. HÖ thèng ®êng giao th«ng trong ®åi døa

- §êng trôc chÝnh ®Ó vËn chuyÓn vËt t s¶n phÈm yªu cÇu

réng 5 -6m.

- §êng liªn ®åi phôc vô « t« m¸y kÐo yªu cÇu ®êng réng 3,5

- 4 m.

- §êng l« phôc vô m¸y kÐo xe bß yªu cÇu mÆt ®êng réng

1,5 - 2 m.


- §êng ch¨m sãc phôc vô cho viÖc ®i l¹i ch¨m sãc thu ho¹ch

mÆt ®êng réng 1,5 - 2m.

5. Lµm ®Êt:

- Cµy 2 lÇn, bõa 2 lÇn, cµy s©u 25 – 30 cm

- R¹ch hµng bãn lãt tríc khi trång 1-2 ngµy – r¹ch hµng s©u

1,5 – 20 cm

- §èi víi ®Êt trång døa nhiÖm kú 2 tèt nhÊt dïng bõa ®Üa

nÆng, bõa ngang, bõa däc nhiÒu lÇn ®Ó nghiÒn n¸t th©n døa.

Sau ®ã bãn 500 – 700 kg v«i bét vµ cµy lÊp th©n døa ®Ó lµm

ph©n bãn lãt cho døa hoÆc c©y trång kh¸c vô tiÕp theo.

6. ChuÈn bÞ chåi gièng døa

a)Tiªu chuÈn chåi

Lo¹i chåi

Träng l-

îng

(gam)

ChiÒu

dµi (cm)VÞ trÝ

- Chåi n¸ch 250 – 350 30 – 40 Ph¸t sinh ra tõ n¸ch

l¸

- Chåi cuèng 200 – 250 20 – 30 Ph¸t sinh tõ cuèng

qu¶

- Chåi ngän 250 – 300 20 – 30 N»m trªn ®Ønh qu¶

døa

- Chåi d©m

hom

200 - 250 20 - 30 D©m hom ë vên ¬m

- Chåi lµm gièng ph¶i mËp, mµu l¸ xanh ®Ëm kh«ng ®îc

dËp n¸t, ®Ønh sinh trëng kh«ng bÞ thèi, kh«ng cã dÊu hiÖu

nhiÔm s©u bÖnh. Lo¹i nh÷ng chèi bÞ dËp n¸t phÇn gèc.

b) Ph©n lo¹i chåi vµ xö lý chåi trîc khi trång


- Yªu cÇu trång cïng mét lo¹i chåi trªn mét l« vµ cã khèi lîng

kh«ng kh¸c nhau nhiÒu.

- Ph©n lo¹i chåi thµnh çc nhãm cã khèi lîng gÇn nhau.

- Xö lý : DiÖt rÖp s¸p, nhóng vµo thuèc Bi58 (0,15-0,2 %) thêi

gian 3 –5 phót.

DiÖt nÊm bÖnh nhóng vµo thuèc Aliete 0,6% thêi gian 3-5

phót

Bãc l¸ kh« ë gèc ®Ó c©y døa khi trång mau bÐn rÓ

7. Çch trång.

a. MËt ®é – Kho¶ng çch

MËt ®é trång døa phô thuéc vµo çc yÕu tè sau:

- §Þa h×nh, tÝnh chÊt ®Êt ®ai, ®é dèc vµ ®iÒu kiÖn thêi

tiÕt

- §Æc tÝnh sinh vËt häc vµ yªu cÇu ngo¹i c¶nh

- Kh¶ n¨ng ®Çu t vµ tr×nh ®é th©m canh

- S¬ ®å bè trÝ

* * * *

b

a

* * *

c

* * * *

b

a

* * *

Ghi chó :

a : Kho¶ng çch gi÷a 2 c©y trªn mét hµng.


b : Kho¶ng çch gi÷a 2 hµng ®¬n.

c : kho¶ng çch gi÷a 2 hµng kÐp.

* ë NghÖ An khuyÕn ço çc mËt ®é trång sau:

+ Vïng ®Êt tèt mËt ®é trång 45.000 – 50.000 c©y/ha

a = 40cm b = 30cm c = 80cm

+ Vïng ®Êt míi khai hoang ph¸ m¸u mì mËt ®é trång

50.000 – 55.000 c©y/ha : a = 35cm b = 30cm c =

80cm

+ Vïng ®Êt xÊu – tÇng canh t¸c máng, mËt ®é trång

55.000 – 60.000 c©y/ha : a = 30cm b = 30cm c =

80cm

b) Çch trång : Trång thµnh hµng kÐp theo ®êng ®ång

møc, çc hµng døa ph¶i th¼ng vµ song song dïng cµy r¹ch hµng

s©u 15 - 20 cm hoÆc dïng quèc nhá cuèc hè s©u 15 cm, bãn lãt

kh«ng ®Ó chåi døa tiÕp xóc trùc tiÕp víi ph©n. Chó ý khi trång

nân døa n»m cao h¬n mÆt ®Êt mét chót ®Ó khi ma ®Êt kh«ng

lÊp nân.

c) Ph©n bãn

* Vô 1 (Tõ trång ®Õn thu ho¹ch lÇn 1)

+ Lîng ph©n bãn :

- Ph©n h÷u c¬ 10 tÊn, kh«ng cã ph©n h÷u c¬ thay b»ng

ph©n kho¸ng h÷u c¬ ®a vi lîng1000 kg.

- V«i bét : 700 kg/ha.

- NPK 8:4:8 : 6000 kg.

- Kaly clorua : 300 kg/ha.

+ Thêi gian bãn.


- Tríc khi trång bãn toµn bé ph©n h÷u c¬ ( ph©n vi sinh

hoÆc ph©n kho¸ng) + 100% v«i + 1500 kg/ha NPK 8:4:8.

- Sau trång 2-3 th¸ng bãn 1500 kg/ha NPK 8:4:8.

- Sau lÇn 1 tõ 2-3 th¸ng bãn 1500 kg/ha NPK 8:4:8.

- Tríc xö lý ra hoa 2-3 th¸ng bãn 1500kg NPK 8:4:8 + 300kg

Kaly clorua.

+ Ph¬ng ph¸p bãn.

- Bãn r·nh: Cµy r¹ch hai bªn hµng bãn theo çc ®êng r¹ch

xong lÊp ®Êt l¹i.

- Bãn hèc: §µo hèc cã chiÒu s©u 5 - 10cm gi÷a 2 hµng døa

( trong mét hµng kÐp), bãn ph©n lÊp ®Êt l¹i.

- Bãn b»ng th×a: Ph©n ®îc trén ®Òu dïng th×a lµm b»ng

sø xóc ®æ trùc tÕp vµo çc gèc l¸ s¸t mÆt ®Êt.

Cã thÓ dïng thuèc phun qua l¸ sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ cao.

ë NghÖ An ®ang ¸p dông ph¬ng ph¸p bãn r·nh.

8. Ch¨m sãc døa

a. Ch¨m sãc vên døa

+ DÆm c©y : Sau khi trång 15 – 20 ngµy tiÕn hµnh kiÓm

tra vên døa, nÕu thÊy c©y chÕt th× ph¶i trång dÆm b»ng chåi

tèt cïng lo¹i.

+ Lµm cá, xíi x¸o:

- 1 n¨m lµm cá 3 lÇn, kh«ng ®Ó cá lÉn ¸t vµ tranh chÊp dinh

dìng cña døa.

- Sau mçi lÇn thu ho¹ch tiÕn hµnh tØa chåi ®Þnh h×nh,

lµm cá, xíi x¸o, bãn thóc vµ vun gèc cho døa.

b. Ph©n bãn : Vô 2


+ Bãn ph©n tõ giai ®o¹n thu ho¹ch lÇn 1 ®Õn lÇn 2.

- Ph©n h÷u c¬ : 10 tÊn, kh«ng cã thay b»ng ph©n vi sinh

1000kg.

- NPK 8:4:8 = 4500 kg/ha.

- Kali 200kg/ha.

* Çch bãn : Sau thu ho¹ch døa vô 1 bãn toµn bé ph©n h÷u

c¬ (hoÆc ph©n vi sinh) + 1500 kg NPK 8:4:8.

- Sau bãn lÇn 1 : 2 - 3 th¸ng bãn 1500 kg/ha NPK 8:4:8, bãn


- Tríc khi xö lý ra hoa 2-3 th¸ng bãn lÇn cuèi víi lîng 1500

kg/ha NPK 8:4:8 + 200 kg Kali.

+ Ph¬ng ph¸p bãn:

- Bãn r·nh: Cµy r¹ch hai bªn hµng, bãn theo çc ®êng r¹ch


- Bãn hèc: §µo hèc cã chiÒu s©u 5 - 10cm gi÷a 2 hµng døa

( trong mét hµng kÐp), bãn ph©n lÊp ®Êt l¹i.

- Bãn b»ng th×a: Ph©n ®îc trén ®Òu dïng th×a lµm b»ng

sø xóc ®æ trùc tiÕp vµo çc gèc l¸ s¸t mÆt ®Êt.

ë NghÖ An ®ang ¸p dông ph¬ng ph¸p bãn r·nh.


* RÖp s¸p : Lµ m«i giíi g©y bÖnh hÐo l¸ døa

BiÖn ph¸p phßng trõ:: Xö lý chåi tríc khi trång b»ng thuèc

Bi58 nång ®é 0,1-0,2% hoÆc Basudin 0,1% + 0,4%, dÇu ho¶

ng©m trong 3-5 phót.

* S©u h¹i rÓ t¹o ra vÕt th¬ng c¬ giíi tõ ®ã tuyÕn trïng

vµ nÊm bÖnh x©m nhËp vµo g©y nªn hiÖn tîng thèi ®en

th©n chåi døa lµm cho vên døa tµn lôi rÊt nhanh.


BiÖn ph¸p phßng trõ: Dïng thuèc Lindafor 2 kg/ha hoÆc

Sevidol 8G 25 kg/ha, hoÆc Mocap 20C 9 lÝt/ha bãn vµo xung

quanh vïng rÓ ®Ó diÖt s©u non. Nh÷ng vên døa bÞ h¹i nÆng

th× ph¶i lu©n canh víi c©y trång kh¸c 1 - 2 n¨m tríc khi trång l¹i

chu kú míi.

* BÖnh thèi nân: Do vi khuÈn g©y nªn. BiÓu hiÖn nân c©y

bÞ mÒm nhòn sau ®ã bÞ thèi. BÖnh thèi nãn ph¸t triÓn m¹nh

trong ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é thÊp (12 - 20C) ®é Èm kh«ng khÝ cao

trªn 80%.

BiÖn ph¸p phßng trõ: ¸p dông biÖp ph¸p canh t¸c tæng hîp.

Bãn c©n ®èi NPK chó ý bæ sung Magie. Khi cã bÖnh phun thuèc

Manceb 0,5% hoÆc Alliete 0,2% víi lîng phun 1000 lÝt/ha, phun

3 - 4 lÇn, çch nhau 10 - 15 ngµy.

* BÖnh hÐo vi rót: §©y lµ mét bÖnh kh¸ nguy hiÓm çc l¸

hÐo dÇn tõ ngän xuèng, khi hiÖn tîng hÐo x¶y ra, bé rÔ c©y ®·

ngõng sinh trëng kh«ng cã kh¶ n¨ng hót níc vµ dinh dìng.

BiÖn ph¸p phßng trõ: ¸p dông biÖn ph¸p phßng trõ tæng hîp

chó ý tiªu diÖt rÖp s¸p vµ kiÕn, chän chåi s¹ch bÖnh xö lý ®Êt

tríc khi trång.

* TuyÕn trïng h¹i rÔ: G©y h¹i ®Õn sù ph¸t triÓn cña bé rÔ.

BiÖn ph¸p phßng trõ: Xö lý ®Êt tríc khi trång lu©n canh víi

çc c©y trång kh¸c khi ph¸t hiÖn cã tuyÕn trïng g©y h¹i trong

s¶n xuÊt cã thÓ phun hoÆc bãn quanh hµng døa çc lo¹i thuèc

sau: §icloroproplu, Captazol hoÆc §BCP.

10. KÝch thÝch døa ra hoa (xö lý da ra hoa)

a. Tiªu chuÈn c©y døa ®Ó xö lý

- C©y cã 40- 42 l¸.

- 12 – 13 th¸ng sau trång.


b. Çc chÊt dïng kÝch thÝch ra hoa

* Axetilen (®Êt ®Ìn)

- Xö lý níc : Cø 1 lÝt níc hoµ tan 4-5g ®Êt ®Ìn ®Ëp nhá.

Dïng dung dÞch ®· pha, ®æ vµo nân døa mçi c©y 50 mm, hoÆc

rãt ®Çy nân.

- Xö lý kh« : §Ëp nhá ®Êt ®Ìn, kÝch thíc b»ng h¹t ®Ëu t¬ng.

Bá vµo nân døa mçi c©y mét h¹t vµo buæi s¸ng, khi cßn s¬ng

®äng ë nân. NÕu kh«ng cã s¬ng ph¶i phun níc mét lît trªn toµn

bé c©y døa råi míi bá h¹t ®Êt ®Ìn vµo nân døa.

- Thêi gian xö lý : Buæi s¸ng 5- 8h, buæi chiÒu 16-19h. Nªn

xö lý kÐp, nÕu xö lý xong gÆp ma ph¶i xö lý l¹i.

* Ethrel: Pha ethrel víi níc s¹ch cã nång ®é 0,2 - 0,4% (2 - 4

ml ethrel + 1 lÝt níc) rãt vµo nân døa 10 - 15 ml/c©y.

§Ó t¨ng hiÖu qu¶ xö lý ta thªm ®¹m: 2,5 lÝt ethrel + 20kg

§¹m urª + 1000 lÝt níc phun cho 1 ha.

* Chó ý: - ë NghÖ An chñ yÕu dïng ®Êt ®Ìn ®Ó xö lý, hiÖu

qu¶ tèt.

- Vµo th¸ng 8 - 10 do lîng ma lín v× vËy ph¶i thªm

®Êt ®Ìn nhiÒu h¬n çc thêi vô kh¸c.

11. Thêi gian xö lý vµ thu ho¹ch

Th¸ng xö lý

Tõ xö lý - ra hoa (ngµy)

Tõ xö lý - thu ho¹ch (th¸ng)

Thêi gian cho thu ho¹ch (th¸ng)

8 – 10 50 – 60 6 – 7 2 – 5

11 – 12

60 – 70 7 – 7,5 6 – 7

4 – 6 30 – 35 4,5 - 5 9 – 11


7 40 - 45 5 - 6 12 - 1

* Mét sè ®iÒu cÇn lu ý:

a. H·m chåi ngän: Sau khi ra hoa 3 - 4 tuÇn dïng lo¹i ®ôc riªng khoÐt ®Ønh sinh trëng kÌm theo l¸ nân ë hoa ngän vµo nh÷ng ngµy n¾ng.

b. Chèng r¸m qu¶:

Vô 2 vun gèc ®Ó c©y døa kh«ng ®æ ng·.

Khi døa t¾t hoa tiÕn hµnh phñ cá, r¬m r¹ kh« lªn ®Çu qu¶ døa.


Kü thuËt th©m canh cam

I. Gi¸ trÞ kinh tÕ NghÖ An Cam lµ c©y ¨n qu¶ cã gi¸ trÞ kinh tÕ rÊt lín, s¶n phÈm cam ë NgÖ An ®· trë thµnh hµng ho¸, ®îc thÞ trêng tiªu thô chÊp nhËn.Qu¶ cam ngoµi viÖc dïng ¨n t¬i cßn dïng lµm ®å hép, níc ngät…

Trong ®«ng y dïng vá qu¶ cam, l¸ vµ rÔ cam lµm thuèc ch÷a ho, trÞ c¶m, trî tim.

II. Giíi thiÖu çc gièng cam ®ang trång ë NghÖ An

1. Cam x· §oµi

Sím cho qu¶, chÝn vµo dÞp tÕt, träng lîng qu¶ 200 - 250g,

16 - 18 h¹t/qu¶. Th¬m ngon, n¨ng suÊt cao, chÝn muén h¬n

V©n Du vµ S«ng Con.

2. Cam V©n Du

Sinh trëng khoÎ, ph¹m vi thÝch nghi réng, träng lîng qu¶

200 - 250g, 10 - 14 h¹t/ qu¶, n¨ng suÊt cao, chÊt lîng tèt, chÝn

trung b×nh.

3. Cam S«ng Con

Cµnh l¸ kh«ng gai, xuÊt khÈu tèt, träng lîng qu¶ 200g, Ýt h¹t,

mäng níc, n¨ng suÊt trung b×nh, chÊt lîng kh¸, chÝn sím. Sinh tr-

ëng, ph¸t triÓn kÐm h¬n cam V©n Du.

4. Cam Valencia

Lµ gièng chÝn muén khi qu¶ chÝn cã thÓ ®Ó trªn c©y

kho¶ng 2 -3 th¸ng, Ýt bÞ rông. V× vËy ph¸t triÓn gièng cam nµy

lµ rÊt tèt, c¬ cÊu vµo gièng chÝn muén (thu ho¹ch gÇn tÕt ©m

lÞch).


1. Nh©n gi«ng v« tÝnh: Cã 2 ph¬ng ph¸p : ChiÕt, ghÐp


a. ChiÕt cµnh :

+ Nhîc ®iÓm: HÖ sè nh©n gièng thÊp, tuæi thä c©y trång

ng¾n.

+ ¦u ®iÓm: C©y sím cho qu¶, gi÷ ®îc ®Æc tÝnh cña c©y

mÑ.

b. GhÐp c©y : §©y lµ ph¬ng ph¸p tèi u nhÊt hiÖn nay v×

c©y gi÷ ®îc ®Æc tÝnh c©y mÑ, hÖ sè nh©n gièng cao lîi dông

®îc u ®iÓm cña tæ hîp ghÐp.

2. Nh©n gièng h÷u tÝnh: Lµ nh©n gièng c©y con tõ h¹t,

ph¬ng ph¸p nµy dÔ lµm cã hÖ sè nh©n gièng cao, c©y cã bé rÔ

khoÎ, song cã nhîc ®iÓm lµ c©y l©u cho qu¶, ®é ®ång ®Òu kÐm,

kh«ng gi÷ ®îc ®Æc tÝnh cña c©y mÑ. V× vËy hiÖn nay ngêi ta

kh«ng dïng ph¬ng ph¸p nµy.

* KhuyÕn ço bµ con n«ng d©n nªn mua gièng b»ng c©y

ghÐp ë nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt cã ®Þa chØ tin cËy.

* Tiªu chuÈn c©y gièng: Cã 2 - 3 cÊp cµnh, chiÒu cao kÓ tõ

m¾t ghÐp 30 cm, sinh trëng ph¸t triÓn tèt, kh«ng cã s©u bÖnh

®Æc biÖt lµ bÖnh vµng l¸.


1. Trång míi cam

a Thêi vô trång - Vô Xu©n: Th¸ng 2, 3, 4- Vô Thu: §ång b»ng: th¸ng 8 – 10 Trung du: th¸ng 8 – 9 Vïng nói: th¸ng 7 - 8

b. Lµm ®Êt

- Tèt nhÊt trång cam n¬i kh« r¸o nhng ®ñ Èm.


- §Êt trång l¹i cam ph¶i lu©n canh c©y hä ®Ëu Ýt nhÊt lµ 2

n¨m ®Ó c¶i t¹o ®Êt.

- Tríc khi trång 2 th¸ng ®Êt ph¶i ®îc khai hoang, dän s¹ch

cá d¹i, cµy bõa kü, ®µo hè, bãn ph©n lãt.

c. ThiÕt kÕ vên c©y

* ThiÕt kÕ vên cam .

- §ai rõng phßng hé.

* ThiÕt kÕ vên c©y.

- §¶m b¶o tíc tiªu thuËn lîi, chèng xãi mßn.

- DiÖn tÝch l«: Bè trÝ tõ 1 - 2ha. §Êt cã ®é dèc tõ 4 - 100

thiÕt kÕ l« hµng theo ®êng ®ång møc.

- X©y dùng çc ®Ëp chøa níc.

d. §µo hè

Hè ®îc thiÕt kÕ theo ®êng th¼ng ë ®Êt b»ng hoÆc theo

®êng ®ång møc ë ®Êt dèc kÝch thíc hè tuú theo tõng lo¹i ®Êt.

- §Êt tèt vµ t¬i xèp, ®µo hè 80cm x 80cm x 80cm.

- §Êt ®åi, ®Êt xÊu, ®µo hè 1m x 1m x 1m.

e. Kho¶ng çch vµ mËt ®é

Tuú theo gièng, ®Êt trång tèt hay xÊu vµ tr×nh ®é th©m

canh mµ bè trÝ kho¶ng çch trång cho thÝch hîp.

- §Êt tèt trång kho¶ng çch : 5m x 4m, 500 c©y/ha.

hoÆc 4,0m x 4m, 625 c©y/ha.

- §Êt xÊu trång : 4m x 3,0m, 832 c©y/ha.

f. Ph©n trén lÊp hè

+ Lîng ph©n cho mét hè


- §Êt tèt : Ph©n chuång hoai : 40 – 50 kg/hè.

Ph©n L©n supe : 0,5 – 1 kg/hè.

V«i bét: 0,5 kg/hè.

- §Êt xÊu : Ph©n chuång ho¹i: 80 – 100 kg.

Ph©n L©n supe: 1 kg.

V«i bét: 0,5 – 1 kg.

Trén ®Òu çc lo¹i ph©n trªn víi ®Êt mÆt (nöa ®©t trªn)

lÊp ®Çy hè ñ 1 - 2 th¸ng tríc khi trång.

g. Çch trång

- Çc vïng trång cam nh : NghÜa §µn, T©n Kú, Anh S¬n…

Çch trång: R¹ch bá tói nilon, ®Æt bÇu c©y th¼ng ®øng vµ ngang

víi mÆt ®Êt ë gi÷a hè ®· ®µo, m¾t ghÐp quay vÒ híng giã chÝnh,

lÊp ®Êt vµ nÐ chÆt xung quanh gèc, dïng r¬m r¹ hoÆc cá kh« tñ

gèc, tíi níc gi÷ Èm. Trång xong ®ãng cäc buéc c©y tr¸nh giã b·o

lay.

