*S8717611*©

H TeisteanaisNàiseantaEISIMPLEIR A-MHÀIN

Comharran gu lèir — 100

ROINN 1 — ÀRAINNEACHDAN FIOSAIGEACH — 50 comharra

Feuch na ceistean UILE.

ROINN 2 — ÀRAINNEACHDAN DAONNA — 50 comharra

Feuch na ceistean UILE.

Thèid creideas a thoirt dhut airson mapaichean agus diagraman air a bheil ainmean iomchaidh.

Sgrìobh do fhreagairtean gu soilleir ann an leabhran nam freagairtean. Ann an leabhran nam freagairtean feumaidh tu àireamh na ceiste a tha thu a’ freagairt a chomharrachadh gu soilleir.

Cleachd inc gorm no dubh.

Mus fàg thu seòmar nan deuchainnean, feumaidh tu leabhran nam freagairtean a thoirt don Fhreiceadan; mura dèan thu sin, dh’fhaodadh tu na comharran gu lèir airson a’ phàipeir a chall.

S871/76/11 Cruinn-eòlasÀrainneachdan Fiosaigeach agus

DaonnaDeit — Gun bhuinteanas

Ùine — 1 uair agus 50 mionaid

duilleag 02

COMHARRAN

Roinn 1— Àrainneachdan Fiosaigeach — 50 comharra

Feuch na ceistean UILE.

Ceist 1

Diagram C1: Lùb-aibhne air Abhainn Chluaidh

Thoir sùil air Diagram C1.

Sa bhitheantas lorgar lùban-aibhne air cùrsa meadhain agus air cùrsa iochdrach aibhnichean.

Mìnich mar a thèid lùb-aibhne a chruthachadh.

Faodaidh tu diagram(an) leubailte a chleachdadh. 8

duilleag 03

COMHARRAN

Ceist 2

Diagram C2: Haidreagraf a’ sealltainn tuil air Abhainn Bocastle, 16 Lùnastal 2004

06:0

007

:00

08:0

009

:00

10:0

011

:00

12:0

013

:00

14:0

015

:00

16:0

017

:00

18:0

019

:00

20:0

021

:00

22:0

0

120

100

80

60

40

20

0

1614121086420

Uair

Sileadh

Silteach

Sile

adh

(mm

)

Silt

each

(cu

mec

s)

Dèan sgrùdadh air Diagram C2.

Airson Abhainn Valency aig Bocastle air 16 Lùnastal 2004:

(a) thoir cunntas air atharraichean ann an silteach agus

(b) thoir adhbharan airson nan atharraichean sin. 10

duilleag 04

COMHARRAN

Ceist 3

Tarraing slios-shealladh làn-leubailte a sheallas prìomh fheartan podsol (a’ gabhail a-steach fhilltean, dath, dèanamh agus drèanadh), agus fàs-bheatha cho-cheangailte.

Ceist 4

Diagram C4: Loch-riobain

Thoir sùil air Diagram C4.

Tha lochan-riobain gu math cumanta ann am mòran chruthan-tìre àrd-thìre èighichte.

Mìnich ciamar a thèid loch-riobain a chruthachadh.

Faodaidh tu diagram(an) leubailte a chleachdadh.

8

10

duilleag 05

COMHARRAN

Ceist 5

Diagram C5A: An Sòn Co-aomaidh Eadar-thropaigeach (ITCZ)

AM FAOILLEACH

ITCZ

Tropaigeach Cuantach Tropaigeach Mòr-thìreach

CUAN TÌR

X Y5 T 10 T 15 T 20 T

Diagram C5B: Suidheachadh roinn X–Y

1000 km

T

Y

XAFRAGA

An sgìre ga sealltainn ann an diagram C5C

IUCHAIR

Dèan sgrùdadh air Diagraman C5A and C5B.

