تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 1 ­

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 2 ­ 

 مۇندەرىجه

 3 .......................................................................... ئۈمهر ۋە تاشپاقا . 1

 7 ........................................................................... هۆسهيىن ۋە فېل . 2

 10 ....................................... . رەشىدنىڭ ئاكىسى ئۇنىڭغا نىمىنى ئۆگهتتى . 3

 15 .................................................................. ئۆمهر بىلهن پىنگىۋىن . 4

 18 .................................................................... جامال بىلهن شاتۇتى . 5

 21 ................................................ ............ ههممه ئىشتا ياخشىلىق بار . 6

 25 .................................................................. ئههمهد بىلهن ئۆردەك . 7

 31 ........................................................ ئۇماق ئۇزۇن قۇيرۇقلۇق تېيىن . 8

 37 ................................................. ...... كېرەك ياخشى سۆزگه ئهگىشىش . 9

 40 ......................................................... مۇسۇلمانالرنىڭ پاكىزلىقى . 10

 44 .................................................................... نهئىم بىلهن توز . 11

 47 ............................................ ............ ئهنۋەر بىلهن كىچىك قۇش . 12

 53 ............................................................ ئهلىنىڭ كېچىك دوستى . 13

 59 .................................................................. مهقسۇد ۋە ئاسالن . 14

 62 ........................................ ..................... سهيىد ۋە كالمار بىلىق . 15

 65 ............................................................ كامال بىلهن سهقهنقۇر . 16

 68 ......................................................... كهرىم بىلهن ههسهن تاغا . 17

 82 ............................. ................... ئوسمان تاغا ۋە ئۇنىڭ نهۋرىسى . 18

84 ....................................................................... بىزنىڭ سىنىپ . 19

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 3 ­ 

 ئهمهر بىلهن تاشپاقا

 تۇشقان « بىر كۈنى ئهمهر ئۆزىنىڭ ئهڭ ياقتۇرۇدىغان هېكايىلهردىن بىر بولغان

 شقاننىڭ تاشـپاقىنى كـۆزگه ئىلمـاي دېگهن هېكايىنى ئوقۇۋېتىپ تو » بىلهن تاشپاقا

 رەقىبىــدىن چاققــانلىق جهههتــته ئىنتــايىن يــۇقىرى بولــسىمۇ، رەقىــبىگه يېڭىلىــپ

 ئۇ بـۇ ئىـشالرنى ئويالۋاتقانـدا، تۇيۇقـسىز كىتـابتىكى . قالغانلىقىدىن كۈلۈپ كهتتى

 . تاشپاقا ئهمهرگه سۆزلهشكه باشلىدى

 م ئهســساالمۇ ئهلهيكــۇ « : تاشــپاقا سۆزلهشــنى باشــالپ

 ئهمهر، سهن ياش ۋە شۇنداق ئهقىللىـق، يـاۋا تۇشـقان ۋە

 . دېدى » . مهن توغرىسىدىكى بۇ هېكايىدىن بىر ساۋاق ئۈگۈنۈۋاالاليسهن

 . دەپ سورىدى » سهن قانچه ياش؟ « ئهمهر

 مهن بۇنداق ياش كۈرۈنگۈنـۈم بىـلهن يـاش ئهمهس، « : تاشپاقا جاۋاپ بېرىپ

 يهنه بىرخىـل . يىل ياشـايدۇ 60 تهخمىنهن تاشپاقىالر . ياشقا كىردىم 45 ئاللىقاچان

 » يىـل ئۆمـۈر كۆرىـدۇ 189 دەپ ئاتىلىدىغان بىرخىل تاشپاقا بولۇپ ئۇ » تېستۇدو «

 . دېدى

 . دەپ سورىدى ئهمهر » سىلهر ئهڭ ياخشى كۆرىدىغان پهسىل قايسى؟ «

 ئىسسىق كىلىمات بىزنىڭ هايات كهچۈرشـىمىز ئۈچـۈن « : تاشپاقا جاۋاپ بېرىپ

ــۇه ــايىن م ــڭ ئىنت ــى هاۋانى ــسى، ئهتراپىمىزدىك ــڭ تېمپېراتۇرى  ىم، بهدىنىمىزنى

ــدىن . ئۆزگىرىــشىگه ئاساســهن ئۆزگىرىــپ تۇرىــدۇ  0.2 ۋە 0.1 ئــادەتته هاۋارايى

 هاۋانىڭ ئىسسىشقا قاراپ بىزنىـڭ ههزىـم قىلىـش . سېلسىيه گىرادۇس، تۆۋەن بولىدۇ

ه ئىنتـايىن ئىسـسىق ئالاله بىزنى ياراتقاندا بىزگ . سېستىمىمىزنىڭ سۈرىتى تىزلىشىدۇ

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 4 ­ 

 بىز ئالالنىڭ بىـزلهرگه بهرگهن سـوغاتلىرىغا . هاۋادىمۇ ياشاش خاراكتېرىنى بهرگهن

 » . مۇهتاجمىز، لېكىن الله ههقىقهتهن ههممىدىن بىهاجهتتۇر

 يهنـى ( ئاسمانالردىكى ۋە زېمىنىدىكى شهيئىلهرنىڭ ههممىسى الـله نىڭـدۇر «

 ، ) ر، الـله نىـڭ تهسـهررۇپى ئاسـتىدىدۇر الله نىڭ مۈلكىدۇر، الله نىڭ مهخلۇقاتىدۇ

 64 سـۈرە ههج ]. 64 [ الله ههقىقهتهن ههممىدىن بىهاجهتتۇر، ههمدۇساناغا اليىقتـۇر

 » ئايهت

 سـىنىڭ ئهڭ ياخـشى كۆرىـدىغان يېمهكلىكىـڭ « ئهمهر يهنه قىزىقىش ئىچىدە؛

 . دەپ سورىدى » نېمه؟

 ىز ئىنتايىن ئۆتكـۈر بىز سېرىق كاۋىنى ئىنتايىن ياخشى كۆرىمىز، بىزنىڭ كۈزىم «

 بۇنـداق دېگهنلىـك بىـز ياخـشى . بولۇپ كۆزلىرىمىز سېرىق رەڭنى ياخشى تونۇيدۇ

 دەپ جـاۋاپ بهردى » كۆرىدىغان يىمهكلىكىمىزنى ئاسانال تاپااليمىز دېگهنلىكتـۇر،

 . تاشپاقا

 . ئهمهر تاشپاقىغا يهنه بىر سۇئال قويدى

 » سىلهر قىشتا قىشلىق ئۇيقىغا كىتهمسىلهر؟ «

 شـۇنداق، ئـۆكتهبىر ئايلىرىـدا هـاۋا « : شپاقا جـاۋاپ بېرىـپ تا

 ههمدە . سۇۋۇشقا باشلىغاندا، بىزنىڭ يېمهكلىك تېپىشىمىز قىيىنلىشىدۇ

 بهدىنىمىزنىــڭ ههرىكىتــى ئاســتىالپ كېتىــدۇ، ئــۆزىمىزنى قوغــداش

 . يۈرىكىمىزنىڭ سوقۇشى ۋە تىنىقىمىـز تۆۋەنلهيـدۇ . ئۈچۈن بىرنهچچه ئاي ئۇخاليمىز

 ئۇلـۇغ الـله بىزنـى مۇشـۇنداق . هبىردىن، مارتقىچه قىشلىق ئۇيقۇغا كېتىمىز بىز ئۆكت

بۇنداق بولۇش بىـزگه . ياراتقاچقا بىز قىش كۈنلىرى هېچ نهرسه يېمهي ياشىيالمايمىز

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 5 ­ 

 ئۇلۇغ الله تائـاال بىزنـى قوغـداپ دەل ۋاقتىـدا بىـزگه ئۇيقـا . خهتهر ئېلىپ كېلىدۇ

 . دېدى » ئهۋەتىدۇ

ــو ــۇئال س ــسىهن، « : راپ ئهمهر يهنه س ــا ياشاي ــهن قۇرۇقلۇقت ــمهن س  مهن بىلى

 سىلهرنىڭ بىرقىسمىڭالر سۇدا ياشايدىغۇ دەيمهن، ماڭـا ئـۇالر توغرىـسىدا سـۆزلهپ

 » بېرەمسهن؟

 سـهن تـوغرا ئېيتىـسهن ئهمهر، ئـارىمىزدا سـۈزۈك سـۇ « : تاشپاقا كۈلۈمـسىرەپ

 : ياشايمهن، مهسىلهن مهن قۇرۇقلۇقتا . تاشپاقىسى، ۋە دېڭىز تاشپاقىسى قاتارلىقالر بار

 مهن ئېتىز ئېرىقالرنى، يۇمشاق توپىلىقالرنى ياخشى كۆرىمهن، سۈزۈك سۇ تاشپاقىسى

 بولـسا سـىلهر بىلىـق قاچىــسى، كـۈل، يـاكى دەريــا ياقىـسى دېگهنـدەك جــايالردا

 دېڭىز تاشپاقىسى بولسا ئىسسىق بهلۋاغ دېڭىزلىرىدا ياشـايدۇ، ههمـدە . ساقاليسىلهر

مهن سـاڭا كارىتتـا دېڭىـز تاشپاقىـسى توغرىـسىدا . ققۇلى كېلىـدۇ قىرغاققا تۇخۇم تۇ

 . قىزىقارلىق بىر ئىشنى ئېيتىپ بېرەي

 . كارىتتا تاشپاقلىرى ئىسسىق بهلۋاغ دېڭىز قىرغاقلىرىغـا كېلىـپ تۇخـۇم تۇغىـدۇ

 ياش تاشپاقىالر الله نىڭ ئۇالرغا بىلدۈرىىشى بىـلهن تۇغۇملىرىنىـڭ بېـشىنى دېڭىـز

باشقىچه قىلىپ ئېيتقاندا ئۇالر ئۆزلىرى ئهڭ ياخـشى . سىپ قويىدۇ تهرەپكه قاراپ بې

 بـۇ كىچىـك تاشـپاقىالر دېڭىزنىـڭ ئۆزلىرىنىـڭ . ياشايدىغان جايغا ئۇدۇلال ماڭىدۇ

 هايات كهچۈرشى ئۈچـۈن ئهڭ ياخـشى جـاي ئىكهنلىكىنـى قانـداق بىلـسۇن؟ بـۇ

 . ئىلىمنى چوقۇم ئۇلۇغ الله ئۇالرغا ئىلهام قىلىپ بىلدۈرگهن

 توغرا ئېيتىسهن، ههربىر تهپهككۇر قىلغۇچى بىلىـشى كېرەككـى پۈتـۈن « : مهر ئه

 بىز دائىم ئهسلىشىمىز كېرەككـى، . دۇنيا ئۇلۇغ الله نىڭ ئاجايىباتلىرى بىلهن تولغان

 بـۇ . سهن، مهن ۋە جانلىقالر، دەرەخلهر ۋە ههربىر نهرسـىدە ئۇنىـڭ دەلىللىـرى بـار

ۇرغۇن نهرسـىلهرنى ئېيتىـپ بهرگهنلكىـڭ ناهايىتى ياخشى سۆهبهت بولدى، ماڭا ن

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 6 ­ 

 . دېدى » ! الله قا ئامانهت !. ئۈچۈن الله ساڭا رەهمهت قىلسۇن

. دېدى تاشپاقا » ! ئهقىللىق يىگىت ! الله قا ئامانهت «

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 7 ­ 

 هۆسهيىن ۋە فېل

 بـۇ . هۈسهيىننىڭ ئانىسى ئۇنى ههپته ئاخىرىدا هايۋاناتالر باغچىسىغا ئېلىپ باردى

 ئـۇالر فېلنىـڭ . ۇنىڭ تۇنجى قېتىم بىر جايدا نۇرغۇن هـايۋانالرنى كۈرىـشى ئىـدى ئ

 بىــر كىچىــك فېــل بالىــسى، خــارتۇمىنى ئاســتا كۆتــۈرۈپ ههمــدە . ئــۆيىگه بــاردى

 چۈشۈرۈۋاتاتتى، ئۇ ههر قېتىم شـۇنداق قىلغانـدا ئانىـسى كېلىـپ ئۇنىڭغـا يـاردەم

 . قىالتتى

 اتقـانلىقىنى ئانا پىـل هۆسـهيىننىڭ ئـۆزلىرىگه قاراۋ

ــۆرۈپ چۈشــهندۈرۈپ ــۇ، بــاالم بهك « : ك  كۆردۈڭم

 كىچىــك، ئــۇ تېخــى ئۆزىنىــڭ خــارتۇمىنى قانــداق

 يىل تۈرمىغىچه ئايرىاللمايدۇ، ئالدىنقى 12 ئۇ مېنىڭ يېنىمدا . ئىشلىتىشنى بىلمهيدۇ

 . دېدى » ئالته ئايدا مهن ئۇنىڭغا خارتۇمىنى قانداق ئىشلىتىشنى ئۆگىتىمهن

 مهن دائىـم پىلـالر خـارتۇمىنى نـېمىگه ئىـشلىتىدىغاندۇ « : رىپ هۆسهيىن جاۋاپ بې

 . دېدى » دەپ ههيران قالىمهن؟ سىلهر ئۇنىڭدا نهپهسلىنهمسىلهر؟

 بىزنىـڭ خـارتۇمىمىز باشـقا بـارلىق هـايۋانالردىن پهرقلىنىـپ « : ئانا فېل ئۇنىڭغا

 بىـز بىزنىڭ بورۇن تۆشۈكلىرىمىز خارتۇمىمىزنىـڭ ئهڭ تـۈۋىگه جايالشـقان، . تۇرىدۇ

 نهرسـىلهرنى . خارتۇمىمىزنى ئىشلىتىپ يېمهكلىك ۋە سـۇالرنى ئېغىزىمىزغـا سـالىمىز

 ) يهنى تـۆت لىتىـر ( يهنه خارتۇمىمىزىغا بىر گاللون . كۆتۈرىمىز، ههمدە پۇرىيااليمىز

ــاالاليمىز ــۇ ئ ــاقنىمۇ . س ــۆك پۇرچ ــك ك ــر كىچى ــا بى ــلهن ههتت ــڭ بى ــز ئۇنى  بى

 خارتۇمىمىزغــا ئــۆزلىگىمىزدىن ئېرىــشىپ بىــز . ئاالاليــدىغانلىقىمىزنى، بىلهمــسهن؟

 قالمىغان، ئۇ پۈتۈن كائىناتنىڭ ئىگىسى بولغان، ناهايىتى رەهىم شهپقهتلىك ئۇلـۇغ

. دېدى » الله نىڭ بىزلهرگه بهرگهن سوۋغىسى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 8 ­ 

 » سىلهر قانـداق قىلىـپ تـويغىچه تامـاق تاپااليـسىلهر؟ « : هۆسهيىن سۇئال سوراپ

 . دېدى

 ههر بىر فېـل . يهرشارىدىكى ئهڭ چوڭ هايۋانالردىنمىز بىز « : ئانا فېل چۈشهندۈرۈپ

 سـائهتنى يېـيىش ئۈچـۈن 16 بىـز ههركـۈنى . كىلو ئۆسۈملۈك يهيدۇ 330 ههر كۈنى

 . دېدى » . سهرپ قىلىمىز

 . دېدى » سىنىڭ چىشلىرىڭچۇ؟ « : هۆسهيىن يهنه بىر سۇئال ئويالپ

 ى تهرىپىـدە سهن كۆرگهندەك مىنىـڭ ئېغىزىمنىـڭ ئىككـ « : ئانا فېل جاۋاپ بېرىپ

 بىـز بـۇ چىـشلىرىمىز ئـارقىلىق ئـۆزلىرىمىزنى . ئىككى ئۇزۇن، ئىتتىك چىشلىرىم بار

 ئهلـۋەتته بىزنىـڭ . قوغدايمىز، ههمـدە سـۇ تېـپىش ئۈچـۈن ئـورەكلهرنى كـواليمىز

 چىشلىرىمىز يۇقارقى ئىـشالرنى قىلىـش جهريانىـدا چۈشـۈپ كېتىـدۇ، شـۇ سـهۋەبتىن

 بىر يېڭى چىـش كونـا . ىدە بىر ئىقتىدارنى بهرگهن شهپقهتلىك ئۇلۇغ الله بىزگه ئااله

 چۈنكى ئۇلـۇغ الـله بىزنـى مۇشـۇنداق . چىشنىڭ ئورنىغا يېڭىلىنىپ چىقىپ تۇرىدۇ

 . دېدى » . ياراتقان بولۇپ، بىزگه يېڭى چىش چىقىپ ئۇنى تۇلۇق ئىشلىتهلهيمىز

 قورسـىقىڭ ئېچىـپ كهتتىمـۇ نـېمه؟ « : هۆسهيىن بىـردەم ئويلىنىۋالغانـدىن كېـيىن

 . دېدى » قورسىقىڭ كورۇلداپ كهتتىغۇ؟

 بېرىمىز بىلهن ئـاالقه ­ بىز بۇ ئاۋازنى بىر « : ئانا فېل كۈلۈمسىرەپ

 بېرىمىز بىـلهن تـۆت كىلـومېتىر ­ بىز بىر . قىلىش ئۈچۈن چىقىرىمىز

 . دېدى » . يىراقلىقتا تۇرۇپ پاراڭلىشااليمىز

ــدى ــايمۇقۇپ قال ــهيىن ق ــۆز « : هۆس ــپ ئ ــداق قىلى ــىلهر قان ــداقتا، س ــارا ئۇن  ئ

 . دېدى » پاراڭلىشااليسىلهر؟

 ئۇلۇغ الله بىزنىڭ بېشىمىزغا ئاالهىدە بىر ئورگاننى ياراتقان بولـۇپ، ئـۇ « : ئانا فېل

ــدۇ ــسانالر ئاڭلىيالماي ــاۋازنى ئىن ــان ئ ــايۋانالر . چىقارغ ــقا ه ــز باش ــقا بى شۇڭالش

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 9 ­ 

 ن شۇنداقال ئىنتـايىن يىـراق مۇسـاپىدى . چۈشىنهلمهيدىغان بىرخىل كۈددا سۆزلهيمىز

 ئۇلۇغ الـله نىـڭ سـهلتهنهتنى . باشقا بىر پىل نىڭ سۆزلىگهن ئاۋازىنى ئاڭلىيااليمىز

 ئېسىڭدە چىڭ ساقال، بىز بۇ ئىشالرنى . بىز فېلالردىن ئىنتايىن ياخشى كۆرگىلى بولىدۇ

 ئېيتىـشىمىز ) تهشهككۈر ( تهپهككۈر قىلىشىمىز، ههمدە ههرۋاقىت ئۇلۇغ الله قا شۈكرى

 . دېدى » . الزىم

 يۇقىرىقى ئىشالرنى ماڭا ئېتىپ بهرگهنلىكىڭ ئۈچـۈن « : ىن بېشىنى لىڭشىتىپ هۆسهي

 . دېدى » . ئهمدى مهن ئانامنىڭ قېشىغا قايتاي ! الله ساڭا رەهمهت قىلسۇن

 . دېدى ئانا فېل » هۆسهيىن ! الله قا ئامانهت «

 الــله نىــڭ « : هۆســهيىن ئانىــسىنىڭ قېــشىغا قايتۋېتىــپ ههيــران بولغــان هالــدا

. دېدى » !!! ى مۆجىزىلىرى نىمه دېگهن ئۇلۇغ هه هايۋانالردىك

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 10 ­ 

 رەشىدنىڭ ئاكىسى ئۇنىڭغا نىمىنى ئۆگهتتى

 رەشىد بىركۈنى مهكتهپتىن ئۆيگه قـايتىش ئۈچـۈن ئـاپتۇبۇس بېكىـتىگه يىتىـپ

ــدى ــاقالۋاتقاندا بىـــر بۈلـــۈك بالىالرنىـــڭ . كهلـ ــۇ يهردە ئـــاپتۇبۇس سـ  ئـ

 ئۇالردىن بىرسى ئۆزىنىڭ مودا كـۆينهكلىرىنى، . ى پاراڭلىشىۋاتقانلىقىنى ئاڭالپ قالد

ــاۋازدا ــۈك ئ ــۇرۇپ ئۈنل ــىتىپ ت ــىنىلىرىنى كۆرس ــۇق ماش ــۇق ئويۇنچ  ئىلىكتىرونل

 . رەشىد ئۇالرغا دىققهت قىلىپ ئۇالرنىڭ سۆزلىرىنى ئاڭلىدى . سۆزلهۋاتاتتى

 ئــۇ . شــۇنداق ئۈنلــۈك ئــاۋازدا ســۆزلهۋاتقان يېگىتنىــڭ ئىــسمى ئاســىم ئېــدى

ــتلىرىغا ــمهت دوسـ ــڭ قىمـ  ئۆزىنىـ

ــۇقلىرى ــودا ئويۇنچ ــرى ۋە م  كىيىملى

ــۆزلهۋاتاتتى ــسدا س ــۆيگه . توغۇرى  ئ

 يىتىــپ كهلــگهن ۋاقىتتــا رەشــىد ئــۇ

ــسىدىن ــۆزلىرىنى ئېدىي ــڭ س  يىگىتنى

 ئۇنىــڭ قېرىندىــشى . ئۆتكۈزەلمىــدى

 زۈبهيىر ، رەشـىدنىڭ چوڭقـۇر ئويغـا

 چۆكۈپ كهتكهنلىكىنى كۆرۈپ ئۇنىڭ

 دەپ » ش بولـدى رەشـىد؟ نىمىنـى خىيـال قىلىۋاتىـسه؟ نىمه ئى « . قېشىدا ئولتۇردى

 . سورىدى

 مهن ئۆيگه قايتىش يولۇمدا بىر يىگىتنـى ئـۇچراتتىم، ئـۇ « : رەشىد جاۋاپ بىرىپ

 يېگىت ئۆزىنىڭ قىممهت پۇللۇق كىيىملىرى ۋە ئهڭ مودا ئۇيۇنچۇقلىرىنى توغۇرسـىدا

ــۆزلهۋېتىپتۇ ــتلىرىغا س ــكهن، . دوس ــسىيهتچى ئى ــقهتهن شهخ ــۇ ههقى ــقا ئ ــۇ باش  ئ

دوستلىرىنىڭ ئۇنداق قىممهت پۇللۇق نهرسـىلهرگه چىقىنالمايـدىغانلىقىغا دىقـقهت

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 11 ­ 

 . دېدى » خاتا غىنى مىنىڭچه ئۇنىڭ بۇ قىلى ، قىلمىدى

 الـله بىـزگه . سهن توغرا ئېتىسه رەشىد، ئۇنىڭ قىلغىنى خاتـا « : زۈبهيىر قوشۇلۇپ

 ىڭ نۇرغـۇن ياخـشى بۇنىڭ پاكىتى، بىـر كىـشىن ، ئوخشىمىغان نىئمهتلهرنى بهرگهن

 نهرسىلىرىنىڭ بۇلىشى، چىرايلىق بۇلىشى، كېلىشكهن بۇلىشى، مۇۋاپىقىيهت قازانغان

 الـله ئـۇ . بۇلىشى، بۇالرنىڭ ههممىسى ئۇنىڭ ئۆزىنىڭ ئىقتدارىدىن بولغان ئهمهس

 نهرسىلهرنىڭ ههممىـسىنى سـىناش يۈزىـسىدىن، ههمـدە بىزنىـڭ شـۇ نهرسـىلهرنى

 مىزنى كـۈرۈش ئۈچـۈن شـۇنداق نىئمهتلهرنـى بىـزگه قانداق سهرىپ قىلىـدىغانلىق

 . بهرگهن

 ئۇلۇغ الله قا ئهڭ ياقىدىغان ئىش بىـر كىـشىنىڭ ئۇلـۇغ الـله ئۇنىڭغـا بهرگهن

 بىز ئۇلۇغ الـله . دۇر ى بارلىق نهرسىلهرنى الله نىڭ ئۇنىڭغا بهرگهنلىكىنى ئۇنتىماسلىق

 ىز، ههمــدە ئــۇ نىــڭ بىــزلهرگه بهرگهن نىئمهتلىرىــدىن ماختىنىــپ كهتمهســلىكىم

 . ساددا بۇلىشىمىز الزىم ­ بىز دائىم ئاددى . نىئمهتلهرنى ئىسراپ قىلماسلىقىمىز كېرەك

 تۈنۈگـۈن بىـز بـۇ ئىـش . شۇنداقال شهيتان بىزلهرنى تهكهببۇرلۇق قىلىشقا ئۈندەيـدۇ

 : الله بىزگه مۇنداق دەيدۇ . توغۇرىسدا ئوقۇغان ئايهت ئىسىڭدە بولسا كېرەك

 قولـۇڭالردىن كهتـكهن ) ئـۇالرنى لهۋهۇلمههپۇزغـا يېزىـشى تائاالنىـڭ الله ( «

 نهرسـىگه قـايغۇرۇپ كهتمهســلىكىڭالر ۋە الـله بهرگهن نهرســىلهرگه خـۇش بولــۇپ

 كهتمهسلىكىڭالر ئۈچۈندۇر، الـله مـۇتهكهببىرلهر ۋە ئـۆزلىرىنى چـوڭ تۇتقـۇچىالرنى

 » ) ئايهت ­ 23 سۈرە ههدىد ] ( 23 [ دوست تۇتمايدۇ

 بىز الله نىڭ بىزلهرگه بهرگهن نىئمهتلىرىنى ئىـسراپ « : پ رەشىد بېشىنى لىڭشىتى

 قىلماسلىقىمىز، ههمدە بىرەر ئىش يـاكى نهرسـىنى يوقۇتـۇپ قويـساق ههسـرەتلىنىپ

 . دېدى » كهتمهسلكىمىز، ههمدە ئۈمۈدسىزلهنمهسلىكىمىز كېرەك شۇنداقمۇ زۇبهيىر؟

بىـزگه ئـۆزى الله ههممه نهرسىنىڭ ئىگىسى، ئـۇ ! توغرا « : زۈبهيرى كۈلۈمسىرەپ

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 12 ­ 

 ئـۇ نىـئمهتلهر كـۆپ بولـسۇن يـاكى ئـاز بولـسۇن . خالىغان نىئمهتلىرىنـى بىرىـدۇ

 . دېدى » ههممىسى بۇ دۇنيانىڭ سىناقلىرىدىندۇر

 الله سىلهرنى ئاناڭالرنىڭ قارنىـدىن هـېچ نهرسـىنى بىلمهيـدىغان هـالىتىڭالر «

 ۈرەكلهرنى ئاتـا بىلهن چىقاردى، الله سىلهرگه شۈكۈر قىلسۇن دەپ، قۇالق، كۆز ۋە يـ

 ) ئايهت ­ 78 سۈرە نههىل ( » . ﴾ 78 قىلدى﴿

 بىـز « : بىـر ئـايهتته الـله مۇنـداق دەيـدۇ « : رەشىد ئاكىسىغا بىر سۇئال قويۇپ

 تۈرلۈك جامائهنى بههرىمهن قىلغان دۇنيانىـڭ نېمهتلىـرى ۋە زىبـۇ ) كۇففارالردىن (

 ردىگارىڭنىـڭ بۇنىڭ بىـلهن ئـۇالرنى سـىنايمىز، پهرۋە زىننهتلىرىگه كۆز سالمىغىن،

 سـۈرە ( » . ﴾ 131 ياخشىدۇر ۋە ئهڭ باقىـدۇر﴿ ) يهنى ساۋابى بۇ پانىي نېمهتتىن ( رىزقى

 ) ئايهت ­ 131 تاها

 ئاسىمنىڭ قىلغىنى خاتا، لېكىن ئـۇ دوسـتلىرىنى تهسـىرلهندۈردىغان ههركهتـلهر

 تقان بولسا ئهلۋەتته بۇ خاتا بولمايتتى شۇنداقمۇ؟ ي ئارقىلىق الله قا شۈكرى ئې

 ئىچـمهك، ئـۆي، ­ كـېچهك، يىـمهك ­ الـله نىـڭ بىـزگه بهرگهن كىـيىم شۇنداقال

 ماشىنىالردىن ئۆزىمىزنى چوڭ تۇتۇش ههقىقهتهن ياخشى ئىش ئهمهس شۇنداقمۇ؟

 تــوغرا، بــۇ ههقىــقهتهن ياخــشى « : زۇبهيىــر بىــردەم ئويلىنىۋالغانىــدىن كېــيىن

 ئۈچـۈن مهن ساڭا قۇرئانى كهرىمدىن بىـر قىسـسىنى مىـسال . چۈشهندۈرۈش بولدى

 . قۇرئانى كهرىمدە الله تائاال ئىككى كىشىنىڭ مىسالىنى بىرىدۇ . ئېيتىپ بېرەي

 : ئىككى ئادەمنىڭ مىسال قىلىپ كهلتۈرگىن ) بىرى مۆمىن، بىرى كاپىر بولغان ( «

 ) ئىككـى باغنىـڭ ( بىـز ئهتراپـى خورمىزارلىـق، ) يهنـى كاپىرغـا ( ئۇالرنىڭ بىرىگه

 ههر ]. 32 [ ىق ئىككــى بــاغ ئاتــا قىلــدۇق ئوتتۇرىــسى ئېكىنزارلىــق بولغــان تــالل