- Vïng Nghi Léc (Nghi Diªn, Nghi V¹n…) lµm liÕp ®Ó trång.

- Vïng Cöa Lß, Cöa Héi (vïng ®Êt çt) trång ©m xuång (3 –

5cm).

* Nªn trång xen c©y hä ®Ëu, c©y ph©n xanh gi÷a hµng

cam ®Ó t¨ng ®é mµu mì cho ®Êt.

2. Ch¨m sãc cam

a. Trång dÆm : Sau khi trång míi 15 – 20 ngµy, trång

dÆm kÞp thêi nh÷ng c©y bÞ chÕt. Kü thuËt trång dÆm thao t¸c

nh trång míi.

b. Lµm cá tñ gèc

Vên cam ph¶i lu«n s¹ch cá d¹i.

Nªn thêng xuyªn tñ gèc cho c©y cam .


VÖ sinh xung quanh bê l«, t¹o cho vên cam tho¸ng, s¹ch cá

d¹i, h¹n chÕ ®îc hiÖn tîng s©u bÖnh h¹i.

c. Tíi níc

- Sau khi trång tíi níc ngay.

- C©y cam rÊt sî óng, chó ý tiªu níc khi cã ma to.

- ë nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn níc th× nªn cã chÕ ®é tíi níc

cho cam.

d. Trång xen

Nªn trång xen ®Ó h¹n chÕ cá d¹i, chèng xãi mßn t¨ng dinh d-

ìng cho ®Êt, trång xen çc lo¹i c©y hä ®Ëu (®Ëu xanh, ®Ëu t¬ng,

l¹c…) kh«ng nªn trång s¾n, khoai, ng«.

e. T¹o h×nh, tØa cµnh

§©y lµ biÖn ph¸p h¹n chÕ s©u bÖnh ®ång thêi tËp trung

dinh dìng cho c©y sinh trëng vµ ph¸t triÓn tèt, thêng xuyªn c¾t

tØa cµnh s©u bÖnh, cµnh nhá, cµnh vît, cµnh t¨m, cµnh qu¶

mäc yÕu. NÕu qu¶ nhiÒu cÇn tØa bít qu¶ ®Ó c©y tËp trung

dinh dìng, nu«i qu¶ ®Òu vµ t¨ng phÈm chÊt qu¶. Thêng xuyªn

xoa chåi vµo phÇn gèc ghÐp.

f. Bãn thóc cho cam

§Ó t¨ng tÝnh ®Ò kh¸ng cho c©y cÇn bãn ph©n ®Çy ®ñ

vµ c©n ®èi, t¹o ®iÒu kiÖn cho c©y sinh trëng vµ ph¸t triÓn tèt.

Chó ý bãn t¨ng lîng ph©n chuång, phun bæ sung ph©n bãn l¸

thêng xuyªn ®Ó gi÷ bé l¸ lu«n lu«n cã mµu xanh.

Sau khi trång c©y ®· æn ®Þnh vµ ra léc bãn thóc mét ®ît víi

lîng §¹m urª 100 kg + kaliclorua 100 kg/ha. Sau ®ã bãn thóc theo

®é tuæi cña c©y.

Lîng ph©n bãn theo tuæi nh sau

- Bãn ph©n ®¬n


Tuæi

c©y

(tuæi)

Lîng ph©n bãn c©y (kg/n¨m)

Ph©n

chuång

§¹m urª L©n supe Kali clorua

Tõ 1- 3

Tõ 4 – 6

Tõ 7 – 8

Tuæi trë

lªn

20 – 30

40 – 50

60 – 100

0,2 – 0,3

0,5 – 0,8

0,8 – 1,0

0,5 – 0,7

0,8 – 1,2

1,2 – 1,5

0,3 – 0,4

0,4 – 0,5

0,6 – 0,8

Thêi vô vµ tû lÖ bãn ph©n mçi lÇn

LÇn bãn ph©n

Thêi

gian

(th¸ng)

Lo¹i ph©n bãn vµ tû

lÖ % so víi c¶ n¨m

1. Bãn lãt11-12

H÷u c¬ + L©n supe +

v«i 100%

2. Bãn ®ãn hoa, thóc

cµnh xu©n1-3

40% §¹m urª + 40% Kali

clorua

3. Bãn thóc qu¶, chèng

rông qu¶5 - 6

30% §¹m urª + 30% Kali

clorua

4. Bãn thóc cµnh thu vµ

t¨ng träng lîng qu¶7 - 8

30% §¹m urª+ 30% Kali

clorua

+ Ph¬ng ph¸p bãn ph©n :

- Bãn lãt cuèi n¨m, cuèc r·nh s©u 20cm, xung quanh t¸n

c©y cho ph©n h÷u c¬ vµ L©n supe xuèng råi lÊp ®Êt l¹i.

- Bãn thóc v« c¬ : Çc lo¹i ph©n v« c¬ trén ®Òu, cuèc ®Êt

xung quanh t¸n s©u kho¶ng 5-10cm v·i ®Òu vµ lÊp kÝn.


* Khi dïng ph©n tæng hîp NPK th× cÇn ph¶i tÝnh to¸n theo tû

lÖ nguyªn chÊt vµ ®iÒu chØnh thªm mét sè cßn thiÕu trong tõng

lo¹i ph©n cho phï hîp. Cô thÓ nh sau:

- Ph©n NPK 16:16:8

Tuæi c©y Lîng ph©n bãn NPK lo¹i 16:16:8

(kg/ha)

1-3 350 kgNPK + 30 kg §¹m urª + 150 kg kali

clorua


clorua

7 tuæi trë ®i 750 kgNPK + 250 kg §¹m urª + 300 kg kali

clorua

- Ph©n NPK 8:10:3

Tuæi c©y Lîng ph©n bãn NPK lo¹i 8:10:3 (kg/ha)


clorua

4-6 1000 kgNPK + 230 kg §¹m urª + 200 kg

kali clorua

7 tuæi trë ®i 1200 kgNPK + 250 kg §¹m urª + 350 kg

kali clorua

Lo¹i ph©n tæng hîp: NPK chia ®Òu bãn 4 lÇn trong n¨m nh

thêi gian trªn.

3. Phßng trõ s©u bÖnh .

a. HiÖn tîng rông hoa rông qu¶:


Nguyªn nh©n do vên c©y thiÕu dinh dìng, kh« h¹n c©y

thiÕu níc s©u bÖnh g©y h¹i.

BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Bãn ®ñ ph©n tñ gèc tíi níc gi÷ Èm

phßng trõ s©u bÖnh kÞp thêi.

b. S©u vÏ bïa : S©u non ph¸ ho¹i quanh n¨m nhÊt lµ çc ®ît

léc non tõ th¸ng 4 – th¸ng 10

BiÖn ph¸p phßng trõ: Dïng thuèc Decis 2,5 EC, Polytrin P

440EC phun vµo çc ®ît léc non 2 lÇn ( lÇn 1 khi míi nhó léc 1-

2cm, lÇn 2 khi c©y ra léc ré).

* Chó ý: Phun ®óng ®Þnh kú, phun dÆm.

c. RÇy chæng çnh: T¸c h¹i chÝnh cña rÇy chæng çnh lµ

m«i giíi truyÒn vi khuÈn g©y bÖnh vµng l¸.

BiÖn ph¸p phßng trõ: Dïng bassa 50EC, Regent 800WG,

trebon 20ND phun trõ sím theo çc ®ît léc ®Ó h¹n chÕ kh¶ n¨ng

truyÒn bÖnh cña rÇy.

d. S©u ®ôc cµnh, ®ôc th©n: S©u non sau khi në ®ôc vµo

cµnh thµnh ®êng hÇm ®i tõ cµnh t¨m ®Õn cµnh to vµ tíi th©n

lµm cho cµnh óa vµng råi chÕt c¶ cµnh.

BiÖn ph¸p phßng trõ: VÖ sinh vên, tØa cµnh, t¹o t¸n lµm cho

vên cam th«ng tho¸ng, c¾t cµnh t¨m cã s©u ®em thiªu huû. Dïng

kim tiªm b¬m çc lo¹i dung dÞch Polytrin P440 EC 1% hoÆc

Admire 1 - 2% vµo çc lç ®ôc råi bÞt kÝn b»ng ®Êt sÐt.

Th¸ng 12 - 1 tæ chøc quÐt thuèc Booc®« hoÆc v«i vµo

th©n c©y ®Ó h¹n chÕ s©u bÖnh.

e. NhÖn ®á - NhÖn tr¾ng: Lµ nguyªn nh©n g©y nªn r¸m

qu¶ vµ b¹c l¸.

BiÖn ph¸p phßng trõ: Dïng çc lo¹i thuèc trõ nhÖn Pegasus

500ND, Ortus 3SC comite hoÆc çc lo¹i dÇu kho¸ng DC Tronplus

0,5% (Phun dÇu kho¸ng khi míi h×nh thµnh qu¶).


f. BÖnh loÐt: Do vi khuÈn g©y ra. H¹i l¸, qu¶, cµnh.

g. BÖnh sÑo: Do nÊm g©y ra ph¸ ho¹i çc bé phËn mÒm

cña cµnh non, l¸, hoa vµ qu¶ nhá.

BiÖn ph¸p phßng trõ: C¾t vµ ®èt çc cµnh bÖnh

Phun Boãc ®«, Kasuran 50WP, phun vµo

th¸ng 12, 1, 2, 3.

h. BÖnh l¸ vµng g©n xanh (xanh qu¶) hay gäi lµ bÖnh

Greening

BiÖn ph¸p phßng trõ: Cha cã thuèc phßng trõ, v× vËy cÇn ¸p

dông çc biÖn ph¸p tæng hîp sau:

* Trång c©y gièng s¹ch bÖnh.

* Ph¸t hiÖn c©y bÖnh kÞp thêi ®µo bá vµ ®èt ngay.

* Phun thuèc diÖt trõ rÇy chæng çnh lµ m«i giíi truyÒn

bÖnh, phun vµo çc ®ît léc trong n¨m, mçi ®ît léc phun 2 lÇn.

Çc biÖn ph¸p chèng t¸i nhiÔm bÖnh Greening :

- C¶i thiÖn c©y ®Çu dßng b»ng kü thuËt vi ghÐp ®Ønh

sinh trëng (Do çc viÖn nghiªn cøu lµm).

- §Çu t th©m canh ngay tõ ®Çu ®Ó t¨ng søc ®Ò kh¸ng cho

c©y.

- Nh©n gièng c©y s¹ch bÖnh trong nhµ líi.

- Chän thuèc cã hiÖu qu¶ cao nhÊt cho çc lo¹i s©u bÖnh,

®Æc biÖt diÖt trõ triÖt ®Ó rÇy chæng çnh.

k. Ruåi ®ôc qu¶: Hµng n¨m ruåi xuÊt hiÖn tõ th¸ng 6 ®Õn

th¸ng 11, h¹i nÆng vµo giai ®o¹n qu¶ b¾t ®Çu chÝn vµ thu

ho¹ch.

BiÖn ph¸p phßng trõ: Dïng tói nilon bao gãi tõng qu¶, phun

phßng trõ b»ng hçn hîp 5% b¶ Protein + 1% Pyrinex 20EC, mçi

c©y phun 50 ml, phun ®Þnh kú 7 ngµy mét lÇn.


l. Ngµi chÝch hót: G©y h¹i vµo ban ®ªm ë nh÷ng vên cam ®· lín

vµ b¾t ®Çu chÝn cho ®Õn thu ho¹ch.

BiÖn ph¸p phßng trõ: B¶o qu¶n qu¶ b»ng giÊy hoÆc tói

nilon, b¾t b»ng tay vµ th¾p ®iÖn s¸ng vµo ®ªm.

§Æt bÈy b· chua ngät (níc døa Ðp + §iptecide 90WP1%) ®Æt

tõ 15 - 20 b·/ha.

4. Thu ho¹ch cam

Thu h¸i ®óng ®é chÝn, h¸i nh÷ng ngµy n¾ng r¸o, thu ngµy

nµo th× b¸n ngµy ®ã.

Kü thuËt th©m canh nh·n

I. Giíi thiÖu çc gièng nh·n ®ang trång ë NghÖ An:

* Nhãm nh·n cïi gåm: Nh·n lång, nh·n cïi, nh·n ®êng phÌn.

- §Æc ®iÓm:

+ Nh·n Lång: Qu¶ to gÇn b»ng qu¶ v¶i thiÒu. Vá qu¶ dµy,

gißn, dÔ t¸ch, cïi dµy, phÇn ¨n ®îc chiÕm 63,25% träng lîng qu¶,

¨n ngät.

+ Nh·n cïi: Qu¶ to, h×nh cÇu h¬i dÑt. Cïi dµy, thêng kh«,

phÇn ¨n ®îc chiÕm 60% träng lîng qu¶, ¨n ngät.

+ Nh·n ®êng phÌn: Qu¶ nhá h¬n nh·n lång, cïi t¬ng ®èi dµy, trªn mÆt cïi cã çc u nhá nh côc ®êng phÌn, ¨n ngät s¾c, th¬m ®Æc biÖt.

* Nhãm nh·n n íc gåm: Nh·n thãc, nh·n tr¬.

- §Æc ®iÓm:

+ Nh·n níc: Qu¶ nhá, cïi máng, nhiÒu níc, ®é ngät võa ph¶i,

¨n t¬i kÐm, phÇn ¨n ®îc chiÕm 38,63%, khã t¸ch khái h¹t.

+ Nh·n thãc: Qu¶ nhá, trªn chïm nhiÒu qu¶, cïi máng, nhiÒu níc, h¹t to, ®é ngät võa, khã t¸ch khái h¹t.



Çc ph¬ng ph¸p nh©n gièng lµ: gieo h¹t, chiÕt cµnh vµ

ghÐp nh·n. GhÐp nh·n lµ tiÕn bé kü thuËt míi trong nghÒ trång

c©y ¨n qu¶. GhÐp nh·n cã hÖ sè nh©n gièng cao, bé rÔ khoÎ

h¬n, gi÷ ®îc nh÷ng ®Æc tÝnh tèt cña c©y mÑ.

KhuyÕn ço bµ con n«ng d©n nªn mua gièng b»ng c©y ghÐp vµ cã ®Þa chØ râ rµng, tin cËy.


1. Thêi vô

- Vô Xu©n : Th¸ng 2, 3, 4

- Vô Thu: §ång b»ng, trung du th¸ng 8, 9 – 15/10.

MiÒn nói : Th¸ng 7, 8

2. Lµm ®Êt, ®µo hè, bãn ph©n

- Lµm ®Êt, ®µo hè, bãn ph©n lãt tèt nhÊt nªn lµm tríc khi

trång mét th¸ng.Chó ý: Vïng ®ång b»ng cÇn ®µo m¬ng vît ®Êt lªn cao hay

®¾p ô ®Ó tr¸nh ngËp óng, vïng gß ®åi vïng nói thiÕt kÕ theo ®êng ®ång møc hoÆc ®êng bËc thang.

KÝch thíc hè vµ lîng ph©n bãn

Lo¹i ®Êt

KÝch thíc hè Lo¹i ph©n bãn (kg/hè)

S©u RéngH÷u

c¬

L©n

supe

Kali

cloruaV«i

§ång

b»ng

50 60 30 -

50

1 – 1,5 0,5 0,5

§Êt ®åi 60 –

100

60 -

100

30 -

50

1,5 –

2,0

0,5 0,5 –

1,0

* Ghi chó : §Êt çt ( Cöa Lß, Cöa Héi, DiÔn Ch©u… )


Hè ®µo : 60cm x 60cm (®a ®Êt ruéng, bïn ao, ®Êt tèt ) ®æ vµo hè, kh«ng ®æ ®Êt çt ®µo ë hè.

3. Kho¶ng çch mËt ®é

Lo¹i ®ÊtKho¶ng çch

(m)

MËt ®é

(c©y/ha)Ghi chó

- §Êt ruéng- ®Êt

vên

8 x 8 150

- §Êt ®åi 7 x 7 hay 6 x

7

200 – 240

- §Êt çt 6 x 6 278

Çch trång : R¹ch bá tói ni lon, ®Æt bÇu chÝnh gi÷a hè ®·

®µo, lÊp ®Êt kÝn mÆt bÇu sao cho mÆt bÇu thÊp h¬n mÆt

®Êt 1 - 2cm. Cßn trång trªn ®Êt çt mÆt bÊu thÊp h¬n mÆt

®Êt tõ 3 – 5cm, tr¸nh lµm vì bÇu, ®øt rÓ c©y. Cét c©y ®· trång

vµo cäc ®Ó tr¸nh ®æ ng· sau ®ã tñ r¬m r¹ hoÆc cá kh« vµo

gèc, tíi níc gi÷ Èm.

4. Ch¨m sãc sau khi trång

a. Trång dÆm: Sau khi trång mét th¸ng nªn kiÓm tra trång

dÆm kÞp thêi ®Ó ®¶m b¶o mËt ®é c©y.

b. Lµm cá: Kh«ng ®Ó cá d¹i lÊn ¸t vµ tranh chÊp dinh dìng

cña c©y nh·n. KÕt hîp trång xen çc lo¹i c©y hä ®Ëu.

5. Bãn ph©n cho nh·n

* Thêi kú c©y nh·n cßn bÐ: 1 n¨m cã thÓ bãn 4 – 6 lÇn.

N¨m thø nhÊt, dïng níc ph©n h÷u c¬ ®· ñ kü pha lo·ng víi nång

®é 30% ®Ó tíi. NÕu dïng §¹m urª th× 1 c©y tíi 25 – 50g / n¨m.

- N¨m thø 2, 3 trë ®i mïa ®«ng bãn thªm ph©n h÷u c¬ 30

kg/c©y + 0,3 - 0,4 kg L©n supe + 0,3 – 0,4 kg Kali clorua

/c©y/n¨m.


* Bãn thêi kú nh·n cho qu¶ :

- LÇn 1: Bãn vµo ®Çu th¸ng 2, mçi c©y 10-15lÝt ph©n

chuång pha lo·ng.

- LÇn 2: Bãn cuèi th¸ng 3 ®Çu th¸ng 4 mçi c©y bãn 0,5 –

0,7 kg §¹m urª

- LÇn 3: Bãn vµo th¸ng 6 mçi c©y 0,5 – 1,0 kg §¹m urª + 0,3

– 0,5 kg Kali clorua hoÆc NPK 8:4:8 2 –3 kg.

- LÇn 4 : Mçi gèc bãn ph©n chuång 50 kg + 0,5 kg §¹m urª +

5kg L©n supe + 0,5 kg Kali clorua

* Chó ý : LÇn bãn thø 1 vµ thø 4.

* Ph¬ng ph¸p bãn : Bãn díi t¸n c©y vµ ë ®é s©u 30 – 40cm


a. Bä xÝt: ChÝch hót lµm ®ät qu¶, hoa bÞ hÐo, qu¶ bÞ

rông.

BiÖn ph¸p phßng trõ: Th¸ng 12 - 1 b¾t bä xÝt qua ®«ng vµo

nh÷ng ®ªm tèi trêi. Phun Tre bon (0,2- 0,5%) vµo cuèi th¸ng 4 vµ

th¸ng 8, 9.

b. S©u tiÖn th©n nh·n: G©y h¹i vµo vô xu©n, thu

BiÖn ph¸p phßng trõ: Dïng gai m©y hay sîi thÐp cho vµo

trong lç ngo¸y vµ kÐo s©u ra. B¬m Polytrin (0,2%) vµo çc vÕt

®ïn trªn th©n c©y. Sau thu ho¹ch vÖ sinh vên, quÐt níc véi

®Æc vµo gèc th©n c©y.

c. RÖp h¹i hoa qu¶ non: G©y rông hoa vµ qu¶ non.

BiÖn ph¸p phßng trõ: Dïng Tre bon (0,1- 0,2%) phun hai lÇn :

+ LÇn 1 khi rÖp xuÊt hiÖn

+ LÇn 2 çch lÇn 1 tõ 5- 7 ngµy

d. S©u ®ôc nân cµnh nh·n: Bé phËn bÞ h¹i lµ cµnh non

BiÖn ph¸p phßng trõ: Phun Decis 0,2 - 0,3%, Trebon 0,1 -

0,2% phun lµm hai ®ît, §ît 1 khi nhó léc, ®ît 2 sau ®ît mét

kho¶ng 2 tuÇn.


e. D¬i h¹i nh·n: Chóng ®i tõng ®µn vµo ban ®ªm ¨n qu¶

chÝn trªn c©y vµ g©y thiÖt h¹i lín.

BiÖn ph¸p phßng trõ: Dïng tiÕng ®éng ®Ó xua ®uæi, che

ch¾n c©y b»ng vá líi, bao trïm qu¶ trong bao nilon.

f. BÖnh mèc s¬ng, s¬ng mai: H¹i hoa nguy hiÓm nhÊt,

bÖnh lµm cho c¶ chïm hoa bÞ háng, bÖnh ph¸t triÓn m¹nh khi cã

ma phïn, Èm ®é kh«ng khÝ cao, trêi ©m u.

BiÖn ph¸p phßng trõ: VÖ sinh ®ång ruéng, c¾t tØa c©y

th«ng tho¸ng.

- Dïng boãc ®« 1%. Ri®«mil.MZ 0,2%, Anvil 0,2% ®Ó

phun. Phun 2 lÇn : + LÇn 1: khi c©y ra giß

+ LÇn 2: khi giß në hoa tõ 5- 7 ngµy

g. BÖnh thèi vµ lì cæ rÔ: Bé phËn bÞ h¹i lµ rÔ, cæ rÔ thêng

xÈy ra trong vô Thu.

