Tema : KUJDESI INFERMIEROR NË

PERIUDHËN PRE-INTRA DHE POST

OPERATORE NË PACIENTET ME CA

COLUM UTERI.

PUNOI:

Permbajtia e temes:

1. Canceri

Kanceri gjinekollogjik, eshte ajo lloj forme kanceri qe prek nje pjese te organeve riprodhuese ( vezet, qafen e mitres, uterin, vaginen ose valvulen).Dhe me shpesh celesi I sherimit nuk eshte dhe aq I sigurte.

Por duhet qe disa femra te njohni disa sipmtoma, si perfundim qe ato te mos hezitojne te marrin takim me gjinekologun – shpjegon Dr Cynthia Gelb , e Qendres amerikane dhe parandalimin e semundjes. “ Studimi qe ne kemi bere tek rreth 132 femra te moshes 40 deri ne 60 vjec, tregojne qe keto simptoma ose keto “shenja” qe tregojne qe dicka dyfunksionare, nuk jane te mire njohura nga femrat.

Pjesemarreset ne kete studim, duhet te benin nje liste me 8 simptoma dhe studiuesit I kane pyetur se cila nga keto simptoma do I shtynin te shkonin tek mjeku dhe cilat nga keto jane shenja te vogla tipke femerore.

Shenjat midis ciklit menstrual ose modifikimet e aspektit te valvules jane dy shenja qe pjesemarresit ne kete studim e kane gjykuar mjaft shqetesuese per te keshilluese per tu keshilluar tek nje mjek.

Por te rralla jane ato qe kane vleresuar qe deshira e shpeshte per te bere urinen, nje lodhje e madhe, dhimbjet e kurrrizit ose te barkut mund te jene shenja paralajmerimi.

“ Perse ato duhet te shqetesohen kur shumica e femrave perballen me disa periudha lodhjeje, kane dhimbje barku kur I vijne menstruacionet ose mendojne qe deshira per te urinuar eshte e lidhur me pre-menopauzen” shpjegon Dr Gleb.

Keto jane shenja qe te gjitha femrat duhet te njohin. Keto shenja duhet ti shtyjne te keshillohen, edhe nese jane simptoma te te kancerit gjinekologjik. Sic kujton Dr Gelb, qe vitin e fundit, 90 000 “kancera femerore” jane diagnostikuar ne Amerike dhe 30 000 femra kane vdekur

2. Procesi infermierore

Qe realizohet ne baze te diagnozave infermierore

3. Diagnozat infermierore

Qe vendosen ne baze te te dhenave subjektive dhe objektive

4. Pergatitja pre-operatore

5. Ekzaminimet diagnostikuese

6. Periudha intra-operatore

Abstrakti

Kanceri i colum uteri është një nga format më të shpeshta të kancerit në popullatën

femërore. Ajo përbën rreth 12% të gjithë patologjisë malinje femërore.

Realizohen mjaft teste diagnostikuese si:

• Office endometrial biopsy-biopsi endometrale.

• Dilatacion dhe kryetazh.

• Citologjia (Pap-test, lavazh endometral).

Vaksina anti- HPV dhe kontrolli periodik nëpërmjet PAP-testit do të kishin një vlerë të

madhe në parandalim dhe diagnostikimin e Ca cervix uterit.

Fjalet kyce:

• Office endometrial biopsy - biopsi endometrale.

• Dilatacion dhe kryetazh – heqje e mases

• Citologjia (Pap-test, lavazh endometral).

• Pielografi i/v – eko me kontraste

HYRJA

Në mbarë botën, kanceri i qafës së mitrës është lloji i tretë më i zakonshëm i

kancerit tek gratë.

Ajo është shumë më pak e zakonshme në shtetet e Bashkuara për shkak të

përdorimit rutinë të PAP-TEST.

Mosha e zhvillimit të kancerit është 47-vjec.

