T.C.yonetimbilimi.politics.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/...KAYAUM – Çalışma Metinleri No: 1 iii SUNUŞ Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı, araştırma ve eğitim çalışmalarının

T.C.

ANKARA ÜNİVERSİTESİ KAMU YÖNETİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

(KAYAUM)

İNGİLİZCE KAMU YÖNETİMİ LİTERATÜRÜNÜN GÖRÜNÜMÜ

(2010 – 2019)

Şeyma EŞKİ ÇAYLAK İmren Pınar DÜLGAR

Meryem ÇAKIR KANTARCIOĞLU Soner KAVUNCUOĞLU

Erol Uğraş ÖÇAL İlkay TOSUN

Ankara, Mayıs 2020

İNGİLİZCE KAMU YÖNETİMİ LİTERATÜRÜNÜN GÖRÜNÜMÜ (2010 – 2019)

Yazar Adları: Şeyma EŞKİ ÇAYLAK, Dr. Adayı, Arş. Gör., [email protected] İmren Pınar DÜLGAR, Dr. Adayı, Arş. Gör., [email protected]

Meryem ÇAKIR KANTARCIOĞLU, Dr. Adayı, Arş. Gör., [email protected] Soner KAVUNCUOĞLU, Dr. Adayı, [email protected]

Erol Uğraş ÖÇAL, Dr. Adayı, Arş. Gör., [email protected] İlkay TOSUN, Dr. Adayı, Arş.Gör., [email protected]

Redaksiyon: Arş. Gör. Şeyma Eşki Çaylak

Kapak Tasarımı: Arş. Gör. Erol Uğraş Öçal

Kurum: Ankara Üniversitesi

Program: Yönetim Bilimleri Doktora Programı

KAYAUM Çalışma Metinleri No: 1 Ó 15 Mayıs 2020, Ankara

Ankara Üniversitesi

Kamu Yönetimi Uygulama ve Araştırma Merkezi (KAYAUM)

Siyasal Bilgiler Fakültesi, Cemal Gürsel Bulvarı, 06590, Ankara [email protected]

http://yonetimbilimi.politics.ankara.edu.tr/kayaum/ 0.312.595 1431 – 1486 – 1351 - 1447

i

İÇİNDEKİLER

SUNUŞ .................................................................................................................................. iii

GİRİŞ ...................................................................................................................................... 1

I. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ ............................................................................................. 3

II. İNCELENEN DERGİLERİN YAPISI ..................................................................................... 6

III. İLKE ve SÜREÇLER NE DURUMDA? ................................................................................. 9

IV. YÖNETİM ODAKLI DERGİLER .......................................................................................... 11 1. Administration Science Quarterly (ASQ) ...................................................................................... 11 2. Journal Public Administration and Research Theory (JPART) ....................................................... 15 3. Public Administration Review (PAR) ............................................................................................ 19 4. International Public Management Journal (IPMJ) ........................................................................ 22 5. American Review of Public Administration (ARPA) ...................................................................... 23 6. Regulation & Governance (R&G) .................................................................................................. 28 7. International Journal of Public Sector Management (IJPSM)........................................................ 33 8. Yönetim Dergileri Üzerine Değerlendirme ................................................................................... 36

V. KAMU POLİTİKASI DERGİLERİ ...................................................................................... 38 1. Journal of Policy Analysis and Management (JPAM) ......................................................................... 39 2. Policy Studies Journal (PSJ) ............................................................................................................... 42 3. Critical Policy Studies (CPS) ............................................................................................................... 46

VI. KALKINMA DERGİSİ: PAD............................................................................................. 50 1. Konular ........................................................................................................................................ 50 2. Yöntem ve Teknikler .................................................................................................................... 55

SONUÇ ................................................................................................................................. 58

EKLER .................................................................................................................................. 59 Ek-1 İndeksteki İlk 50 Derginin Adları, Sıralaması, Konu Alanları ve Kategorisi ...................................... 59 Ek-3: ARPA: 2010-2019 Diğer Ülkelere İlişkin Makalelerin Konuları....................................................... 63

KAYNAKÇA .......................................................................................................................... 67

ii

TABLO DİZİNİ

Tablo 1. Örnekleme Dâhil Edilen Dergiler ............................................................................ 7 Tablo 2. 2010-2019'da Kurucu Babalar'ın Kavramları Ne Kadar İlgi Gördü?....................... 10 Tablo 3. Davranış/Değer/Etik Konuları ............................................................................... 12 Tablo 4. JPART 2010-2019 Konu Başlıkları ve Anahtar Kelimeler ..................................... 16 Tablo 5. ARPA: 2010-2019 Yönetime İlişkin Kavram-Ölçek-Sektör Sınıflandırması ve Anahtar Kelimeleri ........................................................................................... 26 Tablo 6. R&G: 2010-2019 Kullanım Sıklığıyla Anahtar Kelimeler...................................... 30 Tablo 7. R&G: Makalelerde Yıl Bazında Konularına Göre Coğrafya Çalışmaları ................ 30 Tablo 8. IJPSM: 2010-2019 En Çok Kullanılan Anahtar Kelimeler ve Türevleri ................. 34 Tablo 9. Kamu Politikası Odaklı Dergilerin Adları ve Yayım Yılları ................................... 39 Tablo 10. PSJ: 2010-2019 Konu Başlıkları .......................................................................... 43 Tablo 12. PSJ: 2010-2019 Sektörel ve Toplumsal Konulu Çalışmalar ................................. 44 Tablo 13. CPS: 2010-2019 Konu Başlıkları ......................................................................... 47 Tablo 14. PAD: 2010-2019 En Sık Kullanılan Anahtar Kelimeler ....................................... 51 Tablo 15. PAD: Yıllara Göre Yayımlanan Özel Konu Başlıkları ......................................... 55

KAYAUM – Çalışma Metinleri No: 1

iii

SUNUŞ Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı, araştırma ve eğitim çalışmalarının yanı sıra bilim alanını

konular ve yöntem sorunları bakımından sorgulama işini sürekli hale getirmiş akademik kürsülerden biridir. Bu çerçeve öğretim üyelerinin kendi aralarındaki etkileşimlerinde sürdürüldüğü gibi, doktora ve yüksek lisans derslerinde, seminerlerde, tezlerde her zaman ilgi alanı içindedir. Elinizdeki çalışma, bilim alanımızı irdeleme sürekliliğinin son örneğini oluşturmaktadır.

Bu araştırmanın özelliklerinden biri Türkçe dergileri değil İngilizce dergileri esas almış olmasıdır. Bu herşeyden önce iki ayrı dilde terminoloji ve çeviri sorunuyla uğraşmak demektir. İkincisi, araştırma nicel yöntemle yürütülmüş ve niteliksel gözlemlerle desteklenmiştir. İleri bilgisayarlı istatistiksel teknik desteğiyle değil, emek yoğun bir nicel analiz ve üç binin üzerinde makalenin sınıflandırılarak gözden geçirilmesinin ürünüdür. Üçüncüsü, bize son on yıllık gelişimi içinde güncel durumu göstermektedir. Çalışma hem araştırma yöntemi hem de sonuçları bakımından dikkate değer bir üründür.

Doktora tez süreci gibi ağır bir yükün altındaki genç araştırmacıların böyle kapsamlı ve teknik bir irdeleme yükünün altına girmeleri kendi başına takdiri hak eder. Üstelik bu işi yapmak için, fon-destek ya da yükseltmelerde kullanılacak performans getirisi hesabı da gütmemişlerdir.

Araştırmanın sonuçları ilginçtir. Somut olarak görülüyor ki, İngilizce alanyazında devlet -the state olgusu kayıptır. İlgili

dergilerde devlet fenomenini bir bütün olarak inceleme özelliği yoktur. Buna en yakın anlamda government (hükümet odaklı anlamıyla devlet) terimi vardır; ama alanyazın onu da bütünselliği içinde bir olgu olarak görmekten uzaktır. İngilizce alanyazın ‘administrative sciences’ olarak ifade edilen devlet olarak yönetsel bilimler alanını göremez hale gelmiştir. Kamu Yönetimi’ne gelince -public administration, bu temel kavram içeriği bakımından Kamu İşletimi’ne -public management dönüşmüş görünmektedir. İncelenen konular yerel, mikro, tekil sorun-olaylardan oluşmakta, kuram-kavram tartışmaları büyük ölçüde ilgi yitimine uğramış bulunmaktadır. Yayınlarda tarih, hukuk, sosyoloji gibi temel toplumsal boyutlar da yok düzeyindendir. Elbette bu tavır, İngilizce yazında yerel gerçekliği ve ‘kendi’ sorunlarını evrensel diye kabul etmek alışkanlığının ürünü olabilir. Ama ilgililerin bu tür bir kabule sahip olmaları sonucu değiştirmez. Bu araştırmanın ortaya çıkardığı gerçek, İngilizce alanyazına kuramsal – kavramsal bakışların derleneceği pınar muamelesi yapmanın anlamı olmadığıdır.

Araştırma bize, ‘yönetim bilimi’ alanında ‘kamu yönetimi’ üzerine yürüttüğümüz çalışmaları, zihinsel kurgu (kuramsal yaklaşım ve kavramsal çerçeve) ve araştırma tasarımı (konu seçimi, yöntem ve teknikler) bakımından, herhangi bir yerden dayanak arama zayıflığı göstermeden özgürce inşa etme görevimiz olduğunu hatırlatmaktadır.

Benzer araştırmaların, bu çalışmayı aşan örneklerin, bilim alanımıza ilişkin sistematik çözümlemelerin çoğalmasını dileriz.

Prof. Dr. Birgül Ayman Güler

Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı


1

GİRİŞ Sosyal bilimler 19. yüzyılın sonlarından itibaren, özellikle II. Dünya Savaşı’nı takip eden

yıllarda, çeşitli uzmanlık alanlarına bölünmüştür. Bu bölünmeyle birlikte hangi toplumsal olay ve olguların hangi disipline ait olduğu tartışmaları sosyal bilimlerin adeta bir başka çalışma alanına dönüşmüştür. Türkiye’de, kamu yönetimi alanında doktora düzeyinde araştırmalarını yürüten altı araştırmacı olarak, kendi çalışma alanımızın nesnesiyle birlikte mevcut özelliklerini ve sınırlarını tespit etmeyi ve sorunlu gördüğümüz noktalarda yeni bir bakış açısı geliştirmeyi hem entelektüel merakımızın bir yönü hem de sorumluluğumuzun bir parçası olarak görmekteyiz.

Bu merak ve sorumluluk araştırmacıları Türkiye’de kamu yönetimi alanyazınının konu ve çalışma yöntemleri açısından görünümünü ortaya koyan bir çalışmanın yapılabilirliği üzerine düşünmeye sevk etmiştir. Türkiye’deki kamu yönetimi disiplininde kuruluşundan bu yana var olan etkileri de göz önünde bulundurularak bu araştırmaya İngilizce alanyazının da eklenmesi ve böylece karşılaştırmalı bir çalışma yapılması düşünülmüştür. Ancak çalışmanın başlamasından kısa bir süre sonra, altı araştırmacıyla ve araştırmanın tamamlanma süresi olarak ön görülen dört ay içerisinde bunun gerçekleştirilemeyeceği anlaşılmıştır. Araştırmacıların Türkçe alanyazının içinde olması ve burada üretilen çalışmaları yakından izlemeleri nedeniyle çalışmanın İngilizce alanyazın ile sınırlandırılması kararlaştırılmıştır.

Belirli bir alanyazının görünümünü tespit etmekte kullanılacak araçlar, bu alanda yayımlanmış bilimsel kitaplar, kongre, sempozyum vb. bilimsel etkinlikler sonucunda ortaya çıkan metinler ve akademik içerikli dergilerdir. Akademik dergilerin, alandaki etkilerini gösteren nesnel dayanaklar bulunmaktadır. Alanda yayımlanan makale sayısı, dergilerin ve makalelerin aldığı atıf sayısı gibi değişkenlere göre hesaplanan etki değeri (impact factor) verilerine ulaşılabilmektedir. Bu nedenle araştırma kamu yönetimi alanında yayın yapan akademik dergiler temelinde yürütülmüştür.

Bu çalışmada İngilizce alanyazına ait 11 dergi incelenmiştir. Dergilerin belirlenmesinde “The SCImago Journal & Country Rank” isimli veri tabanı kullanılmıştır. Çalışmaya dâhil edilen 11 dergi, adı geçen veri tabanında kamu yönetimi kategorisi altında yer alan ve etki değerine göre sıralanan toplam 132 derginin ilk 50 listesinden seçilmiştir. İlk 50 derginin listesi çalışmanın Ek’ler bölümünde okuyucuya sunulmuştur.

Bu noktada belirlenmesi gereken ikinci husus 11 derginin kaç yıllık bir zaman dilimindeki sayılarının çalışmaya dâhil edileceğidir. 10 yıllık bir kesitin genel görünümü daha iyi yansıtacağı ve 2010’lu yılların sonuncu yılında olmamız nedeniyle çalışmanın zaman sınırı 2010-2019 yılları olarak belirlenmiştir.

Araştırmacıların en çok zaman harcadığı soru, tahmin edileceği gibi çalışmanın nasıl bir yöntemle gerçekleştirilebileceği konusu olmuştur. Türkiye’de, özellikle Mülkiye’deki Yönetim Bilimleri kürsüsünde, akademik dergilere ilişkin incelemelerin bilimsel çalışmalara konu edilmesi geleneği bulunmaktadır. Ancak bu çalışmada olduğu gibi 11 derginin 10 yıllık zaman dilimindeki toplam 3487 makalesini kapsayan bir çalışmanın örneği bulunmamaktadır. Bu çalışma, bu yönüyle Türkiye’deki kamu yönetimi alanyazınındaki ilk örnektir. Daha önce benzer bir çalışmanın yapılmamış olması, çalışmanın yönteminin belirlenmesini zorlaştıran noktalardan biri olmuştur.

Çalışmanın başlamasından kısa bir süre sonra her bir araştırmacı farklı zorluklarla karşılaşmıştır. Bu zorluklar, dergi formatlarının farklı olmasından, kavramların Türkçe çevirilerindeki karışıklıktan ve yöntem-teknik konusundaki belirsizliklerden kaynaklanmıştır. Her biri ayrı bir veri tabanına işlenen 11 farklı derginin verisinin birleştirilmesiyle genel bir değerlendirmeyi amaçlayan böyle bir çalışmada tüm veri tabanına işlenen verilerin standart olması zorunluluktur. Bu nedenle çalışmanın başlangıç aşamasında bir toplantı yapılarak veri tabanının standartlaştırılması sağlanmıştır.


2

Yapılan toplantıda, çalışmanın başında fark edilen ve veri tabanına işlenen verilerin yeniden gözden geçirilmesini gerektiren bu zorluğu aşmanın en iyi yolunun bir pilot çalışma yapılması olduğu düşüncesi ortaya atılmıştır. Ancak zaman kısıtı nedeniyle yeniden bir pilot çalışma tasarlanmamış, eldeki mevcut çalışma pilot çalışma olarak değerlendirilerek veri tabanı düzenlenmiştir. Benzer bir çalışma tasarlanırken önce bir pilot çalışmanın yapılması, karşılaşılabilecek muhtemel sorunların tespit edilmesi ve buna göre standartlaştırılmış bir veri tabanının oluşturulması çalışmanın daha doğru ilerlemesine katkı sağlayacaktır.

Veri tabanı oluşturulurken, İngilizce alanyazında neyin nasıl çalışıldığı bilgisine hangi veriler aracılığıyla erişilebileceği üzerinde durulmuş ve 3 temel analiz birimi saptanmıştır. Neyin çalışıldığını belirlemede temel analiz birimi anahtar kelimeler olarak belirlenmiştir. Anahtar kelimeleri belirtilmeyen makalelerde sırasıyla makale başlıkları, özetleri ve metinleri incelenerek anahtar kelimeler araştırmacılar tarafından oluşturulmuştur. Nasıl çalışıldığına ilişkin ise makalelerin yöntemleri ve veri toplama teknikleri analiz birimi olarak kabul edilmiştir. İncelenen dergilerde işlenen konuların, izlenen yöntemlerin ve uygulanan tekniklerin analizi bu yolla yapılmış, araştırmacılar nicel araştırmalarını nitel gözlemleriyle tamamlamışlardır. Araştırmanın Yöntemi başlığını taşıyan I. bölümde bu yönteme ilişkin gerekli bilgiler sunulmuştur.

Çalışmanın II. bölümünde, sonraki bölümlerin daha iyi yorumlanabilmesi için gerekli olduğu düşünülerek, seçilen 11 derginin künye bilgileri ve dergilerin kendilerince ilan edilen çalışma alanlarına ilişkin genel bilgileri yer almaktadır.

Sonraki başlığın, araştırmacıların özel ve ortak bir merakının ürünü olduğu söylenebilir. Bilindiği gibi Amerikan kamu yönetimi, “bilimsel yönetimin ilkeleri ve yönetimin süreçleri” keşfiyle 20. yüzyılın ilk yarısına adeta damga vurmuştur. Yüzyılın ikinci yarısında ilkeler Herbert Simon tarafından “yönetimin atasözleri” diye eleştirildiyse de etkisini sürdürmüş, ama yönetim süreçleri tartışmasız kabul görmeyi sürdürmüştür. 20. yüzyılda kamu yönetimi alanına damga vuran bu ilkelerin ve süreçlerin son on yılda ne kadar ilgi gördüğüne ilişkin taramanın sonuçları “Yönetimin İlkeleri ve Süreçleri Ne Durumda” başlığını taşıyan III. bölümde okuyucuya sunulmuştur.

IV., V. ve VI. başlıklarda, 2010-2019 yılları arasında İngilizce alanyazının yönetim, kamu politikası ve kalkınma odaklı dergileri konu, yöntem ve teknikleri bakımından incelenmiş, bu incelemede elde edilen bulgular ilgili başlıklar altında verilmiştir.

Çalışma, 4 Ekim 2019 gününde başlamış, 3 ay süren veri tabanı oluşturma işlemi ve 1 ay süren verilerin analizi sonrasında raporlaştırılmıştır. Hazırlanan rapor 10 Şubat 2020 günü yapılan bir toplantıda, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı hocalarına, asistanlarına ve doktora öğrencilerine sunulmuştur. Toplantıda gerçekleşen tartışmalar ve katkılar ışığında rapor yeniden gözden geçirilmiş ve 15 Mayıs 2020 tarihinde tamamlanmıştır.


3

I. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ Bu çalışma, 2010-2019 yılları arasında son on yıllık süre boyunca ve günümüzde Yönetim

Bilimi/Kamu Yönetimi alanında İngilizce alanyazının çalışılan konu başlıkları, kullanılan yöntem ve teknikleri bakımından durumunu incelemek amacıyla hazırlanmıştır. Çalışma Birleşik Krallık ve ABD çıkışlı 11 kamu yönetimi dergisi üzerinde temel olarak nicel yöntemle yapılmıştır. Ancak nicel yöntemler aracılığıyla toplanan veri setinin sadece ölçümü yapılıp rakamsal ifadesi verilmemiştir. Dergilerin her birinde ayrı ayrı konu, yöntem ve teknik kategorilerinin bilgisi sayısal olarak ölçümlenmiş ve rakamsal olarak ifade edilmiş olmakla birlikte rakamsal ifadeler de hem her derginin ayrı ayrı sonucunda hem de varılan genel sonuçlar itibariyle nitel gözlemler aracılığıyla yorumlanmış ve değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Bu açıdan gerek duyulduğunda çalışma kapsamındaki 3487 makalenin metinlerine başvurulmuş ve metinlere ilişkin gözlemler değerlendirmeye alınmıştır.

Belirlenen zaman dilimi içinde ilk olarak ilgili İngilizce dergiler belirlenmiştir. Dergilerin belirlenmesi için dergi veritabanları araştırılmış, en geniş tarama ağına sahip olduğu görülen www.scopus.com üzerinde kullanıma açık olan www.scimagojr.com/journalrank.php?category=3332 adresindeki veriler üzerinde dergi tarama işlemi yapılmıştır. Veritabanında yayımlanan dergiler, kitap dizileri, ticaret dergileri, konferanslar, tutanaklar olarak 4 ayrı bölümde taranabilmektedir. Bu veritabanında toplam 27 ayrı konu alanı, 313 spesifik konu kategorisi, 34 bini aşan atıf verisi vardır. Bu çalışmada ilgili atıf indeksinde “spesifik konu” kategorisi “Kamu Yönetimi” (Public Administration) olan dergiler belirlenmiştir. İndekste kamu yönetimi kategorisine ait 132 adet dergi olduğu görülmüştür. Toplam 132 derginin 83’ü Birleşik Krallık’ta (%63), 33’ü Amerika Birleşik Devletleri’nde (%25), geri kalan 16’sı ise diğer ülkelerde1 (%12) yayınlanmaktadır. Veritabanında yayın etki indeksine2 göre sıralanmış olan ilk 50 dergi, araştırmanın çalışma tabanı olarak incelemeye alınmıştır.

Sıralama ve temel bilgileri EK-1’de sunulan ilk 50 dergi arasından 11 dergi (dergilerin %22’si) seçilmiştir. İncelenen 11 dergiden 7’si Birleşik Krallık, 4’ü ABD merkezlidir. Bu dağılım, ilk 50 dergi

listesinde de geçerli bir özelliktir; 50 derginin 32’si Birleşik Krallık’ta, 16’sı ABD’de yayımlanmaktadır. Diğer iki dergi Portekiz ve Hollanda çıkışlıdır.

Araştırmanın amacı İngilizce yazının analizini yapmak değildir; bu nedenle dergilerin seçiminde veritabanında yer alan 132 ya da 50’lik dergi ‘evreni’nde ‘örneklem’ geliştirme kaygısıyla hareket edilmemiştir. Örneğin 50’lik dergi listesinde, İngilizce yazının azgelişmiş ülkelerin yönetimleri üzerine odaklanmış Dergilerin sayısı yalnızca 1’dir. Bu dergi, “İngilizce alanyazın evsahibi ülkelerin dışındaki dünyayı nasıl görüyor” sorusunu açıklığa kavuşturmak amacıyla ve konusu bakımından Türkiye’yi de kapsadığı gerekçesiyle 11 dergi arasına alınmıştır. Veritabanının 50’lik listesinde yer alan dergilerin 18’i (dergilerin %34’ü) “kamu politikası” alanıyla ilgilidir; araştırmaya bunlardan 3’ü dâhil edilmiştir; evren-örneklem değerlendirmesi yapılacaksa incelenen dergilerde bunun yeri %27 düzeyindedir. Dergilerin geri kalan 7’si yönetim (administration) alanı odaklı makalelerden seçilmiştir.

Çalışmada, 11 İngilizce dergi içerisinde 2010-2019 yılları arasında yayımlanmış olan toplam 3487 makale taranmıştır. Dergilerden yalnızca araştırma makaleleri temel alınmış, makale değerlendirmeleri, kitap incelemeleri, tanıtım yazıları, portreler gibi farklı bölümler çalışma kapsamının dışında bırakılmıştır. 1 Diğer ülkeler ve dergi sayıları şu şekildedir: Hollanda (2), Romanya (2), İtalya (2), Rusya (2), Brezilya (2), Kanada (1), Litvanya (1), Almanya (1), Fransa (1), Slovenya (1) ve İsviçre (1) 2 Yayın Etki İndeksi: Dergilerin her biri konu kategorilerine göre 4’e ayrılır: En yüksek etki indeksinden başlanarak sıralama açısından ilk %25’e giren kısım (Q1) en etkili dergiler, %25 - % 50 sıralamasına giren dergiler (Q2), %50 - % 75 oranında bulunanlar (Q3) ve %75 - % 100 sıralamasında bulunanlar ise en az etkili (Q4) son kategoridir. Bkz. mondragon.edu/en/web/biblioteka/publications-impact-indexes.


4

Makalelerin değerlendirilmesi (1) anahtar kelime, (2) makale başlığı, (3) makale özeti olmak üzere üç analiz birimi aracılığıyla yapılmıştır. Herhangi bir açıklamaya muhtaç durumla karşılaşıldığında makale metinlerine başvurulduğu da olmuş, ancak metinler analiz birimi olarak tayin edilmemiştir.

Kullanılan temel analiz birimi anahtar kelimeler olmakla birlikte, bazı dergilerde anahtar kelimelerin verilmediği saptanmıştır. Taranan 11 dergiden 5’inde anahtar kelime hiçbir sayısında yer almamakta, diğer 6 dergide -birinde bir yıllık eksiklik olmakla birlikte, anahtar kelimeler bulunmaktadır. Anahtar kelime veren dergiler, anahtar kelimeler cetveli oluşturmak; temel (organization) ve türeme (organizational -) anahtar kelimeler ayırımı yapmak; nihayet temel nitelikteki sözcüklerden konu kümelendirmesi oluşturmak usulüyle çalışılmıştır. Anahtar kelime vermeyen dergilerde, analiz birimi makalelerin başlıkları ve özetleri olarak belirlenmiştir. Bunlarda anahtar kelime cetveli araştırmacılarca hazırlanmış, yukarıda belirtilen adımlar izlenmiştir. Konu başlıkları ve temsilci anahtar kelimeler, dergilerin on yıllık çalışma konularını betimleme zemini olarak kullanılmıştır.

Kategoriler oluşturulduktan sonra bütün dergiler veri tabanına üç temel değişken başlık altında işlenmiştir. Bu değişkenler konu, yöntem ve teknik kategorileridir.

Konu kategorisinde, 2010-2019 yıllarında Kamu Yönetimi alanında İngilizce alanyazına ait taranan 11 dergide yoğunlukla işlenen ve en az yoğunlukla işlenen konular tespit edilmiştir. Konu kategorilerinin analiz birimi anahtar kelimeler olarak belirlenmiştir. Anahtar kelimesi bulunmayan dergilerde bu kategori, makale başlıkları ve özetlerden yararlanılarak oluşturulmuştur. Araştırmacılar tarafından konu kategorilerinin oluşturulmasının araştırma sürecine bir katkısı, hem anahtar kelimelerden hem de makale başlık ve özetlerinden derlenen konulara ilişkin oldukça yüksek sayıda olan veri setini belirli kategoriler altında kompakt hale getirmek olmuştur. Konu kategorileri aracılığıyla taranan 11 derginin genel görünümünü saptamak kolaylaşmıştır. Hem her dergi için ayrı ayrı hem de bütünsel olarak konular kategoriler altında net bir şekilde görülmeye başladığında 2010-2019 yılları arasında Kamu Yönetimi alanında İngilizce alanyazında yapılan çalışmaların görünümü hakkında bilgiler tespit edilebilmiştir. Konu kategorileri oluşturmanın araştırma sürecine bir diğer katkısı ise, anahtar kelime kullanılmayan dergilerde yazarların makale başlıkları ve özetler aracılığıyla oluşturduğu konu kategorilerini sınamaya imkân tanımasıdır. Bir diğer deyişle, anahtar kelimesi bulunan dergilerde tespit edilen konular ile anahtar kelimesi olmayan dergilerde yazarlar tarafından belirlenen konular arasında benzerlikler ve yakınlıklar tespit edilmiştir. Bu sayede 2010-2019 yılları arasında İngilizce alanyazına ve spesifik olarak kamu yönetimi kategorisine ait taranan 11 dergide en yoğun çalışılan konular ile en az çalışılan konular saptanmıştır. Sonraki bölümlerde konu kategorilerinin genel görünümü ve her dergi için ayrı ayrı görünümü incelenmektedir.

Felsefi yöntem (metodoloji) kategorisi, konu kategorisinden sonra, araştırmacıların veri tabanını oluştururken kullandığı değişkenlerin ikincisidir. Ancak taranan dergilerde bu bilgi açıkça yer almamakta, üretilmesi makaleler özelinde çalışma gerektirmektedir. Bu nedenle bu çalışmanın yöntem taraması, “araştırma yönetimi” anlamına gelmektedir.

Araştırma yöntemi (metod), ‘nicel, nitel, karma yöntem’ türlerinden oluşan kategori olarak kabul edilmiştir. Ancak bu başlık da taranan dergilerin verilerini işlemek açısından ön plana çıkan sorunlardan biri olmuştur. Araştırmacılar çözüme yönelik olarak iki öneriyi gerekçeleri ile birlikte sunmuşlardır. Birincisi, eğer, makalelerin yazarı/yazarları yöntem kısmına açık bir şekilde yer vermedilerse bu durumda araştırmacılar yazar ile okur arasına üçüncü bir kişi olarak girmemeyi ve yöntemi belirtilmemiş bir makaleye çıkarımlar yoluyla yöntem atfetmemeyi, bilimsel etiği ve çalışmanın nesnel koşullarını zedelememek adına tercih etmişlerdir. Bu tercih sonucunda, makalelerin yöntemlerine ilişkin verileri “nicel, nitel ve karma yöntem” olarak işlemekten vazgeçmişlerdir. İkincisi, eğer, makalelerin yazarı/yazarları yöntem kısmına açık


5

bir biçimde yer verdiler ise bu durumda araştırmacılar doğrudan yazarın belirlediği yöntemi kullanarak veri girişini yapmışlardır.

Dergiler, makalelerin araştırma yöntemi bilgisini açıkça belirtmek ve bunu genel kabul görmüş bir standarda göre yapmak özelliğine sahip değillerdir. İncelenen 11 dergi içinde bunun bir istisnası olarak Public Administration Review, kısaca PAR, araştırma yöntemi bilgisini her makalede sistemli bir biçimde sunan tek dergidir. Taranan dergilerde nitel, nicel ve karma kategorilerinin net bir şekilde makale yazarları tarafından belirlenmediği durumlarda, verilerin doğru ve gerçekçi bir şekilde işlenebilmesi için yeni

bir analiz kategorisi belirlenmiştir. Dergilerde yer alan çalışmalar, “sayısal veri kullanılan ve sayısal veri kullanılmayan makaleler” olmak üzere ayrıştırılmışlardır.

“Sayısal veri kullanımı”nın nasıl tanımlanacağı ve bu bilginin kendi başına yeterli olup olmayacağı tartışılmış, sonuçta ifadenin aslında dört farklı işlemi kapsadığı sonucuna varılmıştır. Teknikler kategorisi kendi içerisinde (1) Veri Toplama Teknikleri, (2) Veri Analiz Teknikleri, (3) Veri Ölçümleme Teknikleri, (4) Veri Çözümleme ve Modelleme Teknikleri diye ayrılmaktadır. Yazarlar dergi tarama işleminde veri toplama tekniklerinin temel alınması konusunda iki temel gerekçe ile anlaşmışlardır: Birincisi, taranan dergilerde veri

toplama tekniklerinin, sonrasında gelen üç aşamaya (veri analiz teknikleri, veri ölçümleme teknikleri ve veri çözümleme ve modelleme teknikleri) göre öncelik taşıdığında karar kılmışlardır. İkincisi, sonra gelen üç aşamaya karar vermenin ancak makalelerin tek tek incelenmesiyle mümkün olabileceğini, veri toplama aşamasının temel alınmasıyla ise böyle bir zorunluluk olmadan anahtar kelimeler, özetler, hatta makalenin görünümüne göz atma yoluyla isabetle karar verilebileceği sonucuna varmışlardır. Böylece araştırmacılar, çalışmanın teknikler bölümüne sadece veri toplama tekniklerini girmek üzerine anlaşmışlardır.

Bu tercih iki temel kısıtlılık barındırmaktadır: Birincisi makalelerde veri toplama tekniklerinin standart olmadığı gözlemlenmiştir. Yazarlar, verilerin mümkün olduğu oranda standartlaştırılması gerektiği konusunda anlaşmışlardır. Birbirinden farklı çok sayıda veri toplama tekniği, mümkün olan en genel kategori çerçevesinde standartlaştırılmış olmasına rağmen, bu kategorilerin dışında kalan birtakım veri toplama teknikleri de mevcuttur. Ancak böyle dışarıda kalan veri toplama tekniklerinin araştırma sonucuna etki derecesi oldukça düşüktür. İkincisi makalelerin her birinde işlenen araştırma konusu veya temanın çoğunlukla birden fazla teknik aracılığıyla analiz edildiği gözlemlenmiştir. Bu durumda araştırmacılar çalışmalarında teknikler sütunu altında makalelere göre bir, iki veya üç teknik sütunu daha oluşturmuşlardır. Bu tercihin sonucu olarak toplam makale sayısı ve makalelerde kullanılan teknikler sayısal olarak birbirinden farklılaşmıştır. Başka bir deyişle, taranan dergilerde tespit edilen tekniklerin toplam sayısı ile makalenin toplam sayısı birbirine eşit değildir.

Araştırmacılar çalışma tabanı olarak belirledikleri 11 dergide veri toplama tekniklerini toplam 9 başlık altında sınıflandırmışlardır: Örgütsel Veri, Literatür Taraması, Mülakat, Anket, Örnek Olay, Belgesel Kaynak, Gözlem, Arşiv ve Deney.