BiÖn ph¸p phßng trõ: XÎ r·nh chèng óng cho c©y, c¾t tØa

cµnh t¹o c©y th«ng tho¸ng, h¹n chÕ tíi níc bãn ph©n.

Tíi Bavistin 0,3%, Seoreo 0,05% hai ®ît vµo gèc, mçi ®ît çch

nhau 2 - 3 tuÇn.

7. Thu ho¹ch

- Khi vá qu¶ chuyÓn tõ mµu n©u h¬i xanh sang mµu n©u

s¸ng, h¹t tõ mµu n©u sang ®en nh¸nh lµ nh·n chÝn. NghÖ An

thu ho¹ch qu¶ th¸ng 7 – 8.

- Thu ho¹ch vµo nh÷ng ngµy n¾ng r¸o.

- C¾t ë gèc chïm qu¶ ( tèi ®a chØ c¾t thªm 1-2 l¸).

- §Ó qu¶ n¬i r©m m¸t, kh«ng xÕp thµnh ®èng.


Kü thuËt th©m canh v¶i

I. Çc gièng v¶i : V¶i chua, v¶i nhì, v¶i thiÒu1. V¶i chua

Qu¶ to, h¹t to chÝn sím cuèi th¸ng 4, ®Çu th¸ng 5, ¨n chua.2. V·i nhìQu¶ b»ng qu¶ v¶i chua, h¹t to, chÝn gi÷a th¸ng 5 - 6, ¨n

ngät, Ýt chua.3. V¶i thiÒuNhá h¬n qu¶ v¶i chua, h¹t nhá, chÝn muén th¸ng 6 -7, ¨n

ngon, kh«ng chua

II. Ph¬ng ph¸p nh©n gièng v¶i

1. Nh©n gièng b»ng ph¬ng ph¸p chiÕt

HÖ sè nh©n thÊp, gi÷ ®îc çc ®Æc tÝnh tèt cña c©y mÑ.

N©ng cao ®îc tÝnh thÝch nghi cña c©y gièng ®èi víi ®iÒu

khiÖn khÝ hËu. Ph¬ng ph¸p chiÕt dÔ sèng dÔ lµm nhng nÕu s¶n

xuÊt lín th× cÇn ph¶i ghÐp.

2. Nh©n gièng b»ng ph¬ng ph¸p ghÐp .

- ¦u ®iÓm hÖ sè nh©n gièng cao, gi÷ ®îc ®Æc tÝnh cña

c©y mÑ, ph¬ng ph¸p nµy ®îc coi lµ chñ ®¹o trong viÖc nh©n

gièng hiÖn nay.

HiÖn nay dïng ph¬ng ph¸p ghÐp cµnh, ghÐp chÎ bªn lµ chñ

yÕu. * KhuyÕn ço bµ con n«ng d©n nªn mua c©y ghÐp ë c¬ së

s¶n xuÊt c©y ghÐp tin cËy.III. Kü thuËt trång vµ ch¨m sãc1. Thêi vô trång a. Vô Xu©n: Th¸ng 2 - 3b. Vô Thu: Vïng ®ång b»ng: Th¸ng 8, 9, 10.


Vïng miÒn nói: Th¸ng 7, 82. Lµm ®Ê,t ®µo hè, bãn lãt

- §Êt trång v·i tèt nhÊt cµy lªn mét lît sau ®ã míi ®µo hè.

- Vïng ®ång b»ng cÇn ®µo m¬ng vít ®Êt lªn cao ®Ó tr¸nh

óng.

- Vïng gß ®åi miÒn nói ®µo hè theo ®êng ®ång møc, nanh

sÊu.

+ KÝch thíc hè, bãn lãt :

Lo¹i ®Êt

KÝch thíc (cm) Lîng ph©n bãn (kg/hè)

S©u RéngH÷u

c¬

L©n

supe

Kali

clorua

§Êt ®ång

b»ng

40 80 2- 30 0,5 0,5

§Êt ®åi 100 100 30-

40

0,6 0,6

3. Kho¶ng çch vµ mËt ®é trång

Lo¹i ®Êt Kho¶ng çch (m) MËt ®é (c©y/ha)

§Êt ruéng, vên 9 x 10, 10 x 10 100 – 110

§Êt ®åi 7 x 8, 8 x 8 150 - 180

4. Çch trång


R¹ch bá tói nilon, ®Æt bÇu chÝnh gi÷a hè ®· ®µo, lÊp kÝn

mÆt bÇu sao cho mÆt bÇu thÊp h¬n mÆt ®Êt 2cm tr¸nh lµm vì

bÇu ®øt rÔ, cét c©y ®· trång vµo cäc ®Ó tr¸nh ®æ ng·, tñ r¬m

r¹, cá kh« vµo gèc råi tíi níc gi÷ Èm.

5. Trång xen

Trång xen c©y hä ®Ëu ( l¹c, ®Ëu t¬ng, ®Ëu xanh); c©y

ph©n xanh ( cèt khÝ, çc lo¹i muång) ®Ó t¨ng thu nhËp, che phñ

®Êt chèng xãi mßn vµ t¨ng ®é ph× cho ®Êt.

6. Ch¨m sãc sau khi trång.

a. Tíi níc: NÕu trêi n¾ng h¹n: mçi ngµy tíi mét lÇn, 1 thïng t-

íi 4 – 5 c©y, tíi ®Õn khi phôc håi sinh trëng.

b. Lµm cá: Xíi x¸o lµm cá, kh«ng ®Ó cá d¹i lÊn ¸t hoÆc che

phñ c©y v¶i. Nªn kÕt hîp trång xen çc lo¹i c©y hä ®Ëu trong

nh÷ng n¨m ®Çu khi c©y cha khÐp t¸n.

c. Bãn ph©n:

Lîng ph©n bãn hµng n¨m cña c©y v¶i (g/c©y)

Tuæi

c©y

§êng

kÝnh t¸n

(m)

§¹m urª L©n

supe

Kali clorua

4 – 5 1,0 – 1,5 400 800 320

6 – 7 2,0 – 2,5 660 1000 504

8 – 9 3,0 – 3,5 880 1300 610

10 – 11 4,0 – 4,5 1100 1700 840

12 – 13 5,0 – 5,5 1320 2000 960

14 – 15 6,0 – 6,5 1760 2500 1440

> 15 > 6,5 2200 300 1630


Thêi kú bãn : Bãn 2 lÇn

- LÇn thø 1 : Sau khi thu ho¹ch qu¶ th¸ng 6 – 7

- LÇn thø 2 : Sau ®ît léc mïa thu. Th¸ng 9 – 10 .

Ph¬ng ph¸p bãn: Bãn xung quanh t¸n c©y víi chiÒu réng

30 cm

d. T¹o h×nh c¾t tØa: ®©y lµ biÖn ph¸p kü thuËt cã ý

nghÜa trong viÖc th©m canh c©y v¶i. T¹o h×nh c©y con, t¹o

cho c©y thÊp cã ®ñ sè cµnh ph©n bè ®Òu, tiÖn cho ch¨m sãc,

chèng b·o tèt.

C¾t bít nh÷ng cµnh mäc qu¸ dµy, cµnh s©u bÖnh, cµnh

t¨m.

7. Phßng trõ s©u bÖnh:

a. Bä xÝt v¶i : Bä vµ s©u lµm cho ®ät vµ chïm hoa hÐo, qu¶

non rông, qu¶ lín thèi.

BiÖn ph¸p phßng trõ: Rung cµnh, rung c©y cho bä xÝt r¬i

xuèng ®Êt råi b¾t, diÖt (th¸ng 12, 1). C¾t l¸ c©y cã æ trøng

®em ®èt.

- Thuèc ho¸ häc : Sheripa 25EC hoÆc Fasta x 50EC khi bä xÝt

non ph¸t sinh ré.

b. S©u ®ôc qu¶ v¶i : Lµm rông qu¶ non, thèi vµ rông qu¶

to, tû lÖ h¹i cã thÓ lªn tíi 20 – 30%.

BiÖn ph¸p phßng trõ: Phun Trebon 0,20%, Dipterec 0,2 –

0,3% khi qu¶ míi ®Ëu ®êng kÝnh 0,2 - 0,5cm vµ sau ®ã kho¶ng

1cm phun thuèc mét lÇn n÷a.

+ §èi víi v¶i chÝn: Dïng tiÕng ån ®Ó xua ®æi, che ch¾n

b»ng vã líi, rµo b»ng cµnh tre, ®èt ®Ìn dÇu, nÕu cã ®iÒu kiÖn

th× th¾p ®Ìn ®iÖn trªn ngän c©y ®Ó xua ®uæi.

c. S©u gÆm vá cµnh:


Th¸ng 4 –5 s©u non në ra, gÆm vá c©y

S©u lín ®ôc vµ ph¸ ho¹i lâi cµnh lµm cho cµnh suy yÕu.


- Mïa ®«ng lµm vÖ sinh cho vên.

- B¾t giÕt çc s©u trëng thµnh.

- Th¸ng 6 – 9 kiÓm tra theo dâi th©n cµnh c©y thÊy cã vÕt

®ôc th× t×m çch xö lý. VÝ dô: Dïng mãc s¾t hoÆc m©y mãc

s©u non ®Ó giÕt. Dïng xi lanh b¬m çc lo¹i thuèc Polytrin 50EC,

Sumicidin 1 – 20% vµo lç ®ôc.

d. NhÖn l«ng nhung :

- Lµm l¸ biÕn d¹ng cong queo.

BiÖn ph¸p phßng trõ: Pegasus 500NP, Ortus 3SC phun khi léc

non vïa nhó.

e. BÖnh mèc s¬ng:

Do 1 lo¹i nÊm g©y ra, g©y h¹i trªn qu¶, lµm qu¶ thèi vµ

rông, h¹i léc non vµ chïm hoa.


- Lµm vÖ sinh vên mïa ®«ng.

- Phun Boãc ®« 1%, Metaxyl 25WP, Score 250EC, Ridomil

MZ 72WP khi thÊy bÖnh chím xuÊt hiÖn.

Phun vµo mïa xu©n khi c©y ra léc vµ ra nô. Phun vµo 2

lÇn tríc khi giê hoa në 5 – 7 ngµy.

f. BÖnh thèi hoa:

BÖnh xuÊt hiÖn khi c©y ra giß hoa (th¸ng 1) lµm cho çc

chïm hoa thèi kh« cã thÓ lµm gi¶m 80 - 100% n¨ng suÊt.

BiÖn ph¸p phßng trõ: Phun Booc®o 1%, Ri®omil MZ72, Anvil

0,2% Phun lÇn 1 khi c©y ra giß hoa, lÇn hai tríc khi hoa në 5 - 7

ngµy.


8. Thu ho¹ch :

- Kh«ng nªn h¸i qu¶ sím.

- Tiªu thô t¹i chç h¸i lóc vá qu¶ cã mµu ®á thÉm.

- Chë ®i xa h i lóc vá qu¶ cã mµu xanh vµng b¾t ®Çu chuyÓn

sang mµu hång.

- Chän ngµy n¾ng r¸o ®Ó h¸i qu¶.

- ChØ nªn bÎ cµnh mang qu¶ kh«ng kÌm theo l¸.

- H¸i xong kh«ng nªn chÊt ®èng mµ r¶i ra tõng líp máng

®Ó n¬i r©m m¸t.

Kü thuËt th©m canh d©u

I. Mét sè gièng d©u.

- Gièng d©u lai: F1, VH9, VH13.

Çc gièng d©u trªn ®Òu cã chÊt lîng l¸ tèt, l¸ to mµu xanh

®Ëm, kh«ng cã h¹t, Ýt hoa, chÞu h¹n tèt, thÝch øng trªn nhiÒu


lo¹i ®Êt. N¨ng suÊt l¸ trong ®iÒu kiÖn th©m canh ®¹t 50

tÊn/ha.

- Gièng nh©p néi: Hµ sè7, Phó n«ng14.

Lµ çc gièng d©u ghÐp víi m¾t ghÐp lµ gièng d©u cao s¶n cã n¨ng suÊt cao, cµnh d©u ph¸t triÓn th¼ng, ra hoa çi, qu¶ d©u nhá vµ Ýt, bé rÔ ph¸t triÓn m¹nh. S¶n lîng l¸ d©u n¨m thø nhÊt 17.000kg/ha, n¨m thø 2 h¬n 33 000kg/ha, n¨m thø 3 ®¹t 45. 000kg/ha.

II. Ph¬ng ph¸p nh©n gièng d©u.

- Cã 2 ph¬ng ph¸p nh©n gièng chñ yÕu ®ã lµ b»ng b»ng h¹t vµ b»ng hom, ngoµi ra cßn dïng ph¬ng ph¸p nh©n gièng b»ng ghÐp, chiÕt cµnh.

III. Kü thuËt trång vµ ch¨m sãc.

1. Thêi vô

+ Trång b»ng h¹t: Quanh n¨m.

+ Trång b»ng hom: Th¸ng 12 ®Õn th¸ng 2 n¨m sau.


+ Chän ®Êt tho¸t níc tèt

+ Tríc khi trång 1 - 2 th¸ng: Cµy bõa kü, s©u 24 - 25 cm kÕt

hîp san ph¼ng ruéng -> ®µo r·nh s©u 30 - 40cm, réng 40 cm -

> Bãn lãt 25 - 30 tÊn ph©n chuång + 800 kg L©n supe + 270

kg kali/ha -> lÊp ®Êt.

3. Kho¶ng çch trång

Hµng x hµng 1,3m - 1,5 m

C©y x c©y 0,3cm - 0,4cm.


4. Tiªu chuÈn, xö lý, çch trång c©y gièng vµ hom

gièng

Tiªu chuÈn

Xö lý

Trång

5. Ch¨m sãc

a. N¨m thø nhÊt

+ Tíc níc:

- Sau khi trång cÇn tíi níc sau ®ã cø 3 - 4 ngµy tíi 1 lÇn ®Õn

khi mÇm d©u ph¸t triÓn ®îc 10 - 15cm.

- Sau ma chó ý tho¸t níc kÞp thêi tr¸nh ®Ó vên d©u bÞ

ngËp óng.

Tài liệu trồng trọt – bảo vệ thực vật

Tuæi c©y: 70 ngµy trë lªn- ChiÒu cao ®¹t 30cm- § êng kÝnh ®¹t 0,03 cm- Kh«ng s©u bÖnh, lÉn gièng

Tuæi hom : 8 th¸ng trë lªn- § êng kÝnh ®¹t 0,8 cm- Kh«ng s©u bÖnh- Kh«ng lÉn gièng

- Ph©n lo¹i- C¾t ngän ®Ó l¹i phÇn th©n 20 - 30cm- C¾t bít rÓ cong dµi ®Ó l¹i 10 -15 cm- B¶o qu¶n n¬i r©m m¸t, gi÷ Èm

- Lo¹i cµnh bÖnh, rÖp, phÇn ngän vµ phÇn gèc- ChÆt thµnh hom dµi 20 - 25 cm cã 2 -3 mÇm, tr¸nh dËp x íc- B¶o qu¶n n¬i r©m m¸t

- Tr¸nh rÔ tiÕp xóc ph©n- Gi÷ rÔ th¼ng vµ lÊp kÝn cæ rÔ- Gi÷ c©y th¼ng nÐn ®Êt chÆt xung quanh-> Tíi níc

- §Æt hom ngiªng 150

- Tr¸nh hom tiÕp xóc ph©n- C¾m 2 -3 hom/khãm (§Ó 1 mÇm phÝa trªn).- LÊp ®Êt vµ nÐn chÆt

116

+ Trång dÆm: Sau trång 15 ngµy nÕu trång c©y, 30 ngµy

nÕu trång b»ng hom, ph¶i kiÓm tra ®Ó trång dÆm nh÷ng c©y

bÞ chÕt hoÆc hom kh«ng nÈy mÇm.

+ Lµm cá bãn ph©n

- Thêng xuyªn lµm cá kÕt hîp xíi x¸o ®Êt.

- Khi mÇm d©u cao 25 - 30 cm bãn thóc 50 - 60 kg §¹m

urª/ha çch gèc 10 - 15 cm, s©u 5 - 10 cm.

- Sau ®ã cø 2 th¸ng bãn 1 lÇn: 120 - 150 kg §¹m urª/ha

- Khi d©u cho thu ho¹ch (5 th¸ng ®èi víi trång c©y, 6 - 7

th¸ng trång hom): 60kg §¹m urª + 70kgL©n supe + 40kgKali

clorua /ha

+ Phßng trõ s©u bÖnh: Nh çc c©y trång kh¸c sau khi trång

thêng bÞ dÕ, s©u rãm, s©u cuèn l¸.... ph¸ h¹i. CÇn kiÓm tra th-

êng xuyªn vµ tiÕn hµnh thñ c«ng khi mËt ®é s©u Ýt.

+ Thu ho¹ch: Khi c©y sinh trëng ®¹t 1m trë lªn chØ thu

ho¹ch 30 - 40% lîng l¸ cã trªn c©y.

b. N¨m thø 2 trë ®i

+ §èn d©u

* §èn t¹o h×nh (§Ó t¨ng sè mÇm trªn c©y)

- Sau trång 1 n¨m vµo vô §«ng, ®èn çch mÆt ®Êt 15 - 20

cm, vÕt ®èn v¸t, tr¸nh dËp n¸t, kh«ng nªn ®èn khi trêi ma.

- Sau khi ®èn ®Õn vô Xu©n d©u nÈy mÇm, khi chåi cao 20

- 30 cm tØa bít chåi chØ ®Ó l¹i 2 - 3 chåi, khoÎ.

- N¨m thø 3 trë ®i ®èn çch vÕt ®èn cò 4 cm.

* §èn hµng n¨m (§Ó ®iÒu chØnh thêi vô cho l¸).

Cã çc ph¬ng ph¸p ®èn sau:


- §èn §«ng: §èn cµo cuèi th¸ng 12 cho l¸ mïa HÌ, ®èn çch vÕt

®èn cò 3 - 4cm

- §èn HÌ: Tøc lµ ë vô §«ng chØ ®èn phít ngän 10 - 15cm

®Õn vô Xu©n thu ho¹ch 2 løa råi ®èn thÊp. §èn vµo cuèi th¸ng

4 ®Çu th¸ng 5 cho l¸ vô Xu©n.

- §èn löng: Vµo th¸ng 8 - 9®èn çch mÆt ®Êt 1m ®Ó

t¨ng sè mÇm, n¨ng suÊt l¸ vô Thu.

* §èn s¸t (¸p dông d©u trång dÇy ë vïng ®Êt b·i). §èn

cuèi th¸ng 11 ®Õn hÕt th¸ng 12 ®é cao vÕt ®èn çch mÆt

®Êt 2cm.

* §èn phít vô §«ng (¸p dông ruéng lu ®«ng): §èn phít ngän

vµo gi÷a th¸ng 12 c¾t ngän 20 - 30 cm cho d©u nÈy mÇm

®Òu, tËp trung.

+ Lµm cá

- Thêng xuyªn lµm cá s¹ch b»ng biÖn ph¸p thñ c«ng hoÆc dïng

thuèc trõ cá Lyphoxin 41SL phun vµo giai ®o¹n cá ph¸t triÓn m¹nh

th©n l¸ th× hiÖu qu¶ míi cao.

* Chó ý: Phun thuèc ph¶i ®Òu kh¾p l¸ cá, kh«ng phun trªn

®Êt ngËp níc, kh«ng phun vµo mÇm d©u ®ang ph¸t triÓn lµm

xo¨n l¸

+ Cµy bõa vµ bãn ph©n :

- Sau ®èn cµy gi÷a hµng s©u 15 - 20 cm, cuèc xung quanh

gèc, ph¬i gèc

- Ph©n bãn cho 1ha/n¨m

Lo¹i ph©n Sè lîng

(kg)

Sè

lÇn

Thêi gian

bãn

Çch bãn


bãn (th¸ng)

H÷u c¬ 25.000 -

30.000

1 11 - 12 Bãn s©u khi cuèc ph¬i

gèc çch gèc 20cm

s©u 15 cm -> lÊp ®ÊtL©n supe 500 1 11 -12

§¹m urª 250 -

300

5 - 6 1,3,5,7,9 vµ

10

- Chia ®Òu ph©n cho c c

lÇn bãn

- Bãn theo gèc, çch

gèc 20 cm, r¶i ®Òu

ph©n vµ lÊp ®Êt

Kali clorua 250 -

300

2 2 -3 vµ 11-

12


- S©u rãm, dÕ, s©u ®o, s©u cuèn l¸, s©u ®ôc th©n:

VÖ sinh ®ång ruéng vµo vô §«ng, cµy ph¬i ®Êt, rung b¾t

thñ c«ng, lo¹i bá cµnh l¸ bÞ s©u.

- RÖp: Dïng hçn hîp 1 lÝt xµ phßng + 1 lÝt dÇu ho¶ + 15 lÝt

níc khuÊy ®Òu cho tan ®Ó phun hoÆc thÊm giÎ ®Ó lau.

- RÇy: Dïng Bassa 10/00 + Suprathion 0,5% ®Ó phun.

- BÖnh b¹c thau, gØ s¾t:

Dïng ph¬ng ph¸p phßng trõ tæng hîp:


+ Trång ®óng mËt ®é.

+ Bãn ph©n ®Çy ®ñ, c©n ®èi.

+ VÖ sinh ®ång ruéng.

+ Khai th¸c ®óng løa.

+ Dïng thuèc Anvil 5 SC 20/00, Benlat CBTN 4 g/lÝt (Thêi gian çch

ly 7 - 10 ngµy)


7. Thu ho¹ch vµ b¶o qu¶n

- Thu 8 - 10 løa/n¨m.

- H¸i b»ng tay tr¸nh lµm xíc c©y, g·y cµnh.

- Kh«ng ®Ó l¸ «i, hÐo.

