THAN THOAI A - phayvan2009.files.wordpress.com · Cap vq ch6ng hy vgng a dtra con k€ ti€p, thi dtra con nay kinh khdng kh6ng k6m, mang hinh met con stra kh8ng 18 bap benh nhu

TuyEN TAp VAN cl-IucrNG NHI D6NG

QuyEN BA (C)

ATHAN THOAI®

(Nh¢t-Ban -Dqi-Du:o'ng -Hy-Lqp ~ Bhe-Au)

DOAN QU6C SY

dich thuat vasuu tap

s^NG TA®

LOI CAM TA

Soon gi& thanh thgrc tri an gi&o sur Ngugan Van Nha oabdc 8i Tiàn QuS Nhu. Hat tii tiian hdru nag da gi&p soqn

gid nhtrng S hi8n quS b&u trhi I.h6i harp tai lieu, tin nhdrngiir ngdr Hdn tiro.ng dtrcrng o6i tie ngfr Nh4t. ob d€c bi€t oiec8fr Jgrng cil6:n The Gi6'i Dai Bf ch Khoa Squ Di6n ba®ngti8ng Nh¢f trong oi?a trug tàm nh&ng nghi o"an, 8o s&nhnhf mg nguòn g6c l€h&Q nhau oè thian thoqi Nh¢t.

Soqn gi& thanh that cam tq 6ng Phqm Van 86ng chothem S hie"n t)a g&i them tat lieu, cuo"n Conte8 et L6gendesdu Japon cda F6licien Challage (Fernand Nathan, 1955.)

Vè nhdrng tie ngb Nh&t xin dSo gi& dgo theo tli6ng lesaudag:o.=6(ti€ngVi¢t);e=e;d~-a;u--a.;g=ng.

I

THAN TH04E NHAT BAN

NGU6N G6C

Nhf mg trug€n tJidan thoq{ Nhat thu:6mg rriat tan man, kyh6

Sap x8p thach ti.6ng h¢ l€h'it trhao. Vao diaù th€ htS i`nf i VIIIxuxat hien hat ouo"n .. Kojiki (CP6 Squ KS) oa N{hongi (Nh¢tBan hS). Hat cuo"an nay dtteyc cot nhtt ghi lei nhirng trug¢nda c6 tie trtr6c the" hS thfr VIII. Kojiki (C'6 S¥ KS) ra d&ioho nam 712; can cuo"n Ni'nongi (N'nat Ban KS), thii vaonam 720. C& hat die±u oi8t bang chdr H6n dting c6t die ghiam ti8ng Nhat oa @au c6 ch& S chfrng t6 rang vè mat chinhri. Van h6a, nhdrng bS tSc tqu xurng la Yamata (Dqi Hba

Qu6o cu. tr& thong oring Kgoto - 08aha hien nag) hcyn i"atc& nhdrng bS tSo a no'i trh&c (I ). Sdch ghi ch6p m6 ph6ngtheo phtrorng ph6p cfia Trung Quo"a, T~cit nhièu sf i lieu haytrugen tick cQoò th&i durg.a plan tick, lS giai theo tut ttt&ngh.9c thu4t Trung Quo"a. Gqt b6 nh&ng thien hi€ii c&a t6o gi&,hat cuo"n 86ch nag Van la tat lieu lick 8fr cP6 Nh¢t Ban oa languòn chimh y€u c&a thhan thoqi Nh¢t Ban.

KOJIKI (C`6 Squ K6) .. Can g9i la Furu oto bumi

(Nhdrng lien he o6.i c6c 8¥ hien c`6) durg.a vieitt oho cu6i th8 hSihf i VII nhu.ng mat deAfi nam 712 m6i xu"at ban. Bag lat&c

(I) Hi€n nay dan Nhat can iT nhan la dati Dgi-Haa-Qu6c,

ph}am cfuo nh~at hi¢n o6 tqi Nh¢t. C6ng cuSc bien tr+&o dtreycth¥c hi?n .dtr6i trièu uua Temmu (672 -686) do sanghi8n c&a nha vua oho nam 681. Nha oua da ban l¢nh struep tat lieu lick sir c6c th&i`trtt6.c. ghi ch.6p lei oho b\h6i th.'atqc. Turo.ng trugèn c6 mst nhan oat n'li.6 oiec r"at tdi trong doanKalar{l>e (Doan xur6ng uinh) durg.c nha oua trao ph6 c6ngoiec tt lqi a,ho oien quan chap 8fr Ono Ya8umaro (mtit nam723) ghi. B±i tqua p'n&,n &nh r6 nhdrng S tu'&ng chiu &nhhtr&i`.g hgc t'r:.uSit Trung Quorio dtro.ng th&i; I"ag lioh 8& lam

n"en tang luan lf4 sot Sang nhdrng hanh d¢ng thtr&ng nh4t.Kojihi (C`S Squ KS) qua dting la met tap trugen c`6 du.9.a

luru trugèn. hdru dung cho d6.i.

NIHONGI (Nh¢t Ban KS) : Cuo"n n.bg dtrg.a xu~at bant&m nam 8au. Cfing nhtr C26 Sir KS Kojihi, cu6n Nh`¢t BanKS Nihongi nay ;hi chap ljich s& Nh¢t i.ir tk&i tièn sdi choden nam loo. (Rieng C'6 S¥ KS thitlt€l t'hhe, oho nam 628.)Nh4t Ban KS m6 i3h6ng lheo loiri cTn6p Sir Trung Qu6c nhiauho.n cuo"n C.6 Sy. K6, tie quanni¢m am dtro.ng trong tru.gèn

hS khai thien lap a.i.a Oho dan lo"i bifn nien theo c&c trièuoua Trung Quo"a. Them ntra m8i doqn lrong Nh4t Ban KScan nhiineu 1.li)Ran |3hu aura ra nhièu 16i gi&i t'n'tch, theu boadet g~am cho cau chuyen theTn linh d§ng oa c6 ghi nien bi%eur6 rang cho dting khu6n s6o cda 8& 8&ch Trung Hoa. Th¢mchit&c gi& da t6o bqo sfra d26i nien bi'au c&c trtiau vua dàu

t{en, do d6 oh'i c6 th% tin o¢g oho nian bi%u bS tit dvaù th8

hs thfr stu tr& di.Ngoai hat cu6n tT6n can mst s6 t&c pham trh.&o nfra cting

96p pH"an oho o6ng cu¢c tim hiRAeu t'h;an thoqi Nh¢t, tug thongdtrorc ròi rao c`no lam.

TH6UI H6NG HOANG

Kh6ii thdy la met kh6i bay nhay, rna nit nhur mettr5i trtrng kh'6ng 16 chdra sam nhfrrig mam tqu sinh. R6itdr gitr5 kh6i h6n d?n m6' mit 5y n%ysinh ra m¢t ch6ilau say linh thi€ng. Ch6i iau say trd thanh dfng thanthong bi€n h6a, cfc vi than phq thu©c khcic cting lanlurqt xuat hi?n d6 r6i cting tan bi€n di. Nhu th€ trai baythe h? than ky, cdr tdrng d6i anh trai, em g5i xuat hi?nr8i bi6n di?t. De'n the h? thti. tim th€ h? flgan' ng&imong manh, nhung lai cquc ky quan trgng, lan lugtHam than anh Izanagi va nfr than em Izanami ra d6'i.

THIEN DIA KHAI TlcH

Theo 1?nh truy§n ctia c5c vi thi6n than ky ctru, Izanagiva Izanami 6ting ti€n qua chi€c cau n8i nha tr6'i (amc! 7!oaeft{. ftczsfrI. -€fe{.e^n pfeds fei.'giz/ lay cfy ngoc mau linh thieng

khu5y d¢ng lan nur6'c nh6't h6n d©fl du6Ji cau. Khi nu6'cc6 dong dan r6i d5c lai, hg rtit cfy linh mau len, nhfrng

giot ntr6'c nhtf chat tuo'ng mi,i6i r6't xu6ng mat daiduo'ng k€t hg'p thinh h6n dio Onogoro (c6 nghia lah6n dao tqu n6 dgng lai rna thanh). Nhfrng con chimhai au bat dau bay lugn nhip nhang. quanh dao,

8 TUYEN TAP VAN CHuoNG NHI SONG

Izanagi va Izanami cting d5t chfn len h6n dao xinhd?p d6,long bang khuang`tran ngap m6t!ni€m vui kh6n ta.H9 nh6' 16'i cf c thi6n than ky ciru da htra r6i day saukhi ho d5 thanh d6i, hg s6c6 nhfrng dtra coal that kh6ing6 tu5n vi.

Izanami ngam Izanagi, ngam d6i mat long lanh ctiacliang, ngam m5i t6c dai ctia chang, ngim nhting canhtay, nhtrng bap chan va ca tha,n hinh ltrc lu6'ng cu6ncuon bap thit ctia chang. Tr6'i, sao lai c6 met than hinhnam gi6'i d?p d€n th€ !

Nang n6i tru6Jc .. Chting ta k€t d6i v6'i nhau tharihvg ch6ng, chang' ung chang ?

D6i ben nhin nhau say dam, c5i nhin thu6. ban dau,mi?ng ctlng m2m ctr6'i au y€m.

H9 thanh vg ch6ng va dg.i sinh ha dugc nhtingddra con kh6i ng6 dlnh ng¢ nhu 16'i cdc vi thi6n than kyctru d5 hdra. Nhurng kh6ng, dtia con dau ti6n ctia cap vgch6ng nay la met qu5i vat, in?t dtra b6 mang hinh condia 16'n (di.?^£ czi'). HQ ben b6 86 Dia len met chi€c thuyenbang say tha theo d6ng.

Cap vq ch6ng hy vgng a dtra con k€ ti€p, thi dtracon nay kinh khdng kh6ng k6m, mang hinh met con strakh8ng 18 bap benh nhu mot chi€c dao bang bet bi6n.

V6 cting that vong Izanagi va Izanami tim gap cfc vithien than ky ctru, chat van vi sao rna hg kh6ng h€ sinhha nhfrng ddra con tu5n vi nhu cac vi d5 htra.

H9 dugc cfc thien than ky cquu giai dfp:ttchinh dan 6ng phai h6i xin cu6.i dan ba m6'i diing

v6'i y trdi. Izanami d5 xin cu6'i tru6'c. D6, vi sao cfcngtfo'i da sinh ra nhting qufi thai.I)

THAN THOAI NHAT BAN 9

Izanagi va Izanami ctii dau flhSn 16i. H9 tr6' leidao. La.n nay Izanami ti€n len, e 1? cdi dau ch6' dgi. Iza.nagi sung su6'ng va h5iih di?fl rihin ve d?p ki€u di6mcda Izanami. Chang cat ti6ng h6i tru6'c ;

ttNang c6 mu6n tr6' t.hanh vg ta chang ?t>

Nang mzm cu6'i ung thuan. Va lan nay hg thanh vgch6ng theo diing nhu u'6'c nguy?n ctia cac than linh. Vacap vg ch6ng tjii6n than tr€ mang nay d5 sinh ha nhfrngdtia con d?p lam sao, kh6i ng6, tufn vl lam sao ! D6 lanhfrng h6n dao Nhat Ban. Vang, d6 la nhtrng h6n daoNhat Bin xinh d?p tuy?t v6'i v6'i ntii, v6.i s6zig, v6iirtfng thong cao vtit, v6'i hoa anh. dao dua n&, v6'i ngub'iva vat sinh sdi nay n6. ph6n thinh tr€n d6. Tat cd, vangtat ca deu la hau du? ctia lzanagi va{Izanami.PHV CHT3.. So?r\ g.\.a thu4t truyen lzanagi oa lzanami

tr6n theo ban Van thank nha trong Contes et L6gen-dos ch]apon ctia F6lic.len Challaye. Cting lrugen n.ay.frong Mythologies des Steppes. des For6ts et des.Iles ct2a

P. Grimal, s&t u6.i ngugen ban ho'n, nhur 8au ..

IZANAGI vA IZANAMI THANH LtrA Dollgan.agi oa lzanami cting ddt c'nanl6n hbn ado m6i "ay.

Dao nay tr& thank tru tr&i irung u.crng (l'nien n±gr tru) d26xag ngqu di?n.

Izanagi h6i c6 em g&i .. « Than this em du'9.c c!~au tqo

bang c&oh nao ? »

C6 em d&p .. Mgi b§ phdn tren ngtr6.i em @au tangtrtr&ng trir mSt ch8.

Izanagi tie4p l&i : « The" u. ? Anh cting the, t"at o& ccr

thee die±u nay n& dug c6 b¢ 1.h¢n nag nd horn h€t. Chi bang

10 TUYEN TAP VAN CHuO.NG NHI B6NG8

I"ag ch8 due thira c&a anh ltip vao ncfi t'nieNu s6t ctia em dTa8inhs&n ra nhiwieu ohng a,6 ph&i la hag th6ng. »

C6 em &&p : «, Qua la chl lS oSg» .

Kex d6 theo l&i a`S nghi cda met vi thi6n tli;an chfi i)è

Nam tinh coo c&, hat ar2hcm quge"l dinh di quanh hbn. d&olzanami ca nggi-c&i a?p c&a than himh Nam thhan marang':« Tr6.i, sao lq.i c6 met than lriinh. Nam g{6.i a?p dan th€! »

Nam th;an lzanagi c&ngt&n tqun.g cdi a?1. cdathan hinh

ndr g{6.i cfia c6 em g&i, nhtrng tt&ck:ngag nang da b;6ng bet

ph6t bi9au trtt.6c ..« Anh la trai` uh lrai c6 qu±!èn I.h&i n6i tru.6c. Em la

g&i mh n6i tru.6.a nhtt o¢y e o6 dtiam chang lanh. Chingta nan di quanh d&o them m¢t obng ndra.»

N6i doqn hai anh em m6i ngur&i di m§t ng& nhlur tru..').c'.Ì;ban nay hh{ g`Xipnhau lzan.agi ph&t biQeù trLi.6.c, sou d6 m6.i

a8nlu.a.t lz;an.ami cho ating nghi thirc hgp a.a.n. Va hal oithban giag hoan o6i T`.hau. Thoqt Nam thian, Nir thà? lit?gtdng hi.6ng bieril giao hoan. o6i nh.au ra sao, Squ.c n_gain _d6i

chim tichlinh iran cawhrung c'6 t]ag du6{ Tò{ sap lei ben nh.au,hailhia±an b`cn bat chtt6.a mb lam nghila ou og. ¢hi6ng. Do d68inh ranhiau ft&o m6i cting mst 86 thhan I.inh. Two.ngtrug`§ntrong so" thhan lii2h con c6i c&a 'nai tJidan c6 met th.àn tan 1.h€

ba tu`6i Rh6i`.g dirng n96i nan lzanagi oa lzan.ami m6.i a¢t tenla' Hiruho (F3.\ê` tir .. 86 die) I,6 lr6n chi€c lhugsn bang sag

(16 ch&u) th& theo dbng s6ng.Ndr tk:ban lzanami oof Hoang Tuij;an quo'c (dia phfi) sink

ra c6c oi thia±an Sang, th."an BiRan, thaan N&i, thian Lf ra.

CAI CHET CUA INtr THAN IZANAMIIzanagi va Izanami d5sinh ra khoang b6n ngan

THAN THOAI NHAT BAN

1:ham linh va nhting dio Nhat Ban. Sau d6 hal than cansinh them nhi€u than linh khfc ntra rna sau ctlng laThan Ldra.

Ttro'ng truy€n khi sinh ra Than Ltia, Amaterasubi b6ng nang r8i tar tram sau mat co'fl s6t kinhkhting.

Izanagi bu6n dau, thuo'ng nh6' di v6ng quanh ch6n5m crfua vg rna than kli6c. Nu6'c mat bie'n thanh c5cthan ctia the h? sau. Kh6c 16c chin rai ben rtit thanhtrudrng ki6m ch6m dau con la Than Lfra. M5u ThanLfra tr6. thanh cac vi than crfua the h€, thtr ba.

IZANAGI XU6NG THAM D|A PHUKh6ng chiu nq6i canh c6 do'n bu6n b5, Izanagi

quy6t chi di tham Dia Phti d8 gap lai mat vg'.T,?i Izumo c6 met no'i heo 1£nh, thong mgc

urn 1:tim v6'i nhi6u`phi6n df ngT6n ngang. Dui6.i met

phi€n df hinh df ng ky qu5i no c6 met cfra hang bi mat+ben trong t6i om.

Izanagi bi€t d6 la 16i xu6ng Dja Phrfu. Tay nim chatd6c gtro'm, chang chui vao ctia hang, cang vao sau fnhsang Gang y6u dan cho d€n khi hoan toan t6i hfn. Gapvi than canh Dia-Phrfu dau ti6n, Izanagi dugc dan t6Ji1au dai Izanami 6'. Chang dtrng bu6'c trtr6'c cfra, 16ngn5u Hung mu6n dtrgc gap mat vo. ngay. Chgt met gigngn6i €m nhu gi6 thoing r6t vao tai cliang :

- 'H6'i ddrc lang quan kinh men, thi6p dug'c changha c6 tdr tren duro'ng gian xu6ngtham the nay that vanhanh, van hanh.

-- Hien the, hien the quy men, ta kh6ng phai chz

den tham nang rna tb6i, ta t6'i d6 mang hi€n the tr6' v6

12 TUYEN TAP VAN CHucyNG NHI,B8Nd

duo'ng the. No'i d6 chdng ta da chung s6ng flhting ngayhanh phtic bao nhieu, va lai nhi?in vq sinh san ctiachting ta can clang d6`. Hay tr6' 1ai, xin nang hay 6. laictlng ta.

- Than 6i, chang den qua mu¢n, kh6ng ai c6 thetr6' 1ai duo'ng gian khi d5 an thtrc pham am phti, rnathi6p thi da ch6t an thtfc ph3m am phti mat r6i+

~ Nhtrng hi6n the hf chfng cting ao u6'c dtrg.cxtim hop lai ctlng 1:a nhur ta van ao ur6'c dug'c xum hoplai cting nang ?

- Ao u6.c lam char, thi€p ao tr6.c dugc tr6' lai

lam vq chang bi6t chtrng nao !- Vay thi hi%n the c6n' dgi gi rna kh6ng xin v6Ji

nhtrng vi than ngqu tri no'i am phti nay hay tra nangve duoing the ?

- Vang, xin tuan theo 16'i chang. Nhung trong khich6. dgi, chang phai hdra la kh6ng duqc tim cfch gaipmat thi8p. L? 1uat no'i naytuy?t d6i nhu vay.

- Ta xin htra v6.i nang nhu vay. Nang hay vao xin

ph6p gap di. ta ch6', ta ch6.IDugc nghe giong n6i thoang em cda Izanami, long

Izanagi tram ngap ni€m vui ttr6'ng d€n phat kh6c lendugc-.

Chang dtrflg tru'6.c cfra lau dai ch6', tin rang thenao ngu6'i vg y6u qui ctia chang cting xin dtrg'c ph6ptr& v6 dtro'ng the.

Chang dgi. Chang dgi. Giay phdt dgi ch6' clangd5ng dai tu6'flg nhu ngay nay qua ngay khac„.

Ky ni?in nhfrng ngay chung s6ng hanh phtic xira{¢n r5 trong tarn tri. Chang nh6' 1?i thud khi. gigt ntr6'c


tqu cay ngoc mau linh thieng r6't xu6ng dgng lai thanhh6n dao, chang va nang cdrng dat chan tren h6n dao c6

quanh lan dau, ngay d6 chang nhin nang, 6i, clang yeuki€u sinh d?p bi€t chtrng nao ! Phai nhin lai mat nangtdrc khac dti chi trong giay phtit I

Izanagi kh6ng cam n8i long nfra, ben b€ in?t ranglug'c ducrng 6. phia ben trfi, chain ldra soi dtfb'ng. Am

phd chgt bdng sang nhung canh tuqng h5i hting bi€tchtrng nao ! Khi aflh lfra vdra bting len tar rang lug.c,vg chang, nang Izanami, ng5 lang xu6ng d5t. ccr the rftanat, khu6n mat xanh lgt, t6c rting tdrng tang, d6i mat1:rgn. tr{t.ng, that tinh lac, r6i bg 1tic nhtic. Xfc ch€t cianang th6t len :

-- Quan kh6n ki6p, hay cu6fl x6o ngay di ! Mi da

ltra d6i ta, lam nhqc ta iNhting tia ch6'p bao quanh lay than the nang ; t5m

vi than set xuat phft tqu dau, bting, hai vt'+, hai tay, halchan nang dam b'6 ra.

Izanagi h6t hoang ldi v¢i lai, r6i chay tr6n ra kh6idia phd. Lti nfif quy tia du'6i theo. Ngo5i nhin thfy ltichting ban ri€t, chang 1?t n6n quang lei phia sau. Chi€cn6n bi€n thanh nhting chtim nho mong; lti qui ddrnglai, nhat lay, chia nhau an.` An xong chting lai chay dup6itheo. Izanagi g5' chi6c lurgc cai m5i t6c tay mat, quanglei phia sau. Chi€c luo'c bi€n thanh cqum mangtre mo'nm6'n, 1ti quy dua nhau be an. Izanami ben tung them15oo qijan trg` 1quc tfm vi than set b5m sat lay Izanagi.May thay ltic d6 Izanagi vtra nhan th5y c6 ba trfi dao16'n, 1i€n lay li€t binh sinh dting ba tr5i dao nay n6mlui lti quy, doan chang lan phi6n da 16'n lap chan 16idi v6 gitia duo'ng gian va am phd. ,

14 Tuy£N TAp VAN CHuONG,NHi De>NG

Tar d6 chang va nang tr6i thanh hai k€ tdr thti.Nang ham chang la hang ngay s€ cho quan sat hai metngan sinh liiih. Chang phai bao tan bang cfch m6i ngaycho tang gia sinh sam len in?t ngan nam tram sinh linhd6 duy tri lay sq' s6ng tren duo'ng gian.

Nor THAN MAT TR6.I AMATERAsuVA NAM THAN SUSANb-O

Sau khi ti€p xtic v6'i canh dja phti v6, IzanagiJtay u€ cho thanh khi€t. Chang xu6ng tim 6. met d6ngsong nh6 tai Tsukushi (nay la Kyu-shu.) Quan ao vad6 trang sdrc chang d8 tren b6. bi8n h6a ra thaiih 12 Vithffl linh. D8 tr5nh khtic thug.ng luunur6'c chay xi€tva khtic ha lu'u nu6'c chay ld d6', chang di chuy6n denkhtic trung ltru. Nhi~rng dau tfch chang di cfiuy8n du6'id6ng sang cting bi6n h6a thanh 14 vi than khfc ndra.Sau ch6t mat trfi chang sinh ra Nt£-than Mat Tr6'iAmaterasu lam ch6i 19i ca bau tr6'i, mat phai chaflgsinh ra than Tsuki yomi (Mat Trang, Nguy€,t Da Than) ;mtii chang sinh ra nan than S.Lisano~o, Than 85o.

Amaterasu sang lang ch6i 19i nen dug'c Izanagi bancho in?t v6ng nggc va cho cai quan C5nh D6ng Tren Tr6'iCao, can Susano-o, Than Bao, vtra hung hang vdra thandam nell dugc trao cho c5nh d`6ng Bi6n Ca.

Than Susano,o chfng ldc nao ngti6i long,1u6nlu6n

gao la vang ran. Ti8ng than gao cda cfiang lam ntii nontan tia, lam bi6n ca can vai, cfc vi than khac chfng canbi€t sfr tri ra sao. Izanagi tri?u than Susa#o-o den h6ivi sau than kh6c am i, quay ray den chu tr}an va sao langb8fl phan dugc giao ph6 ? Susano-o b¢c tri.rc n6i thfng

THAN THOAI NHAT BAN in

vi qua nh6. mg (Izanami), mu6nt6'i dia phti gap in? rnachua dugc n€n kh6ng ltic nao th5y an tan, ngu6i long.

Btfc b?i v€ thai d? x5c xugc cda ddra con ran daucdrrig c'6,Izanagi du'6j Susano-o ra kh6i d5t nu6'c. Susano-o

quy6t di tham c6 chi, ndr than mat tr6'i Amaterasu+Chang lendu6'ng, .mi?ngkh6ng ng6't keu la am i. Narthan mat ti.fyi Amaterasu ng€t' ring chang mu6n Siamchan len c6ng vi?c rieng ctia nang, do d6 nang chuanbi xu5t van iighenh dich+ Nang deo len vai hai 6ng ten,met 6ng dqung mat ng2in ten, in?t 6ng dtt.ng nam tramtell, v6.i lay cay cung i`6i van r!Si c6ng di}ng thti the, d5tltin sau ngap t6.i ngai!g ddi dting nhtr met dfing sI+Susano-o v6i giai thich v6.i chi la chang den tham v6.ithi?n chi, tuy?t kh6ng c6 met ta y gi+

Chang de nghi the nguy€n xfch tarn minh tr6'c.EN.ang ung 16'i, nhan Gay trir6'ng ki8m chang trao b6 ralam ba, doan cho vao mi?ng nhai ; chang nhan chu6inggc nang taiig va cting lam theo nang. Nhting manhnay d5 bi6n h6a ra nhieu vi than linh khfc+

CAI INGAO NtGU.9C CUA SUSARIO-O

Susar]o,-o 6' vc'yi chi gii la nfr than mat tr6'i Ama-terasu tr6n Cao Thi6n Nguyen. Mac dau c6 chi nhi6u lankhityen nhti rna tat la gao, ngti+ng nganh ctiach8ng chti'a lai can t? hcrn ndr{i. Susaiio-o ph£

nhfrng phan ranh d`6ng ltia rna nfu than da thi8t lap thanhnhfimg hao dan ntr6'c. Tuy vay c6 chi van b6 qua, choring chang 16' ch6n say su'a ri€n m6'i xay ra col squ nhuthe.

Nhu.ng t6'i btia kia chang lot da con ngtfa lang tr&ng

16 TUYEN TAP VAN CHuONG NHI E}ONG

vung tay fl6m vao phchg, flcri fiang cting c5c nti than

phq t5 khfro clang d?t, lam nhting thoi cfri buot tung rangoai vang vao hg khi€n hg d6u bi trong thtro'ng ca. Lannay thi qua 1im, Amateracm h€t stic bat binh ben 15nhvao Thi6n Nham Cung (haflg tr6'i) 15pkin cfra vao,vivay dtro'ng gian chim dam trong tarn t6i kh6ng conngay d6m.

Nang tu:,len b6 n6 chu than can chap nhan choSusano-o s6ng chung, Iiang s6 6' li trong Thi€n NhamCung kh6ng xuat hi?n nfra. Chu vi than linh h€t strcb6i r6i, cting tap hg'p tren d6ng Thien Ha can kh6, thoatcan it, sau d6iig dan, t6'i tfm tri?u vi, ban nhau ki€mcfch liao hi?u nghi?in nh5t khi€n Amate`rasu d6'i kh6iThien Nham Cung.

Vi than mtru col la Taka- mi-misubi n6i :tt Thuctng thu&ng nti than Amaterasu 16 r?ng m6i

khi nghe ti€ng ga gay, vay chtirig ta nan buSc chac, r`6jcho nhfrng con gatr6ng that t6t gigng dau len d6 thay

phi€n nhau gay.)]Vi?c d6 dtrgc thquc hi?n ngay, nhurng v6 hi?u qua,

Amaterasu van ban bat trong cdng thfm Hang Tr6'i.

Than mtfu co' Taka-mi-musubi lai tim ra k€ gqi trit6 m6 ctia ntr than Mat Trdi. Than sat mSt`than the. randoc nh5'n lam mat t5m cgu.o'ng that sang, dat trtr6'cHang Tr6'i. Tr6n tfm gtro'ng than c6 treo nhfgngchu6inggc trang hinh c5nh cung va lihfrng d6 16 t8t bangchi b?ch , r6i tat ca hat 16 van vdi (norito.)

Tuy nhi6n cu¢c van dSng ctia char than chi hi?unghi?in khi ndr than Amano Uzume xu5t hi?n v6.i in?t vq

1IiAN THOAI NHAT BAN '7

khtic dac bi?t ng? nghinhj¢. Amaterasu nghe ti€ng chu thanctr6'i vang, d¢ng long hi8u ky m& h6 ctia hang. R6i catti?ng h6i 16,n :

«Ta ng6' vang ta, tfm tri?u chtt vi than linh sgbu6n b5 trong d6m t6i day dac, lam sao chu vi lai vuicudi ha he nhur vay dug'c ?t>

\ Ndr than Uzume lanh tri tra lai ngay :

«Lam sao chting t6i vui u ? Xin thua; vi ben chiingt6i d5 ki€m dugc met v€ ndr than m6'i nhan sac cankieu di6m ho'n Ngu6'i ntia.t>

Nghe vSy Amaterasu Gang d¢ng long hi€u ky, va16ng ghefl ttic ntia, ben m6' r6ng cfra bu6'c ra, thoatnhan th5y b6ng minh phan anh r6' rang trong gu'o'ng.M6t vi than ti€n t6'i cam lay tay Amaterasu, chur thaflkhfc lap ttrc chang day ngang phia sau, chin 16i vaod§ng.

K€^ tar ldc d6 £nh sang lai chan h6a khap duo'ngthe, ngay d6m lei bit dau van chuy8n.

Ntr THAN TsuKI.yoM'I vANcr THAN uKEMOcHI

Nfr than mat tr6'i Amaterasu try cho Nti than MatTrang Tusuki-yomi sdi mang xu6ng phq t5 nti than Nu6iDur6'ng Ukemochi du6'i fran . Hay tin d6 nti thanUkemochi ben ctii xu6ng d5t th8 ra co'm chin, hu6'ngra b? tha cfc gi6ng cà, ngu'6'c len phia m'ii rtrng ph6ngra chim mu6ng d5 lam dai ti€c kho;n d5i nfr than Mat

* Theo P, Grimal (scrd) thi day ld m¢i in,iQ vd clam loaa, nun than

Uzutl]c dan chap, men g6t thinh ihich, usa €o, k€o ntlm nbti hod, r6i

phtiq Bhay thoat ¥ieD y, khiaA chu than cat ti€n8 cu.6.i vans,

18 TUYiN TAP VAN CHUONG NHI E}ONG

Trang.Tsuki-yomi n8i gian cho la nfr than Nu6i Du6'ng

Ukemochi khinh man minh, dam th'6 ra co'm chin lamti?c dai minh, ben tut5t ngay gtro'm ra ch6m ch€t vcitr6. v6 thuat lei mgi vi?c cho flti than Mat Tr6'i nghe.Amaterasu gian lam, h€t 16'i ming m6 Tsuki-yomi vakh6ng bao gi6' can dan mat Tsuki-yomi ndra.

Mat Tr6'i, Mat Trang cach bi?t 6i hai d6i cquc tarday. Mat Tr6'i chi xu5t hi?n ban ngay can Mat Trangban d6m.

Sau khi Ukemochi ch8t, Amater.isu lei scii m§t sdi

gig nfra xu6ng.thi thfy x6c nfr than da bi€n thanhnhieu thdr : dau h6a thanh con b6, con ngtra ; trfn b6athanh cay k6 ; 16ng may thar]h tcim ; mat thanh ltia tic ;bung thanh Ida ; b¢ phaii sinh diic thanh h'ia mi va d6.Than sdi gig thu ltrgm nhfrng thdr d6 ve tr}nh v6.i nt}thari Mat Tr6'i. Nip than ben lay ngfi c6c lam h?t gi6ng,trao cho met vi than linh dem gieo, r6i ngam con tanrna rtit tcr ra>>. Ttr d6 bat dau c6 thuat nu6i tan 1<iy tcrd?t lqa.

PT:IV CLln .. Trong Th8 Gi6.i E>qi B&c.h Khoa Squ

Di.an, ngtr&i Nhat th6ng d!nh dank Amatera8u .Ia_Th_a_iDu.erng Tfidan Ndr nhir ngu.6.i Trung Hoa.. Theo C.P_ Sgf _K_S

99i I;«Thien Chi€u -f5qi Ngtt_ Th±>>. Th:o Nfi€t P.fit.`-k3 that g9i ia « Thien c`hi5u Dgt: Th.è? ».`f:.&c S±ch` pud,a

cing isi theo nhu'. th€, hodc d8i ph.àn b.6 ngfr oè tu'6.a

I.ieu & du.6.i t'aanh (tThien Chic"u Tga Hod:g Dqi TFàn»Ì.h=ao t]ie"i tat la «Nh¢t Thàn». Nir tlihan dttq'c tat_Sting.I.dt6- tlrdan c&a dan t¢c Nh¢t Ban,c&c gibng uua Nh4t dàu

THAN IHOAI NHAT BAN 19

la h¢u due cda vi nfr thàn d6. H9 tan xtr,ng _Amat?ra8ula «irqi Hba Triêu Dinh To~i Cao Tliàn». (vi thf ion !6i =aocda :&c trièu oua gi6ng f3`qi Hba - Yamalo), hag((Hohng Th~cit T76 Th;an». Cho den nag danl xtrng PqiHba 6uo~c ~ nu.6c cda gibng Yamato ~_Van cb_a. dt=?a8f i du;g trong8&c`n b&o od o6^. tie diaan c&a``Nhet. N€_thaan`

Am:i;rasu :6 ug qu!ifen-8oi S&ng tr6i dât, bdo o? 16 .siTh

i?6n ncri du'o.ng -the n.en c6 nh&ng ug hieu .. Cao_ _chic"u,

QuoWc chi€u, Khoa Ch.ie"a i)a Cao quang aqi _thia5an. P&n£.te.nt-qi c&c th.ìsn xa hag thf ion cung - tf rc dàn the - la ThienChie~u Hoang Elqi Thàn Cane.