 كۈتىــسىز، تولــۇق مېــۋە بېرىــدىغان بــاغالر بولــۇپ، ئۇالرنىــڭ ­ ئىككىلىــسى  كهم

يهنـى بـاغ ( ئـۇ ]. 33 [ ئارىسىدىن ئېقىـپ تۇرىـدىغان ئۆسـتهڭنى بهرپـا قىلـدۇق

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 13 ­ 

 مهن « : مۈلۈككه ئىگه ئىدى، ئۇ بـۇرادىرىگه پهخىرلىنىـپ ­ نۇرغۇن مال ) ئىگىسى

 ) يهنـى خىزمهتچىلىـرىم، بـالىلىرىم، يـاردەمچىلىرىم ( ئـادەملىرىم سـهندىن بـاي،

 بېغىغـا كىرىـپ ) مۆمىن بـۇرادىرىنى يېـتىلهپ ( ئۇ ]. 34 [ دېدى » سېنىڭكىدىن كۆپ

 بـۇ بـاغ مهڭگـۈ « : ئۆزىگه زۇلۇم قىلغـان هالـدا ئېيىتتـى ) كۇفرىلىق قىلىش بىلهن (

 ۇ دەپ ئـوياليمهن، شۇنىڭدەك قىيـامهت بولمايـد ]. 35 [ يوقالمايدۇ دەپ ئوياليمهن

ــدىمۇ ــا قايتۇرۇلغان ــدىمۇ ( ئهگهر مهن پهرۋەردىگارىمغ ــامهت بولغان ــى قىي  ) يهن

 بـۇرادىرى ) مۆمىن ( ئۇنىڭغا ]. 36 [ » ئهلۋەتته بۇ باغدىن ياخشىراق جاينى تاپىمهن

 تۇپراقتىن، ئاندىن ئابىمهنىـدىن ) ئهسلىدە ( سېنى « : مۇنازىرىلهشكهن هالدا ئېيتتى

 ] 37 [ راۋۇرۇس ئىنـسان قىلغـان زاتنـى ئىنكـار قىالمـسهن؟ يارىتىپ، ئاندىن سېنى

 ، پهرۋەردىگارىمغا ) ئېتراپ قىلىمهن ( نى لېكىن مهن پهرۋەردىگارىم بولغان ئۇ الله

 الـله : سهن بېغىڭغا كىرگهن چېغىڭـدا ]. 38 [ هېچ ئهههدىنى شېرىك كهلتۈرمهيمهن

 . ئىـش كهلمهيـدۇ اللهنىڭ ياردىمى بولمىسا قولۇمـدىن هـېچ ، نىڭ خالىغىنى بولىدۇ

 سېنىڭ قارىشىڭچه، مېنىڭ مېلىم ۋە ئهۋالدىم سېنىڭكىدىن ئـاز بولـسىمۇ ! دېسهڭچۇ

 ، ئۈمىدكى، پهرۋەردىگارىم ماڭا سـېنىڭ بېغىڭـدىن ياخـشىراق نهرسـه ئاتـا ] 39 [

 بېغىڭغا ئاسماندىن بىر ئاپهت يۈزلهندۈرۈش بىلهن بېغىـڭ تۈپتـۈز قاقـاس . قىلغاي

 ، ياكى ئۇنىڭ سۈيى سـىڭىپ كېتىـپ ئـۇنى ئىـزدەش ] 40 [ يهرگه ئايلىنىپ قالغاي

 ئۇنىـڭ مېـۋىلىرى ]. 41 [ » سېنىڭ قولۇڭدىن كهلمهيـدۇ ) يهنى ئهسلىگه كهلتۈرۈش (

 ۋەيران بولدى، تېلىنىڭ بىدىشلىرى يهرگه يىقىلـدى، ئـۇ باققـا سـهرپ ) يهنى بېغى (

 ە ئىككى ئالقىنىنى ئۇۋۇلىغىلى تـۇردى ههمـد ) ههسرەت چېكىپ ( قىلغان چىقىملىرىغا

 دېــدى » مهن پهرۋەردىگارىمغـا هـېچ ئهههدىنـى شـېرىك كهلتۈرمىـسهمچۇ « : ئـۇ

 ) غىچه ئايهتلهر ­ 42 ­ 31 سۈرە كههف ( » ]. 42 [

باغنىڭ ئىگىسى يهنه بىر كىشىنىڭ ئاهاگالندۇرشـىنى سـهمىمىلىك بىـلهن قۇبـۇل

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 14 ­ 

 ئهتىسى ئۇ ئورنىدىن تۇرغانـدىن كېـيىن ئۇلـۇغ الـله . قىلماي، الله ئۇنى جازالىدى

 چهكسىز قۇدرەت ئىگىسى ئىكهنلىكىنى، ههممه نهرسـىنىڭ ئۇنىـڭ باشقۇرشـىدا نىڭ

 . ئىكهنىلىكىنى تۇنۇپ يهتتى

 بىز قىسـسىنى ئۇنتـۇپ قالماسـلىقىمىز، ههمـدە ههر ۋاقىـت ئۇنىـڭ كۆرسهتمىـسى

. دېدى » !!! بۇيىچه يول مېڭىشىمىز كېرەك رەشىد

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 15 ­ 

 ئۆمهر بىلهن پىنگىۋىن

 ئۇ . ئۇخالشتىن بۇرۇن دادىسى بىلهن بىر هۆججهتلىك فىلىم كۆردى ئۆمهر بىركۈنى

 بهزى هايۋانالرنىڭ ئىنتايىن قىـيىن فىلىم نۇرغۇن هايۋانالر توغۇرىسدا بۇلۇپ، ئۇنى

 شارائىتتىمۇ هايـات كهچۈرىـشى ههيـران

 ئۇ كارۋاتتا كۆرگهن نهرسىلىرى . قالدۇردى

 ئۆزىنى شۇ . توغۇرىسدا خىيال قىلىپ ياتتى

 الر ياشــاۋاتقان شــارائىتتا قىيــاس هــايۋان

 قىلىپ تۇيۇقسىز ئـۆزىنى پۈتـۈن ئهتراپـى

 قار بىلهن قاپالنغـان بىـر جايغـا كىلىـپ

 ئــۇ ئهتـراپتىن ههيــران بۇلۇشــقا . قالـدى

 قارشـى ئـالىمىز « ئـۇ تۇيۇقـسىز . باشلىدى

 . دېدى ئۆمهر » سهن كىم؟ « . دېگهن ئاۋازنى ئاڭلىدى » ! ئۆمهر

 سۆزلهۋاتقان بۇ جانلىق خۇددى مۇراسىم . لدى دەپ جاۋاپ كه » مهن پىنگىۋىن «

 ئۆمهرنىڭ يادىغا ئاشـۇ كـۈنى كهچـته دادىـسى . كېيىمى كېيىۋالغاندەك كۆرۈنهتتى

 . بىلهن كۆرگهن هۆججهتلىك فىلىمنىڭ پىنگىۋىن قىسمى كهچتى

 سىنىڭ ياشاش ئههۋالىـڭ توغۇرسـىدا تېلـۋىزوردا كـۆرگهن، بـۇ يهر ! هه راست «

 . دېدى  ئۆمهر » سىلهر بۇ يهردە توڭمامسلهر؟ . ههقىقهتهن قاتتىق سۇغۇق

 بۇ يهر جهنۇبى قۇتۇپ، تېمپىراتۇرسى نۆلـدىن تـۈۋەن « : پىنگىۋىن جاۋاپ بىرىپ

 لـېكىن . بۇ مۇهىتتا نۇرغۇن جانۋارالر ئۈلۈپ كېتىدۇ . سېلسىيه گىرادۇسقا چۈشىدۇ 88 –

 الهىـدە ئىقتىـدارنى نىڭ بىزلهرگه ئا الله بۇ پهقهت ئۇلۇغ . بىز قىنالمايال ياشىيااليمىز

چۈنكى بىزنىڭ تېرىمىزنىـڭ ئاسـتىدا ئىنتـايىن قـېلىن بىـر . بهرگهنلىكىدىن بولغان

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 16 ­ 

 قىـش . قاتالم بۇلۇپ، بىز باشقا هايۋانالردەك ئۇنـداق قـاتتىق سـۇغۇقنى سـهزمهيمىز

 » كهلگهندە بىز تېخىمۇ يىراق ههمدە ئۇزۇن بولغان جهنۇبى قۇتۇپ ساهىلىغا بـارىمىز

 . دېدى

 سـىلهردە يهنه مهن ! بۇنىڭ مهنىسى سىلهر كۆچۈپ يۈرىدىكهنسلهر هه « : ئۆمهر

 هۆججهتلىك فىلىمدا ديىشىچه سىلهر : بىلمهيدىغان باشقا ئىقتىدارالر بارمۇ؟ مهسىلهن

 كۆڭـۈل ئاجايىـپ تۇخۇم بېسىۋاتقاندا چۈجىلهر تۇخۇمدىن چىقىپ بولغۇچه ئۇالرغـا

 . دېدى » ىپ بىرەلهمسىز؟ بۇ ئىشالر توغۇرىسدا ماڭا ئېيت . بۈلىدىكهنسىلهر

 ئهلۋەتته بۇلىدۇ، باشـقا هايۋانالرغـا ئوخـشىمايدىغان « : پىنگىۋىن كۈلۈمسىرەپ

 ئۇالر بـۇ . يىرىمىز، بىزدە چىشى پىنگىۋىن ئهمهس، ئهركهك پىنگىۋىن تۇخۇم باسىدۇ

 . سېلسىيه گىرادۇستا سـاقاليدۇ 30 – كۈن مىدىرلىماستىن نۆلدىن تۈۋەن 65 تۇخۇمنى

 . ىـشى پىنگىـۋىن، چـۈجه تۇخۇمـدىن چىققـۇچه، يىمهكلىـك ئىزدەيـدۇ بۇ ۋاقىتتا چ

 چۈجىلهر تۇخۇمـدىن چىققانـدىن كېـيىن تـۈنجى بىـر ئـاينى دادىـسىنىڭ ههمـدە

 ئهگهر ئۇنداق قىلماي يهرگه چۈشسه، ئىككـى . ئانىسىنىڭ پۈتى ئۈستىدە ئۆتكۈزىدۇ

 . دېدى » مىنۇت ئىچىدە توڭالپ ئۈلىدۇ

ــشىتىپ ــشىنى لىڭ ــۆمهر بې ــىل « : ئ ــاتتىق د س ــايىن ق ــا ئىنت ــقهت ى هر بۇالرغ  ق

 . دېدى » قىلىدىكهنسىلهر هه؟

 . ئۇلۇغ الله ههر بىر جانلىققا قانداق قىلىشنى ئۆگىتىدۇ « : پىنگىۋىن جاۋاپ بىرىپ

 . دېدى » بىز پهقهت الله نىڭ بىزگه ئىلهام قىلىغىنىنى قىلىمىز

 ولمىـسۇن، پهرۋەردىگـارىمىز ههرقانـداق جانلىققـا قهيهردە ب « : ئۆمهر قوشـۇلۇپ

 مانـا سـىلهر . قانداق شارائىتتا بولمىسۇن، ماكانلىىشپ يىمهكلىك تېپىشنى ئۈگۈتىدۇ

 . دېدى » پىنگىۋىنالرنىڭ هاياتى بۇنىڭ ئهڭ ياخشى ئۆلگىسى

. سهن باشقا جانلىقالردىن نۇرغۇن مىـسالالرنى تاپااليـسهن « : پىنگىۋىن بۇرۇلۇپ

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 17 ­ 

 . دېدى » اڭمىسام بولمايدۇ مىنىڭ ئائىلهم مىنى ساقالۋاتىدۇ، ئهپسۇس، مهن م

 بۇ ۋاقىت سهههر ناماز ۋاقىت . تۇيۇقسىز ئۆمهر سائهتنىڭ جىرىڭلىغىنىنى ئاڭلىدى

 ئانـدىن ئـۇ ئۆزىنىـڭ بـۇ سـهپىرىنىڭ بىـر تـاتلىق چـۈش . بۇلۇپ قالغـان ئىـدى

. ئىكهنلىكىنى چۈشهندى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 18 ­ 

 جامال بىلهن شاتۇتى

 بىر كۈنى دادىسى . شنى ئىنتايىن ئارزۇ قىالتتى جامال ئۆيىدە بىر ئهرمهك قۇش بېقى

 دادىـسى . ئۆيگه بىر يېشىكنى كۆتۈرۈپ كىرگهندە ئـۇ كـۆزىگه ئىـشهنمهيال قالـدى

 يېشىكنى ئېچىپ بىر سـېرىق شـاتۇتىنى ئالـدى، جامـال ئىنتـايىن خوشـال بۇلـۇپ

 . كهتكهن ئىدى

 سـۆهبهت تۈنجى كۈنى كهچته جامال بىلهن شاتۇت ئوتتۇرسىدا ئىنتايىن ياخـشى

. بولدى

 ئهلهيكـۇم « : جامال  ئهسـساالمۇ

ــاتۇتى ــق شـ ــىنى ! چىرايلىـ مهن سـ

ــرەك ــشىم كې ــشى بېقى ــۇنىڭ . ياخ  ش

 ئۈچـــۈن مهن ســـهن تورغۇرىـــسدا

 . كـۆپرەك بىرنهرسـه بىلىـشىم كېـرەك

 ســـهن ئهڭ ياخـــشى كۈرىـــدىغان

ــپ ــا ئېيتىــ ــى ماڭــ  يىمهكلىكنــ

 . دېدى » بىرەلهمسهن؟

 مىنىڭ ئهڭ ياخشى كۈرىدىغان «

 . دېدى شاتۇتى » رىق تې تامىقىم

 . دەپ سورىدى جامال » ئۇنى قانداق يهيسهن؟ «

 مهن يىمهكلىكىنى ئىككى پۇتۇم بىلهن تۇتۇپ خـۇددى « : شاتۇتى جاۋاپ بىرىپ

 مهن داننىڭ قاسرىقىنى ئىككى قىلىپ ئۇرۇقىنى تىلىـم . ساندىۋچ يىگهندەك يهيمهن

بهرگهن ئىلتىپـات ۋە ههمدە الله نىڭ ماڭـا . بىلهن ماهىرلىق بىلهن ئېلىپ يهيمهن

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 19 ­ 

 . دېدى » رەهمىتى ئارقىلىق ئاچلىقىمنى تويغۇزىمهن

 مهن ئىنتايىن قىزىقىپ قالدىم، سهن بۇنـداق ئادەمنىـڭ « : جامال سۇئال سوراپ

 . دېدى » ئهقلى يهتمهيدىغان چىرايلىق پهيلهرگه قانداق ئېرىشكهن؟

 ر پهيلىرىمــدىكى بــۇ رەڭــله « . دېــدى شــاتۇتى » بــارلىق قۇشــالرغا ئوخــشاش «

 پهيلىرىمنىڭ ئىچىدىكى بىر ماددىدا ساقالنغان بۇلۇپ ئۇ شهكللىنىـشكه باشـلىغاندا

 سـهن پهيلىرىمنىـڭ بىرسـى چۈشـۈپ كهتـسه . شۇ ماددىغا ئاساسهن ئۈنۈپ چىقىدۇ

 چىقىـدىغانلىقىنى بىلهمـسهن؟ شـۇنداقال ئۆسـۈپ شۇنىڭ ئورنىغـا يىڭـى بىرسـىنىڭ

 . چىقىـدۇ ئۆسـۈپ ئوخشاش رەڭدە چىققىنى بۇرۇنقىسى بىلهن ئۆسۈپ ههرۋاقىت يېڭى

 . دېدى » مانا بۇ الله نىڭ  مهخلۇقاتلىرىنى ئهڭ مۇكهممهلىكىنىڭ يهنه بىر ئىسپاتى

 سهن ئاڭلىغـانلىكى ! ههقىقهتهن كارامهت ئىكهن « : جامال بېشىنى لىڭشىتىپ

 . دېدى » ئاۋازنى دورىياالمسهن؟ سهن ئۇ ئاۋازنى قانداق چىقرىسهن؟

ــله « ــى ( ال ــدۇر، يارات ) ههممىن ــۇقتىن ( قۇچى ــدۇر، ) يوقل ــمه ( پهيــدا قىلغۇچى  ههم

 » ئايهت ­ 24 سۈرە ههشىر ( » ...... بېغىشلىغۇچىدۇر، ) شهكىل ( سۈرەت ) نهرسىگه

 بـۇ . لېكىن ئـۇالرنى چۈشـىنهلمهيمهن . مهن ئاڭلىغان ئاۋازالرنى دورىيااليمهن «

 يـوق، باشقىچه قىلىپ ئېيتقاندا، مهنـدەك ئهقلـى . الله نىڭ ئىدارىسى بىلهن بۇلىدۇ

 ئىقتــدارىنى تهرەققــى قىلدۇرالمايــدىغان بىــر هــايۋان قانــداق قىلىــپ ئــاۋازالرنى

 بۇ پهقهت شهپقهتلىك رەببىمىز الله نىڭ يارىتىش قۇدرىتى بىلهن مىنى . دورىيالىسۇن

 ئـۇ الـله . مۇشۇنداق رەڭلىك، سـۆزلىيهلهيدىغان قـۇش قىلىـپ ياراتقانلىقىدىنـدۇر

 . دېدى شاتۇتى چۈشهندۈرۈپ » غۇچىدۇر ههرقانداق ئىشنى ئهڭ مۇكهممهل قىل

 چوڭ قىلغنلىقىغا شۈكرى ك نچىلى ۇ ئۇلۇغ الله نىڭ مىنى مۇش « : جامال كۈلۈمسىرەپ

 سىنىڭ بۇ ئۆيدە ياخـشى ياشىـشىڭ ئۈچـۈن مهن قولۇمـدىن كېلىـدىغان . ئېيتىمهن

يهنه بىـر قېـتىم ئـۆيگه كهلگهنلىكىڭنـى قارشـى ئـالىمهن . ههممه ئىشنى قىلىـمهن

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 20 ­ 

 . دېدى » ۇتى چىرايلىق شات

 ئۇلــۇغ الــله نىــڭ كائىنــاتتىكى « . دېــدى شــاتۇتى » ! ئىــسىڭدە چىــڭ ســاقال «

 مۇكهممهل يارىتىلمىشلىرىنى كۆرگهن ۋاقىتتا بىزنىڭ قلىدىغان ئهڭ مۇهىم ئىـشىمىز،

 ئۇنىڭ ئۇلۇغلۇقىنى ئهسلهش، ئۇنىڭغـا شـۈكرى ئېيـتىش، ههمـدە ههرۋاقىـت ئـۇنى

. دېدى » ئهسلهپ تۇرۇش

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 21 ­ 

 ههممه ئىشتا ياخشىلىق بار

 ئهلى بولسا ئالى مهكتهپنىڭ

ــدى ــسى ئې ــشى ئوقۇغۇچى  . ياخ

 ئۇنىـڭ ئوقۇتقـۇچى، دوسـتلىرى

 . ئۇنى ئىنتايىن ياخشى كۆرەتتى

 ئۇ ناهايىتى ئهدەپلىك بۇلـۇپ،

 ئانىــــسىنى، دادىــــسىنى ۋە

 ئۆزىــدىن چــوڭالرنى هــۆرمهت

 ئهلىنىــڭ ئىـــشالرغا . قىالتتــى

 يۇقـۇرى بۇلـۇپ تېخـى يـۈز بهرمىـگهن ئىـشالر ئۈسـتىدە بولغان ئىنكاسى ئىنتايىن

 ئهگهر مهكتهپته ئىمتىهان ئالماقچى بولسا، ئۇ دائىم : مهسىلهن . ئهنسىرەپال يۈرەتتى

 تۈۋەن نۇمۇر ئېلىشتىن ئهنـسىرەپ، ئىنتـايىن تىرىـشىپ ئۈگهنـسىمۇ، لىكىـن تـوال

 يىنچىلىـق ئېلىـپ بۇ ئۇنىڭ زېهنىنى يىغىشقا زور قى . ئهنسىرەپ كېسهل بۇلۇپ قاالتتى

 كېلهتتــى، بهزى ۋاقىــتالردا گهرچه ئــۇ جــاۋاپالرنى ئهمهلىيهتــته ئىنتــايىن تۇلــۇق

 بهزى ئىـشالرنى قىاللمىـسا يـاكى ئهمهلـگه . بىلسىمۇ، خاتا جاۋاپ بىرىپ سـاالتتى

 ئۇ ئۆزىنىڭ نىـمه ئۈچـۈن . ئاشۇرالمىسا تىزال ئۈمۈدسىزلىنىپ، ههسرەتلىنىپ كېتهتتى

ــد ــۇ ئىــشالرنى قىاللماي ــگه ئاشــۇرالمايدىغانلىقىدىن ى ىغانلىق ب  نى يــاكى ئهمهل

 . ئاچچىقلىنىپ كېتهتتى

 ئـۇ . بىر كۈنى ئهلى مهكتهپتىن ئىنتايىن خوشال ۋە هاياجان ئىچىدە ئۆيگه قاتتى

 ئۇ شۇزامان . ئۆيگه كهلگهن ۋاقىتتا ئۇنىڭ ئانىسى ئاشخانىدا تاماق تهييارالۋاتاتتى

. ى سۆزلهپ بىرىشكه باشلىدى ئانىسىغا مهكتهپته يۈز بهرگهن ئىشالرن

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 22 ­ 

 بىز ههپته ئاخىردا مهكتهپتىن داال سهيلىسىگه ! ئاپا « : ئهلى هاياجانالنغان هالدا

 چىقماقچى، بىز ئۇيهردە داال تامىقى يهپ، تـوپ ئوينـاپ، سـهيله قىلىـپ، ئوينـاپ

 . دېدى » كهلمهكچى، بۇالمدۇ؟

 اققــا كهل بۇي « . ئاپىــسى » كۈلۈمــسىردى دەپ بــۇ خۇشــخهۋەر كهنغـۇ ! بۇلىـدۇ «

 . دېدى ئاپىسى » ! قولۇڭنى يۇيۇپ تاپشۇرقۇڭنى ئىشله

 ئهلـى ئاپىـسى دېگهنـدەك قىلىـپ قـولىنى ۋە يـۈزىنى يۇيـۇپ تاپــشۇرۇقلىرىنى

 ئـۇ داال سهيلىـسىنى . لېكىن ئۇ ناهايىتى هاياجانالنغان ئىـدى . ئىشلهشكه باشلىدى

 ىغـا بىـر ئىـش تۇيۇقـسىز ئۇنىـڭ خيال . تى ات كۆڭۈللۈك ئويناش توغۇرىسدا ئويلىنۋاتـ

 ئهگهر ههپته ئاخىرىدا كېسهل بۇلۇپ قالسام قانداق بۇال؟ ئـۇ چاغـدا « : ئۇ . كهچتى

 دوسـتلىرىم داال سهيلىـسىدە ئويناۋاتقانـدا مهن . مهن داال سهيلىسىگه چىقالمايمهن

 شۇنىڭ بىلهن ئۇ پهرىشان . دېگهنلهرنى ئويلىدى » ئۆيدە كارۋاتتا ياتىدىغان گهپ

 ئـۇ تاپـشۇرۇقلىرىنى ئىـشلىگهچ . ڭ خوشاللىقى يوقاپال كهتتى بۇلۇشقا باشلىدى، ئۇنى

 . خىيالغا پاتتى

 ئهلىنىڭ ئاپىسى ئـۇنى تاماققـا . تاماق ۋاقىتىدا ئهلىنىڭ دادىسى ئۆيگه كهلدى

 ئهلـى بولـسا ناهـايىتى . ههممهيلهن تاماق ئۈستىلىدە بىـرگه ئولتـۇردى . چاقىردى

 . غان ئىـدى ل امان خىيالالر قاپلىۋا جىمىپ، قايغۇرۇپال كهتكهن ئىدى، چۈنكى ئۇنى ي

 ئهلىنىــڭ . شلهرنى كـۈرۈپ ههيـران قالـدى ىرىـ ئۇنىـڭ ئاپىـسى ئۇنىڭـدىكى ئۆزگ

 دادىسىمۇ ئۇنىڭ قايغۇلۇق چىرايىغا دىققهت قىلىـپ، ئۇنىـڭ بىـلهن سۆزلىشىـشكه

 . باشلىدى

 . دادىسى سورىدى » بۈگۈن مهكتهپته نىمه ئىش قىلدىڭالر؟ «

 ماتىماتىكا دەرىسىدە مۇئهللىم دوسـكىغا ! ندۇق دادا بىز يېڭى بىلىملهرنى ئۈگه «

. ئهلى جاۋاپ بىرىپ . دېدى » يهلىدىم چىقىرىپ ئىشلهشكه بهرگهن مهسىلىنى ئىشلى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 23 ­ 

 دېـدى » ! بۈگۈن ئاڭلىغان خۇشخهۋەرنى داداڭغا ئېيتىـپ بهرمهمـسهن ئهلـى «

 . ئاپىسى

 . دېدى ئهلى » بىز ههپته ئاخىردا سهيلىگه چىقماقچى دادا «

 دېـدى » لىكىن سـهن ئـانچه خۇشـال كۈرۈنمهيـسهنغۇ؟ » « ! كهنغۇ خۇشخهۋەر «

 . دادىسى كۈلۈمسىرەپ تۇرپ

 مهكتهپتىن قايتىپ كهلگهن ۋاقىتتـا ئىنتـايىن خوشـال ئىـدىڭ، لىكىـن هـازىر «

 . دېدى ئاپىسى » ناهايىتى پهرىشان كۈرىنىسهن

 شۇنداق مهن خۇشال ئىـدىم، لـېكىن مهن ئويلىنىـپ پهرىـشان بۇلـۇپ « : ئهلى

 . دېدى » قالدىم

 . دادىسى سورىدى » نىمه ئۈچۈن پهرىشان بۇلۇپ قالدىڭ ئهلى؟ «

 . ئهگهر ههپته ئاخرىدا كېسهل بۇلۇپ قالسام، ئۇ سـهيلىگه بارالمـايمهن « : ئهلى

 . دېدى » شۇڭا مهن پهرىشان بۇلۇپ قالدىم

 . ئهلـى سـهن هـازىر كېـسهل ئهمهسـقۇ « : ئاپىسى ئۇنى خاتىرجهم قىلىش ئۈچۈن

 كهلگۈسـىدە بۇلىـدىغان يـاكى . مه ئىـش بۇلىـشىنى بىلمهيمىـز ئهمما بىز كېـيىن نىـ

 . دېدى » بولمايدىغان ئىشالر ئۈچۈن پهرىشان بۇلۇپ يۈرىشىڭ توغۇرىمۇ؟

 شـهيتان ئاشـۇنداق يامـان ئـويالرنى سـىنىڭ يادىڭغـا ! ئهلى قـارا « : دادىسى

 شۇنىڭ بىلهن سهن تېخى يۈز بهرمىـگهن ئىـشالر توغۇرىـسدا پهرىـشان . كهلتۈرىدۇ

 بارلىق خىيالىمىزغـا كهلـگهن . مانا بۇنى ئهنسىرەش دەپ ئاتايمىز . پ يۈرىسهن بۇلۇ

 ئهنسىرەشلهر، بولمىغان ئىشالرغا نىـسبهتهن كهلـگهن پهرىـشانلىقالر . يامان ئويالر

 بهرگهنـدە ئۇلۇغ الله بىزگه مۇشۇنداق ئىـشالر يـۈز . ههممىسى شهيتاندىن كهلگهن

 : نىمه قىلىشىمىزنى ئېتىپ مۇنداق دەيدۇ

الـله غـا ) شـهيتاننىڭ ۋەسۋەسىـسىدىن ( ئهگهر شهيتان ساڭا ۋەسۋەسه قىلـسا، «

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 24 ­ 

 ) ئىـشىڭنى ( ئاڭالپ تۇرغۇچىدۇر ) سۆزۈڭنى ( الله ههقىقهتهن . سېغىنىپ پاناه تىلىگىن

 ) ئايهت ­ 200 سۈرە ئهئراف ( » . ﴾ 200 بىلىپ تۇرغۇچىدۇر ﴿

 خىيالىڭغــا ئهگهر قاچــان ئهشـۇ يامــان خىيــالالر « : دېــدى ئاپىــسى » ! ئهلـى «

 . دېدى » رۋالسا، الله قا يۈزلۈنۈپ ئىبادەت قىلغىن ى ك

 ئۇلۇغ الله بىزنىڭ هاياتىمىزدا يۈزبىرىـدىغان بـارلىق « : دادىسى داۋامالشتۇرۇپ

 . ئۇ بىزگه ههر ۋاقىت ياخشىلىقنى ئىرادە قىلىدۇ . ئىشالرنى ئالدىن ئاال بېكىتىۋەتكهن

