Tehnička fizika 1 Fond časova:2+2

Fond časova:3+2+2

Fond časova:2+2+2

Osnovna literatura • PREDAVANJE:

D.Mirjanić, J.Šetrajčić:

BIOFIZIČKE OSNOVE TEHNIKE I MEDICINE

I.Janić, D.Mirjanić, J.Šetrajčić:

OPŠTA FIZIKA I BIOFIZIKA, Banja Luka

D. Raković:

OSNOVI BIOFIZIKE, Beograd

• RAČUNSKE VJEŽBE:

S.Pelemiš, B.Škipina, F.Ler

ZBIRKA ZADATAKA IZ FIZIKE, Banja Luka, 2015.

G.Dimić, M.Mitrinović:

ZBIRKA ZADATAKA IZ FIZIKE viši kurs D

B.Pavlović, T.Mihajlidi, R.Šašić

ZADACI IZ FIZIKE

• LAB. VJEŽBE:

J.Šetrajčić, S.Vučenović, D.Mirjanić, B.Škipina:

FIZIKA eksperimentalne vježbe (praktikum)

POLAGANJE ISPITA?

• Urađene laboratorijske vježbe

• Položen kolokvij iz zadataka i teorije

• Položen ispit iz zadataka

• Usmeni ispit

Ocjenjivanje

• Predispitne aktivnosti (ukupno 60 bodova)

Aktivnost 5 bodova

Ulazni kolokvijum 5 bodova

Izlazni kolokvijum 10 bodova

I Test (Teorija+Zadaci) 20 bodova

II Test (Teorija+Zadaci) 20 bodova

Ocjenjivanje

Uslov za izlazak na ispit:

• 30 bodova iz predispitnih obaveza

Ispit (ukupno 40 bodova)

• Pismeni dio ispita 20 bodova (min 50%)

Četiri zadatka po 5 bodova - ne isključivo sa računskih vježbi

• Usmeni dio ispita 20 bodova (min 50%)

Četiri pitanja po 5 bodova – ispitna pitanja na sajtu fakulteta

Bez obzira na broj bodova na predispitnim

obavezama izlazak na ispit je obavezan

Konačna ocjena na osnovu ukupnog

broja bodova:

• 6 (51 – 60 bodova)

• 7 (61 – 70 bodova)

• 8 (71 – 80 bodova)

• 9 (81 – 90 bodova)

• 10 (91 – 100 bodova)

Termini testova

• Test br. 1 TEORIJA + ZADACI

22.11. u 11 h (petak)

• Test br. 2 TEORIJA + ZADACI

17.01. u 11 h (petak)

• Smjer: TI i GRI

• Test 1 22.11. u 11 h (petak)

• Test 2 17.01. u 11 h (petak)

I Test

• Kinematika

• Dinamika

II Test

• Oscilacije i talasi

• Statika i dinamika fluida

• Termodinamika

Informacije

Oglasna tabla na prizemlju fakulteta

Oglasna tabla na internet stranici fakulteta

• https: //tf.unibl.org/oglasna-tabla

Konsultacije

• Utorak od 10 – 12 h kancelarija br. 6

• Srijeda od 10 – 12 h kancelarija br. 6

Uvod Šta je fizika? Riječ je nastala od grčke riječi φυσική phisis-priroda

Prirodna nauka koja proučava sve prirodne fenomene

Tokom vremena izdvajaju se kao posebne naučne discipline –

fizika, hemija, astronomija, biologija, geologija…

Fundamentalna nauka koja proučava i opisuje osnovna svojstva,

strukturu materije i zakone kretanja materije u prostoru i vremenu

zasniva se na relativno malom broju fundamentalnih fizičkih

zakona koji objašnjavaju ogroman broj eksperimentalnih pojava

Izučava širok spektar fenomena, od fizike subatomskih čestica do

fizike galaksija

Uvod podjela fizike teorijska

eksperimentalna

podjela fizike Klasična: razvijena do kraja XIX vijeka –

proučava pojave iz makrosvijeta, tj. Pojave koje

se mogu „vidjeti“ i direktno mjeriti i zasnovana

je na Njutnovoj mehanici i Maksvelovoj

elektrodinamici

Moderna: nastala početkom XX vijeka –

obuhvata teoriju relativiteta i kvantnu fiziku i

proučava pojave iz mikrosvijeta koje ne može

da objasni klasična fizika (fotoefekat, toplotno

zračenje….)

Isak Njutn

britanski fizičar

(1643- 1727)

Njutnova kolijevka

(održanje impulsa i energije)

Uvod podjela fizike Mehanika proučava kretanje tijela u prostoru

– kinematika

– dinamika

– statika

– oscilacije

– fluidi

Molekularna fizika i termodinamika proučava

haotično kretanje atoma i molekula

Elektromagnetizam proučava naelektrisanje i

elektromagnetna polja

Optika proučava zakone prostiranja svjetlosti i

interakcije sa materijom

Kvantna fizika proučava pojave u atomskom

omotaču

Nuklearna fizika proučava pojave u jezgru atoma

Džejms Maksvel

škotski fizičar

(1831- 1879)

Prva kolor fotografija

Uvod

Fizičke veličine Opisuju kvalitativno i kvantitativno neku mjerljivu osobinu:

Fizičkog stanje (temperatura, pritisak, naelektrisanje)

Fizičkog procesa (brzina, ubrzanje, jačina električne struje)

Tijela (masa, električni otpor, koeficijent viskoznosti, indeks prelamanja)