(a) Thoir cunntas air tùs agus feartan nan tomadan èadhair tropaigeach cuantach agus tropaigeach mòr-thìreach. 6

duilleag 06

COMHARRAN

Ceist 5 (a’ leantainn)

Diagram C5C Afraga an Iar — uisge cuibheasach bliadhnail (mm)

•

•

•

20° T

10° T

T

500 km

IUCHAIR 1000 Loidhnichean-silidh a’ sealltainnuisge cuibheasach bliadhnail (mm)

NIORO

OUAGADOUGOU

ABIDJAN140018002200

140018002200

200

600

1000

0

Diagram C5D: Afraga an Iar — Taghadh de ghrafaichean-uisge

0

100

200

300

400

Ouagadougou

0

100

200

300

400

Nioro

0

100

200

300

400

Abidjan

Sile

adh

(mm

)

F G M G C O I L S D S D

Sile

adh

(mm

)

Sile

adh

(mm

)

F G M G C O I L S D S D F G M G C O I L S D S D

(b) Dèan sgrùdadh air diagraman C5A, C5B, C5C agus C5D.

A’ toirt iomradh air suidheachadh an ITCZ:

(i) thoir cunntas air mar a bhios am pàtran silidh ag atharrachadh mar as fhaide a-steach dhan tìr a ghluaiseas tu às Abidjan gu Nioro agus

(ii) thoir adhbharan airson nan atharraichean sin. 8

duilleag 07

COMHARRAN

Roinn 2 — ÀRAINNEACHDAN DAONNA — 50 COMHARRA

Feuch na ceistean UILE.

Ceist 6

Diagram C6: Dealbh de Shlum Dharavi, Mumbai, Na h-Innseachan

Thoir sùil air Diagram C6.

Tha grad-bhailteachadh ann am bailtean-mòra san t-saoghal leasachail air iomadh trioblaid taigheadais adhbharachadh.

Ag ainmeachadh baile-mòr san t-saoghal leasachail a sgrùd thu:

(a) beachdaich air na trioblaidean àrainneachdail agus sòcio-eaconomaigeach a tha co-cheangailte ri taigheadas ann am bailtean seantaidh.

(b) mìnich ro-innleachdan a bhios gan cleachdadh gus dèiligeadh ri na trioblaidean sin.

6

8

duilleag 08

COMHARRAN

Ceist 7

Tha mòran sgìrean eighichte agus oirthireach sa bheil luchd-cleachdaidh fearainn a dh’fhaodadh còmhstri adhbharachadh.

A’ toirt iomradh air àrd-thìr eighichte no sgìre oirthireach a sgrùd thu:

(a) mìnich na ro-innleachdan a thathas a’ cleachdadh gus dèiligeadh ri na còmhstrithean sin agus

(b) thoir beachd air èifeachdas nan ro-innleachdan sin.

Ceist 8

San t-Samhain 2013, thug cathraiche Coimisein Àireamh-sluaigh Nàiseanta Nigeria suas an dreuchd an dèidh ceist a thogail mu cho ceart ‘s a bha an dàta a chaidh a thional air àireamh-sluaigh na dùthcha.

(a) Beachdaich air mar a bhios dùthchannan a’ tional dàta ceart air àireamh-sluaigh.

(b) A’ toirt iomradh air na dùthchannan a sgrùd thu fhèin mìnich ciamar a bhios e doirbh fiosrachadh ceart air àireamh-sluaigh a thional ann an dùthchannan leasachail.

10

6

12

duilleag 09

COMHARRAN

Ceist 9

Ro-mheasadh air atharrachadh àireamh-sluaigh na h-Alba 2018–2038

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

-10 0-15 16-29 30-44 45-59 60-74 75+

Atha

rrac

hadh

sa

cheu

d ( %

)

Aois

Dèan sgrùdadh air Diagram C9.

(a) Thoir cunntas air na h-atharraichean ris a bheilear an dùil air structar àireamh-sluaigh na h-Alba agus

(b) beachdaich air trioblaidean a dh’fhaodadh a bhith an cois nan atharraichean sin.

[CRÌOCH A’ PHAIPEIR EISIMPLEIR]

8

Buidheachas airson dlighe-sgrìobhaidh

Diagram C1 Lùb-aibhne air Abhainn Chluaidh le Colin Inverarity © Colin Inverarity agus fo cheadachas creativecommons.org./licenses/by-sa.2.0.

Diagram C4 Dealbh de Loch-Riobain air a thoirt à

http://wicklowcountywalks.com/images2/glendalough/3glendalough/hd/ DSCN3904.JPG.

Diagram C6 gary yim/Shutterstock.com