BÀI 2:Câu 3: Nội dung và bản chất của nguyên tắc tập trung dân chủ?Trả lời:1. Nội dung của nguyên tắc tập trung dân chủ:- Cơ quan lãnh đạo các cấp của Đảng do bầu cử lập ra, thực hiện tập thể lãnh

đạo, cá nhân phụ trách.- Cơ quan lãnh đạo cao nhất của Đảng là đại hội đại biểu toàn quốc. Cơ quan

lãnh đạo ở mỗi cấp là đại hội đại biểu hoạc đại hội đảng viên. Giữa hai kỳ đại hội, cơ quan lãnh đạo của Đảng là Ban chấp hành Trung ương, ở mỗi cấp là ban chấp hành đảng bộ, chi bộ (gọi tắt là cấp ủy).

- Cấp ủy các cấp báo cáo và chịu trách nhiệm về hoạt động của mình trước đại hội cùng cấp, trước cấp ủy cấp trên và cấp dưới; định kỳ thông báo tình hình hoạt động của mình đến các tổ chức đảng trực thuộc, thực hiện tự phê bình và phê bình.

- Tổ chức Đảng và đảng viên phải chấp hành nghị quyết của Đảng. Thiểu số phải phục tùng đa số, cấp dưới phục tùng cấp trên, cá nhân phục tùng tổ chức, các tổ chức trong toàn Đảng phục tùng đại hội đại biểu toàn quốc và Ban chấp hành trung ương.

- Nghị quyết của các cơ quan lãnh đạo của Đảng chỉ có giá trị thi hành khi có hơn một nửa số thành viên trong cơ quan đó tán thành. Trước khi biểu quyết, mỗi thành viên được phát biểu ý kiến của mình. Đảng viên có ý kiến thuộc về thiểu số được quyền bảo lưu và báo cáo lên cấp ủy cấp trên cho đến Đại hội đại biểu toàn quốc, song phải chấp hành nghiêm chỉnh nghị quyết, khong được truyền bá ý kiến trái với nghị quyết của Đảng. Cấp ủy có thầm quyền nguyên cứu xem xét ý kiến đó; không phân biệt đối xử với Đảng viên có ý kiến thuộc về thiểu số.

- Tổ chức Đảng quyết định các vấn đề thuộc phạm vi quyền hạn của mình, song không được trái với nguyên tắc, đường lối chính sách của Đảng, pháp luật nhà nước và nghị quyết của cấp trên.

2. Bản chất của nguyên tắc tập trung dân chủ: (Sự thống nhất giữa tập trung và dân chủ trong nguyên tắc tập trung dân chủ)

* Tập trung trên nền tảng dân chủ:- Các cơ quan lãnh đạo đều do đảng viên bầu cử lên, phương châm chính

sách, nghị quyết của đảng đều do đảng viên tập trung kinh nghiệm, ý kiến lại mà thành. Các văn kiện đó lại do các cuộc hội nghị của Đảng thảo luận giải quyết. Quyền lực của cơ quan lãnh đạo là do Đảng viên giao phó cho, không phải tự ai tranh giành được.

- Tập trung dân chủ là một nguyên tắc thống nhất, chứ không phải sự kết hợp giữa hai mặt là tập trung và dân chủ.

- Tập trung dân chủ là nguyên tắc hướng tới sự tập trung thống nhất, nhưng đó là sự tập trung trên cơ sở dân chủ, mọi quyết định đều phải được thảo luận trên cơ sở dân chủ, toàn bộ quá trình đi tới sự tập trung phải là một quá trình dân chủ.

- Nguyên tắc tập trung dân chủ nhằm tạo lập sự thống nhất về mục tiêu, lý tưởng, về đường lối, quan điểm, về tổ chức và hành động, tránh cho toàn Đảng và các tổ chức đảng không bị phân tán, chia rẽ, bè phái.

- Tập trung theo nguyên tắc tập trung dân chủ đối lập hoàn toàn với tập trung quan liêu, tập trung độc đoán, cá nhân người lãnh đạo hay cơ quan lãnh đạo áp đặt ý kiến, ý chí của mình cho tổ chức đảng và cấp dưới.

* Dân chủ dưới sự chỉ đạo tập trung:Tập trung và dân chủ tác động cùng chiều theo tỷ lệ thuận, đòi hỏi và bảo vệ

lẫn nhau. Thực hiện đúng tập trung dân chủ thì cả tính tập trung và tính dân chủ đều được đảm bảo. Khi tập trung đã trên cơ sở dân chủ thì tập trung càng cổ vũ cho dân chủ, trở thành đòi hỏi của dân chủ, càng thúc đẩy dân chủ rộng rãi và có chất lượng hơn. Dân chủ trong sự hướng tới tập trung, phục vụ cho tập trung, đi tới sự thống nhất, những đề xuất đúng đắn của cá nhân sẽ trở thành ý chí chung của tập thể và được đảm bảo bằng tổ chức, thành quyết định và hành động chung, khi đó dân chủ thật sự có tổ chức, tập trung lực lượng, tập trung sức mạnh, tập trung ý chí, tập trung hành động. Bản chất của sự tập trung của Đảng đối lập với tập trung quan liêu. Vì tập trung của Đảng gắn liền với dân chủ, tập trung trên cơ sở dân chủ. Tập trung càng cao thì dân chủ càng phải rộng, và dân chủ càng rộng thì tập trung càng cao.