 بهزى . خشى ئىش بۇلىدۇ ئهگهر سهن سهيلىگه بارالماي قالساڭ، بۇمۇ سهن ئۈچۈن يا

 شـۇنىڭ بىـلهن ئۇالرغـا . كىشىلهر ههممه ئىشتا ياخشىلىقنىڭ بارلىقىنى ئۈنتۇپ قالدۇ

 لېكىن ئهمهلىيهتته ئۇلۇغ . يۈزبهرگهن بهزى ئىشالر ئۈستىدە پهرىشان بۇلۇپ يۈرىدۇ

 لـېكىن ئـۇالر بـۇنى . الله ئۇالرنى بهزى ناچار ئىـشالردىن سـاقالپ قالغـان بۇلىـدۇ

 . دېدى » دائىم پهرىشان ۋە ئهنسىرەپال يۈرىدۇ ئويلىماي،

 توغرا، ئهمدى چۈشهندىم، هازىردىن باشـالپ يامـان « : ئهلى بېشىنى لىڭشىتىپ

 خىيالالر بېشىمغا كىرۋالسا دەرهال الله قا يۈزلۈنۈپ ههممه ئىشىمنىڭ ياخشى قىلىـپ

. دېدى » بىرىشىنى تىلهيمهن

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 25 ­ 

 ئههمهد بىلهن ئۆردەك

 لىدىكىلىرى بىلهن ههپته ئاخرىدا چوڭ دادىسىنىڭ ئـۆيىگه يـوقالپ ئههمهد ئائى

 تاماقتىن بۇرۇن ئادەتتىكىـدەك ئههمهدنىـڭ بوۋىـسى ئـۇنى باغقـا ئېلىـپ . باردى

 ئۇالر باغقا كهلگهندە ئههمهد كۆلدە سـۇ ئـۈزۈپ ئويناۋاتقـان ئـۆردەكلهرنى . چىقتى

 كلهرگه ئىنتـايىن چوڭ دادىسى ئههمهدنىڭ ئـۆردە . كۈرۈپ ناهايىتى خوشال بولدى

 . ئامراق ئىكهنلىكىنى بىلگهچكه ئۇالرنى بېرىدىغان ئازراق دان ئېلىۋالغـان ئېـدى

 ئههـمهد ئـۆردەكلهر . شۇنىڭ بىلهن ئۇ دانالرنى ئههمهدكه بىرىپ قىرغاقتا ئولتۇردى

 مهن سىلهرگه ئازراق دان . مىنىڭ ئىسمىم ئههمهد ! ههي « تهرەپكه يۈگۈرۈپ بېرىپ

 . دېدى » ئېلىپ كهلدىم

 ئۆردەكل «

 ەردىن بىرسى

ــۆپ ــاڭا ك  س

ــمهت  رەهـــ

ــمهد  » ئههــ

 . دېدى

 مهن «

ــويالپ  ئــــ

 قالدىم، ئهگهر ئىنسانالر سىلهرنى باقمىسا، يـاكى سـىلهر ئىنـسانالر يـوق جايالرغـا

 . دېدى » بېرىپ قالساڭالر، يىمهكلىكنى قاندق تاپىسلهر؟

انــدا بىــز دائىــم ســۇدا تۇرمــايمىز، قۇرۇقلۇقتــا تۇرغ « : ئــۆردەك جــاۋاپ بىرىــپ

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 26 ­ 

 . دېدى » يىمهكلىكنى سۇدىن تېپىپ يهيمىز

 لېكىن مهن سۇدىن هېچقانداق يىمهكلىكنى كۆرمىـدىم، پهقهت سـىلهرنىڭ سـۇ «

 . دېدى، ئههمهد چۈشهنمىگهندەك قىلىپ » ئۈزگۈنۈڭالرنىال كۆردۈم

 بىز سۇدىن يىمهكلىكنى بىرنهچچه خىـل ئۇسـۇل بىـلهن « : ئۆردەك چۈشهندۈرۈپ

ــاپىمىز ــۆردەكله . ت ــۈملۈك، ۋە بهزى ئ ــۈرۈپ بهزى ئۈس ــلهپ ي ــدە لهي ــۇ يۈزى  ر س

 بهزىلىرمىز بېشى بىلهن سۇغا تىـك شـۇڭغۇپ قـۇيرۇقى بىـلهن . هاشارەتلهرنى يهيدۇ

 يهنه بهزىلىرى سۇ ئاستىغا شۇڭغۇپ شۇ ئۇسۇل . هاۋادىكى يىمهكلىكلهرنى ئېز دەيدۇ

 . دېدى » بىلهن يىمهكلىك ئىزدەيدۇ

 ر نىمه ئۈچۈن داۋاملىق سۇدا تۇرىـسىلهر؟ سىله « : ئههمهد يهنه بىر سۇئال قويۇپ

 . دېدى » نىمه ئۈچۈن سىلهر ئهتراپتىكى قۇرۇقلۇقالردا ماڭمايسىلهر؟

 . بىزنىڭ سۇ ئۈزۈش پهردىسى بار پۇتلىرىمىز بىلهن بىز سۇدا ئىنتايىن تىز ئۈزىمىز «

 . دېدى ئۆردەك » لېكىن قۇرۇقلۇقتا ماڭماق بىز ئۈچۈن بهك تهس

 مهن سۇغا چۇشكهن ۋاقىتتا، سـۇ يۈزىـدە لهيـلهپ « : اپ ئههمهد يهنه سۇئال سور

 ههمدە چۆكـۈپ كهتـمهي تۇرۇشـۇم . تۇرۇش ئۈچۈن دائىم ههركهت قىلىپ تۇرىمهن

 لهر قانداق قىلىپ سۇ يۈزىدە شۈنچه ئۇزۇن ى س . ئۈچۈن سۇ ئۈزۈش پالىقى ئىشلىتىمهن

 . دېدى » لهيلهپ تۇرىسىلهر؟

 ن ســۇ ئــۈزۈش پــالىقى شــۇنداق ســىلهر ســۇ يۈزىــدە لهيــلهپ تــۇرۇش ئۈچــۈ «

 ئىشلىتىسىلهر، لېكىن بىزنىڭ بهدىنىمىزدىكـى هـاۋا بىزنـى ههرۋاقتـى سـۇ ئۈسـتىدە

 . دېدى ئۆردەك » لهيلىتىپ تۇرىدۇ

 گهن هيـ لېكىن مهن سۇ ئۈزۈش پـالىقى ك « : ئههمهد يهنه چۈشهنمىگهندەك قىلپ

 چوڭقـۇر سىلهر قانداق قىلىپ سۇ ئاستىغا . ۋاقتىمدا سۇ ئاستىغا چوڭقۇر چۆكهلمهيمهن

. دەپ سورىدى » سىلهر؟ هلهي چۆك

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 27 ­ 

 » بىزنىڭ بهدىنىمىزدە خۇددى كىچىك شارغا ئوخشايدىغان هـاۋا خـالتىمىز بـار «

 بۇ هاۋا خالتىمىز هاۋا بىلهن توشقان چاغدا بىز سۇ يۈزىدە لهيـلهپ « . ئۆردەك . دېدى

 ئاندىن بىز سۇ ئاسـتىغا شـۇڭغىغان ۋاقىتتـا هـاۋا خـالتىمىزدىكى هـاۋانى . تۇرىمىز

 لېكىن بهدىنىمىزدە . شۇنىڭ بىلهن بىز سۇ ئاستىغا ئاسانال شۇڭغىيااليمىز . ىقىرۋېتىمىز چ

 . دېدى ئۆردەك » ئازراق هاۋا قىلىدۇ

 شۇڭالشقا سىلهر سۇ ئۈستىدە لهيلهپ تۇرااليدىكهنـسىلهر، ههمـدە سـۇ ئاسـتىغا «

 . دېدى ئههمهد » ! شۇڭغىيااليدىكهنسلهر هه

 زۈش پهردىسى بار پۇتلىرىمىز بولغاچقا سـۇدا بىزنىڭ ئۈ « : ئۆردەك داۋامالشتۇرۇپ

ــۈرەلهيمىز ــۈزۈپ يـ ــانال ئـ ــايىتى ئاسـ ــنىگه . ناهـ ــدى كهيـ ــۇتىمىز ئالـ ــز پـ  بىـ

 ههركهتلهندۈرگهندە پۇتىمىزدىكى پهرىدىلهر كېڭىيپ سۇغا قارشى زور بېسىپ پهيدا

 . دېدى » قىلىپ بىزنى ئىتتىرىدۇ

 ئىنتايىن ئاسـان ههمـدە ياز ۋاقىتلىرى  سۇ ئۈزۈش پالىقى كىيىپ سۇ ئۈزسه ! هه «

 . دېدى ئههمهد » تىز ئۈزگىلى بۇلىدىكهندە

 ئهگهر سـىلهر ئىنـسانالرنىڭ « . دېـدى ئـۆردەك قوشـۇلۇپ » ئههمهد ! شۇنداق «

 پۇتى ئاشۇنداق يارىتىلمىغان بولسا سـىلهر زىمىنـدا ئۇنـداق ياخـشى ماڭالمىغـان

 ىمىز بىزنىـڭ سـۇ لـېكىن بىـز سـۇ قۇشـلىرى، بىزنىـڭ هـالتىمىز، پـۇتلىر . بـۇالتتىڭالر

 . دېدى ئۆردەك » ئۈزىشىمىزگه ئاسانلىق ئېلىپ كهلىدىغان يارىتلغان

 ، ئۇالرنىـڭ ئوتتۇرسـىدا قانـداق هن ك ى ههممه ئـۆردەك ئوخـشاشدەك كۆرىنىـد «

 . دەپ سورىدى ئههمهد » پهرىقلهر بار؟

 بىـراق بىـز « . دېـدى ئـۆردەك » شۇنداق بىزنىڭ ههممىمىز قارىماققا ئوخـشاش «

 ئهركهك ئۆردەكلهرنىـڭ پهيلىـرى . ارىسىدا روشـهن پهرىقـلهر بـار ئۆردەكلهرنىڭ ئ

بـۇ چىـشى ئۆردەكلهرنىـڭ . چىشى ئۆردەكلهرنىڭ پهيلىرىدىن پـارقىراقراق بۇلىـدۇ

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 28 ­ 

 چـۈنكى چىـشى . سـقاندا قوغـدىنىش ئۈچـۈن ئىنتـايىن مـۇهىم ا ئۇۋىسىدا تۇخـۇم ب

 شـۇنىڭ . ئۆردەكلهرنىڭ تۇتۇق رەڭگى سهۋەبى بىلهن دۈشمهنلىرى ئۇنى كۈرەلمهيدۇ

 لـېكىن چىـشى ئۆردەكلهرنىـڭ تۇتـۇق رەڭگـى . بىلهن ئۇ ئۇۋىسىدا بىخهتهر بۇلىدۇ

 بهزى مۇهىتالرغا ياخش ئۆزلىشهلمىگهچكه يېقىن ئهتراپتىن قاراشقا يهنىـال بىـخهتهر

 . دېدى » ئهمهس

 » ئۇنداقتا دۈشمهنلهر ئۇۋىغا يېقىـنالپ قالغـان ۋاقىتتـا ئـۇالر قانـداق قىلىـدۇ؟ «

 . دېدى ئههمهد

 ئهركهك ئۆردەك ئۆزىنىڭ پهيلىرىنى تېخىمـۇ پاقىرتىـپ « : ۆردەك جاۋاپ بىرىپ ئ

 ئهگهر دۈشمهن بهك . دۈشمهننىڭ دىققىتىنى ئۇۋىدىكى چىشى ئۆردەكتىن بۇرىۋېتىدۇ

 يېقىنالپ قالغان بولسا ئهركهك ئـۆردەك دەرهـال ئۇچـۇپ قااليمىقـان ئـاۋاز پهيـدا

 » ىتپ دۈشمهننىڭ دىققىتىنى تارتىدۇ قىلىپ ههمدە ئۆزىنىڭ بارلىق ئاماللىرىنى ئىشل

 . دېدى

 ههمـدە . شۇ ۋاقىتتـا ئههـمهد سـۇدا ئۈزىۋاتقـان كىچىـك ئـۆردەكلهرنى كـۆردى

 ئۇالرنىڭ شۇنچه كىچىك تۇرۇپ سـۇدا شـۇنداق ياخـشى ئۈزىۋاتقـانلىقىنى كـۈرۈپ

 بۇ كىچىك ئۆردەكلهر قانـداق قىلىـپ سـۇ ئۈزۈشـنى شـۈنچه تىـز « : ههيران بۇلۇپ

 . سورىدى دەپ » ئۈگىنىۋالدى؟

 كىچىك ئۆردەكلهر تۇخۇمدىن چىقىپ بىر نهچچه سائهتتىن كېيىنال سۇ ئۇزۈشـنى «

 . دېدى ئۆردەك چۈشهندۈرۈپ » ههمدە ئۆزلىرى يىمهكلىك تېپىپ يىيىشنى ئۈگىنىدۇ

 ئۇالر تۇغۇلۇپ بىرنهچچه سائهتتىن كېيىنال سـۇغا كىرسـه « ئههمهد ههيران بۇلۇپ

 بهلكىم ئېغىزىغا سۇ كىرىپ كېتىپ ئۈلـۈپ . رەك ئېدى ئهلۋەتته سۇ ئۈزەلمهسىلىكى كې

 ئۇلۇغ الـله ئـۇالرنى سـۇدا ياشـايدىغان، سـۇدا ئـۆزلىرىنى . كېتىشى مۇمكىن ئېدى

. دەپ ئويلىدى » ! باقااليدىغان قىلىپ نىمه دېگهن ئۆلچهملىك ياراتقان هه

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 29 ­ 

 . ئههمهدنىڭ بوۋىسى ئورنىدىن تۇرۇپ قىرغاقتىن ئههمهدنىڭ قېشىغا كهلدى

 ۋا ئۆردەكلهر سۇدا ئىنتايىن ياخـشى ئۈزىـدىكهن شـۇنداقمۇ؟ ههمـدە ئـۇالر بو «

 . دېدى » ئىنتايىن ئۇماق ئېكهن

ــۇلۇپ ــسى قوش ــدە « : بوۋى ــرال ئاالهى ــڭ پهقهت بى ــمهد ئۇالرنى ــۇنداق ئهه  ش

 ئىقتىدارىدىن بىـز ئۇلـۇغ الـله نىـڭ ههربىـر جـانلىقنى ئهڭ مـۇكهممهل رەۋىـشته

 ن ئۆردەكلهرنىـڭ ئۇچااليـدىغانلىقىنى بىلهمـسهن؟ سه . ياراتقانلىقىنى كۆرۋاالاليمىز

 شۇنىڭ بىلهن يـاۋايى قۇشـالرغا يهم . ئۇالر ئۇچقاندا نېشاننى ئۆزگهرتىپ ئۇچااليدۇ

 . دېدى » بولمايدۇ

 ئۆردەكلهر يىرىتقۇچالردىن قاچقاندا نىشاننى ئۆزگهرتىشنى قانداق بىلىدىغاندۇ «

 . دەپ سورىدى » بوۋا؟

 ئۇلـۇغ الـله باشـقا جـانلىقالرغىمۇ ئاالهىـدە « : بوۋىسى ئۇنىڭغا جـاۋاپ بىرىـپ

 ئىقتىـدارنى بهرگهنــگه ئوخــشاش بــۇ ئۇمــاق ئۆردەكلهرگىمــۇ ئــۆزلىرىنى قوغــداش

 بۇ توغۇرىسدا قۇرئانى كهرىمدە . الله ئۆزى خالىغاننى يارىتىدۇ . ئىقتىدارىنى بهرگهن

 : بىر ئايهت بار

 سى قورسـىقى بىـلهن الله ههر بىر جاندارنى سـۇدىن يـاراتتى، ئۇالرنىـڭ بهزىـ «

 ماڭىدۇ، بهزىسى ئىككى پۇت بىلهن ماڭىدۇ، بهزىسى تۆت پۇت بىلهن ماڭىدۇ، الـله

 ﴾ 45 خالىغان مهخلۇقاتالرنى يارىتىـدۇ، الـله ههقىـقهتهن ههر نهرسـىگه قـادىردۇر ﴿

 » ) ئايهت ­ 45 سۈرە نۇر (

 . دېـدى » بىـز قايتـايلى ، بولدى ئههمهد تاماق تهييار بۇلۇپ قالـدى « : بوۋىسى

 لىدۇ بوۋا مهن ساڭا ئۆردەكلهر توغۇرىسدا بىلىۋالغانلىرىمنى سۆزلهپ بىرەي دېـدى بۇ

 . ئههمهد

. راستمۇ؟ سهن بۇالرنى نهدىن ئۈگهندىڭ؟ دەپ سورىدى : بوۋىسى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 30 ­ 

 . سۇدىكى ئۆردەككه كۆز قىسىپ قويۇپ الله قا ئامانهت ئۆردەك دېدى : ئههمهد

 قىـسىدا قالـدۇرۇپ بوۋىـسى ئههمهد بوۋىسىنىڭ قولىنى تۇتۇپ ئـۆردەكلهرنى ئار

 بىلهن بىرگه الله نىڭ مۇكهممهل يارىتىلمىشلىرى توغۇرىـسدا پاراڭلىـشىپ ههمـدە

. ئۇنىڭغا شۈكرى ئېيتىپ ئۆيگه قاراپ يول ئالدى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 31 ­ 

 ئۇماق ئۇزۇن قۇيرۇقلۇق تېيىن

 ئـۇالر . بىالل بىلهن داۋۇد ئۇزۇندىن بىرى ناهايىتى ياخـشى دوسـتالردىن ئېـدى

 يېقىندا هايۋانالرنىڭ تۇرمۇشى توغۇرىسدا بىر كىتاپ ئوقۇپ ئۇنىڭ ئىچىـگه كىـرىپال

 بۇ جانۋارالرنى تېخىمۇ ياخشى چۈشۈنۈش نىمه دېگهن هاياجـانلىق . كهتكهن ئىدى

 بىر كۈنى كهچته ئۆيىدىكىلهر بىلهن سۆزلىشىپ ههپته ئاخرىدا ئۇالرنى يېزىغا !!! هه

 ئـارا ­ يولدا ئۇالر مهنزىلگه يىتىپ بارغۇچه ئۆز . سهيلىگه ئېلىپ چىقىشقا كۈندۈردى

ــۇالر ماشــىنىدىن چۈشــۈپالر . هــايۋانالر توغۇرىــسدا ســۇئال سورىــشىپ ماڭــدى  ئ

 ئۇالرنىــڭ ئۆيىــدىكىلىرى . دەرەخلهرنىــڭ ئارىــسدا يۈگــۈرەپ ئويناشــقا باشــلدى

 بىالل بىلهن داۋۇد ئۇالرنىڭ ئهنـسىرەپ . ئۇرۇندۇقالردا ئولتۇرۇپ پاراڭلىشىپ كهتتى

 . الماسلىقى ئۈچۈن ئۇالردىن ئايلىنىپ كىلىشكه رۇخسهت ئالدى ق

 . دېدى » ! ئاۋۇ يهرگه قارا « : بىردەم ماڭغاندىن كېيىن داۋۇد

 . دېدى » مىنىڭچه ئۇ تىيىن ئىكهن « : بىالل

 . دېدى » باقايلى پ جۈرە يېقىنراق بېرىپ قارا « : داۇۇد

ئىككىڭـالر ناهـايتى تۇيۇقىسز بىرسى شـۇنداق ئـۇ بىـر تېـيىن قارىماققـا سـىلهر

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 32 ­ 

 ههۋەسمهن بالىالر ئوخشايسىلهر مهن سىلهرگه، سىلهر بىلمهكچـى بولغـان ئىـشالرنى

 . ئېيتىپ بېرەي دېدى

 . دېدى داۋۇد » بۇلىدۇ بولسا ئېيتىپ بىرىڭ «

 مهن سىلهرنىڭ نىمه ئۈچـۈن بۇنـداق ئـۇزۇن قۇيرۇقۇڭالرنىـڭ بۇلىدىغىنىـدىن «

 . دېدى بىالل » ؟ ههيرانمهن

 مهن دەرەخــلهر ئارىــسىدا ! ســىلهرگه ئېيتىــپ بېـرەي « : بىرىـپ تىـيىن جــاۋاپ

 مىنىڭ ئىتتىك تىرناقلىرىم بىلهن دەرەخلهرگه : مهسىلهن . خالىغان جايغا بارااليمهن

 ههمدە دەرەخ شـاخلىرىدا يۈگـۈرەلهيمهن، ههمـدە . ئىنتايىن ئاسانال يامىشااليمهن

ــااليمهن ــىگىمۇ ماڭ ــانلىرىم ۋە مهن . تهتۈرس ــڭ تۇقق ــرى « مىنى ــنالر قې  دەپ » تېيى

بىـز . ر يىراقلىقتىن سهكرىيهلهيمىز ى يهنه بىر دەرخكه تۆت مېت تىن بىز دەرەخ . ئاتىلىمىز

 . سهكرەپ هاۋادا ئىككى بىلىكىمىزنى، ئىككى پۇتىلىرىمىزنى ئېچىپ لهيلهپ ئۇچىمىز

 . رۇقلىرىمىزدا تهڭپۇڭلۇقنى تهڭشهپ نىشانغا دەل بارىمىز ي بىز قۇ

 ئۇچااليدىغان . بهزى تىيىنالر ئۇچااليدۇ دەپ ئوقۇغان مهن بىر كىتاپتىن « : داۋۇد

 . دەپ سورىدى » تىينالردا چوقۇم ئۇزۇن قۇيرۇقى بۇلىشى كېرەكمۇ؟

 ئاۋۇستىرالىيهدە بىرخىل ئۇچااليـدىغان تىـيىن بۇلـۇپ، . دېدى تېيىن » شۇنداق «

 دەرەخ ئۇالر بىر . سانتىمىتىر ئوتتۇرسىدا 90 سانتىمىتىر بىلهن 45 ئىگىزلىكى نىڭ ئۇالر

 بىــلهن يهنه بىــر دەرەخنىــڭ ئوتتۇرىــسدىكى ئىنتــايىن يىــراق مۇســاپىغىمۇ

 ئۇالرنىڭ قانىتىنىـڭ ئورنىغـا لهيـلهش ياپراقچىـسى بۇلـۇپ ئـۇالر . سهكرىيهلهيدۇ

 ئۇچااليـدىغان تىـيىن بىـر . دەرەخلهر ئارىىسىدا خۇددى پىالنىردەك ئۇچۇپ يۈرىدۇ

 ى كهڭهيتىپ خۇددى پىالنىـردەك دەرەخنىڭ غولىدىن سهكىرگهندە ئۆزىنىڭ تېرىسىن

 530 كۈزۈتۈشلهرگه قارىغاندا ئـۇالر . مىتىر ئارلىققا بارااليدۇ 30 بىر سهكرەش بىلهنال

. قېتىم سهكرەش بىلهن تاماملغان 6 مېتىر ئارلىقنى ئارقىمۇ ئارقا

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 33 ­ 

 ئۇالر سـهكىرگهن ۋاقىتتـا شـۈنچه يىراقتىكـى دەرەخنىـڭ « : بىالل ههيران بۇلۇپ

 ق مۆلچهرلهپ چىقىـدۇ؟ ئهگهر يهر يۈزىـدە بولغـان بولـسا تـوغرا مۇساپىسىنى قاندا

 هىساپالپ چىقىشقا مۇمكىن ئېـدى؟ لـېكىن ئـۇالر ئـازراقال خاتـالىق سـادىر قىلـسا

 . دېدى » سهكرەش جهرىيانىدا يهرگه چۈشۈپ كېتىدۇ

 بىـز سـهكرىگهن ۋاقىتتـا ئىنتـايىن كىچىـك . ئىنتـايىن تـوغرا « : تېيىن قوشـۇلۇپ

 . دەل جايىغا نهخ چۈشۈش ئۈچـۈن ناهـايىتى ئېهتىيـات قىلىمىـز شاخچىنى نىشانالپ

 ئارلىقنى توغرا ئۆلچهش ئۈچۈن بىز ئارقا پۇتلىرىمىزنى ههمدە ئۆتكۈر كـۆزلىرىمىزنى

 بىزنىڭ ئۆتكۈر پهنجىلىرىمىز، ههمدە قۇيرۇقىمىز، تهڭپۇڭلـۇقنى سـاقالش . ئىشلىتىمىز

 همـدە ئهقىلنـى بهرگهن پهقهت مانا مۇشۇنداق ئىقتىدارنى ه . ئۈچۈن ياردەم بېرىدۇ

 . بىزنىڭ پهرۋەردىگارىمىز الله دۇر

 ههقىـقهتهن، دەرەخلهرنىـڭ شـاخلىرىنىڭ ئـارلىقىنى، : باشقىچه قىلىپ ئېيتقانـدا

 ههمدە قانچىلىك ئېغىرلىقنى كۆتۈرەلهيدىغانلىقىنى بىرمۇ بىـر ئـۆلچهپ چىقىـش بىـز

 . ئۈچۈن مۇمكىن ئهمهس

 » رنى يهنه باشـقا ئىـشالرغىمۇ ئىشلىتهمـسىلهر؟ سىلهر قـۇيرۇقىڭال « : داۋۋد سوراپ

 . دېدى

 كىچىـك جـانۋارالر ئهگهر . مهن بىر هۆججهتلىك فىلىـم كـۆرگهن ئىـدىم « : بىالل

 . ههركهت قىلمىسا ئۆزلىرىنىڭ بهدىندىكى ئىسسىقلىق ئېنىرگىيهسـىنى يوقۇتىـدىكهن

 ى شـۇكى ئاالهىلىـدىلىك . سۇغۇق هاۋادا ئۇالر توڭالپ قېلىش خهۋۇپى ئىچىدە ئىكهن

 لـېكىن الـله تېىيىنالرنـى نۇرغـۇن . ئۇالر سوغۇق هاۋادا قىشلىق ئۇيقۇغا كېتىـدىكهن

 هايۋانالرغـــا ئوخـــشاش قىـــش پهســـلىدىكى قىـــيىن ئههۋالـــدىمۇ ئـــۆزلىرىنى

 تېيىـنالر قۇيـۇق تۈكلـۈك قـۇيرۇقى بىـلهن . قوغدىيااليدىغان قىلىپ ياراتقان ئېكهن

بـۇ قۇيـۇق تۈكلـۈك قـۇيرىقى . رىدىكهن ئهتراپىنى ئوراپال خۇددى توپدەكال ئۇخالۋى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 34 ­ 

 » ئۇالرنى بۇنداق سۇغۇق كېلىماتتا ئۇخالۋەرسـىمۇ تـوڭالپ قېلىـشتىن سـاقاليدىكهن

 . دەپ قېتىپ قويدى

 ، دىن قـۇيرىقىمىز سـۇغۇق هـاۋا « . دەپ جـاۋاپ بهردى تېـيىن » شۇنداق، توغرا «

 ش تى ئىـشلى لېكىن بىزنىڭ قۇيرۇقلىرىمىزنىڭ يهنه بىر خىـل . بىزنى ئىسسىق ساقاليدۇ

 باشقا جانلىقالرغا ئوخشاش بىز تىيىنالرنىڭمۇ ئوخشىمىغان ئاالقه قلىـش . ئۇسۇلى بار

 ئـۇالر دۈشـمهنلىرىنى كۆرگهنـدە : قىزىـل تىيىننـى مىـسالغا ئالـساق . ئۇسىلىمىز بار

 . دېدى » قۇيرۇقلىرىنى شىپپاڭشىتىپ ئۆزگىچه بىرخىل ئاۋاز پهيدا قىلىدۇ

 اقالرنى يىغىپـسهن، قورسـىقىڭ ئېچىـپ كهتـكهن قارا سهن نۇرغۇن ياڭـ « : داۋۇد

 . دېدى » ئوخشايدۇ

 قىـشتا بىزنىـڭ يىمهكلىـك تېپىـشىمىز ئىنتـايىن قىيىنغـا « : تىيىن داۋامالشتۇرۇپ

ــز . چۈشــىدۇ ــارلىق قىلىمى ــشلىق ئۈچــۈن تهيي ــز يــازدا قى ــز . شــۇنىڭ ئۈچــۈن بى  بى

ــز ــات قىلىمى ــايىن ئېهتىي ــاقالش ئۈچــۈن ئىنت ــى س ــۋ . يىمهكلىكىمىزن ــز مى  ىلهرنى بى

 قىشتا ئـاچ قالماسـلىقىمىز . ساقلىيالمايمىز، چۈنكى ئۇ ئۇزۇنغا قالماي سېسىپ كېتىدۇ

 ئۈچۈن بىز مۇشۇنداق ياڭـاق، ههمـدە ياڭـاق شـهكىلدىكى شـاكاللىق مېـۋىلهرنى

 . دېدى » مهنمۇ بۇ ياڭاقالرنى قىشتا يىيىش ئۈچۈن ساقاليمهن . يىغىپ ساقاليمىز

 يىمهكلىكنى قانـداق تېپىـشنى ههمـدە قانـداق الله بارلىق جانلىقالرغا « : داۋۇدۇ

 ئــۇ الــله ئــۆزى ياراتقــان ههر بىــر جانلىقنىــڭ كۈنــدىلىك . ساقالشــنى ئــۈگهتكهن

 رىزىــق « الــله نىــڭ خۇسۇســىيهتلىرىدىن بىرىــسى . يىمهكلىكىنــى بىرىــپ تۇرىــدۇ