Në qershor 2006-të Food and Drug Administration e SHBA-së miratoi vaksinën të

quajtur GARDASIL e cila parandalon infeksionin e shkaktuar nga dy lloje të HPV

përgjegjës për shumicën e rasteve të kancerit të qafës së mitrës.

Kanceri i colum uteri është një nga format më të shpeshta të kancerit në popullatën

femërore. Ajo përbën rreth 12% të gjithë patologjisë malinje femërore.

• Faktorët që cojnë në rrezikun e shfaqes së kancerit të colum uteri është.

– Jeta e crregullt seksuale e gruas dhe bashkëshortit.

– Mosha e hershme e barrës së parë.

– Niveli i ulët social-ekonomik.

– Multipariteti.

– Pirja e duhanit.

– Partnerët seksual që kanë partner të shumfishtë, apo që marin pjesë në

veprimtari me rrezik të lartë seksual.

PAP -TESTI-i jep rezultate korrekte në 75-80% të rasteve.

Kombinimi i tij me ekzaminimin koloskopik e rrit korrektësinë e rezultatit në 90-97%.

Ekzaminimi koloskopik ka për detyrë vizualizimin e lezionit në tërësi dhe përcaktimin e

saktë të vendit ku duhet marrë biopsia.

PROCESI INFERMIEROR

– Shenjat klinike , të pacientet me kancer të qafës së mitrës.

• Dhimbje pelvike.

• Dhimbje lumbare ose ishiatike e shoqëruar me hydra nekrozë.

• Hemoragji ose sekrecione vaginale anormale.

• Hemoragjitë janë intermestruale ose hemoragji e shprehur

mestruale (menoragji), pas menopauzës, pas kontaktit.

• Sekrecione vaginale serohemoragjike me ngjyrë të verdhë dhe

ndonjëherë me erë të rëndë.

• Humbje oreksi dhe rënie në peshë.

VLERESIMI INFERMIEROR

• Duhet të parandalohet dëmtimi i mëtejshëm, dhe integritetin e lëkurës.

• C’rregullimet sensore nuk duhet të dëmtohen.

• Të mundësohet bashkpunim me pacienten, parandalimi i infeksioneve

nozokomiale

• Të qetësojmë dhimbjet.

• Eleminimi urinar të mbahet i përpiktë .

• Mbajtja e një respiracioni efektiv, higjena e pacientit

• Të ndihmohet e sëmura në ruajtjen e temperaturës trupore në nivel normal.

• Të ndihmohet të ushqehet dhe të pijë, e te arrihet vetë kujdesi.

• Të ndihmohet në maksimum në lëvizjet motore.

• Të ndihmoj të sëmurën të bisedoj me të tjerët, të shprehë nevojat e saj, të shfaqë

ndjenjat e saj shpirtërore.

• Të ndalohen komplikacionet e lidhura me ndërhyrjen kirurgjikale.

• Të informohet e të edukojë pacienten pas daljes nga spitali.

DIAGNOZA INFERMIERORE

• Dy dIagnozat më të zakonshme:

• Ulja e rendimentit kardiak lidhur me hemoragjinë.

• Rrezik për infeksion lidhur me trajtimin kirurgjikal.

• Diagnoza të tjera infermierore.

– DhimBje e lidhuRe me incizionin kirurgjikal.

» Trauma.

» Stresi.

» Imobiliteti.

– Ankthi i pacientes e lidhuRe me.

• Frika nga operacioni.

• Frikë për ecurinë e prognozës së sëmundjes.

• Prishja e imazhit trupor.

Kujdesi infermieror.

PErgatitja pre-eratore.

• Mënyra e komunikimit, Infermieria, degjon, dhe mbledh informacione të

nevojshme për të vlersuar gjëndjen.

• Infermieria duhet të njohë cfarë sjellje mund të shfaqë pacientja dhe të qetësojë

shqetësimet e saj që kanë lidhje të drejtpërdrejta me mdërhyrjen kirurgjikale si

fikë nga vdekja, nga e pa njohura, nga ecuria patHologjIke ,nga metodat

anestetik.

