T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK · Fransız İhtilali’nin yaşanmasında sosyal sınıf farklılıkları etkili olmuştur. 4. Fransa’daki sosyal sınıflar soylular,

ATU

SINIF8.

TAM

ÖLÇ

ME

TAM ÖLÇME

T.C. İNKILAP TARİHİ VEATATÜRKÇÜLÜK

1. DönemT.C. İN

KILA

P TA

RİH

İ VE ATA

TÜR

KÇÜ

LÜK

1. DÖ

NEM

TÜRKİYE’DEİLK DEFA

●ÖĞRETİCİ BOL ETKİNLİK

●KAZANIMLARA TAM UYUMLU KONU TESTLERİ

●ÜNİTE TARAMA TESTLERİ

●YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI

●YARIYIL VE YIL SONU DEĞERLENDİRME SINAVLARI

●DİJİTAL ÇÖZÜMLER

118. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

ETKİNLİK 1

1. Aşağıdaki kavramları açıklayınız.

19. VE 20. YÜZYILDA AVRUPA (FRANSIZ İHTİLALİ)

İhtilal: ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................İnkılap: ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Monarşi: .........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Meşrutiyet: ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Milliyetçilik: ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Bağımsızlık: ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................İmparatorluk: ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Ulus - devlet: ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Cumhuriyet: .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Demokrasi: ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Oligarşi: ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Hukuk Devleti: .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Teokrasi: .........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Laiklik: .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. Fransız İhtilali’nin nedenlerini kısaca yazınız...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. Fransız İhtilali’nin yaşanmasında etkili olan aydınların adlarını yazınız.• ...............................................................................................................................................................................................................

• ...............................................................................................................................................................................................................

• ...............................................................................................................................................................................................................

• ...............................................................................................................................................................................................................

4. Fransız İhtilali’nin sonucunda tüm dünyaya yayılan fikirleri yazınız.

• .........................................................................................

• .........................................................................................

• .........................................................................................

• .........................................................................................

• .........................................................................................

• .........................................................................................

Bir ülkenin siyasal, sosyal ve ekonomik yapısını veya yönetim düzenini değiştirmek amacıyla kuvvet kullanılarak yapılan halk hareketi.

Milletin, egemenliği kendi elinde tuttuğu ve bunu belirli süreler için seçtiği milletvekilleri ara-cılığıyla kullandığı yönetim biçimi.Tüm üye ve vatandaşların organizasyon veya devlet politikasını şekillendirmede eşit hakka sahip olduğu yönetim biçimi.

Siyasi iktidarın tanrının temsilcileri olduklarına inanılan din adamlarının elinde bulunduğu top-lumsal, siyasal düzen.

Siyasal gücün birkaç kişilik bir grubun ya da toplumsal bir sınıfın elinde toplandığı yönetim biçimi.

Anayasa ve hukukun üstün kurallarına kendini bağlı sayıp, yargı denetimine açık olan devlet

Devlet ve din işlerinin ayrılığı

Hükümdarın yetkilerinin anayasa ve halk oyuyla seçilen meclis tarafından kısıtlandığı yönetim biçimi.

Toplum düzenini ve yapısını daha iyi duruma getirmek için yapılan köklü değişiklik.

Siyasi otoritenin genellikle miras yoluyla bir kişinin üzerinde toplandığı devlet düzeni.

Millet ve ülke çıkarlarını her şeyin üstünde tutma.

Davranışlarını, başka bir gücün etkisine, egemenliğine bağlı olmadan düzenleyebilme.

Çok uluslu devlet yapısı.

Bir ulusun belli bir coğrafi sınır içindeki egemenliğini esas alan devlet şekli.

Fransa’nın mutlak monarşi ile yönetilmesi, uzun süren savaşlar sonunda ekonominin bozulması, halktan ağır vergiler alınması, Fransa toplumunun sınıflara ayrılmış olması, Amerika’daki bağımsızlık ve demokrasi hareketlerinin etkisi ihtilalin yaşanmasında etkili olmuştur.

Jean Jacques Rousseau

Voltaire

Montesquieu

Diderot

Eşitlik

Adalet

Özgürlük

Milliyetçilik

Demokrasi

İnsan hakları

12 Bilfen Yayıncılık

19. VE 20. YÜZYILDA AVRUPA (FRANSIZ İHTİLALİ)

ETKİNLİK 2

Aşağıda verilen bilgilerin karşısına bilgi doğru ise ✓ , yanlış ise ✗ sembolünü çiziniz.

1. 1789 yılında başlayan Fransız İhtilali tüm dünyayı etkilediği için evrensel nitelik taşır. (........)

2. Fransız İhtilali Yeni Çağ’ın başlangıcı olarak kabul edilir. (........) 3. Fransız İhtilali’nin yaşanmasında sosyal sınıf farklılıkları etkili olmuştur. (........)

4. Fransa’daki sosyal sınıflar soylular, rahipler, burjuvalar ve köylüler şeklinde sıralanabilir. (........)

5. Fransa’da halkın, kralın talep ettiği ağır vergileri ödeyememesi devlet baskısının artmasına; bu baskı halkın ayaklanmasına neden olmuş. (........)

6. Fransa’da aydınların eşitlik, özgürlük, insan hakları ile vicdan özgürlüğünü savunmaları ihtilalin yaşan-masında etkili olmuştur. (........)

7. Fransız İhtilali’nin yaşanmasında dış nedenlerin etkisi yoktur. (........)

8. Bir devletin anayasasını yapmak üzere toplanan ulusal meclise kurucu meclis denir. (........)

9. Fransız İhtilali sonucunda monarşi yönetimi güç kazanmıştır. (........)

10. İhtilal sonucunda yayılan milliyetçilik akımı imparatorluk yapısına sahip olan devletleri olumsuz et-kilemiştir. (........)

11. İhtilal sonucunda demokrasi fikri zarar görmüştür. (........)

12. Fransız İhtilali sonucunda oligarşik sistemler yerine hukuk devleti kavramı ve uygulamaları yayılmaya başlamıştır. (........)

13. Fransız İhtilali teokratik yönetimlerin yaygınlaşmasında etkili olmuştur. (........)

14. Fransız İhtilali Osmanlı devlet yapısını etkileyecek niteliklere sahiptir. (........)

15. Osmanlı Devleti’nde yaşanan bağımsızlık isyanları Fransız İhtilali’nin yaydığı milliyetçilik akımı sonucu son bulmuştur. (........)

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✗

✗

✗

✗

✗

✗


19. VE 20. YÜZYILDA AVRUPA (SANAYİ DEVRİMİ)

ETKİNLİK 3

Aşağıdaki soruları yanıtlayınız.

1. Sanayi Devrimi nedir?............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. Sanayi Devrimi’nin nedenlerini maddeler hâlinde yazınız...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. Sanayi Devrimi ile ilgili aşağıdaki bilgileri tamamlayınız.

Başladığı Yer: .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Başladığı Alan: ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Başladığı Yüzyıl: ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Neden Olduğu Büyük Savaş: ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. Sanayi Devrimi’nin sonuçları nelerdir, kısaca yazınız...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

5. Sanayi Devrimi’nin Osmanlı Devleti’ne etkisi sonucu ortaya çıkan kurumun adını yazınız.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Hayvan ve insan gücüne dayalı üretimden, makinaya dayalı seri üretime geçiş sürecidir.

• Rönesans ile başlayan bilgi birikiminin ve teknik gelişmelerin etkisi• Öğrenilen buhar gücünün makinelere aktarılması • Buhar makinesi, lokomatif ve buharlı gemi gibi buluşların ulaşım, iletişim ve ham madde kaynaklarına erişimi kolaylaştırması

İngiltere

Dokumacılık (Ekonomik alan)

18. yüzyıl

I. Dünya Savaşı

Küçük atölyeler kapandı, yerine fabrikalar açıldı. Seri üretime geçildi. Eşya fiyatları ucuzladı. Üretim geliri arttı. Ham madde ve pazar ihtiyacı arttı. Sömürgecilik hızlandı. I. Dünya Savaşı’na zemin hazırlandı. Fab-rikalarda çalışan işçiler yeni bir toplumsal sınıf meydana getirdi. Sendikalar ortaya çıktı. Kentler ticaret merkezi hâline geldi. Köyden kente göç başladı.

Duyun-u Umumiye (Genel Borçlar İdaresi)


19. VE 20. YÜZYILDA AVRUPA (SANAYİ DEVRİMİ)

ETKİNLİK 4

Aşağıda verilen bilgilerin karşısına bilgi doğru ise ✓ , yanlış ise ✗ sembolü çiziniz.

1. Avrupa’da devletlerin teknik alanda önemli buluşlar ortaya koyması Sanayi Devrimi’nin başlamasında

etkili olmuştur. (........)

2. Ulaşım, iletişim ve ham madde kaynaklarına erişimin artması sömürgeciliğin başlamasında etkilidir. (........)

3. Sanayi Devrimi ilk defa Fransa’da ortaya çıkmıştır. (........)

4. Sanayi Devrimi yalnızca ekonomik alanda etkili olmuştur. (........)

5. Sanayi Devrimi Osmanlı Devleti’ni olumsuz etkilemiştir. (........)

6. Sanayi Devrimi kentlerden köylere göçü hızlandırdı. (........)

7. Sanayi Devrimi bir çok savaşın yaşanmasında etkili oldu. (........)

8. Ülkeler arasındaki sömürgecilik yarışı I. Dünya Savaşı’nın çıkmasında etkili olmuştur. (........)

9. Genel Borçlar İdaresi, Osmanlı Devleti’nden alacakları olan Avrupalı Devletler tarafından kurulmuştur. (........)

10. Dûyunu Umumiye, Mondros Ateskes Antlaşması ile son bulmuştur. (........)

11. Osmanlı Devleti Sanayi Devrimi’ni gerçekleştirebilmiştir. (........)

12. Sanayi Devrimi’nden sonra sömürgecilik artmıştır. (........)

13. Sömürge sayısı en fazla olan devlet Osmanlı’dır. (........)

14. I. Dünya Savaşı Sanayi Devrimi’nin başlaması ile sona ermiştir. (........)

15. Balkan Devletlerinin bağımsızlık ayaklanmaları Sanayi Devrimi’nin sonucudur. (........)

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✗

✗

✗

✗

✗

✗

✗

✗


19. VE 20. YÜZYILDA AVRUPA

ETKİNLİK 5

1. 19. ve 20. yüzyıldaki devletlerin genel özelliklerini aşağıdaki kutucuklara yazınız.

İTALYA.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

AVUSTURYA - MACARİSTAN.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

FRANSA.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ALMANYA.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

İNGİLTERE.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

RUSYA.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. İttifak bloğunda yer alan devletlerin adlarını yazınız.

İTTİFAK BLOĞU• .........................................................................................

• .........................................................................................

• .........................................................................................

Almanya

Avusturya – Macaristan

İtalya

Siyasi birliğini geç tamamlamış ve sömürgecilik yarışına geç katılmıştır. Amacı, Akdeniz’de güç-lenmektir.

Panslavizm politikasından olumsuz etkilenmiştir. İmparatorluk yapısında olması Fransız İhtilali’nin yaydığı milliyetçilik akımından da olumsuz etki-lenmesine neden olmuştur.

Almanya’ya kaptırdığı Alsas Loren bölgesini geri almaya çalışmıştır. Bu nedenle de 20. yüzyılda, Almanya’ya karşı olan İngiltere ile yakınlaşmaya başlamıştır.

Panslavizm politikasını uygulayarak tarihî emel-lerini gerçekleştirmeye çalışmıştır. Balkanlardaki etkinliğini artırmak ve sıcak denizlere inmek için faaliyetlerini sürdürmüştür.

Oldukça gelişmiş bir deniz gücüne ve çok sayıda sömürgeye sahiptir. Almanya’nın yayılmacı siya-setinden rahatsız olmuş ve ona karşı cephe almıştır.

Siyasi birliğini geç tamamlamıştır. Kömür yatak-ları bakımından zengin olan Alsas Loren’i ele geçirmesi Fransa ile; denizlerde egemenlik kurma çabası İngiltere ile karşı karşıya gelmesine neden olmuştur.


19. VE 20. YÜZYILDA AVRUPA

3. İtilaf bloğunda yer alan devletlerin adlarını yazınız.

İTİLAF BLOĞU• .........................................................................................

• .........................................................................................

• .........................................................................................

4. Panslavizmi kısaca açıklayınız.

..................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................

5.1908 Reval görüşmelerinde yaşananların Osmanlı Devleti’nin politikasına etkilerini yazınız.

• .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................• ............................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................

ETKİNLİK 6

Aşağıda, 19. ve 20. yüzyıllarda Avrupa devletlerinin siyasi durumu ile ilgili bilgiler verilmiştir. Bu bilgileri ait oldukları devletlerle örnekte olduğu gibi eşleştiriniz.

Özellikler Devletler

a Siyasi birliğini geç tamamlamış ve sömürgecilik yarışına geç katılmıştır. Amacı Akdeniz’de güçlenmektir. Fransa

bÇok uluslu bir yapıya sahiptir. Rusya’nın Balkanlarda uyguladığı Panslavizm politika-sından olumsuz etkilenmiştir. Veliahtı, Sırp bir milliyetçi tarafından öldürülmüş, bu olay I. Dünya Savaşı’nın bahanesi olmuştur.

Rusya

c Sömürgecilik yarışına geç katılmasına rağmen ekonomisini kısa sürede güçlendirmiş-tir. Alsas Loren bölgesi için mücadele vermiştir. Almanya

d Fas, Cezayir ve Tunus’u ele geçirerek Akdeniz’de ve Kuzey Afrika’da önemli bir güç hâline gelmiş köklü bir devlettir. Avusturya - Macaristan

e Oldukça gelişmiş bir deniz gücüne sahiptir. Sömürge sayısı oldukça fazladır. 1882 yılında Mısır’ı işgal ederek Süveyş Kanalı üzerinde denetim kurmuştur. İngiltere

f Panslavizm politikası uygulamıştır. Sıcak denizlere inmek için faaliyet yürütmüştür. İtalya a

İngiltere

Fransa

Rusya

Rusya’nın sıcak denizlere inmek amacıyla Balkanlardaki bütün Slavları bir araya getirme politikasıdır. Osmanlı ve Avusturya – Macaristan İmparatorluklarının topraklarında isyanlar çıkmasına neden olmuştur.

Reval’de İngiltere Rusya’yı Balkanlarda uyguladığı politikada serbest bırakmıştır.

Bu durum iç politikada II. Meşrutiyetin ilanına, dış politikada Balkan uluslarının Balkan Savaşlarını başlat-masına neden olmuştur.

d

f

c

b

e


ETKİNLİK 7

Aşağıdaki kartlara, verilen başlıklara uygun bilgileri yazınız.

Denge Politikası............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

a.

Osmanlı Devleti’nin 20. Yüzyıl Başla-rında Yer Aldığı Savaşlar:

• ............................................................

• ............................................................

• ............................................................

b.

Osmanlı Devleti’nde Dağılmayı Önle-mek Amacıyla Ortaya Atılan Fikir Akım-ları

• ............................................................

• ............................................................

• ............................................................

• ............................................................

c.

Osmanlı Devleti’nde Demokratikleşme Hareketleri:

• ............................................................

• ............................................................

• ............................................................

• ............................................................

d.

19. VE 20. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ

Osmanlı Devleti’nin Avrupalı Devlet-lerin toprakları üzerinde sahip ol- duğu hakları kaybetmemek adına, bu devletlerin aralarındaki çıkar çatışmalarından yararlanarak varlı-ğını sürdürme çabası

Trablusgarp Savaşı

Balkan Savaşları

I. Dünya Savaşı

Osmanlıcılık

İslamcılık

Türkçülük

Batıcılık

Senedi İttifak

Tanzimat Fermanı

Islahat Fermanı

I. ve II. Meşrutiyet


19. VE 20. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ

ETKİNLİK 8


1. 19. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin, mevcut topraklarını korumak amacıyla uluslararası çıkar çatışmaların-dan yararlanmasına denge politikası denir. (........)