 الـله . چۈنكى ئۇ ئۆزى ياراتقان ههر بىر جانلىققا رىزىق بىرىـپ تۇرىـدۇ » بهرگۈچى

 : ئۆزىنىڭ ناهايىتى مېهرى شهپقهتلىك ئىكهنلىكىنى ئېيتىپ مۇنداق دەيدۇ قۇرئاندا

 يهنـى ئـۆز رىزقىنـى تېپىـپ ( نۇرغۇن هايۋانالر ئۆز رىزقىنى ئۈستىگه ئااللمايدۇ «

) سـۆزۈڭالرنى ( ، ئۇالرنى ۋە سىلهرنى الله رىزىقالندۇرىدۇ، الـله ) يېيىشتىن ئاجىزدۇر

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 35 ­ 

 60 سۈرە ئهنكهبۇت ( ) 60 ( ىلىپ تۇرغۇچىدۇر ب ) ئههۋالىڭالرنى ( ئاڭالپ تۇرغۇچىدۇر،

 » ) ئايهت

 الـله ياراتقـان ههر بىـر جانلىققـا ئـۆزلىرى ياشـىغان مۇهىتقـا « : ئاندىن تىيىن

 كۇپـايه بىـزگه يىمهكلىكلهرنـى تېىپىـپ ساقالشـال . ماسلىشىش ئىقتىدارىنى بهرگهن

 . ىمىز كېـرەك قىش كهلگهندە بىز ئۇ يىمهكلىكلهرنى ساقاليدىغان جاي تېپىش . قىلمايدۇ

 بىز بۇ ئىشالرنىمۇ ئۇلۇغ الـله نىـڭ بىـزلهرگه بهرگهن پـۇراش ئىقتىـدارىمىز بىـلهن

 بىـز يىققـان . سانتىمېتىر قار ئاستىدىكى ياڭاقنى پۇراپ تاپـااليمىز 30 بىز . قىالاليمىز

 لـېكىن كېـيىن بىـز ئـۇنى ئۇنتـۇپ . يىمهكلىكلىرىمىزنى نۇرغۇن جايالردا سـاقاليمىز

 بۇ ۋاقىتتا بىـز يهر ئاسـتىدا . زنى روشهن مهقسهت بىلهن ئۇنتۇلدۇرىدۇ الله بى . قالىمىز

 . دېدى » ساقالپ قويغان يىمهكلىكلهردىن يىڭى كۈچهتلهر ئۈنۈپ چىقىدۇ

 بىـز ياڭـاق . ياڭاق ۋە كاشتانالرنىڭ شاكىلى ئىنتايىن قاتتىق « : بىالل ئويلىنىپ

 يـوق ئههۋالـدا قانـداق چاققۇچ بىلهن ئۇنى چاقىمىز، سىلهر ئۇالرنى ياڭاق چاققۇچ

 . دېدى » ئاچىسىلهر؟

ــۈكرەك ههمــدە ئىتتىــك « ــاتتىقراق ، كۈچل ــشىدىن ق  بىزنىــڭ ئىنــسانالرنىڭ چى

 بـۇ . دەپ ئاتىلىـدۇ » ئۇدۇل چىش « بىزنىڭ ئۇدۇلدىكى چىشلىرىمىز، . چىشلىرىمىز بار

 ئۇنىـڭ كهينىـدكى چىـشلىرىمىز . چىشالردا قاتتىق ماتېرىيالالرنى بىر تهرەپ قىلىمىـز

 بىزگه بۇ چىشالرنى بهرگهن الله قا كۆپ شۈكرى، بىز بـۇ . سا ئېزىق چىشىلىرمىزدۇر بول

 » چىشالر ئارقىلىق ههرقانچه قاتتىق ياڭاق بولىسمۇ قىنالماستىن بىر تهرەپ قىالاليمىـز

 . دېدى

 . دېدى داۋۇد » سىلهرنىڭ چىشىلىرىڭالر زەخمىلىنهمدۇ؟ «

 ه نىـڭ ئىنتـايىن مـۇكهممهل مانا ئىككىڭالر ئۇلـۇغ الـل « : تىيىن چۈشهندۈرۈپ

ئهگهر . بولغان كائىناتنى ۋە جانلىقالرنى يـارىتىش قـۇدرىتىنى كـۈرۈپ تۇرۇپـسىلهر

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 36 ­ 

 الله بـۇ ئىقتىـدارنى بـارلىق . چىشلىرىمىز چۈشۈپ كهتسه يهنه بىرسى ئۈنۈپ چىقىدۇ

 . دېدى » مهخلۇقاتالرغا ئاتا قىلغان

 ىـشلىرىغا ئىـشىندىغان قۇرئان كهرىم بىزگه الـله نىـڭ بـارلىق يارىتىلم « : بىالل

 . قهۋىم ئۈچۈن نۇرغۇن دەلىللهرنىڭ بارلىقىنى ئېيتىدۇ

 الـله ( تارقىتىۋەتكهن جانىۋارالردا ) الله زېمىندا ( سىلهرنىڭ يارىتىلىشىڭالردا ۋە «

 سۈرە ] . ( 4 [ جهزمهن ئىشىنىدىغان قهۋم ئۈچۈن نۇرغۇن دەلىللهر بار ) نىڭ قۇدرىتىگه

 » ) ئايهت ­ 4 جاسىيه

 بىز الله نىڭ ههر سېكۇنت پۈتۈن ئالهملهرنى كونتىرول قىلىـپ « : پ داۋۇد قوشۇلۇ

 ههمدە بىـزگه بهرگهن رەهمهتلىـرى . تۇرىدىغانلىقىمىزنى ئهسلهپ تۇرىشىمىز كېرەك

 الـله قـا قۇلچىلىـق قىلىـش يۈزىـسىدىن . شۈكرى ئېيتىشىمىز كېـرەك غا ئۈچۈن ئۇنىڭ

 . دېدى » ئۇنىڭ ئىبادەت قىلىپ ئۇنىڭ رەهمىتىنى تىلىشىمىز كېرەك

 بىـز ، كهچ بـوپ كېتىپتـۇ ، داۋۇد قـارا . دېدى بىالل » ! سهن توغرا ئېيتتىڭ . توغرا «

 بىزگه نۇرغۇن بىلىملهرنى ئېيتىپ بهرگهنلىكىڭ ئۈچۈن الله ساڭا رەهمهت . قايتايلى

 . قىلسۇن تېيىن دېدى بىالل

. تېيىن » الله قا ئامانهت ، دوستالر دېدى «

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 37 ­ 

 ك كېرە ياخشى سۆزگه ئهگىشىش

 مهلۇم سهۋەپلهر تۈپهيلىـدىن . ئهنهس ياخشى، ئهدەپلىك، تىرىشچان باال ئىدى

 ئۇنىڭ دادىسى باشقا بىر شهههرگه كۆچۈپ كهتتى، ئهنهسمۇ دوستلىرىدىن ئايرىلىپ

 . قالدى

 ئۇزۇنغـــا قالمـــاي

 ئۇنىڭ  ئهنهس ۋە

ــا ــسى – ئاتــ  ئانىــ

ــى ــڭ يېڭـ  ئۆزلىرىنىـ

 ئـــۆيلىرىگه كۆچـــۈپ

ــدە ــدى، ههمــ  كهلــ

 هســنىڭ بىنــادىكى ئهن

 ئهنهس ئىنتايىن خوشال بولـدى، چـۈنكى . يېڭى قوشنىلىرى ئۇالرنى يوقالپ كىرىدى

 ئهنهس يېڭـى . ئۇ يهردە ئۆزى بىلهن تهڭ ياشـتىكى بىـر نهچـچه بـاال بـار ئىـدى

 دوستلىرىنى ناهايىتى ياقتۇرۇپ قالدى، ههمدە ئۇزۇنغـا قالمـاي ئـۇالر يېقىنلىـشىپ

 ەك ئىسمى ئىرپان دەپ بىـر بـاال بۇلـۇپ ئـۇ لېكىن بۇ گۇرپىدا ياشقا كىچىكر . كهتتى

 دائىم ئۇالرنىڭ ئويناۋاتقان ئويۇنلىرىنى بۇزىۋېتهتتى، چۈنكى ئۇ ئۆزى خالىغـانچه

 . ئويناشنى تهلهپ قىالتتى ئهگهر ئۇنداق قىاللمىسا ئۇالر بىلهن ئۇرۇشاتتى

 ر ئـۇال . بىر كۈنى ههممه بالىالر باغچىدا ئويناۋاتقانـدا ئىرپـان ئۇالرغـا قېتىلـدى

 ئىرپاننىڭ قېتىلىىشى ههمـمه بـالىالرنى . ئهنهسنىڭ يېڭى ئۇيۇنچىقىنى ئويناۋاتاتتى

 ئهندىشىگه سالدى، چۈنكى ئۇالر ئۇ قاتناشـقان ئۇيۇننىـڭ ههممىـسىدە سوقۇشـۇپ

شۇنىڭ ئۈچۈن بالىالر بـۇ قېـتىم ئـۇنى بىـرگه ئـوينىغىلى . چىقىدىغانلىقىنى بىلهتتى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 38 ­ 

 ئۇ ئهنهسنىڭ يېڭـى ئويـۇنچىقىنى . قى كهلدى ئىرپاننىڭ ناهايىتى ئاچچى . قويمىدى

 ئهنهس ناهايىتى خاپا بولدى، ههمـدە . ئېلىپ يهرگه قاتتىق ئېتىپ ئۇنى بۇزىۋەتتى

 ئهفـسار تاغـا بالىالرنىـڭ . ئۇ ۋە ئۇنىڭ دوستلىرى ئىرپان بىلهن ئۇرۇشۇشقا باشلىدى

 تاغا بـۇ ئهفسار . چۇرۇڭ قىلغان ئاۋازىنى ئاڭالپ دەرىزىدىن سىرىتقا قارىدى ­ ۋاراڭ

 بارلىقى توغۇرىسدا نىڭ ئۇ دائىم بالىالر بىلهن الله . بالىالرنى بهكمۇ ياخشى كۆرەتتى

 ئـۇ بالىالرنىـڭ ئۇرۇشـىۋاتقانلىقىنى كـۈرۈپ . بالىالر بىلهن قىزىقىـپ پاراڭلىـشاتتى

 . ئىرپـان بولـسا يىغالۋاتـاتتى . دەرهال ئۆيدىن چىقىپ ئۇالرنىڭ ئارىسىغا چۈشـتى

 غـا نىـمه ئىـش بولغـانىقىنى ئېيتتـى ههمـدە باغچىـدا ئولتـۇرۇپ بالىالر ئهفسار تاغى

 . پاراڭلىشىشقا باشلىدى

 ئهفسار تاغا مهن ۋە دوسـتلىرىم « : ئهنهس نىمه ئىش بولغانلىقىنى چۈشهندۈرۈپ

 بىز . پهقهت سوقۇشماي ئوينايمىز، لېكىن ئىرپان دائىم بىزنىڭ ئويىنىمىزنى بۇزۋېتىدۇ

 . دېدى » مايمىز ئىرپان بىلهن دوست بۇلۇشنى خالى

 . دېدى ئىرپان » لېكىن ئۇالر مىنىڭ قىلماقچى بولغان ئىشىمنى قىلغلى قويمايدۇ «

 بىز بهخىتلىك بۇلۇشـنى ، ههمـدە تىـنىچ تۇرمـۇش ! بولدى بالىالر « : ئهفسار تاغا

 بىزنىـڭ بـۇ . سائادەتلىك بۇلۇشنى ئوياليمىز – كهچۈرۈشنى، دوست تېپىشنى بهخىت

 بىز باشقىالرنىڭ بىزگه يۇقـارقىالرنى بىرىـشىنى . زال يهتمهيدۇ ئىشالرنى ئارزۇ قىلىشىمى

 سائادەتلىك بۇلۇش، ياخشى ­ تېنىچ تۇرمۇش كهچۈرۈش، بهخت . ساقالپ بۇاللمايمىز

 ئهگهر بىرەرسـى ئـۆزىنىال . دوست تېـپىش، ئـۆزىنى قۇربـان قىلىـشنى تهلهپ قىلىـدۇ

 ن الله قا ههقىقـى قورقـۇپ لېكى . ئويلىسا، ئۇ بىزنىڭ ئارىمىزدا بهخىتسىز هېساپلىنىدۇ

 ئۇالر ناهايىتى مېهرىبان، شـهپقهتلىك، ئـۆزىنىال . ئىشهنگۈچىلهر بۇالرغا ئوخشىمايدۇ

 ئويلىمايــدىغان، ههتتــا باشــقىالر ئۇالرغــا يامــانلىق قىلــسىمۇ، ئۇالرغــا يامــانلىق

باشقالر ئۇنىڭ ياخشى ئىش قىلىپ بهرمىسىمۇ، ئـۇ ئۆزىنىـڭ قولىـدىن . قىلمايدىغان

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 39 ­ 

 مانا بۇ خاراكتىر الله نىڭ تهقۋادار . ياخشىلىق قىلىدۇ، ههرگىز رەنجىمهيدۇ كېلىشىچه

 . دېدى » مۆئمىن بهندىلىرىنى قىلىشقا بۇيرىغان ئىشالردىندۇر

 ئهفسار تاغا ئۇنداقتا بىر لۈكچهك كىلىپ بىزنـى تىللىـسا بىـز قانـداق « : ئهنهس

 . دەپ سورىدى » قىلىمىز؟

 تته الـله نىـڭ بـۇيرىغىنىنى قىلىمىـز، الـله ئهلـۋە « : ئهفسار تاغا جاۋاپ بىرىـپ

 : قۇرئاندا بىزگه مۇنداق دېگهن

 ياخشى ئىش بىلهن يامان ئىش باراۋەر بولمايدۇ، ياخشى خىـسلهت ئـارقىلىق «

 سـهن بىـلهن ئۆزىنىـڭ ) شـۇنداق قىلـساڭ ( تاقابىـل تـۇرغىن، ) يامان خىـسلهتكه (

 سـۈرە ]. ( 34 [ ۇپ قالىـدۇ ئارىسىدا ئاداۋەت بار ئادەم گويا سىرداش دوستۇڭدەك بول

 » ) ئايهت ­ 34 فۇسسىلهت

 ه باشـقىالرغا ياخـشى ت پهيغهمبىرىمىز سهللهلالهۇ ئهلهيهى ۋەسسهللهممۇ  ههدىـس

 كىمىكـى دوزاخـتىن سـاقلىنىپ « : مۇئامىله قىلشنى تهۋسىيه قىلىپ مۇنداق دېـگهن

 جهننهتكه كېرىشىنى، الله قا ۋە ئاخىرەت كۈنىگه ئىشىنىپ ئىمـان بىـلهن ئۈلۈشـنى

 » ) مۇسلىم ......... ( ئوياليدىكهن، كىشىلهرگه ياخشى مۇئامىله قىلسۇن

 سىزگه الله رەهمهت قىلسۇن ئهفسار تاغا بىز ۋەدە بىرىمىزكى الله خالىـسا : بالىالر

. كهلگۈسىدە ياخشى دوستالردىن بۇلۇپ كېتىمىز دىيىشتى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 40 ­ 

 مۇسۇلمانالرنىڭ پاكىزلىقى

 جانالنغـان بىر كۈنى زەپهر ناهـايىتى هايا

 نىــڭ » پــاكلىق « مــۇئهللىم ئۇنىــڭ . ئىــدى

 مهنىـــسى توغۇرىـــسدا تاپـــشۇرۇق بهرگهن

 مۇئهللىم ئۇالردىن مهيلـى ئاڭلىغـان . ئىدى

 ياكى قايسى مهنـبهدىن بۇلىـشىدىن قهتئـى

 نهزەر، مۇشــۇ تېمىــدا ماتېرىيــال تــوپالپ

 همـمه زەپهر ئۆزى بىلىدىغان پاكلىق توغۇرسىدىكى ه . كىلىشنى تهلهپ قىلغان ئىدى

 ئىــشنى ئهســلهپ بــاقتى، لــېكىن تــېخغىچه قانــداق قىلىــش توغۇرســىدا بىرقارارغــا

 زەپهرنىـڭ . ئهلۋەتته ئۇ ئوبىكىت توغۇرىسدا كۆپ بىرنهرسه بىلمهيتتـى . كىلهلمىدى

 مۇئهللىم ئۇنىڭغا مۇشۇ تېىما توغۇرىسدا قايسى مهنبهدىن . بىر خىيال كهلدى بېشىغا

 ههمـدە ئـۆزى بىـلهن . قـانلىقى يادىغـا كهلـدى بولمىسۇن ماتېرىيال توپالشنى ئېيت

 م ئـۇ دەرهـال قهله . بىردوم بىنادا ئولتۇردىغان ههمىد تاغىسىدىن سوراشنى ئويلىدى

 . پتهرلىرىنى ئېلىپ، ئاپىسىدىن رۇخسهت ئېلىپ ههمىد تاغىنىـڭ ئـۈيىگه بـاردى دە

 ن ههمىد تاغا زەپهرنىڭ بۇ تىما توغۇرىسدا ئۆزى بىـلهن كۆرۈشـكىلى كهلگهنلىكىـدى

 . ئىنتايىن خوشال بولدى ههمدە سۆهبهتنى باشلىۋەتتى

 ههمىد تاغا، ههربىر كىشى شهخسى تازىلققا ئاالهىدە ئههمىيهت بىرىـشى « : زەپهر

 لېكىن مىنىڭ بهزى ساۋاقداشلىرىم ئهتتىگهنـدە مهكـتهپكه ههتتـا يۈزىنىمـۇ . كېرەك

 . دېدى » يۇماي كېلىدۇ

 ى كهرىمدە الله مۇسۇلمانالرغا بـۇيرۇق زەپهر، قۇرئان « : ههمىد تاغا جاۋاپ بىرىپ

ئهنه شـۇنداق . قىلپ پاكىز بۇلۇشنى، ههمدە پاسكىنىچىلىقتىن يىراق تۇرۇشنى ئېيتتى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 41 ­ 

ــڭ ــشىدا ئۇنى ــمه ئى ــدىغانالر، ههم ــا ئهمهل قىلماي ــڭ ئهخالقىغ ــانى كهرىمنى  قۇرئ

 ئـۇالر مۇشـۇنداق ، كۆرسهتمىسىگه ئهگهشمهيدۇ ههتتا پاكىزلىق جهههتتىمۇ شـۇنداق

ــۇر چۆكــۈپ كهتــكهن ئهپــس ــسا تهن . ۇسلىنارلىق هــالهتكه چوڭق  مۇســۇلمانالر بول

 كىچهكلىـرى ­ جهههتتىن ئىنتايىن پاكىزە، ئۇالرنىڭ بهدىنى، يىمهكلىكـى ۋە كىـيىم

 ئـۇالر ههربىـر . ههتتا تۇرىدىغان جايلىرىمۇ ئىنتـايىن پـاكىزە ۋە ئىنتـايىن رەتلىـك

 اكىزە، نۇرلـۇق  قىلىـشقا جاينى قۇرئـانى كهرىمـدە تهسـۋىرلهنگهن جهننهتـتهك پـ

 الله مۇسـۇلمانالرغا پاكىزلىققـا ئههمىـيهت بىـرىش توغۇرىـسدا مۇنـداق . تېرىشىدۇ

 تاۋاب قىلغۇچىالرغا، قىيام قىلغۇچىالرغا، رۇكۇ قىلغۇچىالرغا، سهجدە .......... « : دەيدۇ

 ) ئايهت ­ 26 سۈرە ههج ]. ( 26 [ قىلغۇچىالرغا مېنىڭ ئۆيۈمنى پاك قىلغىن

 ........... بىز سىلهرنى رىزىقالندۇرغان هاالل نهرسىلهردىن  يهڭالر، ! ئى مۆمىنلهر

 ) ئايهتنىڭ بىرقىسمى ­ 172 سۈرە بهقهرە (

 ) يهنـى ئازابقـا قالدۇرىـدىغان ئىـشالردىن ( ئـازابتىن ]. 4 [ كىيىمىڭنى پاك تۇت

 » ) ئايهتلهر 5 ­ 4 سۈەر مۇددەسسىر ]. ( 5 [ يىراق بول

 نى كهرىمـدە چۈشـۈرگهن پاكلىققـا ئهمهل مۇسۇلمان الله قۇرئـا « : زەپهر سوراپ

 . دېدى » قىلىش ئۈچۈن قانداق قىلىشى كېرەك؟

 سۇ بولـسا . دېدى، ههمىد تاغا . الله سۇنى كىشلهرنىڭ پاكىزلىقى ئۈچۈن ياراتتى «

 كۆپ شـۈكرى ئېيتىـشىمىز ­ شۇ سهۋەبتىن بىز الله غا كۆپتىن . ئىنتايىن چوڭ رەهمهتتۇر

 ىغان قولىمىزنى يۇيدىغان، يـۈزىمىزنى يۇيـدىغان مۇهىم ئىشالردىن سانىلىد . كېرەك

 . ههمدە چوڭ تاهارەت ئالىدىغان ئۇمـۇمى تـازىلىق ئىـشلىرىدا سـۇنى ئىـشلىتىمىز

 قۇرئانى كهرىم بىزگه الله نىڭ سـۇنى بهنـدىلهرنىڭ ئـۆزلىرى پاكىزلىـشى ئۈچـۈن

 پـاك ) تاهارەت ئېلىپ، غۇسـلى قىلىـپ .....( « . ئاسماندىن چۈشۈرگهنلىكىنى ئېيتىدۇ

الـله ( بولۇشۇڭالر ئۈچۈن، سىلهردىن شهيتاننىڭ ۋەسۋەسىسىنى كهتكۈزۈش ئۈچـۈن،

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 42 ­ 

 كۆڭلۈڭالرنىڭ توق تۇرۇشى ئۈچۈن، قهدىمىڭالرنىڭ ) نىڭ ياردىمىگه ئىشهنچ قىلىپ

 مهزمۇت تۇرۇشى ئۈچـۈن، الـله سـىلهرگه بۇلـۇتتىن يـامغۇر ) قۇمغا پېتىپ كهتمهي (

 » ) يهت ئا ­ 11 سۈرە ئهنفال . ( ﴾ 11 ياغدۇرۇپ بهردى ﴿

 بـۇ ئـايهتته الـله ئىنـسانالر شـهيتاننىڭ ئۇالرغـا « : ههمىد تاغا داۋامالشتۇرۇپ

 مهينهتچىلىكنـى چىرايلىـق كۆرســىتىدىغانلىقى ههمـدە ئــۇالرنى شهخـسى تــازىلىق

ــدۇ ــدىن ئاگاهالندۇرى ــقا ئۇرىنىدىغانلىقى ــشتىن توسۇش ــسانالرغا . قىلى ــهيتان ئىن  ش

 ۋەسىلهرنى قىلىـپ الـله نىـڭ يولىـدىن ئۈزلۈكسىز پاكىزلىق توغۇرىسدا ههرخىل ۋەس

ــدۇ ــقا ئۇرىنى ــىلهن . يىراقالشتۇرۇش ــشىمىزنى : مهس ــيىن چى ــاقتىن كې ــهيتان تام  ش

 چوتكىالشنى، غۇسله قىلىشنى ئىنتايىن ئاۋارچىلىقتهك كۆرسىتىدۇ، شۇنىڭ بىلهن كېيىن

 بۇنداق دائىملىق ئۇنتۇپ قېلىـشالر ياخـشى . ئۇ ئىشالرنى پۈتۈنلهي ئۇنتۇپ كېتىمىز

 . ىۋەت ئېلىپ كهلمهيدۇ، ۋاقىتنىڭ ئۆتىشى بىلهن ساالمهتلكىمىز ياخشى بولمايدۇ ئاق

 ئـۇ ئىنـسانالرنى ئـۆچ كـۆرۈپ ئـۇالرنى دوزاخقـا . مانا بۇ شهيتاننىڭ دەل نىـشانى

 بۇالرنىـڭ . دۇ ىـ ئۇالرنى پاسكىنىچىلقتا كۈرۈشنى ئارزۇ قىل . سۆرەپ كېرىشكه تېرىشىدۇ

 زۇلىــشى، چىــشالرنى سېسىــشىنى كهلتــۈرۈپ ئىنــسانالردا كۈرۈلىــشى تېرىلهرنىــڭ بۇ

 لــېكىن ههرقانــداق بىــر كىــشى قۇرئــان كهرىمنىــڭ ئهخالقىغــا ئهمهل . چىقىرىــدۇ

 ئۇالردا تازىلىققا ئههمىـيهت . بۇنداق ۋەسۋەسىلهر كار قىلمايدۇ ڭغا قىلىدىكهن، ئۇنى

 بهرمهسلىك كۈرۈنمهيدۇ، ئۇالر ههرقانداق ئههۋالدا تازىلىققـا ئاالهىـدە ئههمىـيهت

 . دېدى » ېرىدۇ ب

 بهزى كىشىلهرنىڭ كىيىنىـشى ۋە پـاكىزلىنىش ههمـمه ۋاقىـت ئوخـشاش « : زەپهر

 دەم ئېلىش ۋە ئاالهىدە كـۈنلهردە پاكىزلىنىـپ، رەتلىـك كىيىنـسىمۇ، . بولمايدىكهن

 بـۇالر پاكىزلىققـا قانـداق . باشقا ئادەتتىكى كۈنلهردە ئىنتايىن رەتسىز كېيىنىدىكهن

. ى دەپ سورىد » كۆڭۈل بۇلىدۇ؟

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 43 ­ 

 بهزى كىشىلهر قۇرئانى كهرىمنىڭ تازىلىققا بولغان « : ههمىد تاغا جاۋاپ بىرىپ

 لېكىن ئۇالرنىڭ ههقىقـى مۇسـۇلمان بىـلهن . ئهخالقىغا تازا كۆڭۈل بۈلۈپ كهتمهيدۇ

 مهقـسهتلىرى ­ بـۇ كىـشىلهرنىڭ بـۇ نىـشان . دە پهرىقـلهر بـار ى مهقسهتلىر ­ نىشان

 چۈنكى ئـۇالر ئـۇالر ئـۆزلىرىنى پاكىزلىغانـدا . باشقىالر تهرىپىدىن  تهنقىدلهنمهيدۇ

 ههمـدە ئـۇالر ئـۆزلىرى يـالغۇز تۇرغانـدا يـاكى . الله رازى بۇلىدۇ دەپ ئويلىمايدۇ

 ئاشــۇنداق تازىلىققــا ئههمىــيهت بهرمهيــدىغان كىــشىلهر بىــلهن بىــرگه تۇرغانــدا

 لـېكىن . ئۆزلىرىنىڭ تازىلىقىغا ۋە تاشقى كۆرۈنىشىگه ئاالهىدە ئههمىيهت بهرمهيدۇ

 ههقىقى مۇسۇلمان ئۆزلىرىنىـڭ شهخـسى تازىلىقىغـا باشـقىالرنىڭ رازىلىقـى ئۈچـۈن

 ئهمهس  پهقهت الله نىڭ رازىلىقى ۋە ئۇنىڭ بۇيرۇقىغا بويسۇنۈش ئۈچۈن ئاالهىـدە

 ههرۋاقىت ههرقانداق بىر كىشى بىلهن كۈرۈشكهن ئىنتايىن پـاكىز . ئههمىيهت بېرىدۇ

 . دېدى » ۋە رەتلىك كۈرۈنىدۇ

 ز ئۈچۈن الله سىزدىن رازى بولسۇن ى ماڭا بۇالرنى بىلدۈرۈپ قويغانلىقىڭ « : هر زەپ

 مهن ســىزنىڭ دېگهنلىرىڭىــز توغۇرىــسدا تاپــشۇرۇقلىرىمنى قانــداق . ههمىــد تاغــا

 ههمـدە مهن هـازىردىن باشـالپ ئۆزۈمنىـڭ شهخـسى . ئىشلهشنى ئـويالپ قويـدۇم

 . دېدى » تازىلىقىغا ئاالهىدە ئههمىيهت بېرىمهن

 ئۇنىـڭ يازغـانلىرىنى . ئۆيىگه قايتىـپ  تاپـشۇرۇق ئىـشلهشنى باشـلىدى زەپهر

ــتى ــشىپ ئوقۇش ــلىرى تالى ــىنىپتا ساۋاقداش ــۇ . س ــيىن ئ ــدىن كې ــۇالرنى كۆرگهن  ب

 ساۋاقداشلرىغا قۇرئان كهرىم ئهخالقىنىڭ ههربىر مۇسۇلماندا كۈرۈنىشى كېرەكلىكىنى

. سۆزلهپ بىرىشى كېرەكلىكىنى هېس قىلدى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 44 ­ 