10241254

Dergiler: 2010-2019 Birincil ve İkincil Veri Kullanımı

birincil veri ikincil veri

188767%

91733%

Dergiler:2010-2019 Sayısal Veri Kullanımı

sayısal veri kullanılan sayısal veri kullanılmayan


6

Örgütsel veri, kurumlardan alınan bilgilere (resmi internet sayfasındaki dokümanlar, raporlar, kurumsal araştırmalar, istatistik incelemeleri gibi) dayanılarak oluşturulan veri setleridir.

Belgesel kaynak, konu hakkında tek bir kurumdan alınarak değil fakat konuyla ilgili olan dokümanların farklı farklı kaynaklardan edinilip toparlanarak incelendiği veri setini ifade etmektedir. Değerlendirmeler, bir alt sınıfta daha yapılmıştır. Verilerin birincil mi yoksa ikincil veri niteliğine mi sahip oldukları bilgisi taranmıştır.

Birincil veri toplama teknikleri, doğrudan makale yazarları tarafından yaratılan verileri, ikincil veri toplama teknikleri ise makale yazarlarının kendisinin oluşturmadığı, mevcut verilerden hareketle çalışmasını oluşturduğu toplama tekniğidir. Bu sınıflandırmaya göre birincil veri toplama teknikleri gözlem, deney, anket, örnek olay, mülakat; ikincil veri toplama teknikleri örgütsel veri, literatür taraması, belgesel kaynak ve arşiv olmak üzere belirlenmiştir.

Böylece, 2010-2019 yılları arasında İngilizce yayımlanmış olan, uluslararası kamu yönetimi literatüründe en fazla atıf alan ilk 50 derginin belirtildiği indeksten seçilen toplam 11 dergide yayımlanmış 3487 araştırma makalesi konu, araştırma yöntemi ve teknikleri itibariyle taranmıştır. 2010-2019 yılları arasında Yönetim Bilimi/Kamu Yönetimi yazınının on yıllık ve bugünkü görünümü genel yapısı itibariyle değerlendirilmiştir.

II. İNCELENEN DERGİLERİN YAPISI Bu çalışmanın zeminini oluşturan dergiler, bilimsel dergi sıralaması yapan scimagojr.com

adresinde bilimsel makaleleri sıralayan veritabanından yararlanılarak seçilmiştir. İnceleme alanında toplam 132 dergiyi kapsamına alan bu veritabanında ilk 50 dergilik liste, Ek-1’de incelenebilir, dergi seçim işlemine zemin sunmuştur. Bunların içinde seçtiğimiz 11 dergi, üzerinde çalıştığımız araçlar olmuştur.

Araştırma grubunun karar kıldığı dergi sayısının neden daha az ya da daha çok olmadığı sorusunun nesnel ölçüte dayalı bir açıklaması yoktur. Üst sınırı araştırmacıların zamanı ve gücü belirlemiş, alt sınırı ise dergilerde yeterince çeşitlilik sağlanmazsa yanıltıcı sonuçlara varılabileceği endişesi çizmiştir.

Dergilerin seçilmesinde doğrudan etkili birkaç neden vardır. Yazarların genel amacı İngilizce alanyazında son on yılda ele alınan konuları, bunları

irdelerken kullanılan yöntem ve teknikleri, alanyazında etkili yaklaşım tarzlarını belirlemektir. Ancak bunun, Türkçe çalışmalar üzerinde belirleyici gücü aşikâr olan İngilizce alanyazındaki son akademik gelişmeleri öğrenmek güdüsüyle yapılmadığını açıkça belirtmekte yarar vardır. Yazarların amacı İngilizce alanyazını kendi başına akademik-bilimsel bir analize tabi tutmak da olmamıştır; böyle bir iş incelenen dergilerin kendi üyeleri tarafından pekâlâ daha büyük bir beceriyle yapılabilir.

Bu çalışmaya, çalışma alanımıza ilişkin bazı soruları açıklığa kavuşturabilmek umuduyla giriştiğimizi söyleyebiliriz. Elbette çalıştığımız alanda başkalarının neyi nasıl gördüklerini topluca anlama arzusu önemli bir güdü olmuştur. İkincisi, araştırma konumuzun ne olduğu üzerine süregiden tartışmalarımızın ortasına düşmüş bulunan kamu yönetimi – kamu politikası farklılaşmasına ilişkin görüşlerimizi netleştirmek isteğimizdir. Üçüncüsü alanımızda etkisi gereğinden fazla yüksek olan İngilizce alanyazında, konusu doğrudan Türkiye gibi gelişmekte

1162

760

505

495

371

303

121

68 62

Ö r gü t s

e l Ve r i

L i t er a

t ür T

a r am

a

Mü l a

k a t

A n k e t

Ö r ne k O

l ay

B e l ge s e l K

a y n a k

Gö z l em

A r şi v

D e n e y

Dergi l er : 2010-2019 Ver i Toplama Teknik ler i


7

olan ülkeler olarak belirlenmiş yayınlarda hangi yaklaşımların işler olduğuna ilişkin merakımızdır.

Veritabanındaki ilk 50 dergi, bu nedenlerle yönetim konularına yoğunlaşmış olanlar ile kamu politikası üzerine çalışanlar ve İngilizce’de ülkemizi de içine alan bakışı yakalama olanağı verecek olanlar şeklinde üçlü ayırımla gözden geçirilmiştir. Sıralamadaki ilk dört derginin yönetim, beşincisinin kamu politikası odaklı olduğu görülmüş, böylece ilk beş sıradaki dergiler kapsama alınmıştır. İlk 50 dergi içinde doğrudan gelişmekte olan ülkeleri odağına alan tek dergi 45. sırada yer almaktadır; sırasına önem verilmeksizin kapsama o da dâhil edilmiştir. Kalan dergiler için belirli bir uzmanlık alanına hasredilmiş olanlar elenmiş, adları ve künye tanımları değerlendirilerek üçü yönetim ve ikisi kamu politikası konularına odaklanmış olmak üzere veritabanı sıralamasında 10, 15,16, 33 ve 49. sırada yer alan dergiler kapsama alınmıştır.

Yönetim Bilimi Dergisi-

Administrative Science Quarterly (ASQ) ABD çıkışlı, 1956 doğumlu ve bir işletme fakültesine aittir. Fakülte Cornell University bünyesindedir; bir Amerikan işadamının adını (Samuel Curtis Johnson Graduate School of Management) taşımaktadır. Editörü, Henrrich R. Greve, organizasyon ve yönetim teorisi alanında çalışmaktadır. Dergi 1956 yılında yönetsel süreçlerdeki örgüt ve örgütlenme anlayışlarını geliştirmek amacıyla yayına başlamıştır.3

Kamu Yönetimi Araştırma ve Kuram Dergisi - The Journal of Public Administration Research and Theory (JPART), ABD çıkışlı, 1990 doğumlu ve bir derneğe aittir. Amerikan Kamu İşletimi Araştırma Derneği (Public Management

Research Association) adlı derneğin yayınıdır. Dernek kendisini “ABD’de ve yurtdışında kamu politikası, kamu işletimi, kar amacı gütmeyen (örgütlenmeler) ve yönetişim üzerine çalışan araştırmacılar arasındaki ilişkileri geliştirmekten sorumlu” görmektedir.4

Kamu Yönetimi İncelemesi – Public Administration Review (PAR) da ABD çıkışlı ve bir dernek yayınıdır. 1939’da kurulmuş Amerikan Kamu Yönetimi Derneği (American Society for Public Administration -ASPA) sahipliğinde, 1940 yılında yayımlanmaya başlanmıştır.

3 Bir siyaset bilimci (Edward Litchfield) ve bir sosyolog (James Thompson) tarafından kurulmuştur. Kamu ya da özel sektör ayırt etmeksizin tüm örgütlerin geliştirilmesine yönelik yazılar, Dergi’nin kuruluş hedeflerinden biridir. Kurucularına göre yönetim, üç düzeyli bir analiz ile anlaşılabilir: birey, örgüt ve çevre. Bu üç düzeyde analizlerin Talcott Parsons’un sosyolojide kullandığı model örgüt çalışmaları ve yönetim bilimine uyarlanarak yapılmasını önermişlerdir. Thompson, yönetimin bir bilim olmasını gerektiği görüşünü savunmuş; deneysel ve ampirik çalışmaların yönetim bilimi için de önemli sonuçlar verebileceğini kabul etmiştir. Dergide yayımlanan yazıların içeriklerinin sıklıkla niceliksel verilere, yer yer deneylere dayandığı göz önünde bulundurulursa, dergi kurucularının fikirlerinin hâlâ geçerli olduğu ifade edilebilir. 4 http://pmranet.org/about-2/ (Erişim Tarihi: 03.02.2020).

Yönetim Dergileri:

(1) Administrative Science Quarterly, 1956

(2) The Journal of Public Administration Research and Theory, 1990

(3) Public Administration Review, 1940

(4) International Public Management Journal, 1998

(10) American Review of Public Administration, 1970

(15) Regulation and Governance, 2007

(49) International Journal of Public Sector Management, 1988

Kamu Politikası Dergileri:

(5) Journal of Policy Analysis of Management, 1981

(16) Policy Studies Journal, 1972

(33) Critical Policy Studies, 2009

Kalkınma alanına ait dergi:

(45) Public Administration Development, 1949

Tablo 1. Örnekleme Dâhil Edilen Dergiler


8

Sahibinin adından belli olduğu üzere, dergi Amerikan kamu yönetiminin sorunlarına odaklanabilecek bir yapıdadır.5

Uluslararası Kamu İşletimi Dergisi –International Public Management Journal (IPMJ), İngiltere çıkışlı, 1998 doğumlu ve bir akademik topluluk – şirket beraberliği ürünüdür. Yayıncısı İngiltere’de 1852 yılından bu yana hikayesi süren, 1936’da Taylor & Francis adlı limited şirket olarak ‘lider bilim adamları topluluğu’yla varlığını sürdüren bir yapıdır. Ancak dergi ABD’den akademisyenlerle yakın bir çalışma ilişkisine de sahiptir.6

Amerikan Kamu Yönetimi İncelemeleri –American Review of Public Administration (ARPA), ABD çıkışlı, 1970 doğumlu ve yine bir derneğe aittir. Amerikan hükümet politikalarının uygulanmasına dönük konferans ve dergileri fonlayan Amerikan Kamu Yönetimi Topluluğu (ASPA) dergisidir. Dernek her yıl bir konferans düzenlemekte, dergi de bunlara koşut makaleler yayımlamaktadır. Bu dergi, 2010 yılında belirli bir disipliner yönelim ve metodolojiyi benimsemediğini ve metodolojik önyargılara sahip olmadığını ilan etmiş,7 ‘analitik mükemmellik ve maddi alaka düzeyi’ dışında metedolojik bir ısrarı olmadığını duyurmuştur. İlgisini giderek uluslararası düzleme açmaya başlamıştır.8

Düzenleme ve Yönetişim –Regulation and Governance (R&G), ABD merkezli, henüz çok genç, 2007 doğumlu ve doğrudan bir şirkete aittir. ABD’nin en büyük şirketler listesinde yer alan (Wiley- Blackwell yayınevi) şirketi, bu dergiyi İngiltere’nin Exeter, İsrail’in Jerusalem üniversitelerinden öğretim üyelerinin editörlükleriyle yürütmektedir. Yılda dört sayı şeklinde çıkan derginin ilgili kitlesi “siyaset bilimcileri, avukatlar, sosyologlar, tarihçiler, kriminologlar, psikologlar, antropologlar, ekonomistler ve düzenleme ve yönetişimin incelenmesinde diğer öncüler” olarak tanımlanmaktadır.9

Uluslararası Kamu Sektörü İşletim Dergisi –International Journal of Public Sector Management (IJPSM), İngiltere çıkışlı, Hollanda destekli, 1988 doğumlu ve bir şirkete aittir. Emerald Group sahipliğinde görünmektedir. Derginin esas ilgisi “davranışsal kamu yönetimi” olarak bilinen alan üzerinedir.10 Dergi tanıtımı yönetim, yönetişim ve reform dâhil kamu kuruluşlarının tüm yönleri hakkında araştırmalar yayınlar denilerek yapılmaktadır.11

Kamu Politikası alanında yayımlanan dergilere gelince, üç derginin kimlik özellikleri kısaca şöyledir:

Kamu Politikası Çözümleme ve İşletim Dergisi –Journal of Policy Analysis and Management (JPAM), ABD çıkışlı, benzer konulu iki derginin birleştirilmesiyle 1981 doğumlu, yine bir derneğe ait dergilerdendir. Sahibi, Kamu Politikası Analizi ve İşletimi 5 ASPA dört değere sahip olduğunu ilan etmiştir: Hesapverebilirlik ve performans, profesyonellik, etik, toplumsal hakkaniyet. Bu dört çekirdek değerin ilk maddesi için dernek içinde ayrı bir birim oluşturulmuştur. “Hesap Verilebilirlik ve Performance Merkezi” isimli bu birimin görevi, şu temel unsura dayanmaktadır: Bütün hükümet düzeylerinin performans-temeline dayanan, sonuç-odaklı yönetim anlayışına, eğitime, teknik yardıma, kaynak paylaşımlarına ve araştırmalara doğru hareket etmesini sağlamak. https://www.aspanet.org/ASPA/About-ASPA/ASPA/About-ASPA/ (Erişim Tarihi: 05.02.2020). 6 Derginin editörü Harvard Üniversitesi’nden Steven Kelman, 1993-1997 yılları arasında ABD’de Yönetim ve Bütçe Ofisinde Federal Satın Alma Politikası Ofisi yöneticisi olarak görev yapmış, "devleti yeniden icat etme (reinventing government) adıyla bilinen reform sürecinde başrol oynamış biridir. Birleşik Krallık menşeili dergi, Derginin yayın kurulunda kamu yönetimi öğrencilerine tanıdık olan Barry Bozeman, Cristopher Hood, Stephen P. Osborne, James Perry, Cristopher Politt, Cristopher Hood gibi kamu işletmeciliği üzerine yazılarıyla bilinen akademisyenler yer almaktadır. https://www.tandfonline.com/action/journalInformation?show=aimsScope&journalCode=upmj20 (Erişim Tarihi: 05.02.2020). 7 https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/0275074009358922 (Erişim Tarihi: 12.02.2020). 8 https://journals.sagepub.com/description/ARP (Erişim Tarihi: 12.02.2020). 9 https://onlinelibrary.wiley.com/page/journal/17485991/homepage/productinformation.html (Erişim Tarihi: 05.02.2020). 10 https://www.emerald.com/insight/publication/issn/0951-3558 (Erişim Tarihi: 10.02.2020). 11https://www.emeraldgrouppublishing.com/journal/ijpsm?distinct_id=171d77cb2284bf-0bbe5e118f2d31-326b7f49-15f900-171d77cb22951d#aims-and-scope (Erişim Tarihi: 14.02.2020).


9

Derneği olmakla birlikte, akademik yönetimi Vaşington’daki Amerikan Üniversitesi’nde yayımı ise R&G dergisinin de sahibi olan Wiley- Blackwell şirketindedir.12 Dergi yazarlardan üç içerikten birine sahip olmalarını istemektedir: (1) Belirli bir kamu politikasının ele alınması, (2) işletime karşılık gelen yönetimin, kamu politikasının başarısına etkisi ve bunun öneminin araştırılması, (3) Devlet ve sivil toplum kuruluşlarının nasıl işlediğine ve neler yapabileceklerine ilişkin kurumsal bağlamın çalışılması.13

Kamu Politikası Çalışmaları Dergisi, Policy Studies Journal (PSJ), Yayını İngiltere çıkışlı ama kendisi ABD merkezli, 1972’den beri çıkan ve Amerikan Siyaset Bilimi Derneği’nin parçası olan Politika Çalışmaları Örgütü’ne (PSO) ait bir yayındır. PSO, kamu politikası yapım sürecinde rol alanlar ile kamu politikası değerlendiricilerini teşvik etmeyi ve bilgi yaymayı amaçlamaktadır. Çeşitli alanlarda kamu politikası ve örgütsel politikanın nasıl çalışıldığı ve tartışıldığıyla ilgilenen yayınlara yer vermekte olan PSO, bu ilgisini PSJ ile akademik dergi boyutuna taşımıştır. PSJ, “en iyi” politika süreci ve politika analizi araştırmaları için teorik ve ampirik temelli çalışmaları desteklediğini ilan etmektedir. Bu tür çalışmalar yapılacaksa teknik olarak, vaka çalışmalarını, istatistiksel analizleri, deneysel tasarımları ve biçimsel analizlerin kullanımını içermesi gerektiği belirtilmektedir.14

Eleştirel Kamu Politikası Çalışmaları, Critical Policy Studies (CPS), İngiltere’de 2009’da üniversiteye bağlı bir enstitü tarafından çıkarılmaktadır. Birminghan Üniversitesi Yerel Yönetimler Araştırmaları Enstitüsü tarafından çıkarılan dergi, 2006-2008’de Analysis adının Studies’e çevrilmesiyle bu adı almıştır. Üçlü editörlüğü Stuttgard ve New York üniversitelerinden kişilerce üstlenilerek uluslararasılaşmış, çizgisi kamu politikası analizlerinde eleştirel, yorumlayıcı, söylem analizi ile dar ampirizmden uzak, nitel ve nicel yöntemlerin birleşiminden yana diye belirlenmiştir. Dergi özellikle demokratik yönetişim, katılımcı uygulamalar, sosyal adalet ve genel kamu refahı ile ilgili olduğunu ilan etmektedir.15

Kamu Yönetimi ve Kalkınma, Public Administration Development (PAD), Yalnızca azgelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelere bakan dergi 1949 doğumludur. Dergi’nin ilk sahibi 1946 yılında İngiltere’de kurulmuş olan Sömürgeler Ofisi’nin (Colonial Office) o zamanki adı Afrika Yönetimi Dergisi’dir (Journal of African Administration). 1961’de sahibi Denizaşırı Kalkınma İdaresi (Overseas Development Administration, ODA) ve adı da Denizaşırı Yönetim Dergisi (Journal of Administration Overseas) olmuştur. Dergi bugünkü adını 1981 yılında almış, aynı zamanda sahibi Kamu Yönetimi Kraliyet Enstitüsü (Royal Institute of Public Administration) olmuştur. Daha sonra yayıncısı önceki iki derginin de yayıncısı olan John Wiley and Sons Ltd. eline geçmiştir. Yayın politikası açısından kamu yönetimi uygulamaları ile işletme araştırmaları arasındaki ilişkiye dönük çalışmalara özel önem vermekte ve bu bağlamda rapor sunan çalışmaları öncelemektedir. Derginin tanıtıcı yazısında vaka analizinin tercih edilen bir teknik olduğu belirtilmiştir.

III. İLKE VE SÜREÇLER NE DURUMDA? Yaygın kabule göre bir disiplin olarak yönetim bilimleri/kamu yönetiminin ve bu disipline

ilişkin üretilen bilginin menşei, ABD ilgili yazınıdır. Kurucusu Woodrow Wilson sayılan ve daha sonraları örgüt çalışmaları ile desteklenen bu yazın, kamu yönetiminin ilkeleri ve süreçleri gibi bazı kategorik kavramlar üretmiş ve bu çerçevede üretilen bilgilerin evrenselliği iddiasında bulunmuştur. Dolayısıyla bizim de çalışmaya başlamadan önceki beklentimiz, ilgili yazında kurucu kabul edilen bu ikili kategorik sınıflandırmanın, dergilerde yer alan yazılarda 12 https://onlinelibrary.wiley.com/journal/15206688 (Erişim Tarihi: 10.02.2020). 13 https://onlinelibrary.wiley.com/page/journal/15206688/homepage/forauthors.html (Erişim Tarihi: 15.02.2020). 14 https://onlinelibrary.wiley.com/page/journal/15410072/homepage/forauthors.html (Erişim Tarihi: 13.02.2020). 15https://www.tandfonline.com/action/journalInformation?show=aimsScope&journalCode=rcps20 (Erişim Tarihi: 10.02.2020).


10

kendilerine sıkça yer bulacakları yönündeydi. Bu varsayımla kategorik sınıflara ait kavramları taradık. Taramayı anahtar kelime veren dergilerin beşinde bu birim üzerinden, anahtar kelime verilmeyen dergileri ise başlık ve özet metin birimleri temel alarak yaptık. Ayrıca yalnızca aşağıdaki tablolarda verilen kelimeleri aradık; başka bir deyişle ilgili ve ilişkili kavramların taramasına girmedik.

Elde ettiğimiz sonuç, kısaca ‘yoklar’ olmuştur. İngilizce alanyazının 2010-2019 dilimi, ‘kurucu babalar’ının ürettiği kategorik kavramlar üzerine düşünmeyi terk etmiştir.

Bu çalışma esas olarak, İngilizce alanyazının son on yılındaki varlıklarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Fakat neyin var olduğunu ortaya koymak gibi neyin yok olduğunu saptamak da önemlidir. Taylor’un ve sistematik olarak 1916’da Henri Fayol’un ortaya koyduğu “Genel ve Endüstriyel Yönetim İlkeleri”nin ve Luther Gulick ile Lyndall Urwick’in Fayol’un ilkelerinden esinlenerek oluşturduğu POSDCORB olarak anılan “yönetim süreçleri”nin dergilerdeki görünümü şöyledir:

Tablo 2. 2010-2019'da Kurucu Babalar'ın Kavramları Ne Kadar İlgi Gördü?

ASQ JPAR PAR IPMJ JPAM

ARPA

R&G PSJ CPS PAD IJPSM

Toplam

ÖRGÜTLENME İLKELERİ 57 İş bölümü (Divison of work (labor))

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Yetki ve sorumluluk (authority & responsibility)

0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1

Disiplin (Discipline)

0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1

Komuta birliği (Unity of command)

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Amaç birliği (Unity of direction)

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Genel çıkarların bireysel çıkarlara üstünlüğü (Subordination of individual interest to general interest)

0 0 0 0 0 3 0 0 0 0 0 3

Ücret (Remuneration)

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Merkezileşme (Centralization)

0 0 3 0 0 4 1 0 0 1 0 9

Kademe zinciri (Scalar chain- line of authority)

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Düzen (Order)

1 2 2 0 0 2 0 2 0 0 1 10

Hakkaniyet (Equity)

0 1 8 0 0 6 0 1 0 0 0 10

Personel Kadrolarının İstikrarı (Stability)

0 5 0 0 0 1 0 5 0 0 0 12

İnisiyatif alma (Initiative)

0 0 0 0 0 3 0 0 0 0 8 11

Takım ruhu (Team spirit)

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

YÖNETİMİN SÜREÇLERİ 83 Planlama (Planning)

0 5 2 1 0 13 1 3 0 1 9 35

Örgütleme (Organising)

1 0 3 0 0 0 0 0 0 0 2 6

Personel alma (Staffing)

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Yönlendirme 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1


11

Tablolarda görüldüğü üzere, tarama kapsamında 3487 makale ve 11 dergide disiplini kurucu ve tanımlayıcı olan sürece (83) ve ilkeye (57) dâhil olan kavramlar nadir olarak kullanılmıştır. Amerikan kamu yönetimi geleneğinin kurucu unsurlarından olan bu kavram setlerinin dergilerin son on yıl içerisindeki çalışmalarında, önemini yitirdiği görülmektedir. Bunun yerine kimlik, piyasa, ağ yönetişimi, yerelleşme, yönetişim, politika, performans, cinsiyet, kamu hizmeti motivasyonu, iş doyumu, kamu değeri, fayda maliyet analizi, hesap verebilirlik ve şeffaflık gibi kavramlar ön plana çıkmıştır. Aşağıdaki dergi incelemeleri bu özellik için yeterinden çok kanıt sunmaktadır.

IV. YÖNETİM ODAKLI DERGİLER

İncelemeye alınan 11 dergiden 7’si, kamu politikası ya da kalkınma gibi özgün başlıkları olmayan, genel olarak kamu yönetimi incelemelerini konu almış dergilerdir. Bu dergilerin kendileri hakkında üstteki başlıkta bilgi verilmişti. Burada dergiler indeksteki sıralamalarına göre ayrı başlıklarda (1) konuları, (2) yöntem ve teknikleri bakımından incelenecektir. Bu inceleme, yöntem bölümünde açıklandığı gibi anahtar kelimeler, başlıklar, özetler temelinde nicel olarak yapılmıştır. Kavramların kullanımı yıllara göre ve sıklıkları bakımından sayısallaştırılmış ve konu kategorilerine göre ayrılmıştır. Bu çalışma, yazarların nitel gözlem notlarıyla tamamlanmıştır. Dergilerin konu künye bilgileri Ek-2’de ayrıca verilmiştir.

1. Administration Science Quarterly (ASQ) ASQ: 2010-2019 döneminde 55-64 ciltleri arasında çıkan 44 sayısında toplam 203 makale

yayımlanmıştır. Dergi’nin formatında, bu araştırmada dergilerde çalışılan konu alanlarını belirlemek için seçilen ‘anahtar kelimeler’ her yazıda gösterilmekte, makalelerde kullanılan yöntem ve tekniklere ilişkin bilgiler de yine ayrı bir başlıkta belirtilmektedir. Anahtar kelimelerin ayrıca gösterilmesi bakımından istisnai durum, bunların 2010 yılı sayılarıyla 2011 yılının ilk sayısında bulunmamasıdır. Bu eksiklik, söz konusu makaleler için anahtar kelimelerin makale başlıklarından ve özet bölümlerinden türetilmesiyle giderilmiştir.

Dergi’nin makalelerinde en az 3 en fazla 13 anahtar kelime verilmektedir. Konu başlıklarını belirlemek amacıyla yapılan ilk sorgulamada, kendilerinden alt anahtarlar türetilen [örgüt: örgütsel davranış, örgütsel kimlik, gibi] kök anahtarlar, çalışılan konuların ilk izlerini vermiştir.

Derginin yayımlanış amacı ile paralel olarak örgüt(sel) sözcüğü kullanım sıklığı bakımından en üst sırada yer alırken; tablonun geneline bakıldığında ise amacı örgüt bilimi alanını geliştirmek olan bir dergide kamu örgütleri ile devlet örgütlenmesine dair yok denebilecek kadar az çalışma yapıldığı gözlemlenmiştir. Nitekim son on yılda yayımlanan tüm makalelerin anahtar kelimeleri içerisinde “administration”, “government” ve “the state” sözcükleri yalnızca birer kez kullanılmıştır. Bu üç sözcüğe kamu anlamına gelen “public” anahtar sözcüğünün kullanım sayısı(3) da eklendiğinde %0,62’lik bir oran ortaya çıkmaktadır.

(Directing) Koordinasyon (Coordinating)

0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1

Denetim (Reporting)

0 1 1 1 0 2 0 0 0 0 10 15

Bütçeleme (Budgeting)

2 0 6 1 0 10 0 0 0 0 6 25


12

Grafiğe göre en çok çalışılan konu davranış ve kalıpları olmuştur. Etik kavramı ise kendi başına yalnızca 1 kez kullanılmakla birlikte; davranış ve değer kalıplarının üst başlığını oluşturduğu için grafiğe dâhil edilmiştir. Bu kapsamda davranış ve kişisel özelliklere, değere ve etiğe ilişkin kullanılan anahtar kelimelerden bazıları şöyle gruplandırılmıştır:

Tablo 3. Davranış/Değer/Etik Konuları Davranışçılık ekolünden gelen

geleneksel kavramların kullanımı sürdürülmekle birlikte, daha çok üst yöneticilerin davranış ve kişisel özelliklerine odaklanıldığı görülmektedir. “CEO” ya da “top manager” olarak kullanılan ve yönetici anlamına gelen anahtar kelimelerin çeşitli kişisel özelliklerle birlikte aynı metinlerin anahtar kelime grupları içerisinde yer almış olmaları, bu sonuca yöneltmektedir. Örneğin ASQ: 2011’de yayımlanmış bir makalede16, üst düzey yöneticilerin narsistik davranışları ile risk alma kapasiteleri arasındaki ilişki

araştırılmıştır. Değerler bakımından ise duygulara ilişkin çalışmalar ön plana çıkmaktadır. Diğer yandan örgüt ile ilgili çalışmalar, derginin çıkarılış amacı ile paralel biçimde konu

bakımından üst sıralarda yer almışlardır. Örgüt konusunda çalışılan ve örgütsel sözcüğünden türeyen anahtar kelimelere ait grafik aşağıdadır:

Grafikte görüldüğü üzere örgüt çalışmalarında örgütsel kimlik kelimesi ön plana çıkmaktadır. İlk defa 1985 yılında kavramın tanımını yapan Albert and Whetten, örgütün odağının, onu diğerlerinden ayırt eden ve sürekli kılan niteliklerinin örgütsel kimliği oluşturduğunu belirtmişlerdir.17 Bu çerçevede örgütsel kimlik, örgütte çalışan

16 Arijit Chatterjee ve Donald C. Hambrick (2011), “Executive Personality, Capability Cues, and Risk Taking: How Narcissistic CEOs React to Their Successes and Stumbles”, Administrative Science Quarterly, 56(2), s.202-237. 17 Kavramla ilgili ayrıntılı bilgi için bkz: Hongwei He ve Andrew D. Brown (2013), “Organizational Identity and Organizational Identification: A Review of the Literature and Suggestions for Future Research”, Group & Organization Management, 38(1), 3-35.

Davranış-Kişisel Özellik Değer Etik

üst düzey yönetici tevazusu üst düzey yönetici narsisizmi üst düzey yönetici kişiliği üst düzey yönetici davranışları yaratıcılık karar verme davranışı ön yargılı davranışlar güdü alçakgönüllülük fırsatçılık kendine güven saygı risk alma stres

değerler ayrımı duygu duygusal kültür üst düzey yöneticinin siyasi ideolojisi ortak duygular değerler kişisel değerler

etik

7464

5541 40 33 32 30 26

01020304050607080

davra

nış/değe

r/etik

örgüt

perso

nel

kimlik

/cinsi

yet

ilişki/

ağ

piyasa

/serm

aye

toplum

sal ko

nu

çalışm

a/iş

tekno

loji

ASQ: 2010-2019 Konu Dağılımı

6

3 32 2 2 2

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

01234567

kim

likpe

rfor

man

söğ

renm

eek

oloj

ideğişi

m b

içim

yeni

likyu

rttaş

lıkko

ntro

l ik

ilik

nüfu

sev

rimal

anla

rku

ruluş

amaç

çat

ışm

ası

tarih

mer

itokr

asi

para

digm

aar

aştır

ma

risk

yapı

ASQ: 2010-2019 Örgüt Konuları


13

kişilerin örgütün odağına, farklı niteliklerine ve onu sürekli kılan olgulara bağlılığını ifade etmektedir. Genel olarak örgütsel yurttaşlık kavramı ile birlikte kullanılan örgütsel kimlik, devlet-yurttaş ilişkisinin örgütler ve çalışanları arasında da kurulması amacına yöneliktir.

Dergide personel konulu çalışmaların da sıklık bakımından üçüncü sırada yer aldığı görülmektedir. Personel konusunda sıklıkla kullanılan anahtar kelimeler aşağıda gösterilmiştir:

Personel konusunda en çok

kullanılan anahtar kelime mevkii anlamına gelen “status” olurken; üst yöneticilere ilişkin çalışmalar ikinci sırayı paylaşmıştır. Örgütlerde faaliyet gösteren üst düzey çalışanlar ve bu çalışanların oluşturduğu çalışma grupları, makalelerde sıkça konu edinilmiştir.

Yukarıdaki konu başlıkları grafiği incelendiğinde piyasaya yönelik üretim yapan ya da hizmet veren örgütler ile bu örgütlerin iç işleyişine dair olan konuların ASQ: 2010-2019’da sıkça yer aldığı ifade edilebilir. Fakat bazı

ayrıksı kavramlar da yine grafikte göze çarpmaktadır. Örneğin toplum(sal) asıl kelimesi ile bu kelimeden türeyen türev kelimelerin sıklıkla anahtar kelime olarak kullanıldığı görülmektedir. Bu kelimeler şunlardır:

Her ne kadar iddialarından birisi kamu örgütlerine ilişkin bilgi üretmek olsa da çalışılan konular itibarıyla piyasaya ve piyasada eyleyen özel sektör örgütlerine yönelik bilgi üreten bir dergide, toplumsal kelimesinin fazlaca anahtar kelime olarak kullanılmış olması yine bu derginin ürettiği bilgi ile paralel bir nitelik taşımaktadır. Toplumsal içerikli konular, ya örgütlerin/firmaların

karşılaştığı sorunlar olarak görülmekte; ya da örgüt ve firmaların geliştirilmesinde yararlanılacak birer araç olarak ele alınmaktadırlar. Örneğin “Keeping up Appearances: Reputational Threat and Impression Management after Social Movement Boycotts” adlı 2013 yılının 3. sayısında yayınlanan makalede, firmaların toplumsal boykotlar karşısında yaşadığı itibar kaybı tehlikesinin, medya yoluyla aşılabileceği ifade edilmektedir. Firmaların bu tehlike karşısında medyada toplum yanlısı algılar sergileyerek boykotlardan doğabilecek olan sorunların önüne geçebileceği belirtilmektedir. Toplumsal hareketlerin örgütler açısından doğurduğu sorunların yanında; bu hareketlerin faydalanmak ve öğrenmek üzere konu başlığı edildiği yazılar da mevcuttur. Örneğin 2015 yılında (60/2) yayımlanan “Social Activism and Practice Diffusion: How Activist Tactics Affect Non-targeted Organizations” adlı makalede, tüm anahtar kelimeler içerisinde sıkça kullanılan “örgütsel öğrenme”nin (organizational learning) toplumsal hareketlerle bağı inceleme konusu edinilmiştir.

