Crise das democracias e Segunda Guerra

Mundial (1919-1945)

Verena Vieites Fernandes

1.1. EUA, a primeira potencia mundial. - Causas de por que EE.UU. saiu beneficiada da I

Guerra Mundial - EE.UU. primeira potencia económica e financieira

mundial- EE.UU. subministra préstamos de guerra- O dólar convírtese na moeda de referencia mundial- Importancia da banca estadounidense e da bolsa

de Nova YorkA prosperidade americana.- Novas fontes de enerxía- Novos medios de comunicación (radio, telégrafo,

cinematógrafo)- Taylorismo- Desarrollo da sociedade de consumo- Consumo de masas mediante a publicidade

1.2. O “American way of life”.- Modelo de vida americano- Bases:

1. Consumo individual2. Desenvolvemento dos medios de

comunicación3. Espectáculos de masas4. Modelo para todo o mundo5. Época do gansterismo

1.3. As dificultades europeas.- A reconstrucción da economía e inflación- Pagamento dos empréstitos de guerra- Problema alemá das reparacións

(hiperinflación)- Absolución do Plan Dawes- Acordos de Locarno

1. Os “felices anos vinte”

2.1. O crac bolsista de 1929.Causas do afundimento da Bolsa. - Sobreprodución- A especulación bolsista (burbulla

especulativa)1. Compra de créditos e acciónsO Xoves Negro.- 24 de Outubro de 19292.2. A Gran Depresión.- Crise bancaria- Recesión económica

xeneralizada- Diminúe o consumo- Parados, miseria- Extensión ao resto do mundo

2.3. A loita contra a crise. O New Deal americano.- Presidente Franklin D. Roosvelt

1. Económico: intervención do Estado na economía mediante empresas públicas, destruír stocks agrícolas e control sobre os bancos

2. Social: medidas para loitar contra o paro, mediante obras públicas, redución da xornada laboral

As propostas europeas.- Conferencia Internacional- Intervención do Estado para a

recuperación económica (influenza das teorías de Keynes)

- Control dos prezos- Aumento dos salarios- Realización de ofertas públicas de

emprego- Diminución da xornada laboral- Medidas proteccionistas

2. A crise de 1929 e a Gran Depresión

3.1. Italia na posguerra.- Secuelas humanas e económicas- Consecuencias dos acordos de paz: o irredentismo (nacionalismo)- Inestabilidade política- Tensión social- Grandes folgas no Norte de Italia- Movementos no campo, ocupación de terras polos campesiños- Medo á revolución social

3.2. O ascenso do fascismo.- Benito Mussolini e os Fasci de combate (camisa negra)- PNF (Partido Nacional Fascista) defende:

1. Un Estado forte que garantice a paz social e a propiedade privada

2. Política exterior expansionista

3. Nacionalismo- Apoios:

1. A pequena burguesía

2. Grandes propietarios agrícolas e industriais

3. A Igrexa católica

4. O propio monarca- Fracasa nas eleccións de 1922 (Diferenza dos nazis)- Obtención do poder mediante unha gran manifestación (Marcha

sobre Roma)

3.3. A ditadura fascista.

1º fase:- Restrición das liberdades e persecución dos seus adversarios

2º fase:- Réxime autoritario (totalitario):

1. Exaltación do Estado por encima dos dereitos do individuo. Goberno das élites.

2. Rexeitamento do liberalismo e a democracia

3. Anticomunismo

4. Estado autoritario (totalitario)

5. O Partido controla o Estado

6. Nacionalismo agresivo que aspira á expansión territorial, racismo e persecución das minorías

7. Lexitimación da violencia e culto ao militarismo

8. Culto ao líder carismático

9. Obedencia cega- Intervencionismo do Estado na economía, buscando unha

política económica autárquica- Control dos sindicatos mediante o sistema de Corporacións- Eliminación do Parlamento e creación da Cámara dos Fasci,

elixida por Mussolini- Política expansionista manifestada por invasión de Etiopía