2. Osmanlı Devleti’nin dağılma süreci Sanayi Devrimi ve Fransız İhtilali’nin etkisi ile hızlanmıştır. (........)

3. Osmanlı Devleti’nin anayasal düzene geçmesi Senedi İttifak ile olmuştur. (........)

4. Osmanlı Devleti’nin yönetim şekli Tanzimat Fermanı ile değişmiştir. (........)

5. Osmanlı Devleti’nde her ulusa devlet yönetiminde kendini temsil hakkı I. Meşrutiyet ile verilmiştir. (........)

6. 31 Mart Ayaklanması, Osmanlı Devleti’nde yaşanmış rejim karşıtı bir isyandır. (........)

7. Padişah yetkilerinin ilk defa kısıtlanması I. Meşrutiyet ile olmuştur. (........)

8. Osmanlıcılık fikri Osmanlı Devleti’ni dağılmaktan kurtarmıştır. (........)

9. Padişahın yayınlandığı kanun niteliğindeki emirlere ferman denir. (........)

10. Padişahın Tanzimat Fermanı’na kendisinin de uyacağını söylemesi yasa gücünün üstünlüğüne kanıt-tır. (........)

11. Islahat Fermanı azınlıklara yönelik ilan edilen fermandır. (........)

12. Padişah + Anayasa + Meclis olarak nitelendirilebilecek yönetim şekline monarşi denir. (........)

13. I. Meşrutiyetin ilanını sağlayan grup Genç Osmanlılar’dır. (........)

14. Türk tarihinin ilk anayasası Kanuni Esasi’dir. (........)

15. İstibdat Dönemi (Baskı Dönemi) Padişah II. Abdülmecit döneminde yaşanmıştır. (........)

16. Trablusgarp Savaşı, Almanya ile Fransa arasında gerçekleşmiştir. (........)

17. I. Balkan Savaşı’nın sonucunda Arnavutluk bağımsız olmuştur. (........)

18. Osmanlı Devleti’nde ilk isyan eden ulus Yunanlılar olmuştur. (........)

19. Trablusgarp Savaşı’nı bitiren antlaşma Uşi Antlaşması’dır. (........)

20. Balkan Savaşları sonucunda Osmanlıcılık fikri önemini kaybetmeye başlamıştır. (........)

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✗

✗

✗

✗

✗

✗

✗

✗

ETKİNLİK 1


ETKİNLİK 9

Aşağıdaki kartlara verilen başlıklara uygun bilgileri yazınız.

a.

b.

Selânik Kentinin Sosyal Yapısı

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

Selânik Kentinin Sosyal Yapısının

Mustafa Kemal’e Etkisi..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Selânik Kentinin Ekonomik Yapısının Şehrin Fikir Hayatına Etkisi

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

Selânik Kentinin Ekonomik Yapısı

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

ETKİNLİK 10

Aşağıdaki bilgilerin karşısına bilgi doğru ise ✓ , yanlış ise ✗ sembolünü çiziniz.

a. Selânik kentinin farklı kültürlere dayanan zengin, demokratik ve sosyal yapısı Mustafa Kemal’in hoşgörü-lü ve demokrat bir anlayışla yetişmesine ortam hazırlamıştır. (........)

b. Selânik kenti ekonomik faaliyet imkânları bakımından sınırlıdır. (........)

c. Meşrutiyete karşı gerçekleşen ve gerici nitelikte olan 31 Mart Ayaklanması, Selânik’ten gelen Hareket Ordusu tarafından bastırılmıştır. (........)

d. Mustafa Kemal’in ailesi Rumeli’nin fethinden sonra iskân politikası ile Anadolu’dan getirilen Türk boyla-rına mensuptur. (........)

e. Mustafa Kemal’in doğduğu dönem Osmanlı Devleti’nin ekonomik açıdan en güçlü olduğu dönemdir. (........)

BATI’YA ERKEN AÇILAN KENT: SELÂNİK

Türkler ile birlikte pek çok farklı millet bulunmaktadır. Bu çok uluslu yapı farklı dillerin, inançların, gelenek ve göreneklerin olmasını ve zengin bir kültürel yapının oluşmasını sağlamış-tır.

Ege Denizi’ne açılan önemli bir liman ve ticaret kentidir. Avrupa ile ekono-mik ilişkilerde önem taşır. Demiryolu bağlantısı ile kara ticaretinde çok önemli bir yer tutar.

Osmanlı’nın Avrupa’ya açılan kapısı olduğundan Avrupa’daki gündemi yakından takip eder. Bu yüzden Fran-sız İhtilali’nin etkisi burada çok yoğun hissedilmiştir.

Farklı kültürlere dayanan bu demok-ratik yapı Atatürk’ün hoşgörülü ve demokratik bir anlayışla yetişmesini sağlamıştır. Farklı kültürleri tanıma-sında etkili olmuştur.

✓

✓

✓

✗

✗

ETKİNLİK 1


ETKİNLİK 11


1. Osmanlı Devleti’nde eğitim alanında birlik yoktur. (........)

2. Askerî okullar dönemin en iyi eğitim veren okullarıdır. (........)

3. Mustafa Kemal’in eğitim aldığı ilk okul Şemsi Efendi Mektebidir. (........)

4. Mustafa Kemal’in askerî eğitim aldığı ilk okul Selânik Askerî Rüştiyesidir. (........)

5. Mustafa Kemal, Ömer Naci ile İstanbul Harp Okulu yıllarında tanışmıştır. (........)

6. Mustafa Kemal’in tarihe ilgi duymaya başlaması lise yıllarında, öğretmeni Kolağası Mustafa Tevfik Bey’in de etkisi ile başlamıştır. (........)

7. Mustafa Kemal Harp Okulu’ndan Teğmen rütbesi ile mezun olmuştur. (........)

8. Mustafa Kemal’in hayatında önemli bir iz bırakmış olan “Vatan Yahut Silistre” adlı eser Mehmet Emin Yurdakul’a aittir. (........)

9. “Türkçülüğün Esasları” adlı eser Türk milliyetçiliğinin babası olarak kabul edilen Ziya Gökalp’e aittir. (........)

10. Fransız İhtilali sonucu ortaya çıkan demokrasi, cumhuriyet, laiklik kavramları Mustafa Kemal’i etkilemiş-tir. (........)

ETKİNLİK 12

Mustafa Kemal’in eğitim gördüğü şehirlerin yer aldığı aşağıdaki tabloyu uygun bilgilerle tamamlayınız.

Şehir Okul

Selânik

Manastır

İstanbul

MUSTAFA KEMAL OKULDA

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✗

✗

✗

Mahalle MektebiŞemsi Efendi MektebiSelânik Mülkiye RüştiyesiSelânik Askerî Rüştiyesi

Manastır Askerî İdadisi

Harp OkuluHarp Akademisi

ETKİNLİK 1


10. Atatürk’ün yetiştiği dönemde bir tarafta gelenek-sel öğrenime devam eden, dinî derslerin ağırlıkta olduğu mektep ve medreseler; diğer tarafta Batı örneklerine göre kurulmuş okullar, askerî okullar ve çeşitli meslek okulları vardı.

Verilen bilgiye göre, Atatürk’ün yetiştiği dö -nemde Osmanlı Devleti ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Farklı alanlarda eğitim veren okulların olduğuB) Eğitimde birliğin olmadığıC) Batı ile etkileşim yaşandığıD) Okur - yazar oranının çok yüksek olduğu

11. Aşağıdakilerden hangisi Mustafa Kemal’in eği-tim hayatının başladığı şehirdir?

A) Manastır B) SelânikC) İstanbul D) Sofya

12. .................. mezun oldum.

Mustafa Kemal’in sözleri aşağıdakilerden han-gisi ile tamamlanamaz?

A) Askeri İdadidenB) Harp AkademisindenC) Harp OkulundanD) Mülkiye Rüştiyesinden

ETKİNLİK 13

Konu ile ilgili bilgi kartlarını başlıklarına uygun şekilde doldurunuz.

Mustafa Kemal’in AskerlikHayatındaki Görevleri

• ..........................................................................

• ..........................................................................

• ..........................................................................

• ..........................................................................

• ..........................................................................

• ..........................................................................

• ..........................................................................

a.

Mustafa Kemal’in Görev Aldığı Savaşlar• ..........................................................................

• ..........................................................................

• ..........................................................................

• ..........................................................................

b.

Mustafa Kemal’in I. Dünya Savaşı’ndaSavaştığı Cepheler

• ..........................................................................

• ..........................................................................

• ..........................................................................

c.

Mustafa Kemal’in Sömürgeciliğe Karşı Mücadele Ettiği Savaşlar

• ..........................................................................

• ..........................................................................

• ..........................................................................

d.

CEPHEDEN CEPHEYE MUSTAFA KEMAL

Şam V. Ordu

Manastır III. Ordu

31 Mart İsyanı (Hareket Ordusu)


Balkan Savaşları

I. Dünya Savaşı

Kurtuluş Savaşı


Balkan Savaşları

I. Dünya Savaşı

Kurtuluş Savaşı

Çanakkale Cephesi

Kafkas Cephesi

Suriye Cephesi


I. Dünya Savaşı

Kurtuluş Savaşı

ETKİNLİK 1


ETKİNLİK 14


CEPHEDEN CEPHEYE MUSTAFA KEMAL

1. Mustafa Kemal, Balkan Savaşları sırasında Albaylık görevini üstlenmiştir. (........)

2. Mustafa Kemal’in ilk görev yeri Şam V. Ordu’dur. (........)

3. Vatan ve Hürriyet Cemiyeti, Mustafa Kemal tarafından Manastır’da kurulmuştur. (........)

4. Mustafa Kemal, 31 Mart Olayı’nda ilk siyasi başarısını elde etmiştir. (........)

5. Mustafa Kemal ilk askerî başarısını Çanakkale Savaşı ile elde etmiştir. (........)

6. Mustafa Kemal 25 Kasım 1912’de Gelibolu’da bulunan Çanakkale Boğazı Kuvayı Mürettebe Komutanlığı Hareket Şubesi Müdürlüğü’ne atanmıştır. (........)

7. Mustafa Kemal Balkan Savaşları sırasında Sofya Ataşemiliterliği görevine atanmıştır. (........)

8. Mustafa Kemal Çanakkale Cephesi’nde Muş ve Bitlis’i Ruslardan geri almıştır. (........)

9. I. Dünya Savaşı biterken Mustafa Kemal’in görev yaptığı cephe Suriye Cephesi’dir. (........)

10. Mustafa Kemal, Trablusgarp Savaşı’nda Derne ve Tobruk’ta yerli halkı örgütleyerek yerel direniş oluş-turmuştur. (........)

✓

✓

✓

✓

✓

✗

✗

✗

✗

✗

ETKİNLİK 1


ETKİNLİK 15

Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerleri uygun bilgiler ile tamamlayınız.

1905

1907

1909

1911

1912

1913

1915

1916

1918

Kurm

ay Yü

zbaş

ıRü

tbes

iyle

ilk

göre

v

Kıde

mli

yüzb

aşı

olar

ak g

örev

yap

tığı,

İttih

at v

e Ter

akki

’ye

katıl

dığı

şehi

r

........

........

........

..... ........

........

........

.....

Batı

Trak

ya’n

ınel

den

çıkm

asın

ınen

gelle

nem

ediğ

igö

revi

........

........

........

.....

........

........

........

.....

31 M

art İ

syan

ı’nı

bast

ırmak

için

yer

aldı

ğı g

örev

inde

kiun

vanı

........

........

........

.....

Dern

e ko

mut

anı

olar

ak sö

mür

geci

liğe

karş

ı müc

adel

eve

rdiğ

i sav

aş

........

........

........

.....

Siya

si bi

r gör

ev d

eüs

tlend

iği,

yarb

aylığ

ate

r� e

ttiği

gör

ev

........

........

........

.....

Tüm

gene

ral o

lara

kRu

slard

an M

uş v

e Bi

tlis’i

ger

i ald

ığı

göre

vi

........

........

........

.....

İngi

lizle

re k

arşı

başa

rılı s

avun

mal

arya

ptığ

ı ve Y

ıldırı

mO

rdul

arı G

rup

Kom

utan

ı ola

rak

göre

v al

dığı

ceph

e

Kahr

aman

ola

rak

anılm

aya

başla

ndığ

ı,al

bayl

ığa

yüks

eldi

ğigö

revi

........

........

........

.....

LİDERLİK YOLUNDA MUSTAFA KEMAL

Şam

V. O

rdu

Kurm

ay B

aşka

nıSo

fya A

taşe

mili

terli

ğiKa

fkas

Cep

hesi

Suriy

e Ce

phes

iÇa

nakk

ale

Sava

şıBa

lkan

Sav

aşla

rıM

anas

tır II

I. Ord

u

Trab

lusg

arp

Sav

aşı

ETKİNLİK 1


ETKİNLİK 16

Aşağıdaki tabloda Mustafa Kemal’in hangi yılda hangi rütbeyi aldığı belirtilecektir. Konuyu araştırarak tabloyu örnekte olduğu gibi doldurunuz.

Yıllar Askeri Rütbeleri

1902 Teğmen

1905

1905-1907

1909

1910

1911

1912

1913

1914

1915

1916

1917

1919

1921

LİDERLİK YOLUNDA MUSTAFA KEMAL

Kurmay Yüzbaşı

Kolağası (Kıdemli Yüzbaşı)

Pikardi Manevraları

Binbaşı

Derne Komutanlığı

Sofya Ataşemiliterliği

Yarbay

Albay

Tuğgenerallik

7. Ordu Komutanlığı

9. Ordu Müfettişliği ardından istifa

Mareşallik rütbesi ve gazi unvanı

Hareket Ordusu Kurmay Başkanı

ETKİNLİK 1


ETKİNLİK 17

Aşağıdaki bilgi kartlarını başlıklara uygun olarak doldurunuz.

a. b.

Selânik Kentinin Mustafa Kemal’e Etkisi:.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Manastır Kentinin Mustafa Kemal’e Etkisi:.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

c. d.

İstanbul Kentinin Mustafa Kemal’e Etkisi:.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................................................................

Sofya Kentinin Mustafa Kemal’e Etkisi:................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................................................................

DÖRT ŞEHİR VE MUSTAFA KEMAL

Farklı fikir akımlarının ve farklı milletlerin yaşama imkanı bulduğu bu şehir Mustafa Kemal’in hoşgörülü ve demokratik bir an-layışla yetişmesine imkân sağlamıştır. Ay-rıca Mustafa Kemal’in milliyetçilik akımı ile ilgili fikir sahibi olmasında etkili olmuştur.

Eğitim amaçlı geldiği bu şehirde Türk ta-rihi ve kültürüyle ilgili okuduğu eserler tarih bilincinin gelişmesinde etkilidir. Aynı dönem Namık Kemal ve Mehmet Emin Yurdakul’un fikirlerinden etkilenmiş Türk – Yunan Savaşı’ndaki gelişmeler Türklük bilincinin oluşmasına katkı sağlamıştır.

Bu şehir Osmanlı Devleti’nin başkenti ol-duğu için o dönemde de siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel açıdan büyük önem taşır. Mustafa Kemal burada yalnız ülke ile ilgili değil uluslararası ilişkiler düzeyinde bilgi sahibi olmuştur. Hitabet sanatının geliştiğine dair örneklere burada rastlanır.

Burada bulunma amacı eğitim değildir. Askeri görevli olarak gittiği bu kentte Bulgar parlamentosunu yakından tanıma imkânı bulmuş demokratik idare ile ilgili daha ayrıntılı bilgi sahibi olmuştur.

ETKİNLİK 1


ETKİNLİK 18

Mustafa Kemal’e ait sözlerin ve özelliklerin karşısına, bunlara uygun kişilik özelliğini belirten numarayı örnek-te olduğu gibi yazınız.

Çok yönlülük Vatanseverlik İdealistlik İleri Görüşlülük Liderlik

Barışçılık İnsan Sevgisi Milliyetçilik Gerçekçilik Sanatseverlik

1

6

2

7

3

8

4

9

5

10

Atatürk’ün Kişilik Özellikleri

2 “Ben gerektiği zaman en büyük hediyem olmak üzere Türk milletine canımı vereceğim.”