• I shpjegohet gjendja që do Kete pas operacionit si prania e drenave, katetereve,

tubave thithës si dhe kohën e përafërt për heqjen e tyre. Infermieria informon

pacienten mbi ndërhyrjen dhe manovrat që do të kryhen në fazën pre-operatore

dhe në rikuperimin pas operacionit.

• Infermierja përpara fillimit të trajtimit ndihmon pacienten në KRYERJEN e një

sërë ekzaminimesh

Ndihma për ekzaminimet diagnostikuese.

• Infermierja ndihmon dhe sqaron pacienten për kryerjen e të gjithave

ekzaminimeve. Realizohen mjaft teste diagnostikuese si:

• Office endometrial biopsy-biopsi endometrale.

• Dilatacion dhe kryetazh.

• Citologjia (Pap-test, lavazh endometral).

• Echo pelvike-abdominale.

• Rografi pulmoni.

• Skaner (CT).

• Pielografi i/v.

Periudha Intra-operatore.

• Infermierja ka përgatitur instrumentet operatore duke njohur të gjitha teknikat e

sterilizimit.

• Infermieria mat pulsin periferik, tensionin arterial dhe për cdo dyshim informon

mjekun reanimator që është gjithmonë pranë.

• Shihen perfuzionet nëse meren në mënyrë të rregullt.

• Infermierja kujdeset për ndricimin e fushës operatore, strishot numërohen me

korrektësi.

Kujdesi infermierorë. Përgatitja pre-operatore.

• Objektivat.

• - Reduktimi i ankthit operator, komunikimi.

• - Marja në konsidertatë e aspektit psikologjik dhe social.

• Kujdesi infermieror.

• - Mënyra e komunikimit ndikon drejtpërsëdrejti në kujdesin për të sëmurën.

• - Infermieria me anë të pritjes, degjimit, dhe motivimit, mbledh informacione të

nevojshme për të vlersuar gjëndjen dhe situatën në të cilën ndodhet pacientja.

• - Nëpërmjet aftësive komunikuese infermierja përfshin jo vetëm pacjenten por

dhe familjarët.

• Cdo procedurë kirurgjikale paraprihet nga lloje të ndryshme reaksionesh

emocionale, evidente ose të fshehura.

• Infermieria duhet të njohë cfarë sjellje mund të shfaqë pacientja dhe të qetësojë

shqetësimet e sajë që kanë lidhje të drejtpërdrejta me ndërhyrjen kirurgjikale.

KUJDESI INFERMIEROR NË PERIUDHËN Post-Operatore.

• Infermieria pozicionon të sëmurën me kurriz dhe koka anash në mënyrë që të

evitohen sekrecionet e gojës dhe të hundës.

• Infermierja vlerëson parametrat vitale si:

• Mat dhe regjistron rrahjet, ritmin dhe cilësinë e pulsit (i plot, i dobët, i fortë, aritmik

dhe shënohet vendi i matjes).

• Vlersohet koshienca c’do 30 min deri në 4 orët e para.

• Infermierja nuk duhet të largohet për asnjë moment nga dhoma dhe sytë i mban

ke fytyra e pacientes dhe te toraksi.

• Matet dhe rregjistrohet në fletën e ndjekjes presioni i gjakut.

• Matet temperatura e pacientes dhe shënohet në fletën e ndjekjes.

• Lehtësimi nga nauzet dhe të vjellat, që shkaktohen nga grumbullimi i lëngjeve në

stomak, aspirohen të vjellat dhe koka mbahet anash.

• Shihen drenat dhe verifikohet gjëndja e tyre, gjithashtu shënohet sasia dhe

natyra e sekrecioneve. Mbikqyret sonda urinare, diureza dhe lloi i saj, ndërron

qeset urinare, qeset e drenazhit shihet sasia dhe ngjyra. Infermierja mbikqyr

hemoragjinë vaginale, kujdeset për kateterin, n.q.s bllokohen i ndërron ato duke

ndjekur rregullat strikte të asepsisë.