PhÇn III: c©y l©m nghiÖp****************************************************************************

Kü thuËt trång gõng

I. Gi¸ trÞ kinh tÕ

- Gõng dïng ®Ó lµm gia vÞ, chÕ biÕn dïng trong thùc

phÈm, lµ mét lo¹i dîc liÖu dïng trong §«ng y. Gõng ®îc xem lµ mét

vÞ thuèc gi¶i c¶m, gi¶i ®éc, trÞ ho, chøng ®Çy h¬i, ®au bông vµ

n«n möa.

- HiÖn nay gõng lµ mét mÆt hµng xuÊt khÈu cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao.

- Trång th©m canh tèt th× n¨ng suÊt ®¹t tõ 12 - 14 tÊn/ha/n¨m.

- Trång xen díi t¸n rõng, n¨ng suÊt tõ 6 - 7 tÊn/ha/n¨m. Lµ mét lo¹i c©y trång cho hiÖu qu¶ kinh tÕ cao trong n«ng l©m kÕt hîp.

II. Çc gièng gõng


Gåm cã 4 lo¹i: Gõng d¹i, gõng giã, gõng tr©u, gõng dÐ. Nhng hiÖn nay trång phæ biÕn lµ 2 lo¹i: Gõng tr©u vµ gõng dÐ.

1. Gõng tr©u: Cñ to, Ýt x¬, Ýt cay thÝch hîp víi xuÊt khÈu.

2. Gõng dÐ: Cñ nhá h¬n, vÞ cay vµ x¬ nhiÒu, hiÖn nay

®ang ®îc g©y trång phæ biÕn vµ b¸n nhiÒu trªn thÞ trêng.

3. §Æc ®iÓm h×nh th¸i

- Gõng thuéc lo¹i th©n th¶o cã chiÒu cao tõ 0,6 - 1m, l¸

mµu xanh ®Ëm dµi tõ 20 - 25cm, réng 2 - 2,5cm. G©n cã mµu

nh¹t h¬n phiÕn l¸, vß ra cã h¬ng th¬m.

- L¸ mäc so le th¼ng ®øng cã bÑ l¸ nhng kh«ng cã cuèng

l¸. Th©n ngÇm ph×nh to chøa çc chÊt dinh dìng gäi lµ cñ.

Quanh cñ cã rÔ nhá, rÔ chØ ph¸t triÓn tËp trung ë líp ®Êt mÆt

vµ rÔ ¨n s©u kho¶ng 15cm.

III. §iÒu kiÖn g©y trång:

- Gõng lµ c©y a s¸ng nhng còng cã thÓ ph¸t triÓn tèt díi t¸n rõng. Gõng ph©n bè réng, thÝch hîp ë çc vïng khÝ hËu cã mét mïa kh« ng¾n. KhÝ hËu nhiÖt ®íi Èm, nhiÖt ®é b×nh qu©n n¨m tõ 21 - 27oC, lîng ma tõ 1.500 - 2.500ml/n¨m.

- §Êt ®ai: C©y gõng cÇn ®Êt t¬ng ®èi tèt, cã tÇng ®Êt

dµy, t¬i xèp, Ýt ®¸ lÉn, kh¶ n¨ng gi÷ níc vµ thÊm níc t¬ng ®èi

cao. §Êt Èm nhng ph¶i tho¸t níc tèt, kh«ng g©y óng. Tèt nhÊt lµ

trªn ®Êt thÞt nhÑ, cã hµm lîng mïn cao.

IV. Kü thuËt trång.

1. Thêi vô: Thêi vô thÝch hîp lµ vô Xu©n tõ 25/2 - 15/4.

2. Lµm ®Êt

+ §Êt trång thuÇn:

- Cµy bõa toµn diÖn, s©u 25 - 30cm. Lµm lµm ®Êt nhá,

s¹ch cá d¹i, lµm ph¼ng mÆt ®Êt råi míi r¹ch hµng.


- Khi r¹ch hµng nªn bè trÝ theo híng §«ng T©y ®Ó tËn

dông ¸nh s¸ng mÆt trêi. Hµng r¹ch s©u 15 - 17cm, hµng x hµng

60cm, c©y x c©y 25 - 30cm.

+ §Êt trång xen: §èi víi ®Êt díi t¸n rõng ®îc lµm theo r¹ch

nªn bè trÝ theo ®êng ®ång møc ®Ó chèng xãi mßn röa tr«i,

hoÆc lµm theo hè cã kÝch thíc lµ 40 - 50cm, dïng cuèc ®Ëp x¨m

®Êt trong hè thËt nhá råi vun cao 5 - 7cm

3. Ph©n bãn lãt: TÝnh cho 1ha

a. Sè lîng: - Ph©n chuång hoai: 10 tÊn

- L©n: 400kg

- V«i bét : 400kg

b. Ph¬ng ph¸p bãn: V«i bét bãn khi cµy bõa, lµm ®Êt.

Ph©n h÷u c¬ vµ v« c¬ bãn theo hµng råi lÊp mét líp ®Êt

máng lªn ®Ó phñ kÝn ph©n. Kh«ng ®Ó gièng tiÕp xóc víi ph©n

khi trång.

4. Xö lý gièng tríc khi trång

- Tríc khi ra gièng chän nh÷ng cñ gõng cßn nguyªn vÑn,

c¾t çc nh¸nh thµnh hom, mçi hom dµi tõ 2,5 - 3 cm. Trªn mçi

hom lµm gièng Ýt nhÊt ph¶i cã mét chåi ngñ (m¾t mÇm).

- §Ó diÖt trõ nÊm bÖnh tríc khi trång ta nªn ng©m trong

dung dÞch BENOMIL-0,2% (2g/1 lÝt níc) trong 5 phót sau ®ã vít

ra ®Ó 24 giê míi trång.

- Lîng gièng ®Ó trång thuÇn lµ 2.800 - 3.000 kg/ha.

- Lîng gièng ®Ó trång xen lµ 1.300 - 1.500 kg/ha.

5. Çch trång


- §Æt hom gièng xuèng hµng ë ®é s©u 6 -7cm, ®Ó m¾t

mÇm phÝa trªn sau ®ã lÊp ®Êt mÞn phñ kÝn cñ gõng råi Ên

chÆt tay ®Ó cho ®Êt ®îc tiÕp xóc víi cñ gõng sau ®ã lÊp ®Êt

ngang b»ng mÆt ®Êt.

* Chó ý: Khi trång nªn ®Æt hom gièng theo h×nh nanh

sÊu. NÕu trång díi t¸n rõng th× nªn trång 3 hom/hè theo h×nh

tam gi¸c, c©y x c©y 20cm.

V. Ch¨m sãc:

- Sau khi trång lµ tiÕn hµnh tñ gèc, vËt liÖu tñ lµ r¬m, r¹,

l¸ mÝa, vá trÊu. Tñ theo hµng, tñ xong tíi Èm cho c©y.

- Th«ng thêng sau khi trång tõ 25 - 30 ngµy th× mäc chåi

lªn khái mÆt ®Êt. Sau khi mäc tõ 45 - 50 ngµy th× tiÕn hµnh

lµm cá bãn ph©n, vun gèc.

+ Lµm cá: KiÓm tra thêng xuyªn nhæ hÕt cá d¹i mäc

quanh gèc.

+ Bãn ph©n thóc ®èi víi gõng trång thuÇn:

- LÇn 1: Sau 45 - 50 ngµy bãn 60 - 80kg ®¹m /ha (3 -

4kg/500m2)

- LÇn 2: Sau lÇn 1 kho¶ng 40 - 45 ngµy bãn 70kg Kali/ha.

Ph©n bãn trång xen b»ng 1/2 lîng ph©n trång thuÇn.

+ Kü thuËt bãn: Ph©n ®îc r¶i ®Òu xung quanh gèc, çch

gèc 5 - 7cm kh«ng cho ph©n r¬i s¸t gèc. Bãn khi thêi tiÕt r©m

m¸t hoÆc sau ma vµ kÕt hîp vun gèc ®ît bãn ph©n lÇn cuèi.

+ Tíi níc: §èi víi c©y gõng rÊt a Èm nhng kh«ng chÞu óng,

nªn chóng ta cÇn lu ý khi trêi kh« h¹n nªn tíi ®ñ Èm. NhÊt lµ khi

bãn ph©n lÇn 1 nÕu kh« h¹n ph¶i tíi ®ñ Èm ®Ó gõng sinh trëng

vµ ph¸t triÓn tèt.


VI. Phßng trõ s©u bÖnh: Gõng Ýt s©u h¹i nhng vÉn bÞ

nÊm g©y h¹i ë trªn l¸ vµ cñ nh: ch¸y l¸, thèi cñ. Nªn thêng xuyªn

theo dâi qu¸ tr×nh sinh trëng, ph¸t triÓn cña c©y gõng trong

tõng giai ®o¹n.

- NÕu ph¸t hiÖn nÊm g©y h¹i ch¸y l¸ th× tiÕn hµnh ng¾t bá

l¸ bÞ bÖnh ra khái khu vùc vên vµ tiÕn hµnh phun thuèc phßng trõ

ngay. Dïng thuèc BENOMIL 50% WP [kho¶ng 40g/20 lÝt níc + 8 -

10ml chÊt phô da (keo)] ®Ó t¨ng ®é b¸m dÝnh trªn l¸.

- Çch phun: Phun ®Òu lªn 2 mÆt l¸ vµ quanh gèc. Mçi lÇn

phun çch nhau 7 ngµy, phun 2 -3 lÇn sau khi nhiÔm bÖnh.

VII. Thu ho¹ch

Sau khi gõng 9 th¸ng th× tiÕn hµnh thu ho¹ch, dïng liÒm

c¾t ngang gèc th©n c©y s¸t ®Êt, dïng cµo r¨ng ®µo quanh gèc

bíi cñ gõng lªn, lo¹i bá ®Êt dÝnh b¸m trªn cñ, thu gom tËp kÕt

sau ®ã gõng ®îc ®ãng vµo sät tre hoÆc bao t¶i ®em vÒ chÕ

biÕn hoÆc b¸n. Ph¶i thao t¸c nhÑ nhµng kh«ng lµm x©y x¸t, bëi

gi¸ th¬ng phÈm cao khi cñ gõng ®ang cßn nguyªn vÑn.


Kü thuËt trång L¸t mª hi c«

I. Gi¸ trÞ cña c©y l¸t Mªhic«

- Lµ c©y gç lín, cã chøa dÇu, Ýt cong vªnh, mèi mät, nøt nÎ, dïng ®Ó s¶n xuÊt ®å méc.

- C©y mäc nhanh, nÕu trång trªn ®Êt tèt n¨ng suÊt cao ®¹t 15 - 20 m3/ha/n¨m.

II. §Æc ®iÓm sinh th¸i

- C©y th©n gç th¼ng, t¸n réng, Ýt ph©n cµnh.

- ¦a ®Êt nãng Èm, ph¸t triÓn nhanh vµo th¸ng 7 - 9, Ýt rông l¸.

- Rông l¸ hoµn toµn ®èi víi ®iÒu kiÖn ®Êt kh«, khÝ hËu kh« h¹n.

- DÔ g©y trång ë mäi ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, thÝch hîp trªn nói ®¸ v«i

- §Êt tèt ph¸t triÓn nhanh h¬n.

- ¦a s¸ng hoµn toµn ë giai ®o¹n vên ¬m.

- RÔ cäc ph¸t triÓn kÐm, rÔ bµng ph¸t triÓn m¹nh, cã kh¶ n¨ng luån l¸ch qua çc khe ®¸.

- Kh«ng nªn trång trªn ®Êt bÝ chÆt, ngËp óng.

- Lu ý c©y con khi míi n¶y mÇm, dÔ bÞ s©u x¸m, èc sªn ph¸ ho¹i.

III. Kü thuËt ¬m:

1. Xö lý h¹t gièng.

- Do h¹t cã dÇu nªn ph¶i b¶o qu¶n kh« m¸t.

- Thêi gian b¶o qu¶n 1 - 2 th¸ng sau khi thu ho¹ch.

- Xö lý h¹t: 2 s«i + 3 l¹nh (nhiÖt ®é 40 - 45oC). Ng©m kho¶ng 12giê.

- Röa chua h¹t sau khi ng©m.

- Cho h¹t vµo tói v¶i ®Ó ñ, hµng ngµy röa chua 1 lÇn.

- Sau khi h¹t nøt nanh ®em gieo lªn luèng.


2. Lµm ®Êt gieo ¬m

- Cµy bõa kü, xíi x¸o 3 - 4 lÇn.

- Lîng ph©n bãn: 3 - 4kg ph©n chuång hoai vµ 0,5kg v«i/m2.

- Tríc khi gieo h¹t cÇn xö lý thuèc tÝm 0,1% ®Ó s¸t trïng (1g thuèc pha 1lÝt níc ®Ó phun).

- Dïng b×nh b¬m hay b×nh hoa sen ®Ó tíi níc 1 - 2 ngµy råi míi gieo h¹t.

- Gieo h¹t ®Òu, phñ kÝn ®Êt nhá dµy 1cm.

- Gieo xong tíi níc 1 - 2 lÇn/ngµy.

- Lµm giµn che b»ng mµng nilon, phªn h×nh m¾t ço.

- Luèng gieo réng 1m, cao 15 - 20cm. Trang b»ng luèng.

- R¾c v«i bét xung quanh luèng gieo ®Ó chèng çc lo¹i c«n trïng.

- LiÒu lîng v«i 0,5kg/m2.

3. §ãng bÇu, lµm dµn che cÊy c©y

- BÇu chuÈn bÞ s½n ghÐp lªn luèng.

- KÝch thíc bÇu 10 - 15cm cã d¸n ®¸y ®ôc lç.

- Hçn hîp ruét bÇu: ph©n chuång hoai môc 20% ®Êt mïn ®Ëp nhá 80% trén ®Òu vµ cho vµo bÇu.

- Lµm giµn che cã ®é chiÕu s¸ng 50%.

- CÊy c©y con vµo bÇu: Khi c©y con cã 2 l¸ kÐp l«ng chim nhæ cÊy vµo bÇu.

- NÕu cÊy rÔ trÇn: §Êt cµy bõa kü bãn ph©n chuång hoai 3 - 4kg/m2.

Lªn luèng réng 1m, cao 15 - 20cm.

Cù ly c©y 20 x 20cm.

Cù ly hµng 25 x 25cm.

4. Ch¨m sãc c©y con

Sau khi cÊy 1 th¸ng giì giµn che. Hµng ngµy tíi níc cho c©y 1 - 2 lÇn, 15 ngµy sau khi cÊy lµm cá ph¸ v¸ng.


Sau 1 th¸ng c©y ®· bÐn rÔ, æn ®Þnh tíi níc ph©n chuång hoai hoÆc NPK 0,1% ng©m hoµ tan sau ®ã míi tíi, tíi xong tíi níc s¹ch ®Ó röa l¸.

- Sau khi cÊy c©y con 1 th¸ng giì giµn che.

- C©y con 6 - 7 tuÇn tuæi cao 20 - 25 cm, ®êng kÝnh 0,2 - 0,4cm cã thÓ xuÊt trång.

- Khi c©y ®ñ tiªu chuÈn xuÊt vên cÇn ph¶i ngõng tíi tríc 15 - 20 ngµy ®Ó h·m c©y.

IV. Trång c©y

- §Êt ph¶i chuÈn bÞ tríc 3 th¸ng:

+ Xö lý thùc b×: Ph¸t vµ dän dÑp (kh«ng ®îc ®èt).

+ §µo hè kÝch thíc 50 x 50 x 40cm

+ §µo theo ®êng ®ång møc, nanh sÊu(ch©n kiÒng).

- X¨m lÊp hè vµ bãn ph©n tríc 15 ngµy.

+ Lîng ph©n 2 - 3 kg ph©n chuång hoai, 100g NPK vµ 200g v«i bét trén ®Òu lÊp hè.

- Thêi vô trång:

+ Trång vô xu©n sau tÕt ©m lÞch (th¸ng giªng vµ th¸ng 2).

+ Trång vô Thu vµo th¸ng 9 - 10.

(Chän ngµy r©m m¸t, ma phïn).

- MËt ®é: 1.000 c©y/ha.

C©y x c©y 2,5m, hµng x hµng 4m

HoÆc 3,0m x 3,3m

- Chän c©y tèt ®ñ tiªu chuÈn ®Ó ®em trång. NÕu rÔ trÇn tríc khi nhæ ph¶i kÐo nhæ c©y vÒ 1 bªn nh»m lµm ®øt 1/2 rÔ, cßn 1/2 ®Ó l¹i duy tr× sù c©n b»ng thu chi níc cho c©y.

- Çch trång: Dïng cuèc ®µo mét l¸t chÝnh gi÷a hè, bãc tói bÇu cho c©y xuèng hè vµ chÌn ®Êt xuèng Ðm chÆt ®Çy h×nh m©m x«i.

V. Ch¨m sãc sau khi trång vµ bãn thóc

- Sè n¨m ch¨m sãc 3 n¨m.


- Sè lÇn ch¨m sãc 3 lÇn/n¨m.

- N¨m thø nhÊt: Ch¨m sãc tiÕn hµnh trång dÆm sè c©y chÕt.

- Kü thuËt ch¨m sãc: Luçng ph¸t d©y leo bôi rËm thÊp gèc díi 10cm, cuèc xíi vun gèc réng 0,8 - 1m, s©u 10cm.

- N¨m thø 2: Ch¨m sãc gièng nh n¨m thø nhÊt cã bãn ph©n 200 - 300g NPK/c©y, ®µo r·nh phÝa trªn sên bá ph©n çch gèc 30cm.

- N¨m thø 3: Chñ yÕu tiÕn hµnh luçng ph¸t d©y leo, bôi rËm ®Ó c©y cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn.

VI. B¶o vÖ rõng trång:

+ CÊm ch¨n th¶ gia sóc vµo rõng trång, phßng chèng ch¸y rõng

Kü thuËt trång bå ®Ò

I. Gi¸ trÞ kinh tÕ:

Gç mÒm, nhÑ, thí mÞn, dÔ xÎ, chñ yÕu lµm bét giÊy vµ

diªm.

II. Kü thuËt thu h¸i, chÕ biÕn, b¶o qu¶n:

1. Thu h¸i h¹t gièng: C©y tõ 8 tuæi trë lªn, thêi gian thu

h¸i tõ ®Çu th¸ng 9 ®Õn th¸ng 10.

2. ChÕ biÕn: Qu¶ thu vÒ ñ ®èng 2 - 3 ngµy, ®èng cao

50cm, mçi ngµy ®¶o 1 lÇn, qu¶ chÝn x¸t h¹t t¸ch khái vá.

3. B¶o qu¶n h¹t gièng: B¶o qu¶n trong çt Èm (1 h¹t + 2

çt).

III. Kü thuËt gieo ¬m:

1. Thêi vô gieo ¬m

+ Vô xu©n: ¬m th¸ng 10 - 11.

+ Vô thu: ¦¬m th¸ng 5 - 6.

2. Xö lý h¹t gièng


Ng©m h¹t vµo níc Êm 400C (2 s«i 3 l¹nh) trong 8 giê, ñ h¹t

cho ®Õn nøt nanh th× ®em gieo.

3. CÊy h¹t vµo bÇu

KÝch thíc bÇu PE (8 x 12 cm), 80% ®Êt mÆt + 20% ph©n

chuång hoai môc, lµm giµn che 50% ¸nh s¸ng. CÊy h¹t vµo bÇu

®é s©u lÊp ®Êt 1 cm.

4. Ch¨m sãc c©y trong vên ¬m

+ Tíi níc: Mçi ngµy tíi mét lÇn

+ Lµm cá ph¸ v¸ng 15 ngµy 1 lÇn kÕt hîp víi tíi ph©n

chuång hoai môc hoÆc NPK 1%.

+ Phßng trõ s©u bÖnh: BÖnh thèi rÔ phun thuèc Booc®«

1%. S©u x¸m dïng tay b¾t hoÆc phun thuèc Sumithion.

5. Tiªu chuÈn c©y con khi xuÊt vên

ChiÒu cao 25 - 30 cm, ®êng kÝnh cæ rÔ 2,5 - 3mm.

IV. Kü thuËt trång c©y con cã bÇu:

1. Xö lý thùc b× hiÖn trêng

- Trªn ®åi b¸t óp dèc ng¾n, ph¸t tr¾ng toµn bé.

- §é dèc trªn 200, chõa d¶i rõng trªn ®Ønh 10m mçi bªn sên

cßn l¹i ph¸t theo b¨ng. Réng 40 - 50m, b¨ng chõa 10 - 12m, bè

trÝ theo ®êng ®ång møc. lóc cuèc hè 10 - 15 ngµy.

2. MËt ®é: Trång 1.660 c©y/ha, hµng x hµng 3 m, c©y x

c©y 2m

3. KÝch thíc hè: 40 x 40 x40 cm

4. LÊp hè vµ ph©n bãn

Ph©n NPK mçi hè bãn 0,2kg, ph©n chuång 2 kg/hè hoÆc

ph©n vi sinh 1kg/hè.

5. VËn chuyÓn c©y con ®Õn n¬i trång

Tíi níc tríc 1 ngµy, c©y dùng trong khay, sät…

6. Trång rõng


+ Vô Xu©n tõ 15 th¸ng 2 ®Õn 30 th¸ng 3 (vô chÝnh).

+ Vô Thu tõ th¸ng 9 - 10 (vôphô).

V. Kü thuËt trång bå ®Ò b»ng ph¬ng ph¸p gieo h¹t

th¼ng

- ¸p dông cho nh÷ng n¬i tÝnh chÊt ®Êt rõng cßn tèt

- Thêi vô ph¶i hoµn toµn tríc ngµy 30 th¸ng 11.

Kü thuËt gieo h¹t th¼ng gièng nh kü thuËt trång c©y con,

xö lý h¹t tríc khi gieo, mçi hè gieo tõ 3 - 5 h¹t

VI. Ch¨m sãc qu¶n lý b¶o vÖ rõng

1. Trång dÆm: 10 - 15 ngµy sau khi trång kiÓm tra tû lÖ

sèng ®Ó trång dÆm.