“Millî kültürümüzü muasır medeniyet seviyesinin üstüne çıkaracağız.”

“Ne mutlu Türküm diyene.”• Yeni Türk devleti ulus anlayışını temel almıştır.

“Akıl, mantık ve zeka ile hareket etmek en büyük özelliğimizdir.”

• Hem fikir hem de eylem adamıdır.

• Askerlik mesleğinin yanında tarih ve matematik ile ilgilenmiştir.

• Öğrencilik yıllarında ülke meseleleri ile ilgilenmiştir.

• Kurtuluş Savaşı sürerken eğitim kongresini toplamıştır.

• I. Dünya Savaşı’nın sonuçlarının II. Dünya Savaşı’nı başlatacağını belirtmiştir.

• Boğazda bulunan İtilaf donanmasının “geldiği gibi gideceğini” belirtmiştir.

“Bir işi zamanında yapmamak o işi bozmak, başarısızlığa uğratmaktır. Herşey sırasında ve zamanında yapılmalıdır.”• Trablusgarp Savaşı’nda bölge halkını örgütlemesi

• Kurtuluş Savaşı’nın Başkomutanı olması

• Erzurum ve Sivas Kongreleri’ne başkanlık yapması

“Yurtta sulh, cihanda sulh”• Milletler Cemiyetine üye olunması

• Balkan Antantı ve Sadabat Paktının oluşturulması

“Hepiniz milletvekili olabilirsiniz, bakan olabilirsiniz hatta cumhurbaşkanı olabilirsiniz, fa-kat sanatkâr olamazsınız.”

“Biz kimsenin düşmanı değiliz, yalnız insanlığın düşmanı olanlara düşmanız.”

MUSTAFA KEMAL’İN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ

3/8

8

9

1

4

5

6

10

6/7

ETKİNLİK 1


ETKİNLİK 19

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun bilgilerle tamamlayınız.

1. Jean Jacques Rousseau, Voltaire, Montesquieu gibi aydınların eşitlik, özgürlük insan hakları ile vic-dan özgürlüğünü savunmaları .............................. ..........................’nin yaşanmasında etkili olmuştur.

2. Fransız İhtilali sonucunda ................................... akımının ortaya çıkması bağımsızlık amacı taşıyan ayak-lanmalara neden olmuştur.

3. Sanayi Devrimi, Osmanlı Devleti’ni öncelikle ................................... alanında olumsuz etkilemiştir.

4. İtalya, Almanya, Avusturya - Macaristan ................................... bloğunda yer almaktadır.

5. İngiltere, Fransa, Rusya ................................... bloğunda yer almaktadır.

6. Rusların sıcak denizlere inmek amacıyla Balkanlardaki bütün Slavları bir araya getirme politikasına ............................. denir.

7. Osmanlı Devleti dağılmayı önlemek amacıyla 1839’da ................................... 1856’da ................................... Fermanı’nı yayımlamıştır.

8. 20. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde II. Meşrutiyet’e karşı çıkan isyanın adı ................................... İsyanı’dır.

9. Osmanlı Devleti, İtalya’nın sömürge elde etme sürecinin bir parçası olan ................................... Savaşı’nda yenilgi almıştır.

10. Devletin sınırları içinde yaşayanların dil, din, ırk bakımından hiç bir fark gözetilmeksizin aynı hak ve özgürlüklere sahip olmalarını sağlayıp, Osmanlı toplumunda tam bir kaynaşma ve dayanışma ortamı yaratmayı amaçlayan fikir akımına ................................... denir.

11. Bütün Müslümanların halifenin liderliğinde tek çatı altında toplanmasını amaçlayan fikir akımına ............................. denir.

12. Kaynağını Tanzimat ve önceki devirlerin ıslahatlarında bulan ................................... akımı, Batı’nın sos-yal, siyasi, felsefi görüşlerini alarak devletin kurtuluşunu amaçlar.

13. ................................... ile Osmanlı tarihinde ilk kez padişah, kendi otoritesi dışında bir gücü tanımakla yetkilerinden ödün vermiştir.

14. 1913 İstanbul Antlaşması Osmanlı ile ................................... arasında, 1913 Atina Antlaşması Osmanlı ile ................................... arasında imzalanmıştır.

BİR KAHRAMAN DOĞUYOR

Fransız İhtilali

milliyetçilik

ekonomi

ittifak

itilaf

panslavizm

Tanzimat Islahat

31 Mart

Trablusgarp

Osmanlıcılık

İslamcılık

Batıcılık

Senedi İttifak

BulgaristanYunanistan


15. Osmanlı Devleti ............................. olduğu için Fransız İhtilali’nden olumsuz etkilenmiştir.

16. Osmanlı Devleti 19. yüzyılda dış politikada, var olan topraklarını korumak için ............................. poli-tikası izlemiştir.

17. Osmanlı Devleti’nde ....................................... ile padişah yetkileri ilk kez yasa ile kısıtlanmıştır.

18. Osmanlı Devleti’nde . ..................................... ilanı ile mutlak monarşik yönetim son bulmuştur.

19. Müslümanları, Osmanlı Devleti’nin çatısı altında toplamayı amaçlayan fikir akımına ............................ denir.

20. Mustafa Kemal, babasının da isteğiyle ilköğrenimini ......................................................... ilkokulunda ta-mamlamıştır.

21. Mustafa Kemal’in 1913’te askeri görevinin ya nında siyasi bir görev de üstlendiği vazifesi, .................. ......................... ......................... dir.

22. Mustafa Kemal 1916’da .................................................görev alarak Muş ve Bitlis’i Rus isgalinden kurtar-mıştır.

23. Mustafa Kemal’in Namık Kemal, Mehmet Emin Yurdakul gibi millî şairlerle ve yazarlarla tanıştığı; millî duygularının güçlendiği yer .......................................... şehridir.

24. Mustafa Kemal, ......................................................... sırasında çok partili parlamentonun nasıl çalıştığını gözlemleme imkânı bulmuştur.

25. Mustafa Kemal 1918’de .................................................. Cephesi’ne Yıldırım Orduları Grup Komutanı ola-rak atanmıştır.

26. Mustafa Kemal, Harp Akademisi’nden mezun olduğunda .................................... rütbesiyle, ........................... görev almıştır.

27. Uşi Antlaşması ile ............................ ve ............................ İtalyanlara verilmiştir.

28. Osmanlı Devleti ............................................................. kurulması ile ekonomik bağımsızlığını kaybemiştir.

29. Demokrasi yanlısı aydın bir grup olan . ........................................... baskısıyla ilan edilen . .............................. Türk tarihinin ilk anayasasıdır.

30. Parçalanmayı önlemek amacıyla ilan edilen .............................. Fermanı eşitlik prensibini benimserken ............................... Fermanı azınlıklara ayrıcalıklar sunmaktadır.

BİR KAHRAMAN DOĞUYOR

İmparatorluk

Tanzimat Fermanı

Meşrutiyetin

İslamcılık

Şemsi Efendi

SofyaAskeri Ataşeliği

denge

Kafkas Cephesi’nde

Manastır

Suriye

Kurmay Yüzbaşı

Trablusgarp Bingazi

Duyunu Umumiye’nin

Geç Osmanlıların

TanzimatIslahat

Kanuni Esasi

Suriye’de

Sofya Askeri Ataşeliği


YAZILIYA HAZIRLANALIM

A. Aşağıdaki soruları yanıtlayınız. (Her doğru yanıt 10 puan değerindedir.)

1. Balkanlarda 18. yüzyıl sonlarından itibaren yaşanan siyasi hareketliliğin sebebi hakkında bilgi veriniz. ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. Mustafa Kemal’in doğduğu ve öğrenim hayatına başladığı Selânik kentinde Batı’dan gelen fikir akımları-nın yayılmasını sağlayan nedenleri yazınız. ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. Atatürk’ün öğrenim hayatı ile ilgili bilgi veriniz. ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. Atatürk’ün Trablusgarp Savaşı ve Çanakkale Cephesi’ndeki başarılarını kişilik özellikleriyle ilişkilendirerek açıklayınız. ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

5. Atatürk’ün fikir hayatının oluşmasına ve gelişimine etki eden şehirleri yazınız...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Balkanlar, bu yüzyılda Osmanlı Devleti topraklarına dahildir. Bu topraklarda farklı milletler, kültürler, ge-lenekler yaşamıştır. Ancak Fransız İhtilali’nin yaymış olduğu milliyetçilik akımının da etkisi ile milletler Osmanlı’ya karşı ayaklanarak bağımsızlık hareketlerine girmiştir. Bu kargaşa ortamı siyasi hareketliliği de beraberinde getirmiştir.

Selânik, Osmanlı Devleti’nin Rumeli’deki en gelişmiş kentidir. İşlek bir limanı ve Avrupa ile demiryolu bağlantısı vardır. Burada, Avrupa’da çeşitli dillerde basılan gazete ve kitapları takip etme imkânı vardır. Bu imkânlar sayesinde Batı’dan gelen fikirler hızla yayılabilmiştir.

Öğrenim hayatına başladığı dönemde Osmanlı’da eğitim birliği yoktu. Eğitim hayatı mahalle mektebinde başlamış kısa süre sonra Şemsi Efendi’ye geçerek daha modern yöntemlerle eğitim almıştır. Selânik Mülki-ye Rüştiyesi’nde iken girdiği sınavlarla Selânik Askeri Rüştiyesi’ne geçmiş oradan mezun olunca Manastır Askeri İdadisi’ne devam etmiştir. Ardından İstanbul Harp Okulu ve son olarak İstanbul Harp Akademisinde öğrenim hayatını tamamlamıştır.

Atatürk’ün Trablusgarp Savaşı’nda yerli halkı İtalyanlara karşı direnişe geçirmesi örgütleyici olduğunu gös-terir. Çanakkale Cephesi’nde düşmanın nereden çıkarma yapacağını tahmin etmesi ileri görüşlülüğünü kanıtlar. Her iki savaşta da liderlik ve vatanseverlik özelliği ön plandadır. Özellikle Çanakkale Cephesindeki “Size ben savaşmayı değil, ölmeyi emrediyorum.” sözü vatanseverliğinin doğrudan kanıtıdır.

Selânik, Manastır, Sofya, İstanbul şehirleri Mustafa Kemal’in fikir hayatının oluşmasında ve gelişmesinde önem taşır.



B. Aşağıda verilen bilgilerin karşısına bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız. (Her doğru yanıt 5 puan değerindedir.)

1. Çanakkale Cephesi’nden sonra Kafkas Cephesi’ne atanan Mustafa Kemal bu cephede Muş ve Bitlis’i Rus-lardan geri almıştır. (........)

2. 31 Mart İsyanı’nın bastırılması sırasında görevli olan Mustafa Kemal bu görevi ile ilk askeri başarısını elde etmiştir. (........)

3. Ortaokul sıralarında Atatürk’te başlayan matematik sevgisi, Geometri kitabı yazmasından etkili olmuştur. (........)

4. Sanayi Devrimi Avrupa’da ekonomik, toplumsal, sosyokültürel ve sosyoekonomik alanlarda değişimlere neden olmuştur. (........)

5. Osmanlı Devleti’nde bağımsızlık yanlısı ayaklanmaların artmasına Sanayi Devrimi neden olmuştur. (........)

1. Toplum düzenini ve yapısını daha iyi duruma getirmek için yapılan köklü değişikliklere ...................... denir.

2. Balkan Savaşları sonunda etkili olmaya başlayan ve Türklük bilincini ön plana çıkaran fikir akımına .............................. denir.

3. Vatan şairi olarak anılan ............................................. Mustafa Kemal’i etkileyen düşünürlerden biri olmuştur.

4. Mustafa Kemal’in Balkan Savaşları sırasında Gelibolu’da görev alması, I. Dünya Savaşı’nda ....................................................................... başarı göstermesinde etkilidir.

5. Mustafa Kemal’in askerî liseye gittiği Manastır kenti günümüzde .......................... sınırları içerisinde yer al-maktadır.

C. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun bilgilerle tamamlayınız. (Her doğru yanıt 5 puan değerindedir.)

D

D

D

Y

Y

inkılap

Milliyetçilik

Namık Kemal

ÇanakkaleCephesi’nde

Makedonya


ETKİNLİK 1

Aşağıdaki tabloda I. Dünya Savaşı’nın nedenleri verilmiştir. Tablodaki nedenler, genel, özel, eko-nomik ya da siyasi nedenler oluşlarına göre grup-landırılacaktır. Tablodaki nedenleri ilgili oldukları alanlarla örnekte olduğu gibi eşleştiriniz.

I. DÜNYA SAVAŞI’NIN NEDENLERİ Genel Özel Ekonomik Siyasi

Fransız İhtilali’nin getirdiği milliyetçilik akımının, çok uluslu yapıları özellikle imparatorlukları olumsuz yönde etkilemesi ✓ ✓

Fransa’nın 1871’de Almanya’ya kaptırdığı Alsas Loren böl-gesini geri almak istemesi

Sanayi Devrimi ile başlayan sömürgecilik yarışının artması ve devletlerin ham madde ihtiyaçlarını giderme yolları ile yeni pazarlar aramasıRusya’nın Balkanlarda Panslavizm politikasına ağırlık verme-si ve bu durumun Avusturya - Macaristan İmparatorluğu’nu rahatsız etmesi

Devletler arası bloklaşmanın yaşanması

ETKİNLİK 2

Aşağıdaki tabloda yer alan devletlerin karşısına I. Dünya Savaşı’nda yer aldıkları bloğu işaretleyiniz.

DEVLETLER İTİLAF İTTİFAK

Rusya

Avusturya - Macaristan

Almanya

İtalya

Osmanlı

İngiltere

Fransa

ABD

OSMANLI DEVLETİ HANGİ CEPHEDE?

✓ ✓

✓✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓


ETKİNLİK 3

Aşağıdaki devlet adamlarının verdikleri bilgileri doğru şekilde tamamlayınız.

Bazı devletler I. Dünya Savaşı’na Osmanlı Devleti’nin dahil olmasını istememiştir. Çünkü:......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

I. Dünya Savaşı’nda Almanya, Osmanlı Devleti’ni kendi yanına çekmek istiyordu. Bunun nedeni:........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin Almanya’nın ya -nında savaşa girmek istemesinin nedeni:......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


İngiltere ve Fransa savaşın daha geniş alana ya-yılmasını istemediği ve Osmanlı ile ilgili paylaşım planlarını daha önce yaptığı için Osmanlı’nın sa-vaşa girmesini istememiştir.

Osmanlı’nın jeopolitik konumu. İngiltere’nin sö-mürgelerine giden yolların Osmanlı topraklarında yer alması. Osmanlı’nın halifelik gücü. Osmanlı’nın askeri gücünden yararlanma fikri. Osmanlı’yı dahil ederek savaşı daha geniş alana yayma düşüncesi.

Ekonomik açıdan gelişmiş olan Almanya’nın sava-şı kazanacağına inanılması. Almanya’nın yanında olunursa kaybedilen imparatorluk topraklarının geri alınacağının düşünülmesi.


ETKİNLİK 4

Aşağıdaki tabloya Osmanlı Devleti’nin I.Dünya Savaşı’nda savaştığı cepheleri taarruz ya da savunma oluşlarına göre yazınız.

I. DÜNYA SAVAŞI’NDA OSMANLI DEVLETİ’NİN SAVAŞTIĞI CEPHELER

TAARRUZ (SALDIRI) SAVUNMA (MÜDAFAA)• ............................................................................

..................................................................................

• ............................................................................

..................................................................................

• ............................................................................

• ............................................................................

• ............................................................................

• ............................................................................

ETKİNLİK 5

Aşağıda ipuçları verilen cepheleri, boş kutucuğa yazınız.

• Bulgaristan’ın savaşa katılması

• Anafartalar

• Conkbayırı

• “Size ben taarruz değil, ölmeyi emrediyorum.”