SUSANO-O VA CON RAN TAM DAU

Vi tinh tinh qua ngao rigtrgc, Susano-o van chtingnao tat 5y lu6n lu6n lam mat long chi, sau ctlng nfr thanAmaterasu cuo'ng quy6t du'6i chaiig ra kh6i thien cung.

Susano-o aga 1?cxu6ng vdrrig Izumo (2). T45y c6d6i`dtia tr6i 6' cfra sang 16'n, song Hii, chang cho rangvdng dzt hfn c6 ngu'6'i 6.. Chang men ngugc d6ng songlen phia thtrgng luu. Chang gap m¢t 15o trugng, met15o ba va c6 con gfidang kh6c 16c tham thi6t. H6i ram6'i hay' rang vi 15o tru'gng ten la Asinazuci, con thannili, 15o ba ten la Tenazuci, c6 con gai la c6ng chtia Ku-nisada. S6. dl ca-ba kh6c 16c tham thi€t vi vting nay clangbi met con ran thanh tinh tfm dau tfc yeu tdc quai.Bay nan c.FLra, 116 dg an thit bay c6 con g5i ctia hai vi,nan flay n6 sfip ail thit n6t Hang c6iig cfiria €riti' tfm flay.

____„ ----------------. == 1-------.----,-.---- 1.--,------ __

(Zrlzi;;~oTJi-iEt---fa:o H6n 1¥ 1a Xtj&'§ gran, ch6 r6.I kh6i Thien cut3g.Vinng dat nay hiSa Day can maog t€`n d6, 6' va ph fa Tay ou6.c Nhat

d6i dien v6i Cao L}` (treft Osak® met chtit.)

20 TUYiN TAP VAN CHUcrNG NHI DbNG

Mang xa tinh la in?t qu5i vat khting khi€p nim phtikin ca tfm nggn d6i va tfm thung lting, mat nhuthanhang, lung reu m6c th5ch, tLìng, bach mgc ca tren d6,biing d6 nhtr mau, kiiap minh phun ra lfra.

Susano-o cho vi lao tru'9'ng hay chaflg la em ntrthan Amaterasu, chang s6 di?t m5ng xa tinh va mongrang vi 15o trirgng s6 ga c6 gfi cho chang sau khi c6ngvi?c xong xu6" Chang bao ki€m cho tfm v6 rugu saftehao hang, dat tr6n 1:£m b?' Kay, quay rao cgc 16'n xung

quanh, nhung m& ng6 tim cfra`vao.Hang xa tinh t6ìngtii thay mbi rug'u ngbn ben 1£ch tfm dau qua tim cfrau6ng xoflg say khtr6't ngti lan nhu ch6t. Ltic d6 Susa-no-o m6'i xu5t hi?n, rtit thanh tru6'flg ki8m dam sauvao mang su6'n phia trfi con m5.2ig xa tinh. Mfu d6 chiyra x6i xa, n6 r6ng len mSt tie'ng kinh h6n tang d&mnhung van kb6ng ng6c sao n'6i dau len. Susaflo~o damflh5t ki€m thor hai ben in?ng s`Lr6'n phil, m5u n6 khid6

d5 chay ra t6'i song, nhu§m d6 cf d6ng. M5ng xa gqcdau ch€t. Mu6n cho chic, Susano-o dam m6t nhft ki€mthtr ba vao khoang chinh gifra than rim, thanh ki€m bigay lam d6i, cting may rna n6 that ch6t 1.6i. T5 m6 mu6nbi€t vat gi cdrng d5 lam g.5y ki6m, Susano-o ben rach

phang khoang d6 nhu rach m§t trfi dua b&, thi th5yben du6'i la met thanh bao ki6m. Chang ben gdri bi8uthanh ki€m d616n rii3' than Amaterasu, ggi la kie'm Kuza-nagi (Thien-Ttliig-Van ki€m).

Susano-o cho xay met cung di?n tr5ng 1? 6. Suga

thu¢c vdng Izumo, r6i ctf6'i nang c6ng chtia di6m 1?Kunisada lam vg'. Nang rat kfnh y6u ch6ng, ngu6'i d5ctru nang tho5t ch€t kh6i mang xa tinh. Cung di?n lu6n

THAN THOAI NHAT BAN 2'

lu6n dug.c tf in 16'p may day bao phti, kh6ng cho nhffngcap mat t6 m6 nh6m ng6 vao no'i 6. hanh phtic cda d6iltra. H9 sinh ha dug'c nhi€u linh than kh5c, ngu6'i conxu5t sac nh5t la Okuninushi (3).

CdN TH6 a INABA (4)Okuninushi c6 nhi€u anh. Nhting vi nav d6u kbao

kh5t lay c6ng chtia Yakami xti Inaba, in?t mien kh6ngxa Izumo cho lam. Okuninushi phfi di theo phtic djchc5c anh nhu ten quan hau, vac in?t bao vat dung ratnang. Tr6n du6'ng di Inaba, dam bao huynhctia Okuni-nushi th5y in?t con th6 bi tr6c h€t long ±iim df tr6n matd5t. Tarn dia hia^m dSc, hg xtii dai con th6 xu6ng tim &vdng bi?n nu6'c man r6i leo len su6'n ntii pho'i minhhong nang gi6, dgi long mac nhu xua. Con th6 ngaytho' nghe theo, da de kh6 xfc . ntrt ne, n6 quin quai ran lath&m thie't. Okuninushi den sau cting thay th6h6i ham m6'i r6 squ tinh. Nguyen try truy?ntrqi long nhu sau:

Khi can a tren dao Oki ngoai kho.i, th6 mu6n vugteo bi?n tr6' 1ai dat li€n rna kh6ng c6 pntro'ng ti?n. N6ben nghi ra met k€, tti tap bay cf sau laid6 nghi metcu§c thi xem dan s6 loaf nao d6ng dao ho'n. Th6 baocf sfu hay n¢i du6i nhau trong eo bi?n da^ fl6 d€m dautru6'c r6i s6 d6n lurQ't s5u di6m gi6ng nhath6. Dan s5u

y theo, con ng ngam du6i con kia n6i dai t6'i dat li6n.

(3) 04Ifni.nz]sfe! : vi8t theo Han tF la aE}qi Qu6c Chb.. Nhdng hu}ànlho?i v6 con chau Su.aoo-o kh6ng c6 di6m gi lrai nghich v6.i vdng

Yemato (Bai Haa), day la giai do?a chuy§n ti€p eifia hai tl]6.i d?i.

(4) /naba nay la tirih Totlori 6` ph fa D6og dao HonBhu, ph fa Bac giipli6n v6.i bi6D Nha[ Bin.

22 TUYiN TAP VAN CHuoNG NHI DONG

Con th6 ben di tren ltrng chting nhu di tren met cay catin6i, gil b¢ d€m, Sap bu6'c len dft lian r`6i, con th6 dai d6tn6i 1¢ mtru chu6'c cho con cf sau cu6i cdrng nghe. Consau nay gian qua lay rang g<?in h6t 16ng th6. K€ d6 tb6bi c5c vi than bao hirynh c&a Okuniflushi stii dai d6 chiu ,ctrc hinh nhLr kia.

Okuninushi dong long trac an bao th6 hay d€n ch6c6 nu6'c nggt tim rfra sach s6 r`6i dting ph5n c6 tranhthoa khip minh thi s6 th5y d6 chiuva long mgc leidug'c. Th6 nghe qua nhien binh phqc. Th6 d6 chinh lavithanth6 xdr Inaba. D8 den o'n Okuninushi thanth6 dagitip chang lay dugc c6ng chtia Yakami. Cfcthan anh cam gian vi vi?c h6n nhan bat thanh, 1ai bi

ph6ng tay tr6n, men cting ban muu trtr khfrthing emt6t phdc di. Kbi ca bgn t6'i ntii Tema cdng san met con|gn 16i, cfc than anh bao s61tia con thti xii6{ig clian ndicho Okuninushi bit, r6i xdm nhau nung n6ng met tangdf 16',n tren ndi day xu6ng dfnh ltfa. Than em tu6.ngla con thti, 6m chamJ15y n6n bi ph6ng nang ch€t. Mayba me ngqu du tr6n thien dinh bi€t chuy?n li?n sai thanHen bi?n, than Ngao bi6n xu6ng ctru. Than H€n bi6nbi€n v6 minh thanh bet phan, can than Ngao bi6n thihtit kh6 nu6'c a vet thtro'ng. Phtit ch6c Dai Qu6c Ch&

(Okuninushi) s6ng i?i,1:r€ dep khfc thttaiig+

Cfc thafi anfi hop nhaii bay cfch khcic c6 sat haik57 dug.c Dai Qu6c Chd. H9 h? met c'6 thq x€ ngang metkel6.n, ltfa day than em vao git~Ta 1.6j xin iihau 6p laikhi6n Okuninushi bi kep ch€t. Lan nay cting nh6J bame than thong bi€n h6a bi€t rna cfru kip. Ba me lilc aym6'i tinh ng? ve nhfirpg am mtru den t6i cda c5c con


16'n, ben khuy€n Okuninushi hay tr6n` di that xa,Okuninushi cam c6 chay ch6i ch8t m6'i thoft duo.cnhi}ng mtii ten cSa c5c thf n anh bf n theo. Chang lu6fl

qua ch€ ba cfia can fa L`£y rna ch?wy bie'n d]..

NHt~JVNG TRU¥SN PHIEU LUU KETlfip CUA OKurllNusHI

6kuninushi di xu6ng Hocing Tuy€n Qu6c (dia phti)d6 thinh y cha la Stisaiio-o dtrcrng 6' d6+ Khi t6'i gandi?n thi gap c6ng chtia Can Da, con Susano~o di ra.M6.i gap nfrau lan dfu rna d6i mat cdng li8c d6i 16ngcdng ua, hg lay nhau lu6n. C6flg chtia vao b5o cho chahay la c6 m§t nam than di6n trai tr5'i. V6n ngang btr6'ngflung hang Susano-o ben m€nh danh Okuninushi la ttg5x5u xa ci7ia xtr lau say>j r6i cho vao ngif d6m tai in?tleu nu6i ran. C6ng chtia Can Da phai dtra cho chaiigtarn 5o 16t rf fl m6'i thoft kh6i hi?in ngheo .

Dam sau Susano-o lai bit chang ngti 6. can 18u c6con r6t va con ong b6 ve. Vg chang vSi trao chQ mSttzm khan choang dac bi?t da^ bao v? chang kh6i bi ongva r€t d6t che't.

H6m sau Susano-o ban m§t mtii ten vao cfnh d6ngc6 ngtit ngan r6i bat chang di ki6m lei mtii ten d6. Changvtra dikhuatvao cfnhc{6ng, Susano-o ben n8i ltici d6tc6. Bang con riguy kh6n d5 tu6'r].g minh lari nay that ch€tthi met con cliijSt nhs x!i:.£t faiSn chi cho cfi hang 1£nhnan, 1.bi ce>n mang den cho chang mtii ten rna n6 d5cat gifu kh6ng d6 lfra d6t. Btrc minh v6 squ thanhc6ngc&a Okuninushi, Susano-o dan chang vao cung bat changbat chay cho minh. Dai Qu6c Ch& phai nhai may tr5i

24 TUYiN TAP VAN CHuONG NHI DONG

cay muku rna vg chang dtra cho cdng it d5t d6, r8i nhsra qu€t d6 tuo'i lam nhtr d6 la nhfrng xfc chzy d6 mgng+Susano-o lay lam th{ch thti rna ngti thi€p di. Nhanh nhtfcat Okuninushi cot t6c Susano-o len sa nha, v6.i layki€m, cung ten va cay dan ctia 6ng b6 tan nhan, r6i c6ngc6ng chtia Can Da chay tr6n. Trong ltic voi vans chaychang d6 day dan co vao canh cay bat thanh ti6ng khi€nSusano-o choang tinh, ddrng phit len.du'6i theo, t6c lao16i sap ca cung di?n. Du6i t6'i ranh gi6'i duo'ng gian vafm ph& thi 15o ddrng lai, ldc ay lao danh mien ctr6ngbao con (tdrc Okuninushi) dem cung ten v6 gi6t ben acthan, va cho chang lay c6ng chtia Can Da.

ANH LtJN SUKUNA BIKONA0kuninushi bit dau xay dtfng in?t the gi6'i tr€n mat

dft. C6 mot vi than ky di xu6flg phq t£, d6 1a anh ltinSukuna Bikona lu6't s6ng tr6n con thuy6n t{ hon lam`bing v6 cay c6 lgp mai va trang tri bang long ng6ng.Okuninushi nh6n anh ltin dat len mu ban tay dg ngamcho r6, bat than bi anh ltin nhay len m5 can chang metcat that dau. Thay squ 1? 1ting Dai Qu6c Chti k6 lei cauchuy?n nay cbo chu vi thien than nghe, thi met trongs6 thienthan nhan ra d61a con minh, met ddra con tinhqufi ng6 nghich d5 lot tar khe tay r6't xu6ng d5t.

Okuiiinushi bat dau cting anh ltin Sukuna Bikonaxay dqungicho nhan gian. Kh6.i thtiy ho tim ra c5ch chtratri nhfrng b?nh tat ctia con ngudi, r6i day n.gtr6'i phucrng

phaptranh c5i hoa ctia chim mu6ng cam thti, loai b6sat bang cfch nu6i day chdng phqc vq cho loai ngu6'i.Khi moi nhi?in vq da hoan tat, met bfra kia Sukana

TliAN THOAI NHAT BAN 25

Bikoiia leo len b6ng ke , than ±t6 rung d¢ng lam binvet anh ve ti`6'i.

PHAN CHIA QUVEN UY

Okuninushi cai tri xtr Izumo cho d8n ngay nfr thanAmaterasu cho chfu dfch 1:6n Ninigi xu6ng chi€m vtingbinh nguy6n lau say trung uro'ng rna tqu xung Hoang D€.

Okuninushi bi bu©c phai hi€n d5t xtrngthan. Quy6nhanh duQ'c chia xe nhu sau : V6'i Ninigi, kh6'i sp quy6nuy thieng li6ng ngqu tri tr6n dtro'ng th6, can Okuninushithi tr6ng coi vi?c col mat ttrc quy6n ton gifo. D?1 ti6ubi6u cho quy6n uy ctia chfu n¢i, Amaterasu ban choNinigi ba bfu vat : vi6n ngoc quy h3nh cong, met chi€c

guro'ng, bfu va thanh Thi€n-tdrng~van kie'm 15y aM5ng Xa Tinh tfm dau).

Hi?n nay ba b5u vat nay van con la bi?u hi?uc&a ng6i b5u Nhat hoang.

PHU CHtJ :wh`?

Sgr phan chia qug"en lqu: th€ qu!j8n Oho Ninigi & Yamatooa thia3an qugèn Oho Okuninushi & Izumo chting t6 Nh¢t c6 'Itnh"at la hat trung lam Van h6a chiinh oa thian thoqi Nh¢tb&t ngul6n t¥ hai no.i i.ag. Cbn mat tTung lam hh6c a

Tsuhushi (Kgushu.)

C&c nha trh&o ctiu sou nag tìm Ta co t6i 10 thugeAIt kh6cnhau oè oi Thien hoang thir nhriat Ninigi (am H6n .. Q,u@nh

Qutbnh S& T6n.) Trong C96 Squ KS ghi -. Ninigi, chaqu dieht6noda nfi. ihian Mat Tr6.i Amaterasu, i-qu Tcha mah.a gara

(Caothiennguyen) gi&ng lam, cai tri ntr6c Mizuho (Thug

Z

26 TUYEN T'AP VAN CHuONG NHI B0NG

Tu?) b}tnh dinh nu.6.a Ashi hara ( Vi Ngug6n : dio5ng lou 8¢g)trong bfri Okuninu8hi da oat tri nir6o lzumo (Xu*at Van).Dod6 c&o hgcgia cho tang hat chdr « gi&ng lam» c6 met S

nghia lh .±tr ncri xa t6i xam chi8m J€hu Yamalo (Dqi Hba ..

08aha-Kgoto).

Danh hieu Ninigi c6thie chi la biêu th| c&{ S Ida dqo

I.hat triQe`n dio}i dao (dqo tue chi nh{6u nhi6u) nghia la vi canhn6ng ph&t triRe^n mà -dan ivh¢t bat dàu c; isinh thf rc 8o"ngdinh ctr. Tliaan L&a, ch&u ntr Tlidan Mat Tr&i, nhtt v¢g haohao gio"ng truyen Tlidan N6ng o&a Tau rna Nh¢l de vagmttg.n. M6 ph6ng theo Trung Quo"a, nha oua 1.hat lam I-a

g¢t mtia thu. Nh¢t g9i la E>qi Thu.&ng T8 hay Thu HoqchL§, i"oi c6 this do nghi 1§ m6 ph6ng a"au tien oè oiec t8 tquTlifian L&a d6 rna ngtt&i durcrng thai ddt ra trugen Ninigichdng ?

ANH LtrA vA 86NG Lu.ATrong dam con cda Ninigi c6 hai vi hoang tdr Anh

Lha va 86ng Lfra dac bi?t. ho'n ca : Anh Lfra la anh casinh s6ng bang ngh§ chai lu6'i, bat c5 vay ldn, vay nh6;can hoang tfr 86ng Lfra thi sinh s6ng a tr6n d5t li6nbat loai long ctrng long m€m.

M¢t bffa kia 86ng Lfra d6 nghi d'6i ngh6 v6'ianhnghla la-ke sinh s6ng 6. dft li6n thi ra gan bi?n lamngh6 bat ca, kG a gan bi6n thi vao d5t li6n lam ngh6 s5nmu6ng thti. 86ng Ltia dugc anh d6iig yva trao cho metlu6'i cau bfu, nhung chfng nhtlng chang chfng bat n'6icon cf nao rna can lam mztlu6'i cau xu6ng day bì€^n.86ng Ldra xin b6ithu6'ng anh 5oo lu6'i cau thu6'ng,nhung AnhLtia kh6ng chiu, n&ng n?c `d6i cho durgc


lu&i cau bfu. 86ng Lfra ra b6' song kh6c than, thi c6vi than bi6n fii?n ra fi6i 'vi sao rna kh6c. Khi r6 nguyendo, tbfn thtro'flg tinh tao thanh m¢t con tfiuy6n cho 86ngLfra ltr6't s6ng ra kho.i ti5'i dtrgc cung di?n cda vi cbtiat6 bi8n ci la vua Thriy Te.

Cung di?n xfy toan bfflg vay cf tuy€t a?p 86ngLfratreo len m§t c€*&y gan cfi gie'ng ben canh cung di?n.Khi c5c rift than h5uc6Iig chda con cda Thtiy T6 DaiVtro'ng ra lay ntr6'c thi th5y 86ng Ldra. Chang mon ment6.i xin nu6'c u6ng+ C5c nfr than lay met bat ntr6'c dtracbo 86ng Lfra, chang kh6ng u6ng, m6c lay vien ngocmang theo trong minh, dua len mi?ng r8i nhs vao trongbat ntr6.c, vien nggc dinh chat a day bat kh6ng tai naodtit ra dug'c. Dim nfr ti danh dua bat ve trinh. Ciphq hoang lan c6ng chtia d6u ngac nhi6n, cting ra xem.Gap 86ng Lti.a, ci bai lifian rang d6 la~m¢t vi than linh,long trgng d6n ti8p, va ngay ham d6 cfr hanh h6n 16 `

gifra 86ng Lfrav6'i C6ng-chtia. Ba nan tr6i qua emd€m nhung r6i cang v€ sau 86ng Lfra cang thfy nh6.nha, su6t ngay th6 dai bu6n b5+ C6ng chtia gan h6i,chang k6 1ai chuy?n s6' di ra kho'i r8i rianh ng¢ gap

::::bc€fi:fhv:h:rc6tbfcffhpfa5£t:r€¥:abuobbfanugdc:;c.ng¥#:^{ir#L6'

Vua Thdy Te tra h6i mgi gi6ng cf du6i bi8n, ph5tgi5c ra C£ Di€u d5 nu6t lu6'i cau d6 can mac 6. c8. Vuaben lay ra-trao cho 86ng Lfra, doan ph5n cho changtr6. v§ tra lai anh. Tru6'c khi ra di, vua tang chang haivi6n ngoc b5u, dan d6 can k6 c5ch xfr dung.

Vua dan :

«Khi nao ngucyi trao tfa ltt6'i cau cho ngu6'i anh

28 TUY£N TAPVAN CHUONG NHI D6NG

thi n6i : day la chie'c lu'6.i cau d6 s¢, ltr6.i cautham lam,luai cau mang tai hga va ltr6'i cau xufn ng6c. Sau d6n€u anh ngtrcri khai th5c 6. mien cao thi nguo'i khai thfca mien th5p, car nhu the chi trongba apam anh nguo'ise ngheo tting khB s6'. Sau cting n€u aflh ngtro'i sinhsqu nguo'i s5 xfr dting hal vi6n nggc bfu. \j

86ng Lfra c6'i cf s5u tr6' v6 ch6n cti.

Sau khi Anh Lfra gab em, lay lai dugc lu6'i cfu,thi m6i ngay met lqun bai, kh6n d6n. Cu6i ctlng, channan, btrc b?i, Anh Lfra ti`m cfch sat hai ddra em. 86ngLtia dem` vi6n nggc quy thdr flhtrt ra ni?in chti theo laidan ctia Chtia Than Bi6n Ci, nu6'c ao ao cu6n len. AnhL;a tr6n ltii len mien cao, ntr6'c caflg clang in?nh (5).D€n liic sap `stia ch8t du6i, Anh Lt?t'a m6'i than van h6ihan. 86ng lfra thucmg hat, mang vi6n ngoc thdr nhira ni?in chti thi' d¢t nhien nu6'c rtit fist ra bi6n. AnhLtia cam d¢ng xin quy phtic hoantoan ngtr5'i em, kh6ngcan canh tranh ghen ti nhtr trtr6'c nfra.

6' curig di?n ngoai kho'i, c6ng chtia con ThanBi6ntr6' da. Nang nghi tham that la bat hanh n€u d6 conin?t thien than phai chao db'i 6' long bi?n, nan nangvuo.t bi6n vao dat li6n, 1:drc ntr6'c D.ii H6a ctia ch6ng.Nang h6a ph6p lam th.}i-ih m¢t t6a nha trang tri bang 16ngchim c6ng c6c, iigay tren b6' bi€n, lam no'i sinh. PJangdan 86ng Lfra khi nang sinh thì kh6ng dug'c dam ng6.86ng Li'€'a kh6ng ki€m ch8 n'6i tinh t6 m6, dt}ng ngoailen nhin vao, th5y vg rr}inh ltic sinh h6a ra met con c£

~-------------1.---------------'------.------------

(5) Tioh ti€l nay lam chting ta !i€n tur6.ng d6D truyeo So.n-tinb

va Thdy-tinh troDg thàn thogi Vi€t-Nam oha.


sfu kh8ng ls.' C6ng chtia x5u h'6 vi bi ch8ng bi€t r6nguy6n hinh, tr6n bi?t ra ngoaiibi6n. Tuy r&flg k? tdrd6 hai ngtr6'i chfflg bao gi6' gcip lai nhau ntià nhung cahai van trgn d6'i nh6' t6'i nhau va tinh y6u ctia hg thtr6'ngdugc nhzc nhs. nhu met m6i tinh thi6n thu.

TRUYSN CHANG DANH CA URASHIMA TARO

Gifra quan ddo Nhat.Ban c6 met vdrng bi6nn@i diacinh tri d?p nhu gain nhu hoa, ntii vang, d5t d6, rtt'ngxanh. Quanh vinh s6ng bi€c thanh binh nay c6 v6 s6nhfrng lang thuy6n chai, xa xa la nhfrng dao nh6 nhapnh6 v6'i nhting cay tting cao vut, gi6 thai ri rao.

Khoang hai muo'i lam th6 ky tru'6'c day, tuo'ngtruy€n vao met sang ha d?p tr6'i, chang thuy€n chaiUrashima Taro dep trai va hi€n lcink, ngur6'i tai vtingnay, xu6ng thuy6n bu6ng cai.i. Chang bu6ng cau d5 1aurna chang dug.c con gi. Chgt day cfu bi k6o nang chiu,chang giat len dtro.c m`3t con rtia rih6.

Urashima ctr6'i thuo'{ig inai n6i :

ttTSi nghi?p con ri}a nh`3, s6. Vat cL'Li Long Vucyng,

mi c6 the s6ng lau hang mgari tu6i rna sao lei dai d6tcan cau ctia ta th€ nay. Th6i, ta thi mi tr6' v6 v6'i LongVtro'ng, nghe !»

N6i doan chang g6' con r-i`t.1 ra kh{iii lu6ii cau, thaxu6ng bi6n, f6i chan cf u riam kh§nh tr6n thuy6n nhintr6'i xanh, may trang, mac cho s,£ng v6 du dt#a, thiu thiungt£ 1tic nao kh6iig bie't+ Chg't c6 b.ifl ttiy ai ve vu6't,chang squc t?nfi, m6' mat. Trii'c`;.c in?it cfi:mg lri mSt traJigtuy?t sac giaf nhfn, t6c /jeri nhur mum, m6m 6ng, daìch5m g6t 'chan ; nang mac chie'c ao mau d6 rpc va xanh

30 TUYEN TAP VAN CHUONG Nlil SONG

da tr6'i. Chinh nang vtra lu6't s6ng t6'i, cat gigng emnhur ru n6i v6'i chang :

tt Xin chang ch6' ngac nhi6n, thi€p chf nh la con gfiLong Vtro'ng. Phil vtrcrng thie'p cf in tarn long nhan hauc&a chang da 1:ha ch€t con rtia nhs, n6n cho ph6p changdug'c g5 nghia vfyi thi€p, n€u chang trflg chting ta s6chung s6ng a mien b6ng` 1ai ti6n canh quanh nam b6nmtia xuan bat tan ..

Chang ngim nang say dim kh6ng th6t n6n 16'i.Bie't y, nang lang lang ngai xu6ng d6i di?n v6ii chaflg,tay cam met m5i cheo, chang cting cam mat mai che_o,ca hal cting cheo.„ Con thuy€n ltr6't s6ng phtit ch6c dat6.i met h6ri dao ky thti, d5t trai day nggc trai, cay c6itrang hoangitoan ngoc bìch long lanh. Nang dtra changvao cung di?n trinh di?n phu vu.o'ng. M?t tram ten hautrai, met tram nang hau gfi tap nap sfra soan 16 cLt.6.icho tan lang va tan giai nhan. Long Vuo'ng ng6i tr€n ngainan him cuo'ng.chdrng ki€n h6n 16. Nfra d6m, y€n ti?c|inh dinh vdra dtit, chang va nang d©ng ph6ng hoa chdc.Ni6m hanh philc ltia d6i n€u ctr the s6 k6o dai battan. Nhung d6i khi long qu6 xlic d©ng, Urashima do5na nha cha in? duo'ng thucyng nh6' minh, tu&ng lam minhda lam m6i cho c5 du6'i day bi6n... R6i chang th& vanthan dai su6t ngay. Chang ng6 16'i xin ngu6'i d?p chochang ve thari que cti d6i ba iigay, b5o cho'gia dinhr5 sp tinh, r6i tr& lai ngay. Vey chang lang thiiih kh6ngn6i, khu6n mat bu6n ru6'i rurgi, thznh thoang th& dainao nu¢t. Chang doan quy€t vdi nang la cu¢c ve tham

que s6 kh6ng lau, chi vai ngay th6i. Sau cdng nang lenti€ng :

THAN TlioAI NHAT BAN 3'

«Thi8p e rang met khi chang d6'i kh6i no'i dfty,chdng ta s5 chfng bao gi6' can gap mat nhau .nfra. D8thi€'p tang chang mst m6n qua gitip chang c6 the tr&lei day, n€u chang mu6n...t>

Doan nang trao tang chang met hop ltrgc nam flgocben ngoai c6 'm¢t dai Ira bu¢c, va fn can dan changdti c6 the nao di nfra cting ch6' bao gi6. m6' h¢p ra, n€uchang can mu6n cting nang tfi ng6.

Nang nhin chang lau mat 1?, cbang an i'ii d6 nangvting tarn :

ttxin flans ddrng nghi ngai di€u gi, kh6ng bao giata thfo dai lqa m6. hop nay. Khi d5 th5m gia-dinh xongta s6 tdrc khac tr& I?i day xum ho'p cting nang. t>

Urashima tr6' v6 qu6 huo'ng bf ng chf nh chi€c thuy6ncti ctia chang. Thuy8n cap ben du6'i chan d6i qu€ htro'ng.Nco thuy§n lei chang v¢i va theo dtr6'ng cti dan v€laflg. 86n b6 vang lang, v5ng vfng ti€ng thfc d6 tor xavong lai, va gi6 trong kh6ng gian tdrng dg`t bu6n b5thd dai. Nha cfra d6i ch6 durqc cat lei r¢ng 16'n honho5c m6'i ho'n. Ca nhfrng tht'ra ru¢ng cL~ing thay hinhd8i clang. T6'i no'i nha cti ctia cha me xtra, chang thfyd5 bi€n thanh mat khu rdrng thong nhs. D6i ngu6'i qualai kin dfo nhin chang t6 ve la ldrng. M?t cq gil lungc6ngrau t6c bac pho', ch6n® gfv di aua. Urashimanghl rang kh6ng can gi ho'n la h6i tham Vi 15o trugngnay. Chang ben sung ten ho va xin vi 15o trtreyng, n€uc6 the, chi gitip hi?n gia dinh chang d5 thien ctf vencri nao ?

Vi 15o trugng nghe chang xung danh nhu vay th|ctrdi ngat;

32 TUYEN TAP VAN CHUONG NHI SONG

tt Chti di6n r3i sao rna 1?,i mao xu'ng la UrashimaTart^) ! Cht'i h<i kh`3rig bji{t, tuc}ffig triiy€n cfch day b6nthe ky, chang Urashim:i, Tar6 d5 mat tich tr6n mienbi6n 15ng nay vao mSt dip chang di cfu? Sau d6ngu6'i lang cting kh6ng tim th5y x5c chang va thuyanctia chang dau ca. That la ky di. Iil?n nay tai khunghla dia cti, van can chj€c ling nhs ngtr6'i ta xay lend6 tir6'ng rin6' chang. )>

N6i cio?n 6ng gia ch6ng gay c±i thf ng. UrashimaTars theo du6'iigra khu nghla dja cti, qua nhi6nthay chi€c lang nhs xtra kia ngu6'i ta d5 xay chochfnh- chang. Tren nhfrng t5m bia r6u phti va d5 manm6i nhi6u v6'i thdyi gian chang iihan dan ra m¢ cha,in?, anh, em va chf u, chat trong gi6ng hg.

Urashima cam th5y c6i long buang khuang, bu8ntham. Ddrng ttra vao tarn bia m§ cfia chinh minhchang ctii dfu suy nghi. Ti6ng gi6 chi8u vi vu trongrang thong nghe the thi€t lam sao! Tay chang khi d6van cam h¢p tang vat cda c6ng chda con Long Vucrng,vg chang. Chang nghi than:

t(Bie'.I dfu m6] hop ra minh lai chf ng tim dtrgc16'i giai dip nao gitip minh kh6i b5. ng6i tru6.c hoancaflh bi an nay»

C.hancr thong tha c6.i m'it giai liia va thsn trgr]gm6. nap hop. Tar trong h©p b6c len in?tlan kh6i trangnhe, tan kh6i bay mi€t ve phuo'ng Nan, htr6.ng bi?n.

Ur ashima chgt hi6u la minh da daid¢t lam ngurg'cv6.i le>.i dan ctia vg va chac la vinh vi6n kh6ng bao

gi6' ntia chang can hy vong gap lai nang. Vang vfngtrong gi6 du6'ng nhu c6 ti6ng nang nhcin nhtl chang


dtrng bao gi6' 15ng qu6n nang.

Chang dam chan than kh6c, h6i ti€c mgi vi?c 16'dd. Phtit ch6c m5u nhu lanh trorig huy€t `quan,chan tay kh6 h6o di, m6' t6c thay mau bac ftho' nh,trbang nhu tuy€t, damat flhan nheo, rang rung, strc ltrcki?t qu?, b6n the ky chgt de nang len col the, len 1:amtri, chang nga lan xu6ng dft h6o hon rna ch€t (6).

T6NG KfiT Vi± THAN TIIOAI INHAT

Tru6'c day Trung Qu6c coi Nhat la met thi'i. D6ngdi - dan mQi rg' ve phia D6ng - van h6a chfng c6 gid5ng k6. Thai d¢ Trung Qu5c v6n ki6u ng?o, flgoaiminh |a ttTrung hoa\) ra,can b6n b6 d€u ia man ri moirg ca. Tuy nhi6n v€ tru®6'ng hg'p Nhat Bin, gan. dayxem `/ cfc hgc. gizì Nhat kfii soan cu6n Tine Gi6'i Dai`Bfcfr Khoa Squ Di6n cting da c6 y lu'gc b6 nhfiJ.vig c[oaiì

tap nhap b6c 1¢ .c5 tinh quf th61au c6 th6.i.