Toplumsal konuların ele alınış biçimiyle cinsiyet ve cinsiyet eşitsizliği konularının kullanımı, benzer bir içerik taşımaktadır. Dergide cinsiyet sözcüğünün tek başına bir anahtar

11

6 6

2 2 21 1 1 1 1 1

02468

1012

Mevkii

Üst yö

netic

i

Uzman

lar

Meslek

i kim

likMesl

ek

Üst yö

netim

grup

ları

Statü r

ekab

eti

Statü y

üksel

mesi

Profesy

onel

kimlik

geliş

tirme

Meslek

i değ

işim

Üst yö

netim

Üst yö

netim

takım

bütün

leşmesi

ASQ:2010-2019 Personel Konuları

8

4 4 4 31 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

02468

10

Girişim

cilik

Ağlar

Sermay

e

Karşılaştı

rma

Etki

Eylemci

taktik

leri

Ayrımcıl

ık

Girişim

Girişim

cilik

Mübade

le

Normlar Algı

Psikolo

ji

Bölünm

üşlükDuru

mBağl

ar

ASQ:2010-2019 Sosyal/Toplumsal Konular


14

kelime olarak kullanımı yaygın olmakla birlikte; cinsiyet eşitsizliği de bu bağlamda kullanılan bir diğer anahtar kelime olmuştur. Örgütlerin performanslarına ve verimliliklerine odaklı olan makalelerde, cinsiyet farklılıklarının bu amaçları gerçekleştirmedeki etkileri araştırılmıştır. Örneğin New York Eyaleti’ndeki reklam ajansları üzerine yapılan bir çalışmada18, yeni yönetsel görevlere getirilen kişilerin cinsiyet durumları ve bu cinsiyet durumunun yaratmış olduğu eşitsizlik konu edinilmiştir. Fakat bu eşitsizlik, reklam ajanslarının performansına etki ettiği ölçüde bir sorun olarak kabul edilmiştir.

ASQ: 2010-2019 sayılarında, makalelerin kullandıkları yöntem ve teknik bilgisi derginin formatında yer alan ve tüm makalelerde ayrı bir başlık olarak açılan “methods” bölümünde belirtilmiştir. Fakat başlıktaki standarda karşın, yazarlar kullandıkları yöntemi nicel, nitel, karma gibi kategorilerle standart biçimde göstermemişlerdir. Sorun makalelerin gözden geçirilmesiyle çözülebileceği için, üzerinde en az tartışma olabilecek bir adlandırma benimsenmiş, yöntem bilgisi ‘sayısal veri kullanılan/kullanılmayan’ şeklinde adlandırılarak toplanmıştır. Ardından, Dergi’de “methods” başlığı altında değinilen ve tüm makalelerde mevcut olan veri toplama tekniklerine ilişkin bilgilerden yola çıkılarak sayısal veri kullanılan ve kullanılmayan makalelerdeki veri kaynaklarına göre, birincil veri kullanımı-ikincil veri kullanımı ayrımına gidilmiştir.

ASQ: 2010-2019 döneminde yayımlanan 203 makaleden yüzde 80’e yakın bölümü sayısal veri kullanmışken, makalelerin yalnızca yüzde 22’si sayısal veriden uzak durmuştur. Sayısal veri kullanılan 159 makalenin üçte bire yakın kısmında ise ikincil veriler ağırlıktadır.

ASQ: 2010-2019 makalelerinde kullanılan veri toplama tekniklerini belirlemek görece kolaydır. Çünkü Dergi’nin formatında yer alan metotlar başlığında, veri toplama teknikleri hakkında net bilgiler verilmektedir. Metotlar başlığının altında yer alan “Sample and Data Collection”, “sources” ya da “data” adlı alt başlıklarda, veri toplama tekniklerine ilişkin açıklamalar bulunmaktadır. 10 yıl boyunca yayımlanan dergiler içerisindeki makalelerin tamamına yakınında ayrıca bir başlık altında veri toplama teknikleri belirtilmiştir. Bu bilgiler 9 başlık altında toplanabilmektedir.

18 Bkz: Lisa E. Cohen ve Joseph P. Broschak (2013), “Whose Jobs Are These? The Impact of the Proportion of Female Managers on the Number of New Management Jobs Filled by Women versus Men”, Administrative Science Quarterly, 58(4), 509-541.

159

44

ASQ: 2010-2019 Sayısal Veri Kullanımı


54105

ASQ: 2010-2019 Birincil ve İkincil Veri Kullanımı



15

Doğrudan inceleme yapılan kurumlardan elde edilen örgütsel veri, çalışmaların en çok beslendiği kaynağı oluşturmaktadır. Örgütsel verilerin yaygın kullanımı, sektörel ve firma temelli örgüt çalışmalarının yaygınlığı ile ilgilidir. Makalelerin tekil sektör ya da firmalara yoğunlaşmış olması, bu kaynaklardan elde edilen verilerin sayısal olarak analiz edilebilmesinin yolunu açmıştır. Örneğin ABD’deki amatör radyoculuk sektörünün geçmişi üzerine yapılan bir çalışmada devletin (radyoculuk düzenlemeleri, konferanslar ve ordu almanakları) , Marconi adlı şirketin (şirketin

Wireless Age adlı yayını) ve New York Times adlı gazetenin örgütsel verilerine başvurulmuş; bu veriler makalede yazarlar tarafından belirli bir hesaplama yoluyla amaca yönelik olarak tablolaştırılmıştır. Mülakat tekniğinin kullanım alanı ise yine tekil örgüt veya sektörlerdir. Örgütlerde çalışan bireylerin ve genel olarak da üst yöneticilerin beyanlarına dayalı olan bu araştırma tekniğinin kullanıldığı bazı makaleler, bazı kurumlar tarafından fonlanmıştır. Bu fonların isimleri, dergi formatında yer alan ve tüm makalelerin sonunda yer alan teşekkür bölümlerinde anılmıştır. Arşiv araştırmaları ise tarihsel çalışmaların yoğunluğundan ziyade; örgütlere dair odaklanılan sorun alanlarının geçmişteki izlerini bulmaya yöneliktir. Örgütsel veriler ile belgesel kaynak kullanımının sıklığı, arşiv araştırmasının yoğunluğu ile doğrudan ilgili olarak, incelenen örgütün tüm verilerine ulaşma gayesi ile açıklanabilir.

Geleneksel sosyal bilim teknikleri olarak gözlem, anket ve deney ise her ne kadar diğer tekniklerle karşılaştırıldığında daha az sayıda kullanılmış olsalar da kullanım sayıları bakımından sıklıkla başvurulan diğer yöntemler olmuşlardır. Fakat yine karşılaştırma çerçevesinde anket, gözlem ve örnek olaya nazaran yarı yapılandırılmış ve derinlemesine mülakatları içeren mülakat tekniğinin daha fazla kullanılmış olması, bireylerin örgütlerle olan ilişkilerinin ortaya çıkarılmasında daha küçük ölçekli fakat daha fazla ayrıntı içeren bilgilerin elde edilmesine yöneliktir.

ASQ Dergisi’nin 1956 yılında yayımlanmış ilk sayısında yer alan bir makalede19 idare (administration) alanındaki çalışmaların parçacıllığı eleştirilmiş ve idare alanına ilişkin yapılacak çalışmaların kapsayıcı bir biçimde ele alınması gerektiği belirtilmiştir. Derginin önemli amaçlarından birisi bu kapsayıcılık çerçevesinde işlenecek konuları ele almak olarak belirtilmiştir. Fakat ASQ: 2010-2019’da yayımlanan makalelerin anahtar kelimeleri bütüncül olarak göz önüne alındığında, ilk sayıda belirtilen sorun alanının hâlâ geçerliliğini koruduğu ifade edilebilir. Üstelik parçacıl çalışma biçiminin daha da derinleşerek firmalar düzeyinde yöneticilerin cinsiyetlerinin, aile yapılarının, karakterlerinin ve kimliklerinin sosyal sermaye (social capital) içeriği olarak ele alınıp inceleme nesneleri haline getirildiği görülmektedir.

2. Journal Public Administration and Research Theory (JPART)

JPART: 2010-2019 yılları arasında 20’den 29. cilde kadar her yıl dört sayı olmak üzere toplam 40 sayı yayımlanmış ve bu sayılarda 373 makale yer almıştır. JPART makale formatında anahtar kelimeler bölümü bulunmamaktadır. Bu nedenle araştırmada 373 makalenin 19Edward H. Litchfield (1956), “Notes on a General Theory of Administration”, Administrative Science Quarterly,

1(1), s.6.

örgüts

el ve

ri

mülaka

t

arşiv

araştı

rması

belge

sel ka

ynak

incel

emesi

literat

ür tar

aması

gözle

man

ket

örnek

olay

dene

y

7469

4843

36 35 35

13 11

Kullanım Sayıları

Veri Toplama Teknikleri

ASQ: 2010-2019 Veri Toplama Teknikleri Kullanımı


16

başlıklarından, özetlerinden ve gerekli durumlarda içeriklerinden yararlanılarak, sayısal analiz kullanımı, veri toplama teknikleri ve anahtar kelimelerden oluşan bir veri tabanı hazırlanmıştır. Anahtar kelimeler, her makale için en az bir en çok iki olmak üzere yazar tarafından belirlenmiş ve veritabanına işlenmiştir. Anahtar kelimler oluşturulurken öncelikle makalenin başlığına bakılmıştır. Anahtar kelimenin başlıktan elde edilememesi durumunda özetlere, buradan da veri elde edilememesi söz konusu olursa makalenin metnine gidilmiştir.

Bu işlemler sonucunda, 373 makaleden 491 anahtar kelime üretilerek veri tabanına işlenmiştir. Burada 118 makale için iki, 255 makale için tek anahtar kelime belirlenmiştir. Daha sonra anahtar kelimeler konularına göre kümelendirilerek 12 konu başlığı belirlenmiştir. Konu başlıkları ve içerdikleri başlıca anahtar kelimeler, bunları sıralamamıza olanak veren anahtar kelime sayılarıyla birlikte aşağıdaki tabloda verilmiştir. Diğer başlığı altında sayıca az işlenmiş olan demokrasi/siyaset (11), toplumsal sorunlar (6) ve planlama (1) konuları bulunmaktadır.

Tablo 4. JPART 2010-2019 Konu Başlıkları ve Anahtar Kelimeler

Personel 113

Kamu Örgütlenme 84

İşletmecilik 67

Kamu Politikası 64

Sektörel Çalışma 37

Bürokrasi 29

Performans İstihdam İş Tatmini Liderlik Yolsuzluk Gazi Örgütsel Vatandaşlık Yönetici Kadro Motivasyon Etik Kayırmacılık İş Güvencesizliği İş Gücü İşe Alma Kamu Hizmeti Motivasyonu

Kamu Hizmeti Örgütsel Performans Özerklik Kamu Yararı Kamu Sektörü Kamu Örgütü Yetki Devri Kamusallık İdari Yük Quasi-Otonom Örgütler

Hesapverebilirlik Etkililik Yeni Kamu İşletmeciliği Katılım Kamu İşletmeciliği Etkinlik İnovasyon Güven Şeffaflık Sorumluluk Piyasa/Piyasalaşma Stratejik Yönetim

Policy Network Çatışma

Eğitim Sağlık Çevre İklim Enerji Su

Temsili B. Bürokratik Sorumluluk Sahadaki Bürokrasi (Street-Level B.)20

Yönetişim 21

Reform 19

Yerel 17

Maliye 16

Kimlik 12

Diğer 18

İşbirlikçi Yönetişim Ağ Yönetişim Çokmerkezli Yönetim Third-Party Yönetişim Kamu Özel İş Birliği Kar Amacı Gütmeyen Kuruluş

Reform Düzenleme

Yerel Yönetim Merkezileşme Yerelleşme

Vergi Bütçe Finans Yatırım Kamu Harcaması Mali Federalizm

Cinsiyet Kimlik Çeşitlilik

Demokrasi /Siyaset Vatandaşlık Seçim Parlamenterizm Temsil Bölgesel Planlama Toplumsal Sorunlar (Göç, Yoksulluk, Ceza Sosyal Güvenlik, Kriz)

20 “street-level bureaucracy” teriminin “sahadaki bürokrasi” olarak çevrilmesi, Doç. Dr. Can Umut Çiner’in önerisidir; teşekkür ediyoruz.


17

Bu 12 konu başlığının altında toplanan anahtar kelime sayısı, her yıl için ayrı ayrı izlenerek yandaki yıllık grafik hazırlanmıştır.

Dergi, kendi amacının örgütlenme, yönetim, işletme ve kamu politikası tabanlı bir araştırma gerçekleştirmek olduğunu belirtmektedir.21

JPART: 2010-2019’da en çok çalışılan konular personel, kamu örgütlenmesi, işletmecilik ve kamu politikası olmuştur. Elde edilen sonuçlara göre Dergi’de yayımlanan makalelerin konusu

Dergi’nin amacıyla paraleldir. Ancak Dergi kendi amaçlarını belirtirken personel konusundaki araştırmaların

geliştirilmesine yer vermemiş olsa da 113 anahtar kelime ile en çok çalışılan konu personel olmuştur. Personel konusunda anahtar kelimelerin sayısının fazlalığı kadar çeşitliliği de dikkat çekicidir.

Makalelerde en az yer ele alan konular, diğer sütununda toplananlar dışında, maliye ve kimlik başlıklarıdır. Maliye konu başlığı altında yalnızca 16 anahtar kelime yer almakta, bunların 6’sı 2010 yılında karşımıza çıkarken kalan 10’u dokuz yıla dağılmış bulunmaktadır. Maliyeye ilişkin anahtar kelimelerin 1/3’e yakınının 2010 yılında kullanılmış olması 2008 krizi ile bağlantılı olduğu düşünülebilir. Kimlik konusunda ise toplamda 12 anahtar kelime kullanılmıştır. Etnik köken, cinsiyet vb. toplumsal kimliklere ilişkin konuların sınıflandırıldığı kimlik konu başlığında makale sayısı 12 ile sınırlı olmakla birlikte, bu sayının kamu yönetimi disiplininde yeni çalışılmaya başlayan bir konu için dikkate değer olduğu düşünülmektedir. Diğer başlığı altında yer verilen toplumsal sorunlara ilişkin ise toplamda 6 anahtar kelime bulunmaktadır. Bu 6 anahtar kelimenin 3’ünün tüm dünyanın göç ve terör olaylarıyla sarsıldığı 2016 yılına denk gelmesi de dikkate değer bir ayrıntıdır.

Tarama çalışmasına başlarken çalışılma oranının yüksek olduğu düşünülen, ancak elde edilen veriler sonucunda bu tahmini doğru çıkarmayan birkaç konu başlığına da değinmek gerekir.

Türkiye’de kamu yönetimi disiplininin temel çalışma alanlarından olan bürokrasi (29), reform (19), yerelleşme ve merkezileşme (17) gibi konulara ait anahtar kelime sayılarının diğer konu başlıklarına göre az olması yoruma açık bir kapı bırakmaktadır. Bununla birlikte son birkaç on yıldır gündemde olan yönetişim kavramına ilişkin anahtar kelime sayısının 21 gibi bir sayıda kalmasının dikkate değer bir diğer nokta olduğu düşünülmektedir. Zira JPART’ı çıkaran Public Management Research Association adlı dernek kendi misyonunun kamu örgütleri üzerindeki araştırmaları ilerleterek kamu yönetişimini geliştirmek olduğunu belirtmektedir.22

Araştırma konularının nasıl ele alındığına gelince, makaleler sayısal veri kullanımlarına göre sınıflandırılmıştır. Bunun için ilk olarak özetlere bakılmış, ancak bunlardan bir sonuca varılması genellikle mümkün olmamıştır. Bu nedenle makalelerde yer alan “data ve metod” bölümleri incelenmiştir. Kimi makalelerin data ve metod bölümlerinde kullanılacak analiz modelleri ve formüller açıklanarak anlatılmıştır. Bazı makalelerde ise modellerin ve formüllerin

21 https://academic.oup.com/jpart/pages/About (05.05.2020). 22 http://pmranet.org/ (05.05.2020).

0

20

40

60

80

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

JPART: 2010-2019 Yıllara göre Konu Dağılımı

personel kamu örgütlenmesi İşletmecilik

kamu politikası sektörel bürokrasi

yönetişim reform diğer

yerel/merkez maliye kimlik


18

metnin başka bölümlerinde ele alındığı görülmüştür. Bu nedenle sayısal analiz kullanımının tespiti için en doğru yolun makale metinlerine bakılması olduğuna karar verilmiştir.

Makalelerin %88’inde, verilerin çeşitli

hesaplama yöntemleri ile sayılara dökülerek tablolaştırıldığı görülmüştür. Sayısal olarak ifade etmek gerekirse, JPART’ın son 10 yılında yayımlanan toplam 373 makalenin 328’inde sayısal veriler kullanılırken; 45’inde kullanılmamıştır. Sayısal veri kullanılan ve kullanılmayan makalelerin sayıları arasında makasın oldukça açık olduğu net bir şekilde görülmektedir.

PART: 2010-2019 dönemi makalelerinde kullanılan veri toplama teknikleri ise 7 başlık

altında incelenmiştir. Diğer dergilerde yer alan arşiv tekniği bu dergide belgesel kaynak incelemesi tekniği içinde değerlendirilmiştir. Veritabanının oluşturulması sırasında sayısal analiz ile veri toplama tekniği tercihleri arasında bir ilişki olduğu fark edilmiştir. Bu nedenle veri toplama teknikleri sayısal analiz kullanılan ve kullanılmayan makaleler için ayrı ayrı incelenmiştir. Bu inceleme yapılırken, JPART için oluşturulan veri tabanının sayısal analiz kullanımına ilişkin sütunu ile veri toplama tekniklerinin işlendiği sütun birlikte ele alınmıştır.

Excel programında “çokeğersay” formülü kullanılarak sayısal analiz kullanılan ve kullanılmayan makaleler için her bir tekniğin kullanım sayısı ayrı ayrı hesaplanmıştır. Hesaplama sonucunda veri toplama tekniklerine ilişkin elde edilen veriler sayısal veri kullanılan ve kullanılmayan makaleler

kategorisinin altına ayrı ayrı işlenmiştir. Yukarıdaki grafikten de anlaşılacağı üzere, sayısal analiz yapılan makalelerde anket ve

örgütsel veri en çok başvurulan teknik olurken; sayısal analiz yapılmayan makalelerde ilk iki sırayı literatür taraması ve mülakat tekniği almıştır. Sayısal analiz ve bunun gerektirdiği verilerin toplanmasını sağlayacak teknik tercihlerindeki oranın yüksekliği açıktır. Bu durum, kamu yönetimi alanındaki çalışmaların, sorunların nedenlerini ortaya çıkaracak çalışmalardan çok sorunların etkilerini ölçmeye çalışan ve bu ölçülebilen etkiyi azaltmaya ya da arttırmaya yönelik önerilere odaklanmasının bir sonucu olarak yorumlanabilir.

JPART, bu çalışma kapsamında ele alınan yönetim odaklı 7 dergiden biridir. İsminde “public administration” olmasına karşılık 2010-219 yılları arasında yayımlanmış 373 makalenin sadece 5’inin başlığında “public administration” kavramı geçmektedir. Buna ek olarak 1 makale başlığında “state administration” ve 1 makalede de “administrative state” ifadesi yer almaktadır. Makale başlıklarında “the state” kelimesi aratıldığında ise toplamda 22 makale karşımıza çıkmaktadır. Bunlarda devlet ve vatandaş ilişkisine, devlet ve sektörler ilişkisine, devlet maliyesine ve performansa ilişkin konuların ele alındığı görülmektedir. İngilizce alanyazında “government” devlet anlamında kullanılan bir diğer kavramdır.

Makale başlıklarına bakıldığında 30 makalede “government” kelimesinin geçtiği

328

45

JPART: 2010-2019 Sayısal Veri Kullanımı


0

100

200

anket örgütselveri

mülakat literatürtarama

belgeselkaynak

incelemesi

gözlem deney

JPART: 2010-2019 Veri Toplama Teknikleri Kullanımı



19

görülmektedir. 23 Makalelerde devletin veya İngilizce alanyazında tercih edilen kullanımıyla hükümetin farklı alanlarla ilişkisi ele alınmaktadır. Konular çeşitlilik göstermekle birlikte iki konunun daha sık işlendiği tespit edilmiştir. 30 makalenin 6’sında kâr amacı gütmeyen kuruluşlar ile devlet ilişkisi ele alınırken, 4 makalede dijitalleşme ve e-devlet konusu işlenmiştir. Doğrudan devletle ilişkilendirilebilecek “the state”, “government” ve “public administration” kavramlarının makale başlıklarında yer alma oranı %15,8 olarak tespit edilmiştir. Bu oranın düşüklüğü, JPART’ın çalışmalarında devleti odak noktasına almadığı yorumunu güçlendirmektedir.

Ayrıca JPART, isminde “research theory” ifadesine yer veren bir dergidir. 2010-2019 yılları arasında yayımlanan makalelerin başlıklarında “research” ve “theory” kelimeleri aratıldığında yukarıdakine benzer bir sonuç karşımıza çıkmaktadır. Makalelerin 3’ünde “research” ve 7’sinde “theory” kelimeleri geçmektedir. Başlığında “theory” kelimesi geçen 4 makale doğrudan işletmecilik ile ilgilidir. Söz konusu makalelerin liderlik ve performans gibi örgüt düzeyinde kalan konularla ilgili olduğu görülmektedir. “Theory” başlığı taşıyan makalelerde amaç, devleti ve kamuyu merkeze alan bütüncül bir kamu yönetimi kuramı geliştirmekten ziyade, kamu yönetimi içinde belirli sorun alanlarına ilişkin açıklamalar geliştirmektir.

3. Public Administration Review (PAR) PAR: 2010-2019 döneminde çıkan 60 sayısında toplam 580 araştırma makalesi

yayımlanmıştır. Taranan makalelerin verilerinin işlenmesi için toplam 3 temel değişken belirlenmiştir. Bu değişkenler sırasıyla konu, yöntem ve teknik kategorileridir.

Konu kategorisi oluşturmak için anahtar kelimeler, makale başlıkları ve özetler olmak üzere 3 temel analiz birimi belirlenmiştir. PAR makalelerinde anahtar kelimeler verilmemiştir. Karşılaşılan bu kısıtlılık nedeniyle, analiz birimi olarak makale başlıkları ve özetler taranmış ve anahtar kelime işlevi görecek terimler belirlenmiş, bunlar birbirleri ile anlam yakınlıklarına göre kümelenerek konu kategorileri oluşturulmuştur. Bu usul, makalelerin nitel olarak değerlendirme usulüne başvurularak ve PAR için önceki on yıllık periyodu inceleme konusu yapmış olan 2011 tarihli bir analizin bulgularıyla karşılaştırmaya gidilerek güçlendirilmiştir.24 23 “Local government” ifadeleri bu sayıma dâhil edilmemiştir. 24 RAADSCHELDERS, J. C.N ve Lee, K.H. (2011), “Trends in the Study of Public Administration: Empirical and Qualitative Observations from Public Administration Review, 2000-2009” Public Administration Review Vol:

51 4840

35 34

19 16 16 15 12 12 11 11 10 9 9 9 9 7 6

0

10

20

30

40

50

60

Perform

ans (

Perform

ance)

Yönetişim

(Gov

ernan

ce)

Siyasa

(Policy

)

Kamu Y

öneti

mi (Pub

lic…

Kamu H

izmeti

Moti

vasyo

nu (P

ublic

…

Yerel Y

öneti

m (Loc

al Gov

ernmen

t)

Liderlik

(Lead

ership

)

Kar Amacı

Gütm

eyen

Örgü

tler (N

on-…

Yurttaş

lık (C

itizen

ship)

Kamu D

eğeri

(Pub

lic V

alue)

Şeffa

flık (T

ranspa

rency

)

İş Süre

ci (W

ork Proc

ess)

Bütçe (

Budge

t)

Bürokra

si (B

ureau

cracy

)

Ağ Y

öneti

mi (Netw

ork G

overn

ment)

Sözleş

me (Con

tracti

ng)

Ortak-Ü

retim

(Cop

roduc

tion)

Bilgi T

ekno

lojile

ri (Inf

ormati

on an

d…

Hesap V

erileb

ilirlik

(Acco

untab

ility)

Etik (E

thics)

PAR: 2010-2019 Konu Dağılımı


20

PAR: 2010-2019 makalelerinde en çok çalışılan ilk üç konu Performans (performance), Yönetişim (governance) ve Kamu Politikası/Siyasa (policy) konularıdır. Raadschelders ve Lee (2011), önceki on yılın konularını Örgüt (organization), İşletme (management) ve Personel Yönetimi (personnel management) olarak belirlemişler, bunları Kamu Politikası/Siyasa (policy) konularının izlediğini saptamışlardır (2011: 26-28).

Son on yılda performans konu kategorisi özellikle kamu sektöründe performans, örgütsel performans, örgütsel kapasite, örgütsel verimi artırmak, bireylerin performansını artırmak, işgücü verimliliği ve iş motivasyonu, performansa göre ücretlendirme terimleri çerçevesinde ele alınmıştır. Yönetişim ortaklaşa yönetim, kamu-özel ortaklığı, kâr amacı gütmeyen gönüllü kuruluşları inceleyen çalışmalar ve şeffaflık terimleri ile birlikte değerlendirilmiştir. Şeffaflık ile yönetişim arasında kurulan bağıntının, pozitif korelasyona sahip olarak sunulduğu görülmüştür. Kamu politikası/siyasa (policy) ise PAR makalelerinde eğitim, cinsiyet, göç, sağlık, ırkçılık gibi spesifik temalar üzerinden çalışılmıştır.

PAR: 2010-2019 döneminde, idari tarih ve idare hukuku ile ilgili konu kategorisine ait makalelere rastlamamış olmak, bizim için ilgi çekici bir durumdur. Dergi’nin son on yılında idare tarihi konulu hiç makale yoktur; idare hukuku bakışını temel almış makaleye rastlanmamıştır. Bu özellik, bir önceki on yıl için de büyük ölçüde geçerlidir; anılan yazarlar inceledikleri 10 yılda idare tarihi konulu yalnızca 4 makale, idare hukuku ile ilişkilendirilebilecek 14 makale saptadıklarını yazmaktadırlar.

PAR: 2010-2019 dönemi makalelerinde, kamu yönetimi alanını kuramsal bakımdan inceleyen çalışmaların durumu da ilginçtir. Özellikle derginin 2010 yılında yayımlanan bir sayısında (Vol: 70, Issue: 4) kamu yönetimi alanını kuramsal olarak inceleyen makalelere rastlanmakta, sonraki yıllarda kurama yönelik çalışmalar görülmez hale gelmektedir. Daha önceki on yılı inceleyen yazarların o döneme ilişkin PAR yazarlarının “nicel araştırma ve ampirik çalışmayı daha çok tercih ettikleri” saptaması, bu özelliğin önceki yıllarda da geçerli olduğunu göstermektedir. 2010-2019 yılları taranan araştırma makaleleri çerçevesinde kamu yönetimi alanında kuramsal çalışmaların düşüşüyle birlikte uygulamaya ve güncel problemlerin çözümüne yönelik çalışmaların arttığı görülmektedir. Uygulamaya yönelik olarak yapılan çalışmaların artması bir önceki on yıl süresi (2000-2009) ile nitelik itibariyle benzerlik taşımakla birlikte yoğunluğunun bir önceki on yıla göre daha da arttığı gözlemlenmektedir. Uygulamaya yönelik çalışmaların artması iki gösterge üzerinden gözlemlenebilir: Birincisi ölçüm yapmaya dayalı yöntemlerin oransal büyüklüğü, ikincisi ise PAR dergisinde 2010-2019 yılları arasında en çok çalışılan üç konu alanı performans, yönetişim ve siyasa (policy) göstergeleridir.

Dergi’de makalelerin yoğunlaştıkları konular topluca şöyle gösterilebilir: ü Performans (performance), Yönetişim (governance), Siyasa (policy) ü Kamu Yönetimi (public administration), Kamu Hizmeti Motivasyonu (public service

motivation), Yerel Yönetim (local government) ü Liderlik (leadership), Kâr Amacı Gütmeyen Kuruluşlar (non-profit organizations),

Yurttaşlık (citizenship) ü Kamu Değeri (public value), İş Süreci (work process), Şeffaflık (transparency) ü Bütçe (budget), Bürokrasi (bureaucracy), Ağ Yönetimi (network government) ü Sözleşme (contracting), Ortak-Üretim (coproduction), Bilgi Teknolojileri (information

technologies / information and communication technologies) ü Hesap Verilebilirlik (accountability), Etik (ethics)

71, Issue: 1, Jan-Feb., p. 19-33. Jos C.N. Raadschelders ve Kwang-Hoon Lee çalışması, makalelere (601) ek olarak, kitap incelemesi (224), cevaplar (79) bölümlerini de kapsamış, on yıllık sürede toplam 904 yazı birimi üzerinde yapılmıştır.


21

Bu bölümün başında, Amerikan kamu yönetiminde ‘kurucu babalar’ının POSDCORB formülüne artık pek de ilgi gösterilmediği, incelenen 11 dergi genelinde nicel göstergelerle ortaya koyuldu. PAR: 2010-2019 döneminde yönetme olgusuna ilişkin incelemeler de, bu süreçler çatısını kılavuz olarak görmekten vazgeçmişlerdir.

Raadschelders ve Lee (2011), Dergi’nin önceki on yılında, POSDCORB olarak kısaltılan yönetim süreçlerinin daha farklı isimler aldıklarını saptamışlardır. Planlama (planning) yerine Siyasa Planlaması (policy planning); Personel (staffing) yerine İnsan Kaynakları Yönetimi (human resource management); Yönetme (directing) yerine Ortaklaşa (İşbirlikçi) İşletim (collaborative management) ve Raporlama (reporting) yerini E-Devlet – “E” Tipi Yönetim (e-government) ifadelerine bırakmıştır. Bizim incelediğimiz son on yılda geleneksel planlama sürecinin bütün bütün terk edildiğini, personel alma sürecinin personel ve örgüt performansı alanına kaydığını, yönlendirme sürecinin kamu dünyası dışına taşıran yönetişim eksenine terk edildiğini, raporlama – denetlemenin kendi başına bir süreç olarak görülmez hale geldiğini ortaya koymaktadır.

PAR makaleleri giriş bölümü ve makalelerin amacı belirtildikten sonra yönteme ilişkin bir başlık içermektedir. Yöntem başlığı altında verilen bilgilerde makalenin nicel, nitel veya karma yöntem kullanıldığı belirtilmektedir. Böylece araştırma sonucunda nicel, nitel ve karma yönteme ilişkin bilgilerin doğrudan makale yazarlarının ifadelerinden derlenmesi mümkün olmuştur. Bu nedenle bu dergi için “nicel, nitel ve karma yöntem” sınıflandırması dışında (sayısal analiz

kullanılan/kullanılmayan gibi) yeni bir kategori oluşturma ihtiyacı duyulmamıştır. PAR 2010-2019 makalelerinde nicel yöntemin kullanılma oranı %62, nitel yöntemin kullanılma oranı %32 ve bunların birlikte kullanılması anlamında karma yöntemin oranı %6’dır.

Teknikler açısından, veri toplama teknikleri dikkate alınmıştır. Bu çerçevede toplam 9 veri toplama tekniği işlenmiştir. PAR 2010-2019 makalelerinde en çok kullanılan veri toplama tekniği, “örgütsel veri”dir. “Literatür taraması”, örgütsel veri gibi önemli bir veri toplama kaynağı olarak yaygın kullanıma sahiptir. Taranan diğer dergilerle karşılaştırıldığında, PAR “anket” ve “örnek olay” tekniklerinin de yoğun kullanılan bir dergi olmasıyla dikkat çekmektedir.

173

170

153

130

43 41 37

15 14

Ö r gü t s

e l Ve r i

L i t er a

t ür T

a r am

a s ı

A n k e t

Ö r ne k O

l ay

Gö z l em

Be l ge s e l K

a y n a k

D e n e y

A r şi v

Mü l a

k a t

PAR:2010-2019 Veri Toplama Teknikler i Kul lanımı

360185

35

PAR: 2010-2019 Yöntem

nicel nitel karma


22

Veri toplama teknikleri içinde birincil veri

(doğrudan makale yazarları tarafından oluşturulan veriler), ikincil veri kullanımının gerisindedir. İkinci veri kullanımı makalelerin %60’ında, birinci veri kullanımıysa %40’ında kendini göstermektedir.