3. O fascismo italiano

Mussolini

4.1. A República de Weimar.- Abdicación de Guillerme II e proclamación da

República de Weimar- Constitución moi democrática- Sistema político baseado na coalición de tres

partidos:1. Partido Socialdemócrata (socialdemócratas)2. Partido de Centro (católicos)3. Partido Democrático (liberais)- Circunstancias difíciles debido á derrota militar, ás

condicións de paz e ás reparacións económicas- Crise económica, miseria e paro- Hiperinflación- Ocupación francesa do Ruhr (1923)- Ataques ao sistema por dous lados1. Pola esquerda: movemento espartaquista ou

comunista2. Pola dereita: atacados polos grupos de extrema

dereita (Putsch de Múnic)

4.2. Hitler e o Partido nazi. - Adolf Hitler- 1920, creación do Partido Nacionalista dos

Traballadores de Alemaña (NSDAP) ou Partido nazi

- Escribe en prisión “A miña Loita” (Mein Kampf)- Desprecio pola democracia parlamentaria,

liberal- Odio ao comunismo- Antisentimentalismo, oido aos xudeus- Superioridade da raza aria- Nacionalismo imperialista (formación dun

Reich)- Demagoxia como elementos de propaganda- Identificar os culpables da crise alemá: xudeos,

comunistas e demócratas- Organizacións paramilitares: SA (Seccións de

Asalto), SS (Seccións de protección

4. A instauración do nazismo en Alemaña

4.3. O nazismo ao poder.- Certa mellora económica a partir de 1924- Graves efectos da crise de 1929- Seis millóns de parados en Alemaña- Fai que aumenten os partidos extremistas: os comunistas

e o partido nazi- Apoios do Partido nazi

1. Burgueses arruinados2. Campesiños3. Algúns obreiros4. Grandes personalidades da industria e finanzas- Apoios ao Partido comunista:1. Intelectuais de clases medias2. Maioría dos obreiros- Elección de 1932, gana o partido nazi por maioría

relativa- Apoio das forzas conservadoras e do presidente

Heidenburg a Hitler- Nomeamento de Hitler como chanceler de Alemaña- Hitler chega ao poder e convoca unhas eleccións

(1933) cando está dentro do Goberno- Incendio do Reichstag- Persecución de comunistas e adversarios- En 1934, Hitler proclamouse Führer e chanceler do III

Reich

5.1. O totalitarismo nazi.- Ditadura- Monopolio total do partido nazi- Sindicato único (Fronte Alemán do Traballo)- Estado policial

1. SS2. GESTAPO- Campos de concentración- Depuración da administración por razóns políticas e

raciais- Centralismo5.2. A homoxeneización social.- Cohesión total- Nación:1. Superioridade da raza aria2. Ideoloxía nacionalsocialista- Control do ssistema educativo e da información - A pureza racial- As leis de Nuremberg- Papel da muller moi marxinal. Tres K: Kinder, kirche,

kürche (fillos, igrexa, cociña)- Control das xuventudes mediante Xuventudes Hitlerianas

5.3. Autarquía e rearmamento.- Todo se basa na idea do espazo vital- A política económica está limitada a

proxectos expansionistas e militaristas- Buscan un relanzamento económico en

Alemaña mediante o dirixismo económico- Autarquía económica (producir dentro do

país todo o necesario)- Prioridade á industria pesada, o

armamento- Control de prezos e salarios- Programa de obras públicas- Política militarista pese ás condicións do

Tratado de Versalles- Creouse un novo exército (Wehrmacht e

Luftwaffe)- Imperialismo

5. O III Reich alemán

6.1. As causas do conflito. - Política expansionista- Carreira de armamentos- Sentimento nacional humillado (revanchismo) a

consecuencia dos tratados de paz- Política exterior agresiva (a política xaponesa)

(expansionismo en Asia e O. Pacífico)- Incapacidade dos países democráticos para frear o avance

dos réximes fascistas1. Arredismo (aislacionismo) norteamericano2. Política de calma ou apaciguamento (fracaso da

Sociedade de Nacións)6.2. A marcha cara a guerra.- Hitos importantes:1. Ocupación de Manchuria e inicio da invasión de China2. Ocupación de Etiopía e Albania por Italia3. Guerra Civil Española 1936-19394. Remilitarización de Renanía5. Anchluss, ocupación de Austria por Alemaña6. Invasión dos Sudetes- Fracaso da Conferencia de Múnich en 1938- Bohemia e Moravia, protectorados alemás, Eslovaquia,