Ti dq C'6 Squ Ky ghi truy?n vi d? nhtrt anh hdng .hi€p sl du.gc ca dan Nhat ton sting nhac nh6i : Yamatodake (am H5n : Nhat Ban Vtr Tan.) D?i lugc nhu' sau :ttYamato dake v6n ten la Yamato takeru no mikoto.Chang lacon tht'r Canh Hanh Thi€n hoang, ngu6'i anhsong sinh la Oousu nomikoto.

Met lan phq vu'o'ng sai chang trdr. khfr ngu6.i anhca h6n hao lu'6'i bi€ng kh6ng hfuhaco.in nu.6'c chu tat. \S6`m tinh su.o'ng d6 chang nap szn 6' nha v? sinh,

(6) Dgc xoog tr!]}€n n,iy tag r`hien t:htjn8 ta ai nay daû lieo

•urdng d€a truy€n «Luu-TLian Nguy6n-Trieu» cda .1`rung I-Ioa va truyeD

•Tir Thfrc Nhap Thien Thai» cia Vi€t-Nan nhs.

34 TUYEN TAP VAN CHUONG NHI DONG

ch6. ngu6'i anh t6.i clap ch€t, nhat nhfrng manh taychan gay nat, b6 trong met chi€c chi€u, r6i qu5ng rano'i xa. Met lan kh5c cting dtrg'c cha sai trtr hai dtingsl khoac 1£c rna lai 16 mang tquc tan. Chang ben giatrang lam thi€u nfr, m6 hoac ca hai, lo'i la m6.i rtrg'ti.Phqc cho hai ten say msm r6i rtit ki€m dam su6t quamet ten, an mtii ki€m qua h6ng ten kia, r?ch ngtrg'clen phanh thay ten thdr hal nay chfng khfc met tr5idtra chin m6m vay. Chang kh6ng tar mat thd doan naod6 di?t trdr dich th&. Chang k€t than v6'i mat dtingsl xtr Izumo rna chang chd tarn ha sat. Chang lam sfnmet cay ki6m g6, khi hal ngu6'i rd nhau ra song t5m;chang d6 nghi trao dq6i ki€m v6'i ban r6i sau d6 leithfch thtrc d5u ki€m d6 nhan dip ha sit ban met cachd6 ding va tan nhan. Song xu6i chang di sang phiaD6ng, doc du6'ng gap C6ng chtia MJyazu, dinh u6'c v6iinang, r`6i sau cu6'i nang lam vg'.

C6 lan tren doan du6'flg di bi6n c6 ngu6'i tinhnhan Ototachibana cting di, s6ng df nh dfr qua, thuyenchi chtrc lat tip. Ototachibana d5khan nguy?n tqu hi€nthan cho than bi?^n', lao minh xu6ng nu6'c d6 cdru mangcho chang. V6 sau cuOc d6'i chang k€t thtic a tren cfflhd6ng Tagi, tarn tri chang ltic d6 c6n` thanh than rnad6i chan thi ki?t lit.c xtim xu6ng, chang giic ng5 rnach€t.

De^ tu6.ng ni€m chang, dan chting da xay m¢t ng6ilang d6 s¢ a Ise, moi iigtt6'i d€n di€u tang kh6c thuo'ngmet dai dting si anh hting. Chang d5 h6a thanh conchim 6c-Cau tring rna bi€n di. Lang chang tdr d6 mangdanh la t{ Lang 6c Cau Tr5ng. )t


Chting ta th5y thanh tfch Yamato dake xao quy?t,tim thu6'ng la vay rna dug.c 1:6n sdng la d? nhzt anhhting dting sl thi quan ni?in v6 anh htlng ctia nan vanh6a c'6 th6ii Nhat Bin qua that la th6 thi6n. Cu6p TheGi6'i Dai Bach khoa Squ Di6n da c6 y ltrgc di nhfrnghanh vi ti ti6u `cda Yamato dake, rna chi ghi van tatdai y: tt... Vao nam Canh Hanh thtr 28 chang vangI?nh phq hoang di chinh thao xtr Kumaso (am H5n:Thai t¢c), d5 gia trang nfr gi6'i, thing l9'i, sau dugc

6. phia D6ng Bic, r6i ch8t 6' vdng Nomono, duqc mg£ngtr6'i ngir6'flg mo xay lang 16'n rna sting b5i.t>

(Van h6a c'6 th6'i Nhat Ban th6 1au nhtr vay rnar`6i flh6' c6 nhfrng ngu6'i 15nh dao th6'i Minh Tri sangsu6t d5 dua nu6'c Nhat ti€n vugt mtrc trong v6ngm¢tth€ ky, di€u nay thquc d5flg khi6n cho chtingta phaisuyng§ml+

Kh6flg k6 nhfrng phan bac tap crfua than thoai Nhatrna chilng t6i d5 1ugc b6, can ctr vao nhfrng truyen datuy6n chgn tren, chting ta c6 the k€t luan S

I. Sp khai thi6n lap dia theo than thoaiNhat Bankh6ng phai la hau qua ctia met th€ ltrc ngoai tai, Prz..pr.aCczc!sa, rna la th5 hi?n theo cung c5ch tqu sinh.

2. N6i chung than thoai Nhat vtra c6 ch6 s6ng Strg.ngvtra c6 ch6 t€ nhi, tinh khi€t, my I?. D6i khi dugm bu6nnhuflgchfng bao gi6' tham dam, khuynh htr6'ng chung la

36 TUYEN TAP VAN CHuONG NHI DC)NG

dung h6a, tuy?t nhi6n kh6ng dora d€11 tai hga nhu thanthoai nhi?u nu6'c khfc, dac bi?t la 1:ham thoai Hy Lap.

SACH THAM KHAO

ChaLlaye, Felicfen. Confes et L6gendes du ]apo,n

Paris : Fernclnd Nathan,1955.

GrimaL, P. iMythologies des Steppes, des Forets et

czes Jzes. Paris : Librairie Larousse, 1963.

Ji4yc/2ojogz.e 4S£.cz!£.gcee JJJzzscre'e. Paris : Librairie de

France, I92tJ.

rh"e GIG.i Dqi Bhel`. K.Jioa Sgf Di'an. Tokyo ..

Heybonsha, I97o.

THAN THOAE DA[ DUJ®dNG CHAU (I)Dqi Du'o.ng Chau di3m nhiàu r`.àn vdn mink di bi¢t gap

nhau giira oting Thai-Ehinh-Dircrng menh m6i`Lg ndtl.

C6 t\h81# bo"n lhhnh phian ch'm'rB :- tic .-POLYNESIA alsm nhfrng qu;an . dao a fikL'ia

E>6ng Melanesia va MiGT6nesia, tr&i daii tin Nam Hau)a`{ t6.i

Tan,,Tag Lan.-- MELANESIA gòm nhirng qulan d&o Nam Thd{-

Binh~Duò.ng, D6ng B&c Uo,---MICRONESIA dam nhL+i.ng d&o nhs in.i`6n B&c

X'ich-dqo, phia D6ng Phi-L.u¢l-Tan (nhdrng d&o oh&nh :

Marianas, Caroline, Mar8ha[l).

TIIAN THC)AI POLYNESIA t'

THud KHAI THlfiN LAP DIAThu6' h6n maiig d6 Me Bat Papa v6'i Cfia Giij'i Rcingj

luye'n 5i. nhau rna c6 squ s6ng xiift hi?n~ Nlifi'ng da'ngthan nhan ducrc sinh thanh ra nhu vay ci} bi td ttinghoai gifra v6ng 6m cfia Cha Gi6'i, Me Bat. H9 ben hopban nhau tim cfch giai t6a Oho squ s6ng kh6i bi tdr tting.

TU, sau nay thanh than Cfai€n Tranh, de nghi htiydi?t Papa va R.ingj.+._,..___,,._„ .--- ~~`--"..h_,i--ILII -,,. _ ,-c wi`_ _ ..,. _ A ..... _ _ A ,..., ~rd` `x--h ` ~. h_I.~.u~

(1) Tt\eo P. Gr-\ma\, Mythologies des Stet>pes, des rorats el des//cs, Paril : Librairie de France,1928.

38 TUYEN TAP VAN CHuoNG NHI DONC

TANE, than Rtrng va Chin, de nghi t5ch r6'i chain? ra met cach 6n h6a.

TAWHIRI, than Gj6 va 85o, mu6n giti nguy€n, pharid6i mgi thay d8i tinh trL}ng.

TANE ben ra stic t5ch r6'i cha in?, lay than minhlam trq ch6ng. Aflh sang do d6 xuat hi?n tai th€ gian.Nhung Tawhiri dtrng v6 phia cha, tung gi6 bao ra lamdfr khi€n cic anh em thoat dau phai b6 chay, chi can TUla 6. dai duo.ng dau va d6i trdrng tri nhfrng ke dao tfu.The r6i tram chi€n cdr k6o dai hoai gifra dam anh em d6i

Tram quy€t li?t sau cting TANE thang TU, du'6.TU ra kh6i Tr6'i, va day TU xu6ng ha gi6'i. C6n lai meltminh TANE lay d5t set va cat nan thanh met ngudi danba, HINE, r6i lay lam vg. Khi HINE kh5m phs ra ch6ngminh cting la ngu`6'i cha t?o ra minh thi x5u h81im bentr6n xu6ng the gi6'i am phti thanh ntr-hoang va mang`danh la HINE-NUI TE-PO (Ni~r hoang c6i U-Minh.) Vit¢i loan luan dau-ti6n d6 rna c6 squ ch€t tr€n the gian,va cting k6 tdr d6 HINE-NLTI-TE-PO kh6ng hg6it thuhtit nhfrng ke s6ng vao the gi6.i am phti ctia minh.

PHU-CHU ..

C6c thaan thoqi trhdc nh;au i)è thud bhai thi6n `14p diacf ia quàn d&o P6lgne8ia thtr6.ng dtrg.a h:a dtr6i hat hinh thf rc.Mst hitrlh thfrc triru tu.q.ng : tdr o6i hh6ng phat sinh ra tir-ttr&ng, t¥ ttr ttt&ng md c6 hh6ng gianl ttr d6 tuàn _t¥8inh ra mgi ge"u to" trong o6i htru hiinh. H)Ink thtiQ thtr hat,thtr&ng nhac cleAn lci, aofang Thu.a.ng aeA o6 ngf i aàu ti6n aathioi 8inh bhig oho od tru. C& hat hinh thf rc tlidan thoqi tr6ndSeu mang chung 6 hu.6.ng g{&i th'ich oa tru tie c&i Mst-ngugen-thdg rna ra, ròi m6.i bi8n h6a thien 8lnh van biet.

THAN THOAI POLYNESIA 36

Thia±an thoqi ch&ng ta oira dgo tren day cdng tt6ng ran±oai t¢±n.g le~?i&i thir.h . fir_ng cap in_a.u.thuan Ngay -E>emTr6.i -f>"at, So"ng -Ch€t, DSng - Tinh, ..

Va mgi n8 lquc tranh d~au cda con ngtr&i la ch{ muo~nthprc hien lqi clap.c o6i Met hba-hat ngugen-th&g , oa thur6.ngla th"at bq{. Au d6 odng la dinh menh con ngtr&i.

THud' AN BAI NHAN GIAN

Ngtr6'i c6 c6ng an bai cu¢c s6ng nhan gian la Maul.Ba in? Matii thud mang thai sinh chang thi€u thing.Tin ring d6 la di6m gd, ba n6m ddra con sol sinh ctiaminh xu6ng dai dtro'ng. May thay dtra b6 dugc t'6 phi+la than Mat Tr6'i ctiu s6ng mang len thi6n cung nu6in5ng, day d6, d€n khi kh6n 16'n thi van cho tr6' v6 ha

gi6'i s6ng v6'i gia-dinh. Mac dau kh6ng hgp tanh tinhv6'i c5c anh cho lam, Maui van quy€t dinh 6. 1ai chungs6ng v6'i ho. Th5j Maui c6 tai bi€n h6a, ngu6'i cha d?plong ben dtrng ra lam 16 chtic phtic cho Maui, chf ngmay khi lam 16 6ng cq so' y pham gi6'i luat khi€n Mauisau nay tat bi sit `hai b6'i than nhan.

Tuy nhien Maui van bat dau cu6c s6ng hao htingcda minh. Chang thoat di t6'i gi6'i tuy€n cu6i cting ciianhan gian, ti thi va ha dug'c vi than nhan t6 phq ten laMuri~Ranga. Chang quy€t dinh Lfy xuo'ng quai ham cdavi t6 phq bai tran d6 lam met thdr khi gi6.i v6 dich chominh.

C6 khi gi6'i r6i Maui m6.i tfnh xem nen lam gi trtr6'cnh5t. NhSn thay vao thu6. d6 mat tr6'i c6 tat chay nhanhvun vtit tren v6m tr6'i, ngay ngan qua kh6ng dd cho the

4o Tuyir`' TAP VA`N CHucrNG NHI E>bNG

I

nhfn lam xong bat ky vi?c gi. Maui len d€n nap taicfra tr6'i, dgi s6'm h6m sau ltic mat tr6'i vtra 16 ra benxu5t ky bat y dring chi€c xuo'ng quai ham gifngxu6ngmat trtiy that manh. Mat tr6'i que cfng, ttr d6 bu6c longphai di chain, k6o dai th6'i gian trong su6t cuSc hanhtrinh tar D6ng sang Tay.

K€ d6, Maui da dbng ca uy vtr lan mu'u col d6 doatdurgc ltia ctia in?t vi t6 phqu khfc ten la Mahuika ngqutri khoang gitia hai mien duo'ng the va am phti.

Sau cting .Maui quy€t gitip con ngu6.i thquc hi?nm¢ng tru6'ngsinh bat tt+. Chang theo dur6'ng xu6iig am

phti, dg.i ldc vi t76 mau kh'6ng 16 Hine-Te-Po ngti saym6ji tif c6'i h€t quan ao r6i len chui vao bung t6 maubfflg du6'ng gifra hang. N€u chang chui lot dugc vaod6 phs phfch n¢itang, tftvi ntr hoang c6i U-minh philmang vong, do d6 con ngurai tren ducrng the s6tru.6'ngsanh bat [L't\ Kh6ng may Maui m6'i chui vao du'gc fldrangirdri, thi in?t con chim th5y cinh d6 kh6i hai quaben cu'6'i phs len.

Hine-Nu-Te-Po gitrt minh .tinh dayva kip th6'ik?p ch€t Maui. Ttr day loai ngu6'i danh chiu ki6p s6ng

phti du v6Ji sinh lao, b?nh, tfr, va ch6t la h6t kh6ng candu'gc tr6. lai dLro'ng the sau met th6'i gian nuofng nfu6. c6i am ntra.

PHU CHti :Hi€m o6 m¢t tTugen thàn thoqi gi&i thich` lick-tTình

xag dqung nap 86ng Van h6a c&a con ngtr&i R.h'itkhao clangdo"i nh.ur truyen i.Tan.

Con ngur&i i`Lgazu lit thu& ban dàu da mane n6n± rlghiep

cda ba dièu mau thuan :

THAN THOAI POLYNESIA 4'

~ N€p so"ng lane 1& gidra thi8n nhien oa Van h.6a.

- V`t la Con ch&u tsi l8i cfia Tgr2c oa Hinc nLan con

ngtt&i c6 sink ri6i c6 t&.

~ Nhang chng vit lh con ch&u c&a Tone oa, Hine

nan con ngtt&i mangtTong ban than c& hat tinh ch"at thian-linh oa pham-gi6{. 4

Maul la df ra con c&a th€ gian, lei du'9.a tHàn M6f. Trbinu6i dtt6ng a Oho"n thi6n cung ttit nhi6n hhi ltd oè th€ gianchang c6 nhièu tTiQeên ogng gitip t'n€ nh&Tl gi&i quu%t dLrQ.C!

ba m6u thudn tr6n.

Viec làm 16i cfia ngttb.i cha bhi I:in 18 chtic phtic Ohochang kyhie~n the" quan dimh gidra so"ng o6i che~t th6ng con. Mauidh th"ay tTir6c la chang 8au nag ph&i che"i. Nhtrng ne"u wit

lam la chtic phdc mh chang bi hqi, thii oil t§i b~at hinh gie"ichat t8 phu I"ag xtro.ng quai ham rna chang c6 du'9.c hh'i

gis.i o6 dick. Sgr tu.crng 8frng la & ch8 d6.

Viec keg dai 6nh 86ng ban ngag d% lam viec va oiecdoqt dttg'c l&a die±u tttg.ng tru.ng oho n8p so"ng Van h6a da

th&ng nip s6ng thien nhien+

SOU cting uè na lquc cda Maul muo"n doqt trur&n£ 8inh

b"at tf i, chdng tc[ c6 thia nghi driag la mSt n8 lquc quge~t liefdieè du.grc ir& oè v6'i c&i M¢t hba hat ngug6n-th{.ig. Con ngii'6.imh tiu.&ng 8inh b~at tfr tH{ tqu nnien gidi qugg[ dtrgrc mgi

nhf rc buo~t c&a nhdrng mf iu thuan ngugen-th&g.

Nhang thtc;it l]qi. T"cid nhien.

Dinh menh con ngtr6.i la o¢g': Ph&i chiu dqung nhbngmau thuan ngugen thfig hia I.

Va khi gi6i d2eè ch!u dqung.. Van h6a c&a chdng ndinh I

42 TUYEN TAP VAN CHuONG NHI DbNG

Maul lot lbng in? chao d&i m§t c&ch leh&c thtr6.ng,

thpc hien nhang oi?a phi thtt&ng, ch& c&ng met c&ch kh&ctha6.ng, d&ng Ida dtrcrng chui oho long t8oò mau. Tinh tie"toau chug?n tu.o.ng 8frng, can do"i, lqi nhur o6 thank met cl.a

tS+

I.

THAN THOA] HY-LAPVAI NET T6NG LUAN

C6 tlf ee n6i loan tl;8e Van h6a Tag phurcrng dieu c6 cond"au th"am nhuàn c&a tJidan thoqi Hy Lap. Nhdrng he?i ph:Z}amVan chtrcrng, nghe thu4t T&y phacrng cò thai cting nhttcan aqi va hi?ndqi hi6ng ng6.i tim nguòn cam hfrng atlidanthoqi Hy Lap, hoac l~ag d6 lam hh&i di°e`m hiai th6¢cho m§t cdi nhin, mSt c6ch gi&i thatch m6.i.

Hat nguòn g6o chinh c&a tHàn thoqi Hg Lap la Vanchttcrng ob nghe thuat cò' th&i.

Vè Van chttcrng a"o can trugèn lei the kyhodng tdr nam1200 de"n nam 850 tru.6.a Thi6n Chila c6 The Ilia.A tiaThe Odyssey c&a Homer. K€ d6 tie nam 600 den nam400 la nhfrng hhi hick. bi hick, l!ch Sir, thcr trdr tinh...u6i nhdrng t.en t&o gi& Hy-Lap ch6{ lei .. Ae8chglus, Sophoole8,

Euripide8, Aristophanes, Herodotu8... Sang tk€ kS a"au hSngugen nay c6 8dr gia Hy Lap Diodoru8 Slculus, va c&ct6c gi& La Ma bat hd .. I-Iorace` Ooid, Vergil...

Vè nghe thu¢t la nhdrng deem dai c8 con dè lqi cingnlifrng t6o ph2a`m dieu kyhao tren d6, nhdrng net o8 khac trenvang, tr6n nga, tren nhfrng bitnh, nhtrng lg, nhirng dia...thQaây dSeu lriay dSe tat thàn thoqi da qua bimh dan phoo l>ignnhtr cu¢c t]ay tlianh Trojan, Orpheus oa Eurydice, Oedipusoa Si.hgnx, Ariadne tren b& l>i2an Naxos... Nhirng die tattlidan th¢qi d6 mat t6.i the.i Ph¥c Hang va sau d6 nfra

44 TuyEN Tap VAN CHuONG NHI`Be>NG

cdng dau c6 sug gi&m trong nh&ng t&c pham c&a nhdrng

b¢c thiag Correggio, Michelangelo, Millet, Raphael, Rem-brandt, Rubens, Van Dgch...

Tr& lqi nh¢n x6t nèn t)tin chtro.ng givn Bag c&a Anh,

MS , Ph6p, i, Tag-ban-nha... ch&ng ta th^tig nhdrng Shelleg,

John Keats, Word8u)orth., _kh6ng ng6t Gem oho thi Vannhdrng die tat lriag trong thian thoqi+

Van hgc hien dqi c&a the hS XX cting o¢y.. Jean

Anoui|h oie"i ALrwigone, Eurydice, NIed6e; Jean paulSartre i)ie4t Lee NIouches ., John Updihe Vie"i The Cerita,ur +,

James Jo;ce oi€t Ulysse,P...

Ag la hh6ng tt trong ng6n ng& Au MS a"ag tagnhdrng tie ngdr c6 ngb canb&t ngul6r? tqu thzian Hg Lqp=

Auror.a, auro7aJ, aurore * ; Bacc.hus, bacchis, bachique,.Hypnos; ft#riofr.a, hypnotique; Luna, /uriaog, lunatique...

Ph&i i)im dau xa, hag xin hip8m dip8m ngag ten nhdrng

phi thuifen hay nhirng cherong trinh trh6ng gian c&a Mijgivn d&g .. Gemini, Apollo, Mercurg...

N6i lam lqi di t]ao Van h6a Tag phttcrng ch&ng ra

trh6ng thi6 trh6ng bi6t t6i tliaan thoqi Hg Lqp.

pROMETHEus AN cap LtrA TREN TRcrlNgay xtra kh€ing c6 than th5nh chi c6 Trfyi va Bat

th6i, Tra'i va D,Zt lci bac phq mau dau tien sinh ragi64jg ngtr6'i kfi.5^ng 115 Titans. Gi6ng ngu6'i nay cai tri1.h8 gin+i fi.!iiig ban nliif3u th6Ii dai. Sau cting cfc vi than,con cda gi6ng khT6ng 1`6 Titans nay n6i loan va let

* Nhfrng chri in nghi3ag la Anh, d6Dg la Phap.

THAN THOAI HY LAP EE

d8 hg. Than Zeiìs lamchtia t€` toan vtr trt£, vg va ctingla em ctia than ten Hera tr6' thanli hoarig 1ìau.

Van churac6 ngu6''i tr6n trfi d5tva cting chura c61oai th`J vat nao. M?t ngtr6'i kh6ng 16 ten Prometheusdugc chgn d6 cai qua n trfi d2(t. The' I.i Prometheusxu6ng fig gi6'i. Chang lay da't set tr¢n \J6'i nut5'c r6i nafl`thanh met hinh ngudri ddrng thfng vi ching mu6n loaingtr6'i nhin len c5c vi sao chdr kh6ng nhin xu6ng dftnhtr loai vat vay. R`6i Prometheus i[ghi :

tt Ta s6 cho sinh vat nay dti cfc tai nang d6 vu`gtdtrg'c mu6n loait>

Nhung kh6ng ,may, nguf3.i em chang t6flEpimetheus, d5 dem tat ca nhfi.ng t.ai nang d6 bancho lo,ai vat: strc rianh,long can cam, squ kh6nngoan,1anh I?, lai cho ta't ca c5nh, m6ng, vu6t, strng,vfy.„ Chfng con git} 1ai gi.

Chang Prometheus nhanh tri ben nghl t6.i h'i'a. 6met m6n qua vl dai va huy6n di?u !

Prometheus nghi : v6'i lfra con ngur6ì c6 tha^ 12Lm vtrkhi ap ch€ dttg.c stic vat; lam c5c dt*ng cu cay dft vathquc hi?n ngh? thuat. Con ngu6'i kh6ng long, kh6ngkh6ng vay u ? Lfra s8 su6ii am ch6 6., coli ngtr6'i kh6ngcan canh phai losg .mtra, tuy6t cing gi6 b5c.t>

Prometheus tr6' lai tr6.i, chain ngon du6c 6' xe mattrdri r6i\dem lifra xu6ng cho loaf ngir6!i. Chaiig cam thaythat sung sir6'ng.

Nhifng ti.6n trt;'i cao 6' 01ympiis, than Zeus th5yvay chau may ghen ty v6'i quy€n ltrc cria PrometheusThan Zeus nghi : tt Sinh vat nay d5 bi5t cay vao tr6'ithi qua la n6 ho'n loaf vat. C6n phai n6i n6 1a dich thti

46 TUYEN TAP VAN CHuONG NHI D6NG

xi}ng ding c&a chu than, nhung ta s5 c6 cf ch ki6m soft

quy€n lquc bat chinh ctia n6.t>The la than Zeus dtrng len -m§t ngudri dan ba d?p

nhu` in?t nfr thafl. T5t ci nhfrng vi than k.hfc d€u bancho nang nhfrng tai nang. T6n nang la Pandora c6nghia la tat hoa nhat bac. Dich than than Zeus dem xu6ngtang. Prometheus thay vay ben luu yEpimetheijs ngay :t{ Hay coi chdrng, t6i ngai qua ctia than Zeus x;o quy?tnay ! Than gian t6i lam, vi t6i ca an cap ltia demxu6ng cho loai ngu6'i. >>

Nhung Epimetheus da say m6 nang Pandora va demnang v§ nha.

Chang Epimetheus c6ii giti trong nha met c5i binhdqung it qua rna chang chtra phfn phft cho loai vat khichang dqung len chiing. Chang h6t 16ì dan Pandora dtrngdl|ng den chi6cbinh d6. Nhung Pandora tinh n€t t6 m6vdra khi 6' nha m6t minh nang ben t6'i gan chi€c binh,tqu nhti : tt Ta chi gh6 mat nhin vao xem c6 gi b6ntrongchic cha sao dfu.t] R6i nang m6. nip binh, th€ 1a in?tdan b?nh dich bay ra ctlng la long d6 ky ham thd, bfo oanttrc khac lan tram khip no'i. Pandora voi day nap binh.nhung muen r6i. Binh r6ng, chi con x6t lai hy vgng.Va hy vgng kh6ng bao gi6' d6'i b6 loai ngirb'i k6 ttr d6.

The la than kh6ng can sg ngu6'i kinh dichnffa, vi con ngu.6'i con phil duo'flg dfu v6'i nhtrngdich thrfu can khting khi€p h-o'n manh thti nhiau. Ayvay rna than Zeus vafl chuatha Prometheus. Than tuyenb6: Ten an cap ltia tr6Ji kia se bi trtrng phat nangbang tinh thuo'ng cda him d6i v6'i loai ngu6'i. Ham s6bi xich vao met tang df cao nh5t tren nrfui Caucasus,

a

THAN THOAI HY LAP 47

no'i kh6r!g aitreo t6.i dugc. Han s6 bi x6m nang, ta s8cho con chim ken ken m8 gan hffl, chim m6 t6'i dau .

gan se mgc fa t6'i d6.

R6i than cho g9i Hephaestus. Than thg fen nayben d6ng dinh chang Prometheus vao tang df trendinh ndi. '

Tang d£, con k6u ken, sgi day xich d5 lam kh6chang bi€t chtfng nao, nhtfng chang can rang chiu dqungkh6ng r6nla, kh6ng van xin va cting kh6ng fn han v§nhfrng di6u chaflg d5 lam.

MOT PHEP MAU TREN NUI PARNASSUS.

Nhfrn`g n5m dau ti6n c.&a con ngtr6i tr6n trfi d5tla nhting nam day hanh-phdc. P6 la ca mat th6'i Vang `Son cda sir thtrc va 16 phai Sau d6 lath6'i Bac, saunfra lf th6'i D6ng, nghia la m6i ngay m6t k6m. Nhuflgden th6'i Sit thi can t? nfra. Vao th6'i nay con ngu6.itr6. men fc doc den n6i mfu d8 khap no.i. Vg ch6ng,anh em kh6ng can tin nhau nfra. Con mong cho chach8t ¢8 hu6'ng gia t'ai. Khfch cam th5y kh6ng dugc antoan trong nha ban. Than th5nh thi bi 15ng quen.

Sau cting than Zeus kh6ng chiu dqung dorg'c ntia,m6'i tri€u c5c than r8i truy€n :

t{H6'i chu than ! Chting ta tar lau kh6ng ngfri th5ymtli Chit ntr¢r4!g tihcun dfng cting ntia. Con ngtro'i d5kh6ng tha phting thanh tkan, ban th6' riuo'ng I?ffh, dendai vang hoe, ta s5 tan di?t loaf ngu6Ji x5u xa nay ! Tase tao dqung n6n m¢,tgi6ng ngu6'i khfc xdrng dfng vd£cu§c s6ng va phai bi€t th6' phqung thfrih than !]i

48 TuyF.N TAp VAN CHucyNG NHI BetNG

Thanszm set dtrflg day dinh khac ch6Jp d6 d6t ch5ytrfidft nhtrlig lei thai vi than nghi rang nggii lfrachfy16'n qua s8 c6 the d6t cfi5y lu6n tfii6ii dinli. R`6i than

qiiy6t diflh : ttTa s61am cino con iigu6'i phfi chGt du6i„Xich tat ci nh`3.ng nggn gi6 1arn tcin in.ay 1?i, thfii chisai nggn gi6 Nam gom g6p tat ci may+ Bau triyi dennhu' mtrc sam n8 vang. R`6i muJa nhtr trtit nu6'c. Ctingltic than Poseidon lam chp trcii dat rijng len vanhfrng nggn s6ng kh.6ng 16 tram v[io bar. R6i than k6u

99i ccic d6ng song :ttHay ch.4y tram di ! Cu6n nha cfra di ! Cu6n g6c

vu6'n cay trfi di ! Lam v6' clap nu6'c di!i> Va c5c d6ngsong vang lb'i.

The 1a d`6ng ru?ng ngap lqt. Mtia ming hu th6i.Nha cfra, xtic vat bi nui6ic cu6n di. Ddt li6n bi€n thanhbi6n ca, trdr c6 nggn ndi Parflassus la nh6 kh6i mat nu6'c.C6 m§t cap vg ch6ng gil fn tren ntii nay, 6ng gia lacon c&a Prometheus ten Deucalion, met con ngu6'i trungtrtrc. Ba vq la con g5i c&a Pandora, ten Pyrrha,, metngur6'i dan ba ngoan dao lu6n lu6n th6' phqng th5nhthan. Cap vg ch6ng nay dtrgc Prometheus bcio trtrdc tranlut n6n d5 kip thb.i len an tr6u `ntii, Hinh anh hai conngtr6'i cu6i ctiflg s6t 1?i lam d6ng long than Zeus. Co'nthinh n¢ ctia ngcii ling xu6ng. Than nghl : ttcap vg ch6ngn<},y d5 s6ng m¢t a,?j'j. dao hanh, ta riay cho ph6p hg dtrgc

ti8p tqc s6ng „

Than sam ba'y gi6' mdi c6'i xicfr c5c ngon gi6 cho

gi6 thai may tall can than Poseidon, em than sam, dtingcay dinh ba lam diu s6ng+ Nhtrng d6ng song chay ,6m adan. Tr6.i vci dat lai rihin thay nhau. Thanh t>inh. Yen

THAN TlioAI H`/ LAP 49

ling. Tr6'i h€t t6i lai sang. Con ngu6'i phai tra gif chosqu fc d¢c that dit...

Nhin xu6ng mat d5t dac iigh?t nhting x5c ngtr6'i,Deucalion v6 tay that vgng n6i v6'i vg : «Phai ctii chat6i d5 day t6i ng6n xio thuat ctia ngtr6'i ! Phai chichiing ta cting bi€t nan flgu6'i bang d5t set ! Th6i danhhay b6i than thfnh xem chiing ta phii lam gi bay gi6..>>

M6t ban th6' hoang phs th6' Nfr-than C6ng Binh acfch ch6 hat ngtr6'i kh6ng xa. Cap vg ch6ng nay bent6.i d6, quy xu6ng khan h6i: ttxin Nfr-than hay d?ychting con phai lam gi ?j>

Lap ttic c6 gigng n6i tra 16'i hg : (tH5y ra kh6i day,choang dau lei, c6'i nti,t fo ra va hay n€m xucyrig cfiain? c5c nguo'i ra ding sau»

Cap vg ch6ng qua kinh ngac. H9 sg den kh6ng th6tn6n 16'i. M5i sau Pyrrha m6'i n6i dttqc : (txin Ngai haytha thtr cho chting con. Chdng con kh6ng dam coi r6xtro'ng cda cha in? chdng con.t> H9 r6'i kh6i ban th6', divao rdrng d6 suy nghl 16'i sam truy€n, Deucalion chg'tnghl ra ben bao vg. : ttNay, chting ta c6 th8 theo ldi samday I Trfi dzt kh6ng phai la in? cda loaf ngtr6'i u ?Nhting tang df chinh la xuro'ng tr5i d5t. Vay chdng tac6 the n6m df ra phia sau, Nao hay thfr xem ]>

Th6 la hg che mat lei, c6.i ntit 5o ra, lug'm nhfrngvi6n df n6m ra ding sau. Va kia, that la huy6n di?u,cfc vj6n df d616'n len, c6 hinh clang gi6ng nhtrnhtingkh6i cam thach chua dtrg'c ngtr6'i thg di6u khac hoantat.

Nhting h6n da Pyrrha n6m tr\& thanh dan ba,con nhfrng h6n Deucalion n6m thanh dan 6ng. Va the`'L3

5o TuyEN TAP VAN CHucrNG NHI E}dNG

la mat gi6ng ngu'6'i m6'i ra d6'i, mat gi6ng ngtrb'i thichhgp v6'i can lao, nhu chtlng ta ngay nay vay.