PAR: 2010-2019 döneminde yayımlanan makaleler genel olarak değerlendirildiğinde,

yazılarda kamu yönetimi alanının ontoloji, epistemoloji ve metodoloji bağlamını seçmenin mümkün olmadığı söylenebilir. Kabul edilmiş çalışma çerçevesinde devlet, kamu yönetimi, örgütler fenomenleri kendi başlarına, ayrı, bütüncül birer inceleme nesnesi olarak görülmemektedir. Makaleler bu fenomenler üzerinde değil, bunlarla ilgili parçalanmış çeşitli uygulama ve işleyişler üzerinde durmaktadır. İlgi kuramsal değil, pratik amaçlıdır.

4. International Public Management Journal (IPMJ) IPMJ, büyük ölçekli örgütler ve kamu örgütlerinin yönetimi üzerine ampirik ve teorik

çalışmaları yayımlayan bir dergidir. Araştırma alanları kamu işletmeciliği ve devlet reformu (public management and government reform), karşılaştırmalı kamu yönetimi (comparative public administration), örgüt teorisi ve örgütsel davranış (organizational theory and organizational behavior) olarak ilan edilmektedir.25

IPMJ: 2010-2019 yılları arasında Cilt 13 – 22 arasında 41 sayı içerisinde 203 makale yayımlanmıştır. Dergi, makalelerinde anahtar kelime uygulamasına sahip değildir. Bu nedenle analiz birimi olarak makale başlıkları kullanılmıştır. Oluşturulan terimler veritabanında ilgilerine göre kümelendirilerek, Dergi’deki yazıların çalışma konuları deseni belirlenmiştir.

Tarama sırasında yıl bazında gözlemlenen duruma göre, en çok kullanılan kavram olan performans (performance), en az yer aldığı 2012 yılında iki kez olmak üzere derginin her yılında 39 ayrı makalede inceleme konusu olmuştur. Toplamda 34 kez kullanılan örgütlenme - örgüt (organization-s) kavramı için de her yılda bulunma durumu geçerli olmuştur. Devlet, the state olarak 2018 ve 2019 yıllarında birer kez olmak üzere yalnızca iki kez görülürken, government olarak 29 kez yinelenerek on yılın en sık kullanılan üçüncü kavramı olmuştur.

Kamu hizmeti (public service) kavramı, 26 kez kullanılmış olmakla birlikte bunun 23’ü kamu hizmeti motivasyonu (public service motivation) kavramının içinde yer alma şeklindedir. On yıl içerisinde en sık kullanılan

25 https://www.tandfonline.com/action/journalInformation?show=aimsScope&journalCode=upmj20 (Erişim Tarihi: 02.02.2020)

0

10

20

30

40

Perform

ans (

Perform

ance)

Örgütle

nme (

Organiz

ation

)

Devlet

(Gov

ernmen

t)

Kamu H

izmeti

(Pub

lic Serv

ice)

Kamu H

izmeti

Moti

vasyo

nu…

Ağ (N

etwork

)

Liderlik

(Lead

ership

)

İş Birliği

(Coll

abora

tion)

Doyum

(Sati

sfacti

on)

Davran

ış (B

ehav

ior)

3934

29 2623

1210 10 9 9

IPMJ: 2010-2019 Konu Dağılımı

204302

PAR: 2010-2019 Birincil ve İkincil Veri Kullanımı



23

son beş kavram şunlardır: örgütler arası ilişki ve davranış odaklı kavramlar olan ağ (network), liderlik (leadership),iş birliği (collaboration), doyum (satisfaction) ve davranış (behaviour).

IPMJ: 2010-2019 yılları arasında yayımlanan yazılar, dergiye, kamu yönetimi ve işletme yönetimini içiçe ele alarak bunları örgüt zemininde birleştiren bir bakış açısının hâkim olduğunu göstermektedir. Örgütlerarası ilişki ve iş birliğini niteleyen kavramlar da bu bakış açısının bir yansımasını ifade etmektedir. Bununla birlikte kamuda işletmeci ilkeleri yerleştirmeye dönük performans gibi kavramların alternatifi olarak kamu hizmeti motivasyonu gibi yeni kavramların yaygınlaşmaya başladığı görülmektedir.

Makalelerde yöntem ve teknik bilgisi ayrıca belirtilmediği için makalelerin gözden geçirilmesi yoluyla ulaşılan sonuç, yazıların %92 oranında sayısal veriye dayalı incelemeler olarak gerçekleştirildiği, sayısal veri kullanılmayanların yüzde 8 gibi çok dar bir oranda kaldığı olmuştur.

Sayısal veri kullanan makalelerden 75’i birincil veri kaynağı (anket, mülakat, örnekolay, gözlem, deney) kullanırken, ikincil veriyi (literatür taraması, örgütsel veri ve belgesel kaynak inceleme) kullanan

60 çalışma vardır. 52 çalışmada ise birincil ve ikincil veri kaynakları birlikte kullanılmıştır. Veri toplama teknikleri, makalelerde yazarlar tarafından belirtilmiştir.

IPMJ: 2010-2019 yılları arasındaki sayıları, veri toplama tekniklerine göre sayısal olan - olmayan ayrımı yapılmadan incelendiğinde en yaygın kullanılan tekniğin anket olduğu görülmektedir.

203 çalışmadan 69’u birden fazla tekniği bir arada kullanmıştır. İkincil veri toplama teknikleri açısından en yaygın olanı ise kurumlardan elde edilen verilerin kullanılmasını ifade

eden örgütsel veridir. Türkçe alanyazında oldukça sınırlı sayıda kullanılan teknikler gözlem ve deney, bu dergide toplam %9’luk oranda tercih edilmiştir.

IPMJ, kendisini örgüt odaklı incelemeler yapmakla tanımlayan bir dergi olarak 2010-2019 yılları arasında üç temel konuyu öne çıkarmıştır: Örgütler (kamu ve özel), örgütsel davranış (liderlik, doyum ve motivasyon) ve örgütler arası ilişki (ağ tipi ve iş birliği). Kamu ve özel ayrımı gütmeyen bakış açısı, çalışmaları örgüt temelinde sorun çözmeyi amaçlayan bir tutuma yöneltmiştir. Bu sebeple çözümler, her iki alanda uygulanabilecek, motivasyon ve verimliliği artırmaya dönük olarak yönetici/liderlerin bunu sağlamadaki rolünü araştırmayı amaç edinmiştir.

5. American Review of Public Administration (ARPA)

ARPA: 2010-2019 döneminde 40 – 49 ciltleri arasında 66 sayıda toplam 412 makale yayımlanmıştır. ARPA, konuları itibariyle yüzde 41 oranında örgüt (organization), yüzde 41 oranında management olarak yönetim, yüzde 18 oranında administration ve government olarak yönetim konularında yoğunlaşmış bir dergidir.

020406080

100

Anket

Örgütse

l Veri

Mülaka

t

Literat

ür Tara

ma

Örneko

lay

Gözlem

Belgese

l Kay

nak

Deney

IPMJ: 2010-2019 Veri Toplama Teknikleri Kullanımı

187

16

IPMJ: 2010-2019 Sayısal Veri Kullanımı



24

Makalelerde işlenen konuları saptamak ve konu dağılımına ulaşabilmek için analiz birimi olarak, Dergi’nin formatı gereğince yazılarda bulunan anahtar kelimeler kullanılmıştır. Anahtar kelimeler genel ve geniş kavramlardan değil, oldukça özel ve dar anlamlara bürünmüş uzmanlık terimlerinden oluşmaktadır. Anahtar kelimelerdeki çeşitlilik nedeniyle, bunların kullanım sıklığı yıl bazında değerlendirildiğinde, oldukça düşük değerlere ulaşılmaktadır. On yıllık periyod için toplu değerlendirilmeleri de durumu

fazla değiştirmemektedir. Ama aynı özellik, yani anahtar kelimelerin yüksek çeşitliliği, ait oldukları konu kategorisine yerleştirildiklerinde, doğru konu kümelendirmeleri yapmamızı da çok kolaylaştırmaktadır.

Terim özelliği sergileyen anahtar kelimeler, genel olarak, tek sözcükten (örn. public) değil, birden fazla sözcükten (public opinion, public relations) oluşmaktadır. Terimlerin üretildiği “kök” ya da “niteleyici” sözcükleri gözden geçirdiğimizde, tekrar sıklığında anlamlı bir yoğunlaşmaya erişilmektedir. Başkalarıyla bir araya gelerek bir anahtar oluşturan ve sık tekrar edilen “kök” ya da “niteleyici” roldeki sözcükler yandaki kutuda gösterilmiştir.

Bunlar kamu yönetimi alanına ilişkin temel sözcükler olmakla birlikte tek başlarına sayılıp dergide kullanım sıklığı bulunduğunda, anlamlı bir sonuç vermemiştir. Bir sözcük grubu oluşturdukları anda ise yeni bir kavramsal kimliğe kavuşmaktadırlar.

Elde edilen en genel sonuç, ARPA’da yer alan makalelerin analiz biriminin örgüt (organizations) olduğu, örgütlerin işletmecilik (management) bakış açısıyla ele alındığıdır.

Örgüt konusu “örgütsel değişim”, “örgütsel bağlılık”, “örgütsel yenilik”, “örgütsel bütünleşme” gibi boyutlarla incelenmiştir. Alanın terimleri diyebileceğimiz bu özel ve dar anlamlı anahtar kelimeler sıklıkları değil, kullanılış tarzları bakımından değerlendirmeye alındığında, farklı bilim alanlarının konusu olan çeşitli durum, kavram

veya olguları örgüt biliminin sınırları içine çekerek yeni bir terimsel düzlem üretme çabasına işaret etmektedir. Nitekim, örgüt üzerine 29 ayrı anahtar sözcüğün büyük bölümünün yalnızca bir kez kullanıldığı görülmektedir. Örneğin “örgütsel felaket”, “örgütsel dikkat”, “örgütsel bütünleşme” ve “örgütsel yer değiştirme” gibi pek çok farklı duruma ilişkin tamlamalar anahtar kelime olarak kullanılmıştır. Aşağıdaki grafikte yalnızca birden fazla kez kullanılan örgüte ilişkin anahtar kelimeler yer almaktadır.

Management olarak yönetim =İşletim

Yerel

Örgüt/örgütsel Mali

Yönetim/yönetimsel Performans

Strateji/Stratejik Ağ

05

101520253035

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ARPA: 2010-2019 Yıllara Göre Konu Dağılımı

örgüt(sel) strateji/stratejik yerel

performans işletme ağ

mali yönetim/yönetsel

43

9796

ARPA: 2010-2019 Konu Dağılımı

yönetim örgüt işletme


25

Örgüt konusunda, örgüt biliminin disipliner boyutları ve çeşitli örgüt tiplerinden daha çok personel odaklı çalışmalar ön plana çıkmaktadır. Yandaki grafikte yer alan 10 konudan 6’sı örgütsel performans, örgütsel bağlılık, örgütsel davranış, örgütsel adalet, örgütsel öğrenme ve örgütsel sosyallaşme terimleri çerçevesinde personele dönük konulardır. Personelin örgütteki yerine ilişkin olan bu 6 konu toplamda 34 kere çalışılırken, diğer konular 18 defa çalışılmıştır.

Örgüt konuları kadar yoğun sayıda makalede ele alınan diğer bir alan,

management olarak yönetim alanıdır. Tıpkı örgüt konularında olduğu burada da çeşitli terimler türetildiği, bunların tek kullanımlık oldukları görülmüştür. Bu şekilde “çeşitlilik yönetimi (management)”, “değer yönetimi (value management)” ve “ yeniden-yaratım yönetimi” gibi 21 adet tek kullanımlık anahtar kelime vardır. Birden fazla yinelenen anahtar kelimeler temelinde bir kümelendirmeye gidildiğinde, yönetimi ‘administration’ olarak değil ‘management’ olarak kavrayan yaklaşımın, Yeni Kamu İşletimi biçimini alan paradigma ve bu paradigmadan türeyen performans, strateji, ağ (network) gibi kavramlarla bütünleştiği görülmektedir.

Kamu yönetimi alanı içinde bizim açımızdan ‘management’ terimiyle algılanması pek kolay olmayan acil durum yönetimi, 7 farklı makalede ‘emergency management’ etiketiyle çalışılmıştır. Kamu güvenliğinin sağlanmasında acil durum ağlarının tasarlanması (c.43-s.4), sınanması (c.46-s.4, c.49-s.7), acil durum konusunda toplumla resmi kurumlar arasında işbirliği yapılması (c.45-s.4) ya da

bölgeler arası işbirliğinin sağlanması (c.43-s.4), acil durum yöneticilerinin karar farklılıklarının araştırılması (c.49-s.3) ile 11 Eylül sonrası iş tatminin artırılması temalarında, nicel araştırmalara dayandıkları görülmektedir.

Alanda görece az bilinen küçülme yönetimi (cutbuck management), 2017 ve sonrasında 4 çalışmaya konu olmuştur. Bu makaleler, eğitimde (c.49- s.6) ve emeklilik sisteminde (c.48-s.3) kesinti yönetimi, zor zamanlarda değişim yönetimi (change management) ile bağlantılı şekilde ele alınan çalışanlardan kesinti yapılması (c.47-s.2), ve genel olarak Avrupa’daki mali kriz ve harcama kesintileri (c.47-s.3) ile ilgilidir. Makalelerde 3 kez görülen “değişim yönetimi” kavramı, yönetimde değişimi, ‘red tape’ olarak ifade edilen kırtasiyeciliğin (c.46-6, c.44-6) ve mali krizlerin (c.47-s.3) önlenmesi amaçlarına dönük olarak anlamlandırmıştır.

Yukarıda örneklerde görüldüğü üzere hem örgüt hem de ‘management olarak yönetim’ başlıklarında makaleler (çoğunlukla mikro ölçekte) pratik amaçlı incelemelerden oluşmaktadır.

15

7 6 6 5 4 3 2 2 2

02468

10121416

örgüts

el pe

rform

ans

örgüts

el bağlı

lık

örgüts

el teo

ri

örgüts

el da

vranış

örgüts

el değiş

iklik

kamu ö

rgütü

kar am

acı gü

tmey

en örg

üt

örgüts

el ad

alet

örgüts

el öğ

renme

örgüts

el sos

yalleş

me

ARPA: 2010-2019 Örgüt Konuları

1210

8 87

4 43 3 3

2 2

02468

101214

Kamu İşle

tmeci

liği

perfo

rman

s yön

etimi

insan

kayn

aklar

ı yön

etimi

mali yö

netim

acil d

urum yö

netim

i

Yeni K

amu İşle

tmeci

liği

küçü

lme (

cutba

ck) y

öneti

mi

strate

jik yö

netim

ağ yö

netim

i

değiş

im yö

netim

i

kar a

macı gü

tmey

en m

ali yö

netim

kriz y

öneti

mi

ARPA: 2010-2019 İşletme Konuları


26

Dergi’de ‘administration ve government olarak yönetim’ konusu, türetilmiş sözcüklerden ziyade çeşitli boyutlarla farklı sözcüklerle görünür olabilmektedir. Aşağıdaki tabloda yönetime ilişkin bir sınıflandırma geliştirilerek, anahtar kelimeler bu sınıflandırma altında incelenmiştir.

Tablo 5. ARPA: 2010-2019 Yönetime İlişkin Kavram-Ölçek-Sektör Sınıflandırması ve Anahtar Kelimeleri

Yönetime ilişkin

kavram olarak geliştirilmiş ve özgün bir tanımlama içeren anahtar kelimeler kavram başlığı altında toplanmıştır. Ölçek başlığı ise yönetimin hangi mekânsal düzlemlerde daha çok çalışıldığını tespit etmek üzere oluşturulmuştur. En çok hangi politika alanlarının çalışıldığını belirlemek için ise sektör üst başlığı oluşturulmuştur. Her bir anahtar kelimenin kaç kere çalışıldığı sözcüklerin yanında belirtilmiştir. Kavramlar kullanım sıklığına göre sıralıdır. Yönetime ilişkin üzerinde

en çok çalışılan konu “ağ yönetimi” olmuş, mekânsal bakımdan çalışılan alan olarak ise “yerel yönetim” ön plana çıkmıştır. Eğitim en çok çalışılan hizmet alanı olurken, teknolojiyle bağlantılı görece yeni üç sektör de en çok çalışan alanlar arasında yer almıştır: E-devlet, sosyal ağ, sosyal medya.

ARPA genellikle Amerikan yönetim gerçekliği üzerine çalışmalar yapan bir dergi olmakla birlikte, diğer ülkelere ilişkin çalışmalara da yer vermektedir. 2010-2019 yılları arasında en çok çalışılan ülkeler sırasıyla Çin, Hollanda ve Güney Kore olmuştur. Bu çalışmalara ilişkin bilgi, bölümün sonunda yer alan tablo ek -3’den izlenebilir.

Dergiye yollanan makale formatlarında yöntem başlığının olması bir zorunluluk değildir. Ancak derginin makalelerde yöntemlerin ve (varsa) kullanılan veriye ilişkin detaylı bilginin verilmesi konusunda yayın ilkesi bulunmaktadır. Bazı yazarlar veri, metodoloji veya yöntem başlıkları açarak makalenin ilk başlıklarında okuyucuyu bilgilendirme yolunu seçmişlerdir. Bunun olanaklı olmadığı makaleler için ise, anahtar kelimelerde geçen örgütsel veri, istatistiki veri, ampirik çalışma, anket, alan araştırması gibi ifadelerden, sayısal veri kullanılan makalelerin tümü grafik, şekil veya formül kullanımlarından yararlanılarak sonuca varılabilmiştir.

KAVRAM ÖLÇEK SEKTÖR ağ (yönetimi) 54 yönetişim 42 kamu yönetimi 35 katılım 23 kamu hizmeti motivasyonu 18 performans 15; performans yönetimi 10 hesapverebilirlik 14 işbirliği 22; kamu-özel ayrımı/ortaklığı 8; ortak (collaborative) yönetişim 14 (kamuda) iş tatmini 12 işten ayrılma (turnover) 12 performans ölçümü 12; güven 12; yenilik 11 liderlik 11; dönüşümcü liderlik 4 saydamlık 11 temsili bürokrasi 10 kamu değeri 9 strateji 9; strateji planlama 7 yozlaşma 8 kırtasiyecilik (red tape) 7 profesyonellik 7 kamu hizmeti 7 açık yönetim (government) 6 sahadaki (street-level) bürokrasi 5

Yerel 43 Devlet 20 Ulusal 13 Kent(Sel) 12 İlçe 12 Federal 10 Şehir 8 Beledî 7 Ajans 7

Eğitim 14 Çevre 10 E-devlet 9 Sosyal Ağ 8 Acil Dur.Yön.8 Afet 7 Okul 6 Sosyal Medya 6


27

ARPA: 2010-2019’da yer alan toplam 412 makalede sayısal verilerle çalışmak, ağırlıklı özelliktir. Makalelerin yalnızca %15,5’inde sayısal yöntem kullanılmamıştır. Bunlar kuramsal ve kavramsal tartışmalar yapan yazılardır. Makalelerin büyük çoğunluğu (%84,5) sayısal analize dayalıdır.

Dergi’nin Amerikan kamu yönetiminin pratik sorunlarını önceleyen amacına uygun olarak makaleler yoğunlukla belirli bir alana, konuya, ölçeğe veya mekâna ilişkin bir uygulamayı olduğu

haliyle tespit etme veya onu iyileştirme önerisi sunmaktadır. Bu çalışma biçimine uygun olarak çeşitli modelleme teknikleri kullanımı yaygındır. Amerikan kamu yönetimi uygulamaları, makale yazarları tarafından ampirik model, ekonometrik model, dinamik panel regresyon modeli, bilgisayar tabanlı veri modeli, çok değişkenli model gibi isimlerle anılan tekniklerle irdelenmektedir.

“Örgütsel veri”, diğerlerine göre açık farkla en önemli veri kaynağını oluşturmaktadır. Kamu örgütlerinin veya diğer kuruluşların yayımladığı belgeleri, finans raporlarını ve istatistiklerini kullanan makalelerin sayısı 189’dur. Bu örgütsel veri kaynakları ile, tartışmaya açılan konuya ilişkin tespitler ve çözüm önerileri geliştirilmektedir.

Belirli bir “örnek olay” üzerinden üretilen 95 makalede, örnek olay üzerinden belirli bir

teorik tartışma yürütülmektedir. “Literatür taraması” tekniğinin kullanıldığı 87 makalede, genel olarak kavramsal ve kuramsal tartışmaların yürütüldüğü görülmektedir. Ancak yalnızca sayısal veri kullanmayan makalelerde değil, aynı zamanda sayısal veri kullanan makalelerde de literatür taramasına yer verilmiştir. 87 literatür taramasından 26’sı, sayısal veri kullanılan makalelerde yer almaktadır. Sayısal analizinde literatür taraması da yapan bu makalelerin bir kısmı yazarları tarafından “nicel” olarak tanımlanmıştır.

Anket, genellikle vatandaşların bir

kuruma güvenini, bir politikadan memnuniyetini ölçmek veya çalışanların ve diğer ilgililerin kurumlarıyla ilgili görüşlerini almak için kullanılmıştır.

Anketin kullanıldığı çalışmalara benzer çalışmalarda tercih edilen mülakat tekniğinin, 3 kez örnek olay ve 2 kez anket tekniği ile birlikte uygulandığı görülmüştür.

348

64

ARPA: 2010-2019 Sayısal Veri Kullanımı

sayısal veri kullanılansayısal veri kullanılmayan

189

95 8774

9 6 3 10

20406080

100120140160180200

örgütselveri

örönekolay

literatürtaraması

anket mülakat gözlem arşiv deney

ARPA: 2010-2019 Veri Toplama Teknikleri Kullanımı

61

4 10

20

40

60

80

literatür taraması örnek olat arşiv

ARPA: 2010-2019 Sayısal Veri Kullanılmayan Makalelerin

Teknikleri


28

Gözlem tekniği Hollanda’da medya güvenliğini ölçme (Cilt 44- Sayı 1, 2014), vatandaş destekli performans ölçümü gibi amaçlar taşıyan ampirik çalışmalarda ve Trump’ın gündelik politikalarıyla ilgili bir değerlendirme yazısında (Cilt 49- Sayı 8, 2019) kullanılmıştır.

Arşiv kaynağı bir bibliyometrik analizde, bir kurumsal analizde, bir kez de Miligram deneyleri ile ilgili bir araştırmada kullanılmıştır.

Deney tekniğine ise hükümetin güvenilirliği üzerindeki kaynak ve düzey etkilerinin incelenmesiyle ilgili bir çalışmada yer verilmiştir.

ARPA: 2010-2019, Dergi’nin adındaki kamu yönetimi konusunu bir ‘organization & management’ olarak gören, devlet olarak yönetim (administration) bakışını taşımayan, kuramsal değil pratik amaç güden, uygulamanın mikro sorun noktalarına yönelik ve sayısal veri kullanımına dayalı çalışan bir portreye sahiptir. Araştırma konularına genel yaklaşım eleştirel değildir. Güncel hakim kabuller temelinde bakış özelliği taşımaktadır.

6. Regulation & Governance (R&G)

R&G: 2010 - 2019 yılları arasında Cilt 4’den Cilt 13’e kadar 40 sayıda toplam 245 makale yayımlanmıştır. Diğer dergilerde olduğu gibi, çalışılan konuların belirlenmesi için analiz birimi olarak anahtar kelimeler bilgisi kullanılmıştır. Anahtar kelimeler yıllar itibariyle değerlendirilmiştir.

Dergi’nin adına uygun olarak, en çok kullanılan iki anahtar kelime regulation (düzenleme)

ve governance (yönetişim) olmuştur. İkisi arasında “düzenleme” kavramı belirgin bir ağırlığa sahiptir. Ancak bu sözcüklerin tek başına anahtar kelime olarak kullanımının ender olduğunu belirtmemiz gerekir. Grafikte “regulation” ve “governance” kavramlarının, diğer sözcüklerle bir sözcük grubu oluşturduğu anahtar kelime setlerinde tekrar sıklığı anlamlı yoğunlukta olmaktadır. “Düzenleme”, “yönetişim” kavramına göre daha çok terim üretme gücüne sahip olmuş görünmektedir.

Düzenleme ve yönetişim, 20. yüzyıl sonlarına doğru küreselleşme yıllarında yükselmiş kavramlardır; bir anlamda “siyaset” ve “yönetim” kavramlarını yerinden etmek üzere öne çıkmışlardır. İçerikleri bakımından ayrıntılı bir tanımlama işlemine tabi tutulmuş bu iki kavramı

05

101520253035404550

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

R&G: 2010-2019 Konu Dağılımı

governance regulation/regulatory

189

9174

269 6 1

020406080

100120140160180200

örgüts

el ve

ri

örnek

olay

anke

t

literat

ür tar

aması

mülaka

t

gözle

mde

ney

ARPA: 2010-2019 Sayısal Veri Kullanılan Makalelerin Teknikleri


29

Dergi adı olarak gördüğümüz R&G: 2010-2019 yazılarında, anahtar kelimelerin de diğer dergilere göre farklılık sergileyecekleri beklenebilir. Nitekim anahtar kelimeler incelemesi, “düzenleme” ve “yönetişim” sözcüklerinin türetilmiş kullanımlarının yoğun olduğunu ve diğer yönetim dergilerine göre ilgi alanının değiştiğini göstermektedir. Dergi, devletin ve kamu yönetiminin kendisiyle değil, ulusaşırı aktörler ve bunların iklim, gıda, fikri mülkiyet gibi öncelikli etkinlik alanları ile ilgilidir; bu aktör ve alanlarda iş görme usulü yönetsel (idari) değil, işletmecilik yaklaşımıyla irdelemektedir.

Düzenleme (regulation) tek başına anahtar kelime olarak 43 kez kullanılmışken, yönetişim (governance) 11 kez kullanılmıştır. Bu sözcüklerden türetilmiş anahtar kelimeler incelendiğinde de düzenleme ve düzenleyici (regulatory) ile oluşturulan anahtar kelimeler yönetişimden daha yoğundur. Derginin amacı her iki kavramı bir araya getirerek yeni bir kavramsal çerçeve inşa etmektir.

Yandaki grafikte yönetişimle ilgili en çok geçen anahtar kelimler yer almaktadır. Derginin temel kavramı düzenleyici yönetişim ile birlikte yönetişim anlayışının yoğunlaştığı ölçeğe ilişkin fikir veren küresel (global) ve ulusaşırı (transnational) yönetişim kavramlarının öne çıktığı görülmektedir.

Düzenlemeye ilişkin anahtar kelimeler ise çok daha fazla çeşitlilik göstermektedir. En çok kullanılan türeme, “esnek düzenleme”dir

(responsive regulation). Çoklu biçimde ilgili tüm paydaşları kapsayan, müzakereci ve esnek bir yasa yapımı/kural koyma anlayışına işaret eden bu kavram, düzenlemeyi yönetsel örgütlenme kademelerinden ve kurallı bürokratik katılıktan çıkararak yeni düzenleyici strateji olasılıkları geliştirmeyi hedeflemektedir.

Sektörel temelde bakıldığında maliye, çevre ve medya düzenlemeleri ön plandadır. Düzenleyici yönetişim ve esnek düzenleme yaklaşımlarının gerektirdiği şekilde uzlaşmayı ve esnekliği sağlamak için hangi örgütsel yapıların odak noktası haline geldiğine yanıt, düzenleyici aracılar, özel düzenleme (private regulation), bağımsız düzenleyici ajanslar (independent regulatory agencies) ve düzenleyici ajans (regulatory agency) anahtar kelimeleriyle karşılaşılmaktadır.

R&G: 2010-2019 dönemi makaleleri için, anahtar kelimelerden aktör ve ilişkisellik ile ilgili olanlar ve sık çalışılan politika alanları derlendiğinde, düzenleme ve yönetişimin aktörleri olarak ulusaşırı, özel, devlet dışı ve bağımsız örgütlenmeler ön plana çıkmaktadır. Politika ve sorun alanları ise bu alanlardaki mevcut düzenlemeler veya yapılması gereken düzenlemelere ilişkin çalışmaların yoğunluğunu göstermektedir.

02468

1012

esnek

düzen

leme

düzen

leyici

yöne

tişim

düzen

leyici

aracı

mali dü

zenlem

e

özel

düzen

leme

düzen

leyici

etki

anali

zi

bağım

sız dü

zenley

ici aj

ansla

r

düzen

leyici

değiş

im

çevres

el dü

zenlem

e

medya

düzen

lemesi

düzen

leyici

ajan

slar

düzen

leyici

siyase

t

düzen

leyici

uygu

nluk

risk o

daklı

düzen

leme

R&G: 2010-2019Düzenleme Konuları

95

3

R&G: 2010-2019 Yönetişim Konuları

düzenleyici yönetişim ulusaşırı yönetimküresel yönetişim


30

Tablo 6. R&G: 2010-2019 Kullanım Sıklığıyla Anahtar Kelimeler Aktör- İlişkisellik Politikalar ve Sorun Alanları Özel Düzenleme 7 Ulusaşırı Yönetişim 5 Devlet-Dışı Aktörler 5 Ulusaşırı Özel Düzenleme 5 Bağımsız Düzenleyici Ajanslar 5 Düzenleyici Ajanslar 4 Düzenleyici Siyaset 4 Düzenleyici Devlet 2

Çevre 15 Halk sağlığı güvenliği 6 Gıda güvenliği 6 Yolsuzluk 5 Karbon Piyasası 3 Ormanlar 3 Teknoloji 6 Enerji 2 Petrol 1

Sanayi 3 Fikri mülkiyet 3 İklim değişikliği 2 İtfaiye 1 Ürün güvenliği 1 Kamu güvenliği 1 Telekomünikasyon 2 Sağlık 2 Su 2

R&G, diğer dergilerin genel özelliği olan evsahibi ülkenin sorunlarıyla sınırlı değildir. Farklı ülkelerdeki örnekler üzerine incelemeler yoğundur. Sektörel çalışmalardan bir kısmı belirli ülkelere odaklı olarak gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede Çin en çok çalışılan (11 kez) ülke olmuştur. Çin ile ilgili çalışmaların 4’ü çevre, 3’ü ise yolsuzluk ve otoriterlik üzerinedir. Çin’i 5 çalışma ile Avrupa Birliği izlemektedir. Kriz yönetimi, çevre (orman) ve sağlık sektörleri birer kez, katılım ve demokrasi ise 2 kez çalışılmıştır. Çalışmalardan 2’si şehirlerle ilgilidir. Kamu – özel ortaklığı konusunda Barcelona, nükleer enerji konusunda ise Fukuşima çalışılmıştır.

Dergi’de Türk yazarlarca Türkiye ile ilgili kaleme alınmış iki yazı da vardır. 2012 yılında Işık Özel tarafından kaleme alınan makale, Türkiye’deki düzenleyici bağımsızlığın yükselişini ve düşüşünü konu almaktadır. Türk düzenleyici kurumlarının neden artan siyasi müdahaleye maruz kaldığı sorusunu tartışan makalede merkezileştirme, yürütme takdiri ve bürokrasinin ana kurumsal miras olarak siyasallaştırılması görüşleri işlenmektedir.26Aynı yıl yayımlanan ikinci makale, (c.6-s.2). Türkiye’de düzenleyici karar alma konusunda etnografik bir çalışmadır; 2002 yılında kurulan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (TAPDK), Uluslararası Para Fonu ve Dünya Bankası'na verdiği taahhütlerle ilgili metin çeviri süreci analiz edilmektedir. Yazar Ebru Kayaalp, TPADK’nın karar verme sürecinin içeriğe özgü olduğunu ve bu sürece dâhil olan aktörler arasındaki sürekli mücadeleler ve etkileşimler çerçevesinde yapılandırıldığı sonucuna varmıştır.27

Tablo 7. R&G: Makalelerde Yıl Bazında Konularına Göre Coğrafya Çalışmaları Yıl Bölge- Ülke-Şehir Konu 2010 Avrupa Katılım ve demokrasi 2010 Avrupa Birliği Katılım ve demokrasi 2010 Hindistan Yolsuzluk ve saydamlık 2010 Endonezya Çevre düzenlemeleri, piyasa şartları 2010 Tayland Enerji sektöründeki düzenlemeler 2011 Avusturalya Özel okullara yönelik düzenlemeler, yönetişim 2011 Brezilya Kamu Bakanlığı, iş ve çevresel şartlar, ‘street level’ bürokrasi 2011 Brezilya Bağımsız ajanslar, düzenleyici etki analizi 2011 Avrupa Birliği Sağlık politikaları, deneysel yönetişim 2011 İsrail Özel okullara yönelik düzenlemeler, yönetişim 2011 Latin Amerika Elektrik düzenlemeleri 2012 Barselona Kamu özel ortaklığı, yönetişim 2012 Brezilya Elektrik, telekomünikasyon düzenlemeleri 2012 Britanya Politik ekonomi, düzenleme, İngiliz ‘merger’ denetimi 2012 Merkez Doğu Avrupa Yolsuzluk 2012 Türkiye Düzenleyici karar alma 2012 Kolombiya Anayasal düzenleyici devlet, su düzenlemeleri 26 Işık Özel (2012), “The Politics of de-delegation: Regulatory (in)dependence in Turkey”, Regulation & Governance, 6(2), 119-129. 27 Ebru Kayaalp (2012), “Torn in translation: An ethnographic study of regulatory decision-making in Turkey”, Regulation & Governance, 6(2), s.225-241.