TERAPIA PAS NDËRHYRJES KIRURGJIKALE PËRMBAN:

Ceporin 3*1 I/V

Ranital 4*1 I/V

Reglan 4*1 I/V

Heparinë 4*1 I/V

Solucion fiziologjik 0.9% - 500cc 2*1 I/V

KCL 20cc 2*1 I/V

CACL flakon 10cc (ampul) 2*1

Morfin 2*1 ampul e plotë.

Solucion glukoz 500cc 4*1 I/V

KCL flakon 10cc (ampul 20cc 4*1

CACL 2*1 amputë.

Tramadol 3*1(ampulë)

MATERJALE DHE METODA

U studiuan kartelat e Ca colum uteri të kryera në shërbimin Onkologjik, në periudhat pre

operat-intra dhe pos operat.

U morën në përpunim statistikor 121 paciente me Ca colum uteri dhe u paraqitën me

tabela dhe grafiqe.

Shpërndarja e pacienteve sipas grupmoshave

Stadifikimi i ca cervix uteri

• St 0: Carcinoma in situ.

• St la: Carcinoma që është e kufizuar në cervix diagnostikohet vetëm nëpërmjet

egzaminimit mikroskopik.

• St la 1: Lezione < 3mm invazion në stromë.

• St la 2: Lezione me invazion >3-5mm dhe përhapja horizontale të mos i kaloje

7mm.

• St lb: Përfshihen lezionet me invazion >5mm.

• St lb 1: Lezione deri në 4cm.

• St lb 2: Lezione >4cm.

• St II: Carcinoma shtrihet përtej cervix uterit, por nuk arrin në paretin pelvic.

Carcinoma infiltron vaginën por jo 1/3 inferiore.

• St III: Carcinoma shtrihet deri në paretin pelvic.

• St IV: Carcinoma shtrihet përtej pelvisit ose klinikisht ka infiltruar mukozën

vezikale apo rektale.

Perqindjet e pacienteve sipas stadeve të ca cervix uterit

St---- I a1 1%

St----I a 2 3%

St----I b 1 18%

St----I b 2 4%

St----II a 17%

St----II b 32%

St----III a 3%

St---III b 22%

HISPATHOLOGJIA

TRAJ

Përgjigja ndaj trajtimit.

Rekurenca e Ca cervix uterit

Rekurenca sipas stadeve

Mbijetesa deri në 5-së vjet.

Stadet %

0 Ca in situ 100

I i kufizuar në mitër 75

II shtrirje përtej mitrës, por jo tej mureve pelvike. 60

III shtrirje ne paretet pelvike dhe/ose 1/3 e poshtme të

vaginës ose të veshkave.

33

IV prishje e mukozës së vezikës ose reduktimit ose

shtrirje përtej pelvisit.

7

PERFUNDIMET

• Ca cervix uteri është një nga tumoret më të shpeshta për femrat shqiptare.

• Tipi kryesor histologjik është Ca squamoze.

• Diagnostikimi i Ca cervix uteri në shqipëri në përgjithsi bëhet me një stad

relativisht të avancuar.

• Frika e grave nga zbulimi Ca cervix uteri dhe mungesa e informacionit

shëndetsore.

• Përqindja e rekurencave rritet me rritjen e stadit të Ca cervix uterit.

• Nga sa më sipër, vaksina anti- HPV dhe kontrolli periodik nëpërmjet PAP-testit

do të kishin një vlerë të madhe në parandalim dhe diagnostikimin e Ca cervix

uterit.

REFERENCAT

http://www.keshilla.net/mjekesi/kanceri-tek-femrat-a-i-njihni-simptomat

http://www.drkozeta.com

http://assets.krebsliga.ch/downloads/fs_gebaermutterkoerperkrebs_albanisch.pdf

Medical surgical nursing A. Nursing proces approech volume 1 and volume 2

http://www.medicinenet.com/colon_cancer/article.htm

Clinical Nursing Skills , Fourth edition , Smith & Duell 1996