2. Ch¨m sãc rõng trång:

+ Vô Xu©n: TiÕn hµnh ch¨m sãc trong 3 n¨m

- N¨m thø nhÊt 3 lÇn

* LÇn 1: Tõ th¸ng 5 - 6 ph¸t thùc b× c¹nh tranh theo gèc,

®êng kÝnh 0,8 - 1 m, thùc b× ph¸t thÊp 10 cm, trång dÆm

* LÇn 2: Th¸ng 7 - 8 (nh lÇn 1)

* LÇn 3: Th¸ng 10 - 11 ph¸t s¹ch cá toµn diÖn tÝch

- N¨m thø 2 ch¨m sãc 2 lÇn

* LÇn 1: Th¸ng 3 -4, ph¸t thùc b× c¹nh tranh víi c©y trång

trªn toµn bé diÖn tÝch, d·y vun gèc ®êng kÝnh 0,8 - 1m. Bãn

thóc ph©n NPK 5:10:3, lîng bãn 100 - 150g/gèc.

* LÇn 2: Th¸ng 8 - 9, ph¸t dän s¹ch cá xung quanh gèc ®êng

kÝnh 0,8 - 1m

- N¨m thø 3: Th¸ng 10 - 11 ph¸t dän thùc b× c¹nh tranh

c©y trång trªn toµn bé diÖn tÝch.

+ Vô Thu

- N¨m thø 1: 1 lÇn vµo th¸ng 10 - 11. Xíi vun gèc ®êng kÝnh

1m, trång dÆm.

- N¨m thø 2: Ch¨m sãc 3 lÇn


* LÇn 1: Th¸ng 3 -4 dÉy cá xíi vun gèc ®êng kÝnh 0,8 - 1m,

ph¸t dän thùc b× c¹nh tranh.

* LÇn 2: Th¸ng 6 - 7 ph¸t dän thùc b× c¹nh tranh toµn bé

diÖn tÝch, bãn thóc 100 - 150g/hè NPK lo¹i 5:10:3

* LÇn 3: Th¸ng 10 - 11 ph¸t dän thùc b× thÊp <10cm, dÉy

cá vun gèc ®êng kÝnh 0,8 - 1m.

- N¨m thø 3: Ch¨m sãc 2 lÇn

* LÇn 1: th¸ng 4 - 5 tØa cµnh, chÆt c©y s©u bÖnh nÕu cã,

ph¸t dän s¹ch cá xung quanh gèc.

* LÇn 2: Ph¸t thùc b× toµn diÖn tÝch, chÆt tØa c©y s©u

bÖnh.

3. B¶o vÖ rõng

Thêng xuyªn qu¶n lý b¶o vÖ rõng trång kh«ng cho ngêi vµ

tr©u bß ph¸ ho¹i, phßng chèng löa rõng.

Kü thuËt trång tre lÊy m¨ng

I. Giíi thiÖu mét sè lo¹i tre lÊy m¨ng

Chñ yÕu cña Trung Quèc vµ §µi Loan

1. Tre Lôc Tróc: Th©n c©y nhá, m¨ng nhá, n¨ng suÊt 10

tÊn/ha/n¨m.

2. Tre B¸t §é: Gièng nhËp tõ Trung Quèc, cñ m¨ng nÆng

tõ 5 - 8kg/cñ, nÕu th©m canh tèt th× n¨ng suÊt cã thÓ ®¹t tõ

100 - 120 tÊn/ha/n¨m.


3. Tre §iÒn Tróc: Th©n to cã ®êng kÝnh 7 - 9 cm, cao 8 -

10 m, l¸ dµi 30 - 40 cm, réng 6 - 7 cm dïng cho xuÊt khÈu. M¨ng

¨n gißn, ngät, n¨ng suÊt 20 - 30 tÊn/ha/n¨m.

4. Mao Tróc: NhËp tõ Trung Quèc, gieo b»ng h¹t, n¨ng

suÊt m¨ng b×nh qu©n tõ 8 - 11 tÊn /ha/n¨m. ChÊt lîng m¨ng

cao, ®Æc biÖt loaÞ tre nµy võa kinh doanh lÊy m¨ng võa

kinh doanh lÊy th©n. CËt th©n tre dïng lµm nguyªn liÖu v¸n

d¸n mÆt cao cÊp.

II. Gi¸ trÞ kinh tÕ

+ M¨ng tre lµ lo¹i rau s¹ch ®îc dïng lµm thùc phÈm trong n-

íc vµ chÕ biÕn xuÊt khÈu.

+ Th©n dïng lµm ®å thñ c«ng mü nghÖ, lµm nguyªn liÖu

giÊy, lµm vËt liÖu x©y dùng vµ nhiÒu s¶n phÈm kh¸c.

III. §iÒu kiÖn g©y trång

1. KhÝ hËu: Tre lÊy m¨ng a khÝ hËu nãng Èm, vïng nhiÖt ®íi

cã 2 mïa râ rÖt. Ph©n bè ë ®é cao < 500m so víi mùc níc biÓn, a

¸nh s¸ng cùc ®oan, kÐm chÞu bãng.

2. §Êt ®ai: Sinh trëng vµ ph¸t triÓn tèt trªn çc lo¹i ®Êt cã

tÝnh chÊt ®Êt rõng, tÇng ®Êt dµy, t¬i xèp, Èm, ®Êt båi tô ven

s«ng, ven suèi kh«ng bÞ ngËp óng.

IV. Kü thuËt chän c©y gièng vµ nh©n gièng

1. Chän c©y gièng

Chän nh÷ng c©y b¸nh tÎ tõ 9 - 12 th¸ng tuæi, c©y khoÎ

m¹nh ph¸t triÓn c©n ®èi, kh«ng g·y ngän, kh«ng s©u bÖnh.

2. Nh©n gièng

Cã 2 çch nh©n gièng: Nh©n gièng b»ng gèc vµ nh©n gièng

b»ng hom cµnh.

+ Nh©n gièng b¨ng gèc: Chän c©y cã ®é tuæi tõ 9 - 12

th¸ng tuæi tiÕn hµnh t¸ch gèc, sau khi t¸ch gèc chÆt phÇn ngän


®Ó l¹i phÇn gèc, chiÒu dµi hom gèc tõ 0,8 - 1,2 m trong vô

Xu©n hoÆc vô Thu.

+ Nh©n gièng b»ng hom cµnh (d¹ng ®ïi gµ): Nh©n gièng

b»ng hom cµnh ®ßi hái ph¶i cã kinh nghiÖm thùc tÕ. Chän c©y

mÑ cã 9 - 12 th¸ng tuæi cã nhiÒu cµnh chÐt b¸nh tÎ, nªn chän

nh÷ng cµnh mäc phÇn gi÷a th©n, chän cµnh ®ïi gµ cã mµu

vµng s¸ng Ýt cµnh chÐt phô, tiÕn hµnh c¾t bá phÇn ngän, trõ l¹i

2 - 3 m¾t ë phÝa ®ïi gµ gi¸p th©n c©y mÑ.

Dän vÖ sinh quanh ®ïi gµ, bãc hÕt bÑ mo vµ c¾t cµnh

chÐt phô, dïng ca ®¬n cë nhá, s¾c máng, c¾t tõ trªn xuèng.

Chõa l¹i 1/5 phÇn tiÕp gi¸p gi÷a ®ïi gµ vµ th©n c©y mÑ, sau

®ã dïng ca c¾t bÊm phÝa díi s¸t ®ïi gµ s©u 1/2 cm.

VËt liÖu bã bÇu

- §Êt thÞt nhÑ ph¬i kh« ®Ëp thËt nhá: 80%.

- R¬m b¨m nhá: 10%.

- Ph©n chuång hoai: 10%.

Trén ®Òu võa ®ñ Èm ®Ó bã bÇu.

Tríc lóc bã bÇu dïng thuèc kÝch thÝch ra rÓ Phito hoãcmon

thÊm vµo ®ïi gµ tû lÖ 1 èng = 10 hom. Sau khi cho thuèc vµo lµ

tiÕn hµnh bã bÇu ngay. Lîng ®Êt bÇu tõ 200 - 250 g/bÇu.

Bã bÇu: Dïng d©y nilon mµu s¸ng trong dµi 40 cm, dµy

0,7mm, réng 4 -5 cm quÊn quanh ®ïi gµ, quÊn tõ gèc ra, quÊn

chÆt vµ kÝn ®Ó gi÷ Èm.

Sau 15 - 20 ngµy th× ra rÓ, khi thÊy rÓ tõ mµu tr¾ng

chuyÓn sang mµu vµng çnh d¸n, ®a ®i ¬m.

¦¬m: BÇu ¬m c©y 20 x 20 cm cã ®¸y.

§Êt thÞt nhÑ ph¬i kh« ®Ëp nhá 90% ®Êt + 10% ph©n

chuång hoai trén ®Òu.


Çch lµm: Dïng tay gë nhÑ cho bÇu c©y t¸ch khái c©y mÑ

®a vÒ tËp trung t¹i vên ¬m.

Cho ®Êt vµo bÇu 1/3 sau ®ã bãc vá bÇu c©y cho hom

cµnh vµo bÇu nghiªng 600 tiÕp tôc cho ®Êt vµo bÇu vµ nÐn ®Êt

chÆt. (BÇu c©y sau khi t¸ch khái c©y mÑ lµ ph¶i lµm hÕt trong

ngµy).

BÇu c©y sau khi ¬m xong ®îc ®a vµo vên ¬m nu«i dìng,

®Æt hom c©y thµnh hµng trong luèng, tíi Èm thêng xuyªn. Nu«i

bÇu tõ 6 - 8 th¸ng, c©y ®ñ l¸ vµ rÓ thø cÊp, cã mét thÕ hÖ

m¨ng míi lµ ®a ®i trång.

V. Kü thuËt trång:

1. Thêi vô: + Vô Xu©n tõ th¸ng 2 - 3

+ Vô Thu tõ th¸ng 9 - 10

2. MËt ®é: - 1 ha trång tõ 400 -500c©y lµ võa.

Kho¶ng çch 5 x 5m hoÆc 4 x 5m. Cã thÓ trång tha víi mËt

®é 200 c©y/ha. Sau n¨m thø 3 t¸ch gèc ®Ó trång bæ sung cho

®óng mËt ®é.

3. ChuÈn bÞ ®Êt trång:

+ §Êt dèc ®µo hè theo ®êng ®ång møc, bè trÝ theo h×nh

nanh sÊu ®Ó chèng xãi mßn.

KÝch thíc hè: dµi 1m, réng 60 cm, s©u 60 cm.

+ §Êt b»ng ph¼ng ®µo hè cã kÝch thíc 60 x60 x60 cm. Hè

ph¶i chuÈn bÞ tríc khi trång 1 th¸ng.

+ Ph©n chuång cho mçi hè:

- §Êt xÊu ®åi dèc: 25 - 30 kg ph©n chuång hoai + 0,5 kg

l©n.

- §Êt tèt b»ng ph¼ng: 15 - 20 kg ph©n chuång hoai + 0,3

kg l©n.

Ph©n ph¶i ®îc xö lý tríc khi trång 15 ngµy.

4. Çch trång


+ Dïng quèc xíi x¸o toµn bé ®Êt vµ ph©n trong hè, moi

mét lç chÝnh gi÷a hè bãc vá bÇu c©y vµ ®Æt bÇu c©y xuèng

hè nghiªng 450, lÊy ®Êt mÆt lÊp ®Çy hè. Nªn trång næi cã

h×nh m©m x«i, kh«ng trång s©u. Trång xong ph¶i dïng r¬m r¹

tñ gèc gi÷ Èm cho ®Êt.

VI. Ch¨m sãc

+ Trong 2 n¨m ®Çu khi tre cha khÐp t¸n nªn trång c©y hä

®Ëu ®Ó gi÷ Èm vµ c¶i t¹o ®Êt.

+ Lµm cá xíi x¸o quanh gèc c©y 3 lÇn/n¨m.

+ Ph©n bãn n¨m 2 lÇn, mçi lÇn 20kg ph©n chuång hoai +

0,1kg ®¹m + 0,1 kg kali + 0,1kg l©n vµo vô Xu©n vµ vô Thu.

+ §µo r·nh däc theo 3 phÝa cña bôi tre, däc theo chiÒu dµi

cña rÔ, kÝch thíc réng 20 cm, dµi 80 cm, s©u 20 cm. Chia ®Òu

ph©n ra çc r·nh råi lÊp ®Êt kÝn. Mïa n¾ng h¹n cÇn tíi níc ®ñ

Èm ®Ó m¨ng dÔ mäc.

+ B¶o vÖ: Ph¶i cã hµng rµo b¶o vÖ kh«ng cho gia sóc vµo

ph¸ ho¹i.

VII. Thu ho¹ch vµ chÕ biÕn m¨ng

a. Thu ho¹ch

- Çc lo¹i tre m¨ng thêng cã thêi vô ra m¨ng tõ th¸ng 4 - 9

( cã n¬i kÐo dµi ®Õn th¸ng 11). Ré nhÊt lµ th¸ng 6 - 8, v× vËy

trong thêi vô cÇn khai th¸c kÞp thêi vµ ®óng quy tr×nh.

- Quan s¸t xung quanh bôi tre khi thÊy nøt ch©n chim ta

dïng thuæng bíi ®Êt ra thÊy cñ m¨ng dïng giao s¾c c¾t cñ

m¨ng çch gèc tre mÑ 3 - 4 cm.

- Chó ý khi c¾t ph¶i c¾t th¼ng theo chiÒu vu«ng gãc víi

bÒ mÆt cña m¨ng, c¾t xong lÊp ®Êt.


L u ý: Khi m¨ng nhó lªn mÆt ®Êt míi thu h¸i thêng cã vÞ

®¾ng. Ta cã thÓ tñ quanh gèc mét líp r¬m r¹ dµy tõ 20 - 30 cm,

kh«ng cho m¨ng tiÕp xóc víi ¸nh s¸ng mÆt trêi.

- Thêi gian khai th¸c vµo lóc s¸ng sím khi cha cã ¸nh s¸ng

mÆt trêi.

b. ChÕ biÕn

+ Sö dông ¨n t¬i: Nªn lÊy nh÷ng cñ m¨ng khi cßn ë díi

®Êt, b¹t ®Êt lÊy vÒ bãc hÕt vá mo, c¾t l¸t máng hoÆc chÎ däc

theo nhiÒu thanh nhá röa s¹ch cho vµo nåi luéc 15 - 20 phót.

+ ChÕ biÕn kh«: Theo çch cña Trung Quèc th× ®Ó m¨ng

mäc lªn khái mÆt ®Êt kho¶ng 0,8 - 1m míi thu h¸i. Thu h¸i vµo

s¸ng sím khi kh«ng cã ¸nh n¾ng mÆt trêi hoÆc vµo nh÷ng ngµy

ma. Sau khi thu h¸i tiÕn hµnh bãc bÑ vµ c¾t khoanh dµi 4 - 6cm,

nÕu chç nµo giµ th× lo¹i bá. Cho m¨ng vµo nåi luéc 2 giê ®ång hå

vít ra ®Ó r¸o níc cho vµo tói nilon ñ kÝn 15 ngµy cho lªn men ®a

ra nong, nia ®Ó ph¬i kh«.

VIII. §iÒu tiÕt c©y mÑ:

Muèn trÎ ho¸ bôi tre chóng ta ph¶i ®iÒu tiÕt c©y mÑ cho

phï hîp th× n¨ng suÊt míi cao. Trong 3 - 5 n¨m ®Çu chØ lÊy

m¨ng, sang n¨m thø 6 ta tiÕn hµnh thay thÕ c©y mÑ b»ng çch

lo¹i 1 c©y mÑ ®Ó l¹i 7 - 8 c©y b¸nh tÎ, sau ®ã çch 2 n¨m thay

mét lÇn. Thay thÕ c©y mÑ nªn tiÕn hµnh vµo vô §«ng. (Chu kú

khai th¸c m¨ng kho¶ng 20 - 25 n¨m).


Kü thuËt Canh t¸c bÒn v÷ng trªn ®Êt dèc

I. T×nh h×nh chung cña NghÖ An trong nh÷ng n¨m

võa qua.

NghÖ An cã tæng diÖn tÝch tù nhiªn trªn 1,6 triÖu ha, trong

®ã qui ho¹ch ®Êt l©m nghiÖp 1,18triÖu ha chiÕm 72% tæng

diÖn tÝch. §Êt cã rõng ®Õn n¨m 2004 ®· cã xÊp xØ 745.000ha,

hiÖn t¹i ®Êt trèng ®åi nói träc cßn 435.000ha, ®é che phñ cña

rõng ®· ®¹t ®îc 45,2%.

ë vïng trung du miÒn nói ®Êt ruéng vµ ®Êt b»ng Ýt, ®é

dèc cao, ®Þa h×nh phøc t¹p. Nªn ph¶i canh t¸c trªn ®Êt dèc.

KÕt qu¶ trong nh÷ng n¨m võa qua canh t¸c bÒn v÷ng trªn

®Êt dèc ®· ®¹t ®îc mét sè u nhîc ®iÓm sau:


- ¦u ®iÓm: §· h×nh thµnh ®îc mét sè vên rõng, vên ®åi,

trang tr¹i, t¹o nªn ®îc çc ruéng bËc thang, che phñ ®Êt, khoanh

nu«i b¶o vÖ rõng, trång rõng, chèng xãi mßn röa tr«i, t¨ng thu

nhËp trªn ®¬n vÞ diÖn tÝch.

- Nhîc ®iÓm: T×nh h×nh xãi mßn ®Êt vÉn diÔn ra, hiÖu

qu¶ kinh tÕ cha cao, cha thêng xuyªn, liªn tôc.

II. T¹i sao ph¶i canh t¸c bÒn v÷ng trªn ®Êt dèc?

- Níc ta cã lîng ma lín, tËp trung theo mïa.

- Khi ma to h¹t ma sÏ t¹o nªn dßng ch¶y.

- Ph¸ vì vµ cuèn tr«i líp ®Êt trªn bÒ mÆt.

- Mµu mì cña ®Êt vµ ®Êt bÞ cuèn tr«i.

- Khi mÆt ®Êt tr¬ trôi chØ cßn l¹i ®¸.

- N¨ng suÊt c©y trång sÏ gi¶m, dÞch bÖnh sÏ x¶y ra.

- G©y nªn lôt léi, ngËp óng vµ nhiÒu tai ho¹ kh¸c, khÝ hËu,

thêi tiÕt, m«i trêng sinh th¸i kh«ng æn ®Þnh.

III. Môc ®Ých canh t¸c bÒn v÷ng trªn ®Êt dèc:

- B¶o vÖ ®Êt chèng xãi mßn.

- Duy tr× c¶i thiÖn ®é mµu mì cña ®Êt.

- Khèng chÕ níc ma ®Ó níc thÊm vµo ®Êt.

IV. Kü thuËt canh t¸c bÒn v÷ng trªn ®Êt dèc: Canh t¸c

bªn v÷ng trªn ®Êt dèc lµ viÖc ¸p dông çc biÖn ph¸p kü thuËt

®Ó thu nhiÒu s¶n phÈm l©m nghÞªp l©u dµi æn ®Þnh, ®ång

thêi ®Êt kh«ng bÞ röa tr«i vµ kh«ng bÞ gi¶m mµu mì. Cã 2

nguyªn t¾c cÇn gi¶i quyÕt sau:

a. BiÖn ph¸p c«ng tr×nh:

§Ó t¹o nªn çc cÊu tróc vËt lý nh ruéng bËc thang, ®ãng

cäc, xÕp ®¸ ®µo r·nh nh»m kiÓm so¸t dßng ch¶y. §©y lµ lo¹i


biÖn ph¸p rÊt cã t¸c dông ë nh÷ng n¬i xãi mßn m¹nh hoÆc

nh÷ng ®iÒu kiÖn lËp ®Þa khã kh¨n cÇn hç trî biÖn ph¸p sinh

häc ban ®Çu. Nhng còng ph¶i thÊy r»ng lo¹i biÖn ph¸p nµy th-

êng tèn c«ng søc vµ tiÒn cña, t¸c dông cña nã kh«ng toµn diÖn.

Bíc1: Dïng thíc ch÷ A ®Ó x¸c ®Þnh ®êng ®ång møc, cã

thÓ x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña ®êng ®ång møc b»ng mét dông cô

®¬n gi¶n gäi lµ thíc ch÷ A, lµm b»ng 3 thanh gç hoÆc tre víi

mét d©y däi. KÝch thíc ch÷ A: dµi 1,8m, réng 0,9m, 1 d©y däi.

Bíc 2: X¸c ®Þnh ®êng ®ång møc b»ng thíc ch÷ A. Mét

ch©n cña thíc c¾m xuèng ®Êt, quay ch©n kia cho ®Õn khi

d©y däi chØ r»ng c¶ 2 ch©n ®· ch¹m ®Êt ë cïng 1 ®é cao. Mét

ngêi gióp viÖc ®ãng 1 cäc vµo bªn c¹nh ch©n sau cña thíc

(ch©n thø nhÊt). Qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh ®é cao nh vËy ®îc lÆp ®i

lÆp l¹i vµ ®ãng cäc víi kho¶ng çch 5m cho ®Õn khi khÐp kÝn 1

®êng.

* Çch lµm:

+ Cã thÓ lÊy ®¸ kÌ thµnh hµng theo ®êng ®ång møc ®· x¸c

®Þnh réng 1mÐt.

+ LÊy cµnh th©n c©y ®ãng cäc phÝa díi xÕp theo ®êng

®ång møc ®Ó chèng xãi mßn ng¨n chÆn ®Êt khái bÞ röa tr«i.

+ §µo r·nh, ®¾p bê ®Ó ng¨n chÆn vµ gi¶m dßng ch¶y gi÷

®é Èm, chèng xãi

mßn

+ Lµm ruéng bËc thang ®Ó canh t¸c.

