TEYXOS 2 144 - Καλλιστώ · Φωτογραφία 1 ... περιβαλλοντική προστασία σε διακρατι-κό επίπεδο. Για παράδειγµα,

ÌÌÁÁÚÚÏÏÓÓ 22000077 ÔÔÅÅÕÕ××ÏÏÓÓ 22ÂÁËÊÁÍÉÊÇ ÓÕÍÅÑÃÁÓÉÁÊÁÉ ÌÅÃÁËÁ ÓÁÑÊÏÖÁÃÁ

ÖÁÊÅËÏÓ

ÅÅÈÈÍÍÉÉÊÊÏÏ ÐÐÁÁÑÑÊÊÏÏνα χαρακτηριστεί η Ροδόπη

ÓÅËÉÄÅÓÓÅËÉÄÅÓ 7-117-11

ÓÅËÉÄÅÓÓÅËÉÄÅÓ 12-1612-16

ÁÁííááôôïïëëééêêÞÞÐÐÉÉÍÍÄÄÏÏÓÓ

Σε 6 αρκούδεςοι ραδιο-

ποµποίÅÅÈÈÅÅËËÏÏÍÍÔÔÉÉÓÓÌÌÏÏÓÓ

∆ράσειςÓÅËÉÄÅÓÓÅËÉÄÅÓ 3,173,17

ÓÅËÉÄÁÓÅËÉÄÁ 44

ÐÐÇÇÍÍÅÅÉÉÏÏÓÓΟικοσύστηµακαινοτοµίαςÓÅËÉÄÁÓÅËÉÄÁ 66

ÐÐÇÇÍÍÅÅÉÉÏÏÓÓΟικοσύστηµακαινοτοµίαςÓÅËÉÄÁÓÅËÉÄÁ 66

Φωτογραφία 11

Φωτογραφία 22Φωτογραφία 33

22ÓÇÌÅÉÙÌÁÔÁ

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΪΟΣ 2007

ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΟΥΜΕ κάθε προσπάθεια για ανακύκλωση:Το 100% µη χλωριωµένο χαρτί αυτού του περιοδικού είναι ένα µικρό βήµα.

TAN το 1995, όταν µία αρσενική αρκούδα µε ρα-διοκολλάρο, που παρακολουθούσε η οµάδα πεδίουτου προγράµµατος LIFE στη Ροδόπη, πέρασε τα σύ-νορα και αποφάσισε να επισκεφτεί τη Βουλγαρία.Ίσως έψαχνε για φαγητό, ίσως κάποια θηλυκιά, ή

απλά αναζητούσε λίγη ησυχία. Όταν πέρασε η αρχική αναστάτωση, η οµάδα σκέφτηκε πως α-φού αυτοί δε µπορούσαν άµεσα να περάσουν τα σύνορα γιανα συνεχίσουν την παρακολούθηση, έπρεπε να βρούν τουςκατάλληλους συνεργάτες στη Βουλγαρία για να τους βοηθή-σουν. Ευτυχώς, βρέθηκαν σύντοµα και αφού εκπαιδεύτηκαν τάχιστακαι τους παρασχέθηκε ο κατάλληλος εξοπλισµός, καταφέρανε ναπαρακολουθήσουν τις κινήσεις και τις συνήθειες της αρκούδαςκαι στις δύο χώρες για αρκετό διάστηµα, µαζεύοντας πολύτιµεςπληροφορίες. Αυτή ήταν η αφορµή -και µαζί και η ανάγκη- γιατο ξεκίνηµα µιας µακροχρόνιας και πολυεπίπεδης συνεργασίαςµε τις γειτονικές µας χώρες, για τη διατήρηση και την προστασί-α των µεγάλων σαρκοφάγων ζώων και των βιοτόπων τους στηνπεριοχή των Βαλκανίων. Τα χρόνια πέρασαν, εκείνη η οµάδα πεδίου έγινε η οµάδα της“Καλλιστώ”, ενώ η ιδέα της αναγκαιότη-τας της διασυνοριακής συνεργασίας γιατην προστασία του περιβάλλοντος ανα-πτύχθηκε και υλοποιήθηκε σε πολλούςδιαφορετικούς τοµείς. Τα βουνά, τα ποτάµια, οι λίµνες και ταάλλα γεωφυσικά χαρακτηριστικά, πα-ρουσιάζουν µία συνέχεια στον χώρο καισυχνά µοιράζονται µεταξύ δύο ή καιπερισσοτέρων χωρών. Αντίστοιχα, το ί-διο συµβαίνει και µε τους πληθυσµούςτων ζώων, µόνο που αυτοί είναι συνή-θως πολύ πιο δυναµικοί -και ευµετά-βλητοι- σε συµπεριφορά. Η θέσπιση εθνικών συνόρων, µία καθα-ρά ανθρώπινη επινόηση, αποτελούσε α-νέκαθεν ένα µεγάλο εµπόδιο για τηνπεριβαλλοντική προστασία σε διακρατι-κό επίπεδο. Για παράδειγµα, οι αρκού-δες που ζουν στην Πίνδο ανήκουν στον"υπερπληθυσµό" που ξεκινάει από τις∆ηναρικές Άλπεις στη Σλοβενία και ε-κτείνεται στην Κροατία, τη Σερβία, τοΜαυροβούνιο, τη Βοσνία, την ΠΓ∆Μ καιτην Αλβανία! Κατά συνέπεια, οποιαδήποτε σοβαρή ε-πιστηµονική προσπάθεια διατήρησηςκαι προστασίας της αρκούδας και των

βιοτόπων τηςπρέπει να γίνεισε πολυδιασυνο-ριακό επίπεδοπου θα περιλαµ-βάνει οκτώ χώ-ρες. Γιατί βέβαια, τινόηµα θα είχε ναπροστατεύουµετην αρκούδαστην Πίνδο και τη

Ροδόπη χωρίς να υπάρχει αντίστοιχο καθεστώς στην Αλβανία ήτη Βουλγαρία? Αν όλες οι αρκούδες "µας" που περνούσαν τα σύνορα προςάλλες χώρες σκοτώνονταν, είναι σχεδόν βέβαιο πως κάποιαστιγµή η Ελλάδα θα έµενε χωρίς αρκούδες. Και αν ως τώραήταν δύσκολη η εφαρµογή µέτρων προστασίας στην Ελλάδα, οσυντονισµός και εφαρµογή τους σε αυτό το επίπεδο θα είναικατόρθωµα. Οι διαφορετικές περιβαλλοντικές νοµοθεσίες κάθε χώρας, η πο-

λιτική, οικονοµική και κοινωνική κατά-σταση, όπως και η διαφορετική αντίλη-ψη και αντιµετώπιση των περιβαλλοντι-κών προβληµάτων από τους διαφορετι-κούς λαούς, δυσκολεύουν ακόµα περισ-σότερο την κατάσταση.Βέβαια, τα πράγµατα δεν είναι όλαµαύρα. Η ένταξη νέων Βαλκανικών χω-ρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ως α-ποτέλεσµα την προσυπογραφή ∆ιεθνώνΣυνθηκών για το περιβάλλον και τη δέ-σµευση των χωρών για την τήρηση τωνευρωπαϊκών οδηγιών και κανονισµώνγια την προστασία του. Οι ευκολότερες µετακινήσεις µεταξύτων χωρών διευκολύνουν τη µεταφοράτεχνογνωσίας και την ανταλλαγή ιδεώνεκτέρωθεν, ενώ τα ευρωπαϊκά χρηµατο-δοτικά µέσα γίνονται πλέον προσβάσι-µα και σε αυτές τις χώρες, µε ευεργετι-κά -συνήθως- αποτελέσµατα για το πε-ριβάλλον. Τελικά, η διασυνοριακή συνεργασία καιη αντιµετώπιση των περιβαλλοντικώνπροβληµάτων αποτελούν µονόδροµογια όποιους ευελπιστούν σε µία Ευρώ-πη που θα έχει ακόµα άγρια ζώα καιζωντανά βουνά.

ÐÅÑÉÏÄÉÊÇ ÅÊÄÏÓÇ 2ο τεύχος - Μάιος 2007 ÊÁËËÉÓÔÙ - περιβαλλοντική οργάνωση για την άγρια ζωή και τη φύσηΝικηφόρου Φωκά 5 54621 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Τηλ. 2310252530 Fax: 2310272190 e-mail: [email protected]

http: www.callisto.gr Υπεύθυνος έκδοσης: ÓÐÕÑÏÓ ØÁÑÏÕÄÁÓ, Πρόεδρος ∆.Σ. “Καλλιστώ” Επιτρέπεται η αναπαραγωγή κειµένων µε την παράκληση για την αναφορά του συντάκτη και του περιοδικού.

HHΗ αφετηρία της βαλκανικής συνεργασίας

Γράφει ο:

ÊÙÍÓÔÁÍÔÉÍÏÓÃÙÄÇÓ

Αντιπρόεδρος του ∆ιοικητικού

Συµβουλίου της “Καλλιστώ”

...όταν µια αρκούδα πέρασε τα σύνορα!

Στη βαλκανική συνεργασία και στηδυναµική παρέµβαση της “Καλλιστώ”

για Εθνικό Πάρκο στη Ροδόπη είναι αφιερωµένος ο φάκελος

του δεύτερου τεύχους (σελ. 7-16).

ΦΩΤΟΓΡΑΦ

ΙΑ: ΧΧ

.. ΠΠααππ

ααϊϊωωάάνν

ννοουυ

1. Το παρθένο δάσος του Φρακτού.2. Ο Dr. J. Beecham έχει συµβάλλει ταµέγιστα στην δορυφορική τηλεµετρία.

3. Στην κορυφή “Τσιάκαλος” της Ροδόπης.

ÖÙÔÏÃÑÁÖÉÅÓ ÓÔÏ ÅÎÙÖÕËËÏ

33ÅÐÉÊÏÉÍÙÍÉÁ


Με ποιες αντιλήψεις προωθεί η “Καλλιστώ”την ενεργό συµµετοχή των πολιτών στις δράσεις της.

Σε αυτό το τεύχος συνεργάστηκαν: : ÓÐÕÑÏÓ ØÁÑÏÕÄÁÓ, Γεωπόνος-ΓεωργοοικονοµολόγοςM.Sc. ÊÙÍÓÔÁÍÔÉÍÏÓ ÃÙÄÇÓ,Βιολόγος M.Sc. ÃÉÙÑÃÏÓ ÌÅÑÔÆÁÍÇÓ, ∆ρ. Βιολογίας ÃÉÙÑÃÏÓ ÇËÉÏÐÏÕËÏÓ, Υποψήφιος ∆ρ. Βιολογίας ÍÉÊÏÓ ÍÉÊÇÓÉÁÍÇÓ,Υποψήφιος ∆ρ. Βιολογίας ÖÁÍÇ ÁÑÁÌÐÁÔÆÉÄÏÕ, Υποψήφια ∆ρ. Παιδαγωγικής EÖÇ ÃÅËÁÓÔÏÐÏÕËÏÕ, Κοινωνική Λειτουργός

ÂÁÚÏÓ ÊÏÕÔÇÓ, Τεχνολόγος ∆ασοπονίας ËÁÆÁÑÏÓ ×ÁÔÆÇÍÁÊÏÓ, ∆ηµοσιογράφος ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: ÍÔÁÍÇÓ ÓÔÕËÉÄÇÓ

ΙΑ ΤΗΝ “ΚΑΛΛΙΣΤΩ” η φύση δενείναι απλά ένα εξωτερικό περι-βάλλον, φόντο των ανθρώπινωνδραστηριοτήτων, το οποίο ως τε-

χνοκράτες καλούµαστε να διαχειριστούµεκαι να προστατέψουµε. Αντίθετα, υπερα-σπιζόµαστε τη φύση ως δηµόσιο και κοι-νωνικό αγαθό, ενεργό στοιχείο κάθεσφαίρας της κοινωνικής ζωής, από τηνπαραγωγή ως το παιχνίδι και από την πο-λιτική ως την εκπαίδευση.

Η προστασία της φύσης δεν µπορεί να α-ποτελεί µόνο "δουλειά των ειδικών": ακό-µα και αν πρόκειται για ένα ζώο που δενείδαµε ποτέ, για ένα βουνό µακρινό απότην πόλη που ζούµε, οι δράσεις προστασί-ας πρέπει να µας "χωράνε" όλους και όλεςµας. Βέβαια, εύκολο να το διακηρύσσεις,δύσκολο να το κάνεις πραγµατικότητα. Ταπρογράµµατα εθελοντικών δραστηριοτή-των όµως που κάθε χρόνο σχεδιάζουµεκαι υλοποιούµε σε σηµαντικές ορεινέςΠροστατευόµενες Περιοχές της χώρας, ήακόµα σε άλλα πεδία παρέµβασης, όπωςφεστιβάλ και εκδηλώσεις, αποτελούν γιαεµάς πολύτιµες ευκαιρίες συµµετοχήςστην κοινή αυτή προσπάθεια.Η αρχή έγινε τα προηγούµενα καλοκαίριαστη Ροδόπη και το Γράµµο. Ποίκιλες δρά-σεις, από αναζήτηση ιχνών στο πεδίο ωςκαθαρισµό µονοπατιών και από ενηµέρω-ση επισκεπτών ως σεµινάρια περιβαλλο-ντικής εκπαίδευσης, διαµόρφωναν έναπρόγραµµα δραστηριοτήτων κατά το δυ-νατό πιο πλούσιο και ενδιαφέρον για τουςσυµµετέχοντες και συνάµα αποτελεσµατι-

κό, ρεαλιστικό και γειωµένο στις πραγµα-τικές ανάγκες της περιοχής και της τοπι-κής κοινωνίας, οι οποίες αποτελούν πάντακαι το τελικό κριτήριο. Ένα πρόγραµµα ε-πίσης ανοιχτό και ευέλικτο ώστε να χωράόσο το δυνατό πιο διαφορετικούς εθελο-ντές: έτσι βρεθήκαµε µαζί µε φοιτήτριεςβιολογικών επιστηµών, συνταξιούχους,εργαζόµενους, ντόπιους, άτοµα µε αναπη-ρίες, χωρίς διακρίσεις και διαχωρισµούς. Σε τέτοια προγράµµατα δεν θέλουµε να α-ντιµετωπίζουµε τον εθελοντισµό ως απλή"απλήρωτη εργασία", όπου οι εθελοντέςκαλούνται απλώς να εκτελέσουν ένα έργοπου σχεδιάστηκε πέρα από αυτούς. Επιζη-τούµε την ενεργή εµπλοκή όλων σε όλα ταστάδια της δραστηριότητας: στην έρευνακαι τον εντοπισµό των αναγκών, στο σχε-διασµό, στην διαρκή κρίση των αποτελε-σµάτων, ακόµα και στην αυτοοργάνωσητων καθηµερινών µας αναγκών. Ξέρουµετις δυσκολίες αυτής της επιλογής. Προ-σπαθούµε όµως να τις ξεπερνούµε µαζί µετους εθελοντές, µέσα από την εµβάθυνσητης σχέσης µας µε δράσεις όλο το χρόνο,

Ã

Που θα µας συναντήσετε!

Η “Καλλιστώ” αναπτύσσειτον εθελοντισµό, τη συµµε-τοχή, την ενηµέρωση σε

όλους. Με ανθρώπινα µέτρα.Γι αυτό αναζητά φίλους κι

υποστηρικτές σε όλη τη χώρα.

Πεζοπορία στα βουνά της Καστοριάς.Οι εµπειρίες είναι µοναδικές.

...καλούµε εθελοντές και εθελόντριες νασυζήτησουµε, να συνδιαµορφώσουµε καινα δηλώσουµε συµµετοχή στα καλοκαιρι-

νά µας προγράµµατα.

...σε µικρές παρεµβάσεις ενηµέρωσης. Η πολύπλευρη παρουσία της οργάνωσηςστον ορεινό όγκο της Ροδόπης επιβάλλειτη διαρκή επικοινωνία µε τους πολίτες.