APOLLO VA DAPHNE

Daphne con gfi than song Peneus, la ntr thancria c6 Gay su6i nu6.c, va la m6i. tinh dau cia thanApollo. Truy?n d6 do st} tinh nghich qu5i fc cdaEros /Capz.d) rna ra. Nguy6n do met lan Apollo batgap chti b6 duo'ng r5.n v6.i cay cung va ten. Vao dipd6 Apollo vtrabanch€txong con trzn kh8ng 16 I>ythonvan nap 6' hang niii Parnassus phs hoai mtia mingkhdng b6 dan chdng. Nay th5y chii b6 pghich ctingten thi len ti€mg : ttNay chd b6, nghich d6 chinh chi€nd6 lam gi, hay trao cho ta la k6 gi6i xd dting nhffngthdr d6.t] Chd b6 d6 chinh la Eros con trai nfr thanAphrodite, ben dip: ttong xfr dung cung ten ctia 6ngc6 the ban dtrg.c mgi vat, nhurng cung ten c&a t6idting vao vi?c khfc hfn, t6i c6 th'e ban trting 6ng.»ri6i doan Eros ddrng thfng flgtf6'i tren met m6m daida ndi Parnassus, giuo'ng cung ban lien hal mtii tenkhfc nhau. Mtii ten nhon sic bang vang kh6u g9'i tinhyeu trdng phai Apollo, mtii ten ctin nhiit bang chi lamgh6 sg tinh yeu trbng ph&i nang Daphne. The la Apollodam du6i say m6 Daphne, trong khi Daphne hoang h6tkhi nghi den tinh yeu. Cha nang, than s6ngpeneus, danhieu lit bao nang: ttcon g5i quy ctia cha, con cannq cha met chang r6 va m¢t lti chfu ngoai.t> Va nangdfp: (txin cha yeu quy hay dung tha cho con.dieu d6,con mu6n la sdi nti su6t dai nhtr Diana.t> Cha naiigkh6ng 6p buoc nhung cfing n6i : t{Chi c6 khu6n mat criacon mdi cam dugc vi?c d6th6i.»

THAN THOAI HY LAP EI

Apollo say dam nang bi€t la chtfng nao. Apollocan la vjthan ti6n tri nfra rna nao c6 tien tri n6i ngays6 phan m6i tinh dau ctia than. Nhin mfi t6c x6a ph&tren vai Daphne, nhin d6i mat sang nhu sao cia nangtd6i m6i thim nhu sam h6 c&anang, cai c8 va d6i cfnhtay trfn min ming c&a nang, Apollo nhtrng khao khftm6ng ldra d6i v6'i nang s6'm thanh ttt'u befl du'6i theova nang h6t hoang chay tr6n nh,anh nhtr gi6. Apollo g9i SttH6'i con gfi ctia than Peneus, ta dau la thii dfr, vi yeu

quy nang rna 1:a theo du'6i the nay, xin hay ddrng chan.Dtrng chay tr6n ta nhu con ctfu non chay tr6n ch6 s6i,nhu chin cau bay tr6n dieu h.ay. Dtrng chay hap t8pnhu vay 16' nang vZp phii df rna ng5 thi long ta saukh'6 bi€t chtrng nao. Xin nang chay chain chtr, takh6ng dam du6i nhanh nda'dfu, Ta dfu phii la tenh6, ta dau phai la ten th6 tqc, ta la con than Zeus, 1achti dao Tenedos phi nhieu trong khoang bi6n Aegean,ta la than ca hat va la chd cay dan ly-tao. Mtii tenthan ctiata lu6n lu6n trquc chi trting'dich, nhtrng chinhta lai la nan nhan met mtii ten oan nghi?t hcyn c&aEros, ta la than y dugc, ta bi€t h6t cac loaf cay chfralanh b?nh, mia mai thay b?nh ta thi kh6ng thu6c naochtia kh6i.)>

Daphne kh6ng ngtrng chay, nang cang chay nhanhcang day ve quy€n rfi, m6' t6c d?p tung bay theo gi6,d5ng nang uy6n chuy8n nhip nhang theo gi6.Apollo Gang n6ng men say dam quy€t tinh dtrgt batnang ky dtrg'c nhpr con ch6 sam mu6n dtrg't cho kydugc con th6 rdrng. Apollo du8i theo Daphne do strcmanh ctiatinh yeu, Daphne .chay tr6n Apollo thtic dayb&i losg.Apollo gin bat kip nang. Daphne d5 cam

52 TUYEN TAPVAN CHuoNG NHI SONG

thfy hoii th6' ctia Apollo phs len t6c. Nang tqu th5ynhur sapnga khuyu xu6ng ben cat ti€ng k6u cdruthan song: ttcha o'i hay m6.long dat ra cho con chayxu6ng, hay hay bi€n hinh con di cho con thoat hi§m.t>Hang vtra ddrt 16'i mgi cfr dong tay chan nang chg'tngtrqgdgng, trfi tim nang du'9'c nh6t lan dtr6'i lan v6 caym6m, tay nang bi€n thanli canh cfy, chan nang thanh r6cay bit sau xu6ng long dft, khu6n mat nang thanh nggncay. Apollo sfrngs6' dfrng ]ai. Tuy d5 bi€n hinh thaflhcay rna ve thtr6.t tha ki6u di6m ctia Daphne can ynguyeii. Apollo au y€m 6m lay cfyh6n mien man lenthan cay len cajih len 1.i thie't tha rna rang : «Nang dakh6ng la vg ta thi ttr nay canh la nang ta s8 k€t thanhv6ng vuo'ng mi?n cho ta, canh 15 nar`.g s6 dting d5trang di6m cho cay cung than ct'i; ta, cho cay dan lytao c&a ta. Ngu6'i d6'i s€ dting nang k€t thanh v6ngchie'n thing, tu6i tr6 crfua nang viph vi6fl v6'i mau lf xanhmu6't nhu nhung.)>

Nghe vay ti6n ndr Daphne d5 bi€n trianh caynguy?t qu6 ( laurel trèe ) ctii dau u'ng thuan.

HERA V| NU HOANG CA GHEN.

H6m d6 nfr hoailg Hera ng6i tren thi6n dinh chg'tthfy may tr6'i t6i xam® Nghi ng6' ngay la chfmg minh-than Zeus-hall du'o'ng lam di6u gi khuat tat, nfi' thaiiben qu6t tan may qija flhien thfy than Zeus du'o'ng dtrfigben met con b6 cfi xinh d?p ngay tr6n b6' m6t con songnu6'c trong nhtr phs le; Hera ngd ngay d6 1a in?t nfrthan hay mot nti? th€ nhan tr5 hinh chi day. Qua thtrcd6 la nang Io, con gfi cda than song Inachus. Vi bi€t


bi Hera theo r6i nen Zeus v¢i bi€n nang tinh nhfn xinhd?p thanh con b6 xinh d6. Hera d5 hi?n t6ì van v5chao Zeus va khen con b6 cfi xinh d?p lam sao, lei h6i b6d6 cda ai ? Zeus ben tra 16'i cho xong chiiy?n fang d6la met sf ng tao phf in tan ky m6'i tar dur6ì d5t len.Hera ng6 ldi xin con b6 d6 nhu m¢t tang vat cda ch6ng.Zeus kh6ng bi€t an lam sao n6i lam sao cho Herakh6i nghi danhphai vui ve nhan 16'i ngay. Hera daud5 h€t nghi ng6' ben tiy con b6 cfi cho ten kh8ng 16Argusch5n nu6i.Àrgus c6 tram mat bao gib' ctingchi c6 m§t d6i mat ngti rna thai, vi vay rna Io bi canhchtrng thtr6'ng xuyen. Io kh6ng con lai d8 k6u ctru cha,kh6ng c6ntay d8 van xin Afgus^ May thay ten nangngan va d6 vi€t, met lan gap cha, nang ben dtlng m6ngchan ngu?ch ligoac ten minh tr6n mat cat. Than songInachus nhan ra c6 con gfi y6u rna than da nhgc c6ngtim ki€m, ben 6m lay con, au y€m h6n len c8 trang cdacon. Argus th5y vay ben dit b6 di no'i khac r6i ng6itrenm¢t m6m cao d8 c6 the canh chdrng dugcttr phia.

Zeus cting s6tru6tthuong cho c6 tinh nhan b6b6ng ben dy cho than Hermes (jl41erczzrj/) hay s6'm timb5tky di?uk€ nao rna gist qu5ch Argus di cho r6i.Hermes v¢ivang cam gay ngti di d6p c6 cfnh, d¢i mtixu6ng tram gian ttrc khac. No.iday than giau d6p d5umti chi con cam chi6c gay ngd hi?n hinh nhu th? matchd miic d6ng, vtra chan b6 vdra th'6i khen .D6 la loafkhan Syrinx hay Pandean. Argus coi b? thich ti€ng khend6 ben g9i : t{Naychd chanb6, chfng con no'i nao t6tho'n cho b6 gain c6 la ncyi day, hay ng6i dtr6'i b6ngmat nay v6'i 1:a.

54 TUYiN ,TAP VAN CHUONG NHI SONG

Hermes ben ch6ng gay ngd t6'i ng6i k6 nhi6u chuy?nxua cho Argus nghe,thinhthoang lai dua6ng khan lenmi?ng thq6i nhting cung di?u that 6m i rna cfing thatn5o nting. Th6.i gian d5 muon, met s6 16'n mat Argusd5 ng&, nhung van con met s6 m6' d5 canh chtrng.Hermesti€p tqc k6 them nhting chuy€n kha'c dat bi?tsqutich c5i khan Syrinx nay. ttNguyen xu.a c6 metnang ti6n ctia mi6n rtrng su6i ten la Syriflx. Bi€t baonhi6u than rdrng say m6 nang rna nao nang c6 ,d6 y denai, chi met long phqc vq nfr than Diana trong nhtingcuec sam bin. Ma thquc dung nhan Syrinx d?p chfng k6m

gi Diana chi khac cung ctia nti than Diana thi bang bac,rna cung cda Syrinx tlii bang str.ng. M¢t lan vdrathaptting nfrthanDiana tqu met cuec sam v§ thi Syrinx

gap than Pan (FazznHs)*. Than Pan cting bu6ng lbi canggi ve van. Syrinx kh6ng nghe rna chay tr6n. Pandu6i theo va bit kip nang tren ba song, nang chi kipkeu cdru c5c ban la nhting nang tien su6i ngu6n. Vivay rna khi Pan vtra kip 6m lay nang thi nang d5 bi€nthanh met kh6m lau. Pan that vgng th& dai, kh6ng khichui qua 6ng lau vang 16nti6ng nhac ai ofn. Pan c6 camtinh ngay v6'i ti€ng nhac tram bu6n d6 rna rang: ({ftnhft nang cting thuec v6 ta nhu' vay.» N6i doan Pan laymay 6ng lau dai ng&n khac nhau gh6p lei thanh thtr nhaccq g9ila khen Syrinx d6 k} n,i?in m6i tinh than mu6ndugc trao d'6i v6'i iiang rna kh6ng dtrgc .t>

Hermes k€^ ddrt 16'i nhin Argus thi thay ca trammat cda ten kh6ng 18 d€u ngd, dau haft guc xu6ng

(*) than Pan la con lrai cia tlian Her,.èl v6.i Dryope, phaBgi6I]g ngu6.i phan 8i6Dg de, tai de. 'Sirn8 de, hai chao .au de. Than Pancai quaa cfic dan thti v&l, u.a cuec $6og hoang d£, tfnh linh lho6iboat va thud.E]g ]a hoang dam.


ngquc. Hermes ch6m mat nhft, daut6nkh6ng 18 ro'i lanlong 16c. Th8 la ci tram mat c&a Argus chfng baogidcon nhin thay fnh m«}t tr6'i ntici. (Sau nay Herac6nti€c r6 dting chdng trang dig;in cho long du6i loafc6ng la.loai chim rna nti than rat Ira thfch.)

Vayma Hera chua hagian, nt~r hoang con cho m¢tcon m6ng (nhang) du6i d6t Io khie'n nang phai chaytr6n khap no'i, qua niii deo, qua rti'ng su6i, qua d6nglay, qua bi8n, chay mai mi€t t6'i b6' song Nile. Saucting Zeus phai cam k€t v6'i Hera la kh6ng con ltruluy€n nang nfra, ldc d6 Hera m6'i cho ph6p Io tr6. leinguyen hinh, v6 xum hop v6.i cha va c5c chi em.

HERA VA CALLISTO

Than Zeus da tring gian diu v6.i Camsto d6 sinhra Areas lam vua xtr Arcadia sau nay. Hera bi€t chuy?n'ben th6t lb.i nguy6n : t{Ta s€ hdy diet ve a?p ctia ke d5ca gan cu6'p ch6ng ta.t> R6i bi€n Callisto thanh con

95u. Chan tay nang tr6' thanh to 16'n 16ng den ph&dai, mi?ng xinh chtim chin ctia nang ttrng dug.c thanZeus ca ngg.i nay bi6n thanh mi?ng g5u rang ngoacv6'i hai chi€c rang nanh to, nhgn host va trang nh6'n.Ti€ng k6u thiro'ng cda nang bi€n thaflh ti€ng gain gtrkinh khdng. Nang lu6n mi?ng gfm gdr thaii van chos6 phan va van c6 gang dtrng thaiig chtrng nao haychdrng nay d8 k6u van ctru v6it va dtr6'ng nhu t6 y o5nthan lathanzeus d5 chfng doai hoai gi d€n vi?c ctrunarig. ream thang tuy?t vgng tr6i qua. Bi tha`m hownfi.a lac6 lan kia nang dtrcyng lang thang trong,rdrflg thi gap in?t chang trai di s5n.` Nhan ra

56 TUYEN TAP VAN cliuoNG NHI DONG

d6 la ddra con trai d5 trtr6.ng thanh cda minh. nangdtrng lei va ti€n t6'i mu6n 6m con, h6n con. Chang traihoing h6t vunggi5o len saip tnfng cfnh ph¢ng vaongquc in?rna kh6ng bi€t. May sao Zeus kip th6ì nhanra tan tham kich v6i chiip lay ngan xa m6i ngu6.i met

phia r6i dua ca hal in? con len v6m tr6'j thanh hai ch6msao d?i hdrng tinh va ti6u hting tinh.

Hera giSn lam, bamu6n trdrng phat Callisto mar6icf hai in? con Callisto lai dug'c cfi vinh hanh thanhnhfrng ch6m tinh tii tr€n tr6'i.

Hera ben dich 1:ham d€q y6u cau than dai duo'ngOceanus va nfr than bi8fl ca Thetbys la dtrng cho haich6m sao d6 dtrgc xu6ng dam ìninh tarn mat trongkhoing bi6n bao la c&a hai than. Vi vay rna ngay naychting ta th5y hai ch6m sao Dai-Hting-Tinh Va Ti?u-Hdng-Tinh cdr van vii xoay quanh dinh tr6'i rna kh6ngbao gi6' duo.c sa xu6ng dtr6'i mat bi6n menh m6ngnhu cfc vi sao khfc.

EROS VA PSYCHE

C6 in?t 6ng vua va ba hoang hau kia sinh dug.cba nang c6ng chtla. Hai c6 chi nhan sac tr6n trung binh,nhung c6 tit thi thquc la d?p d€n chim sa ca lan, 16'i

pham kh6ng sao ta xi€t. Hang van tic ngur6'i ttr cfc xtrlan can nu6'm nug'p k6o tdi chiem ngtr6'ng nhan sac nangva hau nhu thi6n ha qu6n khuay mat nfr than flhansic Aprodite (Venzzs). Chinh vi vay rna ntr than n6i:«Nhan sac ta bi b6 rcyi r6isao. L6'i Zeus tdrng c6ng nhannhap sic ta con tren Athena va Hera thanh ngoa ng6nr6i sao? Ta dau c6 d2^ k6 kia ti6m quyen ta d6 d5i nhurthe durgc. R6i dfty ke d6 t6'i ltic bi€t h6i thi d5 muen,)>


Aphrodite ben cho g9i Eros (Cztpz.a) cau con c6canh cda nfr than t6.i, n6i cho con bi€t mgi 16 va

y6u cau Eros hay di tra thdr cho in? bang c5ch ban mtiiten yeu durorng vao tim c6 95i khi€n nang phil say memet ten hen ha, x5u xi, kh6n ki€p nao d6d€n philsuqng sting, xc¥u h8, nhiic nhfn cho xi'rng v6'i nhdrflgvf nh quang rna c6 gfi d6 hi?n duo'ng dug'c htr6.ng.

Eros vang 16'i in?. Tai khu vtr6'n ctia Aphrodite c6hai su6i nu6'c, met d6ng ntr6'c nggt diu va mat d6ngflu6'c ding cay. Eros dtrng day hai binh mau h'6 phfch hai

:£ndrgnufi?:hk::;n:aaou#;::ess;ecnhechk6hpftdti6£ddquunogn:u:fi:ifthi€p ngti. Eros nhs may gigt nu'6'c clang cay len m6inang, trong khi chinh Eros cting cam thfy xtic d¢ngtrur6'c nhan sac tuy?t v6'i ctia fling. K€ d6 Eros dtingchi€c ten vang dinh 5n manh vao ben su6'n nang. NhuiigPsyche cting vtra thdrc gi5c m6. mat v6 tinh nhin thangvao mat Efos (hlc d6 van tang hinh), khi€n chang giatminh rqut tay lai khi€n chinh chang cting bi thtrcrng vlmtii ten ctia minh. V€ vet thucrng ban than ` thi changkh6ng lo, gi6'day Eros chi c6ntim c5ch ctru g6' nhtrng16' lam v8 ph{a nang. Chang nh6 nhfrng giot nu6'ctho'm tho len nhting len t6c tuy?t d?p ctia nang.

Psyche tdr ltic bi Aphrodite chau may d6 ky,chi_t'a dirg'c hur6.ng l9'i loc gi v6 tzm nhan sac chimsa c£ lan c&a nang. Va ct~ing k6 1:dr day, mac dti vuo'ngton c6ng tfr van clap diu d6ng ddc, van kh6ng ng6'tl6'ica ngg'i, mach&ng met ai quy€t tfm h6i nang lamvg. Hai chi nang da lan ltrgtthanh d6i lt}a, duy nangvan ph6ng kh6ng le b6ng.

58 TUYEN TAP VAN CHuoNG NHI SONG

Cha in? nang lo ling, e Hang d5 pham thtrgngv6.i vi than nao ch5ng, ben di xin 16'i sam day c&athan Apollo, thi ldri s2{m truy€n rang : ttNang trinh nfi's6 kh6ng la c6 dau cda ngub'i thub'ng, rna la c6 daucda met thor quai vat rna ca than lan ngub'i d6u kh6ngch6ng n6i. Chd r?^ hi?n cha dgi nang tr6n dinh ndicao.tD L6'i sam lam bao ngu6'i rung r6'i, cha in? nanglo phi6n qua d6i. Nhung Psyche thi d5 quy€t diflh,nang n6i; ttThua cha in? y6u quy ctia con, vi€c gicha in? phii nhoc long vi con. L6 ra cha in? n6n phi6ntr5ch nhfrng 16Ji thien ha d5 qua 16'i khen taflg con lahi?n than ctia V? nfr than. Con bi€t chinh lai khen d6d5 khi6n con thanh nan nhan c&a nfrthan. S6 phanda an bai nhtr vay con danh cam chiu chdr con bi6ttinh sao. Xin cha in? hay dtra con len mom da trendinh cao kia.]>

The 1a chain? nang cting dam dan chting ngu6.ngmo lam 16 ru6'c c6 dau len dinh ntii. Phai n6i d6 1adam tang s6ng sau tham chtr dau c6 ph.ai la dam ru6.cd&u! Ti€ng kh6c than ngh?n ngao ntrc n6. khi mgingtrdi xu6ng ndi d6 1ai Psyche met minh tr6n dinh ntiihiu hat, tich mich den rgn ngtr6'i.I Chgt than gi6 Zephyrthai t6'i nang nh? nang Psyche len cao r6i lei ttf tar hanang xu6ng met thung lting xinh hoa n6' ngtit ngan.Tamtri nang tr6. 1ai binh tinh dan, nang than nhi6nn&m xu6ng bb'.c6 ein ben su6i thiu thiu ngti. Khi na'ngtinh day, tarn h6n khoan khoai han, nang nhan ra gand\Zy c6 mat df in cay 16.n tr6ng rat ngoan mqc, nangti€n vao th5y khofng gitia c6 met d6ng nu6'c phuntrong mat va ngay sat day la in?t t6a lau dai nguy ngatrfng 1? lam sao, nh5t dinh kh6ng phai ch6n a crfua

tHAN THOAI HY LAP 56

thu6'ng nhan pham tiic rna phai la cda d5ng than linhnao day. Nang t6 m6 di vao : cot vang, mfi bac, v6mcao, b6n b€ tu6'ng la hinh v6 hinh khac nhting convat sam, nhfrng canh d6ng qu6 bat ngat, xung quanh

ph6ng chinh nay con nhi6u ph6ng khfc chtra bi€t b.aopham vat cting nhu nggc nga chau bau. Trong khinang dim du6i xem ngam nhtr vay t'hi c6 ti€ng ai v6hinh thi tham ben tai: ttThtra 1?nh ba, lau dai, phamvat, ngoc nga chau b5u, tat ca d€u la cda l?nh ba. Gi6.xin 1?nh ba hay len nam nghi tr6n giu6'ng €m_ kia, khitznh gi5c I?nh ba' di tim, r6i t6'i gian ben day ng6i len

gh6 la chting t6i don bfra.»Sau khi ngd met gi5c ngon lanh tr€n gitr6'ng em

n?in am, Psyche €am mat r8i sang gian ben ng6i xu6ng

gh€. Tqu nhi6n ban an dtra. t6'i so'n hao hai vi ctingrtrg'u quy ngat ngao trong khi d6 ti€ng dan ti€ng sfonhip nhang h6a v6'i 16'i d6ng ca.

D6'i s6ng than ti6n nhu vay nhtrng\Psyche vanchura h6 dugc nhan r6 mat ch6ng nang. Bao gi6' changcting d€n vao liic dem t6i va ra di trtr6'c binh minh.L3i chang trong d6m t6i dam am thi€ttha lam sao.Da nhieu lan nang khan khoan chang hay cho nangbi€t mat, nhu'ng chang n6j d6 la. di6u t6i ky, kh6ngbao gidr nang dt#9.c nu6i hy vgng nhan bi€t mat chang.Va lai can gi phai bi€t, nang c6 di6u gi kh6ng hai longdau, nang nghi ng6' tinh yeu c&a chang sao. R5t c6th6 khi bi€t mat chang, nang s€sg hoacs6 kinh trgng,nhung chang chi mu6n nang y6u chang nhu y€u metngtrfyi chti kh6ng kinh sg. chang nhtr m¢tthan linh.

Ldi chang n6i nghe cting xu6i tai. Psyche yenlong. Qua in?t th6'i gian h?nh philc, nang nh6' va

6o TuyEN rAP VAN CHuof`G NHI D6NG

thtro'ng cha in? a nha van lo ling vi kh6ng bi€t s6 phannang ra sao, nh6' hai chi va mu6n' hai chi dugc bi8tn€p s6ng nhan ha than ti6n ctia minh. Met dam kianang,bay t6 n6i long sau mu¢n v6'i chang va ng6 ,yxin chang cho d6n hai chi t6'i v6'i nang it bfrà. Changmi6n cu6'flg ung thuafl. Than Zephyr dLrg'c I?nh truy6n.

Qua nhi6.n hai chi nang dugc dua t6'i. Du'Q'c chtrngki€n n€p s6ng than ti6n crfua em, hal ngur6'j chi flaylong d6 ky. Lei khi dudc em thti thc?t la chi gap ch6ngtrongd6m t6i ii6n van chua bi8t mat ch8ng, thi halchi nhac lai 16'i sam truy€n kua, n6u ngay nghi vanch6ng em la m§t qu5i vat, kh6ng chtrng la con rankh8ng' 16 thanh tinh nhtr 16'i dan dai, khuy6n em h5}d5u san met con dao that nhon, that sac cting met cfidenr6i vao ltic ch6ng rigti say thi soi den len nhan mat,n€u qua la qufi vc?t thanh tinh thi cat lay dau flgay datrdr hau hga cho minh v€ sari.

I>syche thoat h8t sdrc phan d6i 16'i su,i d6, nhtrngkhi hal chi nang a:Ti vS 1.6i tri t6 m6 cda Hang n6i daythtic day ngay m§t manh, salt cting vao in?t d6m kiadtlng ltic ch\6ng clang ngL'i say Hang ben d6t den len.Du6.i fnh den ch`6ng nang dau la qufi vat, trfi laimat thi6n than d?p nh5t trong cic hang thi€n than, t6cvang tdrng ctim quanh c6, ben hal vai la hai chi€c cfnhnh6 trang nhu tuy€t va min nhu cfnh hoa xuan. Trongkhi nang say dam ngam ve d?p thi6n than, met gigtdau tqu den ro'i n6ng xu6ng vai, thi6n than squc t]nhng6' ngang nhin vg i`6i hi6u chuy?n, kh6ng n6i m§t lb'ixoe d6i canh trang bay ra kh6i cfra s6. Psyche vdngdu8ic6 niu xin theo chang nhung kh6ng dtrgc, ng5`xu6flg da'tt Eras ddrng c5nh n6i: ttpsyche, nang that

THAN THOAI HY LAP 6'

di6n dai I Ta da kh6ng tuan 16'i in? ta va lay nang lamvg., Hang con nghi tall qu5i vat rna mu6n chat c6 tasao ? Cid thi nang h6i cting chfng kip, hay tr6' v6 v6iihai c6 chi rna nang tin theo tinh nghla gitia ta v6iinang d€n day. 1a h8t, tinh y6u kh6ng th8 s6ng chungv6,i nghi ky I,,

Psyche phrfu phqc xu6ng dat kh6c than, khi nangngang len thi lau dai vu6'n su6i d6ri bi€n di dau mftca, nang th5y minh duo'ng n€m\ phti phqctr6n metcfnhd6ng q.Liang d5ng ngay gan no'i hai chi6'. Psychetim gap hai chi k6 h€t squtinh. Hai chi kh6ng nhfrngkh6ngthucrng lai con ttrnghi: tt C6 the la bay gi6'thi6nthan d6 chon d6n minh.t> R6i kh6ng ai baoai hai c6 chilan lugt len dinh ntii khan than Zephyrhay d6n minh den v6'ithi6n than, r6i nhiy xu6ng. ThanZephyr nao c6 t6'i d6n di : hai c6 chi ng5 natthay dudfday vquc.

Trong khi d6 Psyche d6m qu6n ngti ngay'qu6nan cdr th6 tang thang di tim ch6ng. Ngim in?t ng6iden nguy nga tren dinh cao m§t nggn ntii, Psyche nghibi€t dau ch6ng nang lei chfng c6 tren d6. Nang benla; len thi th5y ben trong c6 hal d6ng ltia, met d6ngltia mi n6m v6 trat ttr, m§t d6ng ltia mi da dugcbu¢c g9n thanh tdrng b6 nhung c6 lan ltia mach. Lai thayli6m va`cao d6 ng8fl ngang btt'a bai ngoai sam ttfa nhunhfrng ngu6'i thg' gat vi qua m6i in?t trong mat ngayoi btrc da b6 b6 ra th€ chira kip don d?p. Psyche benthu x€p cho g9n vi nang nghl ring ch6n 1:h6. phqngthan linh can giti cho ton nghiem trat tt.r. Thira d6 laden th6' nfr than Demeter (Ceres.) Thfy Psyche bi€t

giti dao toll kinh than linh nhur vay, ntr than ban 16'i

62 TuyEN rap VAN CHuONG NHi DetNG

khuy6n nhd: ttpsyche flguo.i that d5ng thtro'flg. Takh6ng the che ch6' cho ngtrcyi ch6ng lai squ ph5n n? cdaAphrodite, tuly nhi6n ta c6th6 chi dan cho nguro'i cfchlam ngu6i long Aphrodite : nguo'i hay dich than denquy thuan hau ha ntr than. V6'i 16ng nhan nhqc d6 tatin ring nguo'i s€ dugc nfr than rti long thtro'ng rna chophep tfi hgp v6'i ch6ng nguo.i. t>

Psyche d5 tuan theo 16'i ntr thin Demeter rna t6.iden th6' Aphrodite. Nfr than nay gian dti h6i : ttc6 thatngtro'i den d6 hfu ha ta hay chi c6t d€n d8 tim ch6ng,hi?n y duo'flg thuo'ng dausau n5o vi chinh ngtro.i.Ne'u thquc tinh ngtro'i t6'i day d§ chu¢c 16i, nguoii phaichain chi lam, can man lam. D?^ ta thfr xem.» N6idoan nti thafl dan Psyche t6'i kho chtra ngti c6c: 1tiami, 1tia mach, vdrng, d6 tr¢n lan lan lam luro'ng thircnu6i ltichim cau. Nth than ra I?nh: ttpsyche, n6i trongngay nay nguo'i hay 19c lai cho .ta d6ng ngti c6c naythtr naori6ngthdr ay. Chi€u nay ta v€, ngtfo'i phai lamxong r6i.)) N6i doan Aphrodite di li6n.

Psyche ng6i lai sfrng s6', chan tay kh6ng h€ d§ngday vi tqu bi6t kh6ng tai nao lam n'6i vi?c d6.

Eros van theo gi6i hanh d?ng ngtr6'i vg' y6uctia minh, ltic d6 ben kich thich dam ki€n xdc d6ng ttrtarn rna t6'i gitip Psyche. Ki€n chtia huy d§ng toanth? dam than dan sau chan c&a minh hang hang 16'o16.p ti6n t6'i can cti lam c6ng vi?c l9c d6ng ngti c6c lanlen d6 phan rieng ra tdrng d6ng thtr nao di thtr 5y. C6ngvi?c xong dam ki€n rtit lui c6 trat-tqu.

Aphrodite dqu ti?c tr6n thi6n dinh tr6.` v6 vao ldchoang h6n, nhan th5y c6ng vi?c giao ph6 da dugc chutoan my man, nfr than sang gigng v6'i Psyche : « Ta bi€t

tnAN THOAI Hy LAp 63

vi?c nay, chinh ngu6'i ch6ng duo'ng thuong dau saun5o ctia ngtro'i giilp nguoti, chtr tai strc ngtroi lam saochu toan n'6i.t> Tuy nhien nor thi.q cting cho Psyche mi€ngbfnh den d6 an cho d6' d6i long.

S6'm hem saq ntr than cho g9i Psyche tdi bioring : ttH6m.nay ngtro'i hay t6.i khu rdrng ven theo d6ngntr6.c kia, ngtro'i s6 thzy met dan ctt'u long vanglap lfnh tren lung, kh6ng c6 r]gudri chin, ngtrcri haythu thap cho ta met b6 long ctru vang g6m dti m§u longcda ttrng con trong dam ctru d6.t>

Psyche ngoan ngoan tuan theo lai nft than ti€nt'6'ib6' song ham h6. mu6n sang sang d? thquc hi?n c6ngvi?c dtrgc giao ph6 thi tqua nhu.ti€ng d6ng nu6'c chayh6a v6'i ti6ngthi tham ctia ngan lau thanh 16'i nhin nhfi :tdi6.i nang ki6u nfr, ddrng dai dot lei qua d6ng ntr6'cnguy hi6m nay, va cfing ddrng dai d¢i t6.i gan .dan cdruvao ltic mat tr6'i dtro'ng len, b6'i vao ltic nay dan ctruhung hang kh6ng kh5c met dan thti dtr, h6 gap ngtr6'ila chdng hdc hoac ngoam ch€t tuoii. Nang hay chiu kh6dgi mat tr6'i len den chinh. ngg, 1dc d6 dan ctru bao nhautim t6.i nghi ngo'i du6'i b6ng cay, than song hat ru chochting ngti, 1dc d6 nang qua sang d6 ding va chi vi?ct6ii ltrgm nhtrng long ctru dinh 6. than cay, 6. cac biii ram.

