T.C.Tarım ve Orman Bakanlığı

Gıda ve Kontrol Genel MüdürlüğüVeteriner Sağlık Ürünleri ve Halk Sağlığı Daire Başkanlığı

01 Mart 2019/ANKARA

Mustafa BEBEKGıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

Veteriner Sağlık Ürünleri ve Halk Sağlığı Daire Başkanı

Kanatlı Sektörünün Güncel Sorunları Sempozyumu-Türkiye’de Veteriner Tıbbi Ürünlerle İlgili Güncel Durum

HAYVAN MEVCUDU

17.220.903

46.117.399

0

10.000.000

20.000.000

30.000.000

40.000.000

50.000.000

2018 YILI BÜYÜKBAŞ VE KÜÇÜKBAŞ HAYVAN SAYISI

BÜYÜKBAŞ

KÜÇÜKBAŞ

108.076

133.953

30.837

0

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

140.000

160.000

2018 YILI TEK TIRNAKLI HAYVAN SAYISI

AT

EŞEK

KATIR

229.506.689

124.054.810

5.656.3630

50.000.000

100.000.000

150.000.000

200.000.000

250.000.000

2018 YILI KANATLI HAYVAN SAYISI

ET TAVUĞU

YUMURTA TAVUĞU

DİĞER 1.708

697.300

0

200.000

400.000

600.000

800.0002018 YILI DİĞER HAYVAN SAYISI

DEVE

KÖPEK

44 tesis 14 tesis

32

26

• 2011 yılında, AB’ye uyum yasalarıçerçevesinde veteriner tıbbi ürünüretimi için uluslararası birgereklilik olan "İyi ÜretimUygulamaları (GMP)" şartıgetirilmiştir.

• 01 Kasım 2015 tarihinden itibarenülkemizdeki tüm veteriner tıbbiürünlerin üretiminde GMP şartlarıuygulanmaya başlanmıştır.

İYİ ÜRETİM UYGULAMALARI (GMP)

668

169

PIC/S GMP Sertifikası Kabul edilen Ürün Sayıları

Veteriner BiyolojikÜrün

Farmasötik

İYİ ÜRETİM UYGULAMALARI (GMP)

2018 GMP Denetimleri

Toplam104

Yurt Dışı 89Yurtiçi

15

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

2 2 2 2

3 3

4

5

7

9 9

10

15

0

2

4

6

8

10

12

14

16

Bu

lgar

ista

n

Çin

Esto

nya

Fin

lad

iya

hır

vati

stan

Hin

dis

tan

isra

il

İsvi

çre

Ko

re C

um

hu

riye

ti

Mac

aris

tan

Mal

ta

Me

ksik

a

No

rve

ç

Ru

sya

Uru

guay

Yen

iZe

lan

da

Avu

stu

rya

Bre

zily

a

Çek

ya

İrla

nd

a C

um

hu

riye

ti

Be

lçik

a

Po

lan

ya

İtal

ya

Ho

llan

da

Bir

leşi

k K

tral

lık

AB

D

Fran

sa

İsp

anya

Alm

anya

2018 Denetim Yapılan Ülkeler

Toplam 29 Ülke

İYİ ÜRETİM UYGULAMALARI (GMP)

VETERİNER TIBBİ ÜRÜNLERLE

İŞTİGAL EDEN FİRMA BİLGİLERİ

İştigal İzni olan Firma sayısı

Aynı zamanda

Üretim yeri olan

Firma sayısı

Yerli 143 17

Yabancı veya Yabancı Ortaklı 21 3

Toplam 164 20

İştigal izni işlemleri

İŞTİGAL İZNİ

488; 22% 2.2581.770; 78%

Biyolojik Ürünler

Farmasötik ürünler

873

Tıbbi OlmayanVeteriner Sağlık Ürünleri

Veteriner Tıbbi Ürünler

Pazarlama izni işlemleri

PAZARLAMA İZNİ

604

1.166

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

İthal ürün Yerli ürün

İZİNLİ FARMASÖTİK ÜRÜNLER (TOPLAM 1.770 ADET)

İthal ürün

Yerli ürün

E-reçete sistemine kayıtlı ürünler esas alınmıştır.

