TEMA 7: A ARTE DO SÉCULO XIX

VERENA VIEITES FERNANDES

1.1. A arte rococó en Europa.- No século XVIII orixinouse en Francia e espallouse por

toda Europa un novo estilo artístico: o Rococó

Ornamentación e int imismo. - A arquitectura rococó seguiu os modelos estéticos do

estilo barroco, ámbito relixioso e civil. - Decoración de interiores cunha profusa ornamentación

baseada en liñas ondulantes e na asimetría- Escultura rococó- Descubrimento da técnica da porcelana

Unha pintura aristocrática.- Ambiente galante- Nova técnica pictórica: o pastel- Temas amorosos - Festas aristocráticas- Artistas: J.A. Watteau, François Boucher e J.H. Fragonard- En Italia destacaron os pintores de paisaxes urbanas - Canaletto- Tiépolo- Retratos da nobreza, como os de Thomas Gainsborough,

william Hogarth e Joshua Reynolds

1.2. A arte rococó en España.- Esculturas de Francisco Salzillo: Oración na horta- Obras de Narciso Tomé: Transparente da catedral de

Toledo- Obras de Luis Paret y Alcázar

- Unha nova arte: o Neoclasicismo

2.1. Recuperación de modelos arquitectónicos.

- Modelos gregos e romanos

- Construción de edificios públicos como bibliotecas ou museos

- Gusto por erixir columnas conmemorativas e arcos de triunfo

- En Francia destacaron J.G. Soufflot e Pierre Vignon

- En Alemaña, Leo von Klenze

2.2. Unha escultura idealizada.

- A escultura neoclásica tomou como modelo a estatuaria grecorromana

- Os ecultores centráronse na temática mitolóxica

- Foron abundantes o retrato e o monumento funerario

- Materiais escultóricos máis habituais eran o mármore e o bronce

- O artista buscaba a beleza e a perfección

- Escultores neoclásicos: Antonio Canova e Bertel Thorvaldsen

2.3. A orde da pintura neoclásica.

- En pintura, os artistas inspiráronse na orde e no equilibrio da antigüidade

1. Predominio do debuxo sobre a cor

2. Composición ordenada e harmónica

3. Predilección pola temática mitolóxica e histórica

- Artistas: J.L. David e J.A. Dominique Ingres

Thorvaldsen: Jasón co vellocino de ouro

Ingres: Apoteosis de Homero David: A morte de Sócrates

3.1. O historicismo.- O neogótico- Destacan arquitectos como: Viollet-Le-Duc

e Augustus Pugin

3.2. A arquitectura do ferro.- Utilización do ferro e do aceiro, máis

flexible e dúctil- Invención do cemento como material

construtivo- Popularización do vidro para os

cerramentos- Enxeñeiro Gustave Eiffel, creador da Torre

Eiffel- En Estados Unidos, os arquitectos da

Escola de Chicago, como Louis Sullivan, construíron os primeiros rañaceos

Torre Eiffel

Pugin: O Parlamento de Londres

- Tiña como principais valores o amor á liberdade- Exaltación do individualismo- Defensa dos sentimentos fronte ao racionalismo da

Ilustración

4.1. A escultura. - Expresión do movemento e os sentimentos, utilizando

formas axitadas e dinámicas- Importancia da xestualidade e expresión dos rostros- Utilízanse materiais rudos como a pedra- Relevo de Marsellesa, de François Rude, que O

Romanticismo- representa a defensa da República francesa en 1792

4.2. A pintura. - Cinco trazos fundamentais:1. A diversidade oposta á uniformidade2. A aspiración á liberdade individual e nacional3. O historicismo como busca das raíces nacionais no

pasado, na Idade Media4. A comprensión da natureza desde unha óptica

sentimental e relixiosa5. Predilección polo exótico e o imaxinario- Dous grandes cambios respecto ao período anterior:1. Un maior movemento2. A expresión da cor e da luz co uso de cores brillantes- Destaca a representación da paisaxe- Artistas: Eugène Delacroix e Théodore Géricault en

Francia; en Alemaña, C.D. Friedrich

5.1. Unha ollada obxetiva da realidade.- Novo movemento cultural: o Realismo- Causas:1. O fracaso das revolucións de 1848 2. O avance da industrialización3. O avance da ciencia- Os artistas realistas interesáronse por coñecer a

realidade contreta da súa época e describila fielmente

5.2. A escultura realista.- Unha maior vontade de perfeccionamento na

captación do detalle, tanto nos rostros coma nos corpos

- Os escultores realistas amosaron preocupación por temáticas relacionadas con cuestións sociais

- Tiveron moito éxito os retratos e os grupos escultóricos, de carácter histórico-político

- Escultores: o francés J.B. Carpeaux e o belga Constantin Meunier

5.3. Unha pintura fotográfica.- A característica máis importante do Realismo foi

a vontade de retratar a vida cotiá e os problemas sociais da industrialización

- Pintores realistas: Gustave Courbet, Honoré Daumier ou J.F. Millet, buscaron representar unha escena dun xeito verídico, obxectivo e imparcial

- Aparición da fotografía, que influiu na composición dos cadros e propiciou a creación de encadramentos semellantes aos dunha instantánea fotografía