Psyche theo dting 16'i chi dan cda than song, quanhi6n nang thu lugm dugc thanh qua m9 man. Nhurngnao nff than Aphrodite c6 ban khen nang, trfi lai canday nghi8n: ttTa bi6t vi?c nay cting chang phaittf ngu6'ilam n6i. Ta can met c6ng vi?c nfra giao ph6 chonguo'i+ Hay cam cf i h§p nay di xu6ng am phti tim gapPersephone xin nang hay gfri tang ta chtit it nhan sac cianang. Nguo'i kh5 n6i r6 nguyen do vi ta mai sari s6c

64 TUVEN TAP VAN CHuoNG NHI DONG

cho ddra con trai thtro'flg dau sau mu¢n ctia ta rna nhansac ta hi?n bi suy`giam d6i phan. Ngu.o'i hay di ngay,ta can gap cai d6, chj6u nay ta d5 phai len Thi6n dinhh§i hop v6.i chu than. t>

Psyche nghl s6 phari nang den day v6 i>htro'ng cdruchtia,lam sao fling dfch than xu6ng fm phd gap vg' Di€mchda la nang Persephone cho dugc.:Nang ben len dinhmat thfp cao dinh dam dau xu6ng tt.r van, d6 la cfchxu6ngam phti bfflg du6'ng gfn nhat. Chpt nang nghe c6giong n6i: ttH6'i nang thi€u nfr bac phu6'c dfng thuo'ng,sao nang v¢i tf nh, chuy?n tqu k€t lieu cu6c d6'i metcfch the tham nhu vay khi rna nhting kh6 khan tru6.cnang d5 d6dang virg't qua.t> K6 d6 gigng n6i tigp tqcchi cho nang bi6t chgn hang nao c6 dtr6'ng dua xu6ngam phd, phii bi€t gin gift ra sao d2^ tr5nh mgi hi6m flguydoc du6'ng, ph;i bi€t cu xt} nhu the' nao d6.qua mat durgccon ch6 ba dau canh gidr cfra vao am phti, pbai n6i nhuthe nao d€^ thuy8t phiicthan Charon khi€n than nay chiuch6. thuyan cho qua song rsi lai d6n v3. Sau cting

gigng fl6i an can dan Psyche:t ttNhung c6 di6u nay.Hangphai ghi nh6' k9 la khi d5 dtfg`c Persephone trao cho h6`pc`6 dtrng nhan sac ctia nfr vtro'ng thi tr6n du6'ng v6nang tuy?t d6i kh6ng duo'c t6 m6 m6''h6p ra xem. ))

Psyche d5 tufn dting theo 16'i chi dan t6i gapPersephone, dtrg.c nfr vtrong trao lei cho chi6c h§p c6dtrng nhanszc va nang tr6' lai duo'ng gian. Thfyminh thanh c6ng qua d6 ding Psyche nay y t6 m6mu6n m6' hop ra xem chgt nhan sac ra sao. Nangtqu nhti! ttTai sao ta d5 mang dtrgc chi€ch¢p quy gifnay ve rna lei kh6ng la'y ra met chdt nhan sac thoa lenrna cho them duy€n v6'i ngu6'i ch8ng yeu qtiy cda ta


nhi.»Va fling than trgng m6. h6 h¢p ra. Nhufflg trongd6 nao c6 nhali sac gi, rna chi la khi fmlanh ctia consong am phti Styx bi nh6t g9n nay nap h¢p m6' ng6ho'i am lanh thoft ra choan lay Psyche kh].Gil nang xayxam matmtii ngf xu6ng bat tznh gifra dtr6'ng.

May sad Eros khi d6 vtra lanh kh6i v€t thuo'ngdau, v¢i lu6n qua khe cfnh ctia s8 b6 ng6 bay thfngxu6ng no'i ngur6'i vq yeu ctia chang ducrng n5m battinh. Eros thu thap khi am lanh tan man trong col th8Psyche, nh6t la; vao h¢p day kin nhur cd r6i dtLng metmtii ten ctia chang danh thdrc nang day rna ring : tt Laimet lan nfra nang tqu hal minh vi tfnh t6 m6 c6 htiu d6.Th6i nang hay mang hop nay v6 trao gap cho in? ta,mgi sp v€ sau ta s61o 1i?u. >> Doan Eros bay thfng lenthien dinh, tim gap vi than ch& t8 Zeus trinh bay h€tkhtic nh6i va cau khan than Zeus nay b6nh vttic chod6i ltra. Than Zeus d6ng y, va thuy€t phtic dtrgcAphrodite. Sau d6 than sai nti than Hermes xu6ng d6nPsyche len Thien dinh va trtr6'c chtr vi than linh thanZeus r6t ch6n b6 dao trao cho Psyche rna rang : ttconhay u6ng ch6n rtrgu ti6n nay d6 tr6. thanh bat tfr.Ttr nay chuy?n d6i lira ctia cofl v6'i Eros s6 kh6ng con

gip can tr6i nao ntra, cac con s6 su'm vay v6ì nhaumai mai. ))

Psyche th6a ni6m tr6'c mong tdr day, chfng bao launang sinh ha dugc c6 gfi mang ten la nangLac Thti.

CHU THfcH :Tray?n chdng ETos vd ndng Psyche i.rot.g tfihn thoqi Hy

Lqp drgrc cot ld harm ngu jl nghi.a tu'grng trurng nha sou ..Psyche ti6ng Hy Lap c6 nghia ld bttcyrn bor&" vd

cting con c6 nghia ld linh I._òn. Thi€£ {tr6'ng kh6ng con

66 TuyEN TAP VAN CHucrNG NHI SONG

hiirthdnd tu:grngtru:ng ndo a?p J2om khi bièu 1© s¥ batth cfta I,ink ii6on bar.g hind dnh con bur6.in thoat kh6iki€p xduxi, hèrLmgr"dy d6i cdnh rprc r& b.oc lan coo

gitra dnh sang chan hiaud run6i than bang rthfrng nhnyhoa xuanthorrn neat vd bdt t,©n. Psyche chink I,a liwhhion nh&n loqi drgrc chrf eot l9c vd thank khi€t hia qua baakhio5o dan bat hqnh die ròi son cting durg'c hadng nièm vuich&n titwh vd trong sqch.

PHAETHON VA NGU.A CUA THAN MAT TR6'I.Cau Phaethon gian s6i len. Cfc ban choc cau hoai

khi nghe cau ttr khoe la con Mat Tr6'i. Nhung d6 1a spthqc ma! M? cau, nfr hai tinh Clymene, d5 n6i v6.icau bao lan nhu vay. Ba thuctng chi vao Mat Tr6'i clangchi8u sang rna bao cau: ttcha con d6, ngti6'i cha lay|drng cda con d6. Nhin xem cha con lfi chi8c xe ngquakh6o leo lam sao !tt

Gi6' day mat Phaethon d6 btrng vi h6 th?n va ttrcgian, cau dtrng trur6'c ba in? van xin: ttThua in?, n€uqua con la con Mat Tr6'i, xin in? cho`con bang chdrng !»

Ba Clymene tra 16'i: «M? bi€t lay bang chdrng naocho con bay gi6' ?)> R8i ba gicy len trdi, nghiem trang n6i :

«M? xin Mat Tr6'i clang nhin xu6ng chiing ta daylam chtrng cho in?. N8u in? n6i sai, thi day la lan cu6iin? nhin thzy a nh sang mat tr6'i ! Nhung sao cofl kh6ngdi h6i thfng cha con? Phan d5t ncyi Mat Tr6'i mgc rat

gan day. Con men di ,h6i Apollo xem c6 dting con lacon trai ctia Ngtffyi kh6ng ?)) Mat Phaethon sang len.Cau len duang di ngay t6.i An-D¢ va cha bao lau, cauddrng tru6'6 t6a lau dai rquc r5' t&a Mat Trdri.

Tim cau clap manh vi kieu h5nh, cau hy vgng va


nhien khi ngfm nhin harlg cot cao vdt, nhfrng phi€ndf quy chi€u lap 15nh, tram nha bang nga voi danh b6ng,cdratoan bang bac. Nhung cau kh6ng the dtrng lailau ho'n nfra d6 ngam nhin canh tr6'i, dzt, bi6n ca rnaHephaestus da kh6o leo ddc luy?n thanh hinh n6i trentu.6.ng. Cau s6t ru¢t qua r6i. Cau chay nhu bay len bacthem, vao met ph6ng r6ng. T6'i d6 cau bu¢c long phaingtf ng vi anh sf ng ch6i 16a qua. 6' cu6i ph6ng cau nhin ra

g,avn;ht.hfna'£:::::::'ann:££a:r::n%g:iabua.ngDk6£Tacn::i:than Ngay, Thfng, Nam, Gi6'va Mda. Than Mda Xuank€t hoa tr6n dau, than Mtia H? phuc sdrc bang nhfi'ngb6ng ltia vang, than Mtia Thu minh ttr6ì rtrgu nho, canthan Mtia D6ng c6 nhfrng len t6c trang nhu tuy8t.

Vi than nhin'th5y cau b6 dtrng 6' cfra m6.i h6i to :ttAi dem nha ngucrit6Ji day ?t> Cau b6 bat tra 16'i :

«H6'i 5nh sf ng cda the gi6'i v6 bb', kinh thtra ngaiPhoebus, cha than yeu cia con, con la Phaethon, convan xin cha hay cho con bang chtrng d? mgi nguai

phai c6ng nhan ring con dich thtrc la con ctia cha, »Than Apollo bay gib' mdi b6 nhfrflg tia sang ch6i Ida

a tren dau xu6ng. R6i ngai n6i:(( Hay lai gin day con

yeu d5u c&a tat>. R6i ngai 6m ghi lay Phaethon va ti€p :«Cha xac nhan di§u in? con da n6i v6.i con. Da ch5m ddrtmgi nghi ngd trong long con, cha xin the ben d6ng songStyx-no'i (cac chu than van the) - 1a cha s6 ban chocon bat cti di6u gi con mu6n.tt

Nghe vay Phaethon v?i xin: ,« Vay con xin cha hay+cho con lai chi€c xe mat trai cda cha trong met ngay th6i.»

Than Phoebus \Apollo gist minh lac dau b6n lan, vi

68 TUYiN TAP VAN CHuoNG NHI DONG

lb'i yeu cau cda con. R8i than n6i bang m¢t gigng dayh6i han ! (t Cha d5 n6i 16', cha danh phai ttr ch6i 16ii yeucau nay cda con. Hay chgn di6u khfc! Di6u con vdra yeucfu kh6ng thich hgp v6'i tu8i va strc kh6e ctia con dau.Kh6ng met ai, k6 cathan Zeus du8i dugc sam ch6'p, laidtrg.c chi€c xe ngtit lfra nay ngo?i trdr cha, va ngay cacha cting phai c6h:gang h€t mitih. Dtr6'ng di ltic kh6.i hanh.d6c d€n n6i ngqua kh6 khan lam m6'i treo len dug'c, ay laldc d6 ngqua con rat khoe. Di dug'c nfra du6'ng, thi xe 6'

qua cao den n6i cha ddrng thang tr6n xe rna cting th5ych6ng mat kh6ng dam nhin xu6ng mat d5t. C6n doandu6Jng ch6t thi lai d6c xu6ng qua den n6i cac hai-thand6n cha ve ctr ban khoan kh6ng hi8u lam sao rna cha gitrdtrg.c kh6i ng5. N€u cha cho con mug'n c6 xe, lam saocon cam n8i ciro'ng ngqua rna di dugc ? Con lam tu&ngrang con s6 dugc di qua ncri chu than 6'. Kh6ng dfu,trfi lai con s6 gap toan nhfi'ng fc qu} kinh di : \Con Bbm6ng, con Su tdr, con 89 cap, va con Cua cang... Th6icon nh6. Con d6i cha cho bang chdrng con la quy tdrctia cha, vayn6i lo au ctia cha day kh6ng phai la bangchtrng x5c d5ng sao ? Cha phai giti 16'i the nhtrng chaxin con hay lifa chgn kh6n flgoan ho'n! Hay nhin quanhtoan the gi6'i nay va hay Ipa c5i gi quy gis nhat, chachi khuyen con ddrng d6i lai xe mat tr6'i.>>

Phaethon lf ng ngh,e, nhtrng cau cuo'ng quy8tkh6ng thay d6i 16'i y6u cau. Va than Apollo danh daricau tdi ch6 da^ c6 xe. C6 xe nay cting la c6ng trinhcda than Hephaestus, mat c6ng 1:rinh tuy?t xao. Trqc xeva banh xe toan bang vang, nan hoa xe bang bac<, ch6ng8i lap lfnh fnh lqc thach va kin cuo'ng. Nhung


cau kh6ng con thi gi6' ngim c6 xe long lay nfra vi Binh-Minh d5 in& r¢ng canh cti.a phuro'ng D6ng. C5c visao m6' di va qua d5t bat dau sang. Mat Trang ra I?nhd6ng yen ctro'ng ngtra va than Gi6' tha nhtrng con vatb6n cdnh ra kh6i chu6ng. Than Phoebus lay 19 thu6cra, tqu tay thoa thu6c lenmat Phaethon r6i dat nhdrngtia nang len dau cau. Ngai dan :

ttcon kh6ng can dtlng roi nhi6u. Ngqua chaynhar.h lam. Hay cam cuo'ng cho chic. Hay theo dzuxe, ddrng len cao qua k€o con s6 d6t chfy nha cfracda chu than, cting dtrng xu6ng th5p qua e ring trfid5t. s6 ph5t h6a. Cha danh ph6 mac con cho s6 phan.Hay cam cu'o'ng di, kh6ng the chain tr6 dug'c ndra.tt

Phaethon lip bap cam o'n cha r6i nhiy phit,lenxe va nam lay day curo'iig. Cha, gis rna cac ban cauth5y dugc cau ltic nay rih2!

Trong khoanh khic, cfnh d6ng bang v6 tan traidai tru6.c mat cau. Doan ngtra,dting m5nh lu6it quamay, nhanh ho'n gi6 binh minh. Nhung chfng bao lfu,chting cam thay ban tay la cam ciro'ng, the la chting hilen va ctr the dfmthfng ph fa tru6.c, b6 ca 10 trinh 5ndinh. C6 xe lac lu, nh6i len nh6i xu6ng. Phaethon nhinxu6ng d5t in,it tai lei, hai chain run len, dau cho5ngvfng, mat md di. Bi€t vay nghe 16'i cha kh6ng d6icui&i xe. Nhtrng bay gi6' thi cau kh6ng the lifa chgn1?i dugc iidra¢ Cau phai ti€p ttic, danh flhtr con thuy€nn8'i tr6i trong co'n bao tap.

Cau m6' mat sg h5i nhìn quanh. Cau mu6n g9ingqua nhung cau 16` qu6n>t€n chting. Tim cau gap nhtrtr'6ng ling, cau c6 nghi phil lam gi. Kh6ng bi€t 6aumen cam chat day ctro'ng hay n6'i long ra. Cau can

•J0 TUYiN TAP VANCHuONG NHI B0NC

Gang lu6'ng lqu thi day cuo'ng tuot kh6i tay. Dam ngquax6ng cuo'mg ctr the chay nhu bay len vdng xa I? tr6n

tr6ti r6i chay tuSt xu6flg gin t6'i mat dat. May b6c kh6i,cfc nggn ntii b6,c lfra; d6ng ru¢ng chfy x6m, Toan thegi6.i phat h6a.

Nhin lfrab6c len, cau th5y n6ng kh6ng chiun.6i. Cau th6' nhtr th6' trong 16 1fra. Nu6'c bi6n c?n,c5 phai lan xu6flg day.

Sau cting trfi d5t kh6ng chiu n'6i n6ng m6'i k6ucau than Zeus : ttKinh lay vi than chtia t6 cda chu thanhay cdru chting t6i kh6i nggn lfra 5c nghi?t!)) Nghexong than Zeus m6'i len thfp cao cho n8i sam ch6'p, thann6m met tia ch6'p vao Phaethon lam cau ng5 nhaodam thfng xu6ng d5t nhtr met ng6i sao d'6i ng6i;t6c b6c lfra... Va xa xa du6Ji dzt d6ng song Eridanusd6fl nhan than the gay vqn va den nhu thanctia cau.

vcr THAN pLUTo6' sau dtr6'i long ngon ntii Aetn?, cfc than da

ch6n s6ng met s6 ngtf6'i kh'6ng 1`6 khac ra lfra Damngu6'i nay c6 vting vay d6 thoat than. H9 vting v5y manhden n6i d5t rung chuy6n va than Pluto, vua trivi c6iam, phil kinh hoang. Than nghI: ttH9 c6 the xe d6inggn niii va d6 1¢ c6i am ra fnh sang mat tr.6'i.t> R6i1:ham c6'i c6 xe ngtFa vang len kh6i mat dat xem c6 htrhao gi kh6ng?

Vi nfr than Tinh Yeu va My L?, tdrc nfr than Aphro-dite clang ng6itr6n suan ndi cho'i V¢i cau con traiExps, nhin thay than Pluto c6i xe mai mi€t di v8.ng

quanh.


Nfrthan ben bao con: ttNay con k6 kia thfchthdrc in? con ta day. L? len con, h5ygitto'ng cung vaban met mtii ten vao gifra ngquc ten Hac vtro.ngd6. M? conta phai tho ham n8m mtii vi yeu duro.ng.

Nghe lb'i in?, cau Eros dtrng thang day, 1quamet mtii ten nhon nh6t va chinh xfc nh5t lipvao culigr6i bin thfng vao tim than Pluto.

Than Pluto da gap nhi6u thi€u nti: d?p &c5iam. Nhung tim than chua ha rung d¢ng. Gi6' day tqunhi6n met lu6ng ho'i am lan trong huy€t quan. D6imat lanh Icing c&a than diu lei. Trtr6'c mat than la matthunglting n6. day hoa, va kia met nang con g5i clanghfi hoa. Nang ten la Persephone con g5i cda Demeter ntithan Mda Ming. Nang vtra lac kh6i dam ban gi6 c&a nangdayhoa, nang mai x8p nhfrng b6ng hoa tim vao vat fo.Than Pluto ng5m thi€u nti va cam th5y y6u nang ngay.Than ben gio' tay ra cap lay nang va lfi xe di nhanh.Nang Persephone k6u th6t len : ttM?I M?!)) Hoa 6' v?tfo naflg roii la ta xu6ng d5t. R6i nang g9i ten ttrngngtr6'i ban. Nhtrng than Pluto di nhanb qua n6nkh6ng ai nghe dug'c ti€ng nang. Phtit ch6c xe t6'id6ng song Cyane. Nang Pessephone c6 vdng vay, daylung cda fling tu¢t ra`ro'i xu6ng d5t. T6.i day thanPluto cam cay dinh ba dSp manh xu6ng b6' s6mg. Matd5t n6 ra, the la ca ngtrfyi va ng¥a di xu6ng long d5t.

Nfr than Demeter tim con gfi khf p no'i rnakh6ng th5y. Sau cting qua in?t m6i va that vgng^than

qt!ay ve Sicily,.. va dtrng ben d6ng song Cyane, dtingc46 than Pluto x6 d5t d8 xu6ng c5i am. Met nfr'ìfe#n da nhin th5y than Pluto cdng nang PersepEllE,

72 TUYEN TAPVAN CHUONG NHI DbNG

mu6n mach nti than Demeter nhtfng lai sg men danhcam nin. Trtr6ic day nang d5 nhat dtrg'c sg'i daylung c.tia Persephone ben g'+i s6ng dtra day t6'ichan nfr tban Demeter. Bay gi6' nfr than m6'i chic lacon gfi minh da mat ticri thtiJc, nhung van kh6ng flgdthan Pluto dfnh ca.p con. Chfng bi€t sao ndr than lai

gian mat dat v6 t¢i. Nfr than n6i : ttH6.i d5t v6 oin ! Talam cho nguo'i phi nhi€u, ta may 5o bang c6 va hat ngtic6c cho nguo'i, vay rna gib' day ngucri d6i xfr v6'i tanhu vay d6 - nguro'i dtrng hang ta bafl o'n cho nfra !t>

Nam d6 that la in?t nam kinh hoang. Gay c6ikh6ng dam ch6i nay 1¢c,sticvat ch€t, hat gi6ng kh6ngnay mam, ngu6'i va frau b6 lam vi?c v6 hi?u. KhiHang thi nang gat, khi mtra thi. mtra dam. Chz c6 c6may va c6 1au la mgc n'6i. Loaf flgor6'i col h6 sip ch€td6i den no'i. Than Zeus tr6n thi6n dinh n6i : ttTinh thenay kh6ng the keo dai dtrgc, ta phai can thi?p vay.y> R6ithan Zeus sai tdrng vi than xu6ng thuygt phqc nfr thanDemeter nhtrng nfr than m§t mtrc tra 16.i : ttch2 khi nao tatim thay con gfi ta thi d5t m6'i lai sinh hoa lgi dtrgc.tt

Di nhi6n la than Zeus bi€t nang Persephone 6. dau.Than kh6ng mu6n lay lai bao vat d5 v6 tay em than,nhung gi6i day chic than phai lam vay d5 ctru loaingtf6'i. Nghl doan Ngaiben choiv6'i than Hermes vatruy6n: ttH§y xu6ng c6i am bao Pluto tha nang Perse-

phone ra. N€u nang chua an gi dtr6'i d6, nang c6the tr6' ve v6'i rrL? nang m5i m5i.t>

Than Hermes tuan 1?nh bay xu6ng long d5t vath5y ngay nang Persephone ng6i ben Hades (Pluto)trong cung di€n may t6i. Tr6ng naiig xanh xao va bu6nba. Tat ca vang bac chau bau cfing kh6ng khi€n nang

THA,N THOAI HY LAP \ 73

nd dtrgc nq cub'i. Nang thudrng\.n6i v6'i ch6ng khi thfflPluto deo d6 trang stic cho nang¢ tt6. day `kh6ng c6hoat Nth trang kh6ng c6 mtli'tqo'm nan em kh6nSthich+,}

Khi nang t,hay.than Hermes va nghe Zeus truty6n l?`n'ffxu6ng, tim riang dSi] ron rang sung str6'ng. M,a nahg h8flg16n{ mat sang long lanh vi Hang thdra bi6t ring than Pluto:kh6ng dam ctr6'ng l€nh anh. Chi duy m§t dieu khi.6rty.na`ng ban tàm,.Ia'nang kh6ng thE' rai c6i, am nay`mai.m25ivi nang`d5 tr6t n`gam b6n hat lquu Pluto trao„ c,hanan9+ Than Pluto fm tham sip x6pc6 xe. Thin d6:nang Persephone vao pg6i tr6ng xe r6i ngam ngdsi dam,d6= ttxin nan8 hay nghlt6i ta-, ta yeu quy flaflg,'h€tlong. Tdm thing xa nang that bu6n te: N6u nang cife.t6a'L|au dai c&a ta t6itam, thi {t nh5t cfing xin nang`nh6'`:

ring ch8ng nang la mat vi tha-n c6 uy quy€n 16'n. Th6ilam bi?t narig, chtic riang hfi dtrgc that nhi?u hoa !j>.p., -

R@i than Hermes lfi doan hac rna thing ti€n tdi:den inG' than Demettr d Eleusi;+.Nti than nghe tì€ng`xe, va khi th5y con nai nhiy tr6n5dbi, nfr than chay v¢itwra d6n con g5i. Nang Pèrsephone 6m choang lay, in?.AM? con mtrng mdrng ttii tdi k8 cho nhau nghe mgi.Sir.

Cti' .the k6 tar d6, hfng nam Persephone tr6. v6 &'`Tb6n thing-v6.i thanh Pluto -vi nang da an b6n hatTquu.Trong thai gian d6, tren tr5i dat tao vat h6o tan, caytrqi 1£. Sang Xuan, nang Persephone tf& ve, hoatnd khap no'i. R6i t¢i H? b6ng k€t- tr5i, sang Thu la:

quriagithfi. ,. `b 7

4

'

}4` tljyiN TAP VAN cnuoNG NHI BbNG

ECHO' VA NARCISSUS

Trong tat ca cfc`ndr so'n than, nang Echo` d?p nh5t.Hang chi c6 met 16i: n6i nhi§u qua. Nang n6i su6t8gdy, va bit cdr v§ ,y5n d§ gi Echo cting la ngttb.idsf ti5ng sad cdng.

M¢t hem, khi than Zeus clang vdi dtia cting cfc nthtohLthha, ntiat`han Hera dot nhien xuzt-hi?n : Tat ca d§u

?©i9`va{in di trdr nang Echo. Nang Echo bat dau tr6tai n6i chny?n. Nff than Hera mai nghe chuy?n nang dend6i c5c ndrLsdnthan dd thi gib' tr6n thoatt Nhtmg r6iHcoa Sting bi€t la d5 bi ldrâ ben tdrc gian bao Echo:chli ddrng hang tai di6n 1:r6 d6, cfi lur6'i c6 dtiyen cdaini s`6 h€t quyen ltrc. Ttf gidr tr& di, mi kh6rig khua

`.a

ai6imha m6 dtfgc nfra rna chi lam met vi?c la tri lb'i,di' tri 16'i ch6i, kh6ng bao gi6' mi dttgc n6i trur6'c.

I tchfng ha® lfti, Ech6 cam thzy hinh phat'd6 th§tkhB' &i.' Nang yen met ngu6'i thp Sam nhtfng ngub'i nay`€.utng6yeu ai rna chi yeu criinh minh, d6 la changFtareis§usgiv-.d?p trai` nhùrng cting that lanh li}ng.

`.giva\qg Echo\dfqg thtro`ng ctr theo Narcissus deo dgo

¥:a:Cbfifi°:nisi.d¥uangng:tdcdF°cnhgfg=a°d::t£:i::Cy:::"firfug bang dau con n6i dirgc nhir trtr6.c..

RBì met h6ri`Narcigsus clang di sin thi I?c ban,chbe keu to len

a Ai dayh!»

A Ai .dsj tap Echo tri'lb'i.

Njarcissus nhin quanh nhtrng `chfng thay ai. changlad g9i :

q Tdi day b

•f`HAav` TH6Ai ` in , LAP\ ##

«` T6iiLdfty `!]7 Echo lap<ttrc ted.1b.i. NareisBi£B.-c'hfy

mai chfng th5y ai chang lai g9i:« Sao cdr .& xa t6i vay?»

tt fy xa t6i vSy ?j>. Nang Echo g9i lei. Narcissusmdrng r6' n6i :

« Chiing ta gap nhau di !».` a Chting ta gap nhau di !y7 riang Echo'+;yoi ve`chg?

:Zyuacn;S:fcgfscs::?tcdfagfg::it]ady£::£S,aants:?«g®chig:gap¥dan t6i I T6itha ch€t con hcrn d6 Hang a b6ncit&i7,!*`

Echc; xin: a d `ben t6i !»\ Nhtrng v6 hi?u, chang traitre v¢i-v5 ra\'di d§ ing[;

nang` scyn than v6'i n6i tdi h6 trong rtrng ram`.Tdr d6 tr& di nang Echo kh6ng bao gidr lS digiv

ntia. Nhfrng hang h6c va tri§n da la nhacda i±ars.Thanth6 nanghao man di vi bu6n bhien va\ rferigdgi cho t6'i met ngdy thit nang tieu haei h€t,` xurctmgnangy trd thanh d£. Nang chang,con gltrtr t}€ng iiidiva nang van tra,16'i bat cdr ti€nggoi c6a+al.

Chang Narcissus thst doc fc I Echo kh6ng bh&ila ngub'i duy nh5t th5t'tinll v6.i `. cHahg. H.rfuhg rS±chang d5 bi bfo ofn: met ki§u n@` bi chang khinh fe` 'tfficau xin ntr than Tra Thti ` ra t'ay. C6 gai caui+ flgthyentii€<{Cau cho chang Nar\cisstis c6 ngay bi€t y€u-m\& lnd8ridtrg'c yeu lai!>) i

Va ntr than Tra Trfu d5 nghe ...,C6 met dbng su5i trong vat tfen d8i` khong bi6t

vi ly do gi matnhtrng ngtr6'i chan cdru kh6ng baa gi€rdat cdru t6ii ri6ng. Nhfrflg con scyn` dtrtrng vat nhrfug

gi6ng thd khfc ctin8 kh6ng t6'i dad u6ng htr6rc bco,g€¢,

_76 TuyEN TAp VAN CHucrN¢ NHI DbNG

C6 xanh mgc khap xung quanh,nhting tang df c`he lapdbng su6i kh6i fnh `mat tr6.i. Nu6'c su6i trong sangnhu,bac dtrg¢ dfnh b6ng. Kh6ng' m¢t`canh cfty mqc,

`m§t 15 kh6 nao lam do' ntr6'c su6i.M¢t j}em,#prcissus I t6'i d6ng su6i nay. Vdra n6ng,

vdrak¥a9ttv%6£##mr:inu6'c va cChang

nay nher bictii isfrSìr'u

-anh dan

g nhinvi cu¢csan, chang cdi.xu6ng u6ng

thzy cfi b6ng d5ng yeu cda chang.Day `,lS,7 vi than cia d6ng ntr6.c nay cqac.»

chang nhin th5y b6ng minh, neri lan

ic, chang quy xu6ng ngim mai. Changth6n c5i b6ng va daflg tay 6m lay hinh

u id6. Chang vtra` dung t6'i mat\nur6'c thib6ng chang tan di thanh hang ngan n€p nhan. Nhtrngr6i hinh ,anh'chang lai nguyen v?n. Chang th6t: t{D?p

.tuy¢t ! T?i sao mi lai tr6n ta. Chfc ring mat ta- kh6nglam mi that vong vi tat ca` I cfc so.n than a day d6u y€u.ta, va xem nh,u: chinh mi, cfing kh6rig \l?nh dam gi`, v6'iL,ta. Mi d5 mim cu6'i dfp lai ta vi khi ta gio' tay ra 6m

i cting lam y nhur vay)>.

d'tng giot ntr6'c mat ch6' mong xu6ngrna 'ffi.£ir#rd:riSi',r6 xufag nu6.6. Tdrc thi b6ng chang bi€n

:£::.I:#nh86::ndx:;:tt¥;nflgh:¥£&n:a:;£¥infnhahy5y&d€`]a:::.nga`pe n,gurcyi !7>

/Va ctr th6 chang kh6ng dtit ra dtrg.c. H8t ngay

nay qua ngay kia, `chang ctii khom lung d6 ngam b6ngmi'nh. C.hang van thurfyng col re tinh y6u thi gi6' daychang d5 bi tinh y6u hdy h6ai. Ngtr6'i chang trang

`nritr` xfp. Chang chi bi€t th6. dai k?ti ttH6.i o.i! H6.i cri !i>^va maflg Echo dip 16'i charig : ttH6i cri`!>,

'TH&N THOAI 'HY LAP 77

\Cu6icdngchang Narcissus tan bi8n di h8n ching

van dugc den xu6ng c6i amt H6n d6 nhin xu6ng d6ngs6ng Styk d6 ngam hinh anh minh m¢t lan ch6t..Nhfrngnti s'on than da tdrng \say m€ chang ch5t'c&i len, lamdan h6a thieu va ctliig t6ng tang I chang theo tuc I?.Chang kh6ng d8 lai d5u vet g1, duy c6 m¢t b6ng.hoatrang nhu x£,p, nhi h,oa mau d6 sam ndSc ngay 6. ch6

:..=.`=1-i-trur6ic kia chang van quy\ma th6. dai. C£ben dat ten b6ng hoa (nay la Narcissus.

scyn than

•S,,i?#,:;

ORPHEUS VA EURYDICE,^`

a kinh thanh Thrace c6 met chang thi sl va ctiflgla m¢t ca slgi6i ten Orpheus. Cha ch5ng chinh la thanApollo cho chang cay dan va day chang cho.i dan. Ti€ng

±ahn£Ccdhaa::4%£oj`:££`mkidc:°£:drdnut£Ccomn9£t::uddrj'q:a9yfq:£t;quanh chang va tr& men hi6n lanh d6 bao, cfy c6i baonhautheo s?u.chang, df tr6n su6'n d6i chuy8n. d§ng,va song cting d6i dbng d6 dugc nghe ti€ng dan c&achang.

Nhi€u thi€u n.ti' yeu Orpheus I lam nhtrmg chang chi

yeu met ngu6'ith6i, d6 la nang Eurydjce;'Va hg laynhau. Nhun`g that kh6ng may, kni c6 dau clang tungtang v6.i cac c6 phdr dau tfen bai c6 thi met con ran doccan vao mat cf chan ,khi€n nang gqc ch6t tdrc khac.

Chang Orpheus bu8n rau kh6n ti, chang kh6csu6t ngay Gem. Cu6i cting chaflg quy€t dinh lit matvi?c kh6ng met ai d£`m lam : chang xu6ng c6i fm de xinthan Pluto phqc sinh Eurydice.

}8 TUYiN TAP `'V&« 'CHU®NG NHI I)bNC

Chang bi€t met\ hang sfti dan xii8ng long d5t.Chang theo du6'ng d6 xu6ng t6'i d6ng song Styx, n6iv6.i'than ch6. d6 : tt Hay ch6' t6i qua song !»

Than Charon tra lb'i :({Kh6ng dug'c, thuy8n t6i chi ch6. cfc h6n` Ong

nang qua t6i chd sao n6i ?»

Chang Orpheus ben gay dan, th€ la Charonchirich& ngay. Con ch6 ibaJ dau Cerberus g5c 16ic6i fm kh6ng cho cring di, nhung khi nghedan cda chang, n6 thuan tlnh nhurgng b¢.chang thi s± d5t chin vao c5i fm, chang lu6.tbao am h8n va cu6i cdng t6'i dtrg'c ngai vangthan Pluto va nang Persephone. Chang ctii rap xu6ngchao Vua va Hoang hau r6i vtt'a gay dan vtra carf ng :

«Tau Ngai, t6i kh6ng xu6ng rday d8 do thfmd5t Ngai. T6i` chi t6Ji day tim vg t6i. Nang d5 ch€tvi bi ran doc can. T6i d5 c6 n6n sau rna kh6ng dtfgc.Chinh than Tinh V6u Eros da dan t6i t6'i day. Thah TinhY6u` rat quen thu¢c v6.i chdng t6i tren mat d5t, va t6inghl than d6 tcting kh6ng xa la gi a no'i day, b6.i chinhNgai va ng-hoang cfing dug'c k€t hg.p v6ii nhau b6.ithan Tinh Yeu, Vay t6i xin ngai hay hoan lai d6'i ` s6ngcho Eurydice. Dam, ngtr6.i pham tqc chdng t6i' cu6icdng d§u phai xu6ng d5t Ngai. Ncyi day s6 la ch6n dcu6i cting ctia chting t6i, Ngai th6ng tri loai ngu6'i launh5t. Vq t6i s6 tr& v6 day dting liic. Nhung bay gidt6i van xin Ngai tra lei nang cho t6i. N€u ngai ch6ittr, xin Ngai gitr t6i 6. day lu6n. T6i kh6flg mu6n tr&ve met `minh.»