31

2012 Hindistan Telekom düzenlemesi 2012 İsviçre İsviçre banka düzenlemeleri 2012 Türkiye Düzenleyici ajans 2012 Filipinler Şehir suyu düzenlemeleri 2013 Çin Otoriteryanizm, düzenleyici zorlama 2013 Dominik Cumhuriyeti Işgücü standartları 2013 Latin Amerika Işgücü standartları 2013 Filipinler Yönetsel kapasite, zayıf devlet 2013 İsviçre Kamu politikası yapımı, düzenleyici etki değerlendirmesi 2014 Avrupa Birliği AB kriz yönetimi (magagement), AB ajansları, ağ yönetişimi 2014 Çin Şirket kombinasyonları 2014 Fukuşima Nükleer politika 2014 Güney Afrika Güvenlik, polis meşruluğu 2014 Avrupa Birliği Milletler arası yönetişim, orman sektörü 2015 UK Kırtasiyecilik 2015 Çin Yolsuzluk, 2015 Malezya İş standartları, bilgisayar endüstrisi 2016 Çin Otoriterlik, çevre düzenlemeleri 2016 Çin Medya ve protestolar 2016 Çin Kirlilik, çevre hukuku 2016 Çin Otoriter çevrecilik, çevre politikaları uygulamaları 2017 Çin Pestisit düzenlemesi 2017 İzlanda Finansal krizler, uluslararası finans ve krediler 2017 Çin Yolsuzluk ve bürokrasi 2017 UK Politika değerlendirmeleri, uygulamalar 2018 Güney Amerika Sürdürülebilirlik 2018 Norveç Petrol ve doğalgaz endüstrisi 2018 Çin Su yönetişimi, kırılgan otoriterlik 2018 Malezya Otokrasi ve İslamcı bankalar 2019 Çin Gıda güvenliği 2019 Meksika İşçi sendikaları, iş adaleti, uzmanlaşma 2019 Suudi Arabistan Denetleme ve yozlaşma RG: 2010-2019 sayılarından üçü özel sayı olarak hazırlanmıştır. Bu sayılar, derginin amacına uygun ana konuları içerdiğinden önemlidir.

Sayılardan ilki Eylül 2013’de kriz sonrası mali yapıyı düzenleme amacıyla çıkarılmıştır. Dört makalenin yer aldığı bu sayıda editör, düzenleyici başarısızlıkların (regulatory failures) finansal krizin başlamasında önemli bir etken olduğunu vurgulamakta, bu nedenle düzenleyici reformların kriz sonrası reform gündeminde hem iç hem de uluslararası düzeyde kilit politika haline geleceğini belirtmektedir. Makaleler mali denetim, finans endüstrisinin küresel düzenleyici süreçlere katılımı ve makroekonomik modellemeyi yöneten kurallar üzerinde durarak “kriz sonrası finansal düzenleme reformu süreci"ni araştırmaktadır.28 İkinci özel sayı Ocak 2014’de düzenleme ve yönetişimin iktisat sosyolojisi (economic

sociology) temalıdır. Küresel düzenleyici kurallar; kültür, siyaset ve politika (policy); şirketler, çalışanlar ve sınai politika; örgütler, risk ve güvenlik; iktisat sosyolojisinin karşılaştırmalı politik iktisatla tanışması.29 Sayıda, hem iktisat sosyolojisi ile ilgili teorik tartışmalar, hem de uluslararası çalışma standartları, sanayi politikası ve mali düzenlemenin reformu için uygulamaya dönük konular yer almaktadır.

Sonuncu özel sayı ise Mart 2015’te çıkmıştır. Çin’de Düzenleyici Çoğulculuk ve Çevre Yönetişimi başlıklı sayıda, üç makale Çin’deki yeni çevre aktörlerini ve çevre konularında bu düzenleyici çoğunluğu analiz ederken, bir makale Çinli hakimlerin çevresel idari kararlara karşı 28 Moschella, Manuela ve Eleni Tsingou (2013), “Regulating Finance After the Crisis: Unveiling the Different Dynamics of the Regulatory Process”, Regulation and Governance,7(4), s.407-416. 29https://onlinelibrary.wiley.com/page/journal/17485991/homepage/economic_sociology_in_regulation___governance.htm (Erişim Tarihi: 08.02.2020).


32

tutumunu analiz etmek üzere çevre hukuku bakımından Brezilya ile karşılaştırma yapmaktadır.30 Düzenleyici çoğulculuk ile kast edilen, son on yılda, Çin vatandaşları, hâkimler ve savcıların sınai kirliliğe karşı harekete geçmeye başlaması ve böylelikle başlangıçta yalnızca yönetim organları tarafından kapsanan düzenleyici ortamın çoğaltılmış olmasıdır. Parti-devlet yönetimi otoriter yapısıyla yeni aktörlere hem ihtiyaç duymakta hem de bundan çekinmektedir. Makaleler, Çin yönetiminin düzenleyici çoğulculuk ile ilişkisi üzerine tahminler geliştirmektedir.

R&G Dergisi, yazarlardan yöntem ve teknik bilgilerini ayrıca belirtmesini istememektedir. Bu nedenle, makalelerde kullanılan yöntem ve tekniklerin belirlenmesinde anahtar kelimelerden, yazarların iç başlıklarda genellikle veri, metodoloji veya yöntem başlıkları oluşturarak okuyucuyu yöntemleri hakkında bilgilendirmelerinden hareket edilmiştir. Sayısal veriye dayalı makalelerin tablo, grafik, şekil, formül kullanmaları da makalenin yöntemini tespitte yardımcı unsur olmuştur.

Dergideki makalelerin % 57’sinde sayısal veriler kullanılmıştır. Yazıların %43’ünde sayısal veri kullanılmamış, bunlarda kavram ve yaklaşımlara ilişkin tartışmalara yer verilmiştir. Örneğin 2013 yılında, esnek düzenleme (response regulation) kavramına ayrılan bir sayıda (c.7- s.1) esnek düzenleme kavramının ilk kez kullanan Ayres-Braithwaite'ın 1992 tarihli Esnek Düzenleme kitabından günümüze kavrama ilişkin gelişmeler ele alınmıştır. Bu çalışma sayısal analiz kullanılmayan

ve teknik olarak literatür taramasına dayanan kavramsal çalışmalardan biridir. Bir yaklaşım çerçevesi sunan ve bu çerçevenin kuramsallaşması ile ilgili çalışmalara örnek ise 2012’de E. Brake’e ait Historical perspective and better regulatory governance: An agenda for institutional reform başlıklı makaledir (c.8-s.2). Makale düzenleyici yönetişim yaklaşımı için ekonomi, sosyoloji, siyaset bilimi ve hukuk alanlarından beslenilmesine rağmen, tarih disiplininin göz ardı edildiğinden yakınmaktadır. Yazar, tarihsel perspektifin düzenleyici karar vermeye nasıl katkıda bulunabileceğini araştırmaktadır.

Sayısal analiz kullanılan makalelerin % 66’sı

anket, mülakat, örnek olay gibi birincil veri kaynaklarını kullanmıştır. Belirli bir alana, konuya, ölçeğe veya mekâna ilişkin bir uygulamayı olduğu haliyle araştırma veya onu iyileştirme önerisi veren makalelerde yoğunlukla birincil veri kullanılmıştır. Yazıların %34’ünde ise literatür taraması, örgütsel veri ve arşiv gibi ikincil veri kaynakları vardır.

30https://onlinelibrary.wiley.com/page/journal/17485991/homepage/regulatory_pluralism_and_environmental_governance_in_china.htm (Erişim Tarihi: 08.02.2020).

140105

R&G: 2010- 2019 Sayısal Veri Kullanımı


93

47

R&G:2010-2019 Birincil ve İkincil Veri Kullanımı



33

Makalelerde kullanılan tekniklerde örgütsel veri ve literatür taraması geniş yer tutmaktadır. Sosyal bilimler alanında kullanımı görece yoğun bir teknik olmasına rağmen arşiv ise oldukça az tercih edilen bir tekniktir. Bu durum R&G Dergisi’nin güncel konular üzerine düzenleyici boyutları ortaya

koyacak biçimde araştırma yapmayı benimsemesiyle ilgilidir. Örnek olay kullanımının görece yüksekliği, derginin niteliğine özgü bir sonuçtur. Dergide

pek çok vaka analizi yer almaktadır. Örneğin “Judiciaries as Crucial Actors in Southern Regulatory Systems: A Case Study of Indian Telecom Regulation” isimli makale, Hindistan telekomünikasyon sektöründeki düzenleyici reformları ele almakta ve Hindistan yargı sisteminin rolünü vurgulamaktadır (c.6-s.3). Bu vaka analizi çalışması, Hindistan’da yargının telekom düzenleyici kurumlarının yetki ve meşruiyetini artırmaya çalışarak, genel düzenleyici çerçeveye uygun olacak biçimde yapıcı bir rol üstlendiğini tespit etmektedir. Dergideki örnek olayların tümü belirli coğrafya ve sektörlerde düzenleyici kurumların rolü ve işlevi üzerine gerçekleştirilmektedir.

R&G Dergisi’ne ilişkin araştırma sonuçlarından, düzenleyici yönetişimin yükselen bir değer olarak yerleştirilmeye çalışıldığı ve çeşitli politika alanlarına ilişkin sorunlarda yönetişimci bir anlayışla düzenleme yapmanın yollarının arandığı görülmektedir. Düzenleyici yönetişim alanında hem entelektüel hem de coğrafi sınırları aşan sorunları ele almak ve ampirik sonuçları geniş kitlelere bildirmek amacından yola çıkan dergide, çeşitli düzenleme alanlarına ilişkin olarak farklı ülkeler üzerine yapılan incelemeler önemli bir yer tutmaktadır.

R&G, düzenleme adını verdiği yönetim olgusunu, devlet yapı ve işleyişlerini yönetişimci tarzda dönüştürme misyonuyla izleyip inceleyen bir yayın organıdır. Makalelerin ağırlıklı bölümünü oluşturan ampirik araştırmaları bu misyonla bağlıdır. Az sayıdaki kuramsal incelemeler de doğrudan düzenleme-yönetişim bakış açısının geliştirilmesine odaklanmıştır.

7. International Journal of Public Sector Management (IJPSM) IJPSM: 2010-2019 yılları arasında Cilt 23’den 32’ye kadar yayımlanan 67 sayıda 397

makale taranmıştır. Dergi formatında makalelerin anahtar kelimeleri yer aldığı için taramada esas analiz birimi olarak bu alan kullanılmıştır. Taranan toplam anahtar kelime sayısı 1827’dir. Anahtar kelimeler, kullanım sıklığına göre sıralanmış ve en çok kullanılan ilk onu tespit edilmiştir.

102 9469

56

23 15 6 10

50

100

150

örgütselveri

literatürtaraması

örnekolay

mülakat anket gözlem arşiv deney

R&G: 2010-2019 Veri Toplama Teknikleri Kullanımı


34

Kendi ilgi alanını “davranışsal kamu yönetimi” olarak tanımlayan dergi,31 en çok kullanılan kavramları itibariyle incelendiğinde merkezinde işletmecilik

uygulamalarını bulundurmaktadır. Bu uygulamaların bir örgüt tipi olarak kamuda uygulanması, ücretlendirme ve denetim (performans), yönetici (lider) ve çalışan davranışıyla birbirini tamamlayan çalışmaların konusu olmuştur. Bu bağlamı yakalayabilmek adına dergide en çok kullanılan 10 anahtar kelimenin farklı kullanım

biçimleri ve birlikte yer aldığı kavramlar, sıkça kullanılanlar tercih edilmek üzere kümelendirilmiştir. Tabloda asıl kavramlarla ilişkili kullanılan türev kavramlar için en sık kullanılandan başlamak üzere en fazla 5 kavrama yer verilmiş, 1 kez kullanılanlar ise tabloya alınmamıştır.

Aşağıdaki tablodan üzerinde çalışılan alanın kamu yönetimi olduğu, ancak çalışma tarzının işletmecilik eksenli olduğu çıkarımı yapılabilir. Bununla birlikte örgüt, davranış ve motivasyon odaklı çalışmalar öne çıkmıştır. Örgüt kavramı, kamu örgütleriyle birlikte yeniden yapılanma ve değişimle kullanılmıştır. Örgüt içi düzeyde liderlik ve kamu hizmeti motivasyonu kavramı davranışçı çalışmalar arasında sayılabilir. Örgütler arasında ilişki kuran kavramlar ise bu dergide yönetişimle birlikte çalışılmıştır.

Tablo 8. IJPSM: 2010-2019 En Çok Kullanılan Anahtar Kelimeler ve Türevleri Asıl Kavram Türevleri

İşletme/Yönetim (Management): 134 Kamu işletmeciliği (public management): 37 Kamu sektörü işletmeciliği (public sector management): 21 Yeni kamu işletmeciliği (new public management): 19 Performans yönetimi (performance management): 11 İnsan kaynakları yönetimi (human resource management): 7

Örgütlenme (Organization): 81 Kamu sektörü örgütleri (public sector organizations): 34 Örgütsel değişim (organizational change): 5 Örgütsel kültür (organizational culture):3 Kamu hizmeti örgütleri (public service organizations): 2 Örgütsel yeniden yapılanma (organizational restructuring): 2

Performans (Performance): 60

Performans ölçme (performans measure):21 Peformans yönetimi (performans management): 11 Performans sözleşmesi (performance contract): 3 Performans göstergesi (performans indicator): 3 Performans bilgilendirme (performance information): 3

Devlet (Government): 59

Yerel yönetim (local government): 35 Merkezi hükümet (central government):3 e-devlet (e-government):3

31 Sandra van Thiel and Robin Bouwman, “30 Years of IJPSM Publications: An Analysis”, IJPSM, V.30, No.6/7, 2017, p.524-525.

020406080

100120140160

İşletm

ecilik

(Man

agem

ent)

Örgütle

nme (

Organiz

ation

)

Perform

ans (

Perform

ance)

Devlet

(Gov

ernmen

t)

Yerel (L

ocal)

Yönetişim

(Gov

ernan

ce)

İdare

(Adm

inistr

ation

)

Lider (

Leader)

Kamu H

izmeti

(Pub

lic Serv

ice)

Çalışan

(Emplo

yee)

IJPSM: 2010-2019En Çok Kullanılan Anahtar Kelimeler


35

Yerel (Local): 55 Yerel yönetim (local government): 35 Yerel otorite (local authority): 7 Yerel özerklik (local authonomy): 2.

Yönetişim (Governance): 45

Ortaklaşa yönetişim (corporate governance): 6 Yeni kamu yönetişimi (new public governance): 4 İş birliği yönetişimi (collaborative governance): 3

Yönetim/İdare (Administration): 36

Kamu yönetimi (public administration): 31

Lider (Leader): 21 Lider (leader)/liderlik (leadership):21 Kamu Hizmeti (Public service): 21 Kamu hizmeti motivasyonu (public service motivation): 4

Kamu hizmeti örgütleri (public service organizations): 2 Çalışan (Employee): 20 Devlet çalışanı (government employee):3

IJPSM: 2010-2019 dönemi makalelerinde konuların nasıl çalışıldığı, sayısal veri kullanımı ve veri toplama tekniklerine dair çıkarımlardan elde edilmiştir. Çalışmanın sayısal olup olmadığı bilgisi anahtar kelime incelemesi sırasında, makaleler gözden geçirilerek ve kullanılan tekniklere ilişkin bilgiler kullanılarak üretilmiştir. Veri toplama tekniklerine ilişkin bilgiler ise, yazarların makalelerde andığı teknikler derlenerek üretilmiştir.

Dergi’de sayısal analizden yararlanan

çalışmaların sayısı 182’dir. Bunların içinde yalnızca birincil kaynak veri kullanan 91, yalnızca ikincil veri kullanan 41 ve her iki kaynak veriden yararlanan çalışmalar 50 tanedir.

Veri toplama teknikleri arasında mülakat tekniği en çok kullanılan tekniktir. Birincil veri kaynağı olan örnek-olay ve anket onu takip etmektedir. İkincil veri kaynağı olan literatür taraması ise örgütsel veri ve belgesel kaynak incelemeden daha yaygın kullanılmıştır.

IJPSM: 2010-2019 döneminde konu ve yöntem açısından yapılan incelemede üzerinde çalışılan nesnenin kamuya ait olduğu, ancak nesneye bakılan perspektifin işletme alanından geldiği görülmüştür. Dergi, yayına başladığında kalkınma odaklı çalışmalar yapmak üzere yola çıkmış, 1992’den itibaren işletmecilik perspektifli bir dönüşüm geçirmiştir.32 2010-2019 yılları arasında çalışmaların aynı yönde sürdürüldüğü gözlemlenmiştir. Dergide yayımlanan çalışmalar, salt örgüt ölçeğine yönelmemekle birlikte kuram, kavram ve teknikler bakımından

32 Sandra van Thiel and Robin Bouwman, “30 Years of IJPSM Publications: An Analysis”, IJPSM, V.30, No.6/7, 2017, p.524-525.

020406080

100120140

Mülaka

t

Literat

ür Tara

ması

Örneko

layAnk

et

Örgütse

l Veri

Belgese

l Kay

nak İ

ncele

me

Gözlem Arşi

v

IJPSM: 2010-2019 Veri Toplama Teknikleri Kullanımı

215182

IJPSM: 2010-2019 Sayısal Veri Kullanımı



36

disiplinler arası taşıyıcılık sağlamaya dönüktür. Çalışmalar, bunu sağlayacak sistemin birbirini tamamlayan parçaları gibi bir işleve sahip olmuşlardır.

8. Yönetim Dergileri Üzerine Değerlendirme

Bu çalışmada “kamu politikası” ve “kalkınma” odaklı dergilerin dışında kalan yönetim bilimi/kamu yönetimi dergilerini topladığımız yönetim konusuna odaklanmış 7 dergi bulunmaktadır. Yönetim dergilerinin 2010 - 2019 zaman diliminde üzerinde durdukları konular, şu başlıklar altında toplanabilirler:

1. İşbirliğine dayalı örgütlenmeler: Devlet - devlet dışı örgütler (sivil toplum kuruluşları ve piyasa örgütleri) ekseninde yeni bir örgütlenme biçimi olarak işbirliğine dayalı yapılar,

2. Örgüt/sektör çalışmaları, 3. Personel davranışları 4. Değer- etik kodları ve kimlik. Birinci maddeyle ilgili olarak öncelikle altı çizilmesi gereken özellik, İngilizce yönetim

alanyazınının devletin ve kamu kurumlarının kendilerini birer inceleme nesnesi olarak başlı başına ele almadığıdır.

Devlete ilişkin konular, devletin ve kamu kurumlarının devlet dışı örgütlerle, özel sektör - piyasa kurumları ile ilişkileri bağlamında incelenmektedir. Bu çerçevede işbirliğine, ve ortaklığa dayalı bir ilişkinin varlığına işaret eden network [ağ], network ties[ağ bağları], bu ilişkilerin nasıl yapılandığına ilişkin collaboration [işbirliği], co-operation [ortak çalışma], co-production[ortak üretim], partnership [ortaklık], governance [yönetişim], corporate governance [ortaklık yönetişimi], inter-organizational [örgütlerarası], knowledge transfer [bilgi aktarımı] anahtarları iş görmektedir.

Bu kavramlar ve bunlardan türetilmiş olan diğerleri, uygulamadaki iki süreçle bağlantılıdır. Bunlardan ilki, hibrit-karma örgütlerin yaygınlaşması ve kamu hizmetlerinin görülmesinde bu örgütlere başvurulmasıdır. Bunlar, kamu hizmetlerinin mülkiyet devri yoluyla özelleştirilmesi ve hizmetin özel sektöre terk edilmesi yerine, yatırım risklerinin kamu sektörünce üstlenilmesini sağlayan33; hizmetlerin işletme süreci bakımından özel sektör şirketlerine devredilmesini içeren uygulamalardır.34 Sözleşmeye (contracting-out) dayalı bu ilişki biçimi, kamu örgütlerinin özel sektör örgütleriyle yeni tip bir örgütlenme içerisinde yapılanmasına neden olmuştur. Makalelerde sıkça geçen ve ilişki tiplerine işaret eden kavramlar, büyük oranda bu yapılara ilişkin olarak ele alınmıştır. İkinci olarak dergilerdeki konu dağılımına ilişkin bu sonuçlar, devleti ve kamu örgütlerini merkeze alan çalışmaların azalması ya da devlet dışı örgütlerdeki çalışmaların artması anlamının dışında başka bir konuyu gündeme getirmektedir. Kamu örgütleri veya kamu dışı örgütler ayrımından ziyade ortak zemin olan örgüt biriminin kendisi, inceleme nesnesi olarak kabul edilmekte ve asıl olarak bu nesnenin diğer nesnelerle olan ilişkisi konu edinilmektedir. Bu çerçevede kamu örgütleri, sivil toplum örgütleri ile özel sektör örgütlerinin kuruluş ve işleyiş amaçları makale yazarları açısından ikinci planda kalırken; ister kamu gücüne dayalı olarak kamu hizmeti üretmeye ister piyasa koşullarında kâr etmeye yönelik olsun, tüm örgütlerin birbirleri ile işbirliği yapabileceği varsayılmaktadır. İkinci olarak, 2010-2019 zaman dilimindeki Yönetim dergilerinde, örgüt ve sektör temelli

konular çalışılmıştır. Genel olarak örgütlere ve örgüt bilimine ilişkin bilgi üretimi yerine, sektörel ve hatta doğrudan tekil firmalar çerçevesinde ve içindeki sorunların çözümlerine yönelik çalışmalar yapma özelliği baskındır. Örneğin ASQ Dergisi’nde görüldüğü gibi eczacılık, radyoculuk, tıp eğitimi ve opera gibi sektörlerde faaliyet gösteren çeşitli firmalar 33 Damian Grimshaw, Steven Vincent ve Hugh Willmott (2001), “New Control Modes and Emergent Organizational Forms: Private-Public Contracting in Public Administration”, Administrative Theory & Praxis, 23(3), s.408. 34 Michael B. Gerrard (2001), “Public-Private Partnerships”, Finance and Development, 38(3), s.49.


37

incelenmiştir. Bu sektörlerin yanında goodreads.com gibi internet adreslerinin de incelemeye konu olduğu ifade edilebilir. Diğer yandan, PAR ve IPMJ Dergilerinde polis teşkilatına ve belediye örgütlenmelerine ilişkin tekil çalışmalar mevcuttur. Yönetim alanına odaklı dergilerde en sık çalışılan sektör ise sağlık sektörü olmuştur. Tekil örgüt ve sektörlerin süreçler içerisinde ortaya çıkan sorunlarına yönelik çözüm bulma arayışları, makalelerde organizational sözcüğüne getirilen takılarla belirginleşmektedir. Organizational identity [örgütsel kimlik], organizational innovation [örgütsel yenilik], organizational performance (örgütsel performans], organizational learning [örgütsel öğrenme], organizational knowledge[örgütsel bilgi], organizational goal [örgütsel amaç], organizational ambiguity [örgütsel belirsizlik], organizational capacity [örgütsel kapasite], organizational change [örgütsel değişim], organizational dependency [örgütsel bağımlılık], organizational values [örgütsel değerler] gibi anahtar kelimeler, uygulamada ve örgütsel temelde ortaya çıkan sorunlara pratik örgütsel çözüm önerme amacına yöneliktir. Bu sorun alanlarına üretilen çözümler ise genel olarak çalışan davranışları ile birlikte ele alınmıştır.

Üçüncü olarak, 2010-2019 döneminde İngilizce yönetim odaklı dergiler kamu personeli ile diğer örgütlerin çalışanlarının davranış kalıplarına, performanslarına, iş doyumlarına, iş tatminlerine, motivasyonlarına ve verimliliklerine yönelik incelemelerle dikkat çekmektedir. Bu kapsamda öne çıkan anahtar kelimeler performance [performans], job satisfaction [iş tatmini], public service motivation [kamu hizmeti motivasyonu], behavior [davranış], creativity[yaratıcılık], status [status], profession [uzmanlık], CEO [üst düzey yönetici], top management [üst yönetim], leadership [liderlik] olmuştur.

Sayılan kavramların içinde en üst sırayı alan, tartışmasız biçimde performans kavramıdır. Öyle ki PAR ve IPMJ dergilerinde 2010-2019 yılları arasında en çok kullanılan anahtar kelime ve konu başlığı performans olmuştur. Dergilerde performans sözcüğünün örgütsel performans bağlamında ve üst yöneticileri ifade eden kavramlarla birlikte kullanıldığı gözlemlenmiştir. Kimi zaman yönetici takımın tümünün performansına, kimi zaman da tek başına bir üst yöneticinin ve liderin performansına odaklanıldığı görülmektedir. Ortak payda ise üst yöneticilerin davranış ve performanslarının örgütler için belirleyici olduğu kabulüdür.

Davranış kalıplarının sıkça anahtar kavram olarak kullanıldığı yönetim odaklı dergilerde, doğrudan kamu yönetimine ilişkin ve performans kavramıyla ilişkili bir kavram göze çarpmaktadır. Kamu hizmeti motivasyonu olarak anılan ve on yıllık süreçte sıklıkla çalışılan kavram, 2010 yılında PAR Dergisi’nin 70(5), 2013 yılında IPMJ Dergisi’nin 16(2) sayıları, editörlerince özel sayı konusu edinilmiş; PAR Dergisi’nin bu özel sayıdaki makaleleri, aynı yıl yapılan ve kamu hizmeti motivasyonu temasıyla gerçekleştirilen sempozyum bildirilerinden alınmıştır. Kamu hizmeti motivasyonu kavramının ayırt edici özelliği ise, kamu kurumlarında çalışan kişilerin kamu görevi ile bağlantılı olarak özel sektör çalışanlarından farklı güdülere sahip olmasına yapılan vurgudur.35 Buna göre kamu tercihi okulunun iddia ettiği gibi performansın geliştirilmesi yalnızca kişilerin kendi çıkarları peşinde koşması ile ilişkili değildir. Kamu kurumlarında çalışan kişiler, kamu yararına çalıştıklarının bilincinde olarak kamuya hizmet etme, toplumsal değerlere bağlılık, fedakârlık, kamusal çıkarların gözetilmesi gibi güdülerden de beslenmektelerdir.36 Bu durumda kamu çalışanlarında performansa etki eden tek faktör ücret artışları olmaktan çıkmaktadır. Kamu çalışanlarının performanslarının arttırılması, bu güdülerin ölçümünden elde edilecek sonuçlar eşliğinde gerçekleştirilmesi gereken bir amaç olarak görülmektedir. O halde kamu hizmeti motivasyonu kavramının içeriği, kamu çalışanlarının güdü ve davranışlarını tanımlayıp ölçülebilir hale getirerek 35 Rhys Andrews, George A. Boyne ve Richard M. Walker (2012), “Overspending in Public Organizations: Does Strategic Management Matter?”, International Public Management Journal, 15(1), s.368. 36 A.g.m., s.367.


38

performanslarının arttırılması amacı ile doldurulmuştur. İster özel sektör çalışana verilen fazla ücretlerle, ister kamu çalışanlarının kamu yararını gözetmeleri güdülerine bağlı olarak yeni ödüllendirme biçimleriyle olsun amaç performansın arttırılmasıdır. Kavramın baskın ilişkiler biçimi karşısında ilksel ve alternatif olmadığı; bunun yerine, “eski şişede yeni şarap” niteliği taşıdığı ifade edilebilir. Nitekim incelenen dergilerde kamu hizmeti motivasyonu kavramı, genellikle davranışçılık ekolü ile bağlantılı olan şu kavram setiyle beraber yer almaktadır: iş performansı, iş tatmini, duygusal emek, duygusal davranış ve insan kaynakları çalışmaları.

Dördüncü ve son olarak, 2010-2019 dönemi İngilizce yönetim dergilerinde değer- etik kodları – kimlik konuları üzerinde durulduğu görülmüştür. Bunlarda söz konusu olan değer örgüt-içi değer, örgütsel etik ve örgüt çalışanlarının kimlikleri anlamına gelmektedir. Kamu-özel ayırımını ortadan kaldırmış bir yaklaşımla, “örgüt”te çalışanların davranışlarını biçimlendiren kişisel özellikleri, örgütsel kimlikleri, ait oldukları kültürel yapı, kişilerin cinsiyet durumları, aile ilişkileri vs. gibi birey merkezli ve mikro-olay ölçekli konulara odaklanılmıştır.

Bu kapsamda kullanılan terminoloji şu terimlerde yoğunlaşmaktadır: organizational identity [örgütsel kimlik], occupational identity [mesleki kimlik], social identity [toplumsal kimlik], gender [cinsiyet], gender inequality [cinsiyet eşitsizliği], ethnic origin [etnik köken], public value [kamu değeri], ethic [etik], accountability [hesapverebilirlik], corruption [yolsuzluk], transparency [şeffaflık], value [değer] ve voluntary [gönüllülük]. Etik ile örgütsel ve mesleki kimliğe ilişkin çalışmalar yeni olmamakla birlikte; bunların başka kimlik türleri ile bağlantılı olarak ele alınmasının geçmişi çok eski bir tarihe uzanmamaktadır. Cinsiyet, etnik köken, aile yapısı ve ait olunan kültüre ilişkin çalışmalar giderek sıklaşmaktadır. Bu çalışmalar, toplumsal roller ve kültürel özellikler temelinde yine örgütsel ve sektörel düzeyde verimliliği artırma amacına yöneliktir. İş hayatı ve özel hayatın iç içe geçişini temsil eden çalışmalar, klasik yaklaşımdan farklılaşmaktadır. Frederick Winslow Taylor’un kronometre tutarak Schmidt’in fiziksel yapı ve gücünü sınadığı deneyinden farklı olarak, Schmidt’in cinsiyeti, etnik kimliği ve iş dışındaki toplumsal rolü gibi kimliksel özellikleri verimlilik açısından birer değişken olarak görülmektedir. Önceki on yıllarda esnek çalışma biçimlerinin yaygınlaşmasıyla işin özel alana taşınması söz konusu olduğu gibi, taranan yönetim odaklı dergilerin belirlenen zaman aralığındaki içeriklerinde da özel yaşamın işe taşınması olgusu belirginleşmiştir. Bu kapsamda temsil edici ve çarpıcı bir örnek olarak Administrative Science Quarterly Dergisi’nde (57/4) yayımlanan bir CEO’nun baba olmasının çalışan ücretlerine etkisini araştıran Fatherhood and Managerial Style: How a Male CEO’s Children Affect the Wages of His Employees adlı makale gösterilebilir. Benzer çalışmalarla değerlendirildiğinde toplumsal rollerin ve diğer toplumsal konuların, yöneticilerin davranış biçimleri ve sektörel temelde tekil örgütlerin iç işleyişine dair çıkarımlar yapabilmek üzere araçsallaştırıldığı görülmektedir.

Yönetim odaklı dergiler, İngilizce alanyazında sayısal verilere dayalı çalışmanın genel özellik olduğunu göstermektedir. İncelenen 7 derginin 6’sında sayısal veriye dayanma yüzde 60 ile yüzde 90 arasında yer kaplamaktadır. Bu makalelerde sıklık sırasıyla örgütsel verilere, anket ve mülakat tekniklerine başvurulduğu görülmektedir.

Makale konularının önemli bir kısmının mikro ölçekli örgütsel sorun ve yapılar kimi zaman belirlenmiş bir tekil sektöre odaklı olduğu göz önünde bulundurulduğunda, örgütsel verilere sıkça başvurulma gerekçesi de açıklığa kavuşmaktadır. Belirli bir örgüt veya kurumdaki somut bir soruna yönelik olarak yapılan çalışmalarda, incelenen örgüt veya sektörün verilerine başvurmak kaçınılmaz hale gelmektedir.

V. KAMU POLİTİKASI DERGİLERİ The SCImago Journal and Country Rank adlı dizinde en çok atıf alan 50 kamu yönetimi

dergisinin 18’i kamu politikası (policy) dergisidir. 50 dergi içerisinde alan dağılımı bakımından görece yüksek bir orana sahip olan kamu politikası dergileri, künye bilgilerinde yer alan yayımlanma tarihleri ile birlikte aşağıdaki tabloda yer almaktadır.