…σε µια υπαίθρια εκδήλωσης παρουσία-σης µε πολλές νέες προτάσεις.

Τρεις ηµέρεςµε συζητήσεις, µουσικέςεκδηλώσεις και εξορµήσεις στουςορεινούς όγκους της περιοχής.

ÄÑÁÌÁ - ÐÁÑÁÍÅÓÔÉ 27-29 Éïõëßïõ 07

ÈÅÓÓÁËÏÍÉÊÇ - ÊÝíôñïÐáñáóêåõÞ 6 Éïõëßïõ 07

ÄÑÁÌÁ-ÊÁÂÁËÁ-ÎÁÍÈÇ Éïýíéïò 07

ÈÅÓÓÁËÏÍÉÊÇ - Êáëëéóôþ 30 ÌáÀïõ 07

ÓÕÍÅ×ÅÉÁ ÓÔÇ ÓÅËÉÄÁ 17

ΓΡΑΦΕΙ Ο ÍÉÊÏÓ ÍÉÊÇÓÉÁÍÇÓ

∆ΥΣΚΟΛΗ και κοπιώδης επι-χείρηση για το µαρκάρισµααρκούδων µε δορυφορικόραδιοποµπό τελευταίας τε-χνολογίας ολοκληρώθηκε µε

απόλυτη επιτυχία στην περιοχή Γρεβενώνστην Α. Πίνδο. Στο διάστηµα (12 Απριλί-ου - 6 Μαίου) η επιστηµονική οµάδα τηςΠεριβαλλοντικής Οργάνωσης "Καλλιστώ"που αποτελείται από τους: Αλ.Γιαννακόπουλο (δασολόγο), Κ.Γώδη (βιολόγο), Σούζαν Ρίγκλερ(κτηνίατρο), Αρµιν Ρίγκλερ (νοσ.κτηνίατρο/βιολόγο), Γ. Τσακνάκη,και Αθ. Τράγο (βιολόγο), µε τηνσυνδροµή και του έµπειρου Dr. J.Beecham, κατάφερε να µαρκάρει συνολι-κά 6 αρκούδες (5 µεγάλες αρσενικές αρ-κούδες και µια νεαρή θηλυκή). Στις αρ-κούδες δόθηκαν ονόµατα µε βάση είτεκάποια ιδιαίτερα εξωτερικά χαρακτηριστι-κά τους είτε κάποιο συµβολισµό:Ο "Μελής" (στη φωτογραφία), γιατί είχε

αδυναµία στο µέλι και στα παρακείµεναµελίσσια. Ο "Πατσίνο", (από τον όνοµα του ηθο-

ποιού Al Patsino που έπαιξε στην γνωστήταινία ο "Σηµαδεµένος" - "Scarface") ε-πειδή είχε ένα πολύ παλιό τραύµα στη µύ-

τη του από πάλη µε άλλα αρσενικά για τηνδιεκδίκηση θηλυκού. Ο "Κουταλιανός" γιατί είναι η πιο µεγά-

λη και πιο εντυπωσιακή αρκούδα που έχειραδιοσηµανθεί µέχρι σήµερα στην Ελλά-δα. Ζύγιζε 247 κιλά!Ο "Τετραδάκτυλος" γιατί στο δεξί του

πόδι είχε 4 αντί για 5 δάκτυλα (ισως καιαυτό από κάποιο παλιό τραύµα).

Ο "Στρατηγός" διότι ήταν πολύ αυταρ-χικός αλλά και προς τιµήν του Κώστα Γά-τη (κάτοικου Κηπουριού Γρεβενών που α-κούει στο ίδιο παρατσούκλι). Σηµειωτέονότι η αρκούδα αυτή ραδιοσηµάνθηκε σεένα από τα χωράφια µε βιολογική καλ-λιέργεια βίκου (τριφυλλιού) του Κώστα.Και τέλος η µικρή "Καλλιστώ" προς τι-

µήν της οργάνωσης µε την οποία φαίνεταινα έχει και την ίδια ηλικία.Τα στοιχεία που θα συλλεγούν θα χρησι-µοποιηθούν από τους επιστήµονες για ναεξηγήσουν τυχόν αλλαγή της συµπεριφο-

ράς των αρκούδων σε σχέση µε την κατα-σκευή της Εγνατίας οδού (στο τµήµα "Πα-ναγιά-Γρεβενά" µήκους 37 χλµ) η οποίαδιασχίζει τον βιότοπο της καφέ αρκούδαςστην Ανατολική Πίνδο και σε απόσταση 2-3 χλµ από το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίν-δου (Βάλια Κάλντα). Είναι αλήθεια ότι ο θόρυβος και η όχλησηαπό τα έργα κατασκευής ενδέχεται να δη-

µιουργήσουν προβλήµατα στις συ-νήθειες και τις µετακινήσεις και τηςαρκούδας στην ευρύτερη περιοχήτου έργου. Μάλιστα η παρακολού-θηση της επίδρασης της όχλησης α-πό τα έργα κατασκευής της Εγνατί-ας στην αρκούδα αποτελεί αντικεί-

µενο ειδικού επιστηµονικού προγράµµατοςπου ξεκίνησε πολύ πρόσφατα και το οποί-ο συντονίζει και υλοποιεί η "Καλλιστώ" γιατη διετία 2006-2008. Η τοποθέτηση δορυ-φορικών ραδιοποµπών από τους επιστήµο-νες της "Καλλιστώ” σε λύκους και αρκού-δες για την παρακολούθηση της συµπερι-φοράς τους είναι το κύριο ερευνητικό α-ντικείµενο στο πρωτοποριακό αυτό πρό-γραµµα. Εκτός από την οροσειρά της Πίν-δου, η “Καλλιστώ” µεταφέρει τεχνογνω-σία- εµπειρία και στη Ροδόπη σε Βούλ-γαρους ειδικούς. ÃÉÙÑÃÏÓ ÌÅÑÔÆÁÍÇÓ

ÇÇΕξι αρκούδες µε ραδιοποµπό!

Τα έξι ζώα προσφέρουν στους επιστήµονεςπολύτιµα στοιχεία για την επιρροή της Εγνατίας

Οδού στη συµπεριφορά τους.

ÄÏÑÕÖÏÑÉÊÇ ÔÇËÅÌÅÔÑÉÁ:

ΦΩΤΟΓΡΑΦ

ΙΕΣ:

Αλ.

Γιαννακ

όπου

λος

- Θ

. Τρά

γος

44ÄÑÁÓÅÉÓ äõôéêÜ


Ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση της επιχείρησης ραδιοσήµανσης αρκούδων στα Γρεβενά

ΣΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΣ:Ο Κουταλιανός, ο Μελής, ο Πατσίνο, ο Στρατηγός ο Τετραδάκτυλος και η µικρή Καλλιστώ µε...πλήρη στοιχεία ταυτότητας.

ΦΩΤΟΓΡΑΦ

ΙΕΣ:

Γιώργ

ος Η

λιόπ

ουλος

Σε αυτή την περιοδική

έκδοση η “Καλλιστώ” δεν θέλει να σοκάρει

τον αναγνώστη. Ωστόσο απέναντι στη δραµατική

έκταση της χρήσης

δηλητηριασµένωνδολωµάτωνείµαστε

υποχρεωµένοι να δηµοσιοποιή-σουµε τα όσαβλέπουµε στηνορεινή Ελλάδα...

ΥΝΕΡΓΑΤΕΣ της περιβαλλοντι-κής οργάνωσης "Καλλιστώ" πε-ρισυνέλεξαν νεκρό λύκο από ο-ρεινή περιοχή του νοµού Γρε-βενών και συγκεκριµένα

από το δηµοτικό διαµέρισµα Λά-βδας. Το ζώο είναι ο έβδοµος λύκος πουβρίσκεται δηλητηριασµένος σταΓρεβενά από τους συνεργάτες τηςοργάνωσης, που δραστηριοποιείται στονοµό, στο πλαίσιο πολυετούς προγράµµα-τος παρακολούθησης των µεγάλων θηλα-στικών (αρκούδα, λύκος).

Εκατοντάδες επίσης κυνηγετικοί και ποι-µενικοί σκύλοι εκτός από είδη της άγριαςπανίδας, θανατώνονται κάθε χρόνο απότην παράνοµη αυτή πρακτική. Οι αρµόδιες

υπηρεσίες (δασική υπηρεσία, αστυνοµία,συνοριοφυλακή) φαίνεται να αδυνατούννα ελέγξουν το φαινόµενο που έχει απο-κτήσει µεγάλες διαστάσεις.

Το φαινόµενο παρουσιάζει έξαρση λίγοµετά το τέλος της κυνηγετικής περιόδου(την άνοιξη) και συµπίπτει χρονικά µε τηνπερίοδο "εκγύµνασης" των κυνηγετικών

σκύλων.Η παράνοµη χρήση δηλητηριασµέ-νων δολωµάτων υποτίθεται ότι γί-νεται για την καταπολέµηση της α-λεπούς. ∆υστυχώς πολλοί παραγω-γοί τα "αξιοποιούν" ως µέσο α-

ντεκδίκησης αλλά και καταπολέµησης τωνµεγάλων θηλαστικών, όταν αυτά προκα-λούν ζηµιές στην παραγωγή.

ÃÉÙÑÃÏÓ ÇËÉÏÐÏÕËÏÓ

ÓÓ

Επτά λύκοι, πολλοί κυνηγετικοί - ποιµενικοί σκύλοι καιάλλα είδη της άγριας πανίδας βρέθηκαν νεκρά από

συνεργάτες της “Καλλιστώ” σε δασική έκταση της Λάβδας.

“Θυσιάζουν” ζώα στα Γρεβενά

Η παράνοµη χρήση δηλητηριασµένων δολω-µάτων εξολοθρεύει είδη της άγριας πανίδας

και κατοικίδια ζώα σε όλη την Ελλάδα.

ÁÐÙËÅÉÅÓ



Εδώ οι ρόλοι αντιστρέφονται: η αγριότηταχαρακτηρίζει τον άνθρωπο κι όχι το ζώο...



Η συνεργασία µε τις τοπικές κοινωνίες και τους εκπροσώπους της αποτελεί προτεραιότητα για την “Καλλιστώ”

“ΚΑΛΛΙΣΤΩ” συµµετέχει ε-νεργά στο εταιρικό σχήµακαι στις διαδικασίες σχε-διασµού κι υποβολής τουΟλοκληρωµένου Προγράµ-

µατος Περιβαλλοντικής Προστασίας τουΠηνειού Ποταµού και της Βιώσιµης Ανά-πτυξης της Παραπήνειας Περιοχής. Το Πρόγραµµα υποβλήθηκε στο πλαίσιοτης ανοιχτής πρόσκλησης εκδήλωσης εν-διαφέροντος, για τα Πρότυπα ΚαινοτόµαΣχέδια Ανάπτυξηςτης Γενικής Γραµµατεί-ας Επενδύσεων & Ανάπτυξης τουΥπουργείου Οικονοµίας και Οικονοµικώντα οποία θα αξιοποιηθούν µέσω συνολι-κών επιχορηγήσεων ενόψει της προετοι-µασίας για την 4η Προγραµµατική Περίο-δο (2007-2013). Στο εταιρικό σχήµα εκτός του ∆ήµου Τρικ-καίων που έχει το ρόλο του Συντονιστή Ε-ταίρου, συµµετέχουν οι ΝοµαρχιακέςΑυτοδιοικήσεις Καρδίτσας, Λάρισας καιΤρικάλων, 39 Ο.Τ.Α. από τους 3 Νοµούς(ανάµεσά τους οι ∆ήµοι Καρδίτσας καιΛάρισας), το Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας, τοΚέντρο Έρευνας, Τεχνολογίας & Ανάπτυ-ξης Θεσσαλίας (ΚΕΤΕΑΘ), οι Περιβαλλο-ντικές Οργανώσεις “∆ρυάς” και “Φίλοι τουΠηνειού”, η ΠΑ∆ΥΘ, τα Επιµελητήρια των

3 Νοµών, ο Σύνδεσµος Βιοµηχάνων Θεσ-σαλίας & Κεντρ. Ελλάδας, ο ΣύνδεσµοςΘεσσαλικών Βιοµηχανιών, οι 3 Τ.Ε.∆.Κ., ηΈνωση ΤΕ∆Κ Θεσσαλίας, το ΚΕΤΑ Θεσσα-λίας, η ΕΕ∆Ε, οι ∆ΕΥΑ Καρδίτσας, Τρικά-λων & Λάρισας, το Ελληνικό ∆ίκτυο Πόλε-ων µε Ποτάµια, καθώς κι ιδιωτικές επιχει-ρήσεις που χωροθετούνται στην Παραπή-νεια περιοχή. Στο εταιρικό σχήµα κι ωςσυνεργαζόµενοι φορείς, συµµετέχουν ε-πίσης το Ευρωπαϊκό ∆ίκτυο Πόλεων µεΠοτάµια, οι Αναπτυξιακές εταιρίες των4ων νοµών. Ο συνολικός προϋπολογισµός του προ-γράµµατος ανέρχεται στα 107.102.000,00€, εκ των οποίων τα 8.734.000,00 € αφο-ρούν τις µελέτες ωρίµανσης και τα98.368.000,00 € το κόστος κατασκευήςτων έργων. Βασικό στόχο του προγράµµατος, αποτε-λεί η µετατροπή του ευπαθούς κι οριακού,από άποψη επιβαρύνσεων οικοσυστήµα-τος του Πηνειού ποταµού, σε οικοσύστη-µα καινοτοµίας, µε θετικές επιδράσεις στοπεριβάλλον, στην αγροτική οικονοµία καιστην ποιότητα ζωής των κατοίκων. Το Σχέ-διο ∆ράσης συγκροτείται σε 6 Μέτρα, ταοποία υποδιαιρούνται σε 23 ∆ράσεις &107 Ενέργειες κι αφορούν στη συγκρότη-

ση παρατηρητηρίου του ποτάµιου συστή-µατος, στο σχεδιασµό βιώσιµης ανάπτυ-ξης, στη διαχείριση του ποτάµιου συστή-µατος, στην ανάδειξή του, σε νέα προϊό-ντα και υπηρεσίες, καθώς και στην αποτε-λεσµατική διακυβέρνηση του ποτάµιουσυστήµατος. Οι επιδράσεις από την υλοποίηση τουΣχεδίου δεν εντοπίζονται µόνο στην αντι-µετώπιση του "Προβλήµατος Πηνειός" αλ-λά κυρίως στην ανάδειξη της καινοτοµίαςκαι ειδικότερα της οίκο-καινοτοµίας, ωςαντίληψης και πρακτικής, σε κεντρική πα-ράµετρο των σχεδιασµών και της υλοποί-ησης προγραµµάτων και πολιτικών για τοσύνολο των αναπτυξιακών συντελεστώντης Παραπήνειας περιοχής.Η 4η Προγραµµατική Περίοδος δίνει τηδυνατότητα: οι 72 συµµετέχοντες και συ-νεργαζόµενοι φορείς που εκφράζουν τοσύνολο των αναπτυξιακών συντελεστών,αποφάσισαν τη συνεργασία µέσα από δύ-σκολες αλλά και γόνιµες διαδικασίες δια-βούλευσης, το επιστηµονικό δυναµικό τηςΘεσσαλίας καταγράφει την δυνατότητάτου να αντεπεξέλθει, η κοινωνία είναι έ-τοιµη να αγκαλιάσει λύσεις στο πρόβληµα.Αποµένει η αξιολόγηση της προσπάθειαςκαι η πολιτική απόφαση. ÂÁÚÏÓ ÊÏÕÔÇÓ

ÇÇΒιώσιµες λύσεις για τον Πηνειό

Προς έναοικοσύστηµα

καινοτοµίας γιανα αναπτυχθούν

αρµονικά:Η παραποτάµιαοικονοµία, ηποιότητα ζωήςτων κατοίκων

και η προστασίατου

περιβάλλοντος.