Estado satélite de Alemaña

6.3. As alianzas e o estalido bélico.- Eixe Roma-Berlín, froito da colaboración de

alemáns e italianos na Guerra Civil Española

- Pacto Antikomintern, contra a URSS entre Xapón, Italia e Alemaña

- Pacto de Aceiro, renovación do pacto en 1939

- Tratado defensivo con Polonia, entre Francia e Gran Bretaña, contra as reivindicacións alemás do corredor de Danzing

- Hitler firma un Pacto Xermano-Soviético (Pacto antinatura). Cláusulas secretas: repartición de Polonia e a URSS recibe Finlandia, Estonia, Letonia, Lituania e Besarabia

6. Causas e contendentes da Segunda Guerra Mundial

7.1. As grandes ofensivas alemás.- Guerra lóstrego (Blitzkrieg)- Ocupación de Polonia- Invasión de Dinamarca e Noruega- Ocupación de Países Baixos, Bélxica, Luxemburgo e

Francia. Alsacia e Lorena pasan a Alemaña- Ocupación do N e O de Francia por Polonia, e S e

colonias, Francia e Vichy- Batalla de Inglaterra (Bombardeos da Lufwaffe,

aviación)- Winston Churchill, primeiro ministro inglés, cabeza da

resistencia- RAF e radares- Derrota de Hitler- Batalla do Atlántico7.2. A mundialización do conflito.- Cortarlle o Canal de Suez aos británicos (Africakorps)- Conquista de Iugoslavia e Grecia- Operación Barbarroja conra Rusia- Ataque dos xaponeses sobre Pearl Harbor

7.3. O sometemento dos países ocupados.- Rexións incorporadas (Alsacia, Lorena,

Luxemburgo, Bohemia…)- Estados satélites: a Francia de Vichy,

Eslovaquia, Romanía…- Territorios ocupados: Polonia Oriental,

Países Bálticos- Explotación: sacan materias primas para

beneficio dos alemáns- Esforzo dos traballadores- Gran parte de colaboracionistas- Resistencia- Violencia e terror- Labor da GESTAPO e SS- Campos de concentración e persecución

dos xudeos

7. Europa baixo o dominio nazi (1939-1941)

8.1. O esforzo de guerra aliado. - Entrada de EE.UU. E a URSS- Churchill (Inglaterra), Roosvelt e Stalin- Pacífico Batallas de Midway e Guadalcanal- N de África: victoria dos británicos fronte ao El-Alemein- Desembarco de ingleses e americanos no N de África- Batalla de Stalingrado8.2. A liberación de Europa.- Desembarco de Sicilia- Desembarco angloestadounidense en Normandía- Interés por chegar canto antes a Berlín- Suicidio de Hitler o día 308.3. A fin da guerra no Pacífico.- Resistencia xaponesa mediante os pilotos kamikazes- Bombas atómicas de Hiroshima e Nagasaki

8. As grandes ofensivas aliadas (1942-1945)

9.1. O impacto da guerra. - Aparición de dúas grandes potencias: EE.UU.

(capitalismo) e a URSS (comunismo) (antagónicas)

- Consecuencias demográficas: 50 millóns de mortos

- A maioría das vítimas son civís- Destrucións materiais- Impacto moral para o mundo occidental, onde

se amosan os dereitos humanos9.2. As conferencias de paz.- Conferencia de Teherán (1943) - Conferencia de Ialta: división de Alemaña e

Austria en 4 zonas de ocupación, e unha divisíón de Berlín e tamén da cidade de Viena

- Conferencia de Potsdam tras a derrota de Alemaña: divídese Europa en 2 zonas de influencia. O Leste, que foi liberado do dominio nazi. O Oeste que fora polo angloamericano (bases da futura guerra fría)

- Conferencia de París: reordéase definitivamente o mapa europeo. A URSS incorpora Polonia oriental, P. Bálticos, Prusia oriental, parte de Finlandia e Romanía. Hungría recupera os seus territorios. Italia perde Dodecaneso e Istria en prol de Grecia e Iugoslavia.

9.3. A creación da ONU.- Obxetivos da ONU:

1. Manter a paz internacional

2. Defensa dos dereitos humanos

3. Cooperación entre os distintos pobos

4. Dereito dos pobos a dispor de si mesmos

- Organización da ONU- Asemblea Xeral e

Consello de Seguridade (países importantes con dereito a veto: EUA, URSS, Reino Unido, Francia e China)

9. As consecuencias da guerra