39

Tablo 9. Kamu Politikası Odaklı Dergilerin Adları ve Yayım Yılları Derginin Adı Yayım Yılı 1 Social Policy and Administration

(SPA) 1967 10 Journal of European Public Policy

(JEPP) 1994

2 Policy Science (PS) 1970 11 Review of Policy Research (RPR) 2002 3 Policy Studies Journal (PSJ) 1972 12 Policy and Society (P&S) 2003 4 Policy and Politics (P&P) 1979 13 Journal of Higher Education Policy and

Management (JHEPM) 2003

5 Journal of Policy Analysis and Management (JPAM)

1981 14 Transforming Government: People, Process and Policy (TGPPP)

2007

6 Journal of Public Policy (JPP) 1981 15 Critical Policy Studies (CPS) 2010 7 Journal of Social Policy (JSP) 1986 16 Journal of Comparative Policy

Analysis: Research and Practice (JCPARP)

2010

8 Public Policy and Administration (PPA)

1986 17 Criminology and Public Policy (CPP) 2012

9 Science and Public Policy (SPP) 1988 18 Policy and Internet (P&I) 2012

Kamu politikası alanının dergileri, 1967 yılından bu yana yayımda olan, ortaya çıkışları 1980’ler ile 2000’li yılların ilk on yılında yoğunlaşan yayınlardır. Özel bir alana yönelmeyen “genel” kamu politikası dergileri (Sosyal Politika ve Yönetim (SPA), Politika Bilimi (PS), Politika Çalışmaları (PSJ)) erken dönemde 1970’lerde doğmuşken, 2000’li yıllarda eğilimin eğitim, kriminoloji ve internet gibi özel uzmanlık alanlarını (JHEPM, JPP, P&I) konu edindikleri görülmektedir. Dergilerden altısı (JPAM, JSP, SPP, RPR, P&S ve CPS), kamu politikası alanının yıldızlaşmasına koşut bir yeniden yapılanma göstergesi olarak, daha önce çıkan başka dergilerin birleşmesinin ürünüdür.

Bu araştırmada özel uzmanlık alanlarına odaklanmış dergiler elenmiş, kalanlar arasından farklı listedeki üç dergi incelemeye alınmıştır. 1972 doğumlu Policy Studies Journal -PSJ, 1981 doğumlu Journal of Policy Analysis and Management -JPAM, ve 2010 yılında çıkmaya başlayan Critical Policy Studies -CPS. İncelenen dergilerin üçü de yapılara değil, sektörel ve toplumsal karar konularına odaklıdır.

JPAM belirli bir sektörel ya da toplumsal sorunun çözümü doğrultusunda cari kamu politikalarının analizine yoğunlaşan uygulama amaçlı çalışmalarla ilgilidir. Diğer iki dergi, PSJ ve CPS, daha çok cari kamu politikalarının analizi üzerinden kamu politikası (kuramı) geliştirmeye yönelmiştir.

Dergilerin göze çarpan ortak özelliklerinden biri, anahtar kelimelerde idare (administration) kavramının yok denilecek düzeyde bir kullanıma (2) sahip olması, işletmecilik (management) ve yönetişim (governance) kavramlarını ise yoğun bir şekilde (23-82) kullanmalarıdır. Hakim olan yaklaşım işletmecilik anlayışıdır. Konular yönetişim ve bununla ilgili kavram setleri (NGO, civil society, organization, participation) üzerinden çalışılmıştır.

Çalışmaya dâhil edilen kamu politikası odaklı üç derginin konusuna, yöntemine ve tekniğine ilişkin bilgileri aşağıda yer almaktadır.

1. Journal of Policy Analysis and Management (JPAM)

JPAM: 2010-2019 döneminde Cilt 29’dan 38’e kadar çıkan sayılarda toplam 299 makale yayımlanmıştır.

Makalelerde işlenen konular ve bu konuların yıllara göre dağılımı anahtar kelimeler üzerinden saptanmıştır. JPAM’da yer alan makalelerde anahtar kelime bulunmadığı için, bu analiz birimi makale başlıklarından türetilmiştir. Türetilen anahtar kelimelerin (299) kullanım sıklıkları ve belli bir alana ait olan ilgili kavram setleri üzerinden konu başlıkları oluşturulmuştur. Anahtar kelimelerin kullanım sıklığına göre sektör (79), toplum (36), maliye (35), program (14) ve kamu politikası (13) konu başlıklarının öne çıktığı saptanmıştır.


40

Sektör konu başlığı altında eğitim (36), sağlık (24) ve çevre (19) konulu çalışmalar yer almaktadır. Eğitim konulu çalışmalar, sıklıkla kullanılan öğretmen (teacher), öğrenci (student) ve okul (school, collage) anahtar kelimeleri ve bu kelimelerden türetilen (teacher performance effectiveness / quality / incentive/ productivity; student outcome/ investment / performance / achievement / funding; sochool program/ type / report / starting age) kavram setleri ile birlikte sektör konu başlığında ağırlıklı bir yere sahiptir. Bu kapsamda makalelerde öğretmen teşvikleri ve

öğrenci başarısı (38/4), yeni okul türlerinin seçimi, teşviklerin erken çocukluk eğitimine etkisi, kahvaltının öğrencinin sınıftaki performansına etkisi gibi konular incelenmiştir.

Sağlık sektöründe ilaçlar (drugs), sağlıklı bakım (healty care), doğurganlık (fertility), hamilelik (pregnancy), bebek sağlığı( infant healty), çocuk sağlığı (child healty) ve obezite en çok kullanılan anahtar kelimeler arasında yer almaktadır. Çevre sektörünün anahtar kelimeleri ise emisyon standartları (emission standarts), santral emisyonu (power plant emission), hava zehirleri (air toxics), çevre programı (environmental programme), çevre finansmanı (environmental funding), sera gazları (greenhouse gasses) olarak belirmektedir.

Toplum konu başlığı altında yoksulluk (poverty), işsizlik (unemployment), terör (terrorism) ve göç (immigration) temaları yoğunluk göstermektedir. Çalışmaların yoksulluk, işsizlik, terör gibi toplumsal sorun alanlarını inceleme konusu yaptıkları görülmektedir.

JPAM’da maliye konu başlığı, vergi politikaları ve mali teşvik programları ile maliye politikası reformlarını inceleme konusu yapan çalışmaları içermektedir. Maliye konu başlığının ilgili anahtar kelimeleri vergi (tax, tax reform, environmental tax, income tax credit, property taxs, industrial tax, tax exporting, tax cut, cigarette tax…), yatırım (investment), ücretler (wages) ve gelir (income) olarak sıralanmaktadır.

Program konu başlığı, JPAM’da ABD’de uygulanmakta olan spesifik programların izlenmesi ve incelenmesi anlamına gelmektedir. Bu kapsamda genç istihdamı programı (youth employment program), ilaç izleme programı (drug monitoring program), burs programı (schoolship program), Tulsa’s Pre-K program, STEM, sosyal program (social program), çevre programı (environmental program) makalelere konu edilmiştir.

Nihayet, kamu politikası konu başlığı, politika uygulaması (policy implementation), politika analizi (policy analysis), ve politika reformu (policy reform) gibi politika ile türetilen kavram setlerinden oluşmaktadır. Bu bağlamda politika analizi yapısı, altyapı reformlarında politika reformları, kamu politikalarının değerlendirilmesi, politika analiz araçlarının iyileştirilip geliştirilmesi gibi konular çalışılmıştır.

79

36

3514 13

JPAM: 2010-2019 Konu Dağılımı

sektör toplum maliye program kamu politikası


41

JPAM: 2010-2019 döneminde üretilen makaleler, konuları sektörler ve mali politikalar üzerinde yoğunlaşma göstermektedir. Konu başlıklarının 2010-2019 dönemindeki dağılımına göre eğitim, sağlık ve çevre temelli çalışmaları kapsayan sektörel incelemeler 79 kez kullanılarak 10 yılda en ağırlıklı olarak çalışılan ve bu zaman diliminde payını en fazla genişleten ilgi alanıdır. Yoksulluk, işsizlik, göç ve terör konularını kapsayan toplumsal sorun alanları (36), on yıllık zaman diliminde ağırlık bakımından

ikinci sırada yer almıştır. Bunlar özellikle 2014 yılında yoğunlaşmış çalışmalardır. Maliye konu başlığı dalgalı bir seyirle on yılda ağırlıklı bir yere sahip olmuş, incelenen vergi, gelir, ekonomi, yatırım gibi konular 2018 yılında artarak payını genişletmiştir. Uygulamada olan resmî programları inceleyen çalışmalar ise on yıllık sürece yayılmamış, bunlar 2012, 2013 ve 2014 yılları ile sınırlı kalmıştır.

JPAM: 2010-2019 döneminde yer alan 299 makalenin yöntemine (nitel – nicel- karma) ilişkin bilgi, makalelerde ayrıca belirtilmemektedir. Makaleler yöntem açısından “sayısal veri kullanılan/kullanılmayan şeklinde sınıflandırılarak incelenmiştir. İncelemede istatistiksel ya da ekonometrik analiz, modelleme gibi sayısal verilerin yer aldığı makaleler “sayısal veri kullanılan”, bunların yer almadığı makaleler ise “sayısal veri kullanılmayan” başlığına dâhil edilmiştir.

JPAM’ın bir cari kamu politikası analizini önceleyen amacına uygun olarak, sayısal veri kullanımı ve verilerin istatistiksel bir model (difference -in- differences model, simulation model, matching model) kullanılarak analiz edilmesi baskın özelliktir. Bu analizlerde kamu politikasının belirlenen sorun alanına etkisi, etkinlik ve verimlilik açısından test edilerek politikanın başarı oranı saptanmaktadır. JPAM’da istatistiksel modeller

büyük bir ağırlığa (277) sahiptir. Dergide sayıca az (22) yer alan sayısal analizden uzak duran makaleler ise, mülakat ve

gözlem tekniklerine dayalı verilerin analizi üzerinden yürümekte, bunlar politika değerlendirmesi odaklı incelemeler olarak ortaya çıkmaktadır.

Makalelerde kullanılan veri toplama teknikleri gözlem, deney, anket, mülakat, örnek olay, belgesel kaynak, literatür taraması, örgütsel veri ve arşiv şeklinde 9 başlıkta toplanarak “birincil veri” ve “ikincil veri” ayrımına gidilmiştir. Birincil veri, doğrudan araştırmacı tarafından oluşturulan verinin toplama tekniğine karşılık gelmektedir. İkincil verinin karşılığı ise araştırmacının kendisinin oluşturmadığı var olan verinin toplama tekniğidir. Bu açıdan gözlem, deney, örnek olay, anket ve mülakat birincil veri, literatür taraması, örgütsel veri, arşiv ve belgesel kaynak ise ikincil veri olarak kabul edilmiştir.

0

5

10

15

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

JPAM: 2010-2019Yıllara Göre Konu Dağılımı

sektör toplum maliye program kamu politikası

277

22

JPAM: 2010-2019 Sayısal Veri Kullanımı



42

Makalelerin yaklaşık yüzde 90’ı ikincil verilere dayanılarak üretilmiştir. Bu ağırlıktaki pay büyük bir oranla (232) örgütsel veriye aittir. Bu durum, çalışmaların politika analizi odaklı olmasıyla ilgili örgütlerin politika raporları ve belgelerinin inceleme nesnesi yapılmasından kaynaklanmaktadır. Makalelerin yüzde 15’inde kullanılan birincil verideki ağırlık payı, deney (40) tekniğine aittir. Deney tekniğinin birincil verideki ağırlığı, politika analizinde deney kontrol grupları üzerinden

incelemeye sıkça başvurulmasından kaynaklanmaktadır. Makalelerde birincil veride yer alan diğer tekniklerinden örnek olay 3, anket 3 ve gözlem 2 kez kullanılmıştır. Çalışmalarda belgesel kaynak ve arşiv tekniklerine ise başvurulmadığı saptanmıştır.

Kamu politikası alanı,

kullanılan tekniklerin de doğruladığı gibi, cari sorunlar ve

politikalarla ilgilidir; geçmişe ait araçlar ilgi alanı dışındadır.

Makalelerde birincil veride örgütsel veri tekniğinin ikincil veride ise deney tekniğinin ağırlıklı olarak çıkması, sayısal analiz yönteminin makalelerdeki ağırlığı ile bağlantılıdır.

JPAM: 2010-2019 döneminde yayımlanan toplam 299 makale, özetle, çalışmaların sektörel ve toplumsal sorun alanlarının cari politika ve programlar ile doğrudan bağlantısı üzerinden, sosyal veya ekonomik koşulları ortaya koyan araştırmaları, politikaların başarı ölçümünü, devlet – piyasa – stk ortaklıklarının analizini ve değerlendirilmesini kapsamaktadır.

2. Policy Studies Journal (PSJ)

PSJ: 2010-2019 yılları arasında 38. Ciltten 47. Cilde kadar 40 sayı yayımlanmış ve bu sayılarda 296 makale yer almıştır. 296 makalenin başlıklarından, özetlerinden ve gerekli olduğunda içeriklerinden yararlanılarak bir veri tabanı oluşturulmuştur. Bu veri tabanına makalelerin sayısal analiz kullanımlarına, veri toplama tekniklerine ve anahtar kelimelerine ilişkin veriler işlenmiştir. PSJ, formatında anahtar kelimelere yer vermeyen 6 dergiden biridir. Bu nedenle, her makale için en az bir en çok iki olmak üzere anahtar kelimeler araştırmacı tarafından türetilmiştir. Anahtar kelimeler belirlenirken öncelikle makalenin başlığına bakılmıştır. Başlıktan anahtar kelime belirlemenin mümkün olmadığı durumlarda özetlere bakılmış bunun mümkün olmaması durumuna ise makalenin içeriğinden yararlanılmıştır.

Anahtar kelime üretmeye yönelik yapılan çalışma sonucunda 296 makale için 378 anahtar kelime üretilmiştir. Bu da 82 makale için 2 anahtar kelime kullanılırken 214’ünde tek anahtar kelime tercih edildiği anlamına gelmektedir. Ortaya çıkan anahtar kelimelerin çok çeşitli olması konuların belirli üst başlıklar altında toplanılmasını gerekli kılmıştır. Anahtar kelimeler 12 konu başlığı altında kümelendirilmiştir. Bu konu başlıkları; işletmecilik, toplumsal sorunlar, kültür/kimlik, yerel/kent, maliye, yönetişim, kamu örgütlenmesi, personel, kamu politikası, disiplin, sektörel çalışmalar ve diğer olarak sıralanabilir. Diğer konu başlığı altında sayıca az çalışılan, hukuk (1), kalkınma (1), planlama (1), siyaset/demokrasi (2), bürokrasi (3), reform (4) ve medya (4) konularına ilişkin anahtar kelimelere yer verilmiştir.

050

100150200250

örgütselveri

deney literatürtaraması

örnek olay anket gözlem

JPAM: 2010-2019 Veri Toplama Teknikleri Kullanımı

28

248

JPAM: 2010-2019 Birincil ve İkincil Veri Kullanımı



43

Tablo 10. PSJ: 2010-2019 Konu Başlıkları Kamu

Politikası 158

Sektörel Çalışmalar

70

ToplumsalSorunlar

34

İşletmecilik17

Yönetişim 22

Disiplin 16

Network Politika Lobicillik

Çevre Eğitim Enerji Sağlık Su Gıda İklim AltyapıTütün

Yoksulluk Terör Göç

Güvenlik Sosyal Politika

Uyuşturucu

Silah Eşitsizlik Irkçılık

Din

Katılım Şeffaflık

Çok merkezli Yerel Demokratik İşbirlikçi Doğal kaynak Su İklim

Kuram Yöntem

Kültür/ kimlik

13

Kamu Örgütlenmesi

11

Yerel/kent 8

Personel 6

Maliye 6

Diğer 17

Çeşitlilik Kimlik Kültür

Özel Sektör Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşlar Örgüt

Yerel Yönetim Kent

Sendika Ücret İstihdam

Bütçe Vergi

Hukuk Kalkınma Planlama Reform Medya Bürokrasi Siyaset/Demokrasi

12 başlık altında toplanan anahtar kelimeler her yıl için ayrı ayrı hesaplanmıştır. Konuların genel görünüm içindeki yoğunluğunu gösterebilmesi için yıllara göre konu dağılımı alan grafikle gösterilmiştir.

PSJ’de en çok kullanılan anahtar kelimelerin kamu politikası, sektörel çalışmalar ve toplumsal sorunlar başlıkları altında yer aldığı görülmektedir. PSJ tanıtım yazısında, Dergi’de kamu politikasını geliştirecek

çalışmaların yayımlanacağı

belirtilmektedir. Bu amaca uygun olarak kamu politikası makalelerinin

sayıca yüksek olması anlaşılır bir durumdur. Bununla birlikte kamu politikaları tabii ki belirli sorun alanları için üretilmektedir. Yukarıdaki grafikte en çok çalışılan konu olan kamu politikasını sektörel çalışmaların ve toplumsal sorun alanlarının takip etmesi kamu politikası çalışmalarının bu özelliğinden kaynaklanmaktadır.

Sektörel çalışmalara ilişkin 10 yıllık zaman diliminde önemli bir dalgalanmanın olmadığı ancak 2018-2019 yıllarında belirli oranda bir artış olduğu grafikten anlaşılmaktadır. Toplumsal sorun alanlarına ilişkin değişime bakıldığında ise durumun biraz daha farklı olduğu görülmektedir. Grafikte toplumsal sorunlara ilişkin anahtar kelime yoğunluğunu gösteren gri

010203040506070

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

PSJ: 2010-2019 Konu Dağılımı

kamu politikası sektörel toplumsal yönetişim

Diğer işletmecilik disiplin kimliik

kamu örgütlenmesi yerel/kent maliye personel


44

alan takip edildiğinde 2018-2019 yıllarda gözlenen artış dikkate değerdir. Bu durum tüm dünyada yaşanan göç, savaş ve ekonomik sorunlar gibi toplumları olumsuz etkileyen olaylarla bağlantılı görülebilir. Öyle ki 2019 yılında yayımlanan 47. cildin 3. sayısı göç ve göçmen sorunlarını ele alan özel bir sayı olarak hazırlanmıştır.

Tablo 11. PSJ: 2010-2019 Sektörel ve Toplumsal Konulu Çalışmalar Sektörel Çalışmalar

Çevre Eğitim Sağlık Enerji İklim Su Gıda Tütün Altyapı 30 16 7 6 4 4 1 1 1

Toplumsal Sorun Alanları Göç Güvenlik Yoksulluk Sosyal

politikalar Eşitsizlik Silah Irkçılık Terör Uyuşturucu Din

12 5 3 5 2 2 2 1 1 1 Sektörel çalışmalarla bağlantılı anahtar kelimelere bakıldığında çevre konusunun diğer

konulara oranla daha fazla çalışıldığı görülmektedir. Çevre konusu içinde ele alınabilecek olsa da kendileri de özel bir çalışma alanı yaratmaya başlayan iklim ve su konularına ilişkin anahtar kelimeler ayrıca değerlendirilmiştir. Bu üç başlık birlikte düşünüldüğünde sektörel çalışmalar altında yer alan anahtar kelimelerin % 58’inin çevre ile ilgili olduğu görülmektedir.

Toplumsal sorun alanlarına dâhil edilen anahtar kelimelerde en büyük payın göç konusunda olduğu görülmektedir. Bu durumda Dergi’nin göç konusunda özel bir sayı çıkarmış olmasının da etkisi bulunmaktadır. Bununla birlikte, göçten sonra en çok kullanılan anahtar kelimeler güvenlikle ilgilidir. Terör, güvenlik ve göç birbiriyle doğrudan bağlantılı konulardır. Bu üç başlık birlikte ele alındığında toplumsal sorun alanlarına ilişkin anahtar kelimelerin % 52’sinin bu başlıklarda toplandığı görülmektedir.

PSJ: 2010-2019’da en az ele alınan konular ise personel, maliye ve diğer başlığı altında ele alınan konulardır. Personel başlığı altında 6 anahtar kelimenin toplandığı görülmektedir. Personele ilişkin konularda performans ve iş tatmini gibi çalışanla ilgili konulardan ziyade sendika ve istihdam politikası gibi çalışma ilişkilerine ilişkin konuların çalışıldığı görülmektedir. Maliye konu başlığı altında ise bütçe ve vergiye ilişkin 6 anahtar kelime yer almaktadır. 6 anahtar kelimenin % 50’sinin 2011-2012 yıllarındaki makalelere ait olduğu görülmektedir. Son olarak diğer başlığı altında ele alınan konular en az anahtar kelimeye sahip olanlardır. Diğer başlığı altında yer alan konular ilgi çekicidir. Hukuk, kalkınma, planlama, bürokrasi, reform, siyaset/demokrasi gibi Türkiye’de kamu yönetimi alanında çalışanların büyük bir kısmının ilgisini çeken konular PSJ özelinde yapılan incelemede kendilerine ancak diğer başlığı altında yer bulabilmişlerdir.

Makalelerin değerlendirmeye tabi tutulan ikinci özelliği kullandıkları analiz teknikleridir. Veri tabanı oluşturulurken makaleler sayısal veri kullanımına göre sınıflandırılmıştır. Makalelerde sayısal veri kullanılıp kullanılmaması öncelikli olarak özetlere bakılarak tespit edilmeye çalışılmıştır. Ancak sayısal veri kullanımını özetlerin okunması yoluyla tespit etmek çoğu makale için mümkün olmamıştır. Sayısal analiz kullanımına ilişkin bilgilere özette ulaşılamaması durumunda makalelerin data ve metod bölümlerine gidilmiştir. Kimi makalelerin data ve metod bölümlerinde makalede kullanılan yöntem ve teknikler açıklanmış olsa da bu her makale için geçerli değildir. Bu nedenle sayısal analiz kullanımını tespit etmede en güvenilir yolun makale içeriklerine bakılması olduğu görülmüştür.


45

2010-2019 yılları arasında yayımlanan toplam 296 makalenin 191’inde sayısal veri kullanılırken 105’inde sayısal veri kullanılmayan analizler yapılmıştır. Sayısal veri olan ve olmayan makalelerin sayıları arasında fark neredeyse iki katı oranındadır ve ağırlığın sayısal veri kullanılan makalelerde olduğu görülmektedir. Genel tarama sonucunda, PSJ’de yayımlanan makalelerde kullanılan veri toplama teknikleri 7 başlık altında toplanmıştır. Bunlar; anket, örgütsel

veri, mülakat, literatür taraması, belgesel kaynak incelemesi, gözlem ve deneydir. Bilimsel çalışmalarda konu, yöntem, analiz ve veri toplama teknikleri birbirleriyle doğrudan ilişkilidir. Bu ilişki veri tabanının oluşturulması sırasında da fark edilmiştir. Bu nedenle, veri toplama teknikleri sayısal veri kullanılan ve kullanılmayan makaleler için ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeyi yapabilmek için veri tabanında yer alan veri toplama teknikleri ve sayısal analiz kullanımına ilişkin bilgilerin işlendiği sütunlar birlikte değerlendirilmiştir. Excel programının “çokeğersay” formülü kullanılarak öncelikle sayısal analiz kullanılan makalelerde veri toplama tekniklerinin sayıları hesaplanmış, daha sonra aynı işlem sayısal analiz kullanılmayan makaleler için tekrarlanmıştır.

PSJ’de yayımlanan sayısal verili makalelerde örgütsel veri, anket ve belgesel kaynak incelemesi tekniklerinin yoğun olarak kullanıldığı görülmektedir.

Sayısal veri kullanılmayan makalelerde ise örgütsel veri ve belgesel kaynak incelemesi teknikleri kullanımı yoğun olmakla birlikte en çok tercih edilen tekniğin literatür taraması olduğu anlaşılmaktadır.

PSJ’de en çok çalışılan konuların sektörel ve toplumsal sorunlara ilişkin politika geliştirme çalışmaları olduğunu yukarıda belirtmiştik. Politika geliştirme çalışmalarında sorunların ve çözümlerin etkilerini ölçmeye önem verildiği bilinmektedir. Amacını politika çalışmalarını geliştirmek olarak ifade eden bir dergide yer alan makalelerde ölçmeye yönelik tekniklerin kullanılması anlaşılabilir bir tercihtir.

PSJ, bu çalışmanın kapsamındaki politika odaklı 3 dergiden biridir. Dergide yayımlanan makalelerin derginin adıyla uyumlu bir şekilde politika çalışmalarına odaklandığı görülmektedir. Makale başlıklarında yapılan bir arama sonucunda, 9’unda “public policy” olmak üzere 142 makalede “policy” ifadesi geçerken hiçbir makalede “public administration” ifadesine rastlanılmamıştır. “Administration” kelimesinin geçtiği tek makale ise “election administration” başlığını taşımaktadır. Kamu politikası, kamu yönetimi içerisinde bir çalışma alanı mıdır yoksa kamu yönetiminin yeni adı mıdır tartışmaları düşünüldüğünde yukarıdaki sayısal sonuçlar oldukça düşündürücüdür. Ancak daha düşündürücü olduğuna inandığımız konu “public” kelimesinin 296 makalenin sadece 9’unda kullanılmış olmasıdır. Bu oranı, kamusuz bir yönetime veya kamu için olmayan politikalara yönelişin bir göstergesi olarak yorumlamak yanlış olmayacaktır.

191105

PSJ: 2010-2019 Sayısal Veri Kullanımı


020406080

100120

anket örgütselveri

mülakat literatürtarama

belgeselkaynak

incelemesi

gözlem deney

PSJ: 2010-2019 Veri Toplama Teknikleri Kullanımı

Sayısal Veri Kullanılan Sayısal Veri Kullanılmayan


46

Yine makale başlıklarında yapılan bir hesaplama sonucunda “the state” kelimesinin 14 makale başlığında geçtiği tespit edilmiştir. “State” kelimesinin hangi konular kapsamında kullanıldığına bakıldığında ise bunların devlet olgusunun kendisini ele alan konular olmadığı görülmektedir. Bunun yerine, devlet kelimesinin göçmen politikası veya iklim değişikliği planı gibi devletin belirli sorun alanlarındaki planlarıyla ve politikalarıyla ilgili olarak kullanıldığı görülmektedir.

“Government” da devletle ilgili olarak kullanılan bir diğer kavramdır. Makale başlıklarında “government” kelimesine bakıldığında yukarıdakilere benzer bir sonuçla karşılaşılmaktadır. 296 makalenin sadece 7’sinde “government” kelimesine yer verilmiştir. Bu sayısal sonuçlara bakıldığında PSJ’de yayımlanan makalelerin odak noktasında devletin olmadığı bunun yerine sektörel ve toplumsal çeşitli sorun alanlarına ilişkin politika geliştirmeye odaklanıldığı görülmektedir.

3. Critical Policy Studies (CPS)

CPS: 2010-2019 döneminde Cilt 4’den 13’e kadar toplam 253 makale yayımlanmıştır. Makalelerde işlenen konular ve bu konuların yıllara göre dağılımı dergide yer alan anahtar kelimeler üzerinden saptanmıştır. Anahtar kelimelerin kullanım sıklıkları ve belli bir alana ait olan ilgili kavram setleri üzerinden konu başlıkları oluşturulmuştur. Buna göre dergide yer alan 876 anahtar kelimeden 545’i çalışmaya dâhil edilebilmiştir. Anahtar kelimelerin kullanım sıklığına göre kamu politikası (164), kuram (155), yönetişim (73), toplum (48), ülke (40), müzakere (29), maliye (18) ve sektör (18) konu başlıklarının öne çıktığı saptanmıştır.

CPS’de kamu politikası yaklaşık yüzde 30 oranla en çok çalışılan konu olmuştur. Yaklaşık yüzde 28 oranla kuram konulu çalışmalar ikinci sırada yer almıştır. CPS’nin kamu politikası sorun alanlarını kuramsal temelde sorgulanmasını önceleyen amacına uygun olarak bu iki konu başlığı dergide ağırlıklı bir paya sahip olmuştur.

CPS’de: 2010-2019 döneminde sık kullanılan ve bir konu başlığına dâhil edilebilen anahtar

kelimeler ve ilgili konu başlıkları aşağıdaki tabloda verilmiştir.

164

15573

4840

29 18 18

CPS: 2010-2019 Konu Dağılımı

kamu politikası kuram yönetişimtoplum ülke müzakeremaliye sektör


47

Tablo 12. CPS: 2010-2019 Konu Başlıkları

Kamu politikası (164)

Kuram (155)

Yönetişim (73)

Toplum (48)

Ülke (40)

Müzakere (29)

Maliye (18)

Sektör (18)

eğitim politikası iklim politikası sağlık politikası politik ekonomi politika değişimi politik bilgi politika uygulaması politik kurallar politika bilimi politika araçları politika kuramı eleştirel politika politik epistemoloji politika yapımı

metod metodoloji eleştirel psikoloji içerik incelemesi politika sapması çalışma alanı kurumsalcılık söylem analizi Neoliberalizm yeni kamu işletmeciliği yapısal reformlar eleştirel politika demokratik teori Wodroow Wilson Bourdieu Foucault Habermas Arent

demokratik yönetişim su yönetişimi küresel yönetişim sivil yönetişim kurumsal yönetişim ağ yönetişimi müzakereci yönetişim yönetişim ağı yerel yönetişim

sivil toplum toplum sözleşmesi toplumsal hareket aktif toplum toplum çalışmaları sosyal politika sosyal yapı cinsiyet yoksulluk etik göçmen kimlik insan hakları vatandaşlık

İngiltere ABD Yeni Zelanda Fransa Japonya Kanada Finlandiya Almanya Avusturya İsrail Brezilya Danimarka İskoçya Bolivya Nepal Afrika Hindistan

müzakere müzakereci sistem müzakereci demokrasi müzakereci forum müzakereci uygulamalar

küresel kriz ekonomi finansal kriz büyük resesyon şirket finansmanı kredi borç finansal program üketim üretim

iklim değişikliği eğitim ilaç gıda güvenliği sağlıklı bakım obezite

Kamu politikası başlığı altında yer alan anahtar kelimeler politikayla ilgili kavram setlerinden oluşmaktadır. Eğitim, sağlık ve iklim gibi sektörel konulu çalışmalarda, sektörlerin nasıl işlediğinin açıklanmasından ziyade politika değişiklikleri ve ilgili sektör politikası ile çelişen siyasi gerçekliklerin nasıl üretildiği eleştirel bir şekilde incelenmektedir. Sektör dışındaki diğer çalışmalarda ise kamu politikasının bilgisi, yapımı, uygulanması, araçları, kuralları gibi sürece ilişkin incelemeler yer almaktadır. Bu bağlamda kalkınma politikalarının nasıl uygulandığı ve bu uygulamadaki değişikliklerin kurumsal faaliyete etkisi; “politika yapımı”nda politika seçkinlerinin kullandığı iletişimsel söylem gibi çalışmalar makalelere konu olmuştur.

Kuram konu başlığında metod, metodoloji, eleştirel psikoloji, içerik incelemesi, söylem analizi, politika sapması gibi kamu politikası ve yönteme ilişkin kelimeler sıklıkla geçmektedir. Bu anahtar kelimeleri inceleme konusu yapan çalışmaların, kamu politikası kapsamında var olan ya da ortaya çıkan yeni kavramlar ile bilimsel araştırma yöntemlerini sorgulama amacına yöneldikleri görülmektedir.

Yönetişim başlığında yer alan çalışmalarda, özel şirketlerin taleplerinin oluşturulan kamu politikalarına etkisi, ağ yönetişimi kavramının hakimiyet ve Neoliberalizmin teorik çerçevesi bağlamında analiz edilmesi gibi konular incelenmiştir. Genel olarak çalışmalarda siyaset ve kamu politikası teorisinin belirli yönetişim uygulamalarıyla ilişkisi üzerine yoğunlaşılmıştır.

Toplum konu başlığında, kamu politikalarında vatandaşların hedef gruplar olarak nasıl kategorize edildiği, vatandaşlığın nasıl inşa edildiği, yoksulluk kapsamında kamu politikalarının kırsal kalkınma uygulamasına rehberlik etmedeki rolü ve proje anlayışı, kırsal göçmenlerin evlilik sorunları, bu sorunların nedenleri ve çözümleri hakkında kamuoyunun görüşlerinin kamu politikası oluşumundaki etkisi gibi konular yer almıştır.

Ülke başlığı, makalelerde yer alan kavramsal ve kuramsal temelli çalışmaların belirli bir ülkeye özgü olarak incelenmesine karşılık gelmektedir. ABD’de yönetişim, Çin’de göçmen


48

sorunları, Endonezya’da yoksulluk gibi ülke özelinde yapılan spesifik incelemeler, bu başlığa dâhil edilmiştir.

Müzakere başlığında, müzakere teorisinin demokratik sistemlerdeki sorunları, müzakere sistemleri yaklaşımlarının güçlü ve zayıf yönleri tartışılmıştır.