• Gelibolu Yarımadası

• I. Dünya Savaşı’nın süresinin uzaması

• Orta Asya Türkleri ile bağlantı kurmak

• Enver Paşa

• Turancılık

• Sarıkamış Harekâtı

• Tehcir (Zorunlu Göç)

• Brest Litowsk


Kafkas Cephesi

Kanal Cephesi

Çanakkale

İran – Irak Cephesi

Hicaz – Yemen

Suriye – Filistin

Çanakkale Cephesi

Kafkas Cephesi


ETKİNLİK 6

• Osmanlı Devleti’nin sınırları dışında, müttefik-lerine yardım amacıyla açtığı cepheler

• Saldırı (Taarruz) Cephesi

• Süveyş Kanalı’nı ele geçirmek amacıyla açıldı.

• Ümmetçilik çöktü.

• Osmanlı ordunun Kut’ül Amâre de İngilizlere karşı başarı kazandığı cephedir.

• Arap Emiri Şerif Hüseyin İngiltere’ye güvene-rek bağımsızlığını ilan etti.


• Mustafa Kemal’in, oluşturduğu savunma hat-tıyla, Halep önlerinde İngilizleri durdurduğu cephedir.


Romanya CephesiGaliçya Cephesi

Makedonya Cephesi

Kanal Cephesi

Irak Cephesi

Hicaz – Yemen Cephesi

Suriye Cephesi


ETKİNLİK 6

• Osmanlı Devleti’nin sınırları dışında, müttefik-lerine yardım amacıyla açtığı cepheler

• Saldırı (Taarruz) Cephesi

• Süveyş Kanalı’nı ele geçirmek amacıyla açıldı.


• Osmanlı ordunun Kut’ül Amâre de İngilizlere karşı başarı kazandığı cephedir.

• Arap Emiri Şerif Hüseyin İngiltere’ye güvene-rek bağımsızlığını ilan etti.


• Mustafa Kemal’in, oluşturduğu savunma hat-tıyla, Halep önlerinde İngilizleri durdurduğu cephedir.

ETKİNLİK 7


1. I. Dünya Savaşı’ndan ilk çekilen devlet ........................................................ olmuştur.

2. 20. yüzyıl başlarında, Osmanlı İmparatorluğu’nu destekleme ve kalkındırma adı altında, Osmanlılar üze-rinde giderek etkisini artıran devlet ........................................................

3. Devletin tüm güç ve kaynaklarıyla savaşa hazırlanmasına ........................................................ denir.

4. Osmanlı Mebusan Meclisi son kez .......................................... tarihinde toplandı.

5. Almanya’nın, Osmanlı Devleti’ni I. Dünya Savaşı’na sokmaya çalışmasındaki en önemli etken ..................................................... olmuştur.

6. ......................................................... Almanya ile 2 Ağustos 1914’te gizli bir ittifak antlaşması imzalamışlardır.

7. Arapların bağımsızlık amacıyla ayaklanması Arap halkı arasında .............................. anlayışının geçerliliğini yitirdiğine .............................. fikrinin ön plana çıktığına kanıt olarak gösterilebilir.

8. I. Dünya Savaşı’nda imzalanan gizli paylaşım antlaşmalarını .............................. tüm dünyaya duyurmuştur.

9. Çanakkale Cephesi’nde Mustafa Kemal’in “Size ben taarruzu değil, ölmeyi emrediyorum.” emri, onun ................................ olduğunu gösterir.

10. Mustafa Kemal, Çanakkale Cephesindeki başarılarından dolayı .............................. terfi etmiştir.

11. Mustafa Kemal’in .......................................... savaşlarındaki başarıları Millî Mücadele’nin önderi kabul edil-mesinde etkilidir.

12. ................................................ Osmanlı Devleti’nin kazandığı zafer üzerine Bulgaristan, İttifak Devletleri ya-nında savaşa katıldı.

13. Osmanlı Devleti’nde “milleti sadıka” olarak adlandırılan .......................................... 27 Mayıs 1915’te çıkarı-lan kanunla zorunlu göçe tabi tutulmuşlardır.

14. Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’nda toprak kazandığı tek cephe ..........................................Cephesi’dir.

15. Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra, antlaşma maddeleri gereğince işgal edilen ilk yer .......................olmuştur.


Japonya

Almanya’dır.

seferberlik

18 Mart 1920

jeopolitikkonumu

İttihat ve Terakki üyeleri

ümmetçilikmilliyetçilik

Sovyet Rusya

vatansever

albaylığa

Çanakkale

Çanakkale’de

Ermeniler

Kafkas

Musul


ETKİNLİK 8

Aşağıdaki tabloda konu ile ilgili verilen bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” sütununu işaretleyiniz.


Osmanlı Devleti Hangi Cephede? D Y

1. ABD, 2 Nisan 1917’de Almanya’ya savaş ilan ederek İtilaf Devletlerinin yanında sa-vaşa katılmıştır.

2. ABD’nin savaşa girmesi I. Dünya Savaşı’nın süresini uzatmıştır.

3. Wilson İlkeleri’nin “Yenen devletler yenilen devletlerden toprak almayacak.” mad-desi mandater yönetim anlayışına zemin hazırlamıştır.

4. Wilson İlkeleri, kalıcı dünya barışına katkı sağlamak amacıyla Cemiyeti Akvamın ku-rulmasını öngörmüştür.

5. Wilson İlkeleri savaşın sona ermesini ve ateşkes işlemlerini hızlandırmıştır.

6. İmzalanacak barış antlaşmalarının ilkelerini belirlemek amacıyla Paris Barış Konfe-ransı toplanmıştır.

7. Milletler Cemiyeti (Cemiyeti Akvam) kalıcı dünya barışını sağlayabilmiştir.

8. İzmir’in İtalya’dan alınıp Yunanistan’a verilmesi İtilaf Devletleri arasında görüş ayrı-lığı yaratmıştır.

9. I. Dünya savaşı sonunda ulusal devletler yıkılarak imparatorluklar güçlenmiştir.

10. I. Dünya Savaşı sonunda yeni devletler kurulmuştur.

11. I. Dünya Savaşı sonunda imzalanan Versay Antlaşması II. Dünya Savaşı’na zemin hazırlamıştır.

12. Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’ndan yenik ayrılması topraklarının işgaline ze-min hazırlamıştır.

13. ABD ve Japonya I. Dünya Savaşı sonunda güç kaybetmiştir.

14. I. Dünya Savaşı sonunda kurulan devletlerin tamamı milliyet prensibi doğrultusun-da kurulmuştur.

15. I. Dünya Savaşı’nın sonuçlarından biri Avrupa siyasi haritasının değişmesidir.

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓


ETKİNLİK 9

Aşağıdaki konuşma balonlarına uygun bilgileri yazarak diyaloğu tamamlayınız.

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanması ve uygulanması karşısında Osmanlı yönetimi-nin izlediği politika nedir?

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

Defne

Cemre

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanması ve uygulanması karşısında Mustafa Kemal’in ve halkın tutumu nasıl olmuştur?

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

Gülce

Nehir

Osmanlı Devleti’nin ateşkes istemesini hızlan-dıran nedenler nelerdir?

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

Ali

Sami

GELDİKLERİ GİBİ GİDERLER

Osmanlı yönetimi halka işgallerin geçici olduğunu söyleyerek işgaller karşısında tes-limiyetçi bir politika izlemiştir.

Mustafa Kemal ve halk bağımsızlık yanlısı bir tavır sergileyerek Milli Mücadele’yi başlat-mıştır. Ordu terhis edildiği için Kuvayımilliye birlikleri oluşturulmuştur.

Wilson İlkeleri’nin maddelerine ve İngiltere’ye güvenilmesi, Osmanlı’nın yenilgiler alması ve savaşacak gücünün kalmaması, Bulgaristan’ın savaştan çekilmesi ile Almanya - Osmanlı ara-sındaki bağlantının kesilmesi


ETKİNLİK 10

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın önemli maddelerinin açıklamalarıyla ilgili hazırlanan aşağıdaki tabloyu ör

nekte olduğu gibi tamamlayınız.

a. Çanakkale ve İstanbul Boğazları açılacak, Karadeniz’e serbestçe geçilmesine ortam hazırlanacak ve Ça-nakkale ile Karadeniz istihkâmlarının İtilaf Devletleri tarafından ele geçirilmesi sağlanacaktır.İtilaf Devletleri, Osmanlı Devleti’nin Anadolu ve Rumeli toprakları arasındaki bağlantıyı sona erdirmeyi; İstanbul’u tehdit altına almayı; Osmanlı yöneticileri üzerinde baskı kurmayı; Boğazlar üzerinde ticarî ve askerî denetim sağlamayı, Rusya’daki yeni rejimin yayılmasına engel olmayı amaçlamıştır.

b. ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Osmanlı Devleti’ni savunmasız bırakmak ve işgalleri kolaylaştırmak amaçlanmıştır.

c. ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Osmanlı Devleti’ni savunmasız bırakmak ve işgalleri kolaylaştırmak amaçlanmıştır.

d. ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Olası bir direnişin örgütlenmesini engellemek amaçlanmıştır.

e. ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................İşgal kuvvetleri en önemli ulaşım araçlarından biri olan demiryolları üzerinde denetim sağlayarak üstünlü-ğü ele geçirmişlerdir.

f. ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Antlaşmanın en tehlikeli maddesidir. Türk yurdunu işgallere açık hâle getirmiştir. Türklerin denetiminde ka-lan Anadolu topraklarını da tehdit altında bırakmıştır. İşgallere hukukî dayanak oluşturan maddedir.

g. ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Osmanlı Devleti’ni siyasal alanda yalnız bırakmak ve tam olarak denetim altına almak amaçlanmıştır.

h. ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Osmanlı gelir kaynaklarına el konulmasına yol açan maddedir.

ı. ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Antlaşmanın uluslararası eşitlik kurallarına uygun olmadığını kanıtlayan maddedir.

i. ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Doğu Anadolu’da bir Ermeni Devleti kurmak amaçlanmıştır.


Sınırların korunması ve iç güvenliğin sürdürülmesi için gerekli askerî kuvvetlerin dışındakilerin hemen terhis edilmesi sağlanacaktır.

Osmanlı savaş gemileri derhal teslim edilecek ve gösterilecek olan Osmanlı limanlarında gözaltında bulundurulacaktır.

Hükûmet haberleşmesi dışında, telsiz, telgraf ve kabloların denetimi, İtilaf Devletlerine bırakılacaktır.

Toros tünelleri, İtilaf Devletlerinin denetimine bırakılacaktır.

İtilaf Defletleri, güvenliklerini tehdit edecek bir durum ortaya çıkması halinde herhangi bir stratejik yeri işgal etme hakkına sahip olacaktır.

Osmanlı Hükûmeti, diğer hükûmetlerle bütün ilişkilerini kesecektir.

Memleketin gereksinimi karşılandıktan sonra artan kömür, akaryakıt ve denizcilik malzemesinin üretim kaynaklarından satın alınması için kolaylık sağlanacaktır.

İtilaf Devletlerine mensup savaş tutsakları koşulsuz bir biçimde İtilaf Devletlerine teslim edilecek, Os-manlı savaş tutsakları ise İtilaf Devletlerinin elinde korunacaktır.

Vilayeti Sitte adı verilen altı Doğu ilinde herhangi bir karışıklık çıkarsa bu vilayetler İtilaf Devletleri tara-fından işgal edilebilecektir.


ETKİNLİK 11

İtilaf Devletleri’nin I. Dünya Savaşı’ndan sonra Osmanlı topraklarında gerçekleştirdikleri işgaller ile ilgili etkinlikte boş bırakılan yerlere uygun devlet adlarını yazınız.

1. Çukurova Bölgesi ................................... tarafından işgal edilmiştir.

2. Konya, Antalya ve çevresi ................................... tarafından işgal edilmiştir.

3. Musul, ................................... tarafından işgal edilmiştir.

4. Urfa, Antep, Kars ve Batum ................................... tarafından işgal edilmiştir.

5. Afyon, Eskişehir, İzmit ................................... tarafından işgal edilmiştir.

6. Samsun, ................................... tarafından işgal edilmiştir.

ETKİNLİK 12

Aşağıdaki bilgilerin karşısına bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

1. Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasında yaşanan işgallere karşı ilk halk tepkisi Müdafa-i Hukuk Cemiyet-lerinin kurulmasıyla oluşmuştur. (.....)

2. İşgalcilere karşı İzmir’deki ilk kurşun Hasan Tahsin tarafından atılmıştır. (.....)

3. İlk Kuvayımilliye cephesi İstanbul’da kurulmuştur. (.....)

4. General Harbord Raporu, Millî Mücadele’nin haklılığını ortaya koyan ilk uluslararası belgedir. (.....)

5. Balıkesir ve Alaşehir kongreleri Batı Cephesi’nin oluşmasında etkili olmuştur. (.....)

6. Erzurum Kongresi, Doğu İlleri Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin çağrısı ile toplanmıştır. (.....)

7. Tüm yararlı cemiyetlerin tek çatı altında toplanması Sivas Kongresi’nde olmuştur. (.....)

8. Kuvayımilliye, Osmanlı Devleti tarafından oluşturulan düzenli birliklerdir. (.....)

9. Yararlı cemiyetler azınlıkların çalışmalarına tepki olarak doğmuştur. (.....)

10. Yararlı cemiyetlerin tamamı kurulma şekli açısından ulusaldır. (.....)


Fransa

İtalya

İngiltere

İngiltere

İngiltere

İngiltere

D

D

D

D

D

D

Y

Y

Y

Y


ETKİNLİK 13

Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerlere uygun bilgileri yazarak tabloyu tamamlayınız.

Cem

iyet

ler

Yara

rlı C

emiy

etle

rZa

rarlı

Cem

iyet

ler

1. ...

........

........

........

......

2. ...

........

........

........

......

3. ...

........

........

........

......

4. ...

........

........

........

......

5. ...

........

........

........

......

6. ...

........

........

........

......

7. ...

........

........

........

......

8. ...

........

........

........

......

1. ...

........

........

........

......

2. ...

........

........

........

......

3. ...

........

........

........

......

4. ...

........

........

........

......

Azın

lıkla

rın k

urdu

ğuza

rarlı

cem

iyet

ler

Mill

i var

lığa

düşm

anza

rarlı

cem

iyet

ler

1. ...

........

........

........

......

2. ...

........

........

........

......

3. ...

........

........

........

......

4. ...

........

........

........

......

5. ...

........

........

........

......

6. ...

........

........

........

......


İzm

ir M

üdaf

ayıh

ukuk

İzm

ir Re

ddi İ

lhak

Trab

zon

Muh

afaz

ayıh

ukuk

Doğu

İlle

ri M

üdaf

ayıh

ukuk

Mill

î Kon

gre

Kilik

yalıl

arAn

adol

u Ka

dınl

arı

Trak

ya P

aşae

li

Mav

ri M

iraPo

ntus

Rum

Taşn

ak H

ınça

kEt

niki

Ete

rya

Kürt

Teal

iHü

rriye

t ve

İtila

fİn

giliz

Muh

iple

riİsl

am Te

ali

Sulh

Sel

amet

i Osm

aniy

eW

ilson

Pre

nsip

leri


10. I. Dünya Savaşı’ndan sonra yaşanan,

I. İzmir’in işgal edilmesi,

II. Zararlı cemiyetlerin faaliyetleri,

III. İstanbul Hükûmetinin işgallere tepkisiz kal-ması

gelişmelerinden hangileri halkın Millî Mücadele etrafında toplanmasını kolaylaştırmıştır?

A) I ve II B) I ve IIIC) II ve III D) I, II ve III

11. Mondros Ateşkes Antlaşması’nın ardından Anadolu’da kurulan Müdafayıhukuk Cemiyetleri’nin ortak özellikleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?

A) Bölgesel amaçlarla kurulmuş yararlı cemiyet-lerdir.

B) İç ve dış güçlere karşı halkı etkin kılmayı amaç-lamışlardır.

C) Manda ve himaye düşüncesi etrafında birleş-mişlerdir.

D) Bölgelerinin Türklere ait olduğunu kanıtlamak için faaliyetlerde bulunmuşlardır.