*`..


Chang ca, nhac em v6ii lb'i ca cirfu d¢ng vang khf pday hanh lang lanh leo, c'ac am,h8n nghe d6u i}a~ I?.Cfc diing cq tra tan ngtrng hoat d6ng va lan dau. tiencfc hung`than nh61?.

D6i mat.dep cia Persephoneru'ng rtrmg va ngay caPluto cting m6m long va nhfrng giot nu6'c mat ctingchiy dai tren mf than. R6i'`than phfn.. ttcho vb'iEurydice t6'i !`t] T6n nang vang di qua cfc hanh lang camnin. Dtr6'i cting thfm, no'i nhting h6n m6'i t6'i tl| hgp,nang Eurydice nghe th5y ti€ng g9i va riang t6ii. Tr6ngnang xanh xao, nang btr6'c di chain vi chan dau. R8inang dtrng bu8n b5 tftr6'c ngai v.ua Pluto, chua hi?u visaoma' dtrqc v6'i t6'i. Nhurng khi nhin thfy Orpheus,mitnang btrmg len vi vui str6'ng. Than Pluto phfn:«Orpheus, hay dem nang di, nhtrng nen nh6 ky, ddrng

quay lei nhin phia sati cho t6'i khi len t6'i m5tddt,D

\

Chang Orpheus di trtr6'c, chang btr6'c tfen condir6.ng d6c, h?p va t6i tarn, naflg Eufydice btr6.c khapkhi5hg theo sau. Chang sung strdng lam. Squ tfo baocba chang da thinh c6ng va ti€ng dan cda chang da lamsieti long vi than .lanh ldng sat d£. Chi mong sa®Furydice dd sdrc kho6 d6 len t6'i mat ddt.

`+,

G5n t6'i ncri, bang nhien Orpheus cim` th5y nhukh6ng nghe th5y btr6'c chan nang Eurydi.ce. Chat da,ckyang ben quay lai xem nang con d5ykh6ng va the laEurydicetu¢t xu6ng,long d5t. Orpheus k6u r6ng len,clang r¢ng tay ,ra. a Hang yeu, hay a I?i v6'i ta ddrngch8t met lan n¢a a? ta e6.dcrfl !»

80 TUYiN TAP VAN CHuONG NHI SONG

'Nhtrng kh6ng met ti€ng tra lb'i+ Chang 'Orpheus

ddrflg ch6n chari nhin`vao khoang kh6ng, r6i changdaah btr6'c flhfrng btr6.c Hang n6 len c6i dtro'ng. gian.

PERSUS- DI SAN DAUQUAIVAT GORGON.

Acrisius, viia xtr Argos, tdr Delphi ra ve, long bu8nr6'i rgi vi &ngt vtra nhan dtrgc met ldri sam truy6n ghesg. Vi nfr tu d5 bao 6ng : t{Ngu6'i kh6ng c6 con tra£,nhtrng s5 c6 in?t thang chau, va ngu6'i s6 ch€t vi layth&pg chau d6.t>

Nha vua chi c6 in¢t nang con gfi. Trong co.n lobu@n, 6ng flgh.I : « Ta cuo'ng quy€t trfnh s6 phan d6. Ta s6nh6t fling con g5i Danae ctia ta trong met ng6i nhabang d6ng lam sau dtr6'i dat, kh6ng cho con ta ti€b xdcv6'i dan 6ng. » R6i nha vua thquc hi?n k€ 5c d¢c d6.

Nh.ung flha vua d5 quen kh6ng nghl den cfc vi than.M¢t phan m5i nha d8 tr6ng. M?t h6m nang Danae ng6ibu8n rfu ngfng nhin dam may tr6i, nao ng6' ltic d6 thanZeus duo'ng chi6m ngu6'ng dung nhan nang. Than bi€nthanh in?t tran miTa vang x6i tia vao ph6ng. Sari d6nang D;nàe sinh ra met thfflg con trai. Nang d5u con,nhtrng nha vua` bi€t va Gang sg hai. Nha vua kh6ngdam gift cau b6 Perseus, sg than thanh tri thti, m6.icho d6ng mot cfi rtro'ng 16'n, b6 in? con Danae Vao d6

;r6i tha ra biari Chi8c rucyng benh bang tren s6ng.Danae hat ru conflgti. Sang 36.in h6m sau, ngon s6ng16n x6 chi€c ruo'ng vaò garr h6n dao nh6 Seraphos.Mot` ngtrd'i dfnh cf ten Dictys nhin ,th5y m6'i 16i,\ichi€crtrcrng vao bfy. Md nap #tro.ng ra, 6ng ta pha'i ^m&i

THAN THOAI HY LAP; 8'

long khi nhin thfy hai in? con ding thtfo'ng nay. Ong

Gem in? con Danae v6 flu6i (61]g ta kh6ng c6 con).Perseus' 16'n 16ntrong gia dinh chai lu6'i nay. NangDanae van c6fl d?p. Vi the 'vua Polydectes la em Dictysm6'i y6unang va ctr6'i nartg la'm vg'. Nha vua gh6tPerseus (chi vi nang Danae qua thucrng yeu con) c6 timicach, get b6 charig m6.i bao Perseus : t{ D5 t6.i 14c con

m6ri thquc hi?n nhfrng cu¢c mao hi€^m vinh quang chodai con. Cha nghi con n6n tim c5ch chat dau qu5ivat Medusa.N€u thanh c6ng, con s6 n'6i ti€ng lam. »

The la charig Perseus nghe 16'i cha ghe len dub'ng,tim qufi vat Medusa rna kh6ng nghi ngdr gi 5c y c&anha vua.

Chang cting kh6ng ng6' ring day la c6ng vi?c hgtstrc nguy hi?in. Medu`sa la ten met trong ba con Gorgons,

qufi vat c6 cfnh s6ng tr€n met hoang dfo. Rang n6 nhuTang nanh lgn.r`:#ng, tay cti'ng nhu d8ng, dau thi ran phi'tthay t6c. Chang Perseus kh6ng bi€t tim ba con quai vatmay a dau, rna chang cfing kh6ng bi€t s6 phan bist dtrgccon nao la Medusa. Di6u nay rat quan trong vi chingch} c6 tha gi€t dugc contnay th6i. ,

Chang di t}.in kf €m mgi, cho d€n met h6m changnhin thzy met ngub'i tr6 tu'6i di giay c6 cinh, d6i cfimti cting c6 canh, tay cam cai gay c6 `hai con ran vang

` qu5n /quanh. Perseus iihan ra rigay d6 1a than Hermes.

Thfy chang, than n6i ngay;ttperseus,ta d6ng ycu©c mao hi6m cia ngu6'i. Nhuing nguo'i phai dtrgctrang bi can than. N6u kh6ng c6 gidy lap cfnh, chi€ctdi than va cfi mti tang hinh cfia` c5c nfr than mi?nBfc, 'nguo'i kh6ng the naQ thanh c6ng n6i. Ta kh6ng

•%,,,

I, , fo

82 TuyiN TAP VAN CHUoNG NHI B6NG

the chi cho ngurcrj ch6 cfc ndr than d6.a, nhtrng ta sSdora n'guro'i t6'i may Ba Xfm r6i ho s5 dhi cho nguo.i».,

Perseus h6i : t(Li?u hg c6 chi cho t6i kh6ng ?))Than Hermes tri 16'i: ttH9 kh6ng mu6n dau

:gytr:E3:o9u:;tc€otnh8makt?££n5yh:£hpa£[£[ya:o.nB:a:ad6X£:hg truy?n cho nhau. Bit hg chi ch6 cfc nfr than mieflBac a r8i hay tri` hg mat.)>

R6i Than Hermes dtra Perseus'cfty ki€m cong. Thann6i: « Nguoii sg can t6.i cay ki€m nay vi vay c&a quai viatMedusa ctrhg nhu kin khi+].

Perseus vtfa cam thanh ki€m thi chang thay met tiasangch6i `6' tr6n cao. Ngu6'c nhin ten chang thay nfrthan Athena clang bay xu6ng phii hg. Ntr than lenti€ng n6i v6.i than Hermes : (tThanh ki€m cia em li?ugidp dug'c gi, vi em du bi€t rang h6 nhin th5y ba con, .quaivat d6 lap tdrc`Dngtr6.i ta h6a thanh da. ri6.iPerseus,+ hay lcam lay cfi m¢c sang nay c&a ta. Khi lamtran nhangtrcrihaynhin vao in?c nay va tim b6ngMedusa phan chi€u trong d6t>.

^ N6i doan, ndr th'an bi€n mat cdng v6'i vting fnh sang.Perseus mai mist di theo Herrries, theo that xa. Tdi ch6ntan cting trf i dat, chang thfy .ba Ba Xfm ky kh6i clangngSitruy6n mat Oho ` pbau. Chang ling lang b6 t6'i gan,ch6.`t6ii ldc m§t ba lay con mat ra, chang ben gist lay.Ba ba h6t to len khi bi mat mat,. H9 keu gao chfn r6idga nat. Cu6i cting ho danh phil chi dtr6'ng cho Perseustdi ch6, cfc ntr`than mi.en Bac. Chang len dtr6.ng, t6'igap cfc nfr than va dt;qc cfc n`tr than cho ba vat bau.Sau khi d5 dugc trang bi day j&, chan`g Perseus m6'i

THAN TrioAI H¥ LAp 6S

/

bay't6.i hoang dao,rncyi ba con, qu6i vat &> Khi tdi gadchang th5y rai rfc tren dar6.ng wh tren cf nh dane bi`ftbao nhieu ngu6.i va vat d5 h6a da. R@i chang nhin tha*ba con qufi vat phan chi8u trong \tam mac. Vay trfrominh chdng lap lanh dtr6'i mat tr6'i, cfnh xgp lai, nhi}ngcon ran¢ fl'£m tren dau cting cu¢n, [ai, chdng clang ngq.Persetis+ clang phan van kh6ng.bi€t con inao la conofedusa thi china nghe vang vfng ti€ng than Athen. =

J ttl]erseus, hay xu6ng t5n c6ng di I G®tl &`gfro ba

b.i8n nhat la con Medusa d6»J. Perseus,li§n bay *axu6~hg vung manh lu5'i ki€m ch6m dtrt cfi dau ghe rgoiChang nam dau qufi vat b6 vao chi€c tdi than. Hai conqufi vat can lai nhay len vi`gian gift, va khi nhia,ch5yPerseus, chting cat c5nh du8i theo nhtrng kh6ng\kip.

ctru NANG ANDROMEI>A. .

Chang Perseus bay, bay mai va chang lac` dtr&asvi than Hermes da b6 chang. Chang bay tren b?i5amacLybian, mfu a tren dau con quii vat r6, xtl6ng hi'a*,thanh nhfrng coririn doc s6ng m5i a sa mac. Bang bay

' chang b6Iig thay met nang con gfi d?p bi xich vao met

tang df ben b6' bi8n. N€u \t6c nang kh6.ng bay trucegi6 va ntr6ic rriat,nang kh6ng r6 xu6ng thi chang dattr&ng d6 la met pho ttrgng. dam d¢ng .trudc sac denhi€m c6 ctia nang, chang m6.i lap bip hSi : «Tai saonang 1?i Pi tr6i a day ? Ten nang la gi vay ?D Chang95ng h6i mai na`ng' m&i tri lai:t{T6i la Andromeda,con gfi cia vua Cepheus, Vua xdr Etkiopia'ns va baCassiopeia. Vi sac dep cda Ba rna t6i bi xlch noi dfty¥£Than th5nh.ghen tu6ng \trtr6ic\ sa'c d9p c&a Ba. in

&4 . TuyiN T&F `vAN criuoNG NHI E>ONG

Bei ricrri I `6a+ con gfi than N6reus`. Thdy thaninet con ran t6.i Tinh can dan chting t6i, va theo 16.i§£m'`truych th'i chi c5i ch€t ctia t6i m6'i khi€n Thdly thanhgu6i giam.

Nang vdra n6i dtit 16'i t`hi s6ng r¢i rlen, bfo hi€utho bi€tcon quaivat Gang len dur6'ng gi€t ming. NangAndromeda h6t len. Cha in? nang voi chay t6'i 6m laycorn thafl kh6c.

C;hang<'Pdrs6us` tr5n an mgi ngu6'i: t{Xin tat ca ddrpgkh6c,. T6i la Perseus con c&a than Zeus va ba Danae.Bay \gi6' t6i ra di6u ki?n the nay : N€u t6i cti'u dugcJAndromeda thi nàng s6 la vg t6i.t>

83 in? Andromeda nhan lai.`, Con qufi vat di t6'i, n6 r€ s6ng nhu met con tau.

::::evuast?£y6;ti,t6£6tn5nkfic66nflgg:rucnhga.ngNh}bnenthfnyh::anxgu:::dfm'1u5'iJki€mJao vai b€n'phai c&a n6. R6i ctr th€6fiahg dam .t6.i ta'p cho den khi con qufi vat chiinxtj6,ng:,,ch€t.L- I Nang Andromeda tho5t nan va ngay ngay h6m d6

6hang tq6"chdrc 16 ctr&i fling. Nhfrng b6 du6c dugc{r,un`g '|€n cao`, nhang \d6t thinh.nggn ldra, nhtrng v6nghoa k€t rdttr n6c lau dai .,xu6pg. Va khap ncri vangie.n t:i'8rig'dan ca.I.,:-, :

J ` INGu,61 T\HANri DA

i' `L i `Trong khiS' ti?c cur&i daflg turns bdrflg flfo flhi?t,

edrà- phang tii€c bang m& lung va met dam `ngu.6'i nsiloan da` vao.`-D#ng \dau la Phineas, cau cia Andromeda;


8ifo cam lam lam trong tay. Ong ta h6t len : «H5y colday, ta t6.i d8+ tra thd k6 d5 ctr6'p vi h6n the cda' ta!»

Cha cia Andromeda h6t lai : t(Cau lam gi vay?Khi con gfi.t6i bì xi6rig xich, cau ch2 dtrng khoanhtay nhin, vay rna cau dim d6i tra thti vi an nha`nc&a con gai t6i a ? A.i da cdru colit6i tho5t ch€t ngu6.id6 dtrgc lay.n6t>

Phineas kh6ng n6i ndra ldri. Ham nhin h€t vua `d€nPerseus, chua bi€t men lao flgon giao vao ai, r8i han laothfngvao Persetis. Ng9n gifo cam phap vao gh€chahg da:11 ng6i. Chang Perseus nhay len rtit nggn gi5of6i lao lai phia Phirieas. N€ut€fl nay kh6ng nap sau banthd thi hin bi trting r`6i. The la dam dich thti vting len.Ti€ng vtr khi va chan chat, ban ti?c bi€n thanh bai chi€ntrifdng, gifo'bay t6'i tap v€ phza Perseus. Chang gh6 vainhac tang da 16.n day ve phia ke dich. Nhung r6i chaligphai nhan rang 16ng can dam cting kh6ng thing lai dug.c#am d6ng kia, chang ben h6, len ': t(Nhffng ai la ban tahay che mat lei !>> Doan chang 16i cfi dau qufi vatMedusa ra, lap tdrc hai tram ke dich h6a d£. Phineasv?i, dati\hang. Ham keu ctru: tt Hay b6 c6i khi gi6iiddng sg 'd6 di+ Xin tha mang s6ng 'cho t6i !>> Perseus:,tri 16ì: «Mi, ten v61ai, mi se ia fty§t pho ttrg'ng .trong lau dai nay.)) Phineas v6i quay di nhung kh6ng®kip, va ham bi€n thanh met .pho ttfgng da.

LO.I SAM NGHISM

Vac cu6i nan d6, Perseus ron,g bu6ffl cfimg nang An.dromeda tr& v€+ L6ng ofn gh€t cfia vua Polydectes kh6flgthuyen giam chtit nao. Oflg ta th5y Perseus tr& ve thi rat `

66 TUYiN TAP VAN CHUONG NHI BONG

gia`n ddr vi kh6ng chiu tin la chang da gist dtrg'c Medasa'.V6'igiongmai mianha vua tr5ch chang sao lei ve tat. kh6ng.

Perseus kh6ng chiu dug.c nti'a. Chang h6t len :`ttconchtrng t6 ngay cho cha bi€t di€u con n6i la diing squ thqucT5t'cà nhfimg ngerb'i than xin hay che mat di !i> R6iichang gio' dau con dndi vat cho baa vtro'ng Polydectesrth5y.

D6 Ia lan ch6t chang dting cfi dau kinh di d6. Saud6 chang bi€u nfr than Athena.

Gi6' `day Pofydectes d5 ch€t, nang Danae mu6n tf&v€ que htro'flg d6 xin h6a giii ctiflg cha. Chang Perseusben phong cho ngur phd Dictys lam.vua ,hii dio d6, r@icting in? va nang.Andromeda tr6. v6 Hy Lap.

Khi hg tr6. v6 Argos thi vua Acrisius vang nha, nhavua clang dqu qu©c vui a Larissa. Nghe tin d6 chaflgPerseus m6'i qtiy€t dinh t6'i Larissa d8 dqu va chinh ldi samtruy6n d5 linh nghi?in 6' day. Khi t6'i lugt Perseus fl6mta, qua ta d5 roi vao dam khan gia va gi€t ch€t m§t 6ng,gil. D6 chinh la vua,Acrisius, ngub'i d5 c6 nhfrng quy€tdinh doc fc de c6 trfnh met s6 m€nh rna Trai d5 dinh.

•S

HEF{ACLES

Mricrl HAI CONG vlEcTrong tat ci cfc vi anh hdng Hy-Lap ngtr6'i gi6i

nh5t lacon trai cia than Zeus v6'i ch5u gai' Perseus,nang A|cmene (khi d6 d5 la vg. viia Amphitryon./- Than

~Zeus dat ten chang l'a Heracles (Heracles nghia la s¥

vinh quang charHera.)® Vay rna 16'i ca nggi d6.cfingkh6ng xoa diu durgc long lghen- tu6ng ctia Her?, yiz]ffAhoang c&a thièn diph. Ba ghet ngurb'i mang ten ba

+HANTHOA] HY LAi;'

fl¢n m6.i sai hai con ran t6'i , xi€t cb be Heracles n&mtrong n6i. Nhtrng cau b6`kip tinh day va b6p c8 rafl\ ,t6.i ch8t,

Ttf d6, ngtrb'i ta tr6flg dg'i a cau b6 khic thu6'ngnhdrng chuy€n tfy trdi. Cha h6. chang (ttr\c vua Amphi- -tryqri)-lo gifo-dqc chang that can than ve c5c chi€n thuatcting nhur ve qny§n phfp va d6-vat. Heracles hgc th€t'mau va nam mLr6'i tim tu8i, chang la chang trai dep lya -'

\.khoe nhat Hy-lap, lu6n lu6n ur6.c mong tr& thanh'anh!hdng phqng squ d5t nu6'c. Th€.Ia chang di dau v6.inhfrng vat va nhfrng ngtr6'i kh6ng 16, chfng baa lau uy iddmg cda chap.g truy§a di khap r]oi.

Trir6.c khi Heracles ra d6.i, ntr than Hera d5 bu¢c `than Zeus phai htra v6.i ba rang hoang tdr dau tiensinh•ra db'i trong 8ia dinh Perse'us se la ding vtia t6i cao va s6 '

cai-tri tat ci d.a\m hau due cda Perseus. Zeus bang long vitban hy vgng ring Heracles la hoang-t\fr dau tien. Nhtrng 'Hera da c6 gang cho Eurystheus ra d6'i trtr6'c Heraclesm§[ gid, va the la Eurystheus lam vua c5i Mysenae c6n'He'ra;1:;#::;,b:¢e:apc¥eas£ [vaanbany.61:6:.i€ng hcrn vua nhi§uJ

difeu nay khi€n Eurystheus r5t bu6n bquc. Eurysthe'tSstqu nh&S «Ta s6 bat han phai lam nhfrng c6ng vi?cthat` kh6. n`hgc va chic ham s6 mat mang.]i R6i Heracles`dtrgc i?nh cda vua\ phai di gigt con \sLr-tdr mien Nemea,da `con vat, rft ¢fty, cting ten khi gidi kh6ng th? gist n'6in6,. Heracles khQng ,chiu tuan 1€nh. Chang n6i: «T6i;.

gibng d6i than linh, kh6ng th? la day t6' ctia n8tr6'i`„ `Nhtfn§ cha`,chahg, tha-n zeùs, v§i can thi?p: «Conj

phai vans lb'i cdn a, vi.Eutystheus la vua.»

88 TUYiN TAP VAN CHuoNG NHI SONG

Heracles danh vang 1Snh. Chang tay kh6ng b6p c6cofl su tfr. Ttr d6, chang lu6n lu6n d¢i chi€c mti lambang ham rang su tfr va kho5c chi€c fo bang da n6. .

R6i chang lai vang i?nh vua gi€t conran Hydrachin dau a mien Lerna.

R8i chang bat s6ng con huro'u` c5i `6' ntii Cerynea.Trong su6tm¢t nzm, chang d5 phai di theo con vat c6 ,cap sdrng vang va m6ng d6ng nay. Cu6i cting' chaflg batdtrgc n6.

Chànglai bits6ng ,dtrg'c con lgri rdrflg Eurythiond5 ph5 hoai khap vting lan can. Khi chang vac copvat kh8ng 18 nay trinh vua Eurystheus,tii vua hoantoafl that vglig. Ong ta nghis ({Thdr strc manh ten naykh6ng dtrg'c, m6i lan thor lai in?t lan lam ham n'6i ti€ngthem. Ta s6 giao cho han mat 66ng vi?c kh6ng xdrng vdinotrdri anh hting, va chic ham s5 that bai.» R6i cho g9iHeraclest6'i pli5flS t(Chu8ng ngtra cia Augeas, vua c6iElis., dcr ban lam. B?nh dich da ph5t sinh tar d6 va lant6.i Mycenae. Vay ngucyi hay t6Ji Elis rdra sach cai chu6ngd6 di. Nguo'i phai lam xong n¢i tfong met ngay.»

Vua Augeas c9 ba ngan ngqua. Hang bao n5m nayj>,chu6ng ngtra kh6ng dugc rtia don gi ca. NhurHgHeracles cting hoan thanh dtrgc vi?c nay. Chang dqchai 16 ttr6'ng r6i I.ruy€n nu'6'c hai con song ben canhchfy qua chu6ng ng¥a cho d€n khi chu6ng that sach.

Sau .vi€c tfldy,. vua Eurystheus ben nghi t6i da#cl-:im an thit nguai a gìn h6 xdr Stymphalus., Da+rLchin .nay c6 cfnh m6 va m6ng bfng `sat. Chac-chan Heracles kh6ng th8 ti6u di?€ dtfgc` `chtiflg.Heracles benkhuam6 i/nh 6i dga rdan chin cho bay


len r8i lfty cung ten ban. Chz con it con s6ng s6t v6ibay di tr6n.

R6i chang sang dao Ciete dem v8 cho nha vtia conb6 rdrng Poseidon. Chang cting thuan h6a dug'c danng¥a cfi t&a vua Diomedes 6' Thrace, dan ngqua may`dtrgc nu6i bf ng thit ngtr6'i. Chang dfnh nhau v6.idoan nfi: quan Amazons va dem v6 cho nha vua daithat ltrng ctia nfr hoang Amazons la Hippolyta d5 bichapg gi€t ch€t. K6 ti€p +chang gi€t dtrgc ten kh6ng 1@Geryon ba minh.ba dfu va chi€m do?t dan b6 c&a ham.

'' T6'i dfyvua Eurystheus h€t hyvgng, chang Heracles

da lam dug'c mu6'i vi?c phi thtr6'ng, sau m6i vi?c, changcang manh them va n8i ti€ng them. Nhurng vua vanchura chiu b6 cuOc. Ong ta bat Heracles tim cho dtfg.cba trfi tfo vang cda daqu chi em Hesperides. Tfonay mgc a met khu vtr6'n thi6ng, kh6ng ai bi€t a dfu'va dugc canh gfc b6.i mSt' con rang met tram daukb6ng bao gi6' ngd.

Heracles kh6ng bi€t tim khu vtrdrn naly a dau.Nhung chaflg cting ra di. Chang lang thang t6'i nggnniii Caucasus. Ddrng tren nggn niii, chang nhin th5yPrometheus bi tr6i. Chang c6.i tr6i cho va ngu6'i kh8ng 18nay chi khu vu6'n thi6ng chochang: Prometheus n6i:ttBafl s6 tim thzy vu6'n d6 6. ch6 Atlas dting nang v6mtr6'i tren vai. Nhung ddrng c6 tqu tay chi€m nhfrng trfit6o: Anh t6i, Atlas,1acha cfc c6 Hesperides. Hay nh6'6ng 5y lay tfocho.

Heracles d5 t6'i duqc ch6 Atlas dtrng, n6i v6'i Atlas :ttDa t6i d6' v6m tf6'i h§ Sho 6ng nghz. Nhung 6ng phiOho t6i vai tr5i t5o vang 6' vtrdrn Hesperides nhe,]7

90 TUYEN TAP VAN cl+ucyNG NHI SONG

Atlas bang 16nga ngay, ru Oho con rang ng& va ngitba trai tfo vang cho Her.acles. Ngu6'i kh8ng 16 nay dtrg.cn6m ,tqu d,o met chat dam ham ben bao. Heracles:t{Th6i bay gi6. 6ng ban 'hay the cb6 cho t6i nh6.tt N6i doandinh b6 di. Heracles v?i`k6u lai: «D8ng y t6i s6 th6ch6 cho 6ng,®nhung hay lam o'n d6' h¢ t6i met phdtd5 t6i qu8n lai day thtrng quanh dau d5 keo dau t6i §gb?p di mat.

f Ngtr6'i kh8ng 16Atlas ngudai lam theo 16'i Heracles,

the la chang v¢iva b6 di. .,

Khi Heracles`dang ba trfi tfo vang len vua thi 6ngta nghl r&ng*cha c6 'vi?c nao la chang ta kh6ng lamdtro.c, Nhu'ng 6ng ta van nghI : .({ C6 16 iry\ quy6n dtr6'jam.phd s? vurg't dtrqc strc Heracles. Ta s6 sai `h5rlxu6ng bat con ch6 Cerberus ba dfu van ddrng 6anh acdra am phd 7>.

I Nhung r6t ou¢c, Heracles cfing,hoan thand dtrgc

vi?c thtr mtr6'i hai thieri nan van nan nay; Nha vua bensai 'Heracles den tra I?icon ch6 ba dau va ttr d6 kh6ngthdr thfch chang n,9a.

DEIANIRA VA QUAI VAT DAUNGudrl MINH\NGU.,A

\M5c dau khap ntr6'c Hy-Latp a6u bi8t ti€ng Heracles,

v`Sy rna chang van tigp tqc thi th6 tai nang. Kin6ng c6ngu6'i nào, vat `nao k§ ca eec than nffa thane n6i chan8Chang di du lich t+6'i Calydoh, d dfty chang da yeu valfty dtrgc nang c6ng chria Deianira xinh d?p. Changdem nang va que aha. Tr6n dtr6'ng v? chang trai quam§t cu¢€£mao hiam ky I?..Nh&ng, tr?a oura mtla d6ng

THAN THOAl `HY LAP 91

lam ntr6'c song *®(£y cu@n. D6i v6'i m¢t mlnh chhag thic6 gi ding ngai dau, nhtrng con nang Deianira, lam saochang mapg\naflg qua dugc? Trong khi chang daflg phaflvan `thi qufivat dau, ngudi minh ngqua Nessus bi6t ch6nur6'c can m6.i thdhg thinh di qua. N6 n6i v6'i Heracles t« T6i s€' den ddm vg 6ng qua song. C6n 6ng thi rang bcrinhs.» Chang bang long. Khi bo.i sang t6.i ba I)en kia,chang nghe thzy vg chang la len keu ctru. Nessus dinhden nang Deianira tr6n di.

Heracles thzy vay th6t len : «Qufn dau! mi diwhc#6.p vg ta ha ? Mi chay nhanh nhung mtii ten tand¢cctia ta can di nhanh ho'n nhieu !» Chang bin ngaychat phat, mai ten cam sau vao lung con vat va xuyen

qua ngquc. Nessus bi8t the nao n6 cting ch8t vi mtii tencda Heracles da tarn vao mfu `d§c c&a ran .Hydra chindau. N6 nghI : «Nhtrng €a kh6ng chiu ch€t rna kh6ngtri dtrgc thtl.)) Nghl vay, n6 m6'i n6i vdi nang Deianira :((H©i nang, t6i sap ch€t. T6i mu6n chi nang hay dierimay, nang hay giti lay d6ng mfu .dgng\& 111.ng, t6i. Ch6mfu 5y c6 phep mad day. N€u nang nhu¢m '£o cda ch@ngnang bang m`5u 5y, chang se` kh6ng yeu ai ho.n nangw

N6i' doan, n6 nga vat xu6ng ch€t. Nang Deianifaldc d6 kh6ng nghi gi tinh yeu cda ch6ng nhtrng nangcfing cdr trill:\ch6 mfu d6 vao met cfi 19. Nang nghlbi€t dau r@i lei crfeng phai dting den n6. R6i nang d5u19 5y di.

NESSUS TRA DU.a+C THtJ

Bao nhieu nan qua, nang, Deianira d5 hall qrien`c£'i 19 kia, Ch6 den met h6m nang gap dip phfu ddrngtdi n6.-

92 TUYEN TAP.VAN.CHUcyNG NHI E}dNG

\ Chang Heraclès di d5nh vua Eurytus, ngtrdri chang

van mang m6i thd, vi trtr6'c kia\ nha vua da €tr ch6i kh6mgga Con gal la narig c6ng chda Iole cho chang. Changdz `gi6t duqc 6hg vua nay cting ba ngu6'i con trai va bit§6ng nang role. Tren dtfb'ng v€, chang ddrng lai lam16 ta crn cho chi€n c6ng vti'a qua, nhung chang van 'daten day t6' Lichas ti€p tiic dan tti nhan v6.

Nang Deianiia nhin th5y nang Iole xinh d?p m6'i `thuo'ng cho s6 phan nang 5y. Nhtrng khi naflg bi€t r§mgchinh `vi Iole rna Heracles da di` tieu di?t gi6ng vzfaEurytus, thi nang lai chuy8n` sang thuo'ng chinh phSn•nang R6i nang squc nh6' den 19 m5u c6ph6p mau. Hang ' tl

vSi lay t5m fo 16 rna nang d€t cho Heracles dem nhu¢mvao ch6 mfu kia. R@i nang g6i fo lei, g9iten `hauLichas bao: t{H5y mang ngay chi€c fo nay t6'i `6hoch6ng t6i va cahthan dtrng gio' £o ra fnh sang hay hoin6ng, cho t6'i khi chang mac ».

Lichas vdra di kh6i thi nang tr6' v6 ph6ng. Nangkinh ngac nbin trim len nang d5 dtlng d8 th5mm5u. Tdm leni clang chfy tieu, bgt d6 n8i bong b6ng`khap chuflg quanh. Nang k6u 16fl : Tr6'i, ten Nessus

da ltrat6i r6i! T6i xin the trtr6.c th5nh than, ,n6u t6ikhi€n chang Heracles ch€t, t6i s6 ch€t ngay theo chaflgtt.R6i nang vei sai` ngurdri du8i theo Lichas+

Nhung qua mu¢n. Chang Heracles d5 inac fo va \daflg lam 16 t€than. Mtr6.i hai con b6 va met tram convatkrifcbi gi8t d6 dfng 16. Heracles Gang r6t`rtrgti vad6t nhang tr€n ban th6'. 86ng nhi6n chang k6u len nhtrbi ran`cfn. Ch%t thu6c doc da gan' ldrat/ n6ng df chay , rath5m vao col 'th6 b6mg ray. Heracles c6 c&i chi€c fora nhtfng fo ctr dinh ,chat lay ngufyi, chang x6 dttgc

/I

THAN THOAI HY \LAP 93-

'm&nhfo nao thi vai 16i lu6n that chang ra. M5u chang

x6\ixtic I?n, gan c6t chang ndrt ra. Chang chay voi t6'id6ng su6i gan d6, nhiy i}m ,xu6flg nhtrr]g chat d¢ccaflg sdi sqc trong mfu Chang. Nhtr dien dai chang nhscfty r6i lan len tren mat d5t. Chang nhifl len trb'i keula: ¢{ H6'i Ndr hoang Hera, t6i dau d6.n the nay chic Basung su6.ng lam ! T6i d5phai dtro'ng dau v6ti qufi vatGeryon ba minh ba dau va con ch6 Cerberus d? nhanctrc hinh.nay u ? D6i ban tay nay d5 ha dtrgc con b6rtrng dao Crete_, da chi€m dtrgc dai that lung c&a . nfrhc>ang Amazon, d5 mang ve dtrg'c nhting trfi tfo yangcol rna?Con lgn 16itren ntii Arcadia, cting nhtr conHydra:chin dau dau c6 djch lai dugc:ta.TDari ngqua an thitngtrdri ctiflg bi ta thuan h6a. Ta d5 nang ca v6m trditren vai. The m5 gi6' dfyta phai chiu cquc hinh naykh6ngl6ng can dim nab, kh6ng khi gi6ii nao thaiigduo.6. Lfra am-i thi€u chfy thit ta. Trong khi d6 ke thdcda ta'la vua Eurystheus thi van manh kho6 ! Vay rna aicting tin ring than thfnh c6ng minh !tj

Chang Gang lan Ion -nhtrcon vat trting tenthib6pgnhin th5y\ ten hau Lichas sg'. hai nap trongh6c d£. Chan`g h6t to : « Chinh mi-d5`dem m6n qua gi€tngtrdyi ;nay t6'i cho 'ta phil kh6ng?t> Te'n Lichas chi conbi€t 6m lay chan chang. Heracles qua tdrc gian, quay tenhau m5yv6ngr8i quang ham thfng ra bi6n Euboea.