Maliye başlığında, küresel finansal krizler ile bağlantılı büyük durgunluk, gelir, tüketim, üretim gibi mali konular yer almaktadır. Küresel finansal kriz ile büyük durgunluğun kökenleri bağlamında yapılan politika seçimleri, Neoliberalizm ve Gramscian hegemonya üzerinden 2008 krizi incelenen konular arasındadır.

Son olarak, sektör başlığında ulus ötesi eğitim yönetimi kapsamında Avrupa eğitiminin yönetiminde baskın bir politika aktörü olan OECD’nin rolü, iklim değişikliği mutabakatının felsefi bir temelde sorgulanması, düşük sosyo – ekonomik düzeydeki halkın sağlık politikalarına katılımı gibi konular çalışılmıştır.

CSP: 2010-2019 döneminde üretilen makaleler, konuları bakımından dikkat çekici ölçüde keskin artış ve düşüşler sergilemektedir. Saptanan konu başlıklarının 2010-2019 dönemindeki dağılımına göre kamu politikası başlığı 164 kez kullanılarak 10 yılda en ağırlıklı olarak çalışılan ve bu zaman diliminde payını en fazla genişleten konu başlığı olmuştur. Kuram başlığı 155 kez kullanılarak 10 yıllık zaman diliminde ağırlık bakımından 2. sırada yer almıştır ve incelemeye konu edilen çalışmalar 2017 yılında yoğunlaşmıştır. Yönetişim konu başlığı dalgalı bir seyirle 10 yılda ağırlıklı bir yere sahip konu başlıklarından biri olmuş, incelenen demokratik yönetişim, ağ yönetişim ve küresel yönetişim gibi konular en çok 2011 yılında çalışılmıştır. Toplum konu başlığı kapsamında belli bir süreklilik gösteren sivil toplum, göç, yoksulluk gibi çalışmalar 2019 yılında artarak payını genişletmiştir. Ülke, müzakere, maliye ve sektör konu başlıkları ise 10 yıllık sürece yayılmamış, incelemelere konu edilen çalışmalar belirli zaman dilimleri ile sınırlı kalarak 2015, 2016 ve 2019 yıllarında artış göstermiştir.

CPS: 2010-2019 döneminde yer alan 253 makalenin yöntemine (nitel – nicel- karma) ilişkin bilgi, makalelerde ayrıca belirtilmemektedir. Makaleler yöntem açısından “sayısal veri kullanılan/kullanılmayan şeklinde sınıflandırılarak incelenmiştir. İncelemede istatistiksel ya da ekonometrik analiz, modelleme gibi sayısal verilerin yer aldığı makaleler “sayısal veri kullanılan”, bunların yer almadığı makaleler ise “sayısal veri kullanılmayan” başlığına dâhil edilmiştir.

05

101520253035

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

CSP: 2010-2019 Yıllara Göre Konu Dağılımı

kamu politikası kuram yönetişim toplum ülke müzakere maliye sektör


49

CPS’nin eleştirel, yorumlayıcı ve söylem analizlerini önceleyen amacına uygun olarak sayısal olmayan veri kullanımı ve verilerin içerik analizi, söylem analizi, belge analizi ve politika analizi üzerinden incelenmesi baskın özelliktir. Bu analizlerde genel olarak yönetişim aktörlerinin kamu politikası yapımındaki etkisi (toplantı tutanaklarının içerik incelemesi ile), politika seçkinlerinin belli bir eyleme ve zaman dilimine yönelik söylemleri (söylem analizi ile), belirli bir sorun alanına yönelik

kamu politikalarının etkisi (ulusal politika belgelerinin incelenmesi ile) saptanmaktadır. Bu bakımdan CPS’de sayısal olmayan analizler büyük bir ağırlığa (248) sahiptir.

Dergide sayıca az (5) yer alan sayısal veri kullanımına, karma yöntem kullanılan makalelerde rastlanmaktadır. Bu makalelerde NVivo programı ve istatistiksel faktör hesaplamaları gibi sayısal veri analiz teknikleri kullanılarak kamu politikalarının geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

Makalelerde kullanılan veri toplama teknikleri gözlem, deney, literatür taraması, örnek olay, belgesel kaynak, örgütsel veri, anket, mülakat ve arşiv şeklinde 9 başlıkta toplanarak “birincil veri” ve “ikincil veri” ayrımına gidilmiştir. Birincil veri, doğrudan araştırmacı tarafından oluşturulan verinin toplama tekniğine karşılık gelmektedir. İkincil verinin karşılığı ise araştırmacının kendisinin oluşturmadığı var olan verinin toplama tekniğidir. Bu açıdan gözlem, deney, örnek olay, anket ve mülakat birincil veri, literatür taraması, örgütsel veri, arşiv ve belgesel kaynak ise ikincil veri olarak kabul edilmiştir.

Makalelerin yaklaşık yüzde 92’sinde ikincil

verilere dayanılarak üretilmiştir. Bu ağırlıktaki pay büyük bir oranla (138) literatür taramasına aittir. Bu durum, çalışmaların kavram ve kuram temelli politika analizi odaklı olmasıyla ilgili politikaların temel felsefi çıkışlarının sorgulanması kapsamında alan yazına sıkça başvurulmasından kaynaklanmaktadır.

Makalelerin yüzde 18’inde kullanılan birincil verideki ağırlık payı, örnek olay (45) tekniğine aittir. Örnek olay tekniğinin birincil verideki ağırlığı, alanyazında tespit edilen bir soruna

sunulan çözüm önerisinin, ilgili politika kapsamında açıklanmasında örnek olay çalışmasına sıklıkla başvurulmasından kaynaklanmaktadır.

Makalelerde birincil veride yer alan diğer tekniklerinden mülakat 18, anket 1 ve deney 1 kez kullanılmıştır. Çalışmalarda arşiv tekniğine ise başvurulmadığı saptanmıştır. Makalelerde birincil veride örnek olay tekniğinin ikincil veride ise literatür tekniğinin ağırlıklı olarak çıkması, sayısal olmayan analiz yönteminin makalelerdeki ağırlığı ile bağlantılıdır.

20

233

CPS: 2010-2019 Birincil - İkincil Veri Kullanımı


050

100150

literat

ür tar

ama

örnek

olay

belge

sel ka

ynak

mülaka

t

örgüts

el ve

rian

ket

dene

y

CPS: 2010-2019 Veri Toplama Teknikleri Kullanımı

5

248

CPS: 2010-2019 Sayısal Veri Kullanımı



50

CPS: 2010-2019 döneminde yayımlanan toplam 253 makale, özetle, siyaset temelli

kavramsal ve kuramsal incelemeleri içeren, bu incelemelerin kamu politikası ile bağlantısını belirli yönetişim uygulamaları üzerinden kuran ve politika analizine dayanan eleştirel çalışmaları kapsamaktadır. Bu bağlamda Neoliberal anlayışın yönetişim politikaları özü itibariyle ve siyasi temelde sorgulanmaktadır.

VI. KALKINMA DERGİSİ: PAD Public Administration and Development (PAD) adlı derginin diğerlerinden farkı, kendisine

alan olarak az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeleri belirlemiş olmasıdır. İncelenecek dergilerin seçildiği ‘ilk 50 dergi’ arasında tek örnek olan, ilgi alanı Türkiye’yi de kapsayan PAD, İngilizce alanyazında kendi evi dışındaki dünyanın hangi konu başlıklarında görüldüğünü ve nasıl çalışıldığını görmek bakımından önemlidir.

1. Konular PAD, makalelerinde anahtar kelimelerin belirtildiği dergilerden biri olmakla birlikte 2010

yılında yayımlanan 30(1)’de yer alan ilk makalede anahtar kelime kullanılmamış; bu makalenin anahtar kelimeleri bizim tarafımızdan başlık ve özet kısmı baz alınarak türetilmiştir. PAD: 2010-2019 arasında 30-39. Ciltlerde yayımlanan 252 makalede, yazarlar tarafından en az 3 en fazla 11 olmak üzere toplam 1220 anahtar kelime kullanılmıştır. İncelemeye alınan on yıllık zaman dilimi içinde anahtar kelimelerin kullanılma sıklığı sorgulanmıştır. Bu yoğunluktaki bir verinin tümünün işlenmesi olanaklı olmadığından ulaşılan sıklık, “konu başlıkları” listesi oluşturularak kümelendirilmiştir. Bu kelimeler en az 24 kez asıl olarak kendi başına kullanılmış ya da başka anahtar kelime setlerinin oluşturucusu olarak türetilmişlerdir. Örneğin “reform” sözcüğü, bazı makalelerde kendi başına bir anahtar sözcük olabildiği gibi diğer makalelerin ilgili bölümlerinde yer alan “kamu sektörü reformu”, “yönetsel reform”, “kamu yönetimi reformu” gibi başkaca anahtar kelimelerin de asılı/oluşturucusu olabilmiştir. Böylece en az 24 kez kullanılan 10 konu başlığı aşağıdaki grafikte gösterilebilmiştir. Konu başlıklarının tek başına dergide son on yılda neyin çalışıldığını göstermede temsil bakımından yetersiz kalabileceği düşünülerek bu konu başlıklarından türemiş olan diğer anahtar kelimelerin içeriği de kullanım sıklıklarına göre tabloda belirtilmiştir. Örneğin reform kelimesinin en sık kullanıldığı anahtar kelime, “kamu sektörü reformu” olmuştur. Böylece PAD:2010-2019 dergilerinde yer alan anahtar kelimeler, şu konu başlıkları altında kümelendirilmiştir.

Grafikte görüldüğü üzere PAD:2010-2019’da en fazla kullanılan kelime kökü reform olmuştur. Derginin amacı ve adıyla ilişkili olarak kalkınma kelimesi sık kullanım bakımından ikinci sırada yer alırken reform ve kalkınma gibi kalkınma yönetimine ilişkin geleneksel kavramların yanında yerelleşme/yerel

yönetişim ve yönetişim konuları da sıklıkla işlenen konu başlıklarını teşkil etmişlerdir. Bunun yanıda yönetim anlamına gelen “administration” sözcüğünün işletmecilik anlamına gelen “management” sözcüğüne göre daha az kullanıldığı gözlemlenmektedir. İlişki/ağ konusu ise “yönetişim” konusundan ayrı bir başlık açılmış olsa dahi, grafikte kendine yer bulabilmiştir.

75 70 65 61 5743 41 39

28 24

01020304050607080

reform

kalkı

nma

yerel

leşme/y

erel y

öneti

m

yöne

tişim

işletm

ecilik

ilişki/

ağ

devle

t (gvn

)

sorun

alan

ı

yardı

m

kapa

site

PAD: 2010-2019 Konu Dağılımı


51

İlişki/ağ konusuna yönetişim konu başlığının kullanım sayısı da dâhil edildiğinde 104 sayısıyla diğer tüm konu başlıklarını geride bırakan bir sonuç ortaya çıkmaktadır. Bu çerçevede en sık geçen konu başlıklarına dâhil olan anahtar kelimeleri gösteren aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.

Tablo 13. PAD: 2010-2019 En Sık Kullanılan Anahtar Kelimeler

Reform Kalkınma Yerelleşme/Yerel Yönetim

Yönetişim İşletmecilik

Kamu Sektörü Reformu (9) Kamu Hizmeti Reformu (8) Polis Reformu (6) Yönetsel Reform (4) Kamu Yönetimi Reformu (4) Yönetişim Reformu (3) Emeklilik Sistemi Reformları (3) Yozlaşma Karşıtı Reform (2) Düzenleyici Reform(1) Sektör Reformu (1) Kamu İşletmeciliği Reformu (1)

Kalkınma (15) Kalkınma İşletmeciliği (7) Kapasite Geliştirme (6) Kalkınma Yardımı (Aid) (4) Kalkınmacı Devlet (3) Kalkınma İşbirliği (2) Kalkınma Politikası (2) Kalkınma İdaresi (1) Kalkınma Ajansları(1)

Yerelleşme (27) Yerel Yönetişim (12) Yerel Yönetim (10) Yerel Yönetim Kapasitesi (2) Yerel İşbirliği (1) Yerel Planlama (1) Yerel Kurumlar (1) Yerel Sahiplik(1) Yerel Kamu Yönetimi (1) Yerel Finans (1) Çin Yerel Yönetimlerinin Borçları (1)

Yönetişim (28) İyi Yönetişim (6) Yönetişim Reformu (2) Meta Yönetişim (2) Mali Yönetişim (1) İşbirliği Yönetişimi (1) Enformel Yönetişim (1) Yerli Yönetişim (1) Ağ Yönetişimi (1)

Yeni Kamu İşletmeciliği (7) Kalkınma İşletmeciliği(7) Kamu İşletmeciliği (4) Performans Yönetimi (3) İşletmecilik (3) Kamu İşletmeciliği Reformu (2) Çevresel Yönetim (2) Mali Yönetim (2) İnsan Kaynakları Yönetimi (2) Kent Yönetimi(1) Kadro Yönetimi (1)

İlişki/Ağ Devlet (Government)

Sorun Alanı Yardım Kapasite

Ağlar (3) Uluslararsı Kent Ağları (1) Ağ Yönetişimi (1) Ağ Yapısı (1) Aktör-Ağ Teorisi (1) Ortaklık (7) Kamu-Özel Ortaklığı (3) Kuzey-Güney Ortaklığı (2) Sektörlerarası Ortaklık (2) Devlet-Kar Amacı Gütmeyen Örgüt Ortaklığı (1) Çok Paydaşlı Ortaklık (1) Collaboration (6)

Devlet (3) Devlet -DDÖ İlişkileri (3) E- Devlet (3) Etkin Devlet (1) Devlet Kapasitesi (1) Devlet Reformu (1) İşbirliği Ve Devlet(1)

Yozlaşma (21) Hesapverebilirlik (9) Fakirlik (5) Etik (3) Kırılganlık (2)

Etkin Yardım (7) Yabancı Yardımı (5) Kalkınma Yardımı (4) Yardım (3) Yeni Yardım Yaklaşımı (1) İki Taraflı Yardım (1) Yardıma Bağımlı Ülkeler (1)

Kapasite Geliştirme (6) Politika Kapasitesi (5) Kapasite (3) Kapasite İnşası (3) Devlet Kapasitesi (2) Mali Kapasite (1) Yerel Yönetim Kapasitesi (1) Yerel Yönetim Kapasitesi Geliştirme (1)

Derginin on yıllık süreçte yayımladığı 48 sayısında yer alan 252 makalesindeki konuları ve kullanılan anahtar kelimeleri incelendiğinde, İngilizce kamu yönetimi yazının kendi coğrafyası dışını nasıl gördüğü hakkında şu dört saptamaya ulaşılabilmektedir:

- Kalkınma yönetimi yerine kalkınma işletmeciliği kavram çerçevesinin yeğlenmesi, - Devlet incelemelerinden çok, yönetişimci örgütlenmelerin incelenmesi, - Yerel yönetim konusunun ağırlığı, - Sorun alanlarının coğrafya temelinde farklılaşması.


52

PAD: 2010 - 2019 arasında yayımlanan makalelerde “management” [işletmecilik] kavramının “administration” [yönetim] kavramına göre daha çok kullanıldığı görülmektedir. Tüm anahtar kelimeler tarandığında işletmecilik kavramının 57 kez farklı biçimlerde kullanımı karşısında yönetim kavramı, neredeyse işletmecilik kavramının (%64,7) yarısı oranında ele alınarak 31 kez (%35,3) kullanılmıştır. Bu durumun tek istisna konu başlığı en fazla çalışılan konu olarak reformdur. Reform konu başlığında 4 defa kullanılan kamu yönetimi reformu [public administration reform] kavramına, 1 kez kullanılan kamu işletmeciliği reformu kavramına [public management reform] göre daha fazla başvurulduğu görülmektedir. Nitekim konu başlığı altında çalışılan diğer anahtar kelimelere de bakıldığında kalkınma alanındaki reform çalışmalarının geleneksel bir içerik taşımaya devam ettiği söylenebilir.

En sık kullanılan diğer konu başlıklarına göz gezdirildiğinde de işletmecilik kavramının çerçevesine dâhil olan diğer kavramlar dikkat çekmektedir. Bu geçiş kalkınma çalışmalarında kalkınma idaresi yaklaşımından kalkınma işletmeciliği yaklaşımına doğru evirilen bir sürecin göstergesidir. Kalkınma idaresi (development administration) anahtar kelimesinin tüm anahtar kelimeler içerisinde yalnızca 1 kez kullanılmış olması, 1949 yılında kalkınma iktisadı ve kalkınma idaresi uğruna kurulmuş olan dergi için ilginçtir. PAD incelenen dönemde kalkınma işletmeciliği (development management) terimine geçiş yapmıştır. Nitekim dergide (7 kez) kalkınma işletmeciliği kavramı kullanılmıştır. Kalkınma idaresi kavramı, sömürgelik sonrası dönemin başlarında ABD kamu yönetimindeki geleneksel bürokratik yapının diğer ülkelere aktarımı anlamını taşımıştır.37 Bu çerçevede, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler, merkezi devlet örgütlenmesi kapsamında inceleme konusu edinilmiştir. Bunun karşısında kalkınma işletmeciliği, kamu işletmeciliği akımının yaygınlaşmasıyla birlikte kamu yönetimi yazınına giren bir kavram olmuştur. Böylece az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin merkezi devlet örgütlenmeleri ile bürokratik yapılarını odağına alan kalkınma idaresi kavramından farklı olarak kalkınma işletmeciliği, devletin devlet dışı örgütlenmelerle ilişkilerini merkezine almıştır.38 Nitekim dergide kalkınma işletmeciliği çerçevesinde kullanılan governance [yönetişim] ve ilişki/ağ belirten anahtar kelimelerinin sıklığı, bu geçişi ispatlar niteliktedir.

PAD: 2010-2019 dönemi makalelerinde çalışma odağı, devlet örgütlenmesinin kendisi değil, yönetişim kavramı çerçevesinde dile getirilen devlet – devlet dışı örgütler arasındaki ilişkilerdir. Yönetişim kavramı ile ağ/ilişki konu başlığı altındaki diğer kavramlara bakıldığında, devletin bir ortak, paydaş, ilişki ve işbirliğinin tarafı olarak kabul edildiği gözlemlenmektedir. Nitekim tabloda görüldüğü üzere devlet konu başlığı altında en sık kullanılan anahtar kelime, devlet ve devlet dışı örgüt ortaklığı olmuştur. Aşağıdaki anahtar kelimeler de bu durumun geçerliliğine örnek teşkil etmektelerdir. Bu çerçevede kullanılan anahtar kelimelerden bazıları şunlardır:

• cross-sectoral networks -sektörler-arası ağlar, • public–private partnership kamu-özel ortaklığı, • government – NGO relations devlet- devlet dışı örgüt ilişkileri, • state and non-state relations devlet- devlet dışı örgüt ilişkileri, • collaboration and government işbirliği ve devlet, • government–nonprofit partnerships devlet-kâr amacı gütmeyen kuruluş ortaklıkları,

cross-sector partnerships sektörler-arası ortaklıklar, • network -ağ,

37 Derick W. Brinkerhoff (2008), “The State and International Development Management:Shifting Tides, Changing Boundaries, and Future Directions”, Public Administration Review, 68(6), s.985. 38 Nilima Gulrajani ve Kim Moloney (2012), “Globalizing Public Administration: Today’s Research and Tomorrow’s Agenda”, Public Administration Review, 72(1), s.79.


53

Kalkınma işletmeciliği bu kapsamda, devletin devlet dışı örgütlenmelerle işbirliği ve ortaklık kurmasını öngörmekte; bu ilişkileri kurabilme yetisini de kapasite (capacity) ile kavramı ile belirginleştirmekte ve ölçülebilir hale getirmektedir.39

Diğer taraftan kapasite kavramının kullanımı, reform kavramının sık kullanımı ile de doğrudan ilgilidir. Kavram, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin kalkınmalarına yönelik olarak son dönemde geliştirilen bir ifadedir. Geçmiş dönemlerde gelişmiş ülkeler ve uluslararası örgütler tarafından sağlanan parasal yardım, teknik destek ve teknik işbirliği çerçevesinde uygulanan politikaların yerini alan kavram, artık her ülkenin kendi kaynakları ve özgünlükleri çerçevesinde, kapasiteleri uyarınca reform yapmalarını ve kalkınmalarını ifade etmektedir.40 Kendi yayınında, önceki dönem politikalarının verimsizliğe ve etkin olmayan sonuçlara neden olduğunu belirten UNDP (Birleşmiş Milletler Kalkınma Örgütü), kalkınmanın bütüncül ve tek tip biçimde gerçekleşemeyeceğini ifade etmektedir.41 Buna göre her ülkenin kendi kapasitesini yaratması ve bu kapasite yoluyla gerçekleştireceği reformların sürekliliğinin sağlanmasını ön plana çıkarmaktadır. Her ülke kalkınmasının önündeki engellerle mücadelesini kendi kapasitesini geliştirerek ulusal çaplı reformlar yoluyla verecektir. Tersten okunursa az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere, mali yardım, teknik yardım ve teknik işbirliği temin eden ülke ve örgütlerin bu kaynak temin edici politikalardan geri çekilmeleri ile az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkeleri uluslararası siyasal ve iktisadi ilişkiler bütününden azade kabul etmeleri, kapasite geliştirme ve reform kavramlarında somutlaşmıştır. “Ev yapımı çareler [homemade remedies]” metaforu olarak sunulan kapasite geliştirme kavramı42 bir nevi ilac nâ-pezir olarak görülen az gelişmiş ve gelişmekte olan ülke sorunlarının ancak “kendi söküğünü kendi dikme” yoluyla çözümleneceği varsayımına dayanmaktadır. İşte bu çözümler, eski dönemden farklı olarak ancak ulusal çapta ve yönetişim paydaşlarından oluşan ulusal aktörler aracılığı ile yapılacak olan reformlarda gizlidir. Bu çerçevede bürokrasi ve merkezi devlet açısından sorun alanı kabul edilen konular geri planda kalmış; 1220 anahtar kelime içerisinde bürokrasi kavramı yalnız 11 kez (%0,90), devlet anlamına gelen “state” kelimesi 16 kez (%1,31) kullanılmıştır. Devlet kelimesinin kullanıldığı anahtar kelimelerden 4 tanesi, devletin sivil toplum ve piyasa ile ilişkilerini ifade ederken diğerleri kırılgan devletler, devlet inşası ve devlet kapasitesi biçiminde kullanılmıştır. Reform kavramına ilişkin anahtar kelimelerin sık kullanımı da devletlerin ilişki temelli bu yeni yapıya uyum sağlanmaları amacıyla dönüştürülmelerine yöneliktir. Makalelerde kamu sektörü reformu, kamu hizmeti reformu, yönetsel reform, kamu yönetimi reformu, düzenleyici reformlar, yönetişim reformu, sivil toplum reformu gibi makalelerde sıkça geçen anahtar kavramlar, bu çerçevede kapasite geliştirmenin birer aracı ve sonucu olarak ele alınmışlardır. Yönetişim kuralları çerçevesi içinde kalması koşulu ile kendi haline bırakılan ve kendi kapasitelerini geliştirebildikleri ölçüde kendi sorunlarına yönelik reformlar üretmesi beklenen ulusal yönetsel düzeyin anahtar kelimelerdeki düşük kullanımına karşılık yerel yönetimler, kent ve belediye konuları toplamda 41 kez çalışılmıştır. O halde kalkınma çalışmalarının odağının kamu işletmeciliği ile birlikte yerel yönetimlere kaydığı ve az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerdeki müdahale yollarının yerel yönetimlerde toplandığı ifade edilebilir. Nitekim yerel yönetimlerle iktisadi açıdan kurulan bağlar, kapasitesi ve reformları ile baş başa bırakılan ulusal ölçekli yönetim düzeyleri yerine daha küçük ölçekli bağımlılık ilişkilerine işaret etmektedir.

PAD: 2010 – 2019 döneminde yerel yönetim ve yerelleşme gibi konuların dergide en çok çalışılan üçüncü konu başlığı olduğu gözlemlenmiştir. Bu kapsamda local government [yerel yönetim], local governance [yerel yönetişim], decentralization [yerelleşme], city

39 Brinkerhoff, 2008, a.g.k., s.991. 40UNDP. (2009), “Capacity Development: A UNDP Primer”, http://www.undp.org/content/ undp/en/home/librarypage/capacity-building/capacity-development-a-undp-primer (e.t.08.05.2020), s.8. 41 A.k., s.8 42 A.k., s.38.


54

management [şehir yönetimi], municipalities [belediyeler] anahtar sözcükleri sıkça kullanılmıştır. Yerel yönetimlere yönelik çalışmaların yoğunluğunu, uluslararası kuruluşlar ve bu birimler arasında kurulan ilişki ile birlikte düşünmek gerekmektedir. Bu çerçevede merkezi yönetimlerin by-pass edilerek yerel yönetimlerle doğrudan ilişki kurulması, yerel yönetimlere sağlanan finansal kredilerin geri dönütünün sağlanabilmesinin amaçlanması ile bağlantılıdır.

Nitekim dergide yer alan fiscal

decentralization [mali yerelleşme], fiscal governance [mali yönetişim], fiscal discipline [mali disiplin], fiscal federalism [mali federalizm], participatory budgeting [katılımcı bütçeleme] gibi anahtar kelimelerin yerel yönetim konulu makalelerde sıkça yer aldığı gözlemlenmiştir.

Dergide Türkiye’ye ilişkin olarak toplamda yalnızca 2 yazı vardır; ikisi de yerelleşme konusundadır. Yazılardan ilki, yazarlığını Dünya Bankası çalışanı Serdar Yılmaz ile Marmara Üniversitesi öğretim üyesi Ayşe Güner’in yaptıkları, Local Government Discretion and Accountability in Turkey adlı, Türkiye’de 2000 yılından sonra gerçekleşen yerel yönetim reformlarını, mevzuat değişimlerini ve değişimin tarihçesini ele alan 2013 tarihli (c.33) yazıdır. Diğeri ise Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyelerinden Zeynep Kadirbeyoğlu’nun Sulama Birlikleri özelinde doğal kaynakların yerel yönetiminde iktidar ve sivil katılımın etkisini araştırdığı 2017 tarihli (c.37) The Impact of Power And Civic Engagement in the Decentralized Management of Natural Resources: The Case of Turkey adlı yazısıdır. Bu yazıda Aydın ve Şanlıurfa örnekleri ele alınmıştır.

PAD: 2010-2019 makalelerinde genel olarak, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin kalkınmalarının, ülkelere göre farklılaşan sorun alanları sergilediği saptaması vardır. EK- 4’de ilk grupta yer alan Doğu Asya’da Çin, Hong Kong, Güney Kore, Endonezya ve Vietnam gibi ülkeler açısından piyasa, endüstri ilişkileri, çevre kirliliği ve sağlık gibi konuların çalışıldığı tespit edilmiştir. Afrika ülkelerinde ise devlet yöneticileri, kültürel- etnik yapılar ve kamu bütçesine ilişkin sorunların sıkça tartışıldığı görülmektedir. Birinci grup ülkelerde otoriterlik, işçi ücretleri ve memnuniyetleri, çevre ve hava kirliliği, sağlık sorunları, çarpık kentleşme, nüfus yoğunluğu, yerel yönetimler ve merkezi yönetimle olan ilişkileri, bütçe açıkları, mali konular, sosyal yardım gibi sorun alanlarına yönelik tartışmalar öne çıkmaktadır. İkinci grup ülkeler açısından ise, güvenilir su kaynakları, yardımların etkili ve verimli kullanımı, göç, bütçeleme zorlukları, liderlik, yerel yönetimler gibi sorun alanlarının tartışıldığı görülmektedir. Bu sorunlara ek olarak şeffaflık ve hesap verebilirlik gibi ilkelerin noksanlığı, yolsuzluk ve kayırmacılığın her iki grup ülke için ortak sorunlar olarak görüldüğü ifade edilebilir. Bu sorunların kalkınma işletmeciliği çerçevesinde devlette reform çalışmaları ve devlet dışı örgütlerle işbirlikleri temelinde çözüleceği öngörülmektedir.

Bunların yanında PAD:2010-2019’un bazı sayıları, özel bir tema başlığı altında yayımlanmıştır. Yukarıda ele alınan konular ve anahtar kelimelerin bu tema başlıkları ile ilgili olduğu gözlemlenmiştir. Yıllara ve dergi sayılarına göre tema başlıkları aşağıdadır:

43

21 1

2 2 2 2

hesap

vereb

ilirlik

mali so

runlar

borçl

anma

harca

ma

yerel

finan

s

kentl

eşme

bütçe

leme

demok

rasi

katılı

m

PAD: 2010-2019 Yerel Yönetim Sorun Alanları


55

Tablo 14. PAD: Yıllara Göre Yayımlanan Özel Konu Başlıkları Yıl Sayı Konu

2010 30(1) Kapasite ve Kapasite Geliştirme Sempozyumu Üzerine 2010 30(2) Kalkınma İşletmeciliğinin Geleceği 2011 31(1) Kamu-Özel Ortaklıkları: Tanıdık Zemin, Taze Görüşler 2011 31(2) Asya Pasifik Bölgesi'nde Yönetişim ve Sivil Katılım Sempozyumu Üzerine 2011 31(4) Devletler ve Devlet Dışı Hizmet Sunucuları: İşbirliği Mi Rekabet Mi? 2012 32(1) Karşılık Verme, Tazmin ve Ret Kültürü: Yolsuzluğa Yönelik Yaklaşımların Yeniden

Değerlendirilmesi 2012 32(3) Kamu Yönetimi ve Sürdürülebilirlik: Kamu Kurumlarının Sürüdürülebilir Bir Gelecek

Yatmadaki Rolü 2012 32(4-5) Yönetişim ve Yoksulluğun Ortadan Kaldırılması: Çok Disiplinli Analizlerden Yeni

Perspektifler 2013 33(4) Asya Kamu Yönetimi Araştırmaları, Eğitimi ve Pratiğinde Bilgi İnşası: Yeni Trendler ve

Gelecekteki Sorunlar 2014 34(3) Gelişmekte Olan Ülkelerde Yardım Yönetiminin Etkililiği 2014 34(4) Emeklilik Reformu İçin Kamu Politikası: Kamu Yönetimi ve Kalkınma İçin Bir Yönetişim

Sorunu 2015 35(2) Kalkınma İçin Kamu Yönetimi: Eğilimler ve İlerleme Yolu 2015 35(4) Gelişmekte Olan Ülkelerde Konvansiyonel Kamu Sektörü İşletmeciliği Reformlarının

Ötesinde 2016 36(2) Yeni Sanayileşen, Sanayileşmekte Olan ve Kalkınmacı Devletlerde Polis Reformları

Siyaseti ve Yönetimi 2017 37(1) Sosyal Politikada Politika Tasarımı ve Tasarımsızlık 2017 37(3) Çin ve Ötesinde Yönetişimin Niteliği 2019 39(1) Yönetim ve Sağlık Sistemlerinin Güçlendirilmesi

Bu tema başlıklarında yine öne çıkan kavramlar şunlar olmuşlardır: kapasite, işletmecilik, ortaklık, yönetişim, yolsuzluk, sürdürülebilirlik, yardım etkililiği, reform, politika ve sağlık sistemi. Dergideki on yıllık çalışma konularının da resmini çizen bu temalar, ilgili yazının kendi dışını algılayış biçimini göstermektedir.

2. Yöntem ve Teknikler PAD makaleleri, büyük ağırlıkla sayısal

verilerle çalışan diğer dergilere oranla, sayısal ve sayısal olmayan analiz yöntemlerinin birbirine denk olmasıyla dikkat çekmektedir. Sayısal analizlerde ağırlık ikincil verilerde yoğunlaşmakta, sayısal veri kullanılmayan makalelerde ise literatür taramasının öne çıktığı görülmektedir.

PAD: 2010-2019 arasında yayımlanan toplam 252 makalede, sayısal veri kullanan makaleler ile

bunu kullanmayanlar, çok az farkla sayısal lehine olmak üzere, hemen hemen aynı orandadır.

129123

PAD: 2010-2019 Sayılasal Veri Kullanımı



56

Sayısal verili makaleler, ikincil veri kullanımına yüzde 60’a yakın bir oranda, birincil verilerden daha fazla başvurmaktadırlar.

Bu özellikler, yayımlandıkları ülke dışındaki coğrafyaların incelenmesine eğilen bu dergiyi, kendi ülkelerinin gerçekliğini araştırmaya odaklanmış diğer dergilerden ayırmaktadır. Verilerin yoğun olarak uluslararası örgütlerce yapılan araştırmalardan ve istatistiki verilerden sağlandığı ifade edilebilir. Gelişmekte olan ve az

gelişmiş ülkelerin farklı alanlardaki bilgilerini elde etmeye yönelik olarak daha önce belirli kurumlar tarafından yapılmış olan araştırmalara dayalı istatistiki veriler, makale yazarlarınca sıkça kullanılmıştır. Öyle ki dergide yayınlanan makalelerin kaynakça bölümlerine kısaca göz atıldığında Dünya Bankası (WB), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Dünya Ticaret Örgütü (WTO) gibi uluslararası kuruluşların istatistiki verilerine atıf verilmeyen yazı sayısının azlığı dikkat çekmektedir.