12. Hınçak -Taşnak

I

MavriMira

II

İngilizMuhipleri

III

KürtTeali

IV

Yukarıda verilen cemiyetlerden hangisinin a macı Osmanlı topraklarında Bizans’ı yeniden canlandırmak ve Yunan işgalini kolaylaştırmaktır?

A) l B) ll C) lll D) lV

ETKİNLİK 14

Mustafa Kemal’in Millî Mücadele ile ilgili çalışmalarının sıralandığı aşağıdaki tabloyu örneğe uygun olarak tamamlayınız.

19 M

ayıs

1919

28 M

ayıs

1919

22 H

azira

n 19

19

4 - 1

1 Ey

lül 1

919

20 -

22 Ek

im 1

919

27 A

ralık

191

9

23 Te

mm

uz -

7 Ağ

usto

s191

9

Sam

sun’

açı

kış

Mill

î Müc

adel

e’ni

nilk

adı

mı a

tıldı

.

Mus

tafa

Kem

al’in

Mill

î Müc

adel

e Yo

lcul

uğu

VE MİLLÎ MÜCADELE BAŞLIYOR...

Havz

a Ge

nelg

esi

Mill

î bili

nci

hare

kete

geç

irmek

am

açla

ndı.

Mill

î Müc

adel

e’ni

n am

aç, g

erek

çe v

e yö

ntem

i açı

klan

dı.

Mill

î Müc

adel

e ile

ilg

ili k

arar

lar a

lındı

.M

illî M

ücad

ele

ile

ilgili

alın

an k

arar

lar

ulus

alla

ştırı

ldı.

Tem

sil H

eyet

i, İst

anbu

l Hük

ûmet

i ta

rafın

dan

huku

ken

tanı

ndı.

Anka

ra, M

illî

Müc

adel

e’ni

n m

er-

kezi

hâlin

e ge

ldi.

Amas

ya

Gene

lges

iEr

zuru

m

Kong

resi

Siva

s Ko

ngre

siAm

asya

Gö

rüşm

eler

iTe

msil

Hey

etin

in

Anka

ra’y

a Ge

lişi


ETKİNLİK 15

Kongreler ile ilgili tabloyu aşağıdaki örneklere uygun olarak tamamlayınız.

KONGRELER

Kongre Toplanma şekli bakımından Aldığı kararlar bakımından

Balıkesir - Alaşehir ...................................................... ......................................................

...................................................... Bölgesel ......................................................

...................................................... ...................................................... Ulusal

ETKİNLİK 16

Aşağıdaki bilgilerde boş bırakılan yerleri uygun şekilde tamamlayınız.

1. Mustafa Kemal Samsun’a giderken unvanı .......................................... Müfettişliğidir.

2. Millî bilinç ve vicdanı harekete geçirmek amacıyla Mustafa Kemal .......................................... yayınlamıştır. (28 Mayıs 1919)

3. Millî Mücadele’nin amaç, gerekçe ve yöntemi .......................................... ile açıklanmıştır.

4. Doğu Anadolu’nun işgaline engel olmak amacıyla .......................................... Kongresi toplanmıştır.

5. .......................................... toplanma şekli bakımından bölgesel, aldığı kararlar bakımından ulusaldır.

6. Müdafaayıhukuk Cemiyetleri .......................................... tek çatı altında toplanmıştır.

7. Temsil Kurulu, Ali Fuat Cebesoy’u Batı Cephesi Kuvayımillîye Komutanlığı’na atayarak hükûmet gibi dav-ranmış, böylece kurul .......................................... yetkisini kullanmıştır.

8. Manda ve himayenin reddi ilk defa ................................................ olmuştur.

9. Temsil Kurulu’nun İstanbul Hükûmeti tarafından hukuken tanınması .......................................... ile olmuştur.

10. Temsil Heyeti’nin ikinci yayın organı ..........................................olmuştur.


Erzurum Kongresi

Sivas Kongresi

Bölgesel Bölgesel

Ulusal

Ulusal

9. Ordu

Havza Genelgesi’ni

Erzurum

Erzurum Kongresi

Amasya Genelgesi

Sivas Kongresi’nde

yürütme

Erzurum Kongresi’nde

Amasya Görüşmeleri

Hâkimiyeti Milliye


ETKİNLİK 15

Kongreler ile ilgili tabloyu aşağıdaki örneklere uygun olarak tamamlayınız.

KONGRELER

Kongre Toplanma şekli bakımından Aldığı kararlar bakımından

Balıkesir - Alaşehir ...................................................... ......................................................

...................................................... Bölgesel ......................................................

...................................................... ...................................................... Ulusal

ETKİNLİK 16

Aşağıdaki bilgilerde boş bırakılan yerleri uygun şekilde tamamlayınız.

1. Mustafa Kemal Samsun’a giderken unvanı .......................................... Müfettişliğidir.

2. Millî bilinç ve vicdanı harekete geçirmek amacıyla Mustafa Kemal .......................................... yayınlamıştır. (28 Mayıs 1919)

3. Millî Mücadele’nin amaç, gerekçe ve yöntemi .......................................... ile açıklanmıştır.

4. Doğu Anadolu’nun işgaline engel olmak amacıyla .......................................... Kongresi toplanmıştır.

5. .......................................... toplanma şekli bakımından bölgesel, aldığı kararlar bakımından ulusaldır.

6. Müdafaayıhukuk Cemiyetleri .......................................... tek çatı altında toplanmıştır.

7. Temsil Kurulu, Ali Fuat Cebesoy’u Batı Cephesi Kuvayımillîye Komutanlığı’na atayarak hükûmet gibi dav-ranmış, böylece kurul .......................................... yetkisini kullanmıştır.

8. Manda ve himayenin reddi ilk defa ................................................ olmuştur.

9. Temsil Kurulu’nun İstanbul Hükûmeti tarafından hukuken tanınması .......................................... ile olmuştur.

10. Temsil Heyeti’nin ikinci yayın organı ..........................................olmuştur.

ETKİNLİK 17

Millî Mücadele sürecinde yayımlanan genelgeler ve toplanan kongrelerde alınan kararlar ile ilgili hazırlanan tabloyu örnekte olduğu gibi tamamlayınız.

Genelge Kongre Madde Karar Önem Açıklama

Amasya Genelgesi Vatanın bütünlüğü, ulusun bağımsızlığı tehlikededir. Millî Mücadele’nin gerekçesi açıklanmıştır.

Havza BildirgesiHristiyan halka karşı bir saldırıya ve düşman-lık gösterisine benzer davranışlardan sakınılması çok gereklidir.

Millî sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz.

Manda ve himaye kesin olarak reddedilmiş-tir.

Amasya Genelgesi Kurtuluş Savaşı’nın amaç ve yöntemi belirtilmiştir.

İstanbul Hükûmeti görevini yerine getir-mezse “geçici bir hükûmet” kurulacaktır.

Azınlıklara siyasi ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez.

İradeyi Milliye Gazetesi yayınlandı.

Sivas Kongresi Halkı temsil edenleri yönetimde etkili kılmak için alınan karardır.

Manda ve himaye kabul edilemez.

Erzurum Kongresi Doğudaki örgütlerin tek çatı altında toplanması amaçlanmıştır.

Sivas Kongresi İstanbul Hükûmetinin çalışmalarını denetim altına almak amaçlanmıştır.

Erzurum Kongresi kararları bazı değişiklik-lerle kabul edildi.

Erzurum Kongresi Birlik ve beraberliğin sağlanması ve güçlendirilmesi amaçlandı.

Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri, “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” adı altında birleştirildi.

Millî kuvvetleri etkin, ulusal iradeyi egemen kılmak esastır.

İdari açıdan tek elden yönetimin benimsen-mesi ve merkezileşmenin sağlanması olarak açıklanabilir.

Sivas Kongresi Ali Fuat Paşa, Batı Cephesi Kuvayımilliye Birlikleri Komutanlığı’na tayin edildi.

İstanbul Hükûmeti üzerine aldığı sorumlu-luğu yerine getirememektedir.


Azınlıklara karşı olumsuz davranışların engellenmesi amaçlanmıştır.

Azınlıkların bağımsız devlet kurmasına karşı çıkmıştır.

Tam bağımsızlık amaçlanmıştır.

Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.

Erzurum Kongresi

Sivas Kongresi

Sivas Kongresi

Sivas Kongresi

Sivas Kongresi

Sivas Kongresi

Erzurum Kongresi

Erzurum Kongresi

Erzurum Kongresi

Erzurum Kongresi

Yeni bir hükümet kurma düşüncesi ilk defa açıkça dile getirilmiştir.Azınlık hakları bahane edilerek içişleri-mize karışılması engellenmek istenmiştir.

Millî Mücadele’nin ilk yayın organıdır.

Mebusan Meclisinin toplanması için çağrı yapılması kararlaştırıldı.

Tam bağımsızlık kararı alınmıştır.

Doğu Anadolu’daki yararlı cemiyetler Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında toplandı.

Mebusan Meclisinin derhal toplanması amaç-lanmıştır.

Amasya Genelgesi

Amaç Erzurum Kongresi kararlarını ulusa mal etmektir.

Yabancı işgal ve müdahalesine karşı vatan birlikte savunulacaktır.

Kurtuluş Savaşı’nın tek elden yürütülmesi, birlik ve beraberliğin sağlanması amaçlan-mıştır.

Halkın yönetimdeki etkinliğini artırmak bağımsızlığı sağlamak amaçlanmıştır.

Temsil Kurulunun yurdun bütününü temsil ettiği belirlendi.

Temsil Kurulu ilk defa yürütme yetkisini kul-lanmış, bir hükümet gibi davranmıştır.

Kurtuluş Savaşı’nın gerekçesi açıklanmıştır.


ETKİNLİK 18



1. Atatürk Millî Mücadele’nin başarıya ulaşması için millî birlik ve beraberliğe büyük önem vermiştir. (......)

2. Kurtuluş Savaşı’nın amaç, gerekçe ve yöntemi ilk defa Samsun Raporu’nda dile getirilmiştir. (......)

3. Kurtuluş Savaşı’nın programı Amasya Genelgesi’nde hazırlanmıştır. (......)

4. Millî Mücadele’nin halka dayandırılacağı ilk defa Erzurum Kongresi’nde duyurulmuştur. (......)

5. Millî Mücadele’nin askeri aşaması Havza Genelgesi ile başlar. (......)

6. Kurtuluş Savaşı ve mücadele ile ilgili ilk kararlar Erzurum Kongresinde alınmıştır. (......)

7. Erzurum Kongresi hem toplanma şekli bakımından hem de aldığı kararlar bakımından ulusaldır. (......)

8. Temsil Heyetinin kurulması fikri ilk defa Sivas Kongresi’nde gündeme gelmiştir. (......)

9. Manda ve himaye fikrinin kesin reddi Sivas Kongresi’nde olmuştur. (......)

10. Anadolu ve Rumeli’de faaliyet gösteren yararlı cemiyetlerin tek çatı altında toplanması Sivas Kongresi’nde

olmuştur. (......)

11. Amasya Görüşmeleri’nin en önemli sonucu İstanbul Hükûmetinin, Temsil Heyetini ve böylece

Anadolu’da başlayan Millî Mücadele Hareketi’ni hukuken tanımış olmasıdır. (......)

12. Ulusal sınırlardan ilk defa Amiral Bristol Raporu’nda bahsedilmiştir. (......)

13. Millî irade kavramı ilk defa Sivas Kongresi’nde kullanılmıştır. (......)

14. İradeyimilliye Gazetesi Sivas Kongresi’nde çıkarılmıştır. (......)

15. Ulusal iradeyi hakim kılma kararı ilk defa Erzurum Kongresi’nde alınmıştır. (......)

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✗

✗

✗

✗

✗

✗

✗


ETKİNLİK 19

Aşağıdaki öğrencilerin doğru bilgi vermeleri için konuşma baloncuklarını uygun şekilde tamamlayınız.

Ulusal egemenlik kavramını açıklar mısın?

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

Merve

Serap

Ulusal bağımsızlık kavramını açıklar mısın?

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

Alya

Engin

Sevr Antlaşması’nın hukuken geçersiz olması-nın nedeni nedir?

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

Hanife

Cemile

EGEMENLİK MİLLETİNDİR

Bir devlette gücün ya da hakimiyetin sadece millete ait olmasıdır.

Başka devletlerin sömürgesi olmamak, özgür yaşamaktır.

Osmanlı Mebusan Meclisi tarafından onay-lanmadığı için hukuken geçersizdir. (Ant-laşma imzalandığı tarihte Meclis kapalıdır.)


ETKİNLİK 20

Misakımillî’nin önemi ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerin karşısına bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

1. Mustafa Kemal’in düşüncelerinin Mebusan Meclisinde kabul edilmesi Millî Mücadele yanlılarına büyük bir siyasi zafer kazandırmıştır. (.....)

2. Kapitülasyonlara ilk kez tepki gösterilmiş, böylece bağımsızlık anlayışı vurgulanmıştır. (.....)

3. Ulusal bağımsızlık fikri ilk defa vurgulanmıştır. (.....)

4. Ulusal Kurtuluş Savaşı’nın amaç - gerekçe ve yöntemi ilk defa dile getirilmiştir. (.....)

5. Erzurum ve Sivas Kongreleri’nin bağımsızlıkla ilgili kararları Meclis onayı ile yasallaşmıştır. (.....)

ETKİNLİK 21

TBMM’nin açılmasından sonra alınan ilk kararların yorumlarını örnekte olduğu gibi kararların altına yazınız.

1. Hükûmet kurmak zorunludur.Kurucu meclisİstanbul Hükûmetinin yok sayılması2. Geçici de olsa hükûmet başkanı veya padişah vekili atamak doğru değildir.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................3. Millî iradeyi egemen kılmak esastır.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................4. TBMM’nin üstünde güç ve kuvvet yoktur.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................5. TBMM, yasama ve yürütme yetkilerini kendinde toplar.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................6. Meclisten seçilecek bir kurul, hükûmet işlerini yürütür. Meclis başkanı, hükûmetin de başkanıdır.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................7. Geçici olmak kaydıyla bir hükûmet başkanı veya padişah kaymakamı atamak doğru değildir. Padişahın ve halifenin durumu içinde bulunduğu şartlar değişince yeniden ele alınacaktır.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................8. TBMM, dinî konuların yürütülmesinden de sorumludur.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

EGEMENLİK MİLLETİNDİR

D

D

D

Y

Y

Meclisin kararlarında bağımsız olması amaçlanmıştır.Meclisin varlığının sürekli olacağı vurgulanmıştır.

Halk egemenliği ülkenin geleceğine hakim kılınmak istenmiştir.

Osmanlı yönetimi yok sayılmıştır.

Güçler birliği esas alınmıştır.

Meclis Hükûmeti sistemi benimsenmiştir.

Bu madde ile Meclisteki hilafet ve saltanat yanlılarının padişahın etkisinde kalmasını engellemek ve Meclisin bağımsız hareket etmesini sağlamak amaçlanmıştır.

Halifenin etkinliğini geçersiz kılmak amaçlanmıştır.


ETKİNLİK 22

TBMM’ye karşı çıkan ayaklanmalar dört ana başlık altında toplanacaktır. Bu ayaklanmaların kimler tarafından ve ne amaçla çıkarıldıklarını altlarına yazınız.

1 2 3 4

Önceleri Kuvayımillîye Yanlısı Olup Sonradan

Ayaklananlar

Azınlıkların Çıkardığı Ayaklanmalar

İstanbul Hükûmeti ve İşgalci Güçlerin

Kışkırtmalarıyla Çıkan Ayaklanmalar

Doğrudan İstanbul Hükûmetinin Çıkardığı

Ayaklanmalar

ETKİNLİK 23

Ayaklanmalara karşı TBMM’nin aldığı önlemler aşağıda verilmiştir. Bu önlemleri örnekte olduğu gibi açıklayınız.

1. Hıyanetivataniye Kanunu çıkarıldı.Bu kanunla Meclise karşı düşünce veya uygulamalarıyla veya yazdıklarıyla muhalefet edenler vatan haini sayılmıştır.