 نهئىم بىلهن توز

 . نهئىم  ههپته ئاخرىدا ئانىسى ۋە ههدىسى بىلهن هايۋاناتالر باغچىسىغا بـاردى

 ئـۇ . ئۇ ئۇيهردىكى ئۇماق ۋە چىرايلىق هايۋانالرنى كۈرۈپ بهكمـۇ خوشـال بولـدى

 بىـر  كهپـسىز . هايۋانالرنىڭ بهزىسىنى تاماشا قىلدى ۋە بهزىسىگه يىمهكلىك بهردى

 نهئىم بىـلهن ئاپىـسى كۈلۈشـۈپ . چېچىۋەتتى ۇ كىيىمىگه س پىل بالىسى ههدىسىنىڭ

 . كهتتى ههمدە  يوللىرىنى داۋامالشتۇردى

 . دېدى ئانىسى » قارا ئاۋۇ چىرايلىق توزغا «

ــدىن ــق ئىكهنلىكى ــقهتهن چىرايلى ــڭ ههقى ــسى توزنى ــلهن  ههدى ــم بى  نهئى

 . شتى نهئىم توزنى ياخشىراق كۈرۈۋېلىش ئۈچۈن ئۇنىڭغا يېقىنال . هاياجانالندى

 مهن بولسام هايۋاناتالر دۇنياسـىدا « . دېدى توز » ئهسساالمۇ ئهلهيكۇم، نهئىم «

 . دېدى » ئهڭ چىرايلىق جانۋار دەپ نامىم بار توز بۇلىمهن

 ههمـمه توزنىـڭ . سىلهرنىڭ قۇيرۇقۇڭالر ههقىـقهتهن چىرايلىـق ئـېكهن « : نهئىم

. دەپ سورىدى » قۇيرۇقى ئوخشاشمۇ؟

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 45 ­ 

 پهقهت بىـز ئهركهك تـوزالرنىڭال شـۇنداق . وسـتۇم يـاق د « : توز جـاۋاپ بىرىـپ

 چى بىز ئۇنى پهقهت چىـشى تـوزالر بىـلهن جۈپلهشـمهك . چىرايلىق قۇيرۇقلىرىمىز بار

 . دېدى » بولغاندىال ئۇالرنى جهلىپ قىلىش ئۈچۈن ئىشلىتىمىز

 توز ئۆزىنىڭ قۇيرۇقىنى ئاچقانـدا، ئۆزىنىـڭ قـۇيرۇقىنى « : نهئىم ههيران بۇلۇپ

 ۇنىڭ ئۈچۈن ئۇ قانداق قىلىپ ئۆزىنىـڭ قۇيرۇقىنىـڭ چىرايلىقلىقىغـا كۆرەلمهيدۇ، ش

 ههمدە جهلىپ قىالرلىق ئىكهنلىكىگه جهزىـم قىلىـدۇ؟  بىرەرسـى سـىلهرگه ئېيتىـپ

 بىرىدۇ شۇنداقمۇ؟ ههتتا ئىنسانالرمۇ ئۆزلىرىنىڭ هالىتىنى ئهينهككه قاراش ئـارقىلىق

 . دېدى » بىلىدۇ

ــڭ « ــوغرا ئېيتتى ــوز » ت ــدى  ت ــز « . دې ــق بى ــك چىرايلى ــڭ قانچىلى  ئۆزىمىزنى

ــايمىز ــنهككه قارىم ــۈن ئهي ــش ئۈچ ــى بىلى ــز . ئىكهنلىكىمىزن ــزگه، بى ــله بى  ال

ــدىغانلىقىمىزنى ــار بۇلى ــق، جهلىپك ــيىن چىرايلى ــدىن كې ــۇيرۇقلىرىمىزنى ئاچقان  ق

 . دېدى » ئۈگهتكهن

 نهئىم توزغا يېقىن بېرىپ قاراپ ئۇنىڭ  قۇيرۇقلىرىنىڭ ئىنتايىن كـۆركهم رەڭـلهر

 مهن ئىنتـايىن كاتتـا رەسـىمگه قارىغانـدەك « : بىلهن اليههلهنگهنلىكىنـى كـۆردى

 . دېدى ئۇ » ؟ بۇ رەڭلهر نىمه دېگهن چىرايلىق . بولدۇم

ــوز ــۆزۈم « : ت ــى ئ ــق رەڭلهرن ــداق چىرايلى ــدىكى بۇن ــىنىڭچه مهن قۇيرۇقۇم  س

ــۇيرۇقلىرىمىزدىكى . ســىزاالمهنمۇ؟  ئهلــۋەتته ئۇنــداق ئهمهس  دوســتۇم  بىزنىــڭ ق

 ههمـمه ئـادەم . هىدە گۈزەللىـك ههرگىـز ئۆزلىكىـدىن كىلىـپ قالغـان ئهمهس ئاال

 بـۇ گـۈزەللىكنى . بىزنىڭ بۇ گۈزەللىكىمىزدىن ۋە باشقا جانلىقالردىن ههيران بۇلىـدۇ

 . دېدى » الله بىزگه يارىتىپ بهرگهن

 مهن ئهمـدى چۈشـهندىم، الـله سـىلهر تـوزالرنى شـۇنداق چىرايلىـق « : نهئىم

. دېدى » له قا ئامانهت دوستۇم ال . يارىتىپتىكهن

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 46 ­ 

نهئىم ئانىسى ۋە ههدىسىنىڭ قېشىغا قايتقۇچه الله نىڭ چهكسىز قۇدرىتىنى هېس

. ههمدە ئۇالرغا توزدىكى گۈزەللىكنى الله نىڭ ياراتقانلىقىنى ئهسلهتتى . قىلدى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 47 ­ 

 ئهنۋەر بىلهن كىچىك قۇش

 تامـاقتىن . دا يامغۇر قاتتىق يېغىپ كهتتى ئهنۋەر مهكتهپتىن ئۆيگه قايتاشىدا يول

 كېيىن تاپشۇرۇقنى ئىشلهشتىن بۇرۇن ئاپىـسىدىن بىـردەم يـامغۇر تاماشـا قىلىـشنى

 ئهنۋەر دەرىزە تـۈۋىگه كىلىـپ سـىرتتىكى يېغىۋاتقـان . ئاپىسى قوشۇلدى . سورىدى

 كۇچىدا كۈنلـۈك تۇتقـان كىـشىلهر كېتىۋاتـاتتى، . يامغۇرنى تاماشا قىلىشقا باشلىدى

 بىردەمـدىال . كۈنلۈكلىرى يوقلىرى بولـسا بىناالرنىـڭ دالدىـسىغا كىرۋالغـان ئىـدى

 ماشـىنىالر يـامغۇرلىقلىرىنى ههركهتلهنـدۈرۈپ . يامغۇر ههممه جاينى هۆل قىلىۋەتتى

 ئۆيدە تۇرۇش نېمه دېگهن راههت دەپ ئويلىـدى ئهنـۋەر، ههمـدە . مېڭىشىۋاتاتتى

 ە ياخـشى يىمهكلىكلهرنـى بهرگهنلىكىـگه الله نىڭ ئۇنىڭغا تۇرۇشقا ئىسسىق ئۆي ۋ

 ئهنـۋەر بـۇ بىچـارە قـۇش . شۇ ۋاقىتتا بىر قۇشقاچ دېرىزىسىگه قوندى . شۈكرى ئېيتتى

 . چوقۇم يامغۇردىن پاناه ئىزدەپ كهلدى دەپ ئويالپ دەرهال دەرىزىنى ئاچتى

 ئهسساالمۇ ئهلهيكۇم، مىنىڭ ئىسمىم ئهنـۋەر، ئـۆيگه كىرگـۈڭ بولـسا « : ئهنۋەر

 . دېدى » ! كىر ئۆيگه

 ئهنـۋەر، يـامغۇر توختـۇغىچه ئۆيۈڭـدە ! الله ساڭا رەهـمهت قىلـسۇن « : قۇشقاچ

 . دېدى » تۇرۇپ تۇراي

 مهن . ســىرتتا تــوڭالپ كهتكهنــسهن « : ئهنــۋەر

 ئىلگىرى پهقهت بىر قۇشنى بۇنداق يېقىندىن كۈرۈپ

 باقمىغان، قـارا سـىنىڭ پۇتلىرىڭغـا نـېمه دېـگهن

 . دېدى » ىدۇ؟ ئىنچىكه؟ ئۇ سىنى قانداق كۆتۈر

 ئېيتىسهن « : قۇشقاچ  قۇشـالرنىڭ . سهن توغرا  بىـز

. ئۆزىمىزگه ماس كهلگهن ئىـنچىكه پـۇتلىرىمىز بـار

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 48 ­ 

 ئۇنىڭـدا . شۇنداق بولىسمۇ پۇتلىرىمىز بىزنـى ئىنتـايىن ئاسـانال كۆتـۈرۈپ تۇرىـدۇ

 ئهگهر بىزنىـڭ پـۇتلىرى . نۇرغۇن مۇسكۇلالر، ۋىنا قان تۇمۇرلىرى ۋە هۈجهيرىلهر بار

ۇ ئىــنچىكه يــاكى تــوم بۇلــۇپ كهتــسه بىزنىــڭ ئۇچۇشــىمىزغا ئېغىــر تهســىر يهنىمــ

 . دېدى » كۆرسىتىدۇ

 ئۇچۇش بولسا كارامهت ئىش بۇلىشى مـۇمكىن، سـىنىڭ قانـاتلىرىڭمۇ « : ئهنۋەر

 لـېكىن سـهن . ئىنتايىن كىچىك ئېكهن، سـهن ئۇنىـڭ بىـلهن ئۇچااليدىكهنـسهن

 » نى دەم ئالماسـتىن ئۇچااليـسهن؟ ئۇنىڭ بىلهن قانداقمۇ بۇنداق ئۇزۇن مۇساپىلهر

 . دېدى

 چۈنكى . نىرگىيه كېتىدۇ ى بىز دەسلهپ ئۇچقاندا بىزدىن ئىنتايىن كۆپ ئ « : قۇشقاچ

 لـېكىن هاۋاغـا . بىزنىڭ پۈتۈن بهدىنىمىزنىڭ ئېغىرلىقى ئىككى قانىتىمىزغـا چۈشـىدۇ

 نىـرگه بۇ چاغدا بىزدىن ئى . ئۆرلهپ بولغاندا شامالدىن پايدىلىنىپ لهيلهپ ئۇچىمىز

 شامال توختاپ قالغاندا بولـسا يهنه . ئىنتايىن ئاز سهرىپ بۇلىدۇ، ههمدە هارمايمىز

 ئۇلۇغ الله بىزلهرنى ئۇزۇن سهپهرلهرنى باسااليدىغان . قاناتلىرىمىزنى ئىشقا سالىمىز

 . دېدى » ئاالهىلىدىلىك بىلهن ياراتقان

 دەپ » هن؟ ســهن ئۇچۇۋاتقــان ۋاقىتتــا ئهتراپنــى قانــداق كۈرەلهيــس « : ئهنــۋەر

 . سورىدى

 الـله بىـزگه . بىزنىڭ ئهڭ سهزگۈر ئورگـانىزىمىز بولـسا كـۆزلىرىمىزدۇر « : قۇشقاچ

 ئۇچۇش ئىقتىدارىنى بىرىپال قالماستىن، دەرىجىدىن تاشقىرى كـۈرۈش ئىقتىـدارىنىمۇ

 ئهگهر بىزنىڭ مۇنـداق ئـۇزۇن مۇسـاپىنى ئۈچـۈش جهرىيانىـدا بۇنـداق . بهرگهن

 ىقتىدارىمىز بولمىسا بىز ئۈچـۈن ئىنتـايىن خهتهرلىـك دەرىجىدىن تاشقىرى كۈرۈش ئ

ــۇالتتى ــى ئــوبىكىتىنى ئــادەملهردىنمۇ روشــهنراق . بۇلغــان ب ــايىن يىراقت ــز ئىنت  بى

بىز خهتهرنى بايقىغان هامـان . كۈرەلهيمىز، ههمدە بىز   ههممه تهرەپنى كۆرەلهيمىز

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 49 ­ 

 ز بېـشىمىزنىڭ بىزنىـڭ كـۆزلىرىمى . نىشاننى بهلگىلهپ ئهڭ تىـز سـۈرئهتته ئـۇچىمىز

ــسانالردەك ــۆزلىرىمىزنى ئىنــ ــتۇرۇلغاچقا، كــ ــپىگه ئورۇنالشــ ــى تهرىــ  ئىككــ

 لېكىن بىز  بېشىمىزنى ۋە  بوينىمىز ئىنتـايىن تىزلىـك بىـلهن . ههركهتلهندۈرەلمهيمىز

 . دەپ جاۋاپ بهردى » ههركهتلهندۈرۈپ پۈتۈن ئهتراپنى كۈرەلهيمىز

ــۋەر ــۈر « : ئهن ــى ك ــم ئهتراپن ــالر دائى ــهندىم، قۇش ــشىنى چۈش ــۈن بې  ۈش ئۈچ

 . دېدى » ههركهتلهندۈرىدىكهندە، ههممه قۇشالرنىڭ كۆز ئوخشاشمۇ؟

 مۈشۈك ياپىالق ۋە باشـقا كـېچه قۇشـلىرىنىڭ كـۆزلىرى خـېلىال چـوڭ، « : قۇشقاچ

 ئۇالرنىڭ كۆزلىرىدىكى بهزى هـۈجهيرىلهر ئۈچـۈن الـله غـا كـۆپ شـۈكرى، ئـۇالر

 يهنه . نتايىن ياخشى ئوۋ ئوۋاليـدۇ مۇشۇك ياپىالق كېچىدە ئى . كىچىلهردە كۈرەلهيدۇ

 سۇ قۇشلىرى دەپ ئاتىلىدىغان قۇشالر بار، الله ئۇالرنى سۇ ئاستىدا ئىنتايىن ياخـشى

ــان ــز . كۈرىــدىغان قىلىــپ ياراتق  ئــۇالر ســۇغا شــۇڭغۇپ ســۇدىن بىلىــق ۋە دېڭى

 الـله بـۇ قۇشـالرنى سـۇ ئاسـتىدا ئىنتـايىن روشـهن . هاشهرەتلىرىنى تۇتـۇپ يهيـدۇ

 » ن ۋە يىمهكلىكلىرىنى تۇتۇپ يهلهيدىغان ئىقتىـدار بىـلهن ياراتقـان كۈرەلهيدىغا

 . دەپ جاۋاپ بهردى

 دەپ » نىمه ئۈچۈن ههممه قۇشالرنىڭ تۇمـشۇقى ئوخـشاش بولمايـدۇ؟ « : ئهنۋەر

 . سورىدى

 الله ئوخشىمىغان خىزمهتلهرنـى قىلىـدىغان ئوخـشىمىغان قۇشـالرنىڭ « : قۇشقاچ

 قىمىز بىـز ياۋاشـاۋاتقان ۇ بىزنىـڭ تۇمـش . تقان تۇمشۇقىنى ئوخشىمىغان شهكىلدە يارا

 كېپىنهك قۇرتى، قۇرتالر بىزدەك هاشـارەت يهيـدىغان . مۇهىتقا ئىنتايىن ماس كېلىدۇ

 بىز مۇشۇنداق ئۆتكۈر ۋە ئىـنچىكه تۇمـشۇقلىرىمىز . قۇشالر ئۈچۈن ئىنتاين مهززىلىك

 الرنى ئاسـانال بىلهن دەرەخ يۇپۇرماقلىرى ئاستىدىكى كېپىنهك قۇرتى ۋە باشقا قـۇرۇت

ــز ــۇپ يهلهيمى ــۈچكه . تۇت ــۇددى چۈم ــشۇقى خ ــالرنىڭ تۇم ــۇچى قۇش ــق تۇتق بىلى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 50 ­ 

 . ئوخشايدىغان تۇمشۇقلىرى بىلهن سۇ ئاستىدىكى بىلىقالرنى ئاسانال تۇتۇپ يهلهيدۇ

 ئۈسۈملۈكلهر بىلهن بېقىلـدىغان قۇشـالرنىڭ تۇمـشۇقلىرى ئۈسـۈملۈكلهرنى ئاسـانال

 ئۇلۇغ الـله يهرشـارىدىكى بـارلىق مهۋجۇداتقـا . يىيهلهيدىغان قىلىپ يارىتىلغان

 دەپ جـاۋاپ » ئۆزىگه كېرەك بولغان ئىقتىـدارنى ئهڭ مـۇكهممهل هـالهتته بهرگهن

 . بهردى

 ئۇالر قاناتلىرىنى يايغان ۋە يىغقان هالدا ئۈستىدە ئۇچۇپ كېتىۋاتقان قۇشـالرغا «

ــلهن ( ــۆزى بى ــرەت ك ــدۇ؟ ) ئىب ــان ( قارىمام ــاتلىرىنى كهرگهن ۋە يىغق ــدا قان  ) هال

 قانـاتلىرىنى ئاچقـان ۋە يىغقـان چاغـدا يهرگه ( ئۈستىلىرىدە ئۇچۇۋاتقان قۇشالرنى

 تۇتۇپ تۇرىدۇ، الله ههقىقهتهن ههر ) قۇدرىتى بىلهن ( پهقهت الله ) چۈشۈپ كېتىشتىن

 » ) ئايهت ­ 19 سۈرە مۇلىك ] . ( 19 [ نهرسىنى كۆرۈپ تۇرغۇچىدۇر

 ىـكهن، لـېكىن سـهن مىنىـڭ سىنىڭ مىنىڭكىـدەك قۇالقلىرىـڭ يـوق ئ « : ئهنۋەر

 . دەپ سورىدى » سۆزلىرىمنى ئىنتايىن ئىنىق ئاڭلىيااليدىكهنسهن بۇ قانداق ئىش؟

 ئاڭالش ئىقتىـدارى بىـز قۇشـالر ئۈچـۈن ئىنتـايىن مـۇهىم، بىـز ئـۇنى « : قۇشقاچ

 ئارا قۇشـالرنى خهتهردىـن ئاگاهالندۇرۇشـقا  شـۇنىڭ بىـلهن ­ ئوۋالشقا، ههمدە ئۆز

 بهزى قۇشالرنىڭ ئاڭالش ئهزالىرى ئىنتـايىن تـۈۋەن . ئىشلىتىمىز ئۆزىمىزنى قوغداشقا

 مۇشۇك ياپىالقنىڭ قۇلىقى ئاۋازغا ئىنتايىن سهزگۈر بۇلـۇپ . ئاۋازالرنىمۇ ئاڭلىيااليدۇ

 . دەپ جاۋاپ بهردى » ئىنسانالر ئاڭلىيالمايدىغان ئاۋازنى ئاڭلىيااليدۇ

 ىنى كۆرمىـدىمۇ؟ ئـۇالرنى ئۇالر قۇشالرنىڭ هاۋادا ئۇچۇشـقا بويـسۇندۇرۇلغانلىق «

 پهقهت الله تۇتۇپ تۇرىدۇ، بۇنىڭدا ئىمان ئېيتىدىغان ) هاۋادىن چۈشۈپ كېتىشتىن (

 سـۈرە . ﴾ 79 نۇرغۇن ئاالمهتلهر بار ﴿ ) الله نىڭ بىرلىكىنى كۆرسىتىدىغان ( قهۋم ئۈچۈن

 » ) ئايهت ­ 79 نههىل

ــۋەر ــسلهر « : ئهن ــق سايراي ــايىتى چىرايلى ــالر ناه ــىلهر قۇش ــىلهرن . س ىڭ مهن س

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 51 ­ 

 دەپ » سـىلهر نىـمه ئۈچـۈن  سايرايـسىلهر ؟ . ئـاۋازىڭالرنى ئاڭالشـقا بهك ئـامراق

 . سورىدى

 بهزىلىرىمىز دۈشمهنلىرىمىزنى يولدىن ئازدۇرۇش ئۈچۈن ئوخـشىمىغان « : قۇشقاچ

 بهزى ۋاقىتالردا بىز ئۇۋىلېرىمىزنىڭ دەرەخ غولىـدىكى كامارالرغـا . ئاۋازدا سايرايمىز

 زغـا كىرمهكچـى بولـسا بىـز يىالننىـڭ ئاۋازىـدەك ئـاۋاز دۈشمهن ئۇۋىمى . ياسايمىز

 چىقىرىمىز، تاجاۋۇزچى ئۇ يهردە يىالن بار ئوخشايدۇ دەپ ئـويالپ قېچىـپ كېتىـدۇ،

 . دەپ جاۋاپ بهردى » شۇنىڭ بىلهن بىز ئۇۋىلىرىمىزنى ساقالپ قالىمىز

 سىلهرنىڭ ئـۇۋاڭالرنى قوغـداش ئۈچـۈن يهنه قانـداق ههركهتلهرنـى « : ئهنۋەر

 . دەپ سورىدى » ىنىسىلهر؟ قولل

 بىــز دۈشــمهننى ئــازدۇرۇش ئۈچــۈن بىــرنهچچه يالغــان ئــۇۋىالرنى « : قۇشــقاچ

 مۇشۇ ئۇسۇل بىلهن بىز تاجاۋۇزچىنى ئازدۇرۋېتىپ مهخپى جايغا يۇشـۇرۇپ . ياسايمىز

 يهنه ئۇۋېلىرىمىزنى  زەههرلىـك يىالنـدىن . قويغان تۇخۇملىرىمىزنى قوغداپ قالىمىز

 . ش ئېغىزىنى يۇشۇرۇپ قويۇپ ئىنتايىن مۇرەككهپ قىلىـۋېتىمىز قوغداش ئۈچۈن كىرى

 يهنىمۇ پهخهس بۇلۇش ئۈچۈن بىـز شـاخلىرىدا تىـكهن بولغـان دەرەخـلهرگه ئـۇۋا

 . دەپ جاۋاپ بهردى » تۈزىمىز

 نىمه ئۈچۈن بهزى قۇشالر سۇ ئۈزەلهيدۇ؟ نىمه ئۈچۈن ههممه قۇشالر سۇ « : ئهنۋەر

 . دەپ سورىدى » ئۈزەلمهيدۇ؟

 الله بهزىلىرمىزنى سۇ ئۈزەلهيدىغان ئىقتىـدار بىـلهن ياراتقـان، الـله « : چ قۇشقا

 ئۇالر سۇغا كىرگهن بىماالل ئۈزەلىشى ئۈچۈن ئۇالرغا سۇ ئۈزۈش ياپراقچىسى بولغـان

ــۇتالرنى بهرگهن ــنچىكه . پ ــسى ئهمهس، ئى ــۈزۈش ياپراقچى ــزگه  ئ  يهنه بهزىلىرمى

 » ن باشقا قۇشالر سۇدا ئۈزەلمهيـدۇ شۇنىڭ ئۈچۈن سۇ قۇشلىرىدى . تىرناقالرنى بهرگهن

. دەپ جاۋاپ بهردى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 52 ­ 

 ، مهنمۇ سۇغا سۇ ئـۈزۈش پـالىقى بىـلهن ! خۇددى سۇ ئۈزۈش پالىقىدەك « : ئهنۋەر

 . دېدى » چۈشكهندە ناهايىتى تىز ماڭااليمهن

 » بهزى قۇشالرنىڭ تۇغۇلىشىدىنال مۇشۇنداق سۇ ئۈزۈش پـالىقى بۇلىـدۇ « : قۇشقاچ

 . دېدى

 چ پاراڭلىـشىۋاتقاندا ئهنۋەرنىـڭ ئاپىـسى ئـۇنى چاقىرىـپ ئهنۋەر بىلهن قۇشقا

 . شۇ ۋاقىتتا ههم يامغۇرمۇ توختىغان ئىدى . تاپشۇرۇقلىرىنى ئىشلهشكه بۇيرىدى

 ئهته . مهن هۇجرامغا قايتىپ تاپشۇرۇقلىرىمنى ئىشلىمىـسهم بولمايـدۇ « : ئهنۋەر

 سـىنى قانـداق مهن دوستلىرىمغا سىنىڭ ئاالهىدە ئىقتىدارلىرىڭنى ههمدە الله نىـڭ

 ياراتقانلىقى ۋە بارلىق جانلىقالرنى ئهڭ مۇكهممهل هـالهتته ياراتقـانلىقنى ئېيتىـپ

 . دېدى » بېرىمهن

 مىنـى ئۆيـۈڭگه . شـۇڭا مهن ئۇۋامغـا قايتـاي . يـامغۇرمۇ توختىـدى « : قۇشقاچ

 سهن دوستلىرىڭغا بىـز توغۇرلـۇق !. كىرگۈزگۈنۈڭ ئۈچۈن ساڭا الله رەهمهت قىلسۇن

 ندە، يهنه ئۇالرغا بىزنى ئاسرىـشىنى، بىـزگه تـاش ئاتماسـلىقىنى ۋە سۆزلهپ بهرگه

 . دېدى » بارلىق جانلىقالرغىمۇ شۇنداق قىلماسلىقىنى ئېيتىپ قوياالمسهن؟

 الـله سـىلهرنى . الله خالىـسا ئۇالرغـا ئېيتىـپ قـويىمهن ! چاتاق يوق « : ئهنۋەر

 . دېدى » ! ساقلىسىۇن

 . اچ تىزلىـك بىـلهن ئۇچـۇپ كهتتـى ئهنۋەر دەرىزىنى ئاچتى شۇنىڭ بىلهن قۇشق

 ئهنۋەر الـله نىـڭ مهخلـۇقلىرىنى قوغدىـشنى تهپهككـۇر قىلىـپ، تاپـشۇرۇقلىرىنى

. ئىشلهشكه ماڭدى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 53 ­ 

 ئهلىنىڭ كېچىك دوستى

 ئهلىنىڭ ئائىلىسىدىكىلهر بىر يهكـشهنبه كـۈنى ئهتـتىگهن يېزىغـا داال تـامىقى

 . ۇنالشتۇرۇشقا باشلىدى ئۇنىڭ ئانىسى داال تاماقلىرىنى ئور . يىگىلى چىقتى

 ئهلىنىڭ ئاپىسى بىـر سـىۋەتنى ئهلـى ئهڭ ياخـشى كۆرىـدىغان سـهۋزە بىـلهن

 شۇ ۋاقىتتا ئهلى دەرەخ ئاستىدا ئولتۇرۇپ، سـهۋزە يىـگهچ كىتـاپ . توشقۇزغان ئىدى

 ئهلـى . تۇيۇقسىز بىر تۇشقاننىڭ سىۋەتكه يېقىنلىشىۋاتقانلىقىنى كـۆردى . كۈرىۋاتاتتى

 . ئاستا ئورنىدىن تۇردى قىلچه قورۇقماستىن

 . دېدى » قورسىقىڭ ئېچىپ كهتكهن ئوخشىمامدۇ؟ تۇشقانچاق « : ئهلى

 . دېدى » شۇنداق بىز سهۋزىنى بهكمۇ ياخشى كۈرىمىز « : تۇشقان

 مىنىڭ سهندىن سورايدىغان نۇرغۇن . بىز بىرگه پاراڭالشقاچ يهيلى ! كېله « : ئهلى

. دېدى » سۇئاللىرىم بار

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 54 ­ 

 بىز تۇشقانالر يهر ئاسـتىنى كـوالپ ئـۇۋا ياسـاپ، شـۇ « : پ تۇشقان سۆزىنى باشال

 سهۋزىلهر بولسا بىزنىڭ يهر ئاستى تۇرمۇشىمىزغا ئىنتـايىن . يهردە هايات كهچۈرىمىز

 شۇنىڭ بىـلهن بىـز ئـۇالرنى ئىنتـايىن . چۈنكى ئۇ يهر ئاستىدا ئۆسىدۇ . س كېلىدۇ ما

 الـله . ىغان يىمهكلىكىمىز سهۋزە بولسا بىزنىڭ ئهڭ ياخشى كۈرىد . ئاسان تاپااليمىز

 چـۈنكى الـله نىـڭ . ئۇ سهۋزىلهرنى بىزنى ئاسانال تاپااليـدىغان قىلىـپ ياراتقـان

 مانـا بـۇ . ئىرادىسى شۇنداق بولغاچقا، بىزنىڭ يىمهكلىك تېپىشىمىزدا چاتـاق يـوق

 . دېدى » ئۇنىڭ يارىتىلمىشلىرىنىدىن بىر مۆجىزە

 ۈن ههممه نهرسـىنى نىـمه دېـگهن ئهلى ئويلىنىپ قالدى، ئۇ الله هايۋانالر ئۈچ

 . ئۇ ئۆزى قىش پهسلىدە يىگهن ئاپلىسىننى ئهسلهپ قالدى !! مۇكهممهل ياراتقان هه

 ئۇنىڭ سىرتىقى شۈپىكى، ههمدە ئۇنىڭ تىلىملىرى ئىنسانالرنىڭ يىيىش ئۈچۈن نىـمه

 ئهگهر ئۇنىڭدىن باشـقا بىـر شـهكىلدە بولغـان بولـسا !! دېگهن ئاسان ياراتقان هه

 ئاپلىـسىنالر ئىنتـايىن كـۆپ . ىش خېلىال قىيىنغا چۈشىـشى مـۇمكىن ئىـدى ئۇنى يىي

 الرنى ئۆز ئىچىگه ئالغـان، بـۇ بىزنىـڭ سـاغالملىقىمىز ئۈچـۈن ئىنتـايىن c ۋىتامىن

 ئهلى الله نىڭ ئاپلىسىننى تىلىمالنغان شـهكىلدە ههمـدە ئىنـسانالرنىڭ . پايدىلىق

 لدە ياراتقانلىقى ئۈچۈن الله غـا يىيىشى ئۈچۈن ئىنتايىن ئۆلچهملىك ئورالغان شهكى

 ئهلۋەتته يهنه  الله رەهمهتلىرىدىن بىـرى بىزنىـڭ ئـۇالرنى يىـيىش . شۈكرى ئېيتتى

 ههمدە الله تۇشقانالرغىمۇ سهۋزىلهرنى يىـيىش ئۈچـۈن . ئۈچۈن بهرگهن چىشلىرىمىز

 . دېگهنلهرنى ئويلىدى » ئۇدۇل چىشلىرىنى بهرگهن

 » گه يهنه قانــداق ئىقتىــدارنى بهردى؟ شــهپقهتلىك الــله يهنه ســىلهر « : ئهلــى