E::adjdtflanmhatrngtchfi€an:aveH:;aac.[efavna:aDC:]£::£rcah€:a::9t;Chang m6'i ra I?nhchatcfy lam gian h6a tang, fl\gtr6.iban chafig la Philoctetes nh6m lft-a. Chang Heracles nfmtren gian, 16t lam da sur tdr miefl Nemea 6. dudi. Tr6ngchang nhtr ngub'i nfm tren n?mtroog met btla ti?c vui.

\

91 TUYiNT.AP VAN CHucrNG NHI B6NGI

Cfe vi than cting hoing sg kpi nggn ldra chfy tdringu6'iHeracles. Nhupg than Zeus, cha chang tr5fl anmgi ngurb'i. Than n6i :

« Con t6i da Jcfiì`nh phqc dug'c tat ca, s6 chinh

phqc dtrgc ldra nfra. Chi c6 hinh hai cda` con t6iphan n6 thdra hur&ng cia in? n6 la bi thi6u h&y th6i.C6nphann.6thtrahu&rig ctia t6i s€ bat di?t. T6i s€mang cont6i len thien ding. D6 m6'i la no.i xtr\ngdfng v6'i n6».

` Cfc vi thfn` v6 tay, va pgay ca nfr hoang Hera cfing

pqai yen ling. Than the Heracles da chfy, nhung v6c clangchang vanc6n gi6ng cha chang v6 cting. Nhdrng ngtrbiidtrng quamh nhin th5ym6t lan kh6i bay len. Tr6n cao,than Zeus dtrng trong xe, gicy tay ra d6' lay con va datchang vao giffa nhdrng vi, sao.

JASON .NGU.6rl MANG MOT CHIEC DEP `

cbacJgaas:£a[nagn[86:an{g:::i:::i;ran:Ou];:sc:#tr£:[£`:f::chi8m ng6i va du6i cha chang di. Chang dugc con vatdau ngu6'i minh ngquatfn Chiron nu6i n5ng. Con Chi?onqav da day d6 r5t`nhi6u anh hting trong harig n6. P\urdis¥ chain s6c`cda convat d6 Jason d5 hgc dugc tat canhdrng di§u rna met 'ngtrdi anh hting phii bi€t.

Tentigm ng6i Pelias rat bu6n vi met 16'i sam I_a. S5m

dry r&.ng ham phii coi chtrng met ngtr6'i chi di met chi€cd6p. Pelias tim hi5u lai ¢6 mai rna kh6ng nghl ra. R8iJason met h6m qtiy€t -dinh di Iolcu.s d8 d6i lai ng6i ba'uChang la met thanh ni6n cao, d?p. Nhting len t6c b6ngmtrg't(rd xu`6ng c6 chang. Chang khoac t`5m da bfo ben

TriAN. TlioAI-Hy LAp 95

ngoai chi€c fo ch8n cting bang da, tay chang cam haiqfi gifo (lao). Tr6ng chang gi6ng h?t met vi than `d€nn6i ai gap cting phai ng6' ngg'.

Khi gan t6'i Iolcus, chang.phii qua met conssflgdfy bpn, chang d5nh rcri chi€c d6p. Char)g t6'ikfau chg', no''i nay` d6ng ng?t vi aha vua clang lam 16 t€than.` Thfy chang, thi.6n ha than thi : ¢ Ai kia, c6 the laApollo trf h}nh chang ? . ]>

Nha vua nhin ngay xu6ng chin ke.Ia,mat that sac,t.im nhu ngdrng dip khi nhin th5y ngu6.i d6'chi di m§£chi€c d6p. Sau nghi 16, nha vua h6i ngay : ({N`ha ngtro.i

`1a ai, ten cha ngu.o.i la gi ? )>.

Chang trai tra lb.i : tt T6i la Jason, con trai cda vuaAeson, t6i t6'i day tham hoan thanh cda cha t6i »

Pelias d5u n6i sg' h5{, m6'i chang v6 lau dai, m&ti?c d5i chang nam ngay lien. R6i Jason n6i v6'i Pelias :«Hoang thanh nay la ctia t6i vi t6i d,ling la ngtr6'i thtrak€, nhtrng' t6i sg nhtrdrng cho chti ,tat ca ctia cai chd dadrat. T5t ca d6ng ru¢ngva gia stic la cda chd,t6i i:hi d6i lai cai quy6n trug'ng va ngai vang ciacha t6i th6i. »\

`Pelias nghl that nlianh, mat han d6i sic nhi6u lan

r8i han\n6i: «Ch5u mu6n the nao cting duqc nhung chdcting can d6i ,ch5u met di6u ki?n. Chd rat ban tfm vemat gi5c mo'. H6n macda Phrixus d5 hi?n v6 xin chdhay lay v6 cho dugc` b¢ long yang ctia con ttru linh d5c6 lan den ngai qua bi?n t6'i Colchis, va sau d6 ngai dadafl8 hi€n lenthfn Zeus. Vay chau hay di`l.5y b§ longd6 v€\ cho linh h6n Ph,fixus an nghi.t>

Nghe xong, Jasoq` cam th5y 16ng rung d§ng vi b§a

96 TUYEN TAP VAN ctiuc}NG NHI BbNC

long nay vffl la gi5c mcr c&d bao anh hting Hy-Lap. Moingtr@i d6u bi€t rang bo long vang d6 dtrgc treo +Colchis tr6n met canh cay s€If trongnkhu rdrng thieng, c6con rang canh .gift ngay d6m. Chang mcr tr6'c bi6. vat d6d€n n6i kh6ng chti y gi de'n thaym y,c&a ngu6'i/'chd.Chang ben tra ldri lien.

« T6i s6 t6'i Cblchis cting met dim aQh hting. Vat6i s5 c6 lam vtra long h6n ngai Phrixus.t]

R6i chang k6u g9i nhtrng ngub'i gan da, k6t nap)ho di theo chang Chang nhd Argos d6ng cho chang m'¢tchi€c tau c6 n5m` inuo'i m5i cheo. Bi€t bao ngu6'it6'ixin theo' chapg, ca Afgos cfing xung phong di. ChangHeracles c&a xdr Tiryns, met chang trai khoe nhft cfingdi v6'i Jason. Laertes, ch5u ctia than Zeus cting t6i gianhap.,Chang Orph;us thi sl ki6m nhac sl ky tai, n,gtraida xu6ng tan c6i am tim mgu6'i vg. ten Eurydice, cfin,g v6ivang tar Thrace t6'i. Peleus cha cti. Achilles vi anh hdrpgcia tram chi€nthanh Troy cting t6'i. C6n bi8t bac dan tairiat khfc nfra. Khi d5s&n sang, Jason lam 16 d?ng Haithan, sau d6 mgi ngu6'i ng6i vao tay cheo va chi€c tauArg,o nhs nco. Bao nhieu gian nguy clang ch6' doanngu6'i ArgonautsE. Nhungkh6ng ai s6'n 16ng~

VIEC LAM CbA |ASoN.' Ai c6 the n6i durgc tit ca nhtrng di§u da Kay ra

tru'6'c khi doan ngu6'i Argonauts t6'i dugc Colchis?K? ra h€t thi phai mzt`bao nhi€u \cu6n sfch vi big{bao ngu6'i da thuat I?i chuy€n phieu du cda\ nhfrogvianh hdng nay, rna m6i ri\gur6'i k§ met -cfch+ Nhung chi

ngan bi6t rang cu6i cting hg da t6.i nor, vao ltlc`hoanghsn, va, mgi ngub'i d§u in?t m6i. H9 h? bti@m, ch?9

THAN THOAI HY LAP 9'

ngtrgc d6ng song d8 t6'i kinh d6. Jason d5 d8 rtrguding th5nh than bay t616ng bi€t crn. R6i moi `ngLrb'inghi flgoi. Sing h6m sau, Jason n6i v6.i bang hG:u:{tchuò'n8J tfinh cda t6i la doat dtrgLc b¢ long cdru vfng rnakh6ng `phai dfnh nhaii. T6i sf6 h6i xin vua Aeetes, vavua s6 bao chting ta phai lam gi. Xin cfc ban hay dday d% t6i cting hai ban t6'i lau dai vpa.»

Vua Aeeteg ti€p ho rat a`n-can. Theo tqc I?, phavua kh6ng h6i hen gi cho t6.i khi mgi ngtrdi ng6i vaoban 5n. Nhung vtfa r]ghe bi€t khfch la ai va t6ii xdrnay v6'i mqc dich gi, vua Aeetes d8i ngay thfi d¢, 6ngta n6i 16'n : ttH5y doat vtro.ng trtrg'ng va ngai vang erata d5 r6i hay lay b¢ long ctru d6! Hay tr& ve ngaydi keo ta x6o lur6'i, chat. tay lti nguo.i bay gib'\!>>,

Jason 6n ton tra ldri: t{Xin Ngai hay n6n gian.Chiing t6i t6'i day duy c6 met mqc d{ch d6. L?nh truy€mcda met vi'( vtia fc hi6m d5 khi6n t6i t6'i day. T6i xin,Ngai hay ba'n vat d6 cho chtingt6i. N8u chting t6i c6pha,i lam vi?c gi hau Ngai, chting t6i cting xin s8n~sang.»

Vua chau may r6i d8i ngay thai do diu-ding n6i:t{Ta kh6ng c6 thti ofn gi ngtr6'i, nhung ngtr6'i phai chota th5y long can, dam cia ngu6'i. 6. c5nh. d6ng Ares, tac6 hai con bb m¢ng chan d6ng, th6` ra ldra. Ngtr6'i phaid6ng fch cho chting r6i,cfy cho xong cfnh-d8ng Ares,r6i ngtr6'iphii lay rang r6ng reo len khoang dat. b5mramg' rang d6 s6 nay sihh met doan chi€n binh. Ngtr6'i

phai gi.gt dam chi€n binh nay trtr6'c' kbi trfyi 1:6i. Ta d5lam tat ca nhfrng vi?c nay, n€u ngu6'i kh6ng lam dtrgcta s? kh6ng bao gi6' cho b¢ long Cdru kia.»

'4/

98 TUYEN TAP VAN CHuoNG NHI DONC

\Jason b6i r6i, kh6ng n6i nzng g1. Lam sao changc6 the ht}®a l\am dug'c m¢t c6ng 'vi?a v6 vgng kia ? Nhtrngr6i chang cting tra lb'i :

«Vi?c Ngai d6i` h6i qua nang n6. Nhtrng t6i nhan .s5 lam cho dd c6 nguy den tinh in?nh di nfra. Con C6nhfrng di6u t? ho'n, cfi ch€t.»

N6i doan chang cdng hai bantr6' v6 tfu.

I Sau khi nghe chuy?n nhi§u ng,ur6'i xin lam thay

rason, nhtrng chang ttr ch6ì 'h€,t. Chang n6i: tt Dinhin?nh da `dem t6i t6.i day, dd chuy?n gi s8 xiy d8n,t6i cfing phil vfng theo dinh in?nh.}t. T6'i dfy c6m¢t ngtr6'i chf u ctia nha vua, ten Argus, ngtr6'i rnaJason da cdru thoft ch€t tfong met cu¢c dim tau, dtrng.|e,n n6i v6'i las6n : « Ong kh6n8 lam duqc viec rna 6ngt6i d6i h6i dau. H5y d8 t6i di cau ctru Medea. em galin? t6i. Ba rat gi6i .pha thu6c doc. Chz c6 in t6i m6ì

gitip 6ng d6ng` £ch b6 m§ng va cay dam rti¢ng Àresdtrgc.tD '|ason buan b5 tra 16.i: ttThat bu8n khi phii nh6.,vao met ngtrb'i dayn ba d5 dtrgc an-toan. Nhung in6u banmu6n thi ctr t6'i tim ba ta»

< Ca Argus' vaJason cting kh6ng bi€t nang Medeas8 lam gida gjdp hg. Rieng phan Medea thi qua nangclang c6`gang lam sao gidp durg'c chang. Ly do vi nangda nhin th5y Jason va d5 rung d¢ng trtr6'c v6 d?p htingtrfng cria chang. Tdr tru6.c chua bao 'gidr nang m6 ai,nhtrng bay Sid thi nang clang phai chiu squ giang co gifra

ly va tinh. Nang tp nhti : ttN€u ta kh6ng gitip thi chicchan chang s5 ch€t, nhtrng lieu ta c6 the Idea phan charta (vua Aeetes) d8 giiip ngub'i khfch la, r6i khi ngu6'id6 tr6. ve qqe qu5n§6 |'am ch6ng in?t ngu6ì dan ba

\

THAN THOAl .I+Y LAP , 99

khfc. Nhtr the kh6ng dtrgc. Tru6'c khi gidp ta mu6nchang phai hdra la s6 cu6'i ta.t>

Nang dapg ng6i suy_nghi thi chi nang g9i nangn6i : tt Em Medea a, con. trai Argus ctia chi d5 dtrg.cchang Jason cdru thoat ch€t. Chi xin em hay cho chang tamet phuo'ng thu6c d6 khac phqc dugc dam b6 m¢ng.»Medea tra ldi: ttvi chau Argus, vang, em s6 lam. Chibao chfu n6ì v6'i Jasc>n la sang s6'm mai, em se t6.iden Hecates, r6i s6 cho chang ta ph6p mau d6.thing ltib6.»

Sang h6m sau, chang Jason t6'i dan Hecates gapMe\dea. Chua bao gi6' tr6ng chang a?ptrai nhtr vay.Nang nhin dan vao chang. Khi chang nan lay tay,tim nang clap ran r5, nang chfng th6t dugc ldi nao:Ca hai dtrng yen met h6i lau. R6i Jason n6i : T6i dendfty xin nang ph6p btia. Nang mu6n d6i lai di6u g1 xinctrun6i. `Cting xin nang hi6u rang, n€u nang gidp t6i lay`dugc b§ long ctru d6 nang s6` bat di?t. Ntr6'c Hy Lapchting t6i s6 ca ngg'i nang mai mai.»

Medea dtrng sfrng im lang. Nang xtic d¢flg quakh6ng n6i men lb'i. Nang chi d5t m¢c hop nh6 vao tayJason. Jason gift chat `chi€c hop, mat nhin fling kh6ngch6'p. Mai sau M.edea m6i n6i dugc: ttchang phai lam nhtrth8 nay...t] R6i nang chi cho chang cfch ddng d?o bdad6."Hay b6i dau vao nguai chang va ci vtr khi ciachang d€ kh6i bat ldra. Va khi dim chi8n binh n6iday}hay n6rri met h6n df 16'n vao chdng. Nhtr vay €hting s8danh lan nhau. Khi chting ch€t h8t, chang s8 15y dtrgcb¢ long kia.,,

R6i nang bat kh6c, va n6i them: ttxin ddrng quedten Medeakhi chang v§ t6.i nha, vi ngtrb'i 5y ltic nao

160 TuyiN TAip VAN 'cHuONG NHI De>Nc

cting nghi t6'i changt> Jason say-sua tra ldri : ttKh6ng bao

gifyt6i quen ning dug'c. Nhtrng n€u nangtheo t6i, toandf n Hy Lap s6 ton th6' nang, vi chinh nh6'' nang rnach8ng con, an`h em hg d5 ve dugc t6'i nha. Bay gi6' chic6 cfi ch€t m6'i chia lia dug.c d6i ta.tt

Medea mu6n nghe chang n6i m5i, nhung da t6'ildc phai chia tay. Khi Jason tr6' ve tau, nang Medeatr6. ve lau dai, nang bi cau ¥6 gitia tinh va ly.

T6' mb' sang h6m sau, dan trong t2nh d5 te tquu& cfnh d6ng Ares. H9 ddrng treun nhffng b`6. d6c cao. VuaA:etes .ng6i gifra dam d6ng ,vua mac fo d6, cam trongtay chi€c quyen trtrgng bang nga. Moi ngtr6'i d6 danmat vao Jason Gang ctdrng nhin c5i cay va cai fch n5ngn6. 86ng nhien c6 ti€ng-b6 r6ng len. Dam b6 m¢ng chinbgc d6ng clang ao t6'i mi?ng va 16 mtii th& ra kh6i valdra ngtin ngqt. C6 bat ldra chfy bdng len. Jason ti€nt6.i. Dan b6 nhin thfy chang ben lt'ic 15c dau va . clapchan sau xu6ng dgt.

Dam ban Argonauts cda chang nin th6. nhin changti€n t6'i gin dan b6. Timho ngtrng clap khi hg th5y r5Jason bat, tdrng con b6 quy xu6ng, r6i d6ng ach choch4ng. Khi ltr5'i cay x6.i 16'p dat den len, cfc b?a Jason.leo h6 £m y, con dam ngu6'i Colchians thi. h€t sdrc kiflhngac. Jason cay d€fl dau, reo rang r6flg t6.i d6. Tdichieu thi c5nhd8ng r¢ng b6n mau d5 Gay xong. Ja`sonthfo fch fa, chang het to mat ti€ng, dan b6 sq h5ichay met mach v€ cnu,6ng. Khi chang ngoanh mat laid5 th5y ca met doan linh chi€n ttr dat chui daii len. Damlinhlam le lao nhting ngon dfovao chang. Nang Med;actiflg rat lo ngai khi thzy met minh chang phai dtrcrng

i THAN THOAI HY LAP Old

dau v6'i dsm giac d6ng nhtr vay.` Nang ni€m than chdd8 gitip chang. Nhumg kh6ng sao, ]cison cam tang da 16'nn6m vao dam giac tL't'c thi chting quay dfnh lan nhau vatan di?t lan nhau, cfc ban chang vui mtrng qua. H9chay tia xu6ng 6m lay chang, ca dam ngu6'i Colchianscting reo h6. Ri6ng vua Ae?tes im lang tf6. v6 lfu dai.Nha vua gian lam vi 6ng ta thdra bi6t rang Jason dadugc Medea bi mat gitip d5'. Su6t d?in 6ng ta nghicfchtra.thti|ason. '

8O LONG ctru VANG

Nang Medea thao thdyc su6t dem. Nang sg vua cha,,va nang cting sg' lu6n nhting chuy?n s8 xay ra cho

`nang n€u Pang di 1:r6n v6'i Jason. Cu6i cting nangquy€t dinh theo.Jason. Nang ni?in than chticho cfra laudai m6' r`6i nang v§i t6'i tim Jasofl n6i thfng v6'i cha.ng :ttcha t6i clang dinh k€ tra thti. Chting ta phai tr6n mau,. .t6i s515y b¢ 16£ig cdru vang cho chang. Chi xin cfiangthe ring s6 d6i xfr tfr t€ v6'i t6i 6' ntr6.c chang\>. Jasonvoihdra : « Xin thanh than lam chirng cho, t6i s6 ctr6Jinang lam vg.» Medea n6i: ttvay thi chting ta hay di laybe 16rig cdru ngiy ,, .

The lachi8c tau ch6. mgi flgub'i t6'i nan m§ thieng,Jason va Medea t6'j cfy s5n. Con r6ng vtro.n c6 ra dinhgist hg. N6 fit len ghe sg nhu`ng Medea lam ph6p chon6 ngd. Jason v?i giat lay t5m long cdsu r6i ca,hai chayv8tau. M`?i nguJi say stra ngim bio vat rna hg d5 matbao nhi6u c6ng lao m6'i chi6m dtfgc. Jason n6ng longkh6.i hanh, m6'i n6i v6'i cfc bafl : « Chring ta hay d6'ikh6i ngay no'i dfty vi chac chan sap bi du.'6i theo. C6/

102 TUYEN TAP VAN CHuONG NHI B0NG

mat nang Medea a day, chinh nang g{tip chting ta hoanthanh str mang. Nang se la ngucti vg chinh thdrc c&a t6i.»

DuctNG VE.

Qha nhtr 16'i Jason n6i, hg vtra ra gan t6'i bi?n thidoan tau cda vua Aeetes rirgt theo sau, thoat dau tancfch xa, nhuiig doantau Colchian nh? ho'n n6n da ti€nm6i ltic met gan Khi Jason t6'i cfra song Ister d6 ra b].6'n.Ionia, thi tau dic`h d5 dug'c b6 tri tan mat khap cfcdao xting quanh va s&n sang tan c6ng. Jason hoing kinhn6i: ttDich d6ng qua. Chtlng ta hay len b6' thuo'ng ltrgngv6''i hgtt. Thd 15nh ciia doan tau Colchian la con trai vuaAeetes ten Apsyrtus bf ng long cho Jason bo long ctrunhtrng con Medea thì phai dtrgc dem t6'i dell Artemis 6'h6n ddo ben canh. Vua ctia mien nay s6 djnh dost s6 phannang, hoac la nang phii tr6' ve, hoac durg.c di theo ]ason`Medea tu6'ng phft di6n len khi thfy Jason bang long.Nangkh6c: ((Jason, chang d5 qu6n 16'i htra r6i ur ? Vi chang'ma t6i gi6. nay 6 day! Chang dtr bi8t rang n€u tr6' v6

v6'ivua cha, t6i s6 phii ch€t. Xin c{drng b6 t6i !>> Nangn6i tha thi€t d5n n6i Jason phii tranh anh mat cda nang.Chang v©i n6i gat: ((Squ thoa thuan chi la met miru k€th6i, chting ta clang c6 tri ho5n cu¢c x6 xat, chiro'ngtrinh cda chting ta la phfi gist dtrgc Apsyrtus. Khi benColchi.ans m5t thfi lanhchting ta s8 th5ng rig d6 dang».Medea nhin vao tan mat Jasoii, n6i: « N6u qua thatday la y dinh c&a chang, em s€ di sau them vao t§i 16i,em s6 n©p em trai cho chang.j>

Th8 la nang v6' nhan tin cho em bi8t la nang d5bi bat di. N8u dem nay Apsyrtus t6.i d§n Artemis naag

THAN `THOAI HY LAP '03

s8 chi k€ cho .lay lei bo long ctru. Apsyrtus v6 tinh sabay. Gifra dam, ngay ldc Apsytrus burfrc vao dan, Jasonben dam chang ta '`m?t nhft ch6t l}6n. R`6i ci benArgonauts x6ng vao gi€t h€t dam tuy tting cdaApsyftus.

The r6i tau Argo ti€p t.qc du6'ng v8 Hy-lap.

MEDEA VA JASON

Mang dtrg.c b§ 16ng cdru varig v8 t6'i Iolcus, JasondtrQ'c ti€p d6n n6ng nh£?t g{tiati€ng reo vang cia toandan. Nhtrng Jason th%v ling an han vi thi8u mat cha.Ctru vtro'ng Aeson vi gis y€u, b?nh tat d5 kh6ng t6.ichdrnq ki€n duquc cinh v:nh quang d6 ctia con. Chan8ben n6{ v6'{ vQ` 1a Hang Medea rang nh6' nhfrng btia chd

phb ph€p cd,1 nang mci chanq thanh c6ng dugc nhu vay,nav chanq chi xi.n nang lai ddng bda ph€p lay di ctiachang met sf{ tu5{ trb'{ bd sang cho cha chang.kh6e manh

la{ chtit it d6 cting chang chia s€ vfnh quaiig nay. Na-ngMedea n6i ring nang c6 th.'e lam duQ'c di6u 5y rna kh6ngcan phai lay di may may tu.6i the cda ch6ng.

Vao mot dem trang trbn, Me,dea \ dgi t6'i ltic thatkhuya khoat. nang ni?in chd g\fri 16ntrang sao tr6n tr6'i;nang ni?in chd gfri t6'i Hecate, vi nfr chtia mien am phd;t6'i Tellus nti than cat quan nhfrng loaf cay la, thu6'ngddng lam btia ngai; nang ni?in chd gfri t6î chtr vithanlinh cai quan cac vting r{fng, nti{, sang, bi.6n. R6i metc6 xe` c6 rang bay k6c>t6'i, nang len ,Ke, bay len cao, t6'ic5c vdng xa la hfi thu6c tra6'ng sinh. Chin dam nhtrWay. Khi mgi thtr d5 ki€m dugc dii', nang cho thi€t laphai ban th6', met cho ntr than Hecate, met cho nfr than

lo4 TUYEN TAP VAN CHuor'NC NHI DDNG

cda tu8i tr€ lia Hebe Ctru vtrong A.?son khid6 dtrgc nfm thfng tren giu6'ng va ngti `.m6 nhu'ch€t. Jason va tat cf rmgi ngor6Ji, -kh6ng ai dugc benmang t6,i.

Medea x5a t6c cau nguy?n Di6m chtia Hades haykhoan k€t thtic cu¢c d6'i cia ctru vuo'ng, r`6i ba lan nangchay quanh hat ban th6', rdng canh cfy 16'n vao mau co\nct`ru den da bi choc, {i€t lam vat t€ acting, nh6m lfra d6tnhfrng canh cay 16Jn d6 d8 du; s6i met cfi vac 16'n trong

i dqung dti cfc loaf cay c6 btia ngii cting nhfrflg thdr kydinhtr Con €ch gia da trang phau, dau va cf nh chin cd, ru¢tcon ch6 s6i, va nhieu thtr v6 danh kh5c. Khi nhting thtrtrong vac d6 sdi sdi len, nang cam m¢t canh 6-liu d5c.h8t kh6 khoang vao trong, khi nang nhac ra thi, 61a`chura, canh kh6 d6 d5 s6ng lei v6'i mau 15 xanh 'tuoiimQ'n m6'n. Doan nang cat c6 cquu vtro'ng Aeson. d6vao mi€ng ctru .vucyng va vao,v6t thtro'ng 6. c8 6ng thtrthu6c cai 15o hoan d6ng trong vac. Aeso'n tinh lai, dathithang hao, t6c xanh lai, bip thit cu'6'ng tr5ng nhu thu6'b6n mtrcyi nam v§ tru6'c.

86ii c6 con gai cda Pelias (k6 ti€m ng6i) ctingmu6n nh6' Medea lam nhu vay cho cha minh. Medealam b? ung thuan va cting stia soan n5u vac tfiu6c cai`15o hiàn d6ng nhu vay, nhung khi b6n c6 con gal dtrg.cnang gitlp sdrc cat c'6 cha xong thi Medea len c6 xe rangbay ph6hg di mat. Vi vi?c lira dao nay c&a'nang rna

Jason kh6tig chi€m lai dtrgc ng6i bfu tai Iolcu§ Con trajc&a Pelias d5 bu©c chang phil tr6n sang Corinth. \Vachinh tai no'i day cau chuy?n tinh gitia Jason vaMedea t6'i chung. cuSc bi than.

TI-!AN THOAI HY LAP 105

KHI TAM MAN Duq'C VEN LEP¢'.

Medea va }asor] s6ng v6'i nhau duqc mu6'i nam.Mu\6'i nam nang Medea s6ng hanh phdc ben ch6ng vahai con trai yeu quy. Vi ba ngtr6',i than y6u nay rnanang phai xa nha, xa vua cha va' pharl} bao t¢i 16i. Ther6i` met ngay, khi t5m man dugc v6n len kh6i mat nang,nang da nhin th5y con ngu6'i that ctia Jason, m@t conngir6.i n6ng-can, {6h-ky, b¢i-phan va nhan-tarn.

Sau mu6'i nam chung s6ng, Jason da chffl iigu6'ivg. xtr Colchis. Chang saym6con g5ivua Creon, viia xdrCorinth. Chang mu6n cu6'i nang c6ng chtia Gl;uce d6.Cho m5i t6'i ngay cu6'i chang m6'i b5o cho Medea hayva xin ly-di cting nang. Gi& phtit d6 tinh y6u ctia nangd6i v6'i Jason d8i ngay sang long o5n gian v6 bb'. Nangchi mong mu6n met di6u, tri dtia Jason. Trong co'n tdrc

gian nang da vi.mg v€ cho charig bi€t y dinh. Th5 lcivua Creon sg' ni!ig s51am hal con gfi 6ng, 6ng ben cigo'ng

`quy€t ha 1?nh du'6j in? cofl nang ra' kh6i 15nh th8. Nar]g

xin 6. lai Corinth nhtrng Greon nh5t dinh kh6ng chiu.Sau nang chi. xin 6. nan lai mSt n`gay. Nha vida danhcho ph`6p. Medea than `nghi: ttMSt ngay dti r8i, ta se timra cfch tra thd. Ta sg lam cho 16 cu6'i ctia hg that thinsau?t> Nang clang can phac may cfch tri thd thi Jason t6.i.Chang ta n6i : t{Nang da th5y n6ng nay la c6 hai chua?N€u nang ki6n r}han chju dpng y b6 tren thi nang dtfg.c

g£;agf i:t nnaanyg r%££' gi?6£ dg. V[Ntahn6gt r:9:ht%:g[a[dfngxtrag£\

hen nh5t, vay rna t6i van t6'i day d6 xem in? con nangc6 1:hi€u th6n gi ch5ng.i).

`Medea tra`lai S ({Quan v6.1ai, mi con .t6'i dfty ntia ur?

1o6 - TUYEN TAP VAN GHUONG NHI DONG

Mi t&i day kh6ng phii la d8 chdrng t6 mi c6 dd candam d6i di?n v6'i nhting flgu6'i than ctia mi sau khi mid5 lam tan thuo'ng hg, rna mi t6'i day chi vi kh6ngcon bi€t nhqc la gi ntia. Nhu'ng kh6ng sao mi t6'i ctingdtfg.c, d6 ti?n day tan dtf g'c dip n6i r5 con ngu6.i ctia mi.»Th6 r6i Medea nhi€c chang th<?in t?, nhac l?i lfyi the cdachang, than than trfch phan kh6ng th6 v€ que nha vacting chf ng bì€t di dfu. Vi y6u chang nang da gay thtiofii v6'i nhfrng ngur6'i rna 16 ra cha bao gi6' nang n6nd6i xfr nham lan nhu vay. Nang n6i : ttT6i kh6ng c6ngu6'i ban nao. Chang that clang trfch, khi vao dting

gìdr h6n 16 cda chang thi vg con chang, nhfrng ngtf6'i dactru chang,phai tr6. thanh r;hfrng ke an may di lang-thang.>t Jason than nhi6n tra ldr.: ((C6ng ctiu mang ,t6iHang da dtrgc dell bti xtrng clang. The nang' da changdu;c s6ng 6. Hy Lap thay vi 6' h6n dao man rq kia u ?Nang dz chang n8i ti€ng u ? Chf ng phai t6i tra fhichvq m6'i rna h6i cu6'i nang Glauce dau. Chinh vit6i nghl ring n€ut6i lam r8 dtrc vua day, in? con nangS6 dug.c s6ng sung-su6'ng»

Medea kh6c 16c: ttT6i kh6ng h.§ ming giau sang .

phti quy. Ti6ii ctia ctia met ten v6 lai kh6ng dem laihanh pht'ic.t> R6i hang du6i Jason ra kh6i cdra.• Lat sau nang h6i ti€c, ben cho g9i Jason lei, vi

chang ta can cho mtru k€ cda nang. Gap chang, nanggia v6' kh6ng quan tarn gi den cu¢c h6n nhan nfra. Nangxin Jason : t{ Hay c6 n6i v6'i nang Glauce cho hai con6' lai, d5 met minh t6i di th6i.\T6i cting xin ti€p tay v6'i ~chang d6 thuy€t phi+c nang ay. T6i s5 cho con mang m6nqua cu'6'i tuy?t d?pt6ii tan tay nang, d6 la met tarn frobang thtr han§`d?p nh5t va met chu6i v6ng vang chain.

L;il::i:::ckh;;a:d;:lad::-k|:ihh:P::k;:I;:iii:

io'

d6 cho cf c conm§m long dtfgc

d8i y hcrn trzni

Tang pham tuy€t my t6.i tay c6 dau, nang sung su6.ngva deo vao. Vdra mac xong, nang Glauce bang xay

gh€. Mi?ng nangbgt. Nang keu th6t r6i nhay ch6m len. Medea dfntam ao va chu6j v6ng vang vao met chat thu6c ±¢c

Glauce nga vatiggn du6c. Khi cha nang t6'i th|6m con kh6c 16c, chat thu6c doc

ca hai cha con

- tt Kh6ng, t6i s6 tqu tay ch6n chtiflg !ti

Hoan toan yen ling. R6i b6ng Jason nghe ti€ng vi`vat tren dau. Chang nhin len, th5y c6 xe c6 rang phurf`

lob, TuyENTAp VAN CHuONG NHI Dorid

lfra k6o di mang Hang Medea tr6n kh6i Corinth

DAEDALUS

Vao th6'i vua Minos th6ng tri Crete cultro'ng hai quan manh m6 d6ng ngoai,bi6n, thiAthens c6 m¢t ngtf6'it6n la Daedalus. Chang ta n|a met ki€n triic ki6m diiu khac gia `dai tai.changcting v€ dtrgtc, hinh gi chang cting d€o naTug'ng cda chang nan tr6ng y h?t ngub'i s6ng. Acting c6 cam tu6'ng ring nhtrng btrc tug.ng d6bat than viay tay, btr6'c di m¢t btr6.c ho5c m6'

Chang c6 `ngtr6'i chfu g9i bang cau ten Talr5t c6 tai. Chi chang d5 cho thing b6 Talus a vcrda^ hoc h6i them. Nhung thquc sty, Talus v6ntai rna lei giau tri tu&ng tuqng hcrn ca Daedah6mrn6 di cho'i tr6n b6' bi6n, n6 m6'i ltfgmxtrcyng c£. Ng6i bu6n n6 cam cai xtro'ng cfmi€ng cay th5y dtrt sau vao ,g6. N6 m6.i demv6 nha b6i th6p vao,` the la n6 lam dug.c caikhfc n6 buoc hai thanh sit vao met dau. N6 cthanh xu6ng dat va quay ttr tdr thanh kia chumthanh in?t v6ng tr6n. The la n6 ph5t minh du'Com-Pa.