* TÊt c¶ çc çch lµm trªn ®Òu phô thuéc vµo ®Þa h×nh,

®é dèc vµ ®iÒu kiÖn vËt t ®Ó chóng ta ¸p dông. NÕu ®é dèc

qu¸ cao th× cø 5 -10mÐt lµm 1 bËc hoÆc lÊy ®¸ th©n cµnh


c©y lµm 1 bËc, nÕu ®é dèc võa ph¶i th× cø 10 - 15 mÐt lµm 1

bËc

b. BiÖn ph¸p n«ng sinh häc

- Cã thÓ trång nh÷ng lo¹i c©y mäc nhanh ®Ó c¶i t¹o ®Êt,

chèng xãi mßn vµ cung cÊp mét lîng ®¸ng kÓ cñi ®un hoÆc

thøc ¨n cho gia sóc. §ã lµ nh÷ng loµi c©y hä ®Ëu nh keo dËu,

cèt khÝ hoÆc cá voi, døa .v.v.

- §èi víi nh÷ng n¬i cã ®é dèc trªn 30o th× kho¶ng çch ®-

êng ®ång møc 3 - 4m, díi 30o th× kho¶ng çch 5 - 6m nªn ¸p

dông biÖn ph¸p nµy, Ýt tèn kÐm vµ th«ng dông dÔ lµm.

- B¨ng c©y xanh võa cã t¸c dông c¶i t¹o t¨ng ®é ph× cho

®Êt, chèng xãi mßn, lµm thøc ¨n cho gia sóc vµ mang l¹i hiÖu

qu¶ kinh tÕ, t¨ng thu nhËp.

- §èi víi b¨ng c©y xanh thuéc lo¹i hä ®Ëu hÕt mïa ma ®èn

çch gèc 50cm, b¨m nhá r¶i ®Òu toµn bé lªn diÖn tÝch canh t¸c

®Ó gi÷ Èm, t¨ng mïn cho ®Êt.

c. Lo¹i biÖn ph¸p tæng hîp:

Lµ sù phèi hîp gi÷a hai lo¹i biÖn ph¸p lµ biÖn ph¸p c«ng

tr×nh vµ biÖn ph¸p sinh n«ng häc.

VÝ dô: Lµm ruéng bËc thang kÕt hîp trång c©y gi÷ bê ta

luy hoÆc xÕp ®¸.


Kü thuËt trång keo lai

I. Giíi thiÖu c©y keo lai:

- Keo lai lµ sù lai t¹o tù nhiªn gi÷a keo tai tîng vµ keo l¸ trµm

- C©y keo lai Ýt s©u bÖnh, cã kh¶ n¨ng chèng chÞu mäi thêi tiÕt.

- Çc lo¹i gièng: BV10, BV16, BV32 ®· ®îc Bé NN&PTNT c«ng nhËn cho trång ®¹i trµ

II. Gi¸ trÞ sö dông: Gç c©y keo lai, dai , ch¾c, c«ng dông lµm çc ®å gç gia dông, cét chèng hÇm lß, dïng lµm nguyªn liÖu giÊy.

III. §iÒu kiÖn lËp ®Þa:

- §Þa h×nh ®é cao tuyÖt ®èi < 500m

- §é dèc 20 - 250

- Thµnh phÇn c¬ giíi ®Êt çt pha, sái

- Lîng ma b×nh qu©n n¨m 1.600 - 1.800 mm

IV. T¹o c©y con ®Ó trång:

- DiÖn tÝch vên gièng hom kho¶ng 1/800 - 1/1.000 diÖn tÝch trång rõng hµng n¨m.

- Chän ®Êt, cµy bõa xö lý ®Êt.

- C©y gièng gèc, cù ly trång: 0,8 x 0,4m hoÆc 0,5 x 0,5m.

- Bãn lãt 2kg ph©n chuång hoai + 100g NPK/hè trén ®Òu tr-ø¬c khi trång 10 - 15 ngµy, sau ®ã tiÕn hµnh ch¨m sãc c©y gièng.

+ C¾t t¹o trång c©y gièng:

- T¹o chåi lÇn ®Çu c¾t ngang th©n c©y ë ®é cao 70 cm.

- C¾t xong khö trïng gèc b»ng Benl¸t nång ®é 0,15%.

+ X©y dùng vên hom:

- §Ó s¶n xuÊt hom ta cÇn 1 sè c«ng tr×nh phôc vô sau:


- HÖ thèng tíi vµ hÖ thèng phun s¬ng.

- HÖ thèng dµn che, ®êng ®i lèi l¹i.

V. Kü thuËt c¾t cµnh vµ c¾t hom:

- D©m hom cã 2 çch:

- C¾t cµnh ph¶i b¶o qu¶n n¬i r©m m¸t, ng©m gèc vµo níc l·.

- Hom c¾t dµi tõ 5 - 6 cm, mçi hom cã 1 - 2l¸, c¾t bít 2/3

diÖn tÝch phiÕn l¸, gèc hom c¾t v¸t 450 .

- Cµnh c¾t xong ng©m vµo dung dÞch Benl¸t 200PPM

trong 15 phót, sau ®ã vít hom ra nhóng vµo gèc hom s©u 1,5 -

2cm vµo thuèc kÝch thÝch ra rÔ IAA 500 PPM hoÆc ABI, TTG

trong thêi gian 3 gi©y.

- CÊy hom trùc tiÕp vµo bÇu, cÇn ®ãng bÇu tríc 10 - 15ngµy.

- KÝch thíc bÇu 7 x 11cm, 8 x 12cm.

- Dïng hÖ thèng phun s¬ng ®Ó tíi.

- Hai lÇn phun: Mïa hÌ 30 phót, mïa ®«ng 60phót.

- Thêi gian phun 1 lÇn 6 - 10 gi©y, sau 15 - 20 ngµy c©y ra

rÔ.

- Ch¨m sãc c©y hom trong vên 1 th¸ng ®iÒu chØnh ¸nh

s¸ng, nhiÖt ®é, ®é Èm, xíi x¸o ph¸ v¸ng, tíi ph©n, lo¹i bá chåi bÊt

®Þnh.

VI. Kü thuËt trång:

- Ph¸t, dän thùc b× toµn diÖn hoÆc theo hµng, lµm ®êng ranh c¶n löa vµ ®Ò phßng ch¸y lan.

- §µo hè tríc 10 - 15 ngµy.

- MËt ®é trång 1100 - 1660c©y/ha.

- KÝch thíc hè 40 x 40 x 40cm.

- Hµng x hµng 3m, c©y x c©y 2m.

- Bãn lãt 2kg ph©n chuång + 100 - 200g NPK/hè.


- §¶o ®Òu, lÊp hè tríc khi trång 10 - 15 ngµy.

- Tiªu chuÈn c©y con ®em trång.

+ ChiÒu cao c©y 30 - 35cm.

+ §êng kÝnh th©n 0,3 - 0,4 cm.

* Kü thuËt trång:

Bãc vá bÇu ®Ó cÊy ®øng gi÷a t©m hè trång, cã ®é dµy lÊp ®Êt tõ 2 - 3cm. Chän ngµy r©m m¸t, ma phïn ®em c©y ®i trång.

* Thêi vô trång: - Vô Xu©n tõ 15/2 - 30/3.

- Vô Thu tõ 15/ - 30/10.

VII. Ch¨m sãc, b¶o vÖ:

- Ch¨m sãc c©y 3 n¨m.

- N¨m thø 1: 3 lÇn/n¨m.

- N¨m thø 2: 2lÇn/n¨m vµ bãn 100 - 150g NPK.

- N¨m thø 3: 1lÇn/n¨m.

* BiÖn ph¸p kü thuËt:

- Lµm cá xíi x¸o ®Êt, vun gèc ®êng kÝnh 0,8 - 1m, s©u 10

cm.

* Bãn ph©n: §µo r·nh s©u 15 - 20 cm, çch gèc 30cm phÝa

trªn dèc, r¾c ®Òu ph©n lÊp ®Êt l¹i, luçng ph¸t d©y leo bôi rËm,

ph¸t thÊp gèc 10cm.

* B¶o vÖ: Kh«ng cho ngêi gia sóc vµo rõng trång ph¸ ho¹i.


Kü thuËt trång, ch¨m sãc c©y Dã TrÇm

I. Gi¸ trÞ kinh tÕ.C©y gç lín, t¸n tha th¼ng cao 18 - 25 m, ®êng kÝnh ngang

ngùc 30 - 40 cm, chñ yÕu ph©n bæ ë biªn giíi ViÖt, Lµo, C¨m Pu chia. Gç ®îc sö dông trong x©y dùng c¬ b¶n, lµm ®å gia dông lµm gç d¸n, bét giÊy, trÇm cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu, phôc vô c«ng nghiÖp chÕ biÕn h¬ng liÖu, dîc liÖu. §Æc biÖt lµ ch÷a thÊp khíp, bÖnh ®Ëu mïa,®au bông, dïng cho phô n÷ sau khi sinh con.

+ Trªn thÕ giíi gi¸ 1kg trÇm h¬ng kho¶ng 1000 -5000USD, gi¸ 1kg tinh dÇu trÇm h¬ng kho¶ng 15000 -18000USD.

+ ë ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m 1989 - 1993 tuú theo chñng lo¹i:

Lo¹i 1: 1200 -1600 USD/kgLo¹i 2: 750 - 1100 USD/kgLo¹i 3: 150 - 185 USD/kgLo¹i 4: 65 - 80 USD/kgLo¹i 5: 16 - 20 USD/kg.

II. §iÒu kiÖn g©y trång+ KhÝ hËu: NhiÖt ®é b×nh qu©n n¨m 20 – 25oC, lîng ma

trªn 1500 mm, ®é Èm kh«ng khÝ/80%.


+ §Êt ®ai: TÇng ®Êt dµy trªn 50cm, Èm, tho¸t níc, mïn trªn 3%, pH: 4 – 6, kh«ng trång trªn ®Êt ®¸ v«i, ®Êt çt , ®Êt ngËp óng.

+ Thùc b×: ThÝch hîp nhÊt lµ ®Êt rõng nghÌo kiÖt vµ ®Êt rõng sau n¬ng rÉy.

III. Nguån gièng:

+ Chän c©y mÑ trªn12 tuæi, sinh trëng tèt, t¸n ®Òu kh«ng

bÞ s©u bÖnh.

+ Tèt nhÊt lµ c©y trong rõng gièng chuyÓn ho¸ ®Ó lÊy

gièng

+ Thu h¸i qu¶ chÝn khi vá qu¶ chuyÓn tõ mµu xanh sang

mµu sang mµu vµng m¬, nh©n h¹t ph¸t triÓn ®Çy ®ñ vµ

chuyÓn sang mµu tr¾ng

+ ñ qu¶ 2 – 3 ngµy cho chÝn ®Òu råi ®em ph¬i trong

n¾ng nhÑ tõ

12 - 14 giê ®Ó t¸ch h¹t ra khái qu¶ vµ lo¹i bá t¹p vËt.

+ H¹t thu ®îc tèt nhÊt lµ gieo ngay, nÕu kh«ng ph¶i b¶o

qu¶n trong çt Èm, çt khi n¾m trong tay kh«ng rØ níc, bu«ng ra

thÊy vÕt tay Øn trªn n¾m çt. Tû lÖ 2 phÇn çt víi mét phÇn h¹t

theo khèi lîng, trén ®Òu, ®Ó n¬i tho¸ng m¸t,thêng xuyªn ®¶o

h¹t 1 – 3 lÇn/ngµy vµ bæ sung ®é Èm khi thÊy h¹t bÞ kh«.

IV. T¹o c©y con + Ng©m h¹t trong dung dÞch thuèc tÝm 0,1% tõ 3 - 4 giê,

röa s¹ch h¹t loaÞ bá h¹t lÐp vµ thèi, råi ®em gieo trªn luèng ®· chuÈn bÞ s½n.

+ Luèng gieo cao 15 - 20 cm réng 80 - 100cm, dµi 5 - 10 m. R·nh luèng réng 50 - 60 cm, bãn lãt 4 - 5 kg ph©n chuång hoai cho 1 m2 m¹t luèng, trén ®Òu lµm ®Êt mÞn vµ san ph¼ng.

+ V·i ®Òu h¹t lªn mÆt luèng, lîng h¹t gieo 0, 2 - 0, 25kg/m2, sµng ®Êt bét hoÆc çt mÞn lÊp kÝn h¹t dµy 2, 5 - 3,0 cm , lµm dµn che bãng 50 - 60 % .


+ Thêng xuyªn tíi níc , lµm cá ph¸ v¸ng cho tíi 30 - 40 ngµy, c©y mÇm cao tõ 6 - 8 cm, cã 2 - 4 l¸ mÇm th× nhæ ®Ó cÊy vµo bÇu. §Þnh kú 4 - 5 ngµy phun dung dÞch ben l¸t 0,5%, lîng phun lµ1,0 - 1, 2 lÝt / m2.

+ Vá bÇu lµm b»ng tói nilon kÝch thíc 10 x10 cm, d¸n ®¸y ®ôc lç. Ruét bÇu gåm 85% ®Êt bét trén víi 14% ph©n chuång hoai vµ 1% l©n theo khèi lîng. XÕp bÇu lªn luèng ®· chuÈn bÞ s½n gièng nh luèng gieo nhng kh«ng cÇn bãn lãt. Tíi níc ®ñ Èm cho luèng c©y gieo vµ luèng bÇu. Chän c©y ®ñ tiªu chuÈn cÊy 1 c©y vµo bÇu, tíi níc gi÷ Èm vµ lµm dµn che.

+ Níc tíi tõ 2 th¸ng tuæi mçi ngµy2 lÇn: 1,0 -1,5 lÝt/m2.Th¸ng thø 3 - thø 4 ngµy tíi 1 lÇn 1,5 - 2,0 lÝt /m2Sau 4 th¸ng 2 - 3 ngµy tíi 1 lÇn

2 - 3 lÝt /m2.+ Dµn che tríc 2 th¸ng tuæi che bãng 50 – 60 % , Th¸ng thø

3 ®Õn th¸ng thø 5 che bãng 30 – 40%, Sau 5 th¸ng dì bá dµn che.

+ Nhæ cá xíi ®Êt ®Þnh kú tríc 3 thÊng tuæi 15 - 20 ngµy/ lÇn. Tõ 3 - 6 th¸ng tuæi 30 - 40 ngµy/ lÇn, sau 6 th¸ng cø 60 -70 ngµy/lÇn

+ Bãn thóc khi c©y xÊu vµ vµng b»ng hæn hîp, 1 ®¹m 2 l©n, nång ®é 0,5% lîng bãn 1, 5 - 2,0 lÝt/m2, bãn khi trêi m¸t kh«ng ma vµ kÕt hîp bãn sau khi lµm cá ph¸ v¸ng vµ ph¶i tíi níc röa l¸ sau khi tíi ph©n.

+ Tíi dung dÞch ben l¸t nång ®é 0,5 - 1,0 % lîng tíi 0,8-1,0 lÝt/m2 theo ®Þnh kú.Tríc 3 th¸ng 15 -20 ngµy tíi 1 lÇn, sau 3 th¸ng 30 - 40 ngµy tíi 1 lÇn. §Ó phßng trõ bÖnh thèi th©n vµ lì cæ rÔ, b¾t vµ diÖt s©u keo, s©u xanh ¨n l¸.

+ §¶o bÇu d·n c©y lÇn ®Çu khi c©y 5 - 6 th¸ng tuæi, cao 18-22 cm, lÇn cuèi tríc khi ®em ®i trång 25 -30 ngµy.

V. Tiªu chuÈn c©y con: + Tuæi: Trªn 12 th¸ng . Cao : Trªn 40 cm, ®êng kÝnh cæ rÔ trªn 0,35cm. Sinh trëng vµ ph¸t triÓn tèt, kh«ng s©u bÖnh, cong, g·y

ngän,


VI. G©y trång ch¨m sãc:+ Thêi vô trång thÝch hîp tèt, th©n th¼ng, c©n ®èi kh«ng

s©u bÖnh, nhÊt lµ gi÷a mïa ma.+ Ph¸t dän thùc b× theo b¨ng réng b»ng 1/3 -1/2 chiÒu cao

cña rõng, b¨ng chÆt tèt nhÊt theo híng §«ng T©y, n¬i ®èc theo ®êng ®ång møc.

+ Lµm ®Êt côc bé theo hè ®µo cã kÝch cì 40 x 40 x 40 cm. Bãn lãt hçn hîp 0,25 - 0,3 kg theo tû lÖ 2 ®¹m + 1 l©n + 1kali cho 1 hè.

+ M©t ®é 400 -500 c©y/ha, c©y çch c©y 2m, hµng çch hµng 3m.

+ Chän c©y ®ñ tiªu chuÈn, xÐ bá vá bÇu, moi ®Êt ®Æt bÇu ngay ng¾n, lÊp ®Êt vôn vµ nÐn chÆt, vun ®Êt quanh gèc c©y cao h¬n mÆt ®Êt 4 - 5cm.

+ Ch¨m sãc n¨m ®Çu 1 - 2 lÇn, n¨m thø 2 – 3 mçi n¨m 3 lÇn, n¨m thø 4 ®Õn khi ghÐp t¸n mçi n¨m 1 lÇn b»ng çch vun xíi ®Êt xung quanh gèc ®êng kÝnh réng 1m.

+ Trång dÆm c©y chÕt ngay tõ lÇn ch¨m sãc ®Çu cña n¨m thø nhÊt. N¨m thø 2 – n¨m thø 3 bãn thóc 1n¨m 1 lÇn, 50g hçn hîp 2 ®¹m + 1 l©n + 1 kali cho mét gèc. Bãn theo r¹ch s©u 5 -10cm xung quanh vµ çch gèc 40 - 50cm lÊp ®Êt kÝn r¹ch sau khi bãn.

+ ChÆt dÇn c©y ë b¨ng cha ®iÒu chØnh ®é t¸n che ®Õn n¨m thø 4 c©y giã trÇm ®îc ph¬i ra ¸nh s¸ng hoµn toµn.

VII. Khai th¸c chÕ biÕn vµ thÞ trêng.+ Chän c©y cã nhiÒu u bíu cµnh l¸ x¬ x¸c, gç chuyÓn sang

mµu vµng nh¹t, søc sèng kÐm râ rÖt lµ ®· h×nh thµnh trÇm h-¬ng ®¹t tiªu chuÈn khai th¸c. cã thÓ dïng khoan hoÆc dao chÆt s©u vµo th©n c©y thÊy gç cã mµu ®en bãng, xØn gi÷a gç vµ trÇm ph©n biÖt râ, chiÒu dµy mÆt c¾t ngang dµy h¬n 1mm lµ cã thÓ khai th¸c.

+ §µo gèc, ph¸t bá rÔ vµ cµnh nh¸nh, ®Ïo bá phÇn gç mÒm xung quanh th©n l©ý phÇn gç vµ trÇm ë gi÷a. Dïng ®ôc n¹o bá phÇn gç cßn l¹i ®Ó t¸ch lÊy khèi hoÆc çc m¶ng trÇm tinh.

+ MÊy n¨m gÇn ®©y dã trÇm ®· ®îc g©y trång kh¸ réng r·i ë nhiÒu n¬i, nhÊt lµ çc tØnh ven biÓn rung bé ®îc rÊt nhiÒu


hé n«ng d©n hëng øng trång ph©n t¸n trªn ®Êt sau n¬ng rÉy vµ trong vên nhµ.

Qui tr×nh chÕ biÕn r¬m lóa b»ngph¬ng ph¸p URª - v«i

I. Giíi thiÖu vÊn ®ÒR¬m lóa lµ thøc ¨n th« cho bß, nhiÒu x¬ (32- 34%),

nghÌo dinh dìng (2-3%protein), çc chÊt hu c¬ trong r¬m tiªu ho¸ ®îc Ýt (kho¶ng 48-50%) .

Tuy nhiªn r¬m lóa chøa mét lîng ®¸ng kÓ n¨ng lîng tiÒm tµng. r¬m lóa lµ phô phÈm cña trång trät,vµ hµng n¨m ë níc ta cã khèi lîng kh¸ lín 20 triÖu tÊn.

R¬m nhiÒu nh thÕ ®Ó t¨ng tÝnh thÌm ¨n n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông r¬m ngêi ta ®· chÕ biÓn¬m lóa b»ng ph-¬ng ph¸p Ure-v«i. Ph¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n, dÔ ¸p dông vµ ®· lµm t¨ng tû lÖ tiªu ho¸ thªm 10-15%, t¨ng gÇn gÊp ®«i hµm lîng Nit¬ trong r¬m, gia sóc thÝch ¨n vµ ®· ¨n ®îc lîng chÊt kh« t¨ng 50% so víi r¬m kh«ng chÕ biÕn, cho t¨ng träng hµng ngµy cao h¬n 30%, tiªu tèn thøc ¨n l¹i gi¶m 16% so víi r¬m cha chÕ biÕn.