PAZARLAMA İZNİ

%65.9

%34.1

372

116

0

50

100

150

200

250

300

350

400

İthal ürün Yerli ürün

İZİNLİ VETERİNER BİYOLOJİK ÜRÜNLER (TOPLAM 488 ADET)

İthal ürün

Yerli ürün

PAZARLAMA İZNİ

%76.2

%23.8

1

834

208163 113 98 84 71 46 153

Pazarlama İzinli Ürünlerin Farmasötik Gruplara göre Dağılımı

Antibakteriyeller ve kombinasyonları Vitamin Mineral vb. ürünler

Antihelmintik Ektoparaziter

Antienflamatuvar Endektosit

Hormon Antiprotozooner

Diğer

1.770 Ürün

PAZARLAMA İZNİ

523

280

123109

6541

548

325

122

335

240

154

214

148

46

0

100

200

300

400

500

600

Sığır Koyun Keçi Tavuk Hindi At Köpek Kedi Balık Diğer

VETERİNER VETERİNER VETERİNER VETERİNER ANTİBİYOTİKLERİN ANTİBİYOTİKLERİN ANTİBİYOTİKLERİN ANTİBİYOTİKLERİN HAYVAN TÜRLERİNE GÖRE DAĞILIMI HAYVAN TÜRLERİNE GÖRE DAĞILIMI HAYVAN TÜRLERİNE GÖRE DAĞILIMI HAYVAN TÜRLERİNE GÖRE DAĞILIMI

Süt/Yumurta Besi/Et Gıda Değeri Olmayan

PAZARLAMA İZNİ

VETERİNER ECZA DEPOSU SAYISI 192

TEMSİLCİ VETERİNER ECZA DEPOSU SAYISI

PERAKENDE SATIŞ NOKTASI SAYISI

VETERİNER TIBBİ ÜRÜN TEMİN İZNİ (İŞLETME)

VETERİNER TIBBİ ÜRÜN TEMİN İZNİ (KAMU)

10

7.078

786

161

Veteriner Tıbbi Ürün Toptan/Perakende Satış/Dağıtım Faaliyetleri

TOPTAN VE PERAKENDE SATIŞ FAALİYETLERİ

Avrupa Birliği Ülkelerinde Antibiyotik

Kullanımı (ESVAC 2013)

18%

1%

11%

4%

23%

7%

6%

7%

5%

18%Penisilinler

Sefalosporinler

Makrolidler

Linkozamidler

Tetrasiklinler

Amfenikoller

Aminoglikozidler

Trimetoprim-SulfametoksazolKinolon

Diğerleri

Antibiyotik Kullanımı (TÜRKİYE 2013)

ANTİMİKROBİYAL KULLANIMI

ANTİMİKROBİYAL KULLANIMI

Elektronik Reçete ve İlaç Takip Sistemi• Halk ve hayvan sağlığını korumak,• Hayvan hastalıkları ile mücadelede kullanılan ilaçların

izlenebilirliğini sağlamak,• Hayvansal gıdalardaki kalıntıyı önlemek,• İlaç tüketimini kontrol altına almak,• Uygulanan tedavileri kayıt altına almak,• Gıda güvenliğini temin etmek amacıyla 01.01.2018 tarihi

itibarıyla Elektronik Reçete (E-Reçete) uygulamasına geçilmiştir.

• E-Reçete Sisteminin yanında; veteriner ilaçların ve ilaçlarınüretimi için gerekli hammaddelerin ithalatı, üretimi ile toptan veperakende satış noktalarına dağıtımının izlenebilirliğini sağlamakamacıyla da 01.03.2018 tarihi itibarıyla Veteriner İlaç TakipSistemine (İTS) geçilmiştir.