 . دېدى

 الله ههر بىر مهخلۇقات ئۈچۈن ئۆزىنىڭ هاياتىنى ئاسانالشتۇرىدىغان « : تۇشقان

. دۇنيادا ههرخىل ۋە ئوخشىمغان ئىقتىـداردىكى توشـقانالر بـار . ئىقتىدارنى بهرگهن

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 55 ­ 

 دۇ، سۇغۇق هاۋادا ياشايدىغان تۇشـقانالرنىڭ رەڭگـى ئـاق رەڭـدە بۇلىـ : مهسىلهن

 ههمـدە . شۇنىڭ بىلهن ئۇالرنى قار ياغقانـدا كـۈرۈش ئىنتـايىن تهسـكه توختايـدۇ

 داال تۇشـقانلىرىنىڭ ماڭـا ئوخـشاش ئـۇزۇن پـۇتلىرى ۋە . ئاسانال يۇشۇرنىۋاالاليدۇ

 ئامرىكا قۇملۇقىـدا ياشـايدىغان تۇشـقانالرنىڭ  قـۇالقلىرى . ئۇزۇن قۇالقلىرى بۇلىدۇ

ــدۇ ــدىن تاشــقىرى چــوڭ بۇلى ــڭ ئ . دەرىجى ــۇالقىلىرى ئــۇالرنى قۇملۇقنى  ۇالرنىــڭ ق

 . دېدى » قىززىقلىقىدىن سالقىنداشقا ياردەم بىرىدۇ

 ) نىڭ قـۇدرىتىنى كۆرسـىتىدىغان الله ( ئاسمانالردا ۋە زېمىندا مۆمىنلهر ئۈچۈن «

 ) الـله زېمىنـدا ( سىلهرنىڭ يارىتىلىشىڭالردا ۋە ] . 3 [ ههقىقهتهن نۇرغۇن دەلىللهر بار

 جهزمهن ئىــشىنىدىغان قهۋم ) الــله نىـڭ قــۇدرىتىگه ( نىۋارالردا تـارقىتىۋەتكهن جــا

 » ) ئايهتلهر ­ 4 ­ 3 سۈرە جاسىيه ] . ( 4 [ ئۈچۈن نۇرغۇن دەلىللهر بار

 . ههممه ئادەم سهن بىلهن تاشپاقىنىڭ توغۇرىـسدىكى هېكـايىنى بىلىـدۇ « : ئهلى

 . دەپ سورىدى » سهن ئىنتايىن تىز يۈگرەلهيسهن شۇنداقمۇ؟

ــقان ــۇنداق، « : توش ــدى ش ــۇنداقال ئال ــۇزۇنراق، ش ــۇتلىرىم ئ ــا پ ــڭ ئارق  مىنى

ــۈكرەك ــدىن كۈچل ــائىتىگه . پۇتلىرىم ــۈن مهن س ــۇنىڭ ئۈچ ــومېتىر 70 ، 60 ش  كېل

 دەپ » بهزىدە بىر سهكرەش بىـلهن ئـالته مېتىرغـا سـهكرىيهلهيمهن . يۈگرەلهيمهن

 . جاۋاپ بهردى

 ۆيـدە سـهن يهرئاسـتى ئۆيـۈڭنى قانـداق تاپااليـسهن؟ ئهگهر سـهن ئ « : ئهلى

 . دەپ سورىدى » بولمىساڭ باشقا تۇشقانالر ئۆيۈڭگه كىرۋالمامدۇ؟

 بهزى هايۋانالر بىرخىل پۇراقلىق مـاددا بىـلهن ئۆزىنـڭ تۇرىـدىغان « : تۇشقان

 بىزنىڭ ئېغىزلىرىمىزدا بهزلهر بۇلۇپ بىز ئۇنىـڭ . تېرىتورىيىسىگه بهلگه قىلىپ قويىدۇ

 شـۇنىڭ . ىـلهن بهلـگه سـېلىپ قـويىمىز بىلهن ئۆيلىرىمىزگه شۇ بهزلهردىكى پۇراق ب

ههمـدە بىـز ئـۆيلىرىمىزنى ئاسـانال . بىلهن باشقا تۇشقانالر ئـۆيىمىزگه كىرۋالمايـدۇ

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 56 ­ 

 ئهلۋەتته بۇالرنى بىز ئۆزلىكىمىزدىن قىلمايمىز، لېكىن الله نىـڭ ئىلهـامى . تاپااليمىز

 . دەپ جاۋاپ بهردى » بىلهن قىلىمىز

 . دەپ سورىدى » بارمۇ؟ سىنىڭ قېرىنداش، ههمشىرلىرىڭ « : ئهلى

 بىز تۇشقانالر ناهايىتى تىز كۆپىيمىز، بىزنىڭ ئانىلىرىمىز ئىنتايىن قىسقا « : توشقان

 ئۇالر بىـر قېتىمـدا . كۈنگىچه بولغان ئارلىقتا هامىلدار بۇلىدۇ 33 كۈندىن 28 بولغان

 نىڭ بۆجهنلهر ئانىـسى . بىر تۇققىنىم بار 15 مهسىلهن مىنىڭ . نۇرغۇن بالىالرنى تۇغىدۇ

 تۇشقانالرنىڭ يهنه بىـر خـاراكتىرى ئـۇالر تۇغـۇپ . قېشىدا تهخمىنه بىر ئاي تۇرىدۇ

 . دەپ جاۋاپ بهردى » ئۈچ، تۆت كۈندىن كېيىنال جۈپلىشىدۇ

 . شۇ ۋاقىتتا ئهلىنىڭ دادىسى كېلىپ سۆهبهتكه قاتناشتى

 الـله سـىلهرگه . ههتتا مهنمۇ بۇالرنىڭ ههممىسىنى بىلمهيـدىكهنمهن « : دادىسى

 الله نىڭ ياراتقان ههممه جانلىقلىرى ههممه نهرسـىلىرى . تايىن مېهرىبان ئىكهن ئىن

 شهپقهتلىك الله قۇرئان كهرىمدە مۇنداق !! نىمه دېگهن ئۆلچهملىك يارىتىلغان هه

 : دېگهن

 ئهنه شۇ الله سىلهرنىڭ پهرۋەردىگارىڭالردۇر، الله دىن بـۆلهك  هـېچ مهبـۇد «

 سىنى ياراتقۇچىدۇر، ئۇنىڭغـا ئىبـادەت قىلىڭـالر ئـۇ يوقتۇر، ئۇ ههممه نهر ) بهرههق (

 » ) ئايهت 102 سۈرە  ئهنئام . ( ﴾ 102 ههر نهرسىگه هامىيدۇر ﴿

 شۇنىڭ ئۈچۈن بىز ئۇنىڭ كـۆپ شـۈكرى . الله بىزگه نۇرغۇن رەهمهتلهرنى بهردى

 ئېيتىشىمىز كېرەك، سىناقنى بېشىمىزدىن ئۆتكۈزىـدىغان بـۇ هايـاتىمىزدا الـله دىـن

 بىلهمـسهن . شىمىز ههمدە مهڭگۈلۈك هاياتقا تهييارلىق قىلىشىمىز كېـرەك ياردەم تېلى

 . الله قۇرئاندا بىزگه، بىزنى ئۆزىگىال ئىبادەت قىلىش ئۈچۈن ياراتقـانلىقىنى ئېيتىتـى

 بىز ئهڭ مۇهىم قلىدىغان ئىـشلىرىمىز الـله نىـڭ بىـزلهرگه بهرگهنلىـرىگه شـۈكىرى

هۆكمى بۇيىچه الـله ئۈچـۈنال ياشىـشىمىز ئېيتىشىمىز، هاياتىمزىدا قۇرئان كهرىمنىڭ

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 57 ­ 

 : الله قۇرئان كهرىمدە مۇنداق دەيدۇ . كېرەك

 ئاخـشامدا ئۇنىڭغـا ­ سهن پهرۋەردىگارىڭنىڭ رازىلىقىنى تىـلهپ، ئهتىـگهن «

 بىلهن سهۋرچان بولغان ) يهنى ئاجىز، كهمبهغهل مۇسۇلمانالر ( ئىبادەت قىلىدىغانالر

 يهنـى مۇشـرىكالرنىڭ ( زىننىتىنـى ­ نىـڭ زىبـۇ هالدا بىلله بـولغىن، هايـاتىي دۇنيا

 دەپ، ئــۇالرنى كــۆزگه ئىلمــاي قــالمىغىن، بىــز دىلىنــى ) چوڭلىرىنىــڭ ســۆهبىتىنى

 زىكرىمىزدىن غهپلهتته قالدۇرغان، نهپسى خاهىشىغا ئهگهشكهن، ئىشى ههددىدىن

 » ) ئايهت – 28 سۈرە كههف ]. 28 [ گه ئهگهشمىگىن ) سۆزى ( ئاشقان ئادەمنىڭ

 ئهگهر ئهتراپقا تهپهككۇر بىلهن قارايدىغان بولساق ههممىدە الله ! دادا « : ئهلى

 غا شۈكرى ئېيتىشىمىز كېرەك ئىكهن شۇنداقمۇ؟ سىز ههركۈنى كۆرىـدىغان دەرەخـلهر،

 ئۇچۇۋاتقان قۇشالر، تۇشقان قاتارلىقالرغا سىز تهپهككۈر كۆزىڭىز بىـلهن قارايـدىغان

 ئـۇالرنى . هممهل الهىـيه كۈرەلهيـسىز بولسىڭىز، سىز ئۇالرنىڭ ههربىرىدىن ئهڭ مۇك

 پهقهت ئهڭ شهپقهتلىك ۋە قۇدرەتلىك الله ال بۇالرنى قىالاليدۇ شۇنداقمۇ؟ ئاددىـسى

 . دېدى » بىر تۇشقان قانداق قىلىپ بۇ ئىقتىدارالرنى ئۆزلىكىدىن ئىگهللىيهلىسۈن

 رالرنى ئهگهر الله بىزنى ياراتقاندا يۇقارقى ئىقتدا !. سهن توغرا ئېيتتىڭ « : تۇشقان

ــدارالرنى ئــۆزلىكىمىزدىن ــارقى ئىقتى ــسا هچقايــسىمزىدا يۇق ــگهن بول  بىــزگه بهرمى

 . دېدى » ئىگهللهشكه كۈچىمىز يهتمهتتى

 . ئهلــى  بىزنىــڭ بــۇ داال تامىقىغــا كهلگهنلىكىمىــز ياخــشى بوپتــۇ « : دادىــسى

 ئهمـدى سـهن بـۇ تۇشـقان بىـلهن . دەسلهپته سىنىڭ بىز بىلهن كهلگۈڭ يوق ئىـدى

 . دېدى » ىپ نۇرغۇن نهرسىلهرنى بىلىۋالدىڭ پاراڭلىش

 بىزنىڭ پارىڭىمىز، ماڭا ههممه ئىشتا الـله نـى تۇنۇشـنى ! شۇنداق دادا « : ئهلى

ئانامـدىن . مهن دادام بىلهن قايتاي . الله ساڭا رەهمهت قىلسۇن تۇشقان . ئۈگهتتى

الله قـا سوراپ باقاي ئهگهر بىزدە سهۋزە كۆپراق بۇلۇپ قالسا ساڭا قالدۇرپ قويايلى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 58 ­ 

 . ئامانهت

. دېدى » ! الله ساڭا رەهمهت قىلسۇن ! ساڭا كۆپ رەهمهت ئهلى « : تۇشقان

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 59 ­ 

 مهقسۇد ۋە ئاسالن

 مهقسۇد مهكتهپتىن ئۆيگه قايتىپ كهلگهندە ناهايىتى ههيران قاالرلىق بىر ئىـش

 . ئىـدى ئۇنىڭ داداىـسى ئۇنىڭغـا بىـر ئاسـالن ئهكىلـپ بهرگهن . ساقالپ تۇراتتى

 مهقسۇد تاپشۇرۇقلىرىنى ئىشلهپ بولغاندىن كېيىن ئۇمـاق كېچىـك ئاسـالن بىـلهن

 بىر كېچىـسى، مهقـسۇد كارۋاتتـا مۆشـۈكنىڭ ئىنتـايىن قـاراڭغۇ . ئويناشقا باشاليتتى

 كېچىدە ياتاق ئۆيدىن چىقىپ، يهنه بىـر ئۆيـدىكى سـۈت قاچىـسىنى تاپقـانلىقىنى

 . كۆرۈپ ههيران قالدى

 ران بولغان هالدا، قانـداق قىلىـپ مۇشـۇنداق قـاراڭغۇ كېچىـدە ههي « : مهقسۇد

 سۈت

 . دەپ سورىدى » قاچىسىنى شۇنچه ئاسان تاپالىدىڭ؟

 بىزنىڭ كـۆزلىرىمىز . بىزنىڭ كۆرىشىمىز ئۈچۈن كۆپ نۇر كېرەك ئهمهس « : ئاسالن

 كۆزلىرىمىزنىڭ قارچۇقى ئىنتـايىن چوڭىيىـپ . ئىنسانالرنىڭ كۆزلىرىدىن پهرىقلىنىدۇ

بىـز مۆشـۈكلهرنىڭ . ىدە قۇبۇل قىلىش مۇمكىنال بولغـان نـۇرالرنى قۇبـۇل قىلىـدۇ كېچ

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 60 ­ 

 ئۇ كـۆز تـور پهردىـسىنىڭ . كۆزلىرىمىزدە، ئىنسانالردا يوق بولغان بىرخىل قاتالم بار

 شۇنىڭ بىلهن نۇر بىزنىـڭ كـۆز تـور پهردىمىـزدىن . ئارقىسىدا بۇلۇپ، نۇر قايتۇرىدۇ

 ىڭ مۇشـۇنچه قـاراڭغۇ كېچىـدە ئىنتـايىن ياخـشى مانا بۇ بىزن . ئىككى قېتىم ئۆتىدۇ

 كۆرەلهيــدىغانلىمىزنىڭ ههمــدە كۆزلىرىمىزنىــڭ ئىنتــايىن نۇرلــۇق ئىكهنلىكىنىــڭ

 الله بىزنى ههرقانداق شارائىتتا هايات كهچۈرەلهيـدىغان ئىقتىـدار بىـلهن . سهۋەبى

 تىـشى بىزنىڭ بۇ ئىقتىدارلىرىمىز ههرگىـز ئۆزلىكىـدىن يـاكى ۋاقىتنىـڭ ئۆ . ياراتقان

 الـله مۆشـۈكلهرنى ۋە بـارلىق . بىلهن ئۆزلىكىدىن بارلىققـا كېلىـپ قالغـان ئهمهس

 . دەپ جاۋاپ بهردى » مهۋجۇداتنى ئهڭ مۇكهممهل شهكىلدە ياراتقان

 مهشــرىقنىڭ، مهغرىبنىــڭ ۋە ئۇالرنىــڭ ئارىــسىدىكى ) ئــۇ ( « : مۇســا ئېيتتــى «

 . ﴾ 28 ﴿ » بولــساڭالر ئهگهر ســىلهر چۈشــىنىدىغان . مهخلۇقاتنىــڭ پهرۋەردىگارىــدۇر

 » ) ئايهت ­ 28 سۈرە شۇئهرا (

 سـىلهر ئېگىـز جـايالردىن چۈشـۈپ « : مهقسۇد بىردەم ئويلىنۋالغانـدىن كېـيىن

 ســىلهر قانــداق قىلىــپ مۇشــۇنداق . كهتــسهڭلهرمۇ تىــك چۈشىدىكهنــسىلهر

 . دەپ سورىدى » قىالاليسىلهر؟

 خلهرگه يامىشىشنى بىز مۇشۈكلهر ئهتراپتىكى ئېگىز دەرە . توغرا ئېيتتىڭ « : ئاسالن

 الله بىزگه ئېگىز جايالردىن چۈشۈپ كهتسهكمۇ يارلىنىشتىن ساقالپ . ياخشى كۆرىمىز

 بىــز چۈشــۈپ كهتكهنــدە قــۇيرۇقىمىزنى . قالىــدىغان ئاالهىــدە ئىقتىــدارنى بهرگهن

 تهڭپۇلۇققــا ئىــشلىتىپ بهدىنىمىزنىــڭ ئېغىرلىــق كــۈچىنى مهركهزلهشــتۈرۈپ يهرگه

 مانا بۇ قوغدىنىش ئىقتىدارى الله نىـڭ چهكـسىز رەهـمهت، . پۇتىمىز بىلهن چۈشىمىز

 . دەپ جاۋاپ بهردى » شهپقتىنىڭ دەلىلىدۇر

 نىـڭ يهر يۈزىـدىكى نهرسـىلهرنى، ئۆزىنىـڭ ئهمـرى بـويىچه دېڭىـزدا الله «

ــدىڭمۇ؟ ــى كۆرمى ــسۇندۇرپ بهرگهنلىكىن ــىلهرگه بوي ــى س ــان كېمىلهرن يۈرۈۋاتق

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 61 ­ 

 ئۈچـۈن، الـله ئاسـماننى توختىتىـپ زېمىنغـا چۈشـۈپ كهتمهسـلىكى ) ئاسماننىڭ (

 چۈشـۈپ ) ئاسماننىڭ قىيامهت بولغان چاغدا ( نىڭ ئىزنى بىلهن تۇرىدۇ، پهقهت الله

 الله ئىنسانالرغا ههقىـقهتهن ناهـايىتى شـهپقهتلىكتۇر، . كېتىشى بۇنىڭدىن مۇستهسنا

 » ) ئايهت ­ 65 سۈرە ههج ]. 65 [ ناهايىتى مېهرىباندۇر

 ههركـۈنى . سالننى كۆتۈرۈپ جايىغا ئېلىـپ قويـدى مهقسۇد مېهرىبانلىق بىلهن ئا

 ئهشۇنداق ئۇماق جانلىقالرنى كۆرگهندە، الله نىڭ دەرىجىدىن تاشـقىرى يـارىتىش

 ههمدە بارلىق جانلىقالرغا مېهرىبـان بىـلهن . قۇدرىنىڭ دەلىللىرىنى تهپهككۇر قىلىدۇ

. قارايدىغان بولدى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 62 ­ 

 سهيىد ۋە كالمار بىلىق

 . هتىل مهزگىلىدىن پايـدىلىنىپ ۋاقىـت بولـسىال سـۇ ئۈزۈشـكه بـاراتتى سهيىد ت

 ئۇنىڭ داداىسى ئۇنىڭغا بىرجۈپ سۇ ئۈزۈش كۆزئهينىكى ئېلىپ بهردى ئهمـدى ئـۇ

 ئۇ سۇ ئاستىغا كىرگهندىن كېيىن سۇ ئاسـتىدىكى . سۇ ئاستىغا كېرەلهيدىغان بولدى

 قېـتىم ئـۇ ئۆزىنىـڭ سـۇ بىـر . ئاجايىپ گۈزەل مهنزىرلهرگه مهپتۇن بۇلـۇپ كهتتـى

 ئۈزۈش كۆز ئهينىكى بىلهن سـۇ ئاسـتىغا قاراۋېتىـپ، بىلىققـا ئوخـشىمايدىغان بىـر

 . نهرسىنى كۆردى

 دەپ » ئهسساالمۇ ئهلهيكۇم، كىم سهن؟ ئاجايىپ جـانۋار ئىكهنـسهن « : سهيىد

 . تولىدى

 « : كالمـــار بىلىـــق

ــق، ــا بىلىـ  مهن كالمـ

 بىزنى  ههمىشه  كىشىلهر

 بىلىق بىلهن ئوخـشاش

ــدۇ ــېكىن . دەپ قاراي  ل

 پهرىقلىنىمىز  خېلىال  . بىز

 . دېدى » مهسىلهن بىزنىڭ بهدىنىمىزدە بىر تالمۇ سۈڭهك يوق

 ههيران بۇلۇپ، ئهگهر سـىنىڭ بهدىنىڭـدە بىرتـالمۇ سـۈڭهك بولمىـسا « : سهيىد

 . دەپ سورىدى » قانداق ههركهت قىلىسهن؟

 بىز سـهن ههيـران . بىرەي ئهگهر ههقىقهتنى بىلگۈڭ بولسا ئېيتىپ « : كالمار بىلىق

 بىزنىـڭ بهدىنىمىـز ئىنتـايىن يۇمـشاق . قالىدىغان بىرخىل يول بىلهن سـۇ ئـۈزىمىز

ــز ــايىن نىپى ــسا ئىنت ــز بول ــدە تېرىلىمى ــتىدا . ههم ــڭ ئاس ــڭ تېرىلىرىمىزنى بىزنى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 63 ­ 

 مۇسكۇللىرىمىز بۇلۇپ بىز سۇنى بهدىنىمىـزگه  كىرگـۈزۈپ  ئانـدىن سـۇنى كـۈچهپ

 . دېدى » زنىڭ سۇ ئۈزۈش جهرىيانىمىز مانا بۇ بى . چىقىرۋېتىمىز

 . دېدى » ماڭا تهپسىلىرەك ئېيتىپ بىرەلهمسهن؟ « : سهيىد

 بېشىمىزنىڭ ئىككـى تهرىپىـدە ئېچىلىـدىغان ئىككـى خـالتىمىز « : كالما بىلىق

 بۇلۇپ، بىز مۇشۇ ئارقىلىق بهدىنىمىـزگه سـۇ كىرگـۈزىمىز، ئانـدىن سـۇنى ئىنتـايىن

 بۇنىڭىـدىن چىققـان بېـسىم . ئاسـتدىن چىقىرىمىـز قاتتىق بېسىم بىلهن بېشىمىزنىڭ

 شۇنداقال دۈشـمهنلهردىن . بىلهن بىز كۆزلىگهن نىشانىمىزغا قاراپ ههركهت قىالاليمىز

 . دەپ جاۋاپ بهردى » ئىنتايىن تىزلىك بىلهن قېچىپ كېتهلهيمىز

ــۇرايلى « : ســهيىد ــداق دەپ ت ــسهڭ، . مۇن ــشكه ئۈلگۈرەلمى ــپ كىتى  ئهگهر قېچى

 . دەپ سورىدى » قىلىسهن؟ ئۇنداقتا قانداق

 ئهگهر بىز قېچىپ كېتىشكه ئۈلگىرەلمىسهك، دەرهال بۇلۇتتهك قارا « : كالمار بىلىق

 بىـزگه . شۇنىڭ بىلهن ئـۇالر ئېزىقىـدۇ . رەڭلىك سۇيۇقلۇقنى دۈشمهنلهرگه پۈركهيمىز

ــك ــىكونتال يىتهرلى ــرنهچچه س ــڭ . پهقهت بى ــارا بۇلۇتنى ــى ق ــمهنلىرىمىز بىزن  دۈش

 . دەپ جاۋاپ بهردى » شۇنىڭ بىلهن بىز تىكىۋېتىمىز . رەلمهيدۇ ئارقىسىدىن كۈ

 الله سىنى سهن ئۇچرايـدىغان بـارلىق قىيىنچىلىقالرغـا قارشـى قـۇرالالر « : سهيىد

 مهن بىـز ئىنـسانالرنى ۋە بـارلىق مهۋجـۇداتنى بـۇ . بىلهن قۇرالالنـدۇرغان ئىـكهن

 . دېدى » ايمهن ئىقىتىدارالرنى ئۆزلىكىمىزدىن ئىگهللهپ قالغان دەپ ئويلىم

 بـۇالر ئۇلـۇغ، شـهپقهتىلىك، مېهرىبـان، ! توغرا ئېيتىـسه سـهيىد « : كالمار بىلىق

 ئۇ الله بارلىق مهۋجۇداتنى ئهڭ . چهكسىز قۇدرەت ئىگىسى الله تهرىپىدىن كهلگهن

 هېچقانـداق بىـر مهۋجـۇدات بۇنـداق ئىقتىـدارالرغا . مۇكهممهل ههلهتته ياراتقـان

 الله نىڭ قۇدرىتى ۋە هېكمىتىنى بـارلىق مهۋجـۇداتتىن . دۇ ئۆزلىكىدىن ئىگه بۇاللماي

. دېدى » هېچ نهرسه ئۇنىڭغا تهڭداش بۇاللمايدۇ . كۆرگىلى بۇلىدۇ

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 64 ­ 

 ماڭا يۇقارقى بىلىملهرنـى ئېيتىـپ بهرگهنلىكىـڭ ئۈچـۈن الـله سـاڭا « : سهيىد

 دېدى » ! رەهمهت قىلسۇن بىلىق ئهپهندىم

 ههممىنـى ئىـدارە الله ههمىشه تېرىكتـۇر، بىر الله دىن باشقا هېچ ئىاله يوقتۇر؛ «

 ئاسـمانالردىكى ۋە ئۇنى ئۇيقۇ باسمايدۇ؛ ئۇ مۈگدەپ قالمايدۇ، قىلىپ تۇرغۇچىدۇر؛

 الله نىڭ رۇخسىتىسىز كىممـۇ الـله دۇر؛ ) مۈلكى ( زېمىندىكى ههممه نهرسه الله نىڭ

 ا يهنـى دۇنيـاد ( نىڭ ئالدىدا شـاپائهت قىاللىـسۇن؛ الـله ئۇالرنىـڭ ئالدىـدىكى

 ئىـشالرنىڭ ) يهنـى ئـۇالر ئۈچـۈن ئـاخىرەتته تهييارلىغـان ( كهينىـدىكى ، ) قىلغان

 ئۇالرغـا بىلدۈرۈشـنى ) الله ( ئۇالر الله نىڭ مهلۇماتىدىن ههممىسىنى بىلىپ تۇرىدۇ؛

ــىلهردىن ــان نهرس ــدۈرگهن ( خالىغ ــارقىلىق بىل ــى ئ ــڭ تىل ــى پهيغهمبهرلهرنى  يهن

 ) مهلۇمــاتى ( الــله نىــڭ كۇرســى باشــقا هــېچ نهرســىنى بىلمهيــدۇ، ) نهرســىلهردىن

 زېمىننـى سـاقالش ئۇنىڭغـا ­ ئاسـمان . ئاسمانالرنى ۋە زېمىننى ئۆز ئىچىگه ئالىـدۇ

 بهقهرە ( ﴾ 255 ﴿ ئـۇ يـۇقىرى مهرتىۋىلىكتـۇر، ههممىـدىن ئۇلۇغـدۇر . ئېغىر كهلمهيدۇ

» ) ئايهت ­ 255 سۈرىسى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 65 ­ 

 كامال بىلهن سهقهنقۇر

 ئۇ يهردە بىر . هن بىرگه دېڭىز ساهىلىغا باردى كامال تهتىلدە ئائىلىسىدىكىلهر بىل

 كىچىك دۇكان ئالدىدا بىلىق قاچىسىغا سېلىپ قويۇلغان نۇغۇن دېڭىز جـانلىقلىرىنى

 كامال بىلىق قاچىسىنىڭ قېشىغا كىلىپ ئۇنىڭدا ئۈزۈۋاتقـان سـهقهنقۇرنى . بار ئىدى

 . كۆردى

 چـوڭ دەپ سهن خېلىال كىچىـك ئىكهنـسهن، مهن تېخـى سـىنى خېلـى « : كامال

 . دېدى » ئويالپتىمهن؟

 بىزنى تېلۋىزور ۋە كىتاپالردىن كۆرگهنلهر خېلى چـوڭ ! توغرا ئېيتىسه « : سهقهنقۇر

 » سـانتىمىتىرغىچه كېلىمىــز 30 سـانتىمىتىردىن 4 دەپ ئوياليـدۇ، ئهمهلىيهتـته بىــز

 . دېدى

ــاراپ ــپ ق ــېقىن بېرى ــال ي ــكه ههركهت « : كام ــمه تهرەپ ــۆزۈڭ ههم ــىنىڭ ك  س

 كهن، سـهن ئهتراپىڭـدىكى ئىـشالرنىڭ ههممىـسىنى كۆرەلهيدىكهنـسهن قىالاليدى

. دېدى » شۇنداقمۇ؟

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 66 ­ 

 الــله بىزنىــڭ بېــشىمىزنى ئىنتــايىن ئۆلچهملىــك ! تــوغرا ئېيتىــسه « : ســهقهنقۇر

 شـۇنىڭ ئۈچـۈن بىـز . باشقا دېڭىز جانلىقلىرىنىڭ بۇنداق ئىقتىدارى يـوق . ياراتقان

ــۈزىمىز ــۇدا تىــك هــالهتته ئ  ىمىزنى يۇقــۇرى، تــۈۋەنگىال بىــز پهقهت بېــش . س