II. Ph¬ng ph¸p chÕ biÕn1. C«ng thøc hçn hîp nguyªn liÖu

Nguyªn liÖu C«ng thøc 1

C«ng thøc 2

R¬m kh«NícUreV«i bétMuèi ¨n

100 kg70-80 lit

4 kg--

100 kg70-80 lit

3 kg0,5 kg0,5 kg

2. Ph¬ng ph¸p ña. Ph¬ng tiÖn chøa r¬m ®Ó ñ:


VÒ mÆt nguyªn lý qu¸ tr×nh ñ r¬m kh¸c hoµn toµn qu¸ tr×nh ñ chua thøc ¨n xanh. ñ r¬m kh«ng nhÊt thiÕt ®ßi hái yÕm khÝ nh ñ chua v× vËy hè ñ vµ chÊt ®Öm lãt nguyªn liÖu ñ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i kÝn tuyÖt ®èi. Tuy nhiªn nªn cã nh÷ng vËt liÖu chøa ®ùng kÝn th× chÊt lîng r¬m ñ cao h¬n, tû lÖ §¹m urª thÊt tho¸t díi d¹ng NH3 thÊp h¬n. §Ó gi¶m chi phÝ, ®Ó øng dông mµ vÉn ®¹t yªu cÇu chÕ biÕn th× nªn lîi dông nh÷ng ®iÒu kiÖn cã s½n cña gia ®×nh. Nh lîi dông çc gãc têng, bÓ x©y, « chuång trèng kh«ng nu«i gia sóc, hoÆc ñ ngay trong bao ph©n ®¹m, bao t¶i x¸c r¾n...

b. VËt liÖu ®Öm lãt, che phñ:Cã thÓ dïng çc m¶nh nilon, v¶i ma r¸ch, l¸ chuèi...

ghÐp kÝn l¹i ®Ó ®¶m b¶o thøc ¨n kh«ng nhiÔm ®Êt, çt bÈn vµ h¹n chÕ thÊt tho¸t §¹m urª.

c. Çc bíc tiÕn hµnh:- Hoµ tan §¹m urª, v«i, muèi vµo níc theo c«ng thøc ë b¶ng

môc 2.1 trªn.- Khèi lîng r¬m ñ mçi lÇn tuú thuéc vµo nhu cÇu sö

dông cña gia sóc vµ dông cô chøa ®ùng (nÕu gia ®×nh cã 2 tr©u bß th× mçi lÇn ñ nªn ñ 50kg).

- LÇn lît r¶i r¬m theo tõng líp (20cm) vµo hè ñ, khuÊy ®Òu dung dÞch §¹m urª, v«i, muèi vµ dïng « doa t íi ®Òu vµo r¬m, lÇn lît tiÕn hµnh cho tíi khi hÕt lîng r¬m cÇn ñ.

- Dïng vËt liÖu ®Öm lãt phñ kÝn l¹i, cã thÓ dïng g¹ch, ngãi, cñi kh« chÆn lªn ®Ó ®èng r¬m ñ lu«n kÝn trong suèt thêi gian ñ.

Nguyªn lý : Tíi ®Òu, nÐn chÆt, ñ kÝn.* L u ý : N¬i ñ ph¶i chän n¬i kh« r¸o, tr¸nh níc ma vµ

níc tõ n¬i kh¸c thÊm vµo.3. Çch sö dông- R¬m ñ kÝn trong thêi gian 7 - 10 ngµy b¾t ®Çu lÊy ra

cho gia sóc ¨n.


- R¬m ñ ®¹t chÊt lîng chÕ biÕn tèt sÏ cã mµu vµng chanh, mïi §¹m urª kh«ng cã mïi nÊm mèc, r¬m Èm vµ mÒm ®Òu.

- Khi lÊy r¬m ñ cho gia sóc ¨n chØ nªn më ra mét kho¶ng trèng ®Ó rót r¬m ra (kh«ng lËt toµn bé líp ®Öm lãt che phñ) lÊy r¬m xong l¹i lÊp líp ®Öm lãt che phñ lªn cho kÝn.

- Cho gia sóc ¨n tù do tuú kh¶ n¨ng cña chóng. (Mét vµi tr©u bß biÕng ¨n nªn ph¬i r¬m ®· chÕ biÕn trong bãng m¸t 30 - 45 phót ®Ó bay bít mïi §¹m urª tríc khi cho ¨n).

S¬ ®å minh ho¹ quy tr×nh


2,5kgUre 0,5kg v«i

70 - 80 lÝt níc 0,5kg muèi

100kg r¬m kh«

150

Khi tr©u bß ®îc nu«i b»ng r¬m chÕ biÕn vµ cho gÆm cá hµng ngµy 4 -6 giê, tr©u bß bÐo khoÎ vµ t¨ng träng tèt 9 - 12kg/th¸ng ngay c¶ trong mïa ®«ng thiÕu cá.

* Chó ý: TuyÖt ®èi kh«ng sö dông r¬m ñ Ure cho bª nghÐ díi 6 th¸ng tuæi ¨n.


ñ kÝn 15 - 20 ngµy

Cho gia sóc ¨n tù do

151

Kü thuËt b¶o qu¶n mét sè lo¹i n«ng s¶n phæ biÕn:

1- Quy tr×nh b¶o qu¶n cam.HiÖn nay trªn thÕ giíi còng nh ë níc ta ¸p dông nhiÒu ph-

¬ng ph¸p b¶o qu¶n ®Ó b¶o qu¶n cam. Sau ®©y lµ quy tr×nh b¶o qu¶n cam ®¬n gi¶n, chi phÝ ®Çu t thÊp dÔ ¸p dông víi ®èi tîng hé d©n.

Quy tr×nh b¶o qu¶n nh sau:

Thu h¸i

Lùa chän

Röa s¹ch

Xö lý

Lµm kh«

Bao gãi

B¶o qu¶n

Tiªu dïng

1- Thu h¸i:

Cam ®îc thu h¸i vµo thêi ®iÓm qu¶ võa ®ñ ®é chÝn (1/2 - 2/3 qu¶ cã mµu vµng). Thu h¸i nhÑ nhµng, c¾t s¸t cuèng qu¶, vÕt c¾t ph¼ng tr¸nh ®©m háng çc qu¶ bªn c¹nh. Qu¶ c¾t råi ®Æt nhÑ nhµng vµo thóng, ®a vµo n¬i b¶o qu¶n. Kh«ng tung, nÐm vµ xÕp ®èng qu¶ cao qu¸ 40cm - 5cm. Kh«ng thu h¸i vµo lóc trêi n¾ng nãng hay lóc cßn s¬ng.

2- Lùa chän:


Chän qu¶ kh«ng cã trÇy xíc, chai sÇn, kh«ng bÇm dËp, kh«ng s©u bÖnh.

3- Röa s¹ch: Dïng níc s¹ch röa qu¶, tèt nhÊt lµ röa díi vßi n-íc. Dïng v¶i mÒm lau röa ®Òu trªn toµn bé qu¶. Röa l¹i b»ng dung dÞch níc Javen pha lo·ng tû lÖ 1:1000. Trong qu¸ tr×nh röa níc Javen cã thÓ ®i g¨ng tr¸nh lµm h¹i da tay. Thêi gian röa b»ng níc Javen lµ 1 phót sau ®ã cho vµo ræ s¹ch ®Ó r¸o níc.

4- Xö lý b»ng níc nãng:

NhiÖt ®é níc xö lý trong kho¶ng 50 - 520C. Cho cam vµo ræ nhá hoÆc tói líi nhóng vµo níc xö lý. Thêi gian xö lý lµ 20 phót. Sau ®ã cam ®îc vít ra hong kh« tù nhiªn hoÆc b»ng qu¹t giã.

5- Bao gãi b»ng mµng PE:

Sau khi cam ®· ®îc hong kh« tiÕn hµnh bao gãi b»ng mµng PE. C¾t m¶nh PE cã diÖn tÝch 400 cm2 (20 x 20), ®Æt qu¶ cam vµo gi÷a sao cho phÇn cuèng qu¶ phÝa díi. Bäc kÝn qu¶, lËt chiÒu qu¶ vµ lóc nµy phÇn mói gÊp ë phÝa díi.

6- B¶o qu¶n:

Tríc khi b¶o qu¶n cÇn vÖ sinh kho s¹ch sÏ, trêng hîp b¶o qu¶n nhiÒu cÇn xö lý khö trïng kho. §èt 1 kg bét Lu huúnh cho 100m3 kho, bÞt kÝn kho trong thêi gian 2 - 3 ngµy.

XÕp cam trªn dµn tre hoÆc ræ. XÕp theo líp, mçi líp kh«ng vît qu¸ 4 - 5 líp qu¶. Gi÷a çc dµn cã kho¶ng trèng ®Ó th«ng tho¸ng. Trong thêi gian b¶o qu¶n cÇn tiÕn hµnh kiÓm tra thêng xuyªn, ®Þnh kú 15 - 20 ngµy kiÓm tra, ®¶o qu¶ 1 lÇn, víi nh÷ng qu¶ háng cÇn lo¹i bá.

Nh÷ng qu¶ cam cã biÓu hiÖn sau cÇn lo¹i bá:

- Cuèng long khái nóm vµ xung quanh nóm qu¶ cã 1 quÇng th©m, mÆt vá trªn ®á mäng vµ bãng.

- VÕt ®en trßn lan réng trªn vá qu¶, trªn vÕt ®en quan s¸t thÊy mäng níc, bãng mÆt, cã thÓ xuÊt hiÖn çc ®¸m mèc mµu xanh hoÆc tr¾ng.

- Nh÷ng qu¶ bÞ bÇm dËp do va ®Ëp, chuét bä c¾n thñng.


Víi ph¬ng ph¸p b¶o qu¶n ®¬n gi¶n nµy ngêi d©n cã thÓ b¶o qu¶n cam trong vßng 45 - 60 ngµy. Tû lÖ hao hôt kho¶ng 13 - 15%. NhiÖt ®é thÝch hîp ®Ó tiÕn hµnh b¶o qu¶n theo ph¬ng ph¸p nµy tõ 18 - 200C.

2- B¶o qu¶n Ng«, Lóa.

Ng« cã thÓ b¶o qu¶n theo nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau nh: B¶o qu¶n ë tr¹ng th¸i kh«; B¶o qu¶n ë tr¹ng th¸i l¹nh; B¶o qu¶n ë tr¹ng th¸i kÝn; B¶o qu¶n b»ng ho¸ chÊt; B¶o qu¶n trong kh«ng khÝ cã ®iÒu chØnh... trong hoµn c¶nh hiÖn nay cña níc ta nªn ¸p dông chÕ ®é b¶o qu¶n kÕt hîp gi÷a tr¹ng th¸i kh« vµ kÝn, çch ly khèi h¹t kh« víi m«i trêng bªn ngoµi ng¨n çch h¹t kh« ®èi víi ¶nh hëng cña khÝ hËu nhiÖt ®íi Èm, phßng tr¸nh sù x©m nhËp cña s©u mät, vi sinh vËt.

Quy tr×nh b¶o qu¶n nh sau:

Thu ho¹ch ng« b¾p chÝn hoµn toµn(W=25 - 28%)

Lµm kh« s¬ bé( Ph¬i tÝch cùc hoÆc th«ng gi¸o tÝch cùc

W = 18%)

TÏ ng«

Lµm s¹ch

Ph©n lo¹i

Lµm kh« bæ sung(W< 13%)


B¶o qu¶n(§ãng bao hoÆc ®æ rêi)

1- Thu ho¹ch:

Thu ho¹ch ng« khi ®· chÝn hoµn toµn. Lóc nµy ®é Èm cña b¾p ng« kho¶ng 25 - 28%. Tuy nhiªn trong thêi ®iÓm thu ho¹ch nÕu gÆp trêi ma ®é Èm ng« cã thÓ lªn tíi 30 - 32%.

2- Lµm kh« s¬ bé:

Sau khi thu ho¹ch tiÕn hµnh lµm kh« ng«. Ng« b¾p ®îc bãc vá, bá r©u. NÕu gÆp thêi tiÕt thuËn lîi trêi n¾ng nãng cã thÓ ph¬i kh« tù nhiªn. Trêng hîp thêi tiÕt bÊt lîi tiÕn hµnh lµm kh« b»ng m¸y sÊy. §èi víi quy m« hé cã thÓ sö dông lo¹i m¸y sÊy SH 200, ®©y lµ lo¹i m¸y sÊy ®¬n gi¶n, gi¸ rÎ, ®ang ®îc dïng phæ biÕn ®Æc biÖt thÝch víi vïng s©u vïng xa. TiÕn hµnh lµm kh« ng« ®Õn ®é Èm 18%.

3- TÏ ng«:

Ng« sau khi lµm s¹ch s¬ bé tiÕn hµnh tÏ ng«. Ng« ®îc tÏ theo ph¬ng ph¸p thñ c«ng dïng tay ®Ó tÏ hoÆc dïng m¸y. §èi víi ng« gièng, khi tÏ ph¶i ®¹t yªu cÇu t¸ch riªng phÇn h¹t non phÝa ®Çu b¾p (kho¶ng 1/5 chiÒu dµi b¾p). Cã thÓ tÏ ng« b»ng dông cô tÏ ng« quay tay hoÆc dïng m¸y tÏ ng« nÕu s¶n xuÊt víi quy m« lín.

4- Lµm s¹ch:

Ng« h¹t sau khi tÏ ®îc tiÕn hµnh lµm s¹ch ®Ó lo¹i bá çc h¹t non, h¹t søt vì vµ çc t¹p chÊt kh¸c. Víi quy m« hé cã thÓ sµng s¶y b»ng tay, ®èi víi çc c¬ së s¶n xuÊt lín cã thÓ sö dông sµng liªn hîp PL - 4 cña ViÖn c¬ ®iÖn n«ng nghiÖp & CNSTH n¨ng suÊt 3-4 tÊn h¹t/giê. TiÕp tôc lµm kh« ng« ®Õn ®é Èm <13% vµ tiÕn hµnh b¶o qu¶n.

5- B¶o qu¶n:

5.1- §iÒu kiÖn b¶o qu¶n:

§Ó gi¶m tæn thÊt trong b¶o qu¶n cÇn cã dông cô b¶o qu¶n thÝch hîp, kho b¶o qu¶n ph¶i kh« s¹ch, thïng chøa ph¶i cã n¾p


kÝn, cã thÓ dïng bao nhùa lång trong bao ®ay hoÆc bao t¬ døa ®Ó b¶o qu¶n. N¬i b¶o qu¶n ph¶i kh« r¸o, tho¸ng, kh«ng Èm dét cã m¸i che ma. Nhµ kho ph¶i cã phªn cãt ng¨n çch sµn vµ têng kho, cã líi m¾t ço phßng chèng chim chuét vµ ®îc lµm vÖ sinh vµ phun thuèc phßng trõ c«n trïng h¹i kho.

5.2- Çch thøc b¶o qu¶n:

Sau khi ®· lµm kh«, ng« b¾p ®îc b¶o qu¶n kÝn trong 2 líp bao, líp trong lµ tói nhùa, líp ngoµi lµ bao ®ay hoÆc bao t¬ døa. MiÖng bao ®îc buéc chÆt.

XÕp çc bao ng« ë n¬i kh« r¸o, cã sµn cao çch mÆt ®Êt trªn 50 cm vµ çch têng v¸ch trªn 25 cm tho¸ng ®·ng, kh«ng Èm mèc.

Thêng xuyªn kiÓm tra ph¸t hiÖn vµ xö lý sù cè kÞp thêi. Khi kiÓm tra ph¶i quan t©m xem xÐt t×nh tr¹ng ph«i ng«. Khi ph«i ng« cã hiÖn tîng biÕn mµu, biÕn d¹ng xuÊt hiÖn s©u mät, khèi ng« bÞ bèc nãng ph¶i tiÕn hµnh lµm kh«, lµm s¹ch, ph©n lo¹i råi míi b¶o qu¶n tiÕp.

Thêi gian b¶o qu¶n: Cã thÓ b¶o qu¶n ®îc 8 - 12 th¸ng.Ph¬ng ph¸p nµy cã thÓ sö dông cho b¶o qu¶n lóa. Víi vïng s©u, vïng xa cã ®iÒu kiÖn khã kh¨n, s¶n xuÊt Ýt cã

thÓ ¸p dông mét sè çch sau:Ng« sau khi thu ho¹ch vÒ tiÕn hµnh lét vá, vá cã thÓ bãc

hoµn toµn hoÆc trõ l¹i líp vá trong. TiÕn hµnh buéc tóm thµnh chïm, mçi chïm 7 - 10 b¾p treo ngîc lªn ch¸i bÕp.

Khi thu ho¹ch ng« kh«ng bÎ rêi b¾p mµ ®Ó kÌm 1 ®o¹n th©n c©y tõ 80 - 100 cm. Bã thµnh tõng bã, mçi bã 7 - 10 c©y ®Ó dùng lªn. Cã thÓ gi÷ ®îc 15 - 20 ngµy, khi gÆp thêi tiÕt thuËn lîi tÏ ra ph¬i vµ ¸p dông çc ph¬ng ph¸p b¶o qu¶n kh¸c.

Trêng hîp ng« ®· ®îc tÏ nhng gÆp thêi tiÕt bÊt thuËn kh«ng tiÕn hµnh lµm kh« ®îc cã thÓ xö lý lµm thøc ¨n ch¨n nu«i. §æ khèi h¹t vµo tói nil«ng buéc kÝn, khi ®ã thµnh phÇn kh«ng khÝ trong tói sÏ biÕn ®æi theo chiÒu híng t¨ng khÝ CO2 ®ång thêi gi¶m khÝ O2 do ®ã kÐo dµi thêi gian b¶o qu¶n. Tinh bét còng


bÞ ph©n huû trong m«i trêng yÕm khÝ t¹o ra çc axit, ®êng. Çc lo¹i axit nµy cã t¸c dông kÝch thÝch tiªu ho¸ cho gia sóc.

3- B¶o qu¶n ®Ëu ®ç, l¹c:

§Ëu ®ç, l¹c lµ çc lo¹i c©y mµu cã gi trÞ kinh tÕ cao vµ ®îc trång phæ biÕn ë níc ta. §©y lµ s¶n phÈm giµu chÊt ®¹m, chÊt bÐo nªn viÖc thu h i, s¬ chÕ, b¶o qu¶n çc lo¹i c©y nµy cÇn ®îc quan t©m thùc hiÖn ®óng kü thuËt ®Ó tr¸nh tæn thÊt vÒ sè lîng vµ suy gi¶m chÊt lîng nh»m t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ cho ngêi s¶n xuÊt.

Sau ®©y lµ quy tr×nh b¶o qu¶n ®Ëu ®ç, l¹c ®¬n gi¶n phï hîp víi quy m« hé gia ®×nh:

Thu ho¹ch qu¶

Lµm kh« s¬ bé

t¸ch qu¶

Lµm s¹ch

Ph©n lo¹i

Lµm kh« bæ sung

B¶o qu¶n

1- Thu ho¹ch qu¶:


§Ëu ®ç l¹c khi ®¹t ®ñ ®é chÝn cÇn tiÕn hµnh thu h¸i. Th«ng thêng khi thu ho¹ch gÆp thêi tiÕt bÊt thuËn (trêi ma) cÇn tiÕn hµnh lµm kh« tr¸nh cho h¹t bÞ n¶y mÇm.

2- Lµm kh« s¬ bé:

Cã thÓ lµm kh« tù nhiªn hoÆc sö dông m¸y sÊy.

S©n ph¬i ph¶i kh« s¹ch nhÊt thiÕt ph¶i ph¬i nãng s©n ®¹t nhiÖt ®é >200C míi tiÕn hµnh ph¬i h¹t. NhiÖt ®é ph¬i tèt nhÊt tõ 30 - 350C. Khi n¾ng to nhiÖt ®é s©n ph¬i qu¸ cao th× ph¶i gom h¹t vµo bãng m¸t ®Ó tr¸nh h¹t bÞ ch¶y dÇu, sÉm mµu vµ trãc vá.

NÕu lµm kh« b»ng m¸y sÊy th× nhiÖt ®é cña t¸c nh©n sÊy kh«ng qu¸ 700C, nhiÖt ®é h¹t sÊy ph¶i díi 450C. Khi sö dông thiÕt bÞ sÊy ®Ó sÊy l¹c nh©n cÇn quan t©m phßng tr¸nh çc hiÖn tîng x©y x¸t, dËp n¸t h¹t, trãc vá lôa, sÉm mµu.

Qu¸ tr×nh lµm kh« kh«ng chØ lµm gi¶m ®é Èm cña h¹t mµ cßn diÖt s©u mät bÞ nhiÔm ngay tõ khi thu ho¹ch ngoµi ®ång.

3- T¸ch qu¶:

Qu¶ sau khi ®· ®îc lµm kh« s¬ bé tiÕn hµnh t¸ch qu¶. Cã thÓ t¸ch thñ c«ng dïng tay t¸ch qu¶ ra khái c©y hoÆc dïng m¸y t¸ch h¹t. Trong qu¸ tr×nh t¸ch qu¶ tr¸nh hiÖn tîng lµm vì, dËp g©y tæn th¬ng qu¶. Trong trêng hîp thu ho¹ch gÆp thêi tiÕt thuËn lîi c«ng ®o¹n nµy cã thÓ tiÕn hµnh tríc c«ng ®o¹n lµm kh« s¬ bé.

4- Lµm s¹ch:

H¹t sau khi lµm kh« s¬ bé cÇn tiÕn hµnh lµm s¹ch. Khèi ®Ëu ®ç, l¹c cÇn ®îc tiÕn hµnh lo¹i bá t¹p chÊt (vá qu¶, l¸, rÔ, cµnh c©y, bôi, s¹n, çt, s©u mät sèng, x¸c s©u mät chÕt...). Tû lÖ t¹p chÊt ph¶i ë díi møc 1%. Trong qu¸ tr×nh lµm s¹ch cã thÓ tiÕn hµnh ph©n lo¹i s¶n phÈm. Çc s¶n phÈm ®a vµo b¶o qu¶n ph¶i cã phÈm cÊp t¬ng ®¬ng nhau.

5- Lµm kh« bæ sung:

S¶n phÈm sau khi ®· lµm s¹ch tiÕn hµnh cho lµm kh« bæ sung. Tuú theo môc ®Ých sö dông ®Ó ®a ra yªu cÇu møc Èm kh¸c nhau. Th«ng thêng:


- §Ó b¶o qu¶n ng¾n h¹n ®é Èm ®Ëu ®ç ph¶i díi 14%, ®é Èm cña l¹c ph¶i díi 11%.

- §Ó b¶o qu¶n 1 n¨m ®é Èm ®Ëu ®ç ph¶i díi 12%, ®é Èm cña l¹c ph¶i díi 10%.