2. İstiklâl Mahkemeleri kuruldu.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. İstanbul’la haberleşme kesildi.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. Mustafa Kemal, Ankara Müftüsü’nden karşı fetvalar alarak Şeyhülislam’ın fetvalarının geçersiz olduğunu ilan etti.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

BÜYÜK MİLLET MECLİSİ İSYANLARA KARŞI

* Çerkez Ethem* Demirci Mehmet Efe– Düzenli orduya katıl- mak istememeleri

* Rum ve Ermeni Ayak- lanmaları– Bağımsız devlet kurmak istemeleri

* Anzavur Ayaklanması* Kuva-i İnzibatiye Ayak- lanması– Millî Mücadele hare- ketine son vermek

* Bolu, Düzce, Hendek Adapazarı* Yozgat* Afyon* Konya, Bozkır, Çumra* Urfa – Millî Aşiret* Cemil Çeto, Ali Batı, Şeyh Eşref, Koçgiri– Millî Mücadele hare- ketine son vermek

TBMM böylece yargı yetkisini kullanmaya başladı.

İstanbul Hükümetinin faaliyetleri geçersiz sayıldı.

İstanbul Hükûmetinin Anadolu halkının dinî duygularından çıkarları doğrultusunda faydalanması engel-lendi.


ETKİNLİK 24

Aşağıdaki diyalogda Bülent’in doğru bilgi verdiği bilinmektedir. Bülent’in konuşma baloncuğunu buna göre doldurunuz.

TBMM’ye karşı çıkarılan ayaklanma-ların sonuçları neler olmuştur?

Burcu

Bülent

1. .................................................................................................................................2. .................................................................................................................................3. .................................................................................................................................4. .................................................................................................................................

ETKİNLİK 25


1. Bolu, Düzce - Hendek, Adapazarı, Afyon, Bozkır ayaklanmaları İstanbul Hükûmeti ve İtilaf Devletleri’nin

kışkırtmasıyla çıkan ayaklanmalardır. (......)

2. Azınlıkların çıkardığı ayaklanmalara Rumların ve Ermenilerin çıkardığı ayaklanmalar örnek gösterilebilir. (......)

3. Çerkez Ethem, Demirci Mehmet Efe gibi isyancılar önce Kuvayımillîye yanlısı olup sonra ayaklanmışlardır. (......)

4. Anzavur Ayaklanması İstanbul Hükûmetine karşı çıkmıştır. (......)

5. Büyük Millet Meclisine karşı çıkarılan ayaklanmalar kardeş kanının dökülmesine yol açmıştır. (......)

6. Büyük Millet Meclisi ayaklanmalara karşı yasama gücünü kullanarak Hıyanetivataniye Kanunu’nu çıkar-

mıştır. (......)

7. Ayaklanmaların bastırılması İstanbul Hükûmetinin güç ve otoritesini artırmıştır. (......)

8. Büyük Millet Meclisi olağanüstü koşullar karşısında güçler birliği ilkesi ile hareket etmiştir. (......)

9. İsyanlar, işgalcilerin ilerlemesini kolaylaştırmıştır. (......)

10. Ankara Müftüsü Rıfat Börekçi Millî Mücadele’yi destekleyen fetvalar vermiştir. (......)

BÜYÜK MİLLET MECLİSİ İSYANLARA KARŞI

ETKİNLİK 26

Aşağıdaki haritada Sevr Antlaşması’ndan sonra İtilaf Devletleri’nin gerçekleştirdiği işgaller gösterilmiştir. Devletlerin karşısına hangi bölgeleri işgal ettiklerini yazınız.

İstanbul

KırklareliEdirne

Tekirdağ

Çanakkale Bursa

İzmit

Bilecik

Zonguldak

Bolu

KastamonuSinop

Samsun

Çorum Amasya

AnkaraEskişehirKütahya

Afyon

Balıkesir

Manisa

İzmirAydın

Uşak

DenizliIspartaBurdur

AntalyaMuğla

Konya

Mersin Adana

Niğde

Sivas

Kayseri

Antakya

Antep Urfa

Maraş

MalatyaElâzığ

Erzincan

BingölMuş

Van

HakkâriSiirt

Bitlis

Diyarbakır

Mardin

Tokat

Ordu TrabzonRize

Erzurum

KarsArdahan

Artvin

Iğdır

Sarıkamış

Akşehir

Alaşehir

Ayvalık

Gelibolu

Midye

Oltu

KIBRIS

İRA

N

IRAKSURİYE

SOVYETLERBİRLİĞİ

BULGARİSTAN

YUNANİSTAN

K A R A D E N İ Z

A K D E N İ Z

EGE

DENİZİ

Tuz Gölü

Van Gölü

0 100 200 kmYUNAN İDARESİ BÖLGESİ

OSMANLI DEVLETİSEVR BARIŞANTLAŞMASI'NA

GÖRE

İTALYAN İDARE BÖLGESİ

İNGİLİZ NÜFUZ BÖLGESİ

FRANSIZ NÜFUZ BÖLGESİ

BOĞAZLAR BÖLGESİ SINIRI

ERMENİSTAN'A AYRILACAK BÖLGE BUGÜNKÜ TÜRKİYE CUMHURİYETİ SINIRLARI

AdapazarıMARMARADENİZİ

İngilizler...................................................................................................................................................................................................Fransızlar ................................................................................................................................................................................................İtalyanlar ................................................................................................................................................................................................Yunanlılar ...............................................................................................................................................................................................

ETKİNLİK 27

Aşağıdaki öğrenciler Sevr Antlaşması ile ilgili konuşmaktadır. Öğrencilerin verdiği bilgilerin doğru ya da yanlış olduğuna karar vererek adlarının karşısına yazınız.

Sevr Antlaşması’nın tüm hükümleri Osmanlı’nın egemenlik haklarına aykırıdır.

Mehmet

Nahide

Sevr Antlaşması’nda “İtilaf Devletleri’nin tümü kapitülasyonlardan yararlanacaktır” hükmü yer almaktadır.

Ayaklanmalar bastırıldı, Meclisin gücü ve otoritesi arttı.Gereksiz yere insan, zaman ve malzeme kaybı oldu.Kurtuluş Savaşı’nın kazanılması gecikti.Yunanlılar işgal bölgelerini genişletti.

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✗

✗


ETKİNLİK 24

Aşağıdaki diyalogda Bülent’in doğru bilgi verdiği bilinmektedir. Bülent’in konuşma baloncuğunu buna göre doldurunuz.

TBMM’ye karşı çıkarılan ayaklanma-ların sonuçları neler olmuştur?

Burcu

Bülent

1. .................................................................................................................................2. .................................................................................................................................3. .................................................................................................................................4. .................................................................................................................................

ETKİNLİK 25


1. Bolu, Düzce - Hendek, Adapazarı, Afyon, Bozkır ayaklanmaları İstanbul Hükûmeti ve İtilaf Devletleri’nin

kışkırtmasıyla çıkan ayaklanmalardır. (......)

2. Azınlıkların çıkardığı ayaklanmalara Rumların ve Ermenilerin çıkardığı ayaklanmalar örnek gösterilebilir. (......)

3. Çerkez Ethem, Demirci Mehmet Efe gibi isyancılar önce Kuvayımillîye yanlısı olup sonra ayaklanmışlardır. (......)

4. Anzavur Ayaklanması İstanbul Hükûmetine karşı çıkmıştır. (......)

5. Büyük Millet Meclisine karşı çıkarılan ayaklanmalar kardeş kanının dökülmesine yol açmıştır. (......)

6. Büyük Millet Meclisi ayaklanmalara karşı yasama gücünü kullanarak Hıyanetivataniye Kanunu’nu çıkar-

mıştır. (......)

7. Ayaklanmaların bastırılması İstanbul Hükûmetinin güç ve otoritesini artırmıştır. (......)

8. Büyük Millet Meclisi olağanüstü koşullar karşısında güçler birliği ilkesi ile hareket etmiştir. (......)

9. İsyanlar, işgalcilerin ilerlemesini kolaylaştırmıştır. (......)

10. Ankara Müftüsü Rıfat Börekçi Millî Mücadele’yi destekleyen fetvalar vermiştir. (......)

ETKİNLİK 26

Aşağıdaki haritada Sevr Antlaşması’ndan sonra İtilaf Devletleri’nin gerçekleştirdiği işgaller gösterilmiştir. Devletlerin karşısına hangi bölgeleri işgal ettiklerini yazınız.

İstanbul

KırklareliEdirne

Tekirdağ

Çanakkale Bursa

İzmit

Bilecik

Zonguldak

Bolu

KastamonuSinop

Samsun

Çorum Amasya

AnkaraEskişehirKütahya

Afyon

Balıkesir

Manisa

İzmirAydın

Uşak

DenizliIspartaBurdur

AntalyaMuğla

Konya

Mersin Adana

Niğde

Sivas

Kayseri

Antakya

Antep Urfa

Maraş

MalatyaElâzığ

Erzincan

BingölMuş

Van

HakkâriSiirt

Bitlis

Diyarbakır

Mardin

Tokat

Ordu TrabzonRize

Erzurum

KarsArdahan

Artvin

Iğdır

Sarıkamış

Akşehir

Alaşehir

Ayvalık

Gelibolu

Midye

Oltu

KIBRIS

İRA

N

IRAKSURİYE

SOVYETLERBİRLİĞİ

BULGARİSTAN

YUNANİSTAN

K A R A D E N İ Z

A K D E N İ Z

EGE

DENİZİ

Tuz Gölü

Van Gölü

0 100 200 kmYUNAN İDARESİ BÖLGESİ

OSMANLI DEVLETİSEVR BARIŞANTLAŞMASI'NA

GÖRE

İTALYAN İDARE BÖLGESİ

İNGİLİZ NÜFUZ BÖLGESİ

FRANSIZ NÜFUZ BÖLGESİ

BOĞAZLAR BÖLGESİ SINIRI

ERMENİSTAN'A AYRILACAK BÖLGE BUGÜNKÜ TÜRKİYE CUMHURİYETİ SINIRLARI

AdapazarıMARMARADENİZİ

İngilizler...................................................................................................................................................................................................Fransızlar ................................................................................................................................................................................................İtalyanlar ................................................................................................................................................................................................Yunanlılar ...............................................................................................................................................................................................

ETKİNLİK 27

Aşağıdaki öğrenciler Sevr Antlaşması ile ilgili konuşmaktadır. Öğrencilerin verdiği bilgilerin doğru ya da yanlış olduğuna karar vererek adlarının karşısına yazınız.

Sevr Antlaşması’nın tüm hükümleri Osmanlı’nın egemenlik haklarına aykırıdır.

Mehmet

Nahide

Sevr Antlaşması’nda “İtilaf Devletleri’nin tümü kapitülasyonlardan yararlanacaktır” hükmü yer almaktadır.

BARIŞ ANTLAŞMASI MI, ÖLÜM FERMANI MI?

Arabistan, IrakSuriye, Lübnan, Güneydoğu AnadoluAntalya, Konya, Muğla, IspartaMidye – Büyükçekmece hattının batısı, İzmir ve çevresi


BARIŞ ANTLAŞMASI MI, ÖLÜM FERMANI MI?

Boğazların uluslararası bir komisyon tarafın-dan idare edilmesi Sevr Antlaşması’nın azın-lıklarla ilgili hükümlerinden biridir.

Sevr Antlaşması Osmanlı’daki zorunlu asker-liğe son vermiş ancak Osmanlı’nın tüm iç güvenliğini sağlayarak Osmanlı’yı tehlikeler-den korumuştur.Ali

Deniz

Sevr, Osmanlı’nın imzaladığı son antlaşmadır.

I. Dünya Savaşı’ndan sonra imzalanan tek ağır antlaşma Sevr Antlaşması’dır.

Sami

Yasemin

Wilson İlkeleri’nin sağladığı fırsatla Doğu’da Ermenistan ve Kürdistan devletlerinin kurul-ması Sevr Ant laşması’nın kararlarındandır.Hasan

Zeynep

Sevr Antlaşması Osmanlı Devleti’ndeki azınlık haklarını genişletmiştir.

Mehmet: ..................................................................... Hasan : .....................................................................

Nahide : ..................................................................... Zeynep : .....................................................................

Ali : ..................................................................... Sami : .....................................................................

Deniz : ..................................................................... Yasemin : .....................................................................

Doğru Doğru

Doğru

Doğru Doğru

Yanlış

Yanlış

Yanlış



A. Aşağıdaki yazılı sınav sorularını yanıtlayınız. (Her doğru yanıt 10 puan değerindedir.)

1. Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanması ve uygulanması karşısında Osmanlı yönetimi nasıl bir tu-tum izlemiştir? Bu antlaşma karşısında Mustafa Kemal’in ve halkın tutumu ne olmuştur? Kısaca açıklayın...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. Millî cemiyetleri ve millî varlığa düşman cemiyetleri yazarak millî cemiyetlerin ortak özellikleri hakkında bilgi veriniz...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. Mustafa Kemal’in Millî Mücadele’nin hazırlık döneminde yaptığı çalışmaları sırasıyla yazınız...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. Ulusal egemenlik ve tam bağımsızlık kavramlarını açıklayınız...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

5. Hıyaneti Vataniye Kanunu neden çıkarılmıştır? Bu kanunun çıkarılması ve uygulanması TBMM’nin hangi yetkilerini kullandığını kanıtlar?..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Osmanlı yönetimi teslimiyetçi bir politika izlemiş ve işgaller karşısında sessiz kalmıştır. Mustafa Kemal ise Türk halkının bağımsız olması gerektiğine inanarak Milli Mücadele’nin başlamasına öncülük etmiştir. Halk, Kuvayımilliye birlikleri ve Müdafayıhukuk Cemiyetleri oluşturma yolu ile işgallere karşı koymuştur.

Milli Cemiyetler: Trakya Paşaeli Müdafayı Hukuk, İzmir Müdafayı Hukuk, İzmir Reddi İlhak, Kilikyalılar, Trab-zon Muhafazayıhukuk, Milli Kongre, Anadolu Kadınları, Doğu illeri Müdafayı HukukMilli Varlığa Düşman Cemiyetler: Sulh ve Selameti Osmaniye, Kürt Teali, İslam Teali, İngiliz Muhipleri, Wil-son Prensipleri, Hürriyet ve İtilaf Azınlıkların Kurdukları: Mavri Mira, Etniki Eterya, Pontus Rum ,Taşnak ve Hınçak.* Kendiliğinden oluştu. Bölgeseldir. Milliyetçidir. Kaynağı halktır. Milli birliğin oluşmasında etkilidir.

Samsun’a çıkış – Havza Genelgesi’nin yayınlanması – Amasya Genelgesi’nin yayınlanması – Erzurum Kongresi’nin toplanması – Sivas Kongresi’nin toplanması – Amasya Görüşmeleri’nin gerçekleştirilmesi – Temsil Heyeti’nin Ankara’ya gelişi, Büyük Millet Meclisinin açılması.

Ulusal Egemenlik: Bir devlette gücün ya da hakimiyetin millete ait olması.Ulusal Bağımsızlık : Başka devletlerin sömürgesi olmamak, özgür olmak.

29 Nisan 1920’de Büyük Millet Meclisine ayaklananlara karşı çıkarılmış bir kanundur. Kanunun çıkarılması ve uygulanması TBMM’nin yasama ve yürütme yetkilerini kullandığına kanıttır.



B. Aşağıdaki bilgilerin karşısına bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız. (Her doğru yanıt 5 puan de-ğerindedir.)

1. I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin açtığı taarruz cepheleri Çanakkale, Suriye, Filistin, Hicaz-Yemen cepheleridir. (.....)

2. Mondros Ateşkes Antlaşması Türk yurdunun parçalanmasına ortam hazırlayan bir işgal belgesi niteliğin-dedir. (.....)

3. Yeni bir devlet kurma ve bu devleti ulusal egemenliğe dayandırma fikri ilk defa Havza Genelgesi’nde ortaya çıkmıştır. (.....)

4. Sivas Kongresi’nde manda ve himayenin reddi, sömürgecilik anlayışına karşı çıkıldığına kanıttır. (.....)

5. İstanbul yönetimince imzalanan Sevr Antlaşması, Meclis tarafından onaylanmadığı için hukuken geçersiz bir antlaşmadır. (.....)