- O Impresionismo6.1. Impresionismo.- Apareceu no derradeiro terzo do século XIX- Movemento pictórico- Representación dos efectos cambiantes da luz sobre a

superficie dos obxectos- Os artistas debían observar a realidade en directo- O traballo ao aire libre- Os impresionistas utilizaron unha técnica de pinceladas

soltas e rápidas, xustapoñendo cores de tal xeito que, a unha certa distancia, se fundisen na retina do espectador

- Obxectivo: reflectir como o vía - Representantes: Édouard Manet, Claude Monet, August

Renoir e Alfred Sisley

6.2. Postimpresionismo. - Exploraron outras vías como a xeometría, a cor, a liña e

a expresividade- Todas estas pictóricas individuais agrupáronse baixo o

nome de Postimpresionismo- Artistas: Edgar Degas, Georges Seurat, Paul Cézanne,

Vincent van Gogh, Henri Toulose-Lautrec e Paul Gauguin

6.3. Simbolismo.- O Simbolismo: movemento caracterizado pola

presentación de temas bíblicos e mitolóxicos- Elementos que evocan o mundo dos soños- A muller foi un personaxe recorrente representada tanto

como un ser anxelical como un ser maligno- Representantes: Pierre Puvis de Chavannes e Henri

Rousseau

- O Modernismo: Art Nouveau (Francia), Stile Liberty (Italia), Jungendstil (Alemaña) ou Sezessionstil (Austria)

- Características comúns:1. Rotura definitiva coa tradición academicista 2. Aprobeitamento das vantaxes que ofrecían a

tecnoloxía e mais a industria da época3. Reivindicación do carácter integrador das artes4. Potenciación do traballo artesán

7.1. Arquitectura.- Predominio da liña curva e ondeada e a asimetría- Liberdade creativa- Arquitecto belga Victor Horta- Integración nas novas técnicas construtivas o

traballo artesanal- Foron importantes o ferro forxado, as vidrieiras e

os mosaicos cerámicos

7.2. Escultura e pintura. - Os artistas rompen coa rixidez das normas

académicas- A figura humana foi a principal temática, na que

destacou o uso da liña curva e a expresividade nos rostros

- Pintores modernistas- Plasmaron temas de contido simbólico e

conceptual- Finalidade decorativa- Inspiráronse nas formas da natureza - A muller converteuse nun tema corrente- Grande importancia da ilustración gráfica e o

cartelismo- Gustav Klimt e Alfonso Mucha

7.3. As artes decorativas.- Os traballos de forxa, vidreira, cerámica, deseño

de obxectos, téxtil e mobiliario foron importantes como elementos decorativos

- Movemento inglés Arts and Crafts (Artes e oficios)- Williams Morris

- Goya: importante centro modernista xurdido en Barcelona

8.1. Arquitectura. - Iniciouse a arquitectura neoclásica en

España- Juan de Villanueva, autor do Museo do

Prado e do Xardín Botánico de Madrid- Edificios neorrománicos, neogóticos e

neomudéxares (influencia islámica) - Ademais de Gaudí, destacaron os

arquitectos Lluís Domènech e Montaner e Josep Puig e Cadafalch

8.2. Escultura.- A madeira foi substituída polo mármore

como material escultórico principal - Temáticas preferidas: histórica e mitolóxica- Afectou en gran medida a produción de

retablos, que foron substituídos por relevos e estatuas axentas, como as de Damià Campeny (Lucrecia)

- Mariano Benlliurel (Monumento a Isabel a Católica)

- Ricardo Bellver (O anxo caído)- A escultura modernista presenta trazos

marcadamente sensuais- Mestura do realismo e simbolismo- Escultor Josep Llimona (Desconsolo)

Damià Compeny: Lucrecia

8.3. Pintura. - A pintura neoclásica en España estivo dominada

polas normas da Real Academia de Belas Artes de San Fernando

- Valorábase o debuxo por enriba da cor, e a falta de expresividade nos personaxes

- José de Madrazo- Importancia ao retrato e á temática histórica, da

que Eduardo Rosales (Testamento de Isabel a Católica) é o exemplo máis destacado

- Mariano Fortuny e Genaro Pérez Villaamil- A pintura realista interesouse pola temática social

e retratar a vida cotiá e anecdótica, como Ramón Martí Alsina (A sesta)

- Carlos de Haes e Joaquín Vayreda, pintor que liderou a Escola de Olot

- A principal figura do impresionismo español foi Joaquín Sorolla e Darío de Regoyos

- As obras de artistas como Ramon Casas, Santiago Rusiñol e Isidre Nonell amosaron ambientes amables da burguesía, retratos e algunhas escenas de caráctel social, habendo unh grande interese pola temática paisaxe

8.4. O Rexurdimento galego.- Movemento literario denominado Rexurdimento,

que pretendía recuperar a lingua galega- A figura máis importante foi Rosalía de Castro- Cantares gallegos: describe a paisaxe e os

costumes campesiños- Follas Novas: predomina a expresión dos seus

sentimentos- A súa obra cumio é En las orillas del Sar- Rosalía de Castro quedou consolidada por outros

autores como Eduardo Pondal (Queixumes dos pinos) e Manuel Curros Enríquez (Aires da Miña Terra)

Sorolla: Paseo pola beira do mar

Bellver: O anxo caído

Rosales: Testamento de Isabel a Católica