- §Ó b¶o qu¶n l©u dµi ®é Èm ®Ëu ®ç ph¶i díi 10%, ®é Èm cña l¹c ph¶i díi 7%.

Lµm kh« h¹t ®Õn ®é Èm cÇn thiÕt lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt trong b¶o qu¶n, cÇn ph¶i ngiªm ngÆt chÊp hµnh ®iÒu kiÖn nµy.

6- B¶o qu¶n:

6.1- ChuÈn bÞ dông cô b¶o qu¶n:

Dông cô b¶o qu¶n (chum, v¹i, kho...) cÇn ®îc chuÈn bÞ tríc cho kh« s¹ch, theo ®óng yªu cÇu kü thuËt, kh«ng cã mïi l¹. Dông cô ®· dÝnh dÇu mì b«i tr¬n th× kh«ng nªn sö dông ®Ó b¶o qu¶n ®Ëu ®ç, l¹c vµ kh«ng b¶o qu¶n ®Ëu ®ç l¹c víi çc s¶n phÈm hµng ho¸ cã mïi l¹ v× ®Ëu, ®ç, l¹c rÊt dÔ hÊp thô dÇu mì, sau ®ã kh«ng dïng lµm thùc phÈm ®îc.

6.2- Çch b¶o qu¶n:

Víi khèi lîng lín cã thÓ sö dông kho ®Ó b¶o qu¶n, cã thÓ ®æ rêi hoÆc ®ãng bao. Khi ®ãng bao, miÖng bao ph¶i xÕp b»ng nhau, gÊp mÐp miÖng bao 2 lÇn, kh©u chÐo h×nh ch÷ X, çc mói kh©u çch nhau 3-5 cm.

Kh«ng ®Ó bao hoÆc khèi h¹t xuèng sµn kho. Gi÷a khèi h¹t víi sµn kho, têng kho ph¶i cã ng¨n çch tr¸nh hiÖn tîng ch¶y må h«i do mïa giã nåm lµm ít khèi h¹t. XÕp bao trªn bôc gç çch nÒn kho 30 cm, çch têng kho 25 cm. XÕp bao ®an däc kiÓu 3 hoÆc 5 bao, quay miÖng bao vµo trong, gi÷a çc l« hµng cã lèi ®i ®Ó kiÓm tra, theo dâi, vËn chuyÓn.

Víi khèi lîng nhá cã thÓ b¶o qu¶n trong chum, v¹i, thïng cã n¾p kÝn. PhÝa díi lãt 1 líp vá trÊu kh« dµy 2 - 4 cm, ®æ khèi h¹t lªn trªn, phÝa trªn phñ 1 líp vá trÊu lÉn l¸ xoan kh« ®Ëy kÝn n¾p. Còng cã thÓ trén tro víi ®Ëu khi b¶o qu¶n. NÕu ®iÒu kiÖn cho phÐp cã thÓ b¶o qu¶n l¹c ë d¹ng cñ.

Trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n ph¶i ®Þnh kú th«ng giã, kiÓm tra kho, kiÓm tra çc l« hµng, theo dâi nh÷ng hiÖn tîng men mèc, bèc


nãng, s©u mät ®Ó kÞp thêi ph¸t hiÖn vµ xö lý çc sù cè cã kh¶ n¨ng g©y tæn thÊt. Khi kiÓm tra l¹c ph¶i t¸ch ®«i h¹t, quan s¸y kü r·nh trong cña m¶nh nh©n. §©y lµ n¬i ®Çu tiªn xuÊt hiÖn nÊm mèc.


PHẦN IV. Nh÷ng hiÓu biÕt c¬ b¶n cña thuèc B¶o

vÖ thùc vËt vµ çch sö dông.

I. §Þnh nghÜa thuèc B¶o vÖ thùc vËt.

- Thuèc B¶o vÖ thùc vËt lµ nh÷ng hîp chÊt ho¸ häc (V« c¬,

h÷u c¬ ) nh÷ng chÕ phÈm sinh häc (chÊt kh¸ng sinh, nÊm, siªu

vi trïng, tuyÕn trïng...) nh÷ng chÊt cã nguån gèc thùc vËt, ®éng

vËt ®îc sö dông ®Ó b¶o vÖ c©y trång vµ n«ng s¶n chèng l¹i sù

ph¸ h¹i cña nh÷ng sinh vËt g©y h¹i (c«n trïng, nhÖn, tuyÕn

trïng, chuét, chim, thó rïng, nÊm, vi khuÈn, rong rªu, cá d¹i... gäi

t¾t lµ dÞch h¹i).

- Çc nhãm thuèc B¶o vÖ thùc vËt: Tuú theo c«ng dông ®Ó

trõ dÞch h¹i thuèc ®îc chia thµnh 15 nhãm kh¸c nhau nhng sö

dông réng r·i nhÊt trong n«ng nghiÖp thêng cã 4 nhãm:

+ Thuèc trõ s©u.

+ Thuèc trõ bÖnh.

+ Thuèc trõ cá d¹i.

+ Thuèc trõ chuét.

II. Thuèc trõ s©u

§îc dïng ®Ó phßng trõ çc loµi c«n trïng g©y h¹i c©y

trång trªn ®ång ruéng, c«n trïng g©y h¹i trong kho.

a/ T¸c ®éng cña thuèc. Thuèc trõ s©u cã thÓ t¸c ®éng

®Õn s©u h¹i theo nhiÒu çch kh¸c nhau:

- T¸c ®éng ®êng ruét cßn gäi lµ t¸c ®éng vÞ ®éc: Thuèc

theo thøc ¨n (l¸ c©y, vá th©n c©y...) x©m nhËp vµo bé m¸y tiªu

ho¸ råi g©y ®éc cho s©u h¹i.

- T¸c ®éng tiÕp xóc: Khi phun thuèc lªn c¬ thÓ c«n trïng

hoÆc c«n trïng di chuyÓn trªn th©n, l¸ cña c©y cã phun thuèc,

thuèc sÏ thÊm qua da ®i vµo bªn trong c¬ thÓ råi g©y ®éc cho

s©u h¹i.


- T¸c ®éng x«ng h¬i: Thuèc ë thÓ khÝ ( hoÆc thÓ láng

hay thÓ r¾n nhng cã kh¶ n¨ng bay h¬i chuyÓn sang thÓ khÝ)

x©m nhËp vµo c¬ thÓ c«n trïng qua çc lç thë qua ®êng h« hÊp

råi g©y ®éc cho s©u h¹i.

- T¸c ®éng thÊm s©u: Sau khi ®îc phun thuèc lªn mÆt l¸,

th©n c©y thuèc cã kh¶ n¨ng x©m nhËp vµo bªn trong m« thùc

vËt vµ diÖt ®îc nh÷ng s©u h¹i Èn n¸u trong líp m« ®ã.

- T¸c ®éng néi hÊp (hay lu dÉn): Khi ®îc phun thuèc lªn

c©y hoÆc tíi bãn vµo gèc thuèc cã kh¶ n¨ng hÊp thô vµo bªn

trong dÞch chuyÓn ®Õn çc bé phËn kh¸c cña c©y g©y ®éc

cho nh÷ng loµi s©u chÝch hót nhùa c©y.

Nh÷ng thuèc trõ s©u cã t¸c ®éng thÊm s©u hay lu dÉn

sau khi phun lªn l¸ ®îc trªn 6 giê nÕu cã gÆp ma còng Ýt bÞ röa

tr«i do thuèc cã ®ñ thêi gian x©m nhËp vµo bªn trong th©n, l¸.

- Thuèc t¸c ®éng g©y ng¸n: S©u h¹i míi b¾t ®Çu ¨n ph¶i

nh÷ng bé phËn cña c©y cã nhiÔm mét lo¹i thuèc cã t¸c ®éng

g©y ng¸n th× ®· ngng ngay kh«ng ¨n tiÕp, sau cïng s©u sÏ chÕt

v× ®ãi.

- T¸c ®éng xua ®uæi: Thuèc buéc s©u h¹i ph¶i di dêi ®i xa

çc bé phËn cã phun xÞt thuèc do vËy kh«ng g©y h¹i ®îc c©y

trång.

b. §Æc ®iÓm cña thuèc trõ s©u

Thuèc thêng t¸c ®éng ®Õn s©u h¹i ë giai ®o¹n s©u non

(Êu trïng). S©u non ë tuæi cµng nhá cµng mÉn c¶m víi thuèc dÔ

bÞ thuèc g©y ®éc.Trëng thµnh cña nhiÒu loµi s©u h¹i còng dÔ

bÞ thuèc g©y ®éc (rÇy n©u, bä xÝt, bä çnh cøng...) thuèc Ýt cã

hiÖu qu¶ ë giai ®o¹n nhéng.

Sù hiÓu biÕt vÒ c¬ chÕ t¸c ®éng cña thuèc ®Õn s©u h¹i

lµ rÊt cÇn thiÕt, trªn c¬ së ®ã ®Ó dïng thuèc lu©n phiªn trªn

çc ruéng vên chuyªn canh nh»m ng¨n ngõa hoÆc kh¾c phôc

hiÖn tîng kh¸ng thuèc cña s©u h¹i.


III- Thuèc trõ bÖnh (trõ nÊm).

§îc dïng ®Ó phßng trõ nhiÒu lo¹i vi sinh vËt g©y bÖnh cho

c©y trång vµ n«ng s¶n. Tuy cã tªn gäi thuèc trõ nÊm nhng nhãm

thuèc nµy ch¼ng nh÷ng cã hiÖu lùc phßng trÞ nÊm ký sinh mµ

cßn cã t¸c dông phßng trõ vi khuÈn, x¹ khuÈn g©y h¹i cho c©y

trång vµ n«ng s¶n. §èi víi bÖnh c©y trªn nguyªn t¾c phßng lµ

chÝnh, thuèc phßng bÖnh cßn gäi lµ thuèc trõ nÊm tiÕp xóc,

thuèc b¶o vÖ c©y. Thuèc ®îc phun lªn c©y hoÆc trén vµo h¹t

gièng cã t¸c dông ng¨n ngõa vi sinh vËt g©y bÖnh, thuèc dïng

sím khi dù b¸o bÖnh cã kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn g©y h¹i cho thùc

vËt, nÕu dïng muén khi nÊm vi khuÈn ®· xuÊt hiÖn bªn trong m«

thùc vËt th× thuèc kh«ng thÓ ng¨n chÆn ®îc bÖnh.

IV- Thuèc trõ cá d¹i

Thuèc trõ cá ®îc dïng ®Ó diÖt trõ çc lo¹i thùc vËt hoang dai,

cá d¹i, c©y d¹i mäc lÉn víi c©y trång tranh chÊp níc, chÊt dinh d-

ìng, ¸nh s¸ng víi c©y trång khiÕn cho c©y trång sinh trëng vµ

ph¸t triÓn kÐm, ¶nh hëng xÊu ®Õn n¨ng suÊt vµ phÈm chÊt

n«ng s¶n.

Thuèc trõ cá tuú theo lo¹i thuèc kh¸c nhau cã thÓ t¸c ®éng

®Õn cá d¹i theo nhiÒu çch kh¸c nhau.

- Thuèc trõ cá cã t¸c ®éng chän läc vµ thuèc trõ cá cã t¸c

®éng kh«ng chän läc: Thuèc trõ cá cã t¸c ®éng chän läc khi sö

dông theo ®óng khuyÕn ço sÏ chØ diÖt cá d¹i mµ kh«ng g©y

h¹i c©y trång cßn thuèc trõ cá cã t¸c ®éng kh«ng chän läc ®îc

sö dông ë n¬i kh«ng trång trät trõ cá trªn bê ruéng, trõ cá tríc

hoÆc sau vô gieo trång, trõ cá trªn ®Êt hoang ho¸ tríc khi khai

ph¸, trõ cá cho c«ng tr×nh kiÕn tróc ...

- Thuèc trõ cá tiÕp xóc vµ thuèc trõ cá néi hÊp:

Thuèc trõ cã néi hÊp ( lu dÉn) cã thÓ dïng bãn tíi vµo ®Êt

hoÆc phun trªn l¸. Sau khi x©m nhËp vµo l¸, rÔ, thuèc dÞch


chuyÓn ®Õn kh¾p çc bé phËn trong thùc vËt, thuèc dïng ®Ó

trõ cá hµng n¨m vµ l©u n¨m.

- Thuèc trõ cá tiÒn n¶y mÇm vµ hËu n¶y mÇm: Thuèc trõ cá

tiÒn n¶y mÇm ph¶i ®îc dïng sím ngay sau khi gieo khi cá s¾p mäc

trªn ruéng, vÝ dô: Sofit. Thuèc trõ cá hËu n¶y mÇm ®îc dïng

muén h¬n ®Ó phun lªn khi cá ®· mäc ®ang cßn non.

V- TÝnh ®éc cña thuèc.

Thuèc b¶o vÖ thùc vËt kh«ng chØ cã t¸c dông g©y ®éc ®Õn

dÞch h¹i c©y trång, mµ trong qu¸ tr×nh lu th«ng, sö dông nÕu

kh«ng cã nh÷ng biÖn ph¸p ng¨n ngõa thÝch hîp thuèc cã thÓ g©y

ngé ®éc cho ngêi, sinh vËt cã Ých vµ m«i trêng sèng.

- Tróng ®éc cÊp tÝnh: Khi mét lo¹i thuèc BVTV nãi riªng hay

mét chÊt ®éc nãi chung x©m nhËp vµo c¬ thÓ sinh vËt ®Õn

mét lîng nµo ®ã c¬ thÓ sÏ bÞ ngé ®éc biÓu hiÖn b»ng nh÷ng

triÖu chøng ®Æc trng nh chãng mÆt, to¸t m« h«i, bu«n n«n, co

giËt, ®ång tö bÞ gi·n, h«n mª... ®ã lµ sù tróng ®éc cÊp tÝnh.

- Tróng ®éc m·n tÝnh: Khi mét chÊt ®éc hay mét lo¹i thuèc

b¶o vÖ thùc vËt x©m nhËp vµo c¬ thÓ víi mét lîng nhá th× cha

g©y ra tróng ®éc cÊp tÝnh. Nhng nÕu ngµy nµy qua ngµy kh¸c

thuèc liªn tôc x©m nhËp vµo c¬ thÓ víi nh÷ng lîng nhá th×

®Õn mét lóc nµo ®ã c¬ thÓ sÏ bÞ suy yÕu vµ cã nh÷ng c¬ quan

chøc n¨ng cña c¬ thÓ bÞ tæn th¬ng do t¸c ®éng cña thuèc.

VI. Sö dông thuèc BVTV

§Ó sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt an toµn vµ hiÖu qu¶ cÇn

sö dông theo ph¬ng ph¸p 4 ®óng:

- Dïng ®óng thuèc: Khi chän mua thuèc n«ng d©n cÇn

biÕt râ lo¹i dÞch h¹i m×nh cÇn phßng trõ. NÕu kh«ng tù x¸c

®Þnh ®îc th× ph¶i nhê çn bé kü thuËt nhËn diÖn vµ híng dÉn

®Ó cã c¬ së chän lo¹i thuèc cã hiÖu lùc cao trõ lo¹i dÞch h¹i ®ã.


- Dïng thuèc ®óng lóc: Dïng thuèc khi sinh vËt h¹i cßn

ph©n bè ë diÖn hÑp vµ cßn ë çc pha ph¸t triÓn dÔ mÉn c¶m víi

thuèc võa ®¹t hiÖu qu¶ diÖt trõ cao l¹i gi¶m ®îc chi phÝ.

- Dïng thuèc ®óng liÒu lîng vµ nång ®é: Thuèc ph¶i

®îc dïng theo ®óng liÒu lîng lÝt hoÆc kg/ha vµ tõ ®ã tÝnh ra l-

îng chÕ phÈm theo diÖn tÝch tõng vïng B¾c bé, Trung bé (theo

híng dÉn trªn nh·n m¸c).

- Phun thuèc ®óng kü thuËt:

* Dïng thuèc ®óng çch thÓ hiÖn tríc hÕt ë kh©u pha

thuèc. §a sè chÕ phÈm thuèc b¶o vÖ thùc vËt sö dông trong

n«ng nghiÖp hiÖn nay lµ çc chÕ phÈm ë thÓ láng hoÆc ë thÓ

r¾n, khi dïng ph¶i hoµ víi níc. Pha thuèc ®óng çch lµ lµm thÕ

nµo ®Ó chÕ phÈm ®îc hoµ trén thËt ®ång ®Òu vµo níc, nh vËy

khi phun thuèc sÏ tr¶i ®Òu lªn vËt ®îc phun (l¸ c©y, th©n c©y,

mÆt ®Êt...).

* Dïng thuèc ®óng çch lµ trªn cïng mét khu ruéng chuyªn

canh (n¨m nµo cñng trång rau, trång b«ng c¶i...) kh«ng dïng liªn

tôc trong c¶ vô còng nh trong nhiÒu n¨m cïng mét lo¹i thuèc b¶o

vÖ thùc vËt, nh»m ng¨n ngõa xÈy ra hiÖn tuîng kh¸ng thuèc cña

dÞch h¹i.

Ngêi sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt ngoµi tu©n thñ theo

ph¬ng ph¸p 4 ®óng, cÇn ®¶m b¶o nghiªm ngÆt thêi gian çch

ly cña tõng lo¹i thuèc b¶o vÖ thùc vËt trªn mçi lo¹i c©y trång.

VII. Giíi thiÖu mét sè lo¹i thuèc cã hiÖu qu¶ trõ s©u,

bÖnh trªn c©y trång chÝnh.

1. C©y lóa.

- BÖnh ®¹o «n: Beam 75 WP, Flash 75 WP, Kaisai 21.2 WP,

Fujione 50 EC, Rabcide 30WP.

- BÖnh ®¹o «n cæ b«ng: Çc lo¹i thuèc trªn song liÒu lîng

cao h¬n vµ phun 2 lÇn tríc vµ sau træ 7 ngµy.


- BÖnh b¹c l¸: Xanthomix 20 WP, Sasa 20 WP, Batocide 12

WP.

- Kh« v»n: Jinggangmeizhu 5 SL, Validacin 3 - 5 L, Vivadomy

3 - 5 D

- Thèi th©n, thèi bÑ, lem lÐp h¹t: Anvil 5SC, Rovrai 50 WP,

Tilt Super 300ND, Daconil 75 WP, Opus 125 SC.

- S©u cuèn l¸ nhá: Regent 800 WG, Padan 95 SP,

Sattrungdan 90 BTN, Peran 50, 10 EC, Tango 800 WG.

- S©u ®ôc th©n 2 chÊm: Regent 800 WG, Padan 95 SP,

Sattrungdan 90 BTN.

- NhÖn h¹i: Comite 73 EC, Otus 5 SC, Dandy 15 EC

- RÇy n©u: Actara 25 WG, Regent 800 WG, Bassa 50 EC.

2. C©y l¹c

- S©u khoang, s©u xanh, c©u cÊu: Match 50 ND, Polytrin

440 EC, Supracide 20 EC, Kinalux 20 EC, Sherpa 25 EC.

- S©u cuèn l¸: Regent 800 WG, Padan 95 SP, Peran 50; 10

EC.

- RÖp h¹i l¹c: Trebon 10 EC, Actara 25WG.

- BÖnh hÐo vµng: Daconil 75 WP, Vicacben- S 70 BTN,

Vicacben 50 HP,

- BÖnh ®èm l¸ (®èm n©u, ®èm ®en, ®èm m¹ng nhÖn,

gØ s¾t): Tilt Super 300 ND, Tilt 250 ND, Champion 77 WP,

Folicur 250 EW.

3. C©y ng«

- S©u ®ôc th©n: Basudin 10H, 5H, Vibam 5H.

- RÖp cê: Actara 25WG, Trebon 10 EC

- S©u c¾n l¸: Regent 800 WG, Peran 50, 10 EC.

- BÖnh kh« v»n: Jinggangmeizhu 5 SL, Validacin 3 - 5 L,

Anvil 5 SC

4. C©y mÝa


- RÖp b«ng tr¾ng: Oncol 20 EC, Supracide 40 ND, Bi58 40

ND, Bassa 50 EC.

- Sïng tr¾ng h¹i mÝa: Basudin 10H, 5H, Vibam 5H.

5. C©y rau

- S©u khoang, s©u xanh: Vi-BT 1600WP, Sherpa 25 EC,

Regent 800 WG, Match 50 EC, Decis 2.5 EC, Polytrin 440 EC,

Pegasus 500 SC.

- RÇy, rÖp: Actara 25 WG, Trebon 10 EC, Regent 800 WG

- Bä nh¶y h¹i rau: Sherpa 25 EC, Decis 2.5 EC, Polytrin 440

EC

- Dßi ®ôc l¸: Sherpa 25 EC,Regent 800 WG, Padan 95 Sp.

- NhÖn h¹i: Comite 73Ec, Otus 5SC, Dandy 15EC

- BÖnh ®èm l¸, bÖnh phÊn tr¾ng, th¸n th h¹i rau ®Ëu:

Score 250 ND, Daconil 75 WP, VIcarben 50 HP, Anvil 5 Sc

- BÖnh mèc s¬ng cµ chua, khoai t©y, th¸n th h¹i da:

Ridomil MZ - 72WP, Champion 77WP, Daconil 75WP.

BÖnh thèi th©n, lë cæ rÓ, ch¸y l¸: Rovral 50 HP, Anvil 5 Sc,

Validacin 5 L

6. C©y Cam, chanh

- S©u vÏ bua, s©u nhít: Bassa 50 EC, Polytrin 440 EC,

Callous 500EC

- RÇy, rÖp: Trebon 10 EC, Decis 2.5 EC, Supracide 50EC,

Sherpa 25 EC.

- NhÖn h¹i: Comite 73Ec, Otus 5SC, Dandy 15EC

- BÖnh ch¶y g«m: Ridomil MZ - 72WP, Aliette 80WP.


THE END !

CHÚC CÁC BẠN THÀNH CÔNG!


Documents

Tai lieu trong trot và bvtv