1. İstanbul Hükûmetinin desteği ile kurulan ..................................... ordusu Adapazarı, Geyve ve civarında ayak-lanmıştır.

2. 23 Nisan 1920’de, ulusal güçleri direnişe geçirmek ve ulusal iradeyi etkin kılmak için............................... ............................... açılmıştır.

3. Kapitülasyonlara ilk tepki 28 Ocak 1920’de ......................................... kararları ile olmuştur.

4. Temsil Heyeti’nin ilk yayın organı ................................................. gazetesidir.

5. Amasya Genelgesi’nde “Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.” maddesi ile mücadele ............................ dayandırılmıştır.

Y

Y

D

D

D

Kuvayı İnzibatiye

Büyük Millet Meclisi

Misakı Milli

İradeyi Milliye

halka


DOĞU VE GÜNEY CEPHELERİ

ETKİNLİK 1

Millî Mücadele döneminde Doğu ve Güney cephelerinde süren mücadele ile ilgili hazırlanan tabloyu doğru bilgileri yazarak tamamlayınız.

DOĞU CEPHESİ

Mücadele eden birlik ve komutan Düşman Cepheyi kapatan antlaşma

Doğu Cephesi’nin Sonuçları

GÜNEY CEPHESİ

Mücadele eden birlik Düşman Cepheyi kapatan antlaşma

Güney Cephesi’nin Sonuçları

Mücadele Verilen İller Mücadelenin Liderleri

• .........................................................................................

• .........................................................................................

• .........................................................................................

• .........................................................................................

• .........................................................................................

• .........................................................................................

15. Kolordu Kâzım Karabekir Ermeniler Gümrü Antlaşması

• Gümrü Antlaşması ile cephe kapandı.

• Ermeniler işgal ettikleri yerleri boşaltarak Sevr’den doğan haklarından vazgeçti.

• Çok sayıda silah ve cephane ele geçirildi.

• Doğudaki birlikler Batı Cephesi’ne kaydırıldı.

Kuvayımillîye Fransız ve Ermeniler Ankara Antlaşması

Maraş

Urfa

Antep

Sütçü İmam

Ali Saip Bey

Şahin Bey

Fransızlar, Batı Cephesi’ndeki Sakarya Savaşı’ndan sonra imzalanan Ankara Antlaşması ile bölgeden çekilmişlerdir.


ETKİNLİK 2


DOĞU VE GÜNEY CEPHELERİ

1. Mondros Ateşkes Antlaşması’nda Doğu Anadolu’nun Ermenilere verilmesi için konulan madde “Toros

tünelleri, İtilaf Devletleri tarafından işgal olunacaktır.” maddesidir. (.......)

2. Kâzım Karabekir Paşa, Doğu Cephesi’nde Ermenilere karşı mücadele etmiştir. (.......)

3. TBMM Hükûmeti ile Ermenistan arasında imzalanan barış antlaşması Gümrü’dür. (.......)

4. Ermeni sorunu, Ankara Antlaşması ile çözüme kavuşmuştur. (.......)

5. Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra İngilizler Urfa, Antep ve Maraş’ı işgal etmiştir. (.......)

6. Sevr Antlaşması’nın geçersiz olduğunu kabul eden ilk devlet Fransa olmuştur. (.......)

7. Güney Cephesi’nde, bölgede kurulan Kuvayımillîye birlikleri direniş sergilemiştir. (.......)

8. Güney Cephesi’nde Maraş’ta Sütçü İmam, Urfa’da Ali Saip Bey, Antep’te ise Şahin Bey direniş birliklerinde öne

çıkan kahramanlardır. (.......)

9. Ermeniler yenilgiye uğratıldıktan sonra buradaki kuvvetler Batı Cephesi’ne kaydırılmıştır. (.......)

10. Gümrü Antlaşması, Büyük Millet Meclisi Hükûmetinin uluslararası alanda imzaladığı ilk antlaşmadır. (.......)

11. Güney Cephesi, Sakarya Savaşı’ndan sonra imzalanan Ankara Antlaşması ile kapanmıştır. (.......)

12. Düzenli birlikler ilk defa Güney Cephesi’nde savaşmışlardır. (.......)

13. Fransızlarla imzalanan Ankara Antlaşması ile Hatay hariç güney sınırı çizilmiştir. (.......)

14. Doğu Cephesi’nde Ermenilere karşı başarılı olunmasındaki temel faktör Kâzım Karabekir Paşa’nın em

rindeki orduyu dağıtmamasıdır. (.......)

15. Doğu ve Güney Cephesi’nin kazanılması ile Millî Mücadele sona ermiştir. (.......)

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

Y

Y

Y

Y

Y


9. Fransızlar, İngilizlerden devraldıkları Maraş’ı 1919’da işgal etmişlerdir. Mısır ve Suriye’den getirdikleri Ermenileri, Türklere saldırtarak Ermenilerin taşkınlık yapmalarına fırsat vermişlerdir.

Öğrencinin bu anlatımına göre, Fransızların Er menileri Maraş ve çevresine getirmekteki a maçları aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Güneydeki Ermeni nüfusunu azaltmakB) İngilizlerin desteğini sağlamakC) Bölgedeki Türklerle uzlaşmakD) Misakımillî’nin uygulanmasını engellemek

10. TBMM’nin açılması ve düzenli ordunun kurulmasının ardından Türk halkı topyekûn mücadeleye başlamıştır. Doğuda Ermenilerle, güneyde Fransızlar ve Ermenilerle, batıda ise Yunanlılarla mücadele edilmiştir.

Öğrencinin anlatımına göre, Türk Kurtuluş Sa vaşı hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Yurdun değişik yerlerinde mücadele verildiğiB) Türk milletinin bağımsızlığına düşkün olduğu

nun kanıtı olduğuC) Kurtuluş Mücadelesi’nde yalnızca Kuvayımillîye

birliklerinin rol aldığıD) Ermenilerle hem doğuda hem de güneyde

mücadele edildiği

ETKİNLİK 3

Millî Mücadele döneminde Batı Cephesi’nde süren mücadele ile ilgili hazırlanan tabloyu doğru bilgileri yazarak tamamlayınız.

BATI CEPHESİ

Mücadele eden birlik Düşman

I. İnönü Savaşı’nın Sonuçları

Uluslararası Gelişmeler• .........................................................................................

• .........................................................................................

• .........................................................................................

Ulusal Gelişmeler• .........................................................................................

• .........................................................................................

• .........................................................................................

II. İnönü Savaşı’nın Sonuçları

• ...................................................................................................................................................................................................

• ...................................................................................................................................................................................................

• ...................................................................................................................................................................................................

Kütahya Eskişehir Savaşlarının Sonuçları

• ...................................................................................................................................................................................................

• ...................................................................................................................................................................................................

• ...................................................................................................................................................................................................

Sakarya Savaşı’nın Sonuçları

Antlaşmalar Antlaşmaların Önemi

• .........................................................................................

• .........................................................................................

• .........................................................................................

• .........................................................................................

Büyük Taarruz’un Sonuçları (30 Ağustos 1922)

Antlaşma Antlaşmanın Önemi

• ......................................................................................... • .........................................................................................

BATI CEPHESİ

Önce Kuvayımillîye ardından düzenli ordumücadele etmiştir.

İngilizlerin desteklemiş olduğu Yunanlılar

Londra Konferansı toplandı.

Moskova Antlaşması imzalandı.

Afgan Dostluk Antlaşması imzalandı.

Teşkilatı Esasiye kabul edildi.

İstiklal Marşı kabul edildi.

Düzenli oruya duyulan güven arttı.

İngiltere’nin Yunanlılara duyduğu güven sarsılmıştır.

İtalya kuvvetlerini geri çekmeye başlamıştır.

Sovyet Rusya vadettiği yardımları göndermeyi hızlandırmıştır.

Türk kuvvetleri Sakarya Irmağı’nın doğusuna çekilmeye başlamıştır.

TBMM’yi Kayseri’ye taşıma, Düzenli Ordu’dan Kuvayımillîye’ye dönme tartışmaları başlamıştır.

Kabul edilen Başkomutanlık Yasası ile tüm yetkiler Mustafa Kemal’e devredilmiştir.

Kars Antlaşması

Ankara Antlaşması

Hatay hariç güney sınırı çizildi.

Doğu sınırı son şeklini aldı.

Mudanya Ateşkes Antlaşması Kurtuluş Savaşı’nın askerî bölümü sona erdi.


ETKİNLİK 4


1. Kuvayımillîye birlikleri yer yer düşman işgalini durdursa da Yunan ordusunun Anadolu’nun içlerine doğru ilerlemesini engelleyemedi. (.....)

2. Sivas Kongresi’nde alınan bir kararla Batı Cephesi Kuvayımillîye Birlikleri Genel Komutanlığı’na Kâzım Karabekir atanmıştır. (.....)

3. Gediz Muharebeleri, Kuvayımillîye birliklerinin zaferi ile sonuçlanmıştır. (.....)

4. TBMM ordularının Batı Cephesi’nde kazandığı ilk askeri başarı I. İnönü Savaşı’dır. (.....)

5. Londra Konferansı’nın toplanması, Afganistan Dostluk Antlaşması’nın imzalanması ve Moskova Antlaşması’nın imzalanması TBMM’nin I. İnönü’den sonra elde ettiği ulusal başarılardır. (.....)

6. İtilaf Devletleri’nin TBMM’nin varlığını tanıması, Lonra Konferansı ile olmuştur. (.....)

7. Avrupa’nın en güçlü devletlerinden biri olan Sovyet Rusya, TBMM’yi Moskova Antlaşması ile tanımıştır. (.....)

8. Moskova Antlaşması ile Doğu sınırı kesinleşmiştir. (.....)

9. II. İnönü Savaşı’ndan sonra Antalya yöresindeki askerlerini geri çekme kararı alan İtalyanlar, Kütahya Eskişehir Savaşları sonucunda bu kararlarından vazgeçmişlerdir. (.....)

10. Kütahya Eskişehir Savaşları sonunda Mustafa Kemal Atatürk’e Başkomutanlık yetkisi verilmiştir. (.....)

11. Kütahya Eskişehir Savaşları devam ederken Mustafa Kemal’in Eğitim Kongresi’ne katılması onun eğitime verdiği önemin kanıtıdır. (.....)

12. Tekalifi Milliye Emirleri I. İnönü Savaşı devam ederken yayınlanmıştır. (.....)

13. Türk milleti, Tekalifi Milliye Emirleri ile Millî Mücadele’ye maddi ve manevi anlamda büyük destek vererek önemli bir dayanışma örneği sergilemiştir. (.....)

14. Türk ordusu, Batı Cephesi Savaşlarının tamamında taarruz durumundadır. (.....)

15. Sovyetler Birliği’ne bağlı Kafkas Cumhuriyetleri ile imzalanan Kars Antlaşması, Doğu Cephesi’nin sonucudur. (.....)

16. 20 Ekim 1921’de imzalanan Ankara Antlaşması ile güney sınırımız, Hatay hariç, çizilmiş oldu. (.....)

17. Mustafa Kemal Paşa’nın, “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!” emrini verdiği savaş Başkomutanlık Meydan Muharebesi’dir. (.....)

18. Millî Mücadele’nin savaşlar dönemi Mudanya Ateşkes Antlaşması ile sona ermiştir. (.....)

19. Doğu Trakya, İstanbul ve Boğazlar, Londra Konferansı ile kurtarılmıştır. (.....)

20. Mustafa Kemal’e “Gazilik” unvanı ve “Mareşallik” rütbesi, Mudanya Ateşkes Antlaşması görüşmeleri sırasında verilmiştir. (.....)

BATI CEPHESİ

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y


ZAFERİN VE BAĞIMSIZLIĞIN TESCİLİ: LOZAN

ETKİNLİK 5

Aşağıdaki tabloda Sevr Antlaşması ile Lozan Barış Antlaşması’nın maddeleri verilmiştir. Maddeleri karşılaştırarak Lozan Barış Antlaşması ile elde edilen kazanımları tablonun altına yazın.

Sevr Antlaşması Lozan Barış Antlaşması

1. İzmir ile birlikte Ege Bölgesi’nin büyük bir bölümü ve Doğu Trakya Yunanistan’a verilecektir.

Türkiye ile Yunanistan arasındaki sınır Meriç Nehri olarak saptanacak ve Yunanistan Karaağaç’ı sa vaş tazminatı olarak Türkiye’ye verecektir. Ege Bölgesi’nin Türklere ait olduğu kabul edilmiştir.

2. Doğu Anadolu’da Ermeni devleti kurulacaktır.Türkiye’nin toprak bütünlüğü tanınacaktır. Ermenilerin Doğu Anadolu’da devlet kurma düşünceleri bu antlaşma ile ortadan kalkmıştır.

3. Boğazlar Türk delegesinin yer almadığı uluslararası komisyon tarafından yönetilecektir.

Boğazlardaki geçişleri, başkanı Türk olan uluslararası bir komisyon düzenleyecektir.

4. Türk ordusunun teçhizatı sınırlandırılacak, asker sayısı 50 700 olacaktır.

Boğazların her iki yakasının askerden arındırılmasının dışında Türk ordusu ile ilgili herhangi bir kısıtlama getirilmeyecektir.

5. Kapitülasyonlardan tüm İtilaf Devletleri yararlanabile ceklerdir. Kapitülasyonlar kesin olarak kaldırılacaktır.

6. Azınlıklara geniş ayrıcalıklar tanınacaktır. Azınlıklar Türk vatandaşı olarak kabul edileceklerdir.

1. ...............................................................................................................................................................................................................

2. ...............................................................................................................................................................................................................

3. ...............................................................................................................................................................................................................

4. ...............................................................................................................................................................................................................

5. ...............................................................................................................................................................................................................

6. ...............................................................................................................................................................................................................

• Mustafa Kemal Atatürk’ün “Lozan’da asla taviz vermeyiniz.” dediği konular: ......................................................

...............................................................................................................................................................................................................

• Lozan’da lehimize çözümlenemeyen sorunlar: ..............................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................

Toprak kazanımı / Misakımilli’ye uygun gelişme

Toprak kazanımı / Misakımilli’ye uygun gelişme

Egemenlik hakkını kısıtlayan madde / Boğazlarda tam hakimiyet sağlanamamıştır.

Askeri alanda edilen kazanım

Ekonomik bağımsızlığı sağlayan kazanım

Toplumsal kazanım. Aynı zamanda yabancı devletlerin iç işlerimize karışmasını engelleme amacı taşır.

Kapitülasyonlar,

Ermeni Yurdu Meselesi

Hatay Sorunu, Musul Sorunu, Boğazlar Sorunu,

Ege Adaları Meselesi


SANAT VE EDEBİYAT ESERLERİNDE MİLLÎ MÜCADELE

ETKİNLİK 6

Millî Mücadele Dönemi yalnız siyasi etkilere sahip olmayıp sosyal ve kültürel açıdan da önemli izler bırakmıştır. Bu izler sanat ve edebiyat eserlerimizde işlenmiş, günümüze kadar ulaşmıştır. Aşağıdaki kutucukların bazılarına eser bazılarına da eser sahipleri yazılmıştır. Siz de boş bırakılan yerleri örnekte olduğu gibi uygun bilgilerle tamamlayınız.

Yaban

İstiklâl Savaşı’nda Mermi Taşıyan

Kadınlar

Kuvayı Milliye Destanı

Yorgun Savaşçı

Sahnenin Dışındakiler

Şu Çılgın Türkler

Esir Şehrin İnsanları

Ankara

Yakup Kadri Karaosmanoğlu

Halide Edip Adıvar

İbrahim Çallı Samim Kocagöz

Yakup Kadri Karaosmanoğlu

Halil Dikmen

Kemal Tahir Ahmet Hamdi Tanpınar

Turgut Özakman

Nazım Hikmet

Kalpaklılar

Kemal Tahir

Ateşten Gömlek

Türk Topçuları


MİLLÎ BİR DESTAN: YA İSTİKLAL YA ÖLÜM

ETKİNLİK 7

Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerleri verilen örnekte olduğu gibi tamamlayınız.