ÓÕÌÌÅÔÏ×ÅÓ

Άποψη του Πηνειούποταµού

από τα Μετέωρα.ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ:

ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΛΛΙΑΡΑΣ

77ÖÁÊÅËÏÓ 1


ÂÁËÊÁÍÉÊÇ ÓÕÍÅÑÃÁÓÉÁ ÊÁÉ ÌÅÃÁËÁ ÓÁÑÊÏÖÁÃÁ

ΠΕΡΙΟΧΗ των Βαλκανίων αποτελεί µια µεγάληβιογεωγραφική ενότητα που περικλείει το µεγα-λύτερο µωσαϊκό πολιτισµών και βιοποικιλότηταςστην Ευρώπη των 27. Η διατήρηση του φυσικούπεριβάλλοντος σε µια τό-

σο πολυσύνθετη περιοχή δεν µπορείνα γίνει αποσπασµατικά. Αντίθετα,προϋποθέτει κοινές στρατηγικές καιδιακρατικές συνεργασίες σε σταθερήβάση.Η προστασία και διατήρηση των µεγά-λων σαρκοφάγων (αρκούδα, λύκος, λύ-γκας) συνδέεται άµεσα µε την διαφύ-λαξη των βιοτόπων τους και κατ’ επέ-κταση των ορεινών οικοσυστηµάτων καιτων φυσικών πόρων που περικλείουν:νερά, έδαφος, δάση. Η γεωφυσική φυσιογνωµία της περιοχής των Βαλκανίων δια-µορφώνεται κατά κύριο λόγο από δύο µεγάλους ορεινούς ά-ξονες:

∆υτικά, και από την Σλοβενία µέχρι την Πελοπόννησο δε-σπόζει η µεγάλη οροσειρά που σχηµατίζουν οι ∆ιναρικέςΆλπεις µε την Πίνδο σε µήκος πάνω από 2.000 χιλιόµετρα,ενώ στα ανατολικά σε Βουλγαρία και Ελλάδα το σύστηµα που

δηµιουργούν η οροσειρά του Αίµουκαι τα παρακλάδια της µαζί µε το ο-ρεινό σύµπλεγµα της Ροδόπης ολο-κληρώνουν το πολυσχιδές ανάγλυφοτης περιοχής. (×ÁÑÔÇÓ 1)Με κοινό φυσικό παρονοµαστή τοσυνεχόµενο ορεινό ανάγλυφο και τοτεράστιο φυσικό απόθεµα που αντι-προσωπεύει, οι εννέα, πλέον, χώρεςτης Ν. Βαλκανικής συνθέτουν τηντρίτη σηµαντικότερη ορεογραφική ε-νότητα της Ευρώπης των 27 µετά τιςΆλπεις και τα Καρπάθια.

Επόµενο είναι ένας τέτοιος ορεινός πλούτος να αποτελεί κα-ταφύγιο για τα πλέον σπάνια είδη µεγάλων σαρκοφάγων τηςΕυρώπης.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ÃÉÙÑÃÏÓ ÌÅÑÔÆÁÍÇÓ ÓÐÕÑÏÓ ØÁÑÏÕÄÁÓ

ÂÂÁÁËËÊÊÁÁÍÍÉÉÁÁΗ φυσικήκληρονοµιά της Ευρώπης

ÂÁËÊÁÍÉÁΗ φυσικήκληρονοµιά της Ευρώπης

ΦΩΤΟΓΡΑΦ

ΙΑ: Σ

πύρο

ς Ψαρ

ούδα

ς

ÇÇ

Στη Βουλγαρική Ροδόπη το κυρίαρχο

τοπίο είναι ένα µωσαϊ-κό δασικών και αγροτι-κών οικοσυστηµάτων.

ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑIΑ 15 χρόνια οι κοινωνικoπο-λιτικές ανακατατάξεις που συνέβησαν µεραγδαίους και πολλές φορές βίαιους ρυθ-µούς στα Βαλκάνια είχαν και τον ανάλογοαντίκτυπο στο φυσικό περιβάλλον και τηνπανίδα. Είναι όµως βέβαιο ότι οι νέες συγκυρίεςευνόησαν αφενός τη δηµιουργία µη κυ-βερνητικών περιβαλλοντικών οργανώσεωνπου προσπαθούν να λειτουργήσουν ως

µηχανισµοί πίεσης προς τις κυβερνήσειςκαι αφετέρου τη δηµιουργία διακρατικώνδικτύων συνεργασίας µεταξύ τους. Είναι βέβαιο ότι στο µέχρι πρόσφατα τα-ραγµένο κλίµα των Βαλκανίων η επιβίωσητης αρκούδας και του λύκου κάθε άλλο πα-ρά αποτελούσε την πρώτη προτεραιότηταµιάς και οι συνθήκες διαβίωσης -ή ανπροτιµάτε- οικονοµικής επιβίωσης των αν-θρώπων ήταν και παραµένει ακόµη σε

πολλές περιοχές το κύριο ζητούµενο. Από την άλλη πλευρά το να περίµενε κανείςνα επιλυθούν πρώτα όλα τα κοινωνικά προ-βλήµατα και στη συνέχεια να υπάρξειµέριµνα για τη διατήρηση της πανίδας δενθα είχε επίσης κάποιο νόηµα: η σχέση ανά-µεσα στην ανάγκη διατήρησης της πανίδας,στην επάρκεια φυσικών πόρων και στην ε-ξασφάλιση της ποιότητας ζωής των αν-θρώπων είναι ορατή.

Οι ραγδαίες αλλαγές επηρέασαν και το περιβάλλον

×ÁÑÔÇÓ 1

Καρπάθια

ΟροσειράΑίµου-Ροδόπης

∆ιναρικέςΆλπεις -Πίνδος

Η περιβαλλοντική µη κυβερνη-τική οργάνωση "Καλλιστώ" σχε-

Α ΒΑΛΚΑΝΙΑ φιλοξενούνδύο βιολογικούς πληθυ-σµούς αρκούδας: τονπληθυσµό των ∆ιναρικώνΆλπεων-Πίνδου και τονπληθυσµό του Αίµου-

Ροδόπης. Η περίπτωση των πλη-θυσµών αρκούδας στα Βαλκάνιαείναι χαρακτηριστική: βρί-σκονται σε ένα µεταίχµιο µεταξύτης διατήρησης της γεωγραφι-κής συνέχειας της κατανοµήςτους και του κινδύνου ενός γεω-γραφικού κατακερµατισµού. Τα στοιχεία από το τρέχον ευ-ρωπαϊκό πρόγραµµα (βλ. δι-πλανή στήλη) δείχνουν ότι πα-ρότι ο συνολικός πληθυσµός αρ-κούδας στα Βαλκάνια βρίσκεταισε σχετικά ικανοποιητικά επίπε-δα (περίπου 3.000 ζώα, 2ος σεµέγεθος µετά τον πληθυσµό αρ-κούδας των Καρπαθίων στην Ευ-ρώπη των 27), κοιτώντας κά-ποιος τον χάρτη θα δεί ότι η ε-πικοινωνία µεταξύ δυτικού καιανατολικού πυρήνα έχει ήδη χα-θεί. Ακόµη ότι ο δυτικός πυρή-νας των ∆ιναρικών Άλπεων καιτης Πίνδου εµφανίζει τµήµαταόπου η συνέχεια της κατανοµήςπαρουσιάζει επικίνδυνη συρρί-κνωση (Αλβανία, Σερβία, Μοντε-νέγκρο). Επίσης από γενετική άποψη δενυπάρχουν ακόµη επαρκή στοι-χεία που να δείχνουν κατά πό-σο ο πληθυσµός των Βαλκανίωνδιαφοροποιείται από τους υπό-λοιπους ευρωπαϊκούς πληθυ-σµούς και κατά πόσο είναι ανθε-κτικός στις απότοµες µεταβολέςτου περιβάλλοντος. Αυτή η γνώση είναι αναγκαίατώρα όσο ποτέ υπό το ορατόπλέον φάσµα των κλιµατικώναλλαγών και των επιπτώσεώντους στη διατήρηση του βιότο-που, την διαθεσιµότητα τροφήςαλλά και την διάρκεια του χειµέ-ριου ύπνου.

Ένα ενθαρρυντικό στοιχείο είναιτο γεγονός ότι στα δύο άκρα τηςκατανοµής του δυτικού πυρήνα(Σλοβενία, Ελλάδα) η γεωγραφι-κή εξάπλωση της αρκούδαςφαίνεται να επεκτείνεται κάτιπου υποδηλώνει ότι τοπικά υ-πάρχει πληθυσµιακή ανάκαµψη.

∆εν είναι λύση οι ταΐστρες Ωστόσο θα πρέπει να τονίσουµεότι η πληθυσµιακή ανάκαµψητης αρκούδας στη Σλοβενία καισε άλλες πρώην σοσιαλιστικέςχώρες (πρώην Γιουγκοσλαβία,Βουλγαρία) οφείλεται κατά έναµεγάλο µέρος σε ένα διαχειρι-στικό µέτρο που εφαρµόζοντανεπί δεκαετίες στις χώρες αυτές:την τεχνητή παροχή τροφήςστα ζώα µε "ταϊστρες" τοποθε-τηµένες σε συγκεκριµένα ση-µεία του δάσους. Στόχος αυτής της πρακτικής ή-ταν η ταχύτερη αύξηση τουπληθυσµού (έχει διαπιστωθεί ό-τι η ποιοτική και ποσοτική αύξη-ση τροφής στην αρκούδα βελ-τιώνει την αναπαραγωγική της ι-κανότητα) για αποδοτικότερηθηραµατική κάρπωση µε τα ανά-λογα οικονοµικά οφέλη (εισροήσυναλλάγµατος από κυνηγούςτροπαίων αρκούδας από την δυ-τική Ευρώπη). Όµως αυτή η πρακτική φαίνεταινα δηµιούργησε σοβαρά προ-βλήµατα στη συµπεριφορά τωνζώων σε αυτές τις χώρες: ο εθι-σµός στην "εύκολη" τροφή και ησύνδεσή της µε τον άνθρωπο εί-ναι πιθανότατα η αιτία για τηνεµφάνιση των "προβληµατικών"αρκούδων που άρχισαν να προ-καλούν συστηµατικά ζηµιές καινα πλησιάζουν άφοβα σε αν-θρώπινες εγκαταστάσεις. Αυτότο φαινόµενο πυροδότησε µε τησειρά του την αρνητική στάσητων κατοίκων στις περιοχές ό-που ζεί η αρκούδα.

88

ÖÁÊÅËÏÓ 2

ÂÁËÊÁÍÉÊÇ ÓÕÍÅÑÃÁÓÉÁ ÊÁÉ ÌÅÃÁËÁ ÓÁÑÊÏÖÁÃÁ


ΑΝΑΓΚΗ µιας κοινής προσπάθειας στα Βαλ-κάνια για την διατήρηση σπάνιων ειδών πανί-δας, όπως η αρκούδα, σε µια τόσο µεγάληαλλά ενιαία από βιογεωγραφική και οικολογι-

κή άποψη περιοχή και κάτω από εννέα διαφορετικές κυ-βερνήσεις αποτελεί σίγουρα µια µεγάλη πρόκληση. Η προσπάθεια αυτή συνεχίζεται τα τελευταία 12 χρόνιακαι πρόσφατα απέκτησε και µια πιο άµεση ευρωπαϊκήδιάσταση και υποστήριξη, πέρα από τις χρηµατοδοτικέςδυνατότητες.Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενδιαφέρθηκε άµεσα για την υ-λοποίηση ενός ετήσιου προγράµµατος που να καταλήγεισε ένα πρακτικό εγχειρίδιο µε κατευθυντήριους άξονεςκαι συγκεκριµένες προτάσεις, µε τη βοήθεια του οποίουθα µπορούν να εφαρµόζονται ακόµη πιο αποτελεσµατικάστα κράτη µέλη οι βασικές αρχές και πρακτικές για τηνδιατήρηση και διαχείριση των 5 ειδών µεγάλων σαρκο-φάγων της Ευρώπης: η αρκούδα (Ursus arctos),ο λύκος (Canis lupus), οαδηφάγος (Gulo gulo), οευρωπαϊκός λύγκας (Lynxlynx) και ο ιβηρικός λύ-γκας (Lynx pardinus)) (τοπλέον απειλούµενο αιλου-ροειδές του πλανήτη).Το πρόγραµµα αυτό απο-τελεί την πρώτη προσπά-θεια σε πανευρωπαϊκό ε-πίπεδο για την προσέγγι-ση του πολυσύνθετου ζη-τήµατος της διαχείρισηςτων 5 ειδών µεγάλων σαρ-κοβοβόρων της Ευρώπης.Το βασικό καινοτόµο στοιχείο του προγράµµατος είναι ηκλίµακα προσέγγισης που εξετάζει πλέον τα 5 είδη σε ε-πίπεδο φυσικών ορίων των βιολογικών πληθυσµών τουςκατά βιογεωγραφική ενότητα, καταργώντας την τεχνητήπαράµετρο των πολιτικών και διοικητικών συνόρων µετα-ξύ κρατών.Στο πρόγραµµα συνεργάζονται ερευνητικοί φορείς απότην Ιταλία, Νορβηγία, Σουηδία, Κροατία και Ελβετία καιπεριβαλλοντικές οργανώσεις, όπως η "Καλλιστώ". Από ελληνικής πλευράς, η "Καλλιστώ" έχει την ευθύνηνα συγκεντρώσει επιστηµονικά στοιχεία και χαρτογραφι-κές πληροφορίες για τη σηµερινή κατάσταση των πλη-θυσµών της αρκούδας και του λύκου από τις εξής Βαλ-κανικές χώρες : Αλβανία, ΠΓ∆Μ, Βουλγαρία, Σερβία, Μαυροβούνιο, Βο-σνία-Ερζεγοβίνη, Κροατία και Ελλάδα.

Ç

ÊÏÉÍÏ ÅÃ×ÅÉÑÉÄÉÏ:Κοινές αρχές καιπρακτικές για την

προστασία των 5 ειδώνµεγάλων σαρκοφάγων

καθιερώνει η ΕυρωπαϊκήΕπιτροπή σε όλη την Ε.Ε.

Η “Καλλιστώ” ανέλαβε την επιστηµονική έρευνα

και χαρτογράφηση σε 8 βαλκανικές χώρες.

Ενιαίοι κανόνεςπροστασίας

Πως θα διατηρηΘετικά και αρνητικά στοιχεία συνθέτουν

ÔÔ

ÐÕÑÇÍÁÓ 1

Ενιαίος Πληθυσµός των ανατολικών Άλπεων, ∆ιναρικών Άλπεων και οροσειράς της Πίνδου. Χώρες: Σλοβενία, Κροατία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Σερβία, Μοντενέγκρο, Αλβανία, ΠΓ∆Μ και Ελλάδα. Συνολικός πληθυσµός: ~3.000 ζώα.

ÐËÇÈÕÓÌÏÓ 1

Καθεστώς προστασίας και διαχείρισης: Στις περισσότερες χώρες που καλύπτουν το µεγαλύτερο τµήµα του πληθυσµού (Σλοβενία, Κροατία, Βοσνία-Ερζε-γοβίνη, και ΠΓ∆Μ) η αρκούδα θεωρείται ακόµη θηραµατικόείδος µε κάποιες ρυθµίσεις! Στη Σλοβενία υπάρχει ένα ειδκότερο καθεστώς προστασίαςµε ελεγχόµενη θήρα. Σε Αλβανία και Ελλάδα η αρκούδα είναι απόλυτα προστα-τευόµενο είδος.Προβλήµατα διατήρησης: Πολιτική αστάθεια και έλλειψη χρη-µατοδοτικών µέσων και οικονοµικών πόρων αποτελούν εστί-ες κινδύνου για το κεντρικό τµήµα του πληθυσµιακού πυρή-να 1. Η έλλειψη επιστηµονικών δεδοµένων από το κεντρικότµήµα του πληθυσµού (Μοντενέγκρο, επαρχία Κοσσόβου, καιΑλβανία) δυσχεραίνουν πολύ την εκτίµηση της κατάστασηςκαι της συνδεσιµότητας του ενιαίου πληθυσµού στις περιο-χές αυτές.