Omogućuje definisanje i opisivanje fizičkih pojava u matematičkom

obliku, pomoću odgovarajućih jednačina

Brojčane vrijednosti se nalaze u literaturi, izračunavaju se ili se mjere

Označavaju se malim i velikim slovom latinice ili grčkim slovima

v (velocity) t (time) F (force) p (pressure)

V (volume) m (mass)

Uvod

Uvod

SAD, Liberija i Burma

SI - međunarodni sistem mjernih jedinica

Osnovna fizička veličina Osnovna SI jedinica

Naziv veličine Znak Naziv jedinice Znak

dužina l, x, r, itd. metar m

masa m kilogram kg

vrijeme, trajanje t sekunda s

električna struja I, i amper A

termodinamička

temperatura T kelvin K

količina tvari n mol mol

svjetlosna jačina Iv kandela cd

AAA

Brojčana

vrijednost

Mjerna

jedinica

Uvod

Internacionalni etalon

kilograma koji se čuva u

Parizu

Atomski časovnik u američkom nacionalnom

institutu za standarde i tehnologiju (kašnjenje

1 s za 60 miliona godina)

Uvod Izvedene mjerne jedinice SI

Naziv

jedinice

Simbol

jedinice

Naziv veličine Veza Naziv jedinice Simbol jedinice Naziv veličine Veza

herc Hz frekvencija s-1 veber Wb magnetni fluks m2kg/s2A

njutn N sila kgm/s2 tesla T magnetno polje kg/s2A

džul J rad, energija, toplota kgm2/s2 henri H induktivnost m2kg/s2A2

vat W snaga kgm2/s3 simens S provodljivost m-2kg-1s3A2

paskal Pa pritisak kg/ms2 bekerel Bq radioaktivnost s-1

lumen lm svjetlosni fluks cd grej Gy apsorbovana doza m2/s2

luks lx osvijetljenost cd/m2 sivert Sv ekvivalentna doza m2/s2

kulon C elektricitet As Celzijusov stepen °C temperatura K-273.15

volt V napon kgm2/As3 radijan rad ugao u ravni

om Ω otpor kgm2/A2s3 steradijan sr prostorni ugao

farad F kapacitivnost m-2kg-1s4A2 katal kat katalitička aktivnost s-1mol

Uvod

Skala U zapisima vrlo velikih i vrlo malih vrijednosti mjernih veličina koriste

se decimalni umnošci mjernih jedinica, odnosno prefiksi koji se stavljaju

ispred mjernih jedinica

Prefiksi se stavljaju ispred:

Osnovnih mjernih jedinica SI, osim jedinice za masu gdje se prefiks stavlja ispred

jedinice gram

Izvedenih mjernih jedinica SI, osim jedinice za Celzijusovu temperaturu

Mjernih jedinica van SI (litra, tona….)

Faktor Naziv Znak Faktor Naziv Znak

101 deka da 10-1 deci d

102 hekto h 10-2 centi c

103 kilo k 10-3 mili m

106 mega M 10-6 mikro μ

109 giga G 10-9 nano n

1012 tera T 10-12 piko p

1015 peta P 10-15 femto f

1018 eksa E 10-18 ato a

1021 zeta Z 10-21 zepto z

1024 jota Y 10-24 jokto y

SI PREFIKSI

Uvod

Uvod

Skalarne i vektorske veličine: Operacije sa skalarnim veličinama po načelima opšte algebre

Operacije sa vektorskim veličinama po načelima vektorske algebre

Vektorske veličine se opisuju:

• grafički;

• algebarskim proizvodom:

• Intenziteta (pozitivna skalarna veličina, obuhvata brojčanu

vrijednost i jedinicu) i

• Ort vektora (jediničnog vektora koji određuje pravac i

smijer)

Uvod Sabiranje i oduzimanje vektora:

• Metoda paralelograma: oba vektora se paralelnim

pomijeranjem dovode u isti početak – rezultanta je dijagonala

paralelograma;

• Metod poligona (nadovezivanje): spaja se vrh prethodnog

vektora sa početkom narednog – rezultanta zatvara poligon;

• Komutativna operacija: redoslijed sabiranja nije bitan;

• Oduzimanje vektora se svodi na sabiranje sa negativnim

(suprotnim) vektorom.

Uvod

Razlaganje vektora: • Obrnuti proces od sabiranja;

• Vektor se razlaže na komponente vektora u izabranim

pravcima;

• Komutativna operacija: redoslijed sabiranja nije bitan;

• komponenta vektora je projekcija vektora na izabrani pravac.

Uvod

Množenje vektora skalarom: • Mijenja se intenzitet;

• Mijenja se smjer vektora množenjem negativnim brojem;

• Pravac ostaje isti.

Projekcija vektora na pravac: vektor;

Intenzitet.

Uvod

Skalarni priozvod vektora: • Rezultat skalarna veličina;

• Jednak je proizvodu intenziteta vektora i kosinusa ugla između

njih.

α

Uvod

Vektorski priozvod vektora: • Rezultat vektor;

• Intenzitet jednak proizvodu intenziteta vektora i sinusa ugla

između njih;

• Nema osobinu komutativnosti;

Test pitanja - kolokvijum

1. Šta su fizičke veličine?

2. Osnovne mjerne veličine i jedinice!

3. Izvedene fizičke veličine i jedinice (min 7)!

4. Šta su skalarne veličine?

5. Šta su vektorske veličine?

6. Sabiranje vektora – metod paralelograma i

nadovezivanja!

7. Razlaganje vektora!

8. Skalarni proizvod vektora!

9. Vektorski proizvod vektora!