 ئهگهر باشقا جانلىقالر مۇشۇنداق قىلمـاقچى بولـسا ئۇالرنىـڭ . ههركهتلهندۈرەلهيمىز

 باشلىرىنى ئوڭ سولغا ههركهتلهندۈرەلمهيدۇ، ههمدە ئۆزلىرىنى خهتهردىـن سـاقالپ

 . قااللمايدۇ

 ەپكه بىرىگه بېقىنمايدىغان ههمدە ههممه تهر ­ شهپقهتلىك الله كۆزلىرىمىزنى بىر

 كۆزلىرىمىز مىـدىرلىغان تهرەپلهرنـى . ئاسانال ههركهتلىنهلهيدىغان قىلىپ ياراتقان

 تهرەپـكه بۇرىمىـساقمۇ، ­ شۇنىڭ بىلهن بىز باشلىرىمىزنى تهرەپ . ئاسانال كۈرەلهيدۇ

 . ئهتراپىمىزدىكى ههممه ئىشالرنى كۈرەلهيمىز

 ن قـاالرلىق الله نىڭ بـارلىق دەرىجىـدىن تاشـقىرى بولغـان الهىيهسـى، ههيـرا

 دەرىجىدىكى ياراتقان مهخلۇقاتلىرىدىن الله بىزگه ئۆزىنىـڭ چهكـسىز يـاراتقۇچى

 . دەپ جاۋاپ بهردى » ئىكهنلىكىنى ههمدە چهكىسز ئىلمىنى كۆرسىتىدۇ

 سىنىڭ قۇيرۇقۇڭ، ياكى قاناتلىرىڭ يـوق « : كامال يهنه بىر سۇئال ئويالپ چىقتى

 . دېدى » ۋەنگه ئۈزەلهيسهن ؟ ئىكهن، سهن قانداق قىلىپ سۇدا يۇقۇرى تۈ

 بىزنىڭ ئىچىدە بىرخىـل . بىزنىڭ سۇ ئۈزۈشته ئاالهىدە سېستىمىمىز بار « : سهقهنقۇر

 خالتىمىزدىكى گازنى مۇۋاپىق ئالماشتۇرۇش . گاز قاچىالنغان سۈ ئۈزۈش خالتىمىز بار

 ئهگهر بۇ هاۋا خـالتىمىز بۇزۇلـۇپ قالـسا . ئارقىلىق سۇدا يۇقۇرى تۈۋەنگه ئۈزەلهيمىز

 . بىز دېڭىزغا چۆكۈپ كېتىمىز

 باشقىچه قىلىـپ ئېيتقانـدا بىزنىـڭ سـۈ ئـۈزۈش خـالتىمىزدىكى گـازدا ئـازراقال

 پهرۋەردىگارىمىز بىزنىڭ بۇ ئهزايىمىزنىڭ . ئۆزگۈرۈش بۇلۇپ قالسا بىز ئۈلۈپ كېتىمىز

. دەپ جاۋاپ بهردى » ئىنتايىن ئۇستلىق بىلهن ياراتقان

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 67 ­ 

 . دېدى » ! ىتىش بۇ نىمه دېگهن كارامهت يار « : كامال

 دوستۇم سهن كۆرگهندەك ، الله سهقهنقۇرالرنى ههمـدە كائىنـاتتىكى « : سهقهنقۇر

 بىـز سـهقهنقۇرالر دېڭىـز . بارلىق جانلىقالرنى ئهڭ مۇكهممهل هالهت بىلهن ياراتقان

 الـله نىـڭ . ئاستىكى نۇرغۇن جانلىقالرنىڭ بىرخىلى ، ههمدە بىزنىڭ الهىيهلىنىشىمىز

 . دېدى » ۋە چهكسىز ئىلمىنىڭ مىسالىدۇر چهكسىز قۇدرىتى

 . كامال بىلهن سهقهنقۇرنى پارىڭى ئاخىرالشقاندا، كامال ئاپىسىنڭ قېشىغا قايتتى

 بۇ كىچىك جانۋارالردىكى كارامهت الهىيه، كامالنى الله نىـڭ يـارىتىش سـهنئىتىنى

. تېخىمۇ بىلىش ئىشتىياقىغا سېلىپ قويدى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 68 ­ 

 تاغا كهرىم بىلهن ههسهن

ــوۋاينى ــاراپ، تاقهتــسىزلىك بىــلهن ههســهن ب  كهرىــم دېرىزىــدىن ســىرىتقا ق

 . ههسهن بوۋاي بىلهن ۋاقىتنى بىرگه ئۆتكۈزۈش بهكمۇ كۆڭۈللۈك ئېـدى . ساقالۋاتاتتى

 ئـۇ هاياجانالنغـان هالـدا ئىـشىك ئالـدىغا . ئاخىرى ههسهن بوۋاي يىتىپ كهلدى

 لغانـدەك ، بوۋىـسى ئۇنىڭغـا ئـۇ ئهڭ كهرىم ئارزۇ قى . چىقىپ بوۋىسىنى قۇچاقلىدى

 ياخشى كۈرىدىغان ئۇيۇنچۇق ههمدە بىر نهچچه رەسىملىك كېىتاپنى سوغات قىلىـپ

 ههسـهن بـوۋاي نهۋرىـسىنىڭ خوشـال قىلىـشنى ياخـشى . ئالغاچ كهلـگهن ئىـدى

 . كۈرەتتى

 بۈگۈن مىنىڭ شهههر سىرتىدا ئازراق ئىـشىم بـار ئىـدى، سـهن « : ههسهن بوۋاي

 . دېدى » بارامسهن خالىساڭ بىرگه

 . ئۇالر تىزال شهههردىن ئايرىلـدى . كهرىم خوشاللىق بىلهن قوشۇلۇپ يولغا چىقتى

 . كهرىم بولسا ئۆزىنىڭ هاياجانلىق سهپىرىدىن بهكمۇ خوشال ئىدى

 بۈگۈن بىـز ئـۆپكىمىزنى . ئۇ چوڭقۇر نهپهس ئېلىۋالدى ! هاۋا نىمه دېگهن ساپ «

مهن شهههرنىڭ هاۋاسىنىڭمۇ مۇشۇنداق . ولدۇق ساپ هاۋا بىلهن توشقۇزۇۋالىدىغان ب

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 69 ­ 

 . دېدى كهرىم » ساپ بۇلىشىنى ئارزۇ قىلىمهن

 ماشىنىالردىن چىققان ئىـسالر، . بۇنداق بۇلۇش خېلىال تهس كهرىم « : ههسهن تاغا

 تۇرخۇنالردىن چىققان تۈتۈنلهر، ههمدە قىش مهزگىلىـدە هـاۋانى ساپالشـتۇرىدىغان

 دەرەخلهرنىـڭ كهملىكـى دېگهنـدەك مهسـىلىلهر ئۆسۈملۈكلهرنىڭ ههمدە شهههردە

 . دەپ جاۋاپ بهردى » كۆپ كهرىم

 مهن تۈتۈننى چۈشـىنىمهن، لـېكىن ئۈسـۈملۈكلهرنى تۇلـۇق چۈشـۈنۈپ « : كهرىم

 دەرەخــلهر بولــسا مىــۋە بىرىــدۇ ههمــدە شــهههرنى گۈزەللهشــتۈرىدۇ . كهتمهيــمهن

 . دېدى » هاۋاسىنى ساپالشتۇرىدۇ شۇنداقمۇ؟

 ئهڭ مـۇهىمى ئـۇالر هـاۋانى . دەرەخلهر شۇنداق قىلىـدۇ ! وغرا ت « : ههسهن بوۋاي

 ئىنـسانالر . قارشى هالدا نهپهسـلىنىدۇ ­ ئۆسۈملۈكلهر جانلىقالرغا قارمۇ . ساپالشتۇرىدۇ

 ۋە جانلىقالر هاۋادىن ئوكسىگىن  سۈمۈرىدۇ، ئوكسىگىننى بهدىنىدە پايدىالنغانـدىن

 ­ لېكىن ئۆسۈملۈكلهر قـارمۇ . ىدۇ كېيىن، شۇ هاۋانى كاربون تۆت ئوكسىد قىلىپ چىقىر

ــاۋانى ساپالشــتۇرىدىغان ــۆت ئوكــسىدنى ســۈمۈرۈپ، ه ــاربۇن ت ــدا ك  قارشــى هال

ــدىكى . ئوكىــسىگىن چىقىرىــدۇ  يهنه ئۆســۈملۈكلهرنىڭ ههيــران قــاالرلىق دەرىجى

 ئهگهر خالىـساڭ . ههممىنى بىلىپ تۇرغۇچى الله ئۇالرنى ياراتقـان . ئىقتىدارلىرى بار

 . دېدى » وغۇرىسدا بىلگىنىمنى ساڭا ئېيتىپ بىرەي مهن ئۆسۈملۈكلهر ت

 مهن كۆڭـۈل قويـۇپ ئـاڭاليمهن، . بۇلىـدۇ بـوۋا « : كهرىم هاياجانالنغان هالدا

 . دەپ ۋاقىردى » ! ئېيتىپ بهرگىن

 ههسهن بوۋا چوڭقۇر بىر تىنىۋالغاندىن كېيىن سـۆزىنى باشـالپ ئۆسـۈملۈكلهرنىڭ

 . دەپ ئاتالىدۇ » فوتوسىنتېز « نهپهسلىنىشى

 . دەپ سورىدى » دېگهن نىمه؟ » فوتوسىنتېز « : كهرىم

مهن سـاڭا چۈشـهندۈرۈپ باقـاي، لـېكىن ئـۇ ئۇنـداق ئاسـان « : ههسهن بـوۋا

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 70 ­ 

 ئهمهس، چۈنكى ئۇ ئىنتايىن قىيىن ۋە مۇرەككهپ، ههتتـا ئـالىمالرمۇ تـېخىغىچه بـۇ

 . دېدى » جهرياننى مۇكهممهل چۈشۈنۈشكه تېرىشىۋاتىدۇ

ــم  كهرىـ

ــردەم  بىــــ

غا ئويلىنىۋال

 كېيىن  ندىن

: » 

 ئۆسۈملۈكلهر

ــالىمالر  ئـــ

ــېخىچه  تـــ

 بىلىـــــشكه

 ئۇرنىۋاتقان

 بىـــــــــر

 جهريانـــدا

ــات  هايــــ

ــدۇ  . كهچۈرى

ــىز  ســـــــ

ــان «  » جهري

 دېـــــگهن

 . سۆزنى ئېيتقان ۋاقىتتا مهن ماتىماتىكىلىق فورمۇال ۋە مهشـغۇالتنى ئـويالپ قالـدىم

 رايمىز، ههتتا بىزمۇ بهزىدە ماتىماتىكىدىن ئۈگۈنۈش قىـيىن بولغـان جايالرغـا ئـۇچ

لېكىن ئۆسۈملۈكلهرنىڭ بىزنىڭكىگه ئوخـشاش ئېدىيهسـى، بهدىنـى يـوق بولـسىمۇ

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 71 ­ 

 . دېدى » ! ئۇ دېگهن بىر مۆجىزە ئېكهن . شۇنداق ئىشالرنى قىالاليدىكهن

 ئۇ ئۆسـۈملۈكلهر ! شۇنداق ئۇ ههقىقهتهن بىر مۆجىزە « : ههسهن بوۋا كۈلۈمسىرەپ

 يـاننى هېچقانـداق مهسىلىـسىز يارىتىلغان كۈندىن باشـالپ بـۇ خېمىۋىيلىـك جهرى

 بۇنداق دېگهنلىك كـاربون تـۆت ئوكـسىددىن شـىكهر ئىـشلهپ . ئورۇنالپ كهلدى

 چىقىرىدىغان قۇياشنىڭ ئىنىرگىيهسـى ئـارقىلىق سـۇ ئىـشلىتىدىغان بىـر زاۋۇت بـار

 ، سـاالت ، ) كۆكتـات ( ئۆيلىرىمىزدىكى بىز يهيـدىغان پـالهك، ئوسـۇڭ . دېگهنلىك

 قاتـارلىقالر بىـز ئۈچـۈن ئۆزلۈكـسىز ئىـشلهپ ) ئۆسۈملۈك پېلهك غوللۇق ( چىڭگىلىك

 مانـا بـۇ چهكـسىز ئىلىملىـك ۋە  شـهپقهتلىك الـله نىـڭ  شـهپقىتىنىڭ . چىقىرلىدۇ

 ئــۇ الــله ئۆســۈملۈكلهرنى ئىنــسانالر ۋە بــارلىق . ئىنــسانالرغا بولغــان نهتىجىــسى

 رقى زامـان مانـا مـۇكهممهل جهريـاننى هـازى . جانلىقالرغا پايدىلىق قىلىپ ياراتتى

 ئىنـسانالر تېخنىكىــسى مىليونلىغــان يىلالرنــى ســهرىپ قىلىپمــۇ تۇلــۇق چۈشــۈنۈپ

 قۇرئانى كهرىمدە الله بىزگه ئىنـسانالرنىڭ ههتتـا بىـر تـال دەرەخنىمـۇ . بۇاللمىدى

 : ۋۇجۇدقا كهلتۈرەلمهيدىغانلىقىمىزنى ئېيتىپ مۇنداق دەيدۇ

 ۇتتىن يــامغۇر ياغــدۇرۇپ ئاســمانالرنى ۋە زېمىننــى ياراتقــان، ســىلهرگه بۇلــ «

 بهرگهن، ئۇنىڭ بىلهن گۈزەل بـاغالرنى يېتىـشتۈرۈپ بهرگهن كىـم؟ ئـۇ باغالرنىـڭ

 ­ 60 سۈرە نهمىـل .......( دەرەخلىرىنى ئۆستۈرۈش سىلهرنىڭ قولۇڭالردىن كهلمهيدۇ،

 » ) ئايهتنىڭ بىر قىسمى

 . دېدى »

ــ ــان تهرىپى ــدە خىمىيهلىــك جهرىي  دىن كهرىــم ئۆســۈملۈكلهرنىڭ مۇشــۇ ئاالهى

 نهپهسلىنهلهيدىغانلىقنى ۋە ئۇنىـڭ فوتوسـىنتېز دەپ ئاتىلىدىغانلىقىـدىن ههيـران

 مۇشۇ توغۇرىـسدا ئويلىنىۋاتقانـدا » بۇ جهرىيان قانداق يۈز بىرىدۇ؟ « ههمدە . بولدى

ــسىنى داۋامالشــتۇردى ــاش « . ئۇنىــڭ بوۋىــسىنى هېكايى تــۇپراق، ســۇ، هــاۋا، قۇي

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 72 ­ 

 لىرى مهلۇم مىقداردا مىنرال مـاددىالرنى ئىنرگىيهسىدىن ئاڭسىز ئۆسۈملۈك هۈجهيرى

 ئـۇالر قۇياشـتىن . ۋە تۇپراقتىن سۇ قۇبۇل قىلىپ ئىنسانالر ئۈچۈن مىۋىلهرنى بىرىـدۇ

 قۇبۇل قىلغان ئىنىرگىيه بىلهن قۇبـۇل قىلغـان ماتېرىيـالالرنى پـارچىالپ، ئانىـدىن

 تقى شـهكلى، مانا بۇ، جهرياننىڭ سىر . كېيىن يهنه ئۇالرنى بىرلهشتۈرۈپ مىۋە بېرىدۇ

 ههمــدە بۇنىــڭ ههرىبــر باســقۇچىدىن ئــاڭلىق، پاراســهتلىك پىالننىــڭ بــارلىقىنى

 روشــهنكى، بــۇ ئۆســۈملۈكلهرنىڭ ههيــران قــاالرلىق دەرىجىــدىكى . كۈرەلهيــسهن

 مهشغۇالت سىېستىمىسى بولسا  ئىنسانالرنىڭ هايـاتى مهنبهسـى ئۈچـۈن پايـدىلىق

 . دېدى » بۇلۇشى مهقسهت قىلىنغان

 . دەپ سورىدى » نداقتا يۇپۇرماقالرنىڭ رولى نىمه؟ ئۇ « : كهرىم

 سـهن مهكـتهپ تهجىربىخانىـسىدا نهرسـىلهرنى « : ههسهن بـوۋا داۋامالشـتۇرۇپ

 تهكشۈرىدىغان مهكروسكوپنىڭ بارلىقىنى بىلهمـسهن؟  ئهگهر بىـز بىـر يۇپۇرمـاقنى

 ېتىم ئاالهىدە مىكروسكوپتا يېقىن ئهكىلىپ تهكشۈرۈپ باقىدىغان بولساق، يهنه بىر ق

 ههربىر يۇپۇرماقتـا ئهڭ ياخـشى . الله نىڭ ئاجايىپ يارىتىش سهنئىتىنى كۈرەلهيمىز

 بـۇ سېـستىمىنى ياخـشىراق چۈشـۈنۈش . بولغان ئىشلهپ چىقىرىش سېستىمىـسى بـار

 ئۈچۈن ، بىز ههركۈنلۈك تۇرمۇشىمىزدا ئىشلىتىدىغان ئىلىكتىـر ئۈسـكۈنىلىرى بىـلهن

 ۇرمـاقتىكى ئىلىمىنتالرنـى تهكـشۈرۈپ باقـساق، بىـز يۇپ . سېلىشتۇرۇشقا توغرا كىلىدۇ

 ئۈزلۈكسىز ئاپتۇماتىك تۇربا يوللىرى توختىماسـتىن ئىـشلهپ تۇردىغـان يىمهكلىـك

ــۈن ئۆيلهرنىــڭ ــدە جهرىيــانالر ئۈچ ــدىغان زاۋۇتنــى، ئاالهى ــشلهپ چىقرى  ئى

ــدەك ــسىملىق ئوچاقالرنىڭكى ــۇرى بې ــۇددى يۇق ــڭ خ ــېلىنغانلىقىنى، قاپقاقالرنى  س

 ىقىنى، ههمــدە ساناقــسىز كونۇپكىالرنىــڭ مىڭلىغــان جهرىيــانالرنى ئىــشلهيدىغانل

 بىز يهنىمۇ تهپسىلى قاراپ باقىدىغان بولساق . كونتىرول قىلىدىغانلىقىنى كۆرەلهيمىز

ۋاقىـت خــاتىرلىگۈچلهرنى، تۇراقلىــق تېمپېراتــۇرا ســاقلىغۇچىالرنى ، نهملهشــتۈرۈش

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 73 ­ 

 زىمىنى، ئىنكـاس سېـستىمىلىرىنىڭ ماشىنىلىرىنى، ئىسسىقلىق كونتىرول قىلىش مىخانى

 . دېدى » ئاالهىدە ئورۇنالرغا جايالشتۇرۇلغانلىقىنى كۆرەلهيمىز

 يۇقــارقى ئىــشالرنىڭ ههممىــسى « : كهرىــم بىــردەم ئويلىنىۋالغانــدىن كېــيىن

 كېچىككىنه بىر يۇپۇرماقتا هېچقانداق مهسىلىسىز يۈزبىرىـدىغان بولـسا ههقىـقهتهن

 . دېدى » ئاجايىپكهن

 مانا بۇالر ئۇلۇغ الله تهسهۋۋرۇ قىلغان « : وۋا كهرىمنىڭ سهمىگه سېلىپ ههسهن ب

 ئۇلـۇغ الـله نىـڭ ئىجـازىتى بىـلهن پۈتـۈن . ۋە الهىيهلىگهن كارامهت سېستىمىدۇر

 بــۇالرنى . دۇنيـادىكى ههر بىــر يۇپۇرماقتـا يۇقارقىــدەك كـارامهت سېــستىما بۇلىـدۇ

 . دېدى » ئۇنتىمىغىن

كهرىــم ههســهن بوۋاينىــڭ

 ىنى ئاڭالۋېتىـپ ئىنتـايىن سۆزلىر

 چوڭ بىر دەرەخنى كۆردى، ههمدە

ــا ــڭ خىيالىغ ــۇئال ئۇنى ــر س  بى

 بـۇ مهسـىلىنى ههل . كهلدى  ئۇالر

ــات ــداق هايــ ــاي قانــ  قىلمــ

ــدى  قالىدىغانــــدۇ دەپ ئويلىــ

 ههسهن بوۋايدىن  بوۋا « : ههمدە

 دەرەخلهر بهكمـۇ ئېگىـز ئىـكهن،

 ئۇالر قانداق قىلىپ سۇنى يۇقۇرغا

ــۇپراقت ــۈزۈپ تـ ــۋە يهتكـ  ىن مېـ

ــۇردىكى ــسىمۇ  يۇق ــز بول ــايىن ئېگى ــۇ ئىنت ــاراڭ، ئ ــاۋۇ دەرەخــكه ق ــدۇ؟ ئ  بىرەلهي

. دەپ سورىدى » يېشىل تۇرىدۇ ­ يۇپۇرماقلىرى ياپ

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 74 ­ 

 ههســهن

 بــــــوۋاي

 بېــــــشىنى

ــشىتىپ  : لىڭ

» 

 ئىسىڭدىمۇ؟

ــاتىن  بايـــ

 مهن

ــاقالر  يۇپۇرم

ــى بىـــر  نـ

ــا  زاۋۇتقــــ

 لىرىنى بىر تۇربـا يـولى ئۇنىڭ پۈتۈن جاي . ئوخشاتقان، بىز يهنه ئوخشىتىپ باقايلى

 خـام ماتېرىيـالالر . بىلهن خۇددى ئۆمۈچۈك تورىدەك قاپالنغان دەپ قىياس قىاليلى

 بۇ سېخالر ئېرىشكهن بـۇ مههـسۇالتالردىن . ئىشلهپ چىقىرىش سېخىغا يىتىپ بارىدۇ

 بىرخىل سۇيۇقلۇق ياساپ ئۇالرنى دەرەخنىڭ يۇپۇرماقلىرىغـا ۋە ههمـمه جايلىرىغـا

 بـۇ توروبـا . شۇنىڭ بىلهن دەرەخنىڭ پۈتۈن ئهزايى ئۇزۇقالندۇرلىـدۇ . تهخسىم قىلدۇ

 يوللىرى كهم بولسا بولمايدىغان ئاقما جىسىمالرنى يۆتكهش مۇالزىمىتىنى ئـورۇنالپال

 . قالماستىن، دەرەخ ۋە يۇپۇرماقالرنىڭ ئىسكىلىت سېستىمىـسىنىڭ رولىنـى ئوينايـدۇ

 ئاندىن سۇ . ە ياغاچالر تۇتۇپ تۇرىدۇ ئىنسانالر تهرىپىدىن قۇرۇلغان ئۆيلهرنى مېخ ۋ

 بۇ بىر ئاالهىدە اليىههلهش ئۇسـۇل . ئايرىم هالدا بهرپا قىلىنىدۇ ­ سېستىمىسى ئايرىم

 دەپ » بولغاندەك ئۆسۈملۈكلهردىمۇ ئوخشاش ۋاقىتتا مۇشۇنداق هالهت يۈز بېرىـدۇ

. جاۋاپ بهردى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 75 ­ 

 تىما ئـېكهن، مهن بۇ ههقىقهتهن كارامهت سېس « : كهرىم ئويلىنۋالغاندىن كېيىن

 ئۆسۈملۈكلهر ئىچىگه ههممه ئىشنىڭ ۋاقتىنى ئارالشتۇرۋەتمهسـتىن .... ههيران مهن

 بهلگۈلهپ تۇرىدىغان سائهت ياكى كالىندار يۇشـۇرۇنغان ئوخـشايدۇ دەپ ئـويالپ

 ههر باهار پهسلى كهلگهندە گۈللهر چېچهكلهپ تۇلـۇق چۈشـۈپ : مهسىلهن . كېتىمهن

 بۇ قانـداق ئىـش . بىرلهپ چىقىشقا باشاليدىكهن ­ ىرى بىر كهتكهن دەرەخ يۇپۇرماقل

 . دەپ سورىدى » بوۋ؟

 بۇ سـائهت . ئالىمالر بۇنى بىئولوگىيهلىك سائهت دەپ ئاتايدۇ « : ههسهن بوۋاي

 بولسا قۇيـاش نۇرىنىـڭ ئۆسـۈملۈك يۇپۇرماقلىرىغـا چۈشـكهن ۋاقىـت ئـۇزۇنلىقىنى

 تلهر ههربىـر ئۆسـۈملۈكته بـۇ بـۇ بىئولوگىيهلىـك سـائه . تهڭشهپ هىساپالپ بېرىـدۇ

 ­ دادۇر : مهسـىلهن . ۋاقىتنىڭ ئۇزۇنلۇقىنى ئوخشىمىغان ئۇسۇلدا هىساپالپ چىقىرىـدۇ

 پۇرچــاقالر ئۈســتىدىن ئېلىــپ بېرىلغــان تهجىربىلهرنىــڭ نهتىجىــسىدىن بــۇ

 ئۆسـۈملۈكلهرنىڭ ئۇالرنىـڭ قايـسى ۋاقىتتـا تېكىلىـشىدىن قهتئـى نهزەر ههر يىلـى

 ههقىقهتهن شهپقهتلىك ئۇلۇغ الـله . هيدىغانلىقىنى بىلدۇق ئوخشاش ۋاقىتتا چېچهكل

 دەپ جـاۋاپ » ئۆسۈملۈكلهرگه مۇشۇنداق ۋاقىت تهگىـشىگۈچلهرنى ئورۇنالشـتۇرغان

 . بهردى

 بۇ ئىككهيلهن يول بويىدىكى بىر مىۋىلىك باغنىڭ ئالدىـدا توختىـدى، ئانـدىن

 ئۈزۈپ ئالىدى بىلهن باغنىڭ ئىگىسىنىڭ رۇخسىتىنى ئالغاندىن كېيىن ئالۇچىالردىن

 ئـالۇچىالر بهك . ئۇنى ئهسـتايىدىللىق بىـلهن يۇيـۇپ ئانـدىن ييىـشكه باشـلىدى

 سـهن ئۈسـۈملۈكلهر بىـزلهرگه بهرگهن « ههسهن بـوۋا كهرىمـدىن . يىيشىلىك ئىدى

 . دەپ سـورىدى » ئىنىرگىيهنىڭ ئهمهلىيهتته قۇياشتىن كېلىـدىغانلىقىنى بىلهمـسهن؟

 ىز نىمه دىمهكچى؟ بىـز ئالوچىـدەك بىرنهرسـىلهرنى س « كهرىم ههيران بولغان هالدا

. دەپ سورىدى » يىگهندە بىز قۇياش ئىنىرگىيهسىنى بىرگه يهمدۇق؟

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 76 ­ 

 ئهمهلىيهتـته بىـز قۇيـاش ئىنىرگىيهسـنى بىۋاسـته « : ههسهن بوۋا كۈلۈمـسىرەپ

ــز ــدىغانلىقىنى . يىمهيمى ــتىن كېلى  يهرشــارىنىڭ  ئاساســلىق ئىنىرگىيهســىنىڭ قۇياش

ــز بىل ــز ههممىمى ــته . ىمى ــىنى بىۋاس ــاش ئىنىرگىيهس ــايۋانال قۇي ــسانالر ۋە ه ــز ئىن  بى

 سـهن قۇيـاش ئىنىرگىيهسـىدىن . ئىشلهتمهيمىز، چۈنكى بىزدە ئۇنداق سېستىما يوق

ــايۋانالر پهقهت ــسانالر ۋە هـ ــسهن؟ ئىنـ ــدغانلىمىزنى بىلهمـ ــداق پايدىلىنىـ  قانـ

 : مهسـىلهن . ه بۇلىدۇ ئۆسۈملۈكلهر ئىشلهپ چىقارغان ئۇزۇقلۇقالردىن ئىنىرگىيهگه ئىگ

 يهنه بىـز . بىز چاي ئىچىكهندە ئهمهلىيهتته قوياشدىن كهلگهن ئېنىرگىيهنى ئىچىمىز

ــاش ــسىدا قۇي ــشلىرىمىزنىڭ ئارى ــاۋاتقىنىمىزدا چى ــولكىنى چاين ــشلهم ب ــرەر چى  بى

 قۇۋۋەت ههقىـقهتهن قۇيـاش ­ مۇسكۇللىرىمىزدىكى قۇچ . ئىنىرگىيهسى بولغان بۇلىدۇ

 بــۇ ئىنىرگىيهنىــڭ ســهۋەبى بىــلهن ســهن . ىــشىدىن كېلىــدۇ ئېنرگىيهســىنىڭ ئالمىش

 ئهمدى ئۆسۈملۈكلهر بۇ ئىنىرگىيهنى قانداق . يۈگۈرەلهيسهن، ههمدە ئوينىيااليسهن

 بىــر تهرەپ قىلىــدۇ؟ ئۆســۈملۈكلهر قۇيــاش ئىنىرىگىيهســىنى بىــز ئۈچــۈن ساقالشــتا

ــۆزل . مــۇرەككهپ بولغــان مهشــغۇالتالرنى ئېلىــپ بارىــدۇ  ىرى ئۆســۈملۈكلهرنىڭ ئ

ــلهن ئوخــشىماسلىقىدا، ــاتالر بى ــشلهپ چىقىرىــشى ۋە باشــقا مهخلۇق  يىمهكلىــك ئى

 ئۇالرنىڭ هۈجهيرىلىرى بىلهن ئىنسانالر ۋە هايۋانالرنىـڭ هـۆجهيرىلى ئوتتۇرىـسدا

 بـۇ ئۆسـۈملۈكلهرنىڭ هۈجهيرىلىرىـدە قۇيـاش ئېنىرگىيهسـىنى بىۋاسـته . پهرىق بار

 رۇلمىالرنىـڭ يـاردىمى ئاسـتىدا ئـۇالر بـۇ قۇ . سۈمۈرىدىغان ئاالهىـدە قۇرۇلمـا بـار