1

Η εισδοχή της Σλοβενίας καιπρόσφατα της Βουλγαρίαςστην ΕΕ βάζει νέες προδια-γραφές στην αντιµετώπισηκαι επίλυση αυτού του προ-βλήµατος. Ας µην ξεχνάµε ό-τι µε βάση την κοινοτική νο-µοθεσία (ΚΟ 92/43) η αρκού-δα είναι είδος προτεραιότη-τας (µε εξαίρεση την Σκανδι-ναβία). Εποµένως και µε βάση τα πα-ραπάνω δεδοµένα, η εναρµό-νιση των διαχειριστικών κα-θεστώτων και πρακτικών γιατην διατήρηση της αρκούδαςσε µια τόσο µεγάλη και "ετε-ρόκλιτη" περιοχή όπως ταΒαλκάνια παραµένει ένα ζη-τούµενο υπό διαµόρφωσηπου θα πρέπει να λάβει υπό-

ψη βαθιά ριζωµένες πρακτι-κές και αντιλήψεις πολλώνδεκαετιών. Ιδιαίτερα όταν στις περισσό-τερες χώρες η µετάβαση απόµια νοοτροπία θηραµατικήςκάρπωσης της αρκούδας (µετα ανάλογα και σηµαντικά γιατην εποχή εκείνη οικονοµικάοφέλη για τις κρατικές υπη-ρεσίες) σε µια νοοτροπία δια-τήρησης του είδους ως στοι-χείου της βιοποικιλότητας µέ-σω της συστηµατικής επιστη-µονικής γνώσης απαιτεί τοχρόνο της και κυρίως µια άλ-λη θεώρηση του φυσικού κό-σµου. Θέλουµε να πιστεύου-µε ότι βρισκόµαστε σε ένακαλό δρόµο.

ÃÉÙÑÃÏÓ ÌÅÑÔÆÁÍÇÓ

1

2

×ÁÑÔÇÓ 2

ÐÕÑÇÍÁÓ 2

"Βαλκανικός" πληθυσµός αρκούδας (από το όνοµα της οροσει-ράς "Balkan" για την οροσειρά του Αίµου). Εδώ διακρίνονται δύο υπο-πληθυσµοί: αυτός του συµπλέγµατοςΡοδόπης - Ρίλα (µε όλη την παραµεθόρια ζώνη Ελλάδας -Βουλγαρίας). Περιλαµβάνει τα όρη Ρίλα, Πιρίν στην Βουλγαρία,Ορβηλο (στην Ελλάδα) καθώς και τις δύο πλευρές (βουλγάρικηκαι ελληνική) του ορεινού συµπλέγµατος της Ροδόπης. Ο πλη-θυσµός υπολογίζεται στα 520 ζώα εκ των οποίων µόνο τα 25-30ζούν στην ελληινική Ροδόπη. Ο άλλος υποπληθυσµός, που αρι-θµεί περί τα 200 ζώα, εκτείνεται σε ένα µήκος 120 χλµ επί τηςοροσειράς του Αίµου. Ένα πολύ µικρό µέρος του υποπληθυ-σµού είναι κοινός µε την Σερβία.

ÐËÇÈÕÓÌÏÓ 2

Καθεστώς προστασίας και διαχείρισης: Στη Βουλγαρία ηαρκούδα υπόκειται σε καθεστώς προστασίας που όµωςεπιτρέπει την αφαίρεση προβληµατικών ατόµων από τονπληθυσµό. Ως "προβληµατική" ορίζεται στη χώρα µια αρκούδαπου προκαλεί µαζικές και κατ'επανάληψη ζηµιές στο ζωϊκόκεφάλαιο ή που έχει συνηθίσει στην ανθρώπινη παρουσία.Ωστόσο ο ορισµός "προβληµατική" είναι αµφίρροπος και ηρύθµιση αυτή ενέχει κινδύνους καθότι είναι αρκετά δύσκολο ναταυτοποιηθεί και να στοχοποιηθεί µια προβληµατική αρκούδασε ένα φυσικό πληθυσµό. Στην ελληνική πλευρά η αρκούδαεµπίπτει στο καθεστώς απόλυτης προστασίας. Η Βουλγαρίαπρόσφατα κατάρτισε το Εθνικό Σχέδιο ∆ράσης για την Αρκούδαενώ στην Ελλάδα ένα αντίστοιχο Σχέδιο ∆ράσης υπάρχει από το1996 χωρίς ωστόσο να έχει επισηµοποιηθεί ακόµη! Προβλήµατα διατήρησης: ∆εν λειτουργεί αποτελεσµατικά (υ-πάρχει χαλαρότητα) το σύστηµα ανίχνευσης εντοπισµού "προ-βληµατικών" αρκούδων και δεν υπάρχει και επαρκής έλεγχοςτης λαθροθηρίας. Ο ανεπαρκής έλεγχος της λαθροθηρίας στηνελληνική πλευρά, κυρίως λόγω έλλειψης προσωπικού είναι επί-σης ένα σοβαρό πρόβληµα.

2

θούν οι αρκούδες

Κατανοµή της αρκούδας στην Ευρώπη

σήµερα την εικόνα των πληθυσµών στα Βαλκάνια.

99ÖÁÊÅËÏÓ 3


Ç ôáõôüôçôá ôçò öõóéêÞò êëçñïíïìéÜòÄÑÁÓÅÉÓ áíáôïëéêÜ: Η επιστηµονική προσέγγιση και η Ε.Ε.

ΠΗΓΗ

: ΙΕΑ

-LCI

E (IU

CN/S

SC W

orki

ng G

roup

) - Πρόγραµ

µα 0

7050

1/20

05/4

2416

2/M

AR/B

2 (E

U).

Ο ΕΡΓΟ "Development ofCross-Border Cooperationas a Basis for EffectiveConservation of BrownBear Population and Habi-

tats in Western Rhodope Region"αφορά σε διασυνοριακή συνεργασί-α µεταξύ Βουλγαρικών και Ελληνι-κών φορέων για τη διατήρηση τωνπληθυσµών και ενδιαιτηµάτων τηςκαφέ αρκούδας στην ∆υτική Ροδό-πη. Υλοποιείται στο πλαίσιο του προ-γράµµατος PHARE, που χρηµατο-δοτείται από το Ευρωπαϊκό ΤαµείοΠεριφερειακής Ανάπτυξης. Την ελ-ληνική πλευρά εκπροσωπεί η "Καλ-λιστώ", που µετέχει στο εταιρικόσχήµα υλοποίησης του έργου.Το έργο περιλαµβάνει τις ακόλου-θες δράσεις:

Συγκέντρωση και ανάλυσηπληροφοριών για τον προσδιορι-σµό περιοχών στις οποίες σηµειώ-νονται συγκρούσεις µεταξύ αρκού-

δας και ανθρώπινων δραστηριοτή-των, καθώς και του είδους των µέ-τρων πρόληψης ζηµιών που πρέπεινα ληφθούν.

∆ιασυνοριακή ανταλλαγή τε-χνογνωσίας σε θέµατα πρόληψηςζηµιών και δράσεων διατήρησηςτης αρκούδας.

Σχεδιασµός και εφαρµογή ει-δικών πιλοτικών µέτρων ελαχιστο-ποίησης των συγκρούσεων ανθρώ-που-αρκούδας (ηλεκτροφόρες πε-ριφράξεις, φυτεύσεις άγριων καρ-ποφόρων).

Αγορά και χρήση εξοπλισµούπαρακολούθησης των πληθυσµώντης αρκούδας - εφαρµογή µεθό-δων ραδιοτηλεµετρίας.

Ανάπτυξη GIS µοντέλου κα-ταλληλότητας βιοτόπων, ταυτοποί-ηση και χαρτογράφηση διαδρόµωνεπικοινωνίας/σύνδεσης των υπο-πληθυσµών.

5

4

3

2

1

ÔÔΡΟ∆ΟΠΗ: ∆ιασυνοριακή µέριµνα για

ΕΝΤΑΞΗ της Βουλγαρίας στην ΕυρωπαϊκήΈνωση, από τον Ιανουάριο του 2007, δη-µιούργησε νέες ευκαιρίες για διασυνο-ριακές συνεργασίες µε την Ελλάδα. Η Βουλγαρία, ως νέο µέλος της Ε.Ε., µε-

ταξύ άλλων, έχει την υποχρέωση να εφαρµόσει τηνΚοινοτική περιβαλλοντική νοµοθεσία και να λάβει µέ-τρα για την διατήρηση των ειδών και τύπων οικοτό-πων που περιλαµβάνονται στην Οδηγία των Οικοτό-πων (92/43), καθώς και για την αποτελεσµατική δια-χείριση περιοχών υψηλής φυσικής αξίας µε την έντα-ξή τους στο δίκτυο Natura 2000.Το περασµένο καλοκαίρι του 2006, το Υπουργείο Πε-ριφερειακής Ανάπτυξης και ∆ηµοσίων Έργων τηςΒουλγαρίας δηµοσίευσε προσκλήσεις για την κατάθε-ση προτάσεων σε δύο θεµατικές περιοχές:

Η πρώτη πρόσκληση αφορούσε στην παροχήσυµβουλευτικών υπηρεσιών προς το Υπουργείο, γιατη δηµιουργία δικτύων προστατευόµενων περιοχώνστη διασυνοριακή περιοχή Βουλγαρίας-Ελλάδας.

Η δεύτερη πρόσκληση αφορούσε στην υλοποίη-ση διασυνοριακών δράσεων στον τοµέα του περι-βάλλοντος και της αειφόρου ανάπτυξης. Και στιςδύο περιπτώσεις, η χρηµατοδότηση προέρχεται απότο Ευρωπαϊκό Ταµείο Περιφερειακής Ανάπτυξης(πρόγραµµα PHARE).

Η "Καλλιστώ", που στο µικρό χρονικό διάστηµα ύπαρ-ξής της έχει δραστηριοποιηθεί έντονα στην περιοχή,και από τις δύο πλευρές των συνόρων, δέχτηκε προ-σκλήσεις συνεργασίας από φορείς κάθε είδους: Περι-βαλλοντικές Οργανώ-σεις, Τοπικούς Συλλό-γους, Οργανισµούς Το-πικής Αυτοδιοίκησης,Επιστηµονικά Ιδρύµα-τα, Εταιρείες Συµβού-λων κ.λπ. Επειδή δενµπορούσε να µετέχεισε πάνω από ένα σχήµασυνεργασίας ανά πρό-σκληση, αναγκάστηκενα απορρίψει προτά-σεις και να διαλέξει ε-κείνες που φαινόντου-σαν πιο κοντά στον χα-ρακτήρα και τους στό-χους της οργάνωσης.

Για το πρώτο έργο, που αφλευτικών υπηρεσιών στο "Καλλιστώ" συµµετείχε σε Εταιρία Συµβούλων AGRECO

2

1

Ç

Μέλη τηςβουλγαρικήςαντιπροσω-πείας καιτης“Καλλιστώ”µαζί µεστελέχη του∆ασαρχείου∆ράµας στοΦρακτό.

Σε εκτροφείο θηραµάτων στη Βουλγαρία: Αρκούδα, σε αναζήτηση τροφής, άνοιξε µεάνεση βαρειά µεταλλική κατασκευή, στην

οποία αποθηκεύονται ζωοτροφές.∆ιακρίνονται πάνω τα ίχνη από τιςπατούσες της πάνω στο µέταλλο.


1100 ÂÁËÊÁÍÉÊÇ ÓÕÍÅÑÃÁÓÉÁ ÊÁÉ ÌÅÃÁËÁ ÓÁÑÊÏÖÁÃÁ


ÖÁÊÅËÏÓ 4

Ισχυρή παρουσία

Ανάπτυξη ενός διασυνοριακούσχεδίου διατήρησης της αρκούδαςκαι ενσωµάτωση των αντίστοιχωνστόχων σε περιφερειακά και τοπι-κά σχέδια ανάπτυξης.

∆ράσεις Ενηµέρωσης καιΕυαισθητοποίησης - ∆ηµιουργία ε-νός Κέντρου ∆ιατήρησης της Αρ-κούδας, παραγωγή ενηµερωτικήςταινίας και εντύπων.Η έναρξη των δράσεων του προ-γράµµατος ξεκίνησε µε την αρχήτου νέου έτους, το τριήµερο 8-10Ιανουαρίου, µε τη διοργάνωση ηµε-ρίδων και επισκέψεων στην περιοχήτου προγράµµατος στη Βουλγαρία,καθώς και συναντήσεις µε τις τοπι-κές αρχές, περιλαµβανόµενων όλωντων τοπικών δασαρχείων. Από ελ-ληνικής πλευράς συµµετείχε διµε-λής αντιπροσωπεία της "Καλλιστώς"(Σπ. Ψαρούδας και Κ. Γώδης).Η πρώτη δραστηριότητα σε ελληνι-κό έδαφος έγινε µεταξύ 25 και 27Απριλίου, όταν πολυµελής Βουλγα-

ρική αντιπροσωπεία επισκέφθηκετην Ελλάδα. Στην αντιπροσωπείαµετείχαν οι δασάρχες της Βουλγα-ρικής διασυνοριακής περιοχής(Dospat, Borino, Trigrad, Smolyan,Shiroka Luka) και εκπρόσωποι του∆ιευθυντή ∆ασών της Περιφέρειας,της ∆ηµάρχου του Smolyan, τουπρογράµµατος των Ηνωµένων Ε-θνών (UNDP) για τη Ροδόπη καιΜΚΟ της περιοχής. Στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Πα-ρανεστίου, στελέχη της "Καλλιστώς"παρουσίασαν τις δράσεις διατήρη-σης και παρακολούθησης της αρ-κούδας που εφαρµόζονται στην πε-ριοχή από το 1994. Την δεύτερη µέ-ρα έγινε παρουσίαση του Φορέα∆ιαχείρισης και ξενάγηση στηνΠροστατευόµενη Περιοχή Οροσει-ράς Ροδόπης (Φρακτό κ.λπ.), ενώτην τελευταία µέρα η Βουλγαρικήαντιπροσωπεία συναντήθηκε µε τον∆ασάρχη Σταυρούπολης κ. Μήλιοκαι τον ∆ιευθυντή ∆ασών ∆ράµας κ.Πασχάλη. Ó. ØÁÑÏÕÄÁÓ

7

6

α την καφέ αρκούδα

ορά στην παροχή συµβου-Βουλγαρική κυβέρνηση, ηκοινοπραξία µε την διεθνήO, µε έδρα στις Βρυξέλλες,

το "Regional Environmental Centre for Central andEastern Europe", µε έδρα στη Βουδαπέστη, και τηνΒουλγαρική Εταιρία Συµβούλων "DICON". Η κοινο-πραξία κέρδισε το διαγωνισµό, στον οποίο µετείχαν

πάνω από 24 διεθνή σχήµατασυνεργασίας. Μετά την επιτυχία αυτή, η"Καλλιστώ" έχει την ευκαιρίανα µεταφέρει την ελληνική ε-µπειρία (θετική και αρνητική)από τη δηµιουργία ανάλογων"δικτύων", που έχει πάρει τηµορφή "Φορέων ∆ιαχείρισηςΠροστατευόµενων Περιο-χών". Έχει την ευκαιρία, ακό-µα, να τεκµηριώσει προτάσειςγια την αποτελεσµατικότερηδυνατή συνεργασία µεταξύΕλλάδας και Βουλγαρίας γιατην από κοινού διαχείρισηπεριοχών Natura 2000, προ-

στατευόµενων ειδών και τύπων οικοτόπων διεθνούςσηµασίας.Για την κατάθεση πρότασης στη δεύτερη πρόσκληση,υπήρχε η δυνατότητα επιλογής µεταξύ µίας από τρειςειδικότερες θεµατικές περιοχές συνεργασίας:

∆ράσεις προώθησης στρατηγικών αειφόρου ανά-πτυξης ∆ράσεις διατήρησης ειδών και τύπων οικοτόπων και ∆ράσεις προώθησης "Πράσινου" τουρισµού.