Talus la mat hoc tr6 khi€n thay nao cting pflgac va h5nh-di?n. Nhung Daedelus thi kh6nchfu gi6i chang ta lay lam sg h5i va ghen gh6tta nghI: {t Talus se vurgt ta t6'i flcyi !» Th€ 1sinh long mu6'n ham hai thing b6. Met h6m hal cachfu treo. len ndi cao, Daedalus ben dfty cho `Talus t€zu6ng ch€t. Chang kh6ng dinh tru6.c nhu vay, rna chi

-t`

A

THAN THOAI HY LAP io9

#do mat d¢ng lquc di6n r6 xay d€n bat than. Giay phdt

saqu chang qua sg, voi chay xu6ng ki€m thing b6 nhtrngtr6 r6i, Talus d5 ch€t, Daedalus c6 tai kh6o t6.i may

. cting kh6ng la`'m Talus s6ng lai dugc ndia. Bay gi6' d5Ctiu chinh mang minh Daedalus phai di tr6n. Chang b6Athens, di lang thang r6i vugt bi8n t6'i Crete.

• Vua Minos vui-v6 d..6n nhan Daedalus. Nha vua

d5 c6 ngay y dinh nhb' den tat ctia chang. Vua c6 matcon qufi vat dfng sg, ttf dau t6'i vat la b6 mong, minhva chan la ngtr6'i. Con vat ten la Minotaur. (Cori b6mong cda Minos). Vua mu6n c6 in?t ch6 d? nh6t convat nay. Ng6.i nhs d6 phai xay the nao d6 ca conMinotaur lan nhfrng nan nhan bi dem vao cho~ n6 anthit d§u kh6ng tr6n ra dugc.

Nha vua ng6 Sd6 v6'i Daectalus. Cli.ing li6n veki€ut6a me cung Labyi.intli. P¢cri day c6 met h? th6ng|6j di ct£.c ky rac r6i. Durdrng di that quanh €o, chay v6ng

quanh d6 r6i cha dsjì `t6'i dau ci. D5 btr6'c chan vaoLabyrinth th} danh chiu kh6ng sao tim dug.c 16i ra.Ngay ci Daedalus d5 c6 lan xu'/t lac.

Vua Minos hâi long v€ t6a m6 cung nay lam vah€t.strc chi€u d5i Daedalus. Nhung chang chfng sung`str6'ng gi vi chang cam thay minh nhu in?t t6ntd nhan6. dao Crete. Nha vua sgchang ti€t 1¢ bf mat v6 te>ame cung nan d5 kh6ng cho.ph6p chang ra kh6i dao.Chinh vi ly do d6 rna chang lai cang mong m6i ra di.Chang them khft nhin dan chim tung cfnh bay. M?tham chang chgt nay ra met y nghi khi ngam nhindan chim bi6n bay lu'9.n tr6n mat a?i dtro'ng; ttvuaMinos cam ta di du6'ng b¢ hay du6'ng th&y nhungkh6ng cam ta bay di dtrgc.tt

/

ild TUYiN TAP VAN CHUcrNG NHI DONG

The la ch;ng bat dàu hoc cfch chim bay va quad 'Ysat xem cfnh chim dug'c lam nhtr the nao. Chapgngam nhti'ng con chim scrn ca x€p cinh lai ra sao,tung cfnh ra nhtf th€ nao, chting cat '`cfnh th€ nao,chting bay tdr tr6n cfy xu6ng ra sao, ca cfch chdng baydi bay I.ai nfra ? Chang ngim nhfi'ng con di€c chain r5iv6 cfnh. Chang ngam nhtrng` con dai bang bay'vtit lenr6i nhao xu6ng d5t. Chang cting quan sat xem longdugc sap x€p ra sao Ch6 nao long to, ch6 nao `16ngnh6. Khi chang da nan vtrng dug'c bi mat ctia stf baytchang m6i di ltrg'm long chim dd c5', r6i ng6i trong

ph6ng kin, chang bit`dau k€t c5nh. Tho~at ti€n changx8p met hang long to', r6i t6ii met hang long 16'nho'n, phd len hang long to', r6i 1:6'i hang long 16'n ho'nchtit nfra. Cdr x€p the cho d€n khi thanh m6t cfi cfnh.Chang lay day bu¢c 6. gidra nhfrng 16.p long, con a du6'ithi char.t.g ph€t sap. Xong r6i chang u6n'cai cfnh ho'icong mSi chdt cho gi6ng cfnh chim that. Thing contrai ctia chang ten Icarus lu6n lu6n dd'ng ben xem chan6 lam. N6 nhat long chin bay cho cha n6.

Khi Daedalus lam xong d6i cfnh, chaing ben lapvao flgu6'i. Chang tung ngucti len r6i bay lug.n 16' trenkh6ng triing. Chang v6 cfnh nhtr da ngam chim lam,va the la chang bay dugc cao. Thing Icarus v6 gayreo mdrng. N6 ben d6i cha n6 larh cho m¢t d6i cfnhflfra. Daedalus lam cho con met d6i r6i day con bay.Chang dan con : ttNghe 16'i cha dan day, con kh6ng du`qclo'-d5hg. H5y kh6n`ngoan, dtrng tfo bao. Bay 6. dtinggifra khoang trb'i va dat. N6u con bay cao qua, mat trdis6 d6t chfy canh con. N€u con baythap qua, ntr6'cbien s6 lam tr6.t canh con. 'Cdr bay theo cha,» Chang

THAN THOAI HY LAP tim

vdra bu¢c cf nh cho con vtra dan d6 n6. Tay chang runrun k.hi nghi t6'i cu¢c mao hi8m sip t6'i. Tuy dan d6conina chang van con lo. Tru6'c khicha ccmcft cfflh,chang h6n colt rna ntr6'c mat chay dam dia. Chang`dancon lan cu6i: t{Con phii nh6' 16'i cha va hay bay gancha !,,

R6i cha'rig cat cfnh, Icarus theo sau. Daedalus lu6nlu6n canh chtrng con. Tr6'i can s6'm, m6'i c6 it ngudrira ngcài, nhung cting da c6 vai b5c ri6ng phu va mayngu.di danh cf nhin th5y hg. Dam ngu6'i chat phac d6nghI : tt Chic cic than t'hfnh day ! t> R6i hg v§i ctii daukinh can.

Hai 6ha con chang bay tr6n dai duo'ng. Daedaluskh6ng can lo lang v6 con ntia vi thfng b6 bay gi6i nhuchim. Hai dao Delos va Paros ldr\i sau.ho. Dao Calymhec6 nhieu mat ong 6i ben tay mat hg. Gi6' day Icarusbat dau mu6n tr8 tai. N6 mu6n bay vtit len r6i nhaoxu6ng` H6i h¢p bi6t may khi vtit len that cao r6i kh€pcfnh I?i nhao xu6ng nhanh nhu ch6'p r6i lai x6e c5nh rabay vtit len.

Icarus thdr may lan, m6i lan lai bay cao hcyfl. R6in6 qu6n ca 16'i cha n6 dan rna bay tit len thtrgng tang.Thing b6 nghi : ttDai bang cting cha bay cao dugc thenay, ta that gi6ng nhu vi than s6ng a thtrgng gi6'i" N6vdra nghl t6'i d6 thi th5y mst d6ng ntr6.c 5m chay trenvai. Thi ra vi n6' bay gan mat tr6'i qua men 16'p sf p ph8tdu6'i d6i cfnh chay ra'. N6 cam thzy ngu6'i n6 clanglao vtit xu6ng, sg' qua n6 keu cdru :« Cha o'i, ctrucon, con ng5 nay!t] N6 ken ctru rna van bi lao xu6ng matbi6n sau thfm va xanh bi€c, Tdr d6 v¢ng bi8n nay dugc

99i la bi6n Icarian. Daedalus h6t. hoang g9i con, chang

H2 TUYEN TAP VAN CHU-'CrNG NHI E}6NG

nhin tdr phia, rai chai]g nhin xu6'rig bi8n thfy ttrng damlong chim b,ap b§nh tr6n nggn s6ng. Chang,bi€t r5.col squr6i. Chang`dau xu6flg in?t h6n dao gan nhat. Chang damngtrc, rdrt t6c, k6u gao kh6c 16c: ttcon o'i, Talus n6 cftngng5 nhtr the d6. Than thfnh da tratfiti cho n6!t> R6ichang thfo cfnh ra dam nat len. M5y ngay sau, xfc Icarus

giat vao b6'. Daedalus ch6n xfc di't'a con duy nh5t tr6ndan va tar d6 dao nay mang ten rca'rus.

THESEUS VA CON QUAI VAT DAU 80`MÌNH NGucrl DOI DEp vA THANH KlfiM.

Ngu6.i chfu trai ctia vua Pittheus 6' xdr Troezens6ng trong l§u dai vua. Chang ten la Theseus rat candam, kho6 va dep trai. Thien ha thua'ng n6i ve chaiigt`tsao machang Theseus depva cao quy the'? Kh6ngbi€t c6 pb&i than Poseidon la c.ha chang kfiong?>>

Chang sting su6'flg khi ngh.e thiGn ha dan chang lacon than th5nh. Sung su6'ng la phfi vi nhtr th5 chang s6

gi6ng ngu6'i anh hg cf:ta chang ten la Heracles. Theseusrat s+ng mS Heracles, ngu6'i anh hiìng rna dau dau ctingbi8t ti€ng. 'Chang thtrdrng tqu nhri:

(tTa s6 gi6ng Hef<icles, ta s6 gi€t da thti, nhfrng tenkh6ng 18, cdrng nhfrng ke xZu xa d¢cfc» Nhtrng changdar5t bu6n khi hay bie't duo'c cha chang kh6ng phai lathan thfnhgi ca rna chfnh la vua Aegeus ctia thanhAthens. Chang v6n dugc man bi mat vi chuy?n sau day.Nhfrng nan v6 tru6'c cdr den ngay sjnh nhat chang, in?chang la c6ng chtia Aet,hra lai den chang ra tang da 16'p

THAN THOAI HY LAP „3

ben b6' bfen raf baa chang { « Con thfr day,tang d£'' naysang met b6±2 di)>.

Lan-nao chang cting c6 h8t sdrc nhtrng kh6ng taiflao a:£y dugc. D€n ngav sinh nhat thti' 18 chcing d5' day

. dtrgctang d£. Di.t6Ji tang d£12p. met cfi |6, trolig d6 c6met thanh ki€m cfiu6i vaflg va in?t d6i d6p th6u. M?chang n6i : tt Thanh ki€m và d6i d6p nay cti; cha con,bay gi6' la ctia con day, hay cam lay.]>

R6i in? chang k6 cho chang nghe cu¢c h6n nhanbi mat cda in? chang v6'i vua Aegeus. Khi chia tay, chachang dadan in? chang n€u sinh con giai thi khi con16.n len tat day du'g'c ting d5, hay bao con dem haivat dau 6. du6ii la thanh ki€m va d6i d6p t6.i thaflhAthens d8 nhan cha. Nghe xong chang Theseus lap ttrcdeo ki€m mang d6p dt.r tinh di Athens ngay.

Nhu.ng vua Pittheus v¢i can : tt D6 6ng chb chaum§t chi€c thuy€nva doanttiy tting vi dur6'ng nhieuctr6'p lam.j> Theseus kh6ng chiu nghe, chang n6i v6ii6ng: ttchfu s6 di bang dtr6'ng b©. Anh Heracleschau n'6i ti€ng khap Hy Lap, con chfu, chfu 'ctingphài ra tav gi6t cu6Jp chdr.)] Theseus n6i m5i 6ngchang danh chin nghe. The la chang len dtf6'ngmet minh.

TREN Duo.NG Tcrl ATHENsChang Theseus clang di tr6n du6'ng tfm tij mii `

m6 nghiv§ thanh Athenscting` nhting c6ng vi?c 16'mlao, thi met ten cu6.p duang an sau ldm cay vqtxuathi?n, ham choang chi8c do da g5u, tay cam cai dtiibang sat- H{in ddrng chin gifra dtr6'ng, tay khua drii sat

in "yEN Tap VAN CHucyNG NHi EtoNc

mi?ng nat n§. Chang Theseus ctr ti€n bus.c. Chang x6ngt6.i 'ke dich h6t : ttTa s6. dl di du6'ng nay chi c6t d5

gi?t lti mj !t) Qua vat hi?p chang d5 gi€t dtrgc t€nctr6'p, ,chang ttr6'c lay cfi dtii r8i deo vao ngtr6'i. Chang gi8tthem dtrgc ba ten cu6'p du6'ng nfra th} t6'i d6ng songCephisus gin Athens. T6ti day c.hang gap met ten v6 -

::jht:i:?::uny€:t£^hm6.ngTeg:;à#thTa:h%:nchh::;nd6a!ncahn€:ve ten nay r6i. Th5y chang ten d6 m6'i ngay : ttxin mb'i8ng khfch quy t6ii t? xf dting bfra, khfch nao di qua day\t6i 6ting nhft djnh xirf m6.i nhur vay.7> Thesus v?i tdr ch6i:

tt Cam o'n 6ng lam, nhirng t6i ho'i. v6i tD. Nhtrng tenk{a cti nam lfvta chang 16i di. Theseus kh6ng mu6nlam bu@n ngtrai{ hi€u kh.ich nen bat dic dl pha{ theohin va nha. Kh{ ng6i vio ban, c6 ngub'i g9i ten chdv6` ph6ng, thi`ra di`p d6t t6ti b}i r6t rtrg.u v3i r} taiTheseus : ttNav chin? trai .tr6, hiv tr.5n a?av khsi no'inay d{ ! Chd t6i lat6i t6i nitiv hi?in. e,i7 t3 s6 bitcau ngd 6. chi€c giub'ng sit n6i ti€ng . cda 6ng ta. Khicau ngd say, 6ng ta s6 tr6i chat cau vao g{tr6'ng. N€u

:a:;;°a.q#£€umcaa:at:a;hiaacnhaa£-:6nng:ausg€{;;tn:htahit:i:5y s5 k6oqdai chan cau cho v!}a c5i gitrb'ng m5'i th6i. Odgchd t6i chinh la Procrustes bi?t hi?u la ((ngtr5'i k6o co»day. Theseus kh6ng n6i gi, chang cam,ngay c5i ddt satx6ng vao bat Procrustes n5m cho vdra cfi gitr6'ng \c&a hin.

THESEUS GAP VUA CHATin chan`g and htlng clang di dti-Itch truy?n that

qhanh. Vua Aegeus da bi€t c6 met chang trai can dam

THAN THOAl liY LAP ''5

clang tar TroFzen du Itch t6'i Athens. Nhung vua kh6ngng6J d6 chirih la con ngai, cho men vua lo` ling ch6' dgi,

vi thanh Athens clang ltic len x¢r. rna vua thi lai kh6ngc6 con d6 n6.i gi6i. Nha vua nghi (tDan chting dfin phongham lam vua thay ta.tj

Vg cia vua Aegeus kh6ng phai ai xa la rna chinh|a fling Medea ngudi da tra thd chang Jason cay d¢9.H6i d6 nang d5 dting xe r6ng k6o chay tr6n t6'i Athens.6' day nang gay dtrgc anh hu6.ng ldn v6.i vua Aegeusva vi vua 16'n tu8i nay cu6i cting d5 chiu cu6ii nang. Nangdtr bi8t Theseus J la ai. Chinh nang cti.|g sg chang t6.i,nang nghi: ttKhi da c6 con ben canh tat nhi€n vtia s6kh6ng nghe 15'i ininh nhu cfi nfra». R`6i nang_ n6i v6iivua: «Chting ta hay dau d¢c ten Theseus d6, b&i t6ibi€t chic ring han t6'i d6 hai chting ta.t>

khi Theseus t6'i no'i, vua ti€p d6n Itch-s`tr, tanquen y dinh x5u-ka kia di. Con v6 phan Theseus thichang n6ng long lam. Chang chi mu6n nhan vua changay nhtrng chang lai mu6n chinh vua cha nhan ra dugcchang rna kh6ng can bang chdrng. Cho n€n chang kh6ngti€t .10 gi v©i, va chi nhan squ ti€p d6n ctia vua nhornh¢ng anh hdng khfc.

Sang h6m sau, Theseus ng6i vao ban an canh vuachaJ Tru6'c mat chang la met ly rugu nho c6 pha thu6cdoc. Theseus kh6ng d6 y den ly rtrg.u rna chi htr6'ng v6vua cha, chang mim ctr6i ch6' dgi hy vong dLrgc chanhan ra. Nhtfng vua chfng t6 dfu hieugi, chang danhd8 thanh ki€m len ban. Nha vua th6t keu len khi nhanra 1:hanh ki6m vei v6'i tay hat d? 1y rug.u. R6i vtrakh6c, nha vua +dra 6m chat lay con, nan ttrng bap thit

116 TUYiN TAP VAN CHUONG NHI DONG

rf n chac cda fhang r6i h6n len mf chang. Thay canhd6, nang Medea tqu bi€t nang chfng con gi rna 6. dayntra. The la met, lan nfra, nang 1?i dting c6 xe r6ngk6o d6 ra di.

CON QUAI VAT MINOTAUR

Vua A.egeus vdra dugc htr&ng ni€m viri nhan ra conthi ngur6ì cting lei n`han dugc tin bu6n. b6 'la tin ttrCrete dua t6'i d6i vua phai gift 16 t€ lan thtr` ba saum6i chin nan.

\

Nguyen do vi tru6'c kia con trai vua Minos 6. Creteten la Andro&eo5 t6'i Athens dqu giai the thao. Changta d5 thing tat ci c5c tram d5u. Vua Aegeus cam gianin6ii cho mtru sit Androgeos. Th€ 1a vua Minos `gaychi€n. Ong ta dem in?t doan chi€n thuy6n rat manh ipdao Athens d€n n6i cu6i cdrng vua Aegeus phai chiu cfuh6a v\6.i bat car di6u ki€n nao. Va dt.8u ki?n that baynghi?t : d6 la mat 16 t€ g6m bay thanh ni6n va bay thi€urfu mang t6'i clang cho con qu5i vat Minotaur s6flg at6a m€ cung Labyrinth.

Theseus nhan thfy rang dan thanh Athens rat odncha chang v§ chuy?n nay. Th€ la chang. Kin di.. VuaAegeus hoang sg v§i cafl : (tcoii ddrng di. Nan nhanse dtrgc chgn bang cfch b6c tham. Hay ch6. chtrng flaot6'i luo't c,oh. Ch,a con minh m6'i gap nhau rna !»

Nhtrng Theseus cdrflg r5i; nhur d£. Chang n6j * Comcquo'ng quy€t la met trong` mu.6Jj b6n . nan nhant>. Vdadanh chiu. Va chang ctlng mu6'i ba n?n nhan ntra xu6ngcontau'd€flh in?nh; Vua cha kh6c ngft. Chaflg ah`fii

\

THAN THOAI HY LAP REi

cha :« Xi'n cha dtrng kh6c 16c, van squ do trb'i dinh. C6th? la .con s€ gi€trdtrgc con qufi vat, va chi€c tau nay

`s6 quay ve toan v?n. N€u dug.a vay cha s8 hay tin tdr xa

tha. Con xin hdra` n€u gi€t dtrgc qufi vat Minotaur, conse cho tfeo bu6m trang d5 thay nhtimg chi€c bu8m dentang t6c nay.t>

The r6i tau ra khcri, hu6'ng v6 Cret;. T6'i Cnossoskinh d6 c'da dao Crete, dan dao nay da dtrng day du6'ngd8 xem nhfrng nan nhan thanh Athens sap stia bi conMinotaur xe x5c. Dam nan nhan bi ri6u cg't r6i dtra t6.i

. tru6'c lau dai vua. Mgi ngu6'i trong 1£u dai a-8 ra xem,trong s6 d6 c6 Cf c6ng chtia Ariadne, con gai vua Minos.Nang chi d6 mat nhin met nan nhan la chang Theseus.Chang ngang dau cao, 6han .bu6Jc d6u, mat nhin thfng..

Napg c6ng chtia cf in th5y yeu chang ngay. Hang tq.hdra :ttchang kh6r]g the ch€t dug'c !t>

T6'i d'em, con.g chtia Ariadne v¢i len ra kh6i laudai, t6'i gap dam nan nhan, nang n6i nh6 v6'i Theseus :t{T6i kh6ng phai la ke thti ctia chang dau. T6i s6 gitip

chang tj. N6i doan nang rtit trong 5o ra m§t thanh guo'm` sing lofng, d5t vao tay chang-. Chang v6i cam lay d5u

trong ao r6i n6i : ttBay gi6' thi mac strc cho con Minotaur

gao th6t I Xin cf in o'n pang, mong rang t6i dugc s6ngdS tra o'n nang t>. The la nang c6ng chtia ng6 tinh.Chang cting v¢i hdra s€ cor6'i nang lam vg. Hang say

`su.a n6i : ttNhat dinh chting ta s6 lay nhau. Nhun'g con

di8u nay ntia, n€u kh6ng thi caykie'm cting den thanh 'v6 dung vi chang s6 kh6ng the tim dug.c 16i ra, dtrdngdi q#anh co lam, me curig Labyrinth nay do chinh_metngtr6'i 6 que changten Daedalus xay len d5y\. Bay gid

Ilo TUYiN TAP VAN CHucrNG NHI DONC

chang lt5y cam lay-cu¢fl chi nay, hay bu¢c dau chi a cdavao, di den dau g5' chi t6.i d6. Ltic~. tr6.- ra chang ctrcu¢n chi va'Q la thay 16i.t>

The r6i chang anh hdng Theseus gap conqufi vattrong cting thfm me cung Labyrinth. Chang x6ng vaod5nh con qufi vat, sau vai hi?p chang d5 ha dtrg.c n6.Chang ben cu6n`chi tim du6'ng ra. Kh6ng the k8 xi€tn6i vui su6tng khi chang gap lai cfc ban. H9 tiu titbafl chuy?n tr6' v6. R6i hg voi va ra ch6 tau dau, naild6 nang Ariadne clang lo ling ch6' dg.i ho. Theseus mang 6'theoAriadr]e len tau r6i tat ca v6i v5 giuo'ng bu6m lang.16 r6'i kh6i cing. Dan Crete kh6ng hay bi€t gi' ca vibay gi6' con rat s6'm. Tr€n dtr,6'ng v6 moi ngu6'i tandtrng .|ai 6' dac) Na`xos. Ariadne da bi Tbeseus b6 ro.itren 'dao nay vao ltic nang con thi6mthi€p giac n6ng.

Ttrcyng truy6n kh6ng phai Theseus c6 tinh b¢i bacrna fa vi trong gi5c mcrc chang da dugc than Minervatrur!5n bao hay men lam vay *. {

C6 truy?n k€ ti8p rang nang Ariadne ve sau phftdien cu6ng rna c,h€t tr6n b5i bi6n dao Naxos. Nhtrng cting

I

c6truy?n k6 rang than Bacchus, than cha dao Naxos`,dak8t duy6n cti-ng nang c6ng chtia bathanh d6 va c6vdi nang khf nhi6u con.

Tr6. lei truy?n vua Aegeus, trong su6t thai gianch6' dg'i 6' Athens, ngay nao nha vua ctingt#eo `16nm6m df n'goai b6' bi8n, r6i ,mat nhin v6 phia /dao Crete.

* Hi¢n 6. dicn Vatican (Y) ci bti.c dleu ±hac tuyGt hdo v6 ming

Ai:ad evao ltic nii\g d-orig lhiem ihi:p gàc I,6 ,g i en dao Naxo. oly.

Va lei vi¢n baoiia8 tr8hethuat Athenaeum 6. Bo.ton (Hoa Ky) c6

dug.c bin .Qo,

/`/

THAN THOAL HY IAP „9

Sau cdng nha vua ch8t lsng ngu6'i khi nhln th5y chi€ctfu v6'i nhting c5nh bu8m \den. Vi qua vui str6'ng`, chang

:hh:S::So:::auuenkfg6knegucgha::t::yonbtuaa:atcri:tg,!iaD:g:s6ng lam gi ?>] Doan gieo minh xu6ng bi8n tar. van. Tdrd6 bien nay dtrg.c d5t ten la. bi?^n Aegeus.

OEDIPUSVUA BI GIET

Vua Laius cai tri xdr Thebes lo bu6n lam vi c6 lb.isam day ring nha vua s6 bi gi€t b6'i chinh contrafrcdaminh.

• Vua d5 cau ng,uy?n dem ngay xin ddrn? c6 con.

Nhung than thf nh kh6ng nghe, hoang hSu sinh ha methoang tdr. Sinh song vua va hoang hsu ban rihau :

«Tha gi€t ddra con flay di can ho'n sau nay d8 n6 gi€tcha n6. » I

` ,'Th€ r6i vua Laius'.in6'i choc. thing mat cf chfn

dtia b6 r6i xati day da bu¢c hal chan vao v6.i nhau, demthing b6'cho ngurb'i ch5n ctru, bao ngu6.i d6 phai b6thing b6 `vao vting ntii Cythaeron.

Ngtr6'i ch5n cdru b€ thing b6 di .Nhung ngtr6.i d6kh6ng n5' lam theo 1?nh vua, m6'i d5u di€m den ddrab6 di gdri ngu6'i anh cting chan cdru, nhtfng lachin ctru cho vua Polybus 6. xdr Corinth. Den lu'9't ,ngtr6'ichan ctru nìy lai den th&ng b6 cho vua Polybus vi nhavu.a kh6ng c6 con. Vua Polybus ctrng dtra b6 nhu conde va dat ten la Oedipus-thing b6 ch§n xtfng.

Oedipus 16'n len thanh m¢t chang traj tkhoe, d?p.Chang tin,chic rang vua Polybus la cha va hoang haw

120 TUYEN TAP VAN CHuONC NHI 90NC

Merope la in? chang,. Nhtrng mSt ham a t£€c rtrgti, m¢'tchang trai ghen ttfyc v6'i` Oedipus m6'i ch€ ri6u chang`:a,Ann ,tu6.ng anh thu©c gi6ng gi5i vuo'ng gii day ha ?'Anh-kh6ng phai la con d€ ctia vua Polybus dau !]> ,

Oed£Puskho6ng n6i n5ng gi. Chang bu6n b5 sti6tngay ham d6. Cho t6'i sang ham sau, chang n$5t dirih 'gap vua cha d8 h6i squ thquc. Vua c6 gang trfn an chang,rihung chang van,ng6'vtrc. Cu6i cting chang tp quy8tdinh: ttTa s€ t6'i Delphi h6i than Phoebus Apollo xein ta c6thtrc la con d6 cda vua Pobybus kh6ng. tt R@i chfng n6iry

gi vdi ai, chang ctr the len du6'ng./

Char}g s_ding s6t khi nghe 16'i sam day. Ldri samkh6ng trf lb.i cau ctia chang h6i rna lai ti6n do5n matc,huy?n khting khi€p : « Nha nguo'i s6 gi€t cha r6ilay in?. »

Nghe xong, ching nh5t quy8t ttr nh& :a Khong, kh6ng bao gia ta lam va/y ! Th6i t6t\ hon

h€t ta ddrng nen quay v6 gap 6ha in? nfra. )) : R6i changdi Boeotia.

Chang vtra r6'i kh6i Delphi dtrg'c m§t qu5ng thit6'i ng5 ba du6'ng. C6 m¢t xe ligqua ch6' nam ngu6.i dint6'i phfa chang. M¢t ngtr6'i cao t6c hoa ram, in?`t ngtr6.idem tin, mat ngur6'i lfi xe, con hai ngir5.i kia la quaff haulNgtr6'i danh xe h6t bfo chang :

« Hay d?p sang ben, ten kia I t> Chang la hoangtdr, 1ai n6ng tinh, xua nay chua bi€t nhtr6'ng 16i choai,r m5.i n6i c6u v6.i [6n d5nh xe h6n , xu.gc. Thfy the6ng gil ng6i tren xe cam chi€c gay nhgn .b6 vaodati, Oedipus. The la chang n8i n6rig. Chang gio' cao¢hi€c gay chang van cam theo clap lai 6ng gia khi€n

THAN THOAI HY LA+ 'zl

6ng ta t6 nhao x,u6ri`g. Sad d6 ch±ng ch6rlg troi v¢i haten va gi€t ch€t 6i ba, can -met ten quaa hau thi charthoat.

Chang Oedipus kh6ng b'ao gib' ngb' ring, mat phfns5mtruyen d5 dting. Vì 6ng gia ngai trong xe d6 chlnhla vua Laius a Thebes. Ltic d6 vua dangtren dtro'ng tdiDelphi d6 cau than Apollo.. Vua ch€t ngavkhi nga xu6ngnchcting kh6ng c6nthi gi6..`d8 nghi?in rang lei sam ¢gykhi xtra rna vua b€t strc tranh d5 xiy ra that.

cAu D6 cbA CQN QUAI vAr ` *DAU NGUcyl MINH SU Ttr SpHINx

ft lau sau lei met tai hoa ntia xiy den cho xtr +hebes.M¢t con qufi vat dau ngu6'i, minh su tfr chuyen anthitnhfrng ngtrai di qua m6m d£, no.i n6 an. Con qufi vetnay hgc dug'c met cau d6 kh6. N6 den cau nay d6tztta nhfrng hgufyi di qua. Aikh6ng tra 16'i dug.c-chotdiIke d6 chua c6 ai tra lqu dugc c.i-bi n6 x6 ra t.drng`manh an that.

. Sau khi vua Laius bi gist, ngu6'i em cia \hoang hiu

|ocasta ten la Creon len cai tri xtr Thebes. Nhung tdrkhi con trai 6ng ta la n?n nlian c&a ton Sphinx+thi 6ngta kh6ng can thi€t gi cai tri ntra. Ong ta cho rao dikhap hoi la h5 ai gi€t d`trgc con qufi`vat Sphinx thl sglam vua xtr Thebes va lay hoang hau ]ocasta.

Tin loan ra `vao ddng ltic chang, Oedipus t6'i Thebes.Chang t6.i bang 16i khac nan d5 kh6ng gap con Sphin'xNghe tin nay chang tqu nhd : « L6'i sam nhtr vay thl .ddyita dad c6 df n.g s6ng gi ?a The la chang x6ng di timCon quai v?t. Char[g tr6ng th5y n& tdr xa. Kh6ng nsaq

122 TUYEN TAP VAN CHuONG NHI SONG

Hgai} ching t.i€ri, lai gfn, g9i to : « Hay d6 ,ta di, . ta~ ,g5:€6 ,gang tri 16'i !» Co'n qufi vat d6 ngay :

¢Con vat nao bu6i sang di bang b6n chan, bu8itrira di hal chin, bu8i chi§u di ba chin ?»

Oedipus tra lai lian: ttNgtf6.i ta ! Bu8i sang ra khicon nh6¢ ngtrb'i b6 bang ci hai chin h;i tay ; bu@i tf ira,khoing gifra cda eu©c db'i, ng~urb'i di bang hai chan ; bu8ichieutdc la khi gil y€u, ngurb'i phai ch6ng them metc%i gay d§ di, d6 |a cfi chan thdr ba.]> Nghe xong con

qufi vat keu th6t len va nhao xu6ng dzt ch€t nftthfty.

hoan#€a:alo°c::;I:.USL;efnsz:8%£d:gu;oaxfi?t::::e:ha::I:¥lay in?.Ih Lid,

ONG THAY 861 MU TIRESIAS.D5bao nam qtif di! Vua' Oedipus sinh durgc b6n

\'` con,has trai hat gfi. Vtia vdra giau, vdra n6i ti€ng va derg.c

.moi ngir6'i kinh trgng. Xtr Thebes thinh vtrgng.h.o'n bao

.gia. Kh6ng ai nghl t6Ji vua Lalus ntia va cfi .h€t cda6ng van trong v6ng bf mat.

•Nhtrng gi6' dfty thin'h Thebes lai gap n?n, in?t

b?nh dich clang lan-tram dfr d?i, gia tr6 chgt nh# ra.Cfty c6i bi``trqng~an ch€t rqi. Ngoai d6ng c6, nhdrng

` dan cdru bi` d6i r6i bi b6 hoang. Ca thanh ph6 ngft

mtii n€n hucyng cdng ti€ng cau nguy?n vang len Zen lanJ6'£ ti€ng than kh6c-dau thtro'ng.

Cfc thay tu ben`t§u v6.i vua Oedipus : «Chac chindfty la hlnh phat mSt t§i nang Ngai hay sai ngtrb'i di

Pelphi h6i than Apollo xem squ the ra sao.»Oedipi4s righe lb'i, ben sai em Vq; la Creon di

Delphi. Cregn.tr& v§ vdi €au. tri |dri cda than ,Apolloi

'' I,THAN,THOAinYliAP .` . .i2..

\

"p¥££bd£;gtc¢£t}'££rdaa:g:htarfri!:a:r:atyh.d»¥eN%££:Vxuoan:av£::`r.,/

Oedipus tuyen-b6