 . ئىنسانالر ۋە هايۋانالر يهيدىغان يىمهكلىكلهردە قۇياش ئىنرگىيهسـىنى يهتكۈزىـدۇ

 ههمدە ئۇالر بـۇ ئىنىرگىيهنـى يىمهكلىكـلهردە ئاالهىـدە مهخپـى فورمـۇال ئـارقىلىق

 . دېدى » ساقاليدۇ

 سىنى ئىنسانالرغا ئۇلۇغ الله ههممه نهر ! ئاجايىپ ئىكهن « : كهرىم خوشال هالدا

. دېدى » پايدىلىق  ياراتقان ئىكهن

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 77 ­ 

 بىــز بــۇالرنى تهپهككــۇر قىلىــشىمىز، ههمــدە « : ههســهن بــوۋا قوشــۇلۇپ

 پهرۋەردىگارىمىز الله نىڭ بىزگه ئىنتايىن كۆپ رەهمهتلهرنـى بهرگهنلكـى ئۈچـۈن

 پ الله قۇرئان كهرىمدە ئۇنىڭغا شۈكرى ئېيتىشىمىزنى ئېيتىـ . شۈكرى ئېيتىشمىز كېرەك

 مۇنداق دەيدۇ؛

 ئۇالرنىـڭ ) بـۇ مېـۋىلهرنى ( مېۋىسىنى يېسۇن، ) يهنى باغالرنىڭ ( ئۇالر ئۇنىڭ «

 ). 35 ( قىلمامـدۇ؟ شـۈكۈر ) الله نىڭ نېمهتلىـرىگه ( قوللىرى ياراتقان ئهمهس، ئۇالر

 » ) ئايهت ­ 35 سۈرە ياسىن (

 كهرىمنىــڭ ئهڭ ياخــشى كۈرىــدىغان دەرىــسى تهبىئــى پهن  دەرىــسى بۇلــۇپ

ــ  سىز تۇيۇقــ

 مهكتهپـــته

 ئىـــشلىگهن

 بىر تهجىـربه

ــڭ  ئۇنىــــ

 يادىغــــــا

ــى  . كهچتـــ

 ئاندىن

 بوۋىسىغا  ئۇ

 قاراپ بوۋا بىركۈنى بىـز مهكتهپـته بىـر تهجىـربه ئىـشلىگهن، ئوقۇتقـۇچىمىز بىـزگه

 بىز بىردانه پۇرچـاقنى بىـر پـارچه پاختىنىـڭ ئارىـسىغا قويـۇپ، . تاپشۇرۇق بهردى

 ن جايغـا قويـۇپ بىـرنهچچه كـۈن ئاندىن ئۇ پـاختىنى قۇيـاش نـۇرى چۈشـىدىغا

 » ئويالپ باقه نىمه ئىش يۈزبهردى؟ . سۇغاردۇق

بۇ پۇرچاق بىخالندى شۇنداقمۇ؟ بىز ئۇنى تهپهككۇر « : ههسهن بوۋا كۈلۈمسىرەپ

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 78 ­ 

 . ئهمهلىيهتته بۇ بىر مۆجىزە . بۇ ساڭا بىر تهبىئى هادىسىدەك كۈرىنىدۇ . قىلىپ باقايلى

 ىقىـدىغان سـىهىرگهرلىك ئۇيـۇنىنى كۆرگهنـسهن سهن بىر قۇرۇق قالپاقتىن تۇشقان چ

ــدىن ۋە توپىــدىن ئۈســۈملۈكلهرنىڭ ــۇ ئۇيــۇن خــۇددى پاختى  شــۇنداقمۇ؟ مانــا ب

 . سېرىك ئۈيۇنىدا بولسا بىزنىڭ كۆزلىرىمىزنى ئالدايدۇ . بىخلىنىشىغا ئوخشاپ قالىدۇ

 . لېكىن كىچىككىنه ئۇرۇقتىن ئۆسۈملۈك ئۈنۈپ چىقىشى بولسا هېچكىمنى ئالدىمايـدۇ

 بىزنىڭ ههممىنى بىلىپ تۇرغـۇچى رەببىمىـز ، . مۆجىزە دېگهن مانا مۇشۇنداق بۇلىدۇ

 كىچىككىنه ئۇرۇقالردىن ئۆسۈملۈكلهرنى ئۈندۈرۈپ جانلىقالرنىڭ ئۆزلىكىدىن پهيدا

 جانلىقالر تاسادىپى پۇرسهتتىن بارلىققـا . بۇلۇپ قالمىغانلىقنى ئىنىق قىلىپ كۆرسهتتى

 . دېدى » الر ئۆزلىرىنى، ئۆزلىرى ئالدامدىكهن كهرىم؟ كىلىپ قالغان دىگۈچىلهر ئۇ

 . دېدى خوشال هالدا » ! شۇنداق بوۋا « : كهرىم

 ئۈسـۈمۈلۈكلهرنىڭ كىچىـك ئۇرۇقـدىن ئۆسـۈپ « : ههسهن بـوۋا داۋامالشـتۇرۇپ

 تـۇپراق ئىنتـايىن . چىققان بۈلۈكى يهر ئاسـتىدا يۇقـۇرى تهرەپـكه قـاراپ ئۆسـىدۇ

 هن شۇنىڭ ئۈچۈن ئۇالرنىـڭ يهر يـۈزىگه ئۆسـۈپ قاتتىق، ههمدە يهر چىڭدىۋىتىلگ

 بۇ كىچىـك ئۈسـۈملۈكلهرنىڭ بىـزدەك ئهقلـى ۋە كـۈچى . چىقىشى ئىنتايىن مۈشكۈل

 يــوق، ههمــدە ئۇالرنىــڭ بــۇ ئىــشالرنى قانــداق بىــر تهرەپ قىلىــشى بىــر مــۆجىزە

 . دېدى » هىساپلىنىدۇ

 نىمه ئۈنۈپ ئويالپ باقايلى، بىز يهرگه ئۇرۇق تېرىساق ئۇنىڭدىن هېچ « : كهرىم

 چىقمىسا نىمه ئشىالر يۈز بىرىپ كېتىدۇ؟ شۇنىڭ بىز يىمهكلىك ئىزدەيدىغان ئىنتايىن

 شۇنىڭ بىـلهن ئىنـسانالر ۋە هـايۋانالر يهيـدىغانغا هـېچ . چوڭ مهسىلىگه يولۇقىمىز

 . دېدى » ئاستا ئۈلۈپ تۈگهيدۇ ­ نهرسه تاپالماي ئاستا

 هرىمـدە بىزنـى ئاگاهالنـدۇرۇپ الله قۇرئانى ك « : ههسهن بوۋا بېشىنى لىڭشىتىپ

: مۇنداق دەيدۇ

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 79 ­ 

 ئۇنى سـىلهر ئۈنـدۈردۈڭالرمۇ ). 63 ( سىلهر تېرىغان زىرائهتنى دەپ بېقىڭالرچۇ «

 ئهگهر ). 64 ) ( دان چىقىدىغان زىرائهت قىلىـپ ئۆسـتۈردۇقمۇ؟ ( ياكى بىز ئۈندۈرۈپ

 ر دە، سـىله ­ بىز خالىساق ئهلـۋەتته ئـۇنى دانـسىز قـۇرۇق چـۆپكه ئايالنـدۇراتتۇق

 » ) ئايهتكىچه 65 ­ 63 سۈرە ۋاقىئه ( ). 65 ( ئهجهپلىنىپ قايغۇراتتىڭالر

 كهرىم بوۋىسى ئۇنىڭغا ئېيتىپ بهرگهنلىرىنى تهپهككۇر قىلىـپ ماڭـدى ههمـدە

 بوۋىــــسىغا

ــڭ  ئۆزىنىــ

ــانلىر  ئويلىغ

 ئېيتتى  : ىنى

ــۈملۈك «  ئۈس

 لهر بولـــسا

 بىزنىــــــڭ

 پهسـلىنىدىغان هـاۋانى ئۇالر بىز نه . هايات قېلىشىمىز ئۈچۈن ئىنتايىن مۇهىم ئىكهن

 يهنه ئـۇالر . تازىاليدىكهن، ههمدە بىزنى باقىدىكهن، بىزگه ئىنىرگىيه بىرىـدىكهن

 كۆكتاتالر بىلهن تهمىنلهيدىكهن، شۇنداقال ­ بىزنى ئىنتايىن تاتلىق مېۋىلهر ۋە سهي

 نۇرغۇنلىغان دەرەخلهر، ! قاراڭ . ههممه جاينى چىرايلىق هالهتكه ئېلىپ كىلىدىكهن

 » ! يېشىللىق هه ­ ۈللهر، مىۋىلهر، نىمه دېگهن ياپ ههرخىل گ

 سهن ئۇنتۇپ قالغان يهنه بىر رەهمهتمۇ بار، ئـۇ ئۈسـۈملۈكلهردىن « : كهرىم بوۋا

 : الله ئۇ توغۇرىسدا قۇرئان كهرىمدە بىزگه مۇنداق دېگهن . كىلىدۇ

 سـىلهر ئۇنىـڭ بىـلهن . الله  سىلهر ئۈچۈن يېشىل دەرەختىن ئوت پهيدا قىلدى «

 » ) ئايهت ­ 80 سۈرە ياسىن ( ). 80 ( اقىسىلهر ئوت ي

مهن قانداق قىلىپ ئۇنتۇپ قالغاندىمهن؟ بىز دەرەخلهردىـن ! شۇنداق « : كهرىم

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 80 ­ 

 كىتاپالر، دەپتهرلهر، گىزىتلهر، ههمدە بـارلىق . بولغان ئوتۇنالرنى قاالپ ئىسسىنىمىز

 لهرمۇ، ههتتا، ئوت ياقىدىغان سـهرەڭگى . قهغهزلهرنىڭ خام ماتېرىيالى دەرەخلهردۇر

 ئولتۇردىغان سافاالرمۇ، ئۈستهللهر، ئىشىكلهر ۋە دەرىزىلهرمۇ ههممىـسى دەرەخـتىن

 . دېدى » ياسىلىدۇ

 بـۇ ئۆسـۈملۈكلهرنىڭ « : ههسهن بـوۋا ئۇنىـڭ سـۆزلىرىگه پۈتـۈنلهي قوشـۇلدى

 جهنـۇبى . پايدىلىنىشىدىكى بىر قىسىمى، ئۇالرنىـڭ  يهنه بىرخىـل خـاراكتىرى بـار

 مرىكا قىتئهسىدە ئۆسىدىغان بىرخىل تال بۇلۇپ بۇ تـالالر قـارا ئامرىكا ۋە ئوتتۇرا ئا

 ۋە يېشىل كىېپىنهك قـۇرتلىرى ۋە قىزىـل كېپىنهكلهرنـى كۆڭۈلدىكىـدەك يىمهكلىـك

 ههمدە ئۇالر . بۇخىل قۇرۇتالر مۇشۇ تالالرنىڭ ئۈستىگه تۇخۇماليدۇ . بىلهن تهمىنلهيدۇ

 لـېكىن . يىمهكلىـك بۇالاليـدۇ تۇخۇم باسقاندا ئۇالر ئۈچۈن بۇ تـالالر ئهڭ ياخـشى

 مۇهىم نۇقتا شۇكى، كېپىنهكلهر تۇخۇم تۇغۇشتىن بۇرۇن تـال يۇپۇرمـاقلىرىنى ئالـدى

 ئهگهر باشقىالر بۇ يۇپۇرماققا تۇخۇم تۇغقـان بولـسا ئـۇالر . بىلهن تهكشۈرۈپ چىقىدۇ

 ئىككى ئائىلىنىڭ بىر ئۈسۈملۈكته تۇرمۇش كهچۈرىشى قىيىن دەپ بىلگهچكه، ئـۇالر

 . سۈملۈكنى تاشالپ باشقا بىكار تالالرنى ئىزدەيدۇ بۇ ئۈ

 بۇ خىل تال يۇپۇرماقلىرىنىڭ ئۈسـتىگه يېـشىل دۈگىلهكلهرنـى شـهكىللهندۈرۈپ

 ههمدە بىـر قىـسىم كېپىـنهك تۇخۇمىغـان ئوخـشاپ قالىـدىغان مـاددىالرنى . قويدۇ

 شۇنىڭ بىـلهن كېپىـنهك . ئىشلهپ چىقىرىپ ئۇالرنىڭ شاخچىلىرىغا چىقىرىپ قويىدۇ

 قۇرتلىرى ۋە كېپىنهكلهر بۇنى كۆرگهنـدىن كېـيىن بـۇ يهرگه باشـقا قـۇرۇتالر تۇخـۇم

 . دېدى » تۇغۇپتۇ دەپ ئويالپ باشقا تالالرنى ئىزدەپ كىتىپ قالىدۇ

 . دېدى » ! نىمه دېگهن كارامهت مۇداپىئه سېستىمىسى هه « : كهرىم

 ۇ شــۇنداق كهرىــم ئۇلــۇغ الــله تهڭداشــسىز ئىلمــى بىــلهن بــ « : ههســهن بــوۋا

» بۇ ههرگىز ئـۇنتىمغىن بۇالمـدۇ؟ . ئۈسۈملۈككه ئۆزىنى قانداق قوغداشنى ئۈگهتكهن

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 81 ­ 

. دېدى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 82 ­ 

 ئوسمان تاغا ۋە ئۇنىڭ نهۋرىسى

 بوۋىــسىنىڭ قېــشىغا ســۇئال ســورغىلى ئىــدرىس مهكتهپــتىن قايتىــپ كېلىــپال

 . بوۋا مهن سهندىن بىر سۇئال سوراي دېگهن ئىدىم دېدى . يۈگۈردى

 دېدى ئوسمان بوۋا » نىمه سۇئال؟ «

 بوۋا ئاپتۇبۇسـتا بىـر ئايـال دوسـتىغا سـهۋرىنىڭ ئىنتـايىن مـۇهىم « : ئىدرىس

 ئىكهنلكىنــى ههمــدە قۇرئــان كهرىمــدە ئېيتىلغــان ســهبرىنىڭ ههقىــقهتهن تــوغرا

 ئىكهنلكىنى سۆزلهپ بىرۋاتقـانلىقىنى ئاڭلىـدىم، سـىز ماڭـا ئۇنىـڭ قانـداق گهپ

 . دەپ سورىدى » ەلهمسىز؟ ئىكهنلكىنى دەپ بىر

ــشىتىپ ــشىنى لىڭ ــوۋا بې ــمان ب ــمه « : ئوس ــهبرىنىڭ نى ــشىلهر س ــۇن كى  نۇرغ

 . ئىكهنلىكىنى ههمدە سهۋىرچان كىشىنىڭ قانداق قىلىـشى كېرەكلىكىنىمـۇ بىلمهيـدۇ

 . لېكىن بهزى كىشىلهر سـهۋرىچانلىقنى قىيىنچىلىققـا قارشـى تـۇرۇش دەپ چۈشـىنىدۇ

 هرىمـدە ههقىقـى سـهۋرچانلىقنىڭ ئـوالر ئويلىغانـدىن لېكىن الله تائـاال قۇرئـان ك

 . دېدى » پهرىقلىق ئىكهنلىكىنى ئۈگهتتى

 « : ئىــدرىس يهنه بىــر ســۇئال ســوراپ

ــا ــدە تىلغ ــان كهرىم ــوۋا قۇرئ ــداقتا ب  ئۇن

 » ئېلىنغان سهۋرىچانلىقنىڭ مهنبهسى نىمه؟

 . دەپ سورىدى

 الله نىـڭ رەهمىـتىگه، « : ئوسمان بوۋا

 ىتىگه ئېرىشىش ئۈچۈن ياردىمىگه ۋە مۇههبب

ــان، ــدە ئېيتق ــان كهرىم ــڭ  قۇرئ ــله نى  ال

ــرەك ــش كې ــۇق ئهمهل قىلى ــا تۇل ــا ۋە قانۇنلىرىغ ــدىلىرىگه . بۇيرۇقلىرىغ ــله بهن ال

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 83 ­ 

 . هاياتىنىڭ ئاخىرغىچه قۇرئان كهرىم ئهخالقىغـا تۇلـۇق ئهمهل قىلىـشنى بۇيرۇيـدۇ

 بىـلهن هۋىرچانلىق س مهخپىيهتلىك شۇكى بۇ بۇيرۇقالرغا ههرقانداق ئههۋال ئاستىدا

 ئىمانلىق كىـشى . ئهمهل قىلىدىغان ئهڭ مۇكهممهل سهۋىرچانلىق ئىماندىن كېلىدۇ

 الله نىڭ  ههممه نهرسىدىكى چهكىـسز قـۇدرىتىنى ۋە ئىلمىنـى ههمـدە هېچقانـداق

 ئىشنىڭ ئۇنىڭ ئىرادىسز يۈز بهرمهيدىغانلىقىنى، سانىغۇسىز دەرىجىـدىكى ياخـشى

 . دېدى » ه نىڭ ياراتقانلىقىنى بىلىدۇ ئىشالر، نهرسىلهرنىڭ الل

ــا « : ئوســمان ــشالر توغۇرىــسدا خاپ ــۈزبهرگهن ئى ــۆزىگه ي ــشى ئ ــداق كى  ئۇن

 . دېدى » لېكىن ههر ۋاقىت سهۋرى قىلىشى كېرەك ئىكهندە . بولماسلىقى كېرەككهن

ــسىرەپ ــوۋا كۈلۈم ــوغرا « : ئوســمان ب ــايىن ت ــتى، ! ئىنت ــڭ دوس ــله مۆئمىننى  ال

 . غۇچىسى قوغدىغۇچىسى ۋە ياردەم قىل

 : الله تائاال قۇرئان كهرىمدە مۇنداق دەيدۇ

 مۇشــهققهتلىرىگه، الـله نىــڭ يولىـدا يهتــكهن ­ هىجـرەت قىلىــشنىڭ جاپـا ( «

 ). 59 ( پهرۋەردىگارىغـا يۆلىنىـدۇ ) ههمـمه ئىـشلىرىدا ( سهۋر قىلىدۇ، ) ئهزىيهتلهرگه

 » ) ئايهت ­ 59 سۈرە ئهنكهبۇت (

 » ىـڭ دېگهنلىرىنـى چۈشـهندىم ئهمدى مهن ئاپتۇبۇستىكى ئايالن « : ئىدرىس

 . دېدى

 شۇنداق باالم ، ئىنسان سـهۋرىچان بۇلىـشى كېـرەك، چـۈنكى « : ئوسمان بوۋا

 الله بۇنىڭغـا بۇيرىغـان، ههرقانـداق ئههـۋال ئاسـتىدا سـهۋىرچانلىقنى يوقۇتـۇپ

ــرەك ــلىقىمىز كې ــاقهتنى ئــۆزىگه . قويماس ــهۋىر ت ــدا س ــۈن هاياتى  ئىنــسان پۈت

 . ى دېد » مۇجهسسهملىشى كېرەك

 مهن سـهۋىر تاقهتنىـڭ ئىنتـايىن ! الله سىزگه رەهمهت قىلسۇن بوۋا « : ئىدرىس

. دېدى » مۇهىم ئىكهنلىكىنى چۈشهندىم، الله خالىسا بۇنى ئۆزلهشتۈرىمهن

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 84 ­ 

 بىزنىڭ سىنىپ

 ئهسـساالمۇ ئهلهيكـۇم « : دۈشهنبه كۈنى ئهتـتىگهن مـۇئهللىم سـىنىپقا كىرىـپ

 . دېدى » ئوقۇغۇچىالر

 . مۇئهللىم دەپ جاۋاپ بهردى » ئهلهيكۇم ئهسساالم ۋە « : ساۋاقداشالر

 . دەپ سورىدى » تهتىلىڭالر قانداق ئۆتتى « : مۇئهللىم

 ئىنتايىن ياخشى ئۆتتى مۇئهللىم، بىز  قار ئادەم ياساپ قـار تـوپى « : ساۋاقداشالر

 . دەپ جاۋاپ بهردى » ئېتىپ ئوينىدۇق

ــۇئهللىم  : مــــــ

 ئۇنــداقتا ههپــته «

ــىدا يهنه  ئاخىرســـ

 قـــــــــــــــاردا

 وينايدىكهنسىلهرد ئ

 . دېدى » ە؟

ــالر  : ساۋاقداشــــ

 مـۇئهللىم «  شۇنداق

 . دىيىشتى » بىز بهك كۆڭۈللۈك ئوينايمىز

 بۈگۈن سىنىپقا بىر قىـسىم « : مۇئهللىم سىنىپقا قوشىمىسىنى تۈرۈپ بىر قاراپ چىقتى

 . دېدى » ئوقۇغۇچىالر كهلمهپتۇ

 . دېدى ساۋاقداشالر » شۇنداق سهلىم ۋە ئائىشه كهلمىدى «

 . دەپ سورىدى » بىلهمسىلهر ئۇالر نىمه ئۈچۈن كهلمىدى؟ « : للىم مۇئه

» ئۇالر كېسهل بۇلۇپ قالغـان ئوخـشايدۇ، بۈگـۈن كىلهلمهيـدىكهن « : ئوقۇغۇچى

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 85 ­ 

 . دېدى

 شۇنىڭغا قارىغاندا ئـۇالر قـاردا بهك ئـۈزۇن ئوينـاپ « : مۇئهللىم قاپىقىنى تۈرۈپ

 . دېدى » كېتىپتۇدە

 » ا، بىزمـۇ كېـسهل بۇلـۇپ قاالمـدۇق مـۇئهللىم بىزمۇ قاردا ئوينىغ « : ساۋاقدارشالر

 . دەپ سورىدى

 سىلهرمۇ « : مۇئهللىم  ئهگهر

 دېققهت قىلمىـساڭالر ههمـدە

ــاپ ــۇزۇن ئوين ــاردا بهك ئ  ق

 قالــساڭالر كېــسهل بۇلــۇپ

 . دېدى » قېلىشىڭالر مۇمكىن

 ئۈچۈن « : ساۋاقداشالر  نىمه

 لىمىز ههمـدە قـاردا بىز قار ياغسا بهك خوشـال بـۇ . قار ئادەمنى كېسهل قىلىپ قويىدۇ

 . دېدى » ئويناشقا ئامراق

 كېــشىلهرنىڭ كېــسهل بۇلــۇپ قېلىــشىدىكى ســهۋەپ « : مــۇئهللىم چۈشــهندۈرۈپ

ــدۇ ــنىگه كىرى ــڭ بهدى ــاكتېرىيهلهر ئۇالرنى ــۆرگىلى . ب ــاكتېرىيهلهر ك ــسىلهر ب  بىلهم

 بولمايدىغان ئورگانىزىم، ئـۇالر بهدىنىمىـزگه كىرىـپ بىـزگه زىيـان يهتكۈزۈشـكه

 هگهر بىز تازىلىققا ئههمىيهت بهرمىسهك، ههمدە قوللىرىمىزنى يۇماي بىـر ئ . ئۇرىنىدۇ

 . دېدى » نهرسه يېسهك، ئۇالر بهدىنىمىزغا كىرىپ بهدىنىمىزدە ئورۇنلىشىدۇ

 » باكتېرىيهلهر بهدىنىمىزگه كىرگهن هامان بىز كېـسهل بۇالمـدۇق؟ « : ساۋاقداشالر

 . دەپ سورىدى

 له بىزنـى ياراتقانـدا بىـزگه بـاكتېرىيهلهر الـ . كېسهل بولمايمىز ! ياق « : مۇئهللىم

بـۇ . بىز ئۇنى  بىلمهيمىز . بىلهن ئۇرۇش قىلىدىغان بىر ئىمونىت سېستىمىسىنى بهرگهن

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 86 ­ 

 ئىمونىت سېستىمىسىنىڭ ئېلمېنىتلىرى بىزنىڭ بهدىنىمىزنى بىر ئارمىيه قوغدىغانـدەك

 ېمىېنـت بـۇ ئىنتـايىن مـۇرەككهپ ئىمونىـت سېستىمىـسدىكى ههربىـر ئېل . قوغدايدۇ

 . دەپ چۈشهندۈردى » ئۆزىنىڭ ۋەزىپىسىنى مۇكهممهل ئورۇناليدۇ

 مۇئهللىم بىز ئهمسه نىمه ئۈچۈن كېـسهل بـۇلىمىز؟ يـاكى بىزنىـڭ « : ساۋاقداشالر

 ئىمونىت سېستىمىمىز ئۆزىنىڭ ۋەزىپىسىنى ئورۇنلىمامدۇ؟

ــۇئهللىم ــال « : مــ  نۇرمــ

 كىـــــشىنىڭ ئىېمونىـــــت

ــت ــسى ههرۋاقىــ  سېستىمىــ

 بىـــز . ۇ ئىـــشلهپ تۇرىـــد

 بىلمىــگهن هالــدا بىزنىــڭ

 ئىمونىــــــت ســــــېتىمىمىز

 قارشـى چـوڭ  باكتېىريهلهرگه

 دەسـلهپته ئـۇالر باكتىريهلهرنىـڭ بهدىنىمىـزگه كېرىـشىنى . ئۇرۇش ئېلىپ بارىـدۇ

 ئهگهر باكتىريهلهر بهدىنىمىزگه كىرگهن هامـان ئـۇالرنى . ئىنتايىن قاتتىق قوغدايدۇ

 . دېدى » ئۇجۇقتۇرۋېتىدۇ

 دەپ » ئۇنداق بولسا بىـز نىـمه ئۈچـۈن كېـسهل بۇلـۇپ قـالىمىز؟ « : ساۋاقداشالر

. سورىدى

 ئهگهر بىز سىرتتا ئۇزاق مهزگىل تۇرساق، ههمدە يىمهكلىك يىگهنـدە « : مۇئهللىم

 بۇنـداق بولغانـدا . تازىلىققا دىققهت قىلمىساق، بهدىنىمىز كۈچ قـۈۋىتىنى يوقۇتىـدۇ

 ۇنىڭ بىـلهن بـاكتىريهلهر ههرۋاقىـت ش . بىزنىڭ ئىمونىت سېستىمىمىزمۇ ئاجىزلىشىدۇ

 . دەپ چۈشهندۈردى » مۇكهممهل يوقۇتۇلماي بهدىنىمىزگه كىرىپ كېتىدۇ

ــاكتېرىيهلهر بىزنىــڭ پۈتــۈن بهدىنىمىزنــى « : ساۋاقداشــالر بۇنــداق بولغانــدا ب

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 87 ­ 

 . دەپ سورىدى » ئىگهللىۋالمامدۇ؟

 ىريهلهرگه ياق، ئۇنداق بولغاندا بىزنىڭ ئىمونىـت سېـستىمىمىز بـاكت « : مۇئهللىم

 بـۇ دەهـشهتلىك ئـۇرۇش بهدىنىمىـزدە ئېلىـپ . قارشى تېخىمۇ چوڭ ئـۇرۇش قىلىـدۇ

 شۇنىڭ بىلهن بىـز بهدىنىمىزنىـڭ ئـاغرىغىننى هـېس . بېرىلغاچقا بىز قىززىپ قالىمىز

 . دەپ جاۋاپ بهردى » قىلىمىز

 بېشىنى  ساۋاقداشالر

 شۇنداق « : لىڭشىتىپ

 يېتىـپ  بىـز  بولغاندا

 » قالىـــــدىكهنمىزدە

 . ى دېد

ــۇئهللىم  « : مـــــ

ــۋەتته ئهگهر  ئهلــــ

 شـــۇنداق بولغانـــدا

 ئهگهر بىز كۆپ دەم ئېلىپ، بىرۋاقىتتا . بىزنى قىلىشقا تىگىشلىك ئىشىمىز ئارام ئېلىش

 دورا يهپ، تاماقنى جايىدا يىسهك، ئىمونىت سېـستىمىمىز كۈچلىنىـدۇ ههمـدە بىـزگه

 ىريهلهرنى مهغلـۇپ شۇنىڭ بىلهن قىسقا ۋاقىـت ئىچىـدە ئـۇالر بـاكت . ياردەم بىرىدۇ

 دەپ » شـۇنىڭ بىـلهن بىـز سـاقىيىمىز . قىلىپ ئۇالرنى بهدىنىمىز سىرتىغا چىقىرۋىتىدۇ

 . چۈشهندۈردى

 ئهمدى بىز قانداق كېسهل بۇلۇپ قالىدىغانلىقىمىزنى بىلىۋالـدۇق، « : ساۋاقداشالر

 . دىيىشتى » بۇندىن كېيىن قاتتىق دېققهت قىلىمىز

 ه ئىنتـايىن كاتتـا رەهمهتنـى بىرىـپ بىزنىـڭ الـله بىـزگ ! شـۇنداق « : مۇئهللىم

اللهغـا شـۈكىرى . بهدىنىمىزنى ياراتقاندا شـۇنداق مـۇكهممهل سېـستىمىنى بهرگهن

 تهپهككۇر ماقالىلىرى

­ 88 ­ 

 ئېيتىشىمىز ههمدە ئۆزىمىزدىن ياخشى خهۋەر ئېلىپ الله بىـزگه بهرگه سـاغالملىقنى

 . دېدى » يوقۇتۇپ قويماسلىقىمىز كېرەك

HTTP://WWW.NURISLAM.CN