Η "Καλλιστώ" επέλεξε να µετέχει σε εταιρικό σχήµαστο οποίο µετέχουν ένας τοπικός σύλλογος ("SilivriakCaving Club"), ο ∆ήµος Σµόλιαν, η Βουλγαρική Περι-βαλλοντική Οργάνωση "BALKANI Wildlife Society" καιτο Πρόγραµµα "ΡΟ∆ΟΠΗ", που υποστηρίζεται από τοUNDP (Αναπτυξιακό Πρόγραµµα των Ηνωµένων Ε-θνών). Θέµα της συνεργασίας είναι η διασυνοριακήπροστασία και διαχείριση των πληθυσµών της καφέαρκούδας. Η επιλογή της "Καλλιστώς" επιβραβεύθηκε µε την έ-ναρξη µιας συνεργασίας που υπόσχεται πολλά, τόσοαπό πλευράς συνεργατών που συµµετέχουν στην ε-φαρµογή της, όσο και από πλευράς προοπτικών συνέ-χισης σε διασυνοριακό επίπεδο των προσπαθειών γιατη διατήρηση της καφέ αρκούδας στη Ροδόπη, που,στην Ελλάδα, ξεκίνησαν από το πρόγραµµα LIFE-Nature "ΑΡΚΤΟΣ", το 1994. ÓÐÕÑÏÓ ØÁÑÏÕÄÁÓ

Από τη συνάντηση στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Παρανε-στίου (26 Απριλίου) - ΚΑΤΩ: Μέλη της Βουλγαρικής αντιπροσω-πείας και ο ∆ασάρχης Σταυρούπολης (27 Απριλίου).

1111ÖÁÊÅËÏÓ 5


α στη Βουλγαρία

Óå åîÝëéîç äéáóõíïñéáêÝò ðñùôïâïõëßåò ÄÑÁÓÅÉÓ áíáôïëéêÜ: Ευρεία σύµπραξη µε διεθνείς φορείς.

ΟΝ ΠΕΡΑΣΜΕΝΟ Φεβρουάριο2007 γνωστοποιήθηκε στον Φο-ρέα ∆ιαχείρισης Οροσειράς Ρο-δόπης και στα Νοµαρχιακά Συµ-βούλια ∆ράµας και Ξάνθης το

Σχέδιο Κοινής Υπουργικής Απόφασης(ΚΥΑ) για τον χαρακτηρισµό "ζωνών προ-στασίας" στην Προστατευόµενη ΠεριοχήΟροσειράς Ροδόπης. Η γνωστοποίηση αυτή σηµατοδότησε τηνέναρξη της διαδικασίας δηµόσιας διαβού-λευσης. Η τελική υπογραφή ΚΥΑ για τηνπεριοχή είναι απολύτως απαραίτητη για τηλειτουργία του Φορέα ∆ιαχείρισης Ορο-σειράς Ροδόπης, δεδοµένου ότι, χωρίς αυ-τή δεν νοµιµοποιείται η εκπόνηση του α-παραίτητου πενταετούς ∆ιαχειριστικούΣχεδίου, που θα ρυθµίζει λεπτοµέρειεςγύρω από την εφαρµογή διαχειριστικώνδράσεων. Γι αυτό, οι περιβαλλοντικές ορ-γανώσεις, µεταξύ των οποίων η "Καλλιστώ"που τις εκπροσωπεί στο ∆.Σ. του Φορέα∆ιαχείρισης, ζητούν πολύ καιρό τώρα ναολοκληρωθούν εγκαίρως οι διαδικασίες υ-πογραφής όλων των ΚΥΑ που αφορούν σεπροστατευόµενες περιοχές.

”Κάλλιο αργά παρά ποτέ” Η Οροσειρά Ροδόπης επιλέχτηκε να εντα-χθεί στις περιοχές για τις οποίες ιδρύθη-καν Φορείς ∆ιαχείρισης, λόγω της ευρύτε-ρης σηµασίας της, αλλά και της ύπαρξηςαξιόλογου πληθυσµού της καφέ αρκού-δας, είδους που προστατεύεταικατά προτεραιότητα από την Ο-δηγία 92/43. Η έγκριση ΕιδικήςΠεριβαλλοντικής Μελέτης (ΕΠΜ)για την περιοχή, που θα περι-λάµβανε σχέδιο ΚΥΑ για τις ζώ-νες και τους όρους προστασίαςτης, καθυστερούσε αδικαιολόγη-τα µέχρι σήµερα: Σχετική µελέτηκαι πρόταση για ΚΥΑ είχαν ολο-κληρωθεί και υποβληθεί προς έ-γκριση από το 1999, όταν ολο-κληρώθηκε το πρόγραµµα LIFE-Nature ΑΡΚΤΟΣ "για την διατή-ρηση των πληθυσµών και βιοτό-πων της καφέ αρκούδας στηνΕλλάδα". Το πρόγραµµα αυτό,

που συντόνισε ο "Αρκτούρος" και στο ο-ποίο συνέβαλαν σηµαντικά σηµερινά στε-λέχη της "Καλλιστώ", µεταξύ άλλων, εκπό-νησε ΕΠΜ για τρεις από τις σηµαντικότε-ρες περιοχές για την καφέ αρκούδα: ΤηνΒόρεια Πίνδο (σήµερα Εθνικό Πάρκο Βό-ρειας Πίνδου), τον Γράµο και τη Ροδόπη. Για λόγους που δεν εξηγήθηκαν ποτέ ε-παρκώς, η ΕΠΜ για την Ροδόπη δεν είχεεγκριθεί µέχρι πρόσφατα. Χρειάστηκε ναγίνει νέα ΕΠΜ (!) από το προσωπικό τουΥΠΕΧΩ∆Ε, η οποία εγκρίθηκε µόλις το πε-ρασµένο φθινόπωρο (25/9/06). Η καθυ-στέρηση επτά ετών που µεσολάβησε είναι

ανεξήγητη για έναν επιπλέον λόγο: Η νέαΕΠΜ είναι κατά 99% ταυτόσηµη µε τηνΕΠΜ που είχε εκπονηθεί από το πρόγραµ-µα "ΑΡΚΤΟΣ". Έγιναν κάποιες τροποποιή-σεις στην ζώνωση που είχε αρχικά προτα-θεί και παρατέθηκαν επιπλέον στοιχεία α-πό δύο ακόµα µελέτες που είχαν προηγη-θεί στην περιοχή ("Ειδικό ∆ιαχειριστικόΣχέδιο Περιοχής Ελατιάς" και "Ε.Π.Μ. ∆ά-σους Φρακτού-Χαϊντού Κούλας και γύρωκορυφών"). Τα στοιχεία αυτά, όµως, είχανήδη ληφθεί υπόψη και συνεκτιµηθεί απότο πρόγραµµα ΑΡΚΤΟΣ! Με αδικαιολόγητη καθυστέρηση, λοιπόν,

το Σχέδιο ΚΥΑ κατατέθηκε επι-τέλους προς συζήτηση στα Νο-µαρχιακά Συµβούλια και τονΦορέα ∆ιαχείρισης της περιο-χής. Η "Καλλιστώ" εκτιµώνταςτην αξία που έχει η έγκαιρη ο-λοκλήρωση της συζήτησης και ηυπογραφή της ΚΥΑ το συντοµό-τερο δυνατόν, καταθέτει τις α-πόψεις της για να συµβάλειστην κατεύθυνση αυτή. Καιδυστυχώς, δεν υπάρχει άλλοςχρόνος για χάσιµο!

ÔÔ

ΡΟ∆ΟΠΗ: Εθνικό πάρκο κι

Από τη συνεδρίαση του Νοµαρχιακού Συµβουλίου ∆ράµας στις 24 Απριλίου, στην οποία έλαβεσαφή θέση η “Καλλιστώ”: Εθνικό πάρκο η Ροδόπη και όχι περιοχή οικοανάπτυξης.

Το ∆άσος Σηµύδας στη Ροδόπη.ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΡΤΖΑΝΗΣ




ÖÁÊÅËÏÓ 6

ΓΡΑΦΕΙ Ο ÓÐÕÑÏÓ ØÁÑÏÕÄÁÓ

όχι περιοχή οικοανάπτυξηςΟΡΟΣΕΙΡΑ ΤΗΣ ΡΟ∆ΟΠΗΣ α-ποτελεί µια από τις πιο σηµα-ντικές περιοχές της χώρας α-πό πλευράς φυσικού περι-βάλλοντος. Γεωλογικές και

βιογεωγραφικές ιδιαιτερότητες διαµόρ-φωσαν συνθήκες υψηλής βιοποικιλότη-τας: Το γεγονός ότι κατά την Πλειστόκαινοπερίοδο βρέθηκε στο όριο εξάπλωσηςτων παγετώνων, κατέστησε την περιοχήένα βοτανικό παράδεισο από άποψη ποι-κιλότητας ειδών. Σηµαντικό στοιχείο γιατην περιοχή είναι ότι, τα πενήντα τελευ-ταία χρόνια, αποτέλεσε το πολιτικό σύ-νορο µεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας, ε-νώ για ιστορικούς και κοινωνικούς-οικο-νοµικούς λόγους, η πληθυσµιακή πυκνό-τητα µειώθηκε πολύ (κυρίως στο Νοµό∆ράµας) και η οροσειρά έµεινε σχετικάανεπηρέαστη από ανθρώπινες δραστη-ριότητες, πλην της δασικής εκµετάλλευ-σης, που και αυτή έγινε υπό την εποπτεί-α και το σχεδιασµό της δασικής υπηρεσί-ας. Αποτέλεσµα όλων αυτών των συνθηκών,που διαµορφώθηκαν από το απώτατο πα-ρελθόν έως σήµερα, είναι ότι, σε µια σχε-τικά µικρή έκταση, συναντώνται όλες οιζώνες βλάστησης της Ευρώπης. Από τηνευµεσογειακή των αειφύλλων πλατυφύλ-λων µέχρι τη σκανδιναβική ζώνη των ψυ-χρόβιων κωνοφόρων, της ερυθρελάτης,δασικής πεύκης και της σηµύδας. Σχεδόντο 60% των ειδών της χλωρίδας της Ευ-ρώπης απαντά στη Ροδόπη. Αποτελεί κα-ταφύγιο για 211 σπάνια ή απειλούµενα εί-δη, µεταξύ των οποίων και η καφέ αρκού-δα. ∆εκαπέντε από αυτά είναι λείψανα τηςτριτογενούς εποχής, της εποχής των πα-γετώνων, 40 είναι ενδηµικά των Βαλκανί-ων, ενώ 50 είδη είναι αποκλειστικά ενδη-µικά της Ροδόπης και δεν συναντώνταιπουθενά αλλού στον κόσµο.

Να χαρακτηριστεί "Εθνικό Πάρκο"Η "Καλλιστώ" θεωρεί ότι κακώς το ΣχέδιοΚΥΑ εισηγείται τον χαρακτηρισµό της πε-ριοχής ως "Περιοχή Οικοανάπτυξης".Πρέπει να χαρακτηριστεί Εθνικό Πάρκο! Η οροσειρά της Ροδόπης είναι µία εκτετα-µένη περιοχή, από τις ελάχιστες αποµέ-νουσες στην Ελλάδα, που έχει "ελάχισταεπηρεασθεί από τις ανθρώπινες δραστη-

ριότητες" και στην οποία "διατηρείται µε-γάλος αριθµός και ποικιλίες αξιόλογωνβιολογικών, οικολογικών, γεωµορφολογι-κών και αισθητικών στοιχείων". Συνεπώς,αποτελεί µία από τις χαρακτηριστικότερεςπεριοχές στην Ελλάδα που πληρούν τιςπροϋποθέσεις να χαρακτηριστούν ΕθνικάΠάρκα, κατά τα οριζόµενα στο Άρθρο 19του Νόµου 1650/86, αν όχι η χαρακτηρι-στικότερη ορεινή περιοχή στην Ελλάδα(µαζί µε τον Όλυµπο και τη Βόρεια Πίνδο,ίσως - που έχουν ήδη ανακηρυχθεί Εθνι-κά Πάρκα). Κύριος στόχος διαχείρισης της περιοχήςοφείλει να είναι η διατήρηση του αριθµούκαι της ποικιλίας των φυσικών χαρακτηρι-στικών της. Παράλληλα, άλλοι στόχοι δια-χείρισης πρέπει να είναι η ανάδειξη τωνχαρακτηριστικών αυτών, επ' ωφελεία τόσοτων στόχων προστασίας, όσο και των το-πικών κοινωνιών και της ποιότητας ζωήςτων κατοίκων της. Οι παράλληλοι αυτοί στόχοι είναι βεβαίωςθεµιτοί και, πολλές φορές, απαραίτητοιγια την αποτελεσµατικότερη προστασίατης βιολογικής, οικολογικής και γεωµορ-φολογικής ποικιλίας, αλλά πρέπει να είναικαθαρό σε όλες-όλους πως αυτοί είναι εν-

διάµεσοι στόχοι, που λειτουργούν ωςµέσα επίτευξης του κύριου στόχου καιόχι ως αυτοσκοπός. Αντίθετα, όπως φαίνεται από τον ορισµόπου δίνει ο Ν. 1650 για τις "ΠεριοχέςΟικοανάπτυξης", ο χαρακτηρισµός αυτόςαφορά κυρίως σε κατοικηµένες περιο-χές, µε ποικιλία "παραδοσιακών ασχο-λιών και ανθρώπινων δραστηριοτήτων",που έχουν διαµορφώσει ιδιαίτερα τοπίακαι αρχιτεκτονικά και πολιτιστικά χαρα-κτηριστικά στην περιοχή. Αφορά, λοιπόν, σε περιοχές που έχουνκυρίως αγροτικά - ανθρωπογενή και όχιφυσικά χαρακτηριστικά. Περιοχές στιςοποίες επιδιώκεται κυρίως η αγροτική α-νάπτυξη, ο εκσυγχρονισµός της τοπικήςοικονοµίας και η ενθάρρυνση δραστη-ριοτήτων όπως ο αγροτουρισµός. Επιπλέον, ο χαρακτηρισµός "Περιοχή Οι-κοανάπτυξης" δεν αποδίδει την ευρύτε-ρη αξία της περιοχής, ούτε προσφέρειστην περιβαλλοντική ανάδειξη και προ-στασία της περιοχής. Χαρακτηριστικό εί-ναι ότι η µόνη άλλη περιοχή που έχει χα-ρακτηριστεί ως περιοχή οικοανάπτυξηςστην Ελλάδα είναι η λίµνη Ιωαννίνων(Παµβώτιδα)! Μάλιστα, ήδη συζητείται, µεπρωτοβουλία τοπικών φορέων, να εντα-χθεί στο υπό θέσπιση νέο Εθνικό ΠάρκοΚεντρικής Πίνδου, µαζί µε τα Τζουµέρκα!

Να µη χαθεί η ευκαιρία Η "Καλλιστώ" θεωρεί ότι εάν παραµείνειο χαρακτηρισµός της περιοχής ως "οικοα-νάπτυξης" χάνεται µια πολύ µεγάλη ευ-καιρία για την περιβαλλοντική ανάδειξηκαι προστασία της.Τέλος, πρέπει να τονιστεί ότι, σε κάθε πε-ρίπτωση, ο χαρακτηρισµός της περιοχήςως Οικοανάπτυξης ή ως Εθνικό Πάρκο δεναλλάζει το καθεστώς "ζώνωσης" και τουςόρους προστασίας (το τι επιτρέπεται καιτο τι δεν επιτρέπεται), οι οποίοι ρυθµίζο-νται αποκλειστικά από την τελική µορφήτης ΚΥΑ και το σχέδιο διαχείρισης, που θακαταρτίσει ο Φορέας ∆ιαχείρισης.Με άλλα λόγια, η ονοµασία της περιοχήςως Εθνικού Πάρκου, µόνο πλεονεκτήµαταπαρουσιάζει. Η ονοµασία της περιοχής ως"περιοχής οικοανάπτυξης" διευκολύνει α-πλώς την κεντρική διοίκηση και την εκά-στοτε κυβέρνηση να αποποιηθούν τις ευ-θύνες και τις υποχρεώσεις τους!