Bilimsel çalışmalarda birden fazla teknikten yararlanılır. Bir makalede tek değil, kullanılan tüm teknikler göz önünde bulundurularak tarama yapıldığında, PAD: 2010-2019 makalelerinin veri toplama sıralamasında ilk üç sırayı literatür taraması, örgütsel veri ve mülakat tekniklerinin aldığı saptanmıştır. Derginin son 10 yılda yayınlanan makalelerinde genel olarak veri toplama teknikleri doğrudan belirtilmiş olsa da derginin formatında, makalelerin oluşturulması sürecini içeren metot ve teknik kısmının yazılar içerisinde ayrıca bir başlık olarak sınıflandırılmasının zorunlu olmadığı görülmektedir.

Grafikte görüldüğü üzere PAD: 2010-2019’da en fazla literatür taraması ve örgütsel veri

analizleri teknikleri kullanılmıştır. Literatür taraması tekniği, karşılaştırmalı metot ile birlikte kullanılmıştır. Ülkelerin belirli bir yönden karşılaştırılmasına dayalı çalışmalarda 8 kez literatür, 4 kez de örgütsel veriye başvurulduğu gözlemlenmiştir. Örneğin Hindistan, Pakistan ve Bangladeş’te devlet ve sivil toplum örgütü ilişkilerini inceleyen bir makalede43, ülkelere ilişkin bu konuda yazılmış diğer kaynakların taranarak karşılaştırma ölçütlerinin oluşturulduğu ifade edilebilir. Yöntem kısmında değinildiği gibi, örgütsel veri kaynaklarının önemli bir kısmını uluslararası örgütlerin daha önceki çalışmalarına dayanan verileri oluşturmuştur. Diğer taraftan derginin konu edindiği inceleme alanı itibarıyla, ülkesel örneklerin incelemesinde elde edilen örgütsel verilerin ve belgesel kaynak incelemelerinin başka bir kaynağını da incelenen ülkelerin merkezi veya yerel düzeydeki resmi kurumları oluşturmuşlardır. Bu kurumların sağladıkları verilerin ve raporların internet adreslerindeki paylaşımları, makale yazarlarının veri toplamalarında kolaylaştırıcı olmuştur. Mülakatlar ise derinlemesine mülakatlar ile yapılandırılmamış ve yarı yapılandırılmış biçimleri kapsamaktadır. Yazarların gerçekleştirdiği mülakatların ve anketlerin yine ülkesel- kurumsal düzeyde, resmi görevli olan bürokrat ve

43Bkz: Padmaja Nair (2011),“Evolution of the Relationship Between the State and Non-Government Organisations: A South Asian Perspective”, Public Administration and Development, 31(4), s.252-261.

literat

ür tar

aması

örgüts

el ve

ri

mülaka

t

belge

sel ka

ynak

anke

t

örnek

olay

gözle

marş

iv

132 126

90

34 25 25 207

PAD: 2010-2019Veri Toplama Teknikleri Kullanımı

5376

PAD: 2010-2019 Birincil ve İkincil Veri Kullanımı



57

yetkililer ile gerçekleştirildiği gözlemlenmiştir. Mülakat ve anketlerin bir kısmı e-mail veya telefon yoluyla, katılımcılar ile araştırmacılar yan yana gelmeden gerçekleşmiştir.

En az kullanılan veri toplama tekniği ise arşiv araştırması olmuştur. Kalkınma konusunu inceleme alanı olarak belirleyen dergide, ülkelerin tarihselliklerinin ve bu tarihselliğin belgesel karşılığı olan arşiv verilerinin nadir olarak kullanılması, belirli çıkarımlar yapabilmeye olanak tanımaktadır. Örneğin tarihsel kaynakların göz ardı edilişinde gelişmekte olan veya az gelişmiş olarak nitelendirilen ülke verilerine güvenilmemesi, bu verilerin azlığı ya da bu ülkelere ilişkin sorun alanlarının doğrudan güncelle ilişkilendirilerek pratik sonuçlar elde edilmesine yönelik amaçlar taşınması gibi nedenleri olabilir. Bunun yanında idare tarihine ilişkin çalışmaların kamu yönetimi disiplininde kapladığı alanın sınırlılığı göz önünde bulundurulduğunda tarihsel çalışmalara yönelik eksikliğin yalnızca PAD Dergisi’ne özel olmadığı söylenebilir.44

44 Bu sınırlılığı açıklayan bir çalışma için bkz: Jos C. N. Raadschelders (1998), Handbook of Administrative History, New Jersey: Transaction Publishers.


58

SONUÇ 2010-2019 yılları arasında İngilizce kamu yönetimi literatüründe, disiplinin üzerine

yükseldiği inşa olan ve 20. yüzyıl boyunca alanda hakimiyetini sürdüren yönetim ilkeleri ve süreçleri yaklaşımı etkisini yitirmiştir. Öyleyse disiplin, kurucu yaklaşımlar ve bu yaklaşımların kavram setlerinden koparak ilgisini neye yöneltmiştir? Üç konu başlığının içeriği bizi cevaba ulaştırmıştır: Yönetim, kamu politikası ve kalkınma.

Yönetim odaklı dergilerin incelenmesi, devletin bütüncül bir bakış açısıyla inceleme nesnesi edinilmediğini ortaya koymuştur. Çalışmalarda devlet, diğer örgütlerle ilişkisi konu oldukça göz önüne alınmıştır. Odaklanılan düzey örgüttür ve örgüt, salt devletin bir parçası olarak değil farklı biçimleriyle incelenmiştir: Kamu örgütleri, sivil toplum kuruluşları, piyasa örgütleri ve hibrit örgütler. Örgütün alt düzeyindeki birim olan personel, istihdam esasları gibi hukuki bir perspektifle değil performans ve motivasyon artıran güdülemeye yönelik davranışçı bakış açısıyla ele alınmıştır. Personelin birey alanına ait değer, etik ve kimlik konuları da çalışma yaşamındaki davranışlarını açıklamada analiz unsuru olarak seçilmiştir. Davranışların bu perspektifle analizi, çalışmalarda örgütsel verimliliği sağlama adına toplumsal ölçekli konuların örgüt ölçeğine sığdırılarak yer alması sonucunu doğurmuştur.

Kamu politikası konusuna yönelik dergilerde disiplin, kuramsal bilgi üretimi ve uygulamaya dönük olma açısından iki yönüyle ele alınmıştır. Kuramsal bilgi üretimine yönelik çalışmalar, politika analizinin kuramsal bağlamını tespit etmek üzere uygulamadan yola çıkmıştır. Eleştirel, yorumlayıcı ve söylemsel tipler politika analizinde araç edinilirken çeşitli kuramcıların çalışmalarından yararlanılmıştır. Politika çalışmalarının diğer ayağı olan uygulamaya dönük çalışmalar doğrudan tekil bir sorunun çözümüne yöneliktir. Çözüm yolu, sektör bazında ya da toplumsal sorun alanları açısından nasıl daha iyi bir işleyişe geçileceği üzerinden izlenmiştir.

Kalkınma konusu ise inceleme kapsamı içerisinde bir dergi tarafından çalışma odağına alınmıştır. Konunun incelenmesinde bakış yönü, derginin bulunduğu coğrafyadan başka bir yöne, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere çevrilmiştir. Diğer çalışmaların aksine bu ülkeler üzerine yapılan çalışmalarda devlet yer almış, ancak nesnenin kendisi değil, ilişkiselliği ve dönüştürülmesi konu edinilmiştir. İncelemelerde kullanılan kavramsal set diğer dergidekilerle benzerdir: Kalkınma idaresinin yerine kalkınma işletmeciliğinin yerleşmesi gibi. Derginin en önemli vurgularından biri ise yerelleşme olmuştur. Yerel yönetimlerin güçlendirilmesine yönelik makalelerin sayıca fazlalığı ve içerik bakımından mali kavramlarla ele alınmış olması, uluslararası kuruluşların söz edilen coğrafyayla kurduğu ilişkiyi açıklığa kavuşturmuştur.

2010-2019 yılları arasında İngilizce literatürü çalışma biçimi bakımından niteleyen ise sayısal veri kullanımının yaygınlığıdır: Dergilerde taranan toplam 3487 makalede sayısal veri kullanımı, % 67’lik oranla oldukça fazla tercih edilmiştir. Veri toplama teknikleri açısından örgütsel veri, diğer tekniklere oranla en çok kullanılan (%24) teknik olmuştur. Mülakat, anket, deney ve gözlem gibi birincil veri toplama teknikleri de son yıllarda başvurulan teknikler arasında yer almıştır.

Araştırma, 2010-2019 yılları arasında İngilizce literatürün çalışma alanımıza dair, baktığı yeri ve bakış açısını somut bir çerçeveyle göz önüne çekmiştir. Disiplinin kuruluşuna da uğrayarak yaptığımız bu on yıllık süreci izleme, bizi disiplinin güncel durumunu tespit etme olanağına kavuşturmuştur. Araştırmacıların geleceğe dönük beklentisi, bu araştırmanın Türkçe literatür üzerine yapılacak çalışmalar için sunduğu karşılaştırma yapma zemininden yararlanılmasıdır. Bununla birlikte kamu yönetiminin on yılını kapsayan bir kesitinin ortaya konulmasının alanda oldukça az sayıda olan boylamsal araştırmalara imkân sağlayacağı umulmaktadır.


59

EKLER Ek-1 İndeksteki İlk 50 Derginin Adları, Sıralaması, Konu Alanları ve Kategorisi

Derginin Adı Sırası Konu Alanları Kategorisi

Administrative Science Quarterly

1 Sanat ve Beşeri Bilimler Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi

The Journal of Public Administration Research And Theory

2 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe; Pazarlama

Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi

Public Administration Review



International Public Management Journal

4 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe; İşletme ve Uluslararası İşletme

Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi

Journal of Policy Analysis And Management

5 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi

Journal of European Public Policy

6 Sosyal Bilimler Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi

Criminology&Public Policy

7 Sanat ve Beşeri Bilimler Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi

Public Administration 8 Sosyal Bilimler Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi

Governance 9 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe; Pazarlama


American Review of Public Administration



Government and Opposition


Education Administration Quarterly

12 Sosyal Bilimler Eğitim, Kamu Yönetimi

Review of Public Personnel Administration

13 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe; Örgütsel Davranış ve İnsan Kaynakları Yönetimi


Research and Politics 14 Sosyal Bilimler Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi

Regulation and Governance

15 Sosyal Bilimler Hukuk, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi

Policy Studies Journal 16 Çevre Bilimleri, İşletme, Gözetim, Siyasa ve Hukuk


Human Resource for Health

17 Tıp, Kamu Sağlığı, Çevre ve Meslek Sağlığı


Public Performance & Management Review

18 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe; Strateji ve İşletme


Journal of Public Relations Research


Journal of Educational Administration


Journal of Information Technology

21 Bilgisayar Bilimi Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi


60

Environment and Planning C: Politics and Space

22 Çevre Bilimleri, İşletme, Gözetim, Siyasa ve Hukuk

Sosyal Bilimler, Coğrafya, Planlama ve Kalkınma, Kamu Yönetimi

Journal of Public Policy



Journal of Social Policy


Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi, Sosyal Hizmet

Policy Sciences 25 Çevre Bilimleri, İşletme, Gözetim, Siyasa ve Hukuk

Sosyal Bilimler, Kalkınma, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi

Policy and Politics 26 Çevre Bilimleri, İşletme, Gözetim, Siyasa ve Hukuk


Administration Society 27 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe; Pazarlama


Policing 28 Tıp, Patoloji ve Adli Tıp Sosyal Bilimler, Hukuk ve Kamu Yönetimi

Publius 29 Sosyal Bilimler Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi

Journal of Higher Education Policy and Management


International Review of Administrative Sciences


Journal of Library Administration

32 Sosyal Bilimler Kütüphane ve Bilgi Bilimleri, Kamu Yönetimi

Critical Policy Studies 33 Sosyal Bilimler Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi

Policy and Society 34 Sosyal Bilimler Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi

Globalizations 35 İktisat, Ekonometri ve Finans Çevre Bilimleri, İşletme, Gözetim, Siyasa ve Hukuk

Public Policy and Administration


Journal of Comparative Policy Analysis: Research and Practice


Review of Policy Research



Science and Public Policy



Policy and Internet 40 Bilgisayar Bilimi, Uygulamalı Bilgisayar Bilimi

Tıp, Sağlık Politikası, Kamu Yönetimi

Politics and Governance


Public Personnel Management

42 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe, İnovasyon ve Teknoloji Yönetimi, Örgütsel Davranış ve İnsan Kaynakları Yönetimi, Strateji ve İşletme


Human Service Organizations Management,

43 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe, Strateji ve İşletme

Sosyal Bilimler, Sağlık, Kamu Yönetimi, Sosyoloji, Siyaset Bilimi


61

Leadership and Governance Transforming Government: People, Process and Policy

44 Bilgisayar Bilimi, Uygulamalı Bilgisayar Bilimi

Karar Bilimleri, Bilgi Sistemleri ve İşletme, Sosyal Bilimler, Elektronik Eğitim, Kamu Yönetimi

Public Administration and Development

45 Sosyal Bilimler Kalkınma, Kamu Yönetimi

Journal of Education and Work

46 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe, Örgütsel Davranış ve İnsan Kaynakları Yönetimi

Sosyal Bilimler, Eğitim, Kamu Yönetimi

Social Policy and Administration

47 Sosyal Bilimler Kalkınma, Kamu Yönetimi, Sosyal Hizmet, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi

Voluntas 48 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe, İşletme ve Uluslararası İşletme, Strateji ve İşletme

Sosyal Bilimler, Coğrafya, Planlama ve Kalkınma, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi

International Journal of Public Sector Management


Sosyal Bilimler, Coğrafya, Planlama ve Kalkınma, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler, Kamu Yönetimi

Public Money and Management

50 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi

EK-2: İncelenen Dergilerin Künyelerine Göre Konuları

1980 Öncesi Yayınlanan Yönetim Dergileri (Yayın Yıllarına Göre Sıralı) DERGİ PAR ASQ ARPA YAYIN YILI 1940 1956 1970 DERGİNİN KONUSU

Hesap verilebilirlik ve performans, profesyonellik, etik, toplumsal hakkaniyet temelli kamu yönetimi ve örgüt çalışmaları

Sosyoloji, psikoloji ve sosyal psikoloji, stratejik yönetim, ekonomi, kamu yönetimi ve endüstriyel ilişkiler dâhil olmak üzere bir dizi disiplinden gelen örgütsel teori çalışmaları

Program değerlendirme ve politika analizi, yerel yönetim, devletler arası ilişkiler, vatandaş katılımı / müzakereci demokrasi, bilgi teknolojisi ve e-devlet, suç ve ceza hukuku, bütçeleme, insan kaynakları, kamu politikası, yeni kamu işletmeciliği, örgütsel teori ve davranış, kamu yönetimi teorisi ve kamu hizmeti etiği

DERGİNİN AMACI

Güncel eğilimlerin tanımlanması ve analiz edilmesi yoluyla kamu yönetimi literatürünü kolay erişilebilir bir formatta sunmak; karar verme (decision making) için bir temel ortaya koymak

Kar amacı gütmeyen kuruluşlar, devlet kurumları ve piyasa da dâhil olmak üzere çok çeşitli bağlamlarda yönetim, örgütler ve örgütlenme anlayışını geliştirmek

Organizasyon ve yönetim çalışmaları, program ve performans değerlendirme ve bütçeleme- finansal yönetim, ağ yönetişimi, kamu katılımı ve kamu hizmeti motivasyonu gibi alanlar da dâhil olmak üzere alanın tüm yönleri hakkında burs yayınlayarak kamu yönetimine geniş ölçüde odaklanmak


62

1980 Sonrası Yayınlanan Yönetim Dergileri

Kamu Politikası Dergileri

Kalkınma Dergisi

DERGİ IJPSM IPMJ JPART R&G YAYIN YILI 1988 1998 1991 2007 DERGİNİN KONUSU

kamu sektörü örgütlerinde reform, yönetişim, işletmecilik

kamu yönetimi ve reform, karşılaştırmalı kamu yönetimi, örgütsel teori ve örgütsel davranış

örgütsel, idari, işletimsel ve politika temelli araştırmalar

düzenleme ve yönetişim

DERGİNİN AMACI

Karşılaştırmalı bulgular başta olmak üzere akademisyenler ve kamu yöneticileri için dünya genelindeki kamu sektörü örgütlenmeleri ile ilgili bir kaynak sağlamak

Bir yandan kamu yönetimi ve kamu yönetimi üzerine araştırma yürütenler ile diğer yandan örgütsel davranış ve örgüt teorisi alanlarında çalışanlar arasında bir köprü sağlamayı amaçlamaktadır.

Kamu sektörüne ilişkin kavrayışı geliştirmek

Düzenleyici yönetişim alanında hem entelektüel hem de coğrafi sınırları aşan sorunları ele almak ve ampirik sonuçları geniş kitlelere bildirmek

DERGİ PSJ JPAM CPS YAYIN YILI 1972 1981 2009 DERGİNİN KONUSU Kamu politikası Kamu politikası ve kamu

işletmeciliği uygulamaları

Yerel, ulusal ve küresel düzeylerde kamu politikası analizi

DERGİNİN AMACI Kamu politikası teorisini ilerleten, veri toplama ve analiz yöntemlerini açıkça ifade eden ve çalışmalarının literatürü nasıl ilerlettiğine dair net açıklamalar sağlayan makaleler yayınlamak

Kamu politikası ve kamu işletmeciliğine ilişkin konu ve uygulamalarını sunmak

Araştırmacılar, politika yapıcılar ve uygulayıcılar için politik- analitik yöntemlerin mevcut formlarına meydan okumak, politika yapımında alternatif yaklaşımları araştırmayı ve demokratik yönetişimi teşvik etmek

DERGİ YAYIN YILI DERGİNİN KONUSU DERGİNİN AMACI PAD

1949

Kalkınma anlayışı çerçevesinde kurumların, yapıların ve yöneticilerin incelenmesi

Düşük ve orta gelirli ülkelerde kalkınma süreçlerini yönetmekten sorumlu yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası düzeylerde kamu yönetimi uygulamasını gözden geçirmek ve değerlendirmek


63

Ek-3: ARPA: 2010-2019 Diğer Ülkelere İlişkin Makalelerin Konuları YIL ÜLKE KONU 2010 Avusturalya Örgütsel teori, kamu sektörü örgütlenmeleri 2010 Çin Kamu reformları 2010 Meksika Yolsuzluk, sivil toplum, kadının güçlenmesi 2011 Asya Kamu sektörü örgütlenmeleri, kültür 2011 Doğu Avrupa Kamu değeri, kurumsalcılık 2011 Pakistan Kamu sektörü örgütlenmeleri, kültür 2011 Hong Kong Özerklik, denetim, bağımsız ajanslar 2011 İngiltere Yerel hükümet, ağ, strateji, yapı 2012 Hollanda Yükseköğretim, örgütlerarası işbirliği 2013 Çin Çin ile ilgili Clinton yönetimi kararları, karar verme 2013 Güney Kore Hükümetler arası transfer, mali desentralizasyon, siyasi kapasite, mali

dengesizlik 2013 Güney Kore Elektronik hükümet, sosyal ağ, örgütsel etkinlik 2014 Hollanda Yeni medya güvenliği 2014 Hollanda Bakanlık örgütünde örgütsel değişimin şartları 2015 Gana Vergi yönetimi, harcama otoritesi 2016 Jamaika Yolsuzluk, etik, kamu hizmeti motivasyonu 2016 Hollanda Hollanda polisinin twitter kullanımı 2017 Hollanda Yerel yönetimler, politika yapım süreci 2017 Fransa Siyaset- yönetim ayrılığı, idare tarihi, görevler ayrımı 2018 İsveç Performans, kriz yönetimi, ağ, işbirliği 2018 Fukuşima Kriz yönetimi, nükleer enerji, hesapverebilirlik ilişkileri 2019 Çin Yerel uygulama, toplu konut, teşvik mekanizması 2019 Çin Yeni kamu işletmeciliği, işbirliği, hizmet odaklı yönetim 2019 Çin Kimlik krizi, disiplin, kamu yönetimi EK-4: PAD: 2010-2019 Yıllara Göre Çalışılan Ülkeler ve Sorun Alanları

Yıl Ülke-Bölge Sorun Alanı 2010 Tanzanya kapasite geliştirme

hesapverebilirlik otonomi ve kontrol

2010 Hindistan demokratik hesapverebilirlik zihniyet

2010 Brezilya kapasite 2010 Lübnan siyasi değerler 2010 Kamboçya katılımcı kalkınma 2010 Çin merkez-yerel ilişkileri

uygulama boşluğu 2010 Sri Lanka kaynak yönetişimi 2010 Nijerya yozlaşma 2010 Kosova etnik çatışma 2010 post-kommünist

ülkeler mali disiplin

2010 Afrika- Burkina Faso yerel yönetişim 2011 Kamboçya iş standartları 2011 Güney Kore sivil katılım 2011 Filipinler sivil katılım 2011 Avustralya verimlilik ve meşruluk 2011 Hong Kong mirasın korunması

şehir plancılığı 2011 Çin sivil katılım

maliyet enflasyonu hesapverebilirlik

2011 Pakistan devlet kapasitesi hizmet sunumu


64

2011 Endonezya sermaye harcaması yardım etkililiği,fırsatçılık

2011 Belçika sivil toplum 2011 Afrika sağlık, kamu finansal yönetimi 2011 Güney Asya devlet ve kar amacı gütmeyen

örgüt ilişkileri, eğitim 2011 Bangladeş hizmet sunumu 2011 Zimbabve demokratik geçiş

kamu katılımı 2011 Mısır e-devlet 2012 Endonezya Yozlaşma, kayırma 2012

Vietnam Yozlaşma,yolsuzluk sağlık politikası enformel ödemeler

2012 Estonya komünizm sonrası geçiş finansal sürdürülebilirlik

2012 Litvanya komünizm sonrası geçiş 2012 Güney Afrika kalkınma politikası

yeşil büyüme 2012 Çin şeffaflık, yeşil büyüme 2012 Güney Kore fakirlik 2012 Ruanda ve Uganda güvenilir su 2013

Endonezya ihtilaf sonrası yeniden yapılanma, devlet inşası performans ölçümü

2013 Çin mali kapasite 2013 Managua şehir yönetimi 2013 Güney Afrika göç, bütçeleme, kentleşme

yardım etkililiği 2013 Türkiye hesapverebilirlik 2013 Papua Yeni Gine yozlaşma 2013 Polonya yozlaşma 2013 Merkezi Doğu

Avrupa yozlaşma

2013 Asya ihtilaf sonrası, bürokrasi weberyen bürokrasi

2013 Kamboçya bürokrasi 2013 Güney Kore bürokratik kültür 2013 Mozambik yardım etkililiği 2013 Ruanda bağışçı–devlet ilişkileri 2013 Tanzanya bağışçı–devlet ilişkileri 2013 Ürdün uygulama evresi (kkö) 2013 Etiyopya hesapverebilirlik 2014 Sri Lanka kalkınma işletmeciliği 2014 Çin emeklilik sistemi, kentleşme

performans yönetimi 2014 Zimbabve vergi yönetimi-enformel

sektör 2014 Suudi Arabistan bütçe 2014 Etiyopya tarımsal kalkınma 2014 Doğu Timur savaş sonrası liberal inşa

devlet inşası 2014 Bhutan kamu hizmeti 2014 Hong Kong devlete güven

çevresel politikalar 2014 Afrika ekonomik kalkınma 2014 Avustralya yoksulluğun azalması

demografik değişim 2014 Hindistan emeklilik sistemi reformları


65

2014 Brezilya enformel sektör (sosyal güvenlik)

2014 Yunanistan emeklilik sistemi 2014 Macaristan emeklilik sistemi 2014 Meksika kapasiteyi zorlama 2014 Nepal yerel yönetim 2014 Güney Asya yerel kurumlar 2015 Gürcistan yönetsel kalite 2015 Vietnam yurttaş katılımı 2015 Sri Lanka hesapverebilirlik 2015 Çin kapasite inşası

yerel yönetim borçları 2015 Asya kapasite inşası

sağlık sistemi 2015 Gana performans yönetimi 2015 Afrika kırsala su tedariki 2015 Malavi kırsala su tedariki 2015 Japonya yönetsel gelenek 2015 Singapur yönetsel gelenek 2015 Mozambik adalet sektörü 2015 Endonezya köyler 2015 Doğu Asya fon dağıtım yöntemleri 2015 Hindistan sağlık sistemleri 2016 İsrail yeni kamu yönetimi

uygulaması 2016 Ukrayna polis yozlaşması 2016 New York Eyaleti polis,hesapverebilirlik 2016 Taipei polis, hesapverebilirlik 2016 Latin Amerika polis–toplum ilişkileri

güvenlik 2016 Güney Afrika polisin meşruluğu 2016 Afrika liderlik 2016

Çin sosyal yardım kırılgan otoritaryanizm devlet boyutu

2016 Bolivya politika etkililiği- sağlık politikası

2016 Kamboçya kapasite 2016 Orta Doğu hesapverebilirlik 2016 Lübnan hesapverebilirlik 2016 Sri Lanka ihtilaf sonrası yerel yönetişim 2017 Asya politika kapasitesi-sosyal

politika 2017

Güney Kore politika kapasitesi toplumsal performans ekonomik performans

2017 Hindistan politika kapasitesi- kırsala elektrik götürme

2017

Çin

politika etkililiği- sağlık politikası, eşitsizlik kentleşme, politika kapasitesi ekonomik politika devlet kapasitesi yönetişimin kalitesi iş standartları, göç bürokrasi, hesapverebilirlik

2017 Kosta Rika Kenya Endonezya

karmaşık çok paydaşlı düzenlemeler


66

Kırgızistan 2017 Latin Amerika

El Salvador

toplumal hesapverebilirlik sürdürülebilirlik, demokrasi katılımcı bütçeleme

2017 And Bölgesi yardım kesintisi 2017

Kosova etno milliyetçi çatışma müzakereci demokrasi çatışma sonrası inşa

2017 Hong Kong yozlaşma 2017 Filipinler çalışanların tatmini 2017 Sri Lanka yardım etkililiği 2018 Asya yozlaşma karşıtı reform

siyasi irade 2018 Estonya kurumsal mantıklar 2018 Post-Sovyet geçiş

ülkeleri enformel kurumlar kobi politikası

2018 Kenya su 2018 Endonezya kayırmacılık

demokratikleşme 2018 Vietnam kimlik değişimi 2018 Afrika ajans yapıları 2018 Fransa siyasi girişimcilik 2019 Düşük gelirli ülkeler sağlık sistemleri 2019 Guatemala hesapverebilirlik

sağlık yönetimi 2019 Endonezya

Tayland bulaşıcı hastalıklar sağlık yönetimi

2019 Az gelişmiş ülkeler hesapverebilirlik sağlık hizmeti kalitesi

2019 Kenya Mali Uganda

aile planlaması sağlık yönetimi sürdürülebilirlik

2019 Bhutan planlama 2019

Vietnam

çalışanların performans yönetimleri performans çıktıları yerel yönetim kapasitesi

2019 Kazakistan çalışan davranışları motivasyon

2019

Çin

sivil katılım katılımcı bütçeleme otoriter kurumlar politika yapıcıların kişilikleri


67

KAYNAKÇA Arijit Chatterjee ve Donald C. Hambrick (2011), “Executive Personality, Capability Cues, and

Risk Taking: How Narcissistic CEOs React to Their Successes and Stumbles”, Administrative Science Quarterly, 56(2), s.202-237.

Damian Grimshaw, Steven Vincent ve Hugh Willmott (2001), “New Control Modes and Emergent Organizational Forms: Private-Public Contracting in Public Administration”, Administrative Theory & Praxis, 23(3), s.407-430.

David J Spielman, Frank Hartwich ve Klaus Grebmer (2010), “Public–Private Partnerships and Developing-Country Agriculture: Evidence From the International Agricultural Research System”, Public Administration and Development, 30(4), s.261-276.

Derick W. Brinkerhoff (2008), “The State and International Development Management:Shifting Tides, Changing Boundaries, and Future Directions”, Public Administration Review, 68(6), s.985-1001.

Ebru Kayaalp (2012), “Torn in translation: An ethnographic study of regulatory decision-making in Turkey”, Regulation & Governance, 6(2), s.225-241.

Edward H. Litchfield (1956), “Notes on a General Theory of Administration”, Administrative Science Quarterly, 1(1), s.3-29.

Hongwei He ve Andrew D. Brown (2013), “Organizational Identity and Organizational Identification: A Review of the Literature and Suggestions for Future Research”, Group & Organization Management, 38(1), s.3-35.

Işık Özel (2012), “The Politics of de-delegation: Regulatory (in)dependence in Turkey”, Regulation & Governance, 6(2), s.119-129.

Jos C. N. Raadschelders (1998), Handbook of Administrative History, New Jersey: Transaction Publishers.

Jos C. N. Raadschelders ve Kwang-Hoon Lee (2011), “Trends in the Study of Public Administration: Empirical and Qualitative Observations from Public Administration Review, 2000-2009” Public Administration Review, 71(1), s.19-33.

Lisa E. Cohen ve Joseph P. Broschak (2013), “Whose Jobs Are These? The Impact of the Proportion of Female Managers on the Number of New Management Jobs Filled by Women versus Men”, Administrative Science Quarterly, 58(4), s.509-541.

Manuela Moschella ve Eleni Tsingou (2013), “Regulating Finance After the Crisis: Unveiling the Different Dynamics of the Regulatory Process”, Regulation and Governance, 7(4), s.407-416.

Michael B. Gerrard (2001), “Public-Private Partnerships”, Finance and Development, 38(3), s.48-51.

Padmaja Nair (2011),“Evolution of the Relationship Between the State and Non-Government Organisations: A South Asian Perspective”, Public Administration and Development, 31(4), s. 252-261.

Rhys Andrews, George A. Boyne ve Richard M. Walker (2012), “Overspending in Public Organizations: Does Strategic Management Matter?”, International Public Management, 15(1), s.39-61.

Sandra van Thiel ve Robin Bouwman (2017), “30 Years of IJPSM Publications: An Analysis”, IJPSM, 30(6-7), s.524-525.

İnternet Kaynakları

http://pmranet.org/about-2/ (Erişim Tarihi: 03.02.2020). https://www.tandfonline.com/action/journalInformation?show=aimsScope&journalCode=upmj20 (Erişim Tarihi: 05.02.2020). https://www.aspanet.org/ASPA/About-ASPA/ASPA/About-ASPA/ (Erişim Tarihi: 05.02.2020).


68

https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/0275074009358922 (Erişim Tarihi: 12.02.2020). https://journals.sagepub.com/description/ARP (Erişim Tarihi: 12.02.2020). https://onlinelibrary.wiley.com/page/journal/17485991/homepage/productinformation.html (Erişim Tarihi: 05.02.2020). https://www.emerald.com/insight/publication/issn/0951-3558 (Erişim Tarihi: 10.02.2020). https://www.emeraldgrouppublishing.com/journal/ijpsm?distinct_id=171d77cb2284bf-0bbe5e118f2d31-326b7f49-15f900-171d77cb22951d#aims-and-scope (Erişim Tarihi: 14.02.2020). https://onlinelibrary.wiley.com/journal/15206688 (Erişim Tarihi: 10.02.2020). https://onlinelibrary.wiley.com/page/journal/15206688/homepage/forauthors.html (Erişim Tarihi: 15.02.2020). https://onlinelibrary.wiley.com/page/journal/15410072/homepage/forauthors.html (Erişim Tarihi: 13.02.2020). https://www.tandfonline.com/action/journalInformation?show=aimsScope&journalCode=rcps20 (Erişim Tarihi: 10.02.2020). https://academic.oup.com/jpart/pages/About (Erişim Tarihi: 05.05.2020). http://pmranet.org/ (Erişim Tarihi: 05.05.2020). https://www.tandfonline.com/action/journalInformation?show=aimsScope&journalCode=upmj20 (Erişim Tarihi: 02.02.2020). https://onlinelibrary.wiley.com/page/journal/17485991/homepage/economic_sociology_in_regulation___governance.htm (Erişim Tarihi: 08.02.2020). https://onlinelibrary.wiley.com/page/journal/17485991/homepage/regulatory_pluralism_and_environmental_governance_in_china.htm (Erişim Tarihi: 08.02.2020). UNDP. (2009), “Capacity Development: A UNDP Primer”, http://www.undp.org/content/ undp/en/home/librarypage/capacity-building/capacity-development-a-undp-primer (e.t.08.05.2020).

Documents

T.C.yonetimbilimi.politics.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/...KAYAUM – Çalışma Metinleri No: 1 iii SUNUŞ Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı, araştırma ve eğitim çalışmalarının