İlk si

yasi

başa

rı

7 Kasım 1920

Düze

nli o

rdun

unsa

vaşt

ığı i

lk ce

phe

........

........

........

.......

........

........

........

........

....

3 Aralık 1920

Batı

Ceph

esi’n

deki

ilk za

fer

........

........

........

.......

10 Ocak 1921

TBM

M’n

in İt

ilaf

Devl

etle

ri’nc

eta

nınm

ası

........

........

........

.......

21 Şubat 1921

Müs

lüm

an b

ir de

vlet

in T

BMM

’yi t

anım

ası

........

........

........

.......

1 Mart 1

921

Bağı

msız

lık M

arşı

........

........

........

.......

12 Mart 1

921

TBM

M si

yasi

yaln

ızlık

tan

kurtu

ldu

........

........

........

.......

16 Mart 1

921 Mak

us ta

lihde

ğişiy

or

........

........

........

........

..

1 Nisan 1921

İlk m

ağlu

biye

t

........

........

........

........

...

12 Temmuz 1921

Sava

şa ra

ğmen

eğiti

m

15-21 Temmuz 1921

Tüm

yet

kiM

usta

fa K

emal

’in

........

........

........

.......

5 Ağustos 1

921

Gene

l sef

erbe

rlik

........

........

........

.......

7-8 Ağustos 1

921

Diril

işin

Dest

anı

........

........

........

.......

13 Eylül 1921 Do

ğu sı

nırla

rımız

kesin

leşiy

or

........

........

........

........

......

13 Ekim 1921

Fran

sa çe

kiliy

or

........

........

........

.......

20 Ekim 1921

Dum

lupı

nar’d

abü

yük

zafe

r

........

........

........

.......

30 Ağustos 1

922

Yuna

n or

dusu

nun

ilk a

yak

bast

ığı y

erku

rtuld

u

........

........

........

.......

9 Eylül 1922

Sava

şa so

n ve

ren

belg

e

........

........

........

........

...

11 Ekim

1922

Zafe

rin v

e Ba

ğım

sızlığ

ın

Tesc

ili

........

........

........

........

...

24 Temmuz 1923

KURT

ULU

Ş SA

VAŞI

KRO

NO

LOJİ

Sİ

Maa

rif K

ongr

esi’n

in

topl

anm

ası

Doğu

Cep

hesi

Başk

omut

anlık

Yasa

sı

Teka

lifi M

illiy

e Em

irler

iKa

rs A

ntla

şmas

ıBa

şkom

utan

lık M

eyda

n M

uhar

ebes

iM

udan

ya A

teşk

es

Antla

şmas

ıLo

zan

Barış

Ant

laşm

ası

Saka

rya

Mey

dan

Sava

şıAn

kara

Ant

laşm

ası

İzm

ir’in

Kur

tulu

şu

Güm

rü A

ntla

şmas

ıDo

ğu C

ephe

si ka

pand

ıI. İnö

nüM

osko

va A

ntla

şmas

ıKü

tahy

aEs

kişe

hir S

avaş

ları

Afga

n Do

stlu

k An

tlaşm

ası

Lond

ra K

onfe

rans

ıİst

ikla

l Mar

şı’nı

n Ka

bulü

II. İn

önü

Zafe

ri


ETKİNLİK 8

Millî Mücadele süreci ile ilgili sorulan sorulara öğrencilerin doğru cevaplar verdiği bilinmektedir. Cevap veren öğrencilerin konuşma baloncuklarını buna göre doldurunuz.


Ceyda

Tekin

Servet

İhsan

Kurtuluş Savaşı’nı anlatan eserler okumak istiyorum Olkay. Hangi yazarları ve kitaplarını okuyabilirim?

Türk milleti Kurtuluş Savaşı’nda kazandığı askeri başarılardan sonra hangi siyasi başarıları elde etmiştir?

Kurtuluş Savaşı devam ederken Atatürk’ün Maarif Kongresi’ni toplamasının amacı nedir?

Türk milletinin millî birlik, beraberlik ve dayanışmasına kanıtlar neler olabilir?

Olkay

Mine

Gönül

Muna

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

Yakup Kadri Karaosmanoğlu YabanHalide Edip Adıvar Ateşten Gömlek

Gümrü Moskova Kars Ankara Mudanya, Lozan

Eğitimin mücadeleden daha az önemli olmadığını kanıtlamak ve eğitim politikasını belirleyip geliştirecek çalışmalar yapmak.

Milli Mücadele’nin topyekün gerçekleştirilmesi en iyi kanıttır.



ETKİNLİK 9


1. Osmanlı Devleti, Ermenilerin, savaş alanı olmayan güney vilayetlerimize gerekli yasal güvenlik tedbirleri alınarak göç ettirilmesi için ......................................... Kanunu’nu çıkartmıştır.

2. Doğu Cephesi’nde ............................................ karşı mücadele eden komutanımız ..................................... Paşa’dır.

3. Doğu Cephesi’ndeki zaferlerden sonra imzalanan ......................................... Antlaşması TBMM’nin ilk siyasi başarısıdır.

4. Güney Cephesi mücadelesi ......................................... ,......................................... ,......................................... illerimizde yaşanmıştır.

5. Güney Cephesi’nde ......................................... karşı mücadele verilmiştir.

6. Güney Cephesi’ndeki mücadele ......................................... tarafından yürütülmüştür.

7. Antep Savunması’ndaki Kuvayımillîye lideri ......................................... dir.

8. ......................................... Maraş Savunması’nın sembollerinden biri olmuştur.

9. Batı Cephesi’nde İngilizlerin desteklediği ............................................. karşı mücadele edilmiştir.

10. Batı Cephesi’nde Kuvayımillîye’nin ......................................... Muharebesi’nde aldığı yenilgi düzenli ordunun kuruluş sürecini hızlandırmıştır.

11. Batı Cephesi Kuvayımillîye liderlerinden ......................................... düzenli ordunun emrine girmemek için isyan başlatmıştır.

12. I. İnönü Savaşı’ndan sonra İtilaf Devletleri, Türklere ......................................... Antlaşması’nı kabul ettirebilmek için ......................................... Konferansı’nı düzenlemiştir.

13. ......................................... Konferansı İtilaf Devletleri’nin TBMM‘yi resmi olarak tanımalarını sağlamıştır.

14. TBMM’yi tanıyan ilk devlet ...................................... dır.

15. TBMM’yi tanıyan ilk Müslüman devlet ............................................................... dır.

16. I. İnönü Zaferi’nin ardından Rusya ile ......................................... Antlaşması imzalanmıştır.

17. Moskova Antlaşması’nda................................ Gürcistan’a bırakılarak Misakımillî’den taviz verilmiştir.

18. Batı Cephesi’ndeki tek yenilgi ......................................... Savaşı’nda alınmıştır.

19. I. İnönü Zaferi’nden sonra ......................................... isyanı bastırılarak TBMM’nin otoritesi güçlendirilmiştir.

20. KütahyaEskişehir Savaşı’ndan sonra ordunun ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla ......................................... Emirleri yayınlanmıştır.

Tehcir

Ermenilere Kâzım Karabekir

Gümrü

Urfa Antep Maraş

Fransızlara

Kuvayımillîye

Şahin Bey’

Sütçü İmam

Yunanlılara

Gediz

Çerkez Ethem

SevrLondra

Londra

Ermenistan

Afganistan

Moskova

Batum

Kütahya Eskişehir

Çerkez Ethem

Tekalifi Milliye



21. KütahyaEskişehir Savaşı’ndan sonra TBMM’nin isteğiyle Mustafa Kemal’e ............... ay süreyle ......................................... yetkisi verildi.

22. Batı Cephesi’nde Mustafa Kemal ilk kez ......................................... Savaşı’nda ordunun başına geçmiştir.

23. Türklerin, II. Viyana Savaşı’nda başlayan geri çekilişi ......................................... Savaşı’yla son bulmuştur.

24. Sakarya Savaşı’ndan sonra Mustafa Kemal’e........................... unvanı ve ..................... rütbesi verilmiştir.

25. 30 Ağustos 1922’de, Dumlupınar’da Mustafa Kemal komutanlığında .............................................................................................................. yapılmış ve Yunan ordusu bozguna uğratılmıştır.

26. ............................................................ Kurtuluş Savaşı’nın askeri safhasını bitirmiş diplomatik süreci başlatmıştır.

27. Mustafa Kemal, “Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!” emrini ......................................... sırasında söylemiştir.

28. ..................................... Savaşı’ndan sonra Anadolu’dan çekilmeye başlayan İtalyanlar ................................... Savaşı’ndan sonra yurdu tamamen terk etmiştir.

29. ......................................... Savaşı’ndan sonra Fransa ile ......................................... Antlaşması imzalanmış ve Güney Cephesi kapanmıştır.

30. Sakarya Savaşı’ndan sonra imzalanan ................... Antlaşması ile doğu sınırımız son şeklini almıştır.

31. Güney sınırımızın çizildiği Ankara Antlaşması, .................................. bölgesi hariç Misakımillî’ye uygundur.

32. Mudanya Ateşkes Antlaşması ile ...................................... ve ....................................... savaşılmadan alınmıştır.

33. Mudanya Ateşkes Antlaşması ..................................Antlaşması’nın uygulanamayacağını resmi olarak kanıtlamıştır.

34. Savaşta yer almasına rağmen ......................................... Mudanya görüşmelerine katılmamış .................................. tarafından temsil edilmiştir.

35. Kurtuluş Savaşı devam ederken Mustafa Kemal......................................... toplayarak eğitime ne kadar önem verdiğini göstermiştir.

36. Tekalifi Milliyi Emirleri Millî Mücadele’ye ......................................... savaş özelliği kazandırmıştır.

37. Mudanya Ateşkes Antlaşması’nda .........................................’un TBMM’ye verilmesi İstanbul Hükûmetinin yok sayıldığının göstergesidir.

38. 24 Temmuz 1923 tarihinde imzalanan ........................................................ Türk Devleti’nin tüm dünya tarafından resmen kabul edilmesini sağlamıştır.

39. Ermeni Yurdu ve kapitülasyonlar sorunu .................................................... ile resmen ortadan kalkmıştır.

40. Millî Mücadele Dönemi’nde yaşanan olaylar .......................................... ve ............................................. eserlerine yansımıştır.

üç Başkomutanlık

Sakarya

Sakarya

gazi mareşal

Başkomutanlık Meydan Muharebesi

Mudanya Ateşkes Antlaşması

Büyük Taarruz

II. İnönü Sakarya

Sakarya Ankara

Kars

Hatay

İstanbul Doğu Trakya

Mondros

Yunanistan İngiltere

Maarif Kongresi

topyekün

sanat edebiyat

Lozan Barış Antlaşması’nı

Lozan Barış Antlaşması

İstanbul



A. Aşağıdaki soruların yanıtlarını boş bırakılan alanlara yazınız. (Her doğru yanıt 10 puan değerindedir.)

1. Kurtuluş Savaşı’nda Doğu Cephesi’nde yapılan mücadelelerin sebep ve sonuçlarını yazınız....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. Kurtuluş Savaşı’nda Güney Cephesi’ndeki mücadelelerin sebep ve sonuçlarını yazınız....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. Batı Cephesi’nde Kuvayımillîye’nin aldığı yenilgiyi belirterek düzenli orduya geçilmesinin nedenlerini yazınız....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. Millî Mücadele sürecinde Tekalifi Milliye Emirleri’nin uygulanma gerekçelerini yazınız....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

5. Türk milletinin Kurtuluş Savaşı sürecinde elde ettiği askeri başarıların ulusal ve uluslararası etkilerine örnek veriniz...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Mondros’ta Doğu Anadolu’nun Ermenilere verilmesini sağlamak için konulan 24. madde üzerine Ermeniler Doğu Anadolu topraklarını ele geçirmeye çalışmışlardır. Bunun üzerine Mondros’a uymayarak ordusunu dağıtmayan Kâzım Karabekir komutasındaki ordu Doğu Cephesi’nde mücadeleye başlamıştır. Mücadelenin sonunda Ermeniler yenilgiye uğratılmış, TBMM ilk uluslararası başarısını elde ederek Gümrü Antlaşması’nı imzalamıştır. Cephenin kapanması üzerine kuvvetler Batı Cephesi’ne kaydırılmıştır.

Fransızların Güney Bölgesi’nde Ermenilerle birlikte gerçekleştirdikleri işgaller üzerine bölge halkı direnişe başlamıştır. Bu bölgede halk, Kuvayımillîye birlikleri vasıtasıyla direniş göstermiştir. Düzenli ordu yoktur. Cephenin kapanması Batı Cephesi’nde Sakarya Savaşı’ndan sonra imzalanan Ankara Antlaşması ile olmuştur. Bu antlaşma ile Hatay hariç güney sınırı çizilmiştir.

Gediz Muharebeleri’nde alınan yenilgi sonrasında mücadelede Kuvayımillîye’nin yetersiz kalacağı anlaşılmış, düzenli birliklerin kurulmasına karar verilmiştir.

Kütahya Eskişehir Savaşları’nda alınan yenilgi üzerine Milli Mücadele’nin sonuca ulaşmasını hızlandırmak, düzenli orduyu güçlendirmek amacıyla yayımlanan bu emirler, halkın mücadelede daha aktif rol oynamasında etkili olmuştur. Bu emirlerin uygulanması Türk milletinin Milli Mücadele’ye verdiği önemi ve mücadelenin topyekün bir mücadele olduğunu kanıtlar.

Doğu Cephesi’ndeki başarıdan sonra → Gümrü Antlaşması (uluslararası)Batı Cephesi’ndeki başarıdan sonra →Londra Konferansı (uluslararası) Moskova Antlaşması (uluslararası) İstiklal Marşı’nın Kabulü (ulusal) Düzenli orduya duyulan güvenin artması (ulusal)



B. Aşağıdaki bilgilerin karşısına verilen bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız. (Her doğru yanıt 5 puan değerindedir.)

1. Mudanya Ateşkes Antlaşması’nın “İstanbul ve Boğazlar, Büyük Millet Meclisi Hükûmeti yönetimine bırakılacaktır.” maddesi Osmanlı Devleti’nin hukuken sona erdiğini gösterir. (........)

2. 20 Temmuz 1922’de, Meclisin Mustafa Kemal’e verdiği Başkomutanlık yetkisinin süresiz uzatılmasıyla Millî Mücadele’nin demokratik yönetim dönemi başlar. (........)

3. Millî Mücadele’nin sonucunda Lozan Barış Antlaşması imzalanarak zafer uluslararası alanda tescillenmiştir. (........)

4. Tekalifi Milliye Emirleri seferberlik ilanı olup savaşın topyekün yapılacağının göstergesidir. (........)

5. Millî Mücadele devam ederken Eğitim Kongresi’nin toplanması Türk devriminin askeri bir mücadeleden ibaret olmadığını kanıtlar. (........)

1. Millî Mücadele’de Doğu Cephesi Komutanlığı’na ............................................... atanmıştır.

2. Millî Mücadele’de Güney Cephesi’nde Urfa’daki mücadele hareketini ..............................................., Antep’teki mücadele hareketini ..............................................., Maraş’taki mücadele hareketini ise ............................................... yürütmüştür.

3. Kuvayımillîye birlikleri Batı Cephesi’ndeki ............................................... yenilgisini aldıktan sonra düzenli orduya geçiş süreci hızlanmıştır.

4. II. Viyana Kuşatması ile başlayan Türk geri çekilişi ................................................................. ile son bulmuştur.

5. Millî Mücadele’ye son veren belge ............................................... Ateşkes Antlaşması olmuştur.


D

D

D

Y

D

Kâzım Karabekir

Ali Saip BeyŞahin Bey Sütçü İmam

Gediz Muharebesi

Sakarya Meydan Savaşı

Mudanya

Documents

T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK · Fransız İhtilali’nin yaşanmasında sosyal sınıf farklılıkları etkili olmuştur. 4. Fransa’daki sosyal sınıflar soylular,