ÇÇÇÇ



Áðü ôçí åëëçíéêÞ ðëåõñÜ ôùí óõíüñùíÄÑÁÓÅÉÓ áíáôïëéêÜ: Μια κοινή υπουργική απόφαση διχάζει.

Καταρράκτης στο Παρθένο ∆άσος της Ροδόπης.ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΙΣΑΑΚ




ÖÁÊÅËÏÓ 8

ÆÙÍÏÐÏÉÇÓÇ ìå âÜóç

ôï ó÷Ýäéï ôçò Ê.Õ.Á.

Η πρόταση του ΥΠΕΧΩ∆ΕΌπως φαίνεται στον ×ÁÑÔÇ 1, που απο-τυπώνει τις ζώνες που έχουν προβλεφθείαπό πλευράς Υπουργείου, διακρίνονταιτρεις κατηγορίες προστασίας:

Η κατηγορία Α περιλαµβάνει τις αυ-στηρότερα προστατευόµενες περιοχές, υ-πό καθεστώς "Απόλυτης Προστασίας τηςΦύσης" κατά το Ν. 1650/86: Πρόκειται γιατο Παρθένο ∆άσος Φρακτού (Α1), το δια-τηρητέο µνηµείο της Φύσης της Τσίχλας(Α2) και την περιοχή Γυφτόκαστρου-Κού-λας (Α3).

Η κατηγορία Β περιλαµβάνει επτά πε-ριοχές "Προστασίας της Φύσης" κατά τονΝ. 1650/86. Οι τρεις πρώτες, που φαίνο-νται στο χάρτη 1, είναι η περιφερειακήζώνη γύρω από το Φρακτό (Β1), η περιφε-ρειακή ζώνη γύρω από τις περιοχές Α2 καιΑ3 (Β2) και η περιοχή Αετοράχης-Στραβο-ρέµατος (Β3). Οι υπόλοιπες περιοχές (Β4-Β7) έχουν σηµειακό χαρακτήρα και δεν έ-χουν αποτυπωθεί στο χάρτη. Πρόκειται γιατους τυρφώνες της περιοχής Ελατιάς (Β4,Β5), το παραποτάµιο δάσος σκλήθρου Βα-θυρέµατος (Β6), την κοίτη Στραβορέµατοςκαι τα εκατέρωθεν υπαλπικά λιβάδια (Β7).

Η κατηγορία Γ περιλαµβάνει τρεις πε-ριοχές πρότυπης και αειφορικής διαχείρι-

σης δασών (Γ1: Σηµύδας, Γ2: Ελατιάς καιΓ3: Φαλακρού), µία περιοχή ειδικής δια-χείρισης του ποταµού Νέστου και παρό-χθιας ζώνης πλάτους 500 µ. εκατέρωθεντης κοίτης του (περιοχή Γ4), µία είναι πε-ριοχή ειδικής διαχείρισης της ευρύτερηςπεριοχής Αρκουδορέµατος-Χαϊντούς (Γ5)και, τέλος, τις εκτάσεις που βρίσκονται σταόρια ευθύνης του Φορέα ∆ιαχείρισης Ο-ροσειράς Ροδόπης, αλλά δεν εντάσσονταισε κάποια από τις προαναφερθείσες ζώνες(περιοχή Γ6 - "Αειφορικής Χρήσης και Α-νάπτυξης"). Η τελευταία περιοχή (Γ6) έχει το χαλαρό-τερο καθεστώς προστασίας και αποτελείστην ουσία "Περιοχή Οικοανάπτυξης" κα-τά την κατηγοριοποίηση του Ν. 1650/86.Οι υπόλοιπες περιοχές της κατηγορίας Γ(Γ1-Γ5) αποτελούν περιοχές ενδιάµεσηςπροστασίας, µεταξύ της κατηγορίας "Προ-στασίας της Φύσης" και "Οικοανάπτυξης".

“Καλλιστώ”: Πρόταση για νέες ζώνες Κατά την πρόταση του ΥΠΕΧΩ∆Ε, το µεγα-λύτερο µέρος της προστατευόµενης πε-ριοχής καταλαµβάνει η ζώνη Γ6 ("ΠεριοχήΑειφορικής Χρήσης και Ανάπτυξης"), η ο-ποία απολαµβάνει τη µικρότερη προστασί-α, σχετικά µε τις άλλες ζώνες. Το σκεπτικότης σχετικής εισήγησης είναι ότι "στη ζώ-

νη αυτή συγκεντρώνεται το µεγαλύτεροποσοστό των δραστηριοτήτων της προ-στατευόµενης περιοχής, ενώ το ανθρωπο-γενές περιβάλλον εναλλάσσεται µε τµήµα-τα φυσικού περιβάλλοντος". Ωστόσο, ηζώνη Γ6 δεν είναι οµοιογενής. Εκτός απότµήµατα της περιοχής στις οποίες η πα-ρουσία του ανθρώπου είναι εντονότερη,κυρίως γύρω από τους κατοικηµένους οι-κισµούς, περιλαµβάνονται και επιµέρουςπεριοχές στις οποίες το φυσικό περιβάλ-λον παραµένει σχετικά ανεπηρέαστο καιυπερτερεί του ανθρωπογενούς. Σε αυτέςτις περιοχές, που βρίσκονται κυρίως στοβόρειο τµήµα της ζώνης, χρειάζεται αυ-στηρότερο καθεστώς προστασίας. Γι αυτό το λόγο, η "Καλλιστώ" πρότεινε τηδιαίρεση της ζώνης Γ6 σε τέσσερα τµήµα-τα: (νέο) Γ6, Γ7, Γ8 και ∆.

Η προτεινόµενη διαίρεση φαίνεται στο×ÁÑÔÇ 2. Οι ζώνες Γ6-Γ8 προτείνεται ναέχουν καθεστώς ειδικής διαχείρισης, κατ'αναλογία αυτών που ισχύουν στις υπόλοι-πες ζώνες Γ, µε πρόβλεψη για ανάπτυξητου ιαµατικού τουρισµού υπό προϋποθέ-σεις στη ζώνη Γ8 (Θερµιά). Αντίθετα, τανότια τµήµατα της πρώην ζώνης Γ6, προ-τείνεται να αποτελέσουν τη ζώνη ∆, κρα-τώντας το όνοµα "Περιοχή ΑειφορικήςΧρήσης και Ανάπτυξης", µε την επιπλέονπρόβλεψη για την λειτουργία µικρών πα-ραγωγικών µονάδων, που θα είναι συµβα-τές µε τον χαρακτήρα της περιοχής.

Ã

Â

Á

×ÁÑÔÇÓ 1

Ζώνες καιόροιπροστα

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΧΑΡΤΗ: ΗΛΙΑΣ ΑΡΑΒΙ∆ΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ GIS “ΚΑΛΛΙΣΤΩ”

ΣΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙ∆Α:Πρόσθετα µέτρα - επέκτασηστα Στενά του Νέστου.



...Εθνικό Πάρκο Οροσειράς ΡοδόπηςΗ περιοχή αναβαθµίζεται και αποκτά "κύρος" τόσο διεθνώς,όσο και στην Ελλάδα, προς γενικότερο όφελός της.

Η Ελληνική Πολιτεία αναγνωρίζει την περιοχή ως εθνικής ση-µασίας και δεσµεύεται για τη διαχείρισή της, σύµφωνα µετην παρούσα νοµοθεσία που επιβάλλει ως υποχρεωτική τηδιαχείριση από Φορέα ∆ιαχείρισης εκείνων των περιοχώνπου έχουν χαρακτηριστεί ως Εθνικά Πάρκα. Είναι πιο εύκολο,λοιπόν, να απαιτήσουν οι τοπικοί φορείς τη χρηµατοδότησητου Φορέα, σε ό,τι αφορά, τουλάχιστον, τα ανελαστικά έξοδάτου (προσωπικό, λειτουργικά και πάγια έξοδα). Πέραν τηςχρηµατοδότησης αυτής, ο Φορέας µπορεί να διεκδικήσει επι-πλέον πόρους για την επίτευξη των στόχων διαχείρισης.

Είναι πιο εύκολο να διοχετευτούν Ευρωπαϊκά κονδύλια στηνπεριοχή, αφού αποκτά (ιδιαίτερα µετά την ένταξη της Βουλ-γαρίας στην Ε.Ε.) και διασυνοριακή - διεθνή σηµασία. ΤαΕθνικά Πάρκα είναι σε πρώτη προτεραιότητα.

Σε περίπτωση κοινής χρηµατοδότησης της διασυνοριακήςπεριοχής Ελλάδας-Βουλγαρίας, από διεθνή χρηµατοδοτικάµέσα (π.χ. ΕΕ, ΟΗΕ, ∆ιεθνής Τράπεζα) η ύπαρξη Εθνικού Πάρ-κου στην ελληνική πλευρά προσφέρει αυτονόητα πλεονεκτή-µατα.

...Περιοχή Οικοανάπτυξης ΡοδόπηςΗ Ροδόπη φαντάζει ως ο "φτωχός συγγενής" µεταξύ των άλ-λων προστατευόµενων περιοχών στην ευρύτερη περιοχή, α-φού όλες οι άλλες (Κερκίνη, ∆έλτα Νέστου, ∆αδιά, ∆έλτα Έ-βρου) είναι χαρακτηρισµένες ως "Εθνικά Πάρκα".

Η περιοχή προσλαµβάνει περιφερειακή µόνο σηµασία και τοκράτος αποποιείται εν πολλοίς τις υποχρεώσεις προστασίαςκαι ανάδειξής της. ∆εν είναι υποχρεωτική η λειτουργία Φο-ρέα ∆ιαχείρισης, ενώ είναι δύσκολο να βρεθούν άλλοι χρη-µατοδοτικοί πόροι, πέραν των εθνικών, αφού, όπως είναιγνωστό, οι περιφερειακοί πόροι στην Ελλάδα δεν είναι αρκε-τοί, όπως σε άλλες χώρες της Ευρώπης, για να στηρίξουν πε-ριοχές περιφερειακής σηµασίας.

Είναι πιο δύσκολο να υλοποιηθούν Ευρωπαϊκά προγράµµαταστην περιοχή, στα περισσότερα των οποίων η προστασία τουπεριβάλλοντος έχει βαρύνουσα σηµασία.

Σε περίπτωση κοινής χρηµατοδότησης της διασυνοριακήςπεριοχής Ελλάδας-Βουλγαρίας, από διεθνή χρηµατοδοτικάµέσα, ο καταµερισµός του προϋπολογισµού ευνοεί την πλευ-ρά εκείνη που θα αποδείξει την αναγκαιότητα υλοποίησηςδράσεων διαχείρισης στην επικράτειά της. Η ελληνική πλευ-ρά στερείται του επιχειρήµατος ύπαρξης "Εθνικού Πάρκου".

ÔÏ ÄÉËÇÌÌÁ ÅÜí ÷áñáêôçñéóôåß...

ÆÙÍÏÐÏÉÇÓÇ ìå âÜóç

ôéò èÝóåéò ôçò ÊÁËËÉÓÔÙ

×ÁÑÔÇÓ 2

Η ζώνη Γ6 που όρισε

το ΥΠΕΧΩ∆Ε είναιανοµοιογενής.

Γι αυτό και πρέπει ναδιασπαστεί σε τέσσερις

ζώνες µε ειδικέςπροβλέψεις.

σίας

Áðü ôçí åëëçíéêÞ ðëåõñÜ ôùí óõíüñùíÄÑÁÓÅÉÓ áíáôïëéêÜ: Η “Καλλιστώ” παρεµβαίνει.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΧΑΡΤΗ: ΗΛΙΑΣ ΑΡΑΒΙ∆ΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ GIS “ΚΑΛΛΙΣΤΩ”

Πρόσθετα µέτραπροστασίας της αρκούδαςκαι επέκταση της περιοχήςστα Στενά Νέστου

Η "Καλλιστώ" κατέθεσε δύο ακόµαπροτάσεις, που αφορούν στους ειδικό-τερους όρους προστασίας της καφέαρκούδας (είδος προστατευόµενο κατάπροτεραιότητα από την Κοινοτική Οδη-γία 92/43 - ∆ίκτυο Natura 2000) καιστην αναγκαιότητα επέκτασης της πε-ριοχής προκειµένου να περιλάβει ταΣτενά του Νέστου στην περιοχή ευθύ-νης του Φορέα ∆ιαχείρισης ΟροσειράςΡοδόπης: Για τη ζώνη Γ2, προτείνεται να εξαιρε-θεί από τις επιτρεπόµενες δραστη-ριότητες η θήρα (κυνήγι). Η ζώνη αυ-τή αποτελεί πυρήνα ενδηµίας του α-πειλούµενου πληθυσµού αρκούδας τηςπεριοχής καθώς και άλλων απειλούµε-νων ειδών. Ειδικότερα για την αρκούδα,αποτελεί τον σηµαντικότερο "διάδροµοεπικοινωνίας" των υποπληθυσµών τουείδους µεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρί-ας. Η άσκηση της θήρας αποτελεί επι-κίνδυνη ή οχλούσα δραστηριότητα, µεαρνητικές επιπτώσεις στους πληθυ-σµούς των ειδών. Τέλος, προτείνεται να επεκταθεί η πε-ριοχή ευθύνης του Πάρκου, για νασυµπεριληφθεί και η περιοχή Natura2000 GR1120005 - "Αισθητικό ∆ά-σος Νέστου", που παρά την αδιαµφι-σβήτητη αξία της δεν υπάγεται σε κά-ποιον άλλο Φορέα (ούτε στο νεοσυστα-θέν Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης). Η θέση αυτή έχει ανάγκεςδιαχείρισης παρόµοιες µε αυτές που έ-χει η ζώνη Γ4 - "Περιοχή Ειδικής ∆ια-χείρισης Νέστου", είναι πιθανό, όµως,να χρειάζεται πρόσθετη µέριµνα. Γι αυ-τό, πρέπει να εκπονηθεί ειδικό σχέδιοδιαχείρισής της.

Ηπε-

1166


ÖÁÊÅËÏÓ 10Οι 5 κατηγορίεςπροστατευόµενωνπεριοχώνΟ χαρακτηρισµός µιας περιοχής ως προ-στατευόµενης γίνεται µε βάση το νόµο1650/86, ο οποίος στο άρθρο 19 προσ-διορίζει τις εξής πέντε κύριες κατηγορίεςπροστασίας:

Περιοχές Απόλυτης Προστασίας της Φύσης

Χαρακτηρίζονται εκτάσεις "µε εξαιρετικάευαίσθητα οικοσυστήµατα, βιότοποι ή οι-κότοποι σπανίων ή απειλούµενων µε εξα-φάνιση ειδών της αυτοφυούς χλωρίδας ήάγριας πανίδας ή εκτάσεις που έχουν α-ποφασιστική θέση στον κύκλο ζωής σπά-νιων ή απειλούµενων µε εξαφάνιση ειδώντης άγριας πανίδας. Στις περιοχές απόλυ-της προστασίας της φύσης απαγορεύεταικάθε δραστηριότητα. Κατ' εξαίρεση µπο-ρεί να επιτρέπεται σύµφωνα µε τις ειδι-κότερες ρυθµίσεις του οικείου κανονι-σµού, η διεξαγωγή επιστηµονικών ερευ-νών και η εκτέλεση εργασιών που απο-σκοπούν στη διατήρηση των χαρακτηρι-στικών τους, εφόσον εξασφαλίζεται ο υ-ψηλός βαθµός προστασίας".