• Toplam kullanıcı sayısı (Veteriner Hekim): 17.036

• Düzenlenen reçete sayısı (adet) : 1.175.523

• Tedavi Edilen Hayvan Sayısı : 13.354.344

• İTS’de Kayıtlı Eczane/Eczacı Sayısı : 25.162

Veteriner Tıbbi Ürünlerin Takibi (İzlenebilirlik) İZLENEBİLİRLİK

VTÜ DENETİM/KONTROL FAALİYETLERİ

İTHALAT VE ÜRETİMİN İZLENMESİ YOLUYLA YAPILAN

DENETİMLER

VETERİNER ECZA DEPOSU DENETİMLERİ

PERAKENDE SATIŞ YERLERİNİN DENETİMİ

VETERİNER HEKİMLERİN DENETİMİ

VETERİNER TIBBİ ÜRÜN TEMİN İZİNLİ İŞLETMELERİN

DENETİMİ

HAYVANCILIK İŞLETMELERİNİN DENETİMİ

YEM ÜRETİM YERLERİNİN DENETİMİ

VETERİNER TIBBİ ÜRÜNLERİN SAHA DENETİMLERİ

VETERİNER TIBBİ ÜRÜNLERİN TAKİBİ VE DENETİMİ

KALINTI İZLEME PLANI ÇERÇEVESİNDE YAPILAN DENETİMLER

Bakanlığımız tarafından yürütülen Hayvansal Birincil Ürünlerde Kalıntı İzleme Planıçerçevesinde; canlı hayvanlarda, et, süt, yumurta, balık ve bal gibi hayvansal ürünlerdeantibiyotiklerin, bazı ilaç ve kimyasalların varlığı kontrol edilmektedir.

YASAKLIA

NTİBİYOTİK

ANTİPARAZİT

VETERİNER TIBBİ ÜRÜNLERİN TAKİBİ VE DENETİMİ

VTÜ DENETİM/KONTROL FAALİYETLERİ

Antimikrobiyal Dirençle Mücadele, Bilinçli İlaç Kullanımı ve E-reçete Eğitimleri

• Serbest veteriner hekimler

• Kamu veteriner hekimleri

• Veteriner Hekim Odaları

• İşletme veteriner hekimleri

• Üniversiteler

• Sivil Toplum Kuruluşları

• Sağlık Bakanlığı

• Veteriner İlaç Sektörü

8.500’ü aşkın katılımcı !!!

FARKINDALIK ÇALIŞMALARI

EĞİTİM FAALİYETLERİ

ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ

DANMAP Danimarka , Danish Integrated Antimicrobial Resistance Monitoring and Research Programme,Technical University of Denmark

SVARM İsveç, Swedish Veterinary Antimicrobial Resistance Monitoring, National Veterinary Institute,FINRES-VET Finlandiya, Finnish Veterinary Antimicrobial Resistance Monitoring, National Veterinary and

Food Research InstituteNORM-VET Norveç, Report on Usage of Antimicrobial Agents and Occurrence of Antimicrobial Resistance

in Norway in AnimalsMARAN Hollanda, Monitoring Antimicrobial Resistance & Antibiotic Usage in Animals in Netherland,

Wageningen UniversityGERM-VET Almanya, German Resistance Monitoring in Veterinary Medicine, Bundesamt für Verbraucherschutz

und LebensmittelsicherheitITAVARM İtalya, Italian Veterinary Antimicrobial Resistance Monitoring programme, Istituto Zooprofilattico

SperimentaleVAV İspanya, Veterinary Monitoring of Antimicrobial Resistance in Spain, Universidad ComplutenseUK VARSS İngiltere, Veterinary Antimicrobial Resistance and Sales SurveillanceANSES-ANMV Fransa, French Agency for Veterinary Medicinal ProductsONERBA Fransa, Observatoire National de Epidémiologie de la Résistance Bactérienne aux AntibiotiquesNARMS Amerika BD, National Antimicrobial Resistance Monitoring System, CDC-FDA-USDACIPARS Kanada, Canadian Integrated Program for Antimicrobial Resistance Surveillance, Public Health Agency

of CanadaJVARM Japonya, Japanese Veterinary Antimicrobial Resistance Monitoring, National Veterinary Assay Lab