Περιοχές Προστασίαςτης Φύσης

Χαρακτηρίζονται εκτάσεις "µεγάλης οικο-λογικής ή βιολογικής αξίας”. Στις περιοχέςαυτές προστατεύεται το φυσικό περιβάλ-λον από κάθε δραστηριότητα ή επέµβασηπου είναι δυνατόν να µεταβάλει ή να αλ-λοιώσει τη φυσική κατάσταση, σύνθεση ήεξέλιξη του. Κατ' εξαίρεση µπορούν να ε-πιτρέπονται, σύµφωνα µε τις ειδικότερεςρυθµίσεις του οικείου κανονισµού, η εκτέ-λεση εργασιών, ερευνών και η άσκηση α-σχολιών και δραστηριοτήτων, κυρίως πα-ραδοσιακών, εφόσον δεν έρχονται σε α-ντίθεση µε τους σκοπούς προστασίας.

Εθνικά ΠάρκαΧαρακτηρίζονται "εκτεταµένες περιοχέςπου έχουν παραµείνει ανεπηρέαστες ή έ-χουν ελάχιστα επηρεαστεί από τις ανθρώ-πινες δραστηριότητες και στις οποίες έ-χουν καταγραφεί µεγάλος αριθµός και ποι-κιλία αξιόλογων βιολογικών, οικολογικών,γεωµορφολογικών και αισθητικών στοιχεί-ων". Στην περίπτωση που το πάρκο ταυτί-ζεται µε µια δασική περιοχή, τότε µπορείνα ονοµάζεται "εθνικός δρυµός". Η εκτέλε-ση έργων, η επίσκεψη και η άσκηση παρα-γωγικών δραστηριοτήτων, στο βαθµό πουείναι συµβατά µε τους στόχους της προστα-σίας, προβλέπονται από σχετικό κανονισµό.

Προστατευόµενοι φυσικοί σχηµατισµοί, προστατευόµενα τοπία και στοιχεία του τοπίου

Ως προστατευόµενοι φυσικοί σχηµατι-σµοί χαρακτηρίζονται "λειτουργικά τµή-µατα της φύσης ή µεµονωµένα στοιχεία,που έχουν ιδιαίτερη επιστηµονική, οικο-λογική ή αισθητική αξία ή συµβάλλουνστην διατήρηση των φυσικών διεργασιώνκαι στην προστασία των φυσικών πόρων".Ως προστατευόµενα τοπία χαρακτηρίζο-νται περιοχές "µεγάλης αισθητικής ή πο-λιτιστικής αξίας και εκτάσεις ιδιαίτεραπρόσφορες για την αναψυχή του κοινούή συµβάλλουν στην προστασία ή αποδο-τικότητα φυσικών πόρων". Ως προστατευόµενα στοιχεία του τοπίουχαρακτηρίζονται "τµήµατα ή συστατικάστοιχεία του τοπίου που έχουν ιδιαίτερηαισθητική ή πολιτιστική αξία ή συµβάλ-λουν στην προστασία ή αποδοτικότηταφυσικών πόρων". Με βάση ρυθµίσεις ει-δικού κανονισµού, προβλέπονται οι όροιπροστασίας και οι χρήσεις.

Περιοχές ΟικοανάπτυξηςΧαρακτηρίζονται έτσι "εκτεταµένες πε-ριοχές που µπορούν να περιλαµβάνουνχωριά ή οικισµούς, εφόσον παρουσιά-ζουν ιδιαίτερη αξία και ενδιαφέρον λόγωτης ποιότητας των φυσικών και πολιτιστι-κών τους χαρακτηριστικών και παράλλη-λα προσφέρουν σηµαντικές δυνατότητεςγια ανάπτυξη δραστηριοτήτων που εναρ-µονίζονται µε την προστασία της φύσηςκαι του τοπίου". Στις περιοχές αυτές επιδιώκεται:

Η προστασία και η βελτίωση των ι-διαίτερων φυσικών και πολιτιστικών χα-ρακτηριστικών τους.

Η ενίσχυση των παραδοσιακών ασχο-λιών και δραστηριοτήτων που µπορεί ναεπιτευχθεί και µε την ανανέωση - εκσυγ-χρονισµό των µεθόδων και των συνθηκώντης τοπικής οικονοµίας. Στις περιοχές Οι-κοανάπτυξης µπορούν να ασκούνται µι-κρής κλίµακας παραγωγικές δραστηριό-τητες, οι οποίες προσαρµόζονται στο φυ-σικό περιβάλλον και στην τοπική αρχιτε-κτονική. Ιδιαίτερα ενθαρρύνεται η ανά-πτυξη του αγροτουρισµού µε χρησιµο-ποίηση αγροτικών κατοικιών, ξενώνων,και άλλων κατασκευών. Βιοµηχανικές δραστηριότητες είναι δυ-νατόν να επιτρέπονται, εφόσον ευνοούντην οικονοµική αναζωογόνηση των αγρο-τικών περιοχών.

Η εκπαίδευση και η µύηση του κοινούστους τρόπους και στις µεθόδους αρµο-νικής συνύπαρξης ανθρώπινων δραστη-ριοτήτων και φυσικών διεργασιών.

Η ανάπαυση των ταξιδιωτών και η α-ναψυχή του κοινού.

5

4

3

2

1

µέσα από σεµινάρια για την καλύτερη εκ-παίδευση και προετοιµασία τους, µέσα κυ-ρίως από συζήτηση, ψάξιµο και ανησυχία.

Η "Καλλιστώ" δραστηριοποιείται χρόνιαστην περιοχή, εκπροσωπώντας και τιςΠεριβαλλοντικές Οργανώσεις στη ∆ιοίκη-ση του Φορέα ∆ιαχείρισης. Στο πλαίσιο αυτής της συνολικής παρέµ-βασης οργανώνουµε για δεύτερη χρονιάπρόγραµµα πολλαπλών εθελοντικών δρά-σεων, όπως η συµµετοχή στην έρευναπεδίου, η ενηµέρωση των επισκεπτών, ηοργάνωση εκδηλώσεων κα. Το Πρόγραµ-µα εντάσσεται στην Κοινοτική Πρωτο-βουλία INTERREG III A, γεγονός που εξα-σφαλίζει την κάλυψη των εξόδων (διαµο-νή, διατροφή, ασφάλιση) όλων των εθε-λοντών. Φέτος θα είµαστε στη Ροδόπηαπό 13 - 29 Ιουλίου. Το διάστηµα αυτό χωρίζεται σε δύοπεριόδους, 13-22 και 20-29, χωρίς όµωςοι περίοδοι αυτές να είναι δεσµευτικέςγια όλους τους συµµετέχοντες.Την ίδια περίοδο στην ίδια περιοχή, η"Καλλιστώ" θα λειτουργήσει µε τη βοή-θεια εθελοντών και ένα Ενηµερωτικό Κέ-ντρο για ντόπιους παραγωγούς γύρω απότους όρους συµβίωσης µε τα µεγάλασαρκοφάγα και τα αγροπεριβαλλοντικάµέτρα προστασίας της παραγωγής τους.

Παρόµοιες δραστηριότητες θα εγκαινιά-σουµε και σε µια άλλη σηµαντική ορεινήζώνη παρέµβασης της "Καλλιστώ", στιςορεινές περιοχές του Νοµού Καστοριάς,µε έδρα το Άργος Ορεστικού. Εθελοντέςαπό την περιοχή αλλά και από αλλού, θαπερπατήσουν στο Γράµµο και στα άλλαβουνά, συµβάλλοντας ταυτόχρονα στηνανάδειξη της περιοχής και στην δικτύω-ση των προσπαθειών για την προστασίατης. Θα µείνουµε στην περιοχή από 33-1144 ΑΑυυγγοούύσσττοουυ. Οι δύο παραπάνω δράσεις εντάσσονταισε Ενέργεια Επιχορήγησης Σχεδίων ∆ρά-σης από ΜΚΟ, από το Ε.Π. "Απασχόλησηκαι Επαγγελµατική Κατάρτιση" του Υ-πουργείου Απασχόλησης η οποία συγ-χρηµατοδοτείται κατά 75% από Ευρωπα-ϊκό Κοινωνικό Ταµείο.

Η "Καλλιστώ" έχει κληθεί να παρακολου-θεί τις συνέπειες από την κατασκευή µε-γάλων οδικών αξόνων στους πληθυσµούςκαι τους βιότοπους των µεγάλων σαρκο-φάγων κατά τη φάση κατασκευής τουτµήµατος Παναγίας - Γρεβενών της Ε-γνατίας Οδού. Πρόκειται για ένα µεγάλοκαι περίπλοκο έργο επιστηµονικής παρα-κολούθησης (monitoring) µε µεθόδουςόπως ραδιοπαρακολούθηση, καταγραφήιχνών κα. Στο έργο αυτό τους επιστήµονες της"Καλλιστώ" θα συνδράµουν και εθελο-ντές, οι οποίοι επίσης θα συµβάλλουνστη δηµοσιοποίηση όλης αυτής της προ-σπάθειας (Ιούλιος - Οκτώβριος 2007).

Οι µάχες που δίνουµε για την προστασίατης φύσης απέναντι στην πολιτική ή άλ-λες εξουσίες, πολλές φορές έχουν καιµια σηµαντική νοµική διάσταση. Η συµ-βολή νοµικών που θέλουν να προσφέ-ρουν εθελοντικά τις γνώσεις στην υπηρε-σία του περιβάλλοντος είναι αναντικατά-στατη, αφού κανένας επαγγελµατίας καικαµιά αµοιβή (δεδοµένων και των οικο-νοµικών περιορισµών µιας οργάνωσης)δεν µπορεί να υποκαταστήσει τη διάθεσηενός εθελοντή! Ως "Καλλιστώ" πήραµε την πρωτοβουλίαγια τη δηµιουργία µιας εθελοντικής οµά-δας νοµικών (δικηγόρων, ασκούµενων,φοιτητών, µεταπτυχιακών, καθηγητώνκα), µε σκοπό τον έλεγχο των παρεµβά-σεων πάνω στο φυσικό περιβάλλον καιτην υπεράσπιση των δράσεων προστασί-ας. Η πρωτοβουλία αυτή µόλις ξεκινά, έ-χουµε όµως λόγους να πιστεύουµε ότιθα αγκαλιαστεί από νέους και όχι µόνονοµικούς.

Στην προσπάθεια για ενεργότερη εµπλο-κή των εθελοντών αλλά και όλων των πο-λιτών πιστεύουµε ότι συµβάλλει τα µέγι-στα η εµβάθυνση και εξάπλωση της οικο-λογικής γνώσης και της περιβαλλοντικήςεκπαίδευσης. Πήραµε έτσι την πρωτο-βουλία να οργανώσουµε µε δικά µας µέ-σα για δεύτερη χρονιά ένα κύκλο σεµινα-ρίων για το περιβάλλον, καλώντας όχιµόνο εθελοντές, αλλά και φοιτητές, δη-µοσιογράφους, όσους ενδιαφέρονται ναµάθουν περισσότερα. Τα σεµινάρια καλύπτουν µια ευρεία γκά-µα θεµάτων γύρω ειδικά από τη διαχείρι-ση και προστασία των ΠροστατευόµενωνΠεριοχών. Τις εισηγήσεις αναλαµβάνουντα αντίστοιχα επιστηµονικά ειδικευµέναστελέχη της "Καλλιστώ". Η συµµετοχή εί-ναι φυσικά ελεύθερη.

ÓÅÌÉÍÁÑÉÁãéá ôï ðåñéâÜëëïí

ÄÉÊÇÃÏÑÏÉôïõ ðåñéâÜëëïíôïò

ÃÑÅÂÅÍÁÅðéðôþóåéò ôçò Åãíáôßáò

ÊÁÓÔÏÑÉÁ Óôá ïñåéíÜ

ÑÏÄÏÐÇ ÐñÜóéíåò ÇìÝñåò

Εθελοντικές δράσεις για όλους

1177ÅÐÉÊÏÉÍÙÍÉÁ


Τα κύρια προγράµµατα εθελοντισµούπου αναπτύσσει αυτή την περίοδο η “Καλλιστώ”.

ÓÕÍÅ×ÅÉÁ ÁÐÏ ÔÇ ÓÅËÉÄÁ 3

∆ύο σεµινάρια στη ΒουλγαρίαΤην Παρασκευή 30 Μαρτίου 2007,

πραγµατοποιήθηκε στο Εθνικό ΠάρκοPirin στη Βουλγαρία, σεµινάριο στουςφύλακες του Πάρκου µε θέµατα: Ανα-γνώριση ιχνών µεγάλων σαρκοφάγωνζώων, πιστοποίηση ζηµιών από µεγά-λα σαρκοφάγα σε αγροτικό/κτηνοτρο-φικό κεφάλαιο και προληπτικά µέτρα. Την Πέµπτη 5 Απριλίου 2007, πραγ-

µατοποιήθηκε στην Κοινότητα Strum-jani της Βουλγαρίας, σεµινάριο στουςπεριβαλλοντικούς υπεύθυνους των το-πικών ∆ήµων και Κοινοτήτων µε θέµα-τα: Ασφάλιση & Αποζηµιώσεις κτηνο-τροφικού και αγροτικού κεφαλαίου,Μέθοδοι Πρόληψης Ζηµιών και Αγρο-περιβαλλοντικά Μέτρα.Τα δύο σεµινάρια παρουσιάστηκαν απότο βιολόγο της “Καλλιστώ” Κωνσταντί-νο Γώδη, στο πλαίσιο του προγράµµα-τος διασυνοριακής συνεργασίαςPHARE CBC "The wolf full - the lambalive" που υλοποιείται από την Κοινό-τητα της Strumjani σε συνεργασία µεελληνικές και βουλγαρικές περιβαλλο-ντικές οργανώσεις και ∆ήµους.

1188ÄÑÁÓÔÇÑÉÏÔÇÔÅÓ


Η “Καλλιστώ” συνδυάζει την επιστηµονική έρευνα µε τις δράσεις πεδίου και την ενηµέρωση του κοινού.

Το Cafe-Bar SAHARA για την παρα-χώρηση χώρου για το πάρτυ της Καλ-λιστώς, στις 8 ∆εκεµβρίου 2006, πουδιοργανώθηκε για τους φίλους και υ-ποστηρικτές µας.

Tην κτηνίατρο Κατερίνα Φαλτσή, γιατην πολύτιµη υποστήριξή της στο έργοτης οµάδας πεδίου της Καλλιστώς.Την κα Βασιλική Μερτζάνη, φίλη

και υποστηρίκτρια της Καλλιστώς, για τηβοήθειά της από την Αθήνα στην προβο-λή και στις υποχρεώσεις γραφειοκρατι-κού χαρακτήρα της οργάνωσής µας.

Tον πολιτικό µηχανικό/εδαφοµηχα-νικό, Γιώργο Ντιγκµπασάνη για τοχρόνο που διέθεσε και τις πολύτιµεςσυµβουλές που µας έδωσε δωρεάν σεσχέση µε την κατασκευή του αυτοκι-νητοδρόµου Ε-65.Την φίλη και υποστηρίκτρια της

Καλλιστώς που προέβη στις αρχές τουέτους σε µια γενναία δωρεά στην ορ-γάνωσή µας, προτιµώντας να κρατήσειτην ανωνυµία της.

Tη Σχολή κοσµήµατος MOKUME,και ειδικά την κα Μαϊκίδου Ματίνα,

για την επιλογή της Καλλιστώς, ωςδιοργανωτικού φορέα και συµµετέχου-σας περιβαλλοντικής οργάνωσης στηνκαθιερωµένη ετήσια έκθεση χειροποί-ητων κοσµηµάτων των σπουδαστώντης, που πραγµατοποιήθηκε τον Μάιοστο Cafe-Bar Sahara, και για την ευ-καιρία που µας έδωσε να προβάλουµεµέσω αυτής το έργο µας.Τις δεκάδες φίλες και φίλους που

µας στήριξαν τόσο οικονοµικά όσο καιηθικά µε την ανανέωση της συνδροµήςτους για το 2007.

ΝΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ άρθρο και ανα-κοινώσεις σε συνέδρια που δηµο-σιεύθηκαν ή είναι υπό δηµοσίευση σεεπιστηµονικά περιοδικά εκπονήθηκαναπό στελέχη της "Καλλιστώ". Είναι:

1. "Επιλεκτική χρήση ενδιαιτήµατος απότην καφέ αρκούδα (Ursus arctos L.) στη Β.Πίνδο, Ελλάδα". "Selective habitat use bybrown bear (Ursus arctos L.) in northernPindos, Greece" Journal of BiologicalResearch 5: 23 - 33, 2006, J. Biol. Res.,http://www.jbr.grKανελλόπουλος Ν. [∆ασαρχείο Μετσόβου], Mερ-τζάνης Γ. [ΜΚΟ "ΚΑΛΛΙΣΤΩ"], Κοράκης Γ. [∆ασο-λογική Σχολή , ∆.Π.Θ., Ορεστιάδα] , Παναγιωτο-πούλου Μ.

2. Ανακοίνωση στο 10ο ∆ιεθνές ΣυνέδριοΖωογεωγραφίας & Οικολογίας Ελλάδας καιΓειτονικών Χωρών (26-30 Ιουνίου 2006), υ-πό δηµοσίευση στo επιστηµονικό περιοδικόJournal of Natural History."Πρότυπα χρήσης ενδιαιτήµατος από τηνκαφέ αρκούδας (Ursus arctos, L.) σε δύοπεριοχές της Βόρειας Πίνδου - ∆ιαχειρι-στικές εφαρµογές" ("Brown bear (Ursusarctos, L.) habitat use patterns in tworegions of northern Pindos - managementimplications"). Journal of Natural History (in publ.)Mερτζάνης Γ. [ΜΚΟ "ΚΑΛΛΙΣΤΩ"], KαλλιµάνηςΑθ.Σ. [Τοµέας Οικολογίας, Α.Π.Θ.], ΚανελλόπουλοςN. [∆ασαρχείο Μετσόβου], Σγαρδέλης Στ. [ΤοµέαςΟικολογίας, Α.Π.Θ.], Tράγος Αθ. [ΜΚΟ "ΚΑΛΛΙ-ΣΤΩ"], Aραβίδης Η. [Αναπτυξιακή Εταιρία Θεσσα-λονίκης]

3. Ανακοίνωση στο 1ο ∆ιεθνές Συνέδριο Α-ειφορικής ∆ιαχείρισης και Ανάπτυξης Ορει-νών και Νησιωτικών περιοχών", 29 Σεπτ.-1Οκτ. 2006, Νάξος."Καταλληλότητα του ενδιαιτήµατος της αρ-κούδας σε σχέση µε οικότοπους προτε-ραιότητας ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος στηνΒΑ Πίνδο, Ελλάδα". ("Bear Habitat Suitabili-

ty in Relation to Habitat Types of EuropeanInterest in NE Pindos Mountain Range,Greece"). Πρακτικά 1ου ∆ιεθνούς Συνεδρίου Αειφορι-κής ∆ιαχείρισης και Ανάπτυξης ορεινών καινησιωτικών περιοχών", 29 Σεπτ.-1 Οκτ.2006, Νάξος, (Μανωλάς Ευαγ. Eds.), σελ.321-326, Mερτζάνης Γ. [ΜΚΟ "ΚΑΛΛΙΣΤΩ"], Κοράκης Γ.[∆ΠΘ, Σχολή ∆ασολογίας], Kαλλιµάνης Αθ.Σ. [Το-µέας Οικολογίας, Α.Π.Θ.], Σγαρδέλης Στ. [ΤοµέαςΟικολογίας, Α.Π.Θ.], Aραβίδης Η. [ΑΝΕΘ]

4. Ανακοίνωση σε µορφή πόστερ στο 1ο ∆ιε-θνές Συνέδριο "Οικολογία και ∆ιατήρηση τηςΒιοποικιλότητας",16-19 Νοεµβρίου 2006στα Ιωάννινα, Τµήµα ∆ιαχείρισης Περιβάλλο-ντος & Φυσικών Πόρων, Πανεπιστήµιο Ιωαν-νίνων, Ελληνική Οικολογική Εταιρεία, Ελληνι-κή Ζωολογική Εταιρεία. "Η σηµαντικότητα των ανοικτών εκτάσεωνκαι των αγροτικών καλλιεργειών για τηνκαφέ αρκούδα (Ursus arctos L.) στην ΒΑΠίνδο". Τριαντάφυλλος Ακριώτης [Πανεπιστήµιο Αιγαίου,Τµήµα Περιβάλλοντος, Μυτιλήνη], ΓεώργιοςΜερτζάνης [ΜΚΟ "ΚΑΛΛΙΣΤΩ"] και Αλέξιος Γιαν-νακόπουλος [Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Περι-βάλλοντος, Μυτιλήνη]

5. Προφορική ανακοίνωση στο 1ο ∆ιεθνέςΣυνέδριο "Οικολογία και ∆ιατήρηση της Βιο-ποικιλότητας",16-19 Νοεµβρίου 2006 σταΙωάννινα, Τµήµα ∆ιαχείρισης Περιβάλλοντος& Φυσικών Πόρων, Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων,Ελληνική Οικολογική Εταιρεία, Ελληνική Ζωο-λογική Εταιρεία. "Έρευνα βάσης για την παραγωγή εκπαι-δευτικού υλικού για το λύκο (Canislupus)".Τάσος Χοβαρδάς [ΜΚΟ "ΚΑΛΛΙΣΤΩ"].

Περιλήψεις των εργασιών πρόκειται σύντοµανα δηµοσιευτούν στην ιστοσελίδα της "Καλ-λιστώ": www.callisto.gr.

ÅÕ×ÁÑÉÓÔÏÕÌÅ

ÅÅ Αναπτυξιακά “έργα”µε ελληνικό χρώµα!

ΕΝΑ ΓΡΑΠΤΟ υπόµνηµα της“Καλλιστώ” προς την Νοµαρ-χιακή Αυτοδιοίκηση (ΝΑ) Κα-στοριάς σχετικά µε την προ-βλεπόµενη ολοκλήρωση της

διάνοιξης επαρχιακού δρόµουστον ορεινό όγκο του Γράµ-

µου, µας δίνει αφορµή γιαευρύτερες επισηµάνσεις, πουθα φιλοξενηθούν στο επόµενο

τεύχος.Ο συγκεκριµένος δρόµος

προβλέπεται να συνδέσει τον∆ήµο Νεστορίου µε τα ∆ηµο-τικά ∆ιαµερίσµατα (∆∆) Πευ-

κόφυτου και Χρυσής µέσω δα-σικής περιοχής (∆∆ Πεύκου).

Θα δούµε αναλυτικά δεδοµένακαι το ιστορικό του έργου για

να αποτυπώσουµε έναπαράδειγµα προς αποφυγή...

Συνεργασίες παντού Τα βουνά και τα δάση δεν

γνωρίζουν σύνορα. Το ίδιο καιοι δράσεις προστασίας για τοσύνολο των ειδών της ελληνι-κής πανίδας. Για αυτό η δικτύ-ωση, η στενή συνεργασία και

η ανταλλαγή γνώσεων καιεµπειριών µε Περιβαλλοντικές

Οργανώσεις άλλωνευρωπαϊκών και βαλκανικών

χωρών, και κυρίως τωνγειτονικών αποτελεί βασικό

άξονα της δράσης της“Καλλιστώ”.

ÓÔÏ ÅÐÏÌÅÍÏÔÅÕ×ÏÓ

Καρποί επιστηµονικής έρευνας

1199ÉÓÔÏÑÉÅÓ

Οταν αποµυθοποιείται η “επικίνδυνη” αρκούδακαι φανερώνονται τα όρια της συµβίωσης στην άγρια φύση.

ΤΗΝ ΠΟΛΥ µακρινήΣιβηρία, στην άλληάκρη της γης, εκείόπου ο ήλιος ανα-τέλλει πάνω από τις

γαλάζιες ακτές του ΕιρηνικούΩκεανού, υπάρχει µια αποµο-νωµένη χερσόνησος που καλύ-πτεται από απέραντα πυκνά δά-ση. Ονοµάζεται χερσόνησοςτης Καµτσάτκα.Εκεί ζούν ακόµη πολλές καφέαρκούδες χωρίς να τις ενοχλείπολύ ο άνθρωπος. Η αλήθειαείναι ότι στα µέρη αυτά υπάρ-χουν µόνο λίγα και πολύ µικράχωριουδάκια και µόνο µια κω-µόπολη. Ετσι τα δάση είναι ή-συχα, οι αρκούδες νοιώθουνσαν στο σπίτι τους και περνούνζωή χαρισάµενη! Τρώνε τις κα-λύτερες λιχουδιές που τουςπροσφέρει το πλούσιο δάσος:βατόµουρα, µπουµπούκια ο-ξυάς, ρίζες, βολβούς, µυρµή-γκια, χορτάρι αλλά και σολο-µούς, τα ψάρια που έρχονταινα γεννήσουν στα ποτάµια τηςΚαµτσάτκα µετά από ένα πολύµακρινό ταξίδι στους ωκεανούς.Σε αυτό τον όµορφο τόπο, οιµαµάδες αρκούδες έχουν όλο

το χρόνο να µάθουν στα παιδά-κια τους, τα αρκουδάκια, όλα τακόλπα και τα µυστικά για το πώςνα βρίσκουν την τροφή τους,πώς να κάνουν µπάνιο στα πο-τάµια, πώς να σκάβουν τη φω-λιά τους για τον χειµερινό τουςύπνο αλλά και πώς να κρύβο-νται από τους µεγάλους αρκού-δους και τους ανθρώπους! Τα

αρκουδάκια τρελαίνονται απότη χαρά τους και στα διαλείµ-µατα από τα "µαθήµατά" τουςπαίζουν συνέχεια και κάνουν ό-λο σκανταλιές.Είναι µερικές φορές όµως που

τα αρκουδάκια χάνουν τη µαµάτους επειδή ορισµένοι άνθρω-ποι δεν αγαπάνε τις αρκούδεςκαι τις κυνηγάνε για να τις πιά-σουν και να τις κλείσουν σε ζω-ολογικούς κήπους! Τότε τα αρκουδάκια µένουν µό-

να τους και είναι πολύ λυπηµέ-να. Από τη λύπη τους και την α-πουσία της µαµάς τους ξεχνούνπώς να βρίσκουν την τροφήτους, πώς να κάνουν µπάνιοστα ποτάµια, πώς να σκάβουντη φωλιά τους για τον χειµε-ρινό τους ύπνο αλλά και πώςνα κρύβονται από τους µεγά-λους αρκούδους και τους αν-θρώπους που καµιά φοράµπορεί να γίνουν επικίνδυ-νοι! Κλαίνε πολύ και αναζη-τούν τη µαµά τους που δενβρίσκεται πια στα δάση τηςΚαµτσάτκα.Και τότε έρχεται ένας ξεχω-ριστός άνθρωπος, ο Ρίνο (Τοόνοµά του είναι Reno Som-merhalder), που αγαπάειπολύ τις αρκούδες και θέλει

να σώσει τα µικρά αρκουδάκιαπου δεν έχουν πια τη µαµάτους! Ο Ρίνο παίζει το ρόλο της µα-µάς αρκούδας όσο µπορεί κα-λύτερα. Μένει στο δάσος καιζει µαζί µε τα αρκουδάκια για 6ολόκληρους µήνες, κάθε χρόνοµέχρι να µεγαλώσουν και νατραβήξουν τον δικό τους δρό-µο: κάθε µέρα περπατάει µε τααρκουδάκια στο δάσος, τουςµαθαίνει να βρίσκουν λιχου-διές, να παίζουν, να κολυµπάνε,να ψαρεύουν σολοµούς στα πο-τάµια και όταν κουραστούν απότους µακρινούς περιπάτους κοι-µούνται όλοι µαζί δίπλα-δίπλασε όµορφα λιβάδια. Έτσι τα αρ-κουδάκια ξανανοιώθουν ευτυ-χισµένα και δεν τους λείπει τό-σο πολύ η µαµά τους. Μακάρι όλοι οι άνθρωποι να α-γαπούσαν τις αρκούδες όπως οΡίνο. Ετσι θα είµασταν σίγουροιότι οι αρκούδες θα ζούσαν χα-ρούµενες για πολλά πολλά χρό-νια σε όλα τα δάση της γης.

ÃÉÙÑÃÏÓ ÌÅÑÔÆÁÍÇÓ

ÓÓ

Ενας άνθρωπος που ζειµαζί µε τις αρκούδες

ΣΤΗ ΜΑΚΡΙΝΗ ΣΙΒΗΡΙΑ:Ο Ρίνο* γίνεται γονέας!

* Reno Sommerhalder


ΦΩΤΟΓΡΑΦ

ΙΕΣ:

Ch.

Rus

sell

Ευρωπαϊκό Ταµείο Περιφερειακής Ανάπτυξης

Κοινοτική Πρωτοβουλία

Η έκδοση του περιοδικού συγχρηµατοδοτείται στα πλαίσια της ΚοινοτικήςΠρωτοβουλίας INTERREG από το Ευρωπαϊκό Tαµείο Περιφερειακής Ανάπτυξης κατά 75% και το ΥπουργείοΟικονοµίας και Οικονοµικών κατά 25%.

Υπουργείο Οικονοµίας &Οικονοµικών

Ç "Καλλιστώ" προσκλήθηκε από τους “Φίλους τουΜουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας” να παρουσιά-σει την οργάνωση και τις δραστηριότητές της στο Κέ-ντρο "Γαία", στην Κηφισιά Αττικής.

Την Τετάρτη 18 Απριλίου, ο Σπύρος Ψαρούδας,πρόεδρος του ∆.Σ., παρουσίασε την οργάνωσηκαι ο δρ. Γιώργος Μερτζάνης, επικεφαλής τουΕπιστηµονικού Τµήµατος (φωτογραφία) τιςδραστηριότητές µας για τη διατήρηση της κα-φέ αρκούδας στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια.Μετά τις παρουσιάσεις, ακολούθησε προβολήταινίας µε τίτλο "Στα ίχνη της αρκούδας".

Την Κυριακή 22 Απριλίου, η Φανή Αραµπατζί-δου (Τµήµα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης) καιη Έφη Γελαστοπούλου (Τµήµα Εθελοντών και Ε-θελοντικών ∆ραστηριοτήτων της "Καλλιστώ"),βρέθηκαν µαζί µε τους µικρούς φίλους του Μου-σείου Γουλανδρή µε µια σειρά παιχνιδιών για τολύκο. Με τίτλο το "Λύκε, λύκε είσαι εδώ;" είδανµαζί µε τα παιδιά πού ζει ο λύκος, µε τι τρέφεται,ποια είναι η κοινωνική του ζωή, τι αντιµετωπίζειστο δάσος, πώς µπορεί να συνυπάρξει µε τους αν-θρώπους. Έχοντας ως εργαλεία παιχνίδια, εικόνεςτης καθηµερινότητας και ζωγραφιές που τα ίδια τα

Από την Πίνδο και τη Ροδόπη η “Καλλιστώ” στο... Κέντρο “Γαία”

Λύκε, λύκεείσαι εδώ;

παιδιά έκαναν, έγινε µια προσπάθεια ανακάλυψης τωνπραγµατικών χαρακτηριστικών του λύκου και σχηµατι-σµού της εικόνας του, µέσα από τις δραστηριότητες καιτις συζητήσεις µε τους µικρούς φίλους του Μουσείου.

Συµπληρώνοντας το παζλ φτιάξαµε την εικόνα ενόςλύκου σε πραγµατικό µέγεθος.

Πήραµε τη θέση του λύκου και επιλέξαµε

την επικράτειά µας.

Ζωγραφίσαµε τη συµβίωση του λύκου µε τονάνθρωπο, όπως τη φανταζόµαστε .

Documents

TEYXOS 2 144 - Καλλιστώ · Φωτογραφία 1 ... περιβαλλοντική προστασία σε διακρατι-κό επίπεδο. Για παράδειγµα,