ULUSAL ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ STRATEJİK EYLEM PLANI

Stratejinin hedefleri:

5.1. Hayvan Sağlığı Alanında Antimikrobiyel Direnç Oluşumunun Önlenmesi ve YayılmasınınKontrolü İçin Koordinasyonun Sağlanması,

5.2. Veteriner Hekimlik Alanında Antimikrobiyel Direncin İzlemesi,

5.3. Hayvancılık Ekonomisi ve Halk Sağlığını Tehdit Eden Bakteriyel Enfeksiyonların Kontrolve Eradikasyon Planlarının Geliştirilerek Uygulanması,

5.4. Hayvan Sağlığı Alanında Antibiyotik Kullanımının Değer Zinciri İçerisinde İzlenmesi veAkılcı Kullanımın Sağlanması,

5.5. Hayvan Sağlığı Alanında Bilinçli Antibiyotik Kullanımı ve Antimikrobiyel Direnç ÜzerineFarkındalık Yaratılması,

5.6.Antimikrobiyal Dirençle ilgili Araştırmaların Desteklenmesi ve AlternatifAntimikrobiyellerin Geliştirilmesi,

ULUSAL ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ STRATEJİK EYLEM PLANI

2005 ‘den beri EFSA-ECDC raporlarında en fazla raporlanan zoonoz hastalık Campylobacteriozis ve ardından takip eden Salmonella enfeksiyonlarıdır.

AB ÜLKELERİNDE SALMONELLOZİS

Salmonella

serotipleri

Yıllara Göre Salmonella Sıklığı (%)

2017 2016 2015 2014

S.Enteritidis 61,2 57,1 54,7 54.6

S.Typhimurium 12,9 14,3 16.9 18.4

S.Monophasic

typhimurium

4,0 4.5 4,9 3.8

S.Infantis 2,2 2.3 2.4 2.5

S.Derby 0,7 0.7 0.6 1.0

diğerleri 19,0 21,1 20,5 19.7

2014-2017 yıllarında AB’de insanlarda salmonellozis

2012-2016 yıllarında ülkemizde insanlarda Salmonellozis

AB VE ÜLKEMİZDE SALMONELLA GÖRÜLME SIKLIĞI

Yetiştirme tipi Altlık Pozitiflik (%)

Broyler 24,5

Yumurtacı 7,5

Hindi 21,5

Damızlık 4,3

Kanatlı hayvanlarda yetiştirme tipine göre Salmonella sıklığı

0

5

10

15

20

25

30

Broyler Yumurtacı Hindi Damızlık

Pozitiflik (%)

Broyler

Yumurtacı

Hindi

Damızlık

KANATLI HAYVANLARDAN VE GIDALARDAN SALMONELLA İZLENMESİ VE KONTROL PROGRAMLARININ GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ

0

20

40

60

80

100

120

Broyler Yumurtacı Hindi

Ampicillin

Cefotaxime

Streptomycin

Tetracycline

Gentamicin

Chloramphenicol

Ciprofloxacin

Nalidixic acid

Trimethoprim

Sulphamethaxozole

Üretim tipine göre kanatlı Salmonella suşlarının antimikrobiyallere dirençlilikleri

ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ

İzleme programı açısından önem taşıyan antibiyotiklere karşı farklı üretimtiplerine ait Salmonella suşlarının direnç oranları (%).

ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ

Ulusal Veteriner Antibiyotik Direnç İzleme Projesi

ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ

Broyler, yumurtacı, hindi, sığır (<1 yaş), balık

Ulusal Veteriner Antibiyotik Direnç İzleme Projesi

ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ

Sonuç;

Elde edilecek veriler ışığında gıda değeriolan hayvanlarda ve gıdalarda ulusalölçekte antimikrobiyel direncin boyutlarıbelirlenip sürdürülebilir bir izlemeprogramı oluşturulacaktır.

ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ

Ulusal Veteriner Antibiyotik Direnç İzleme Projesi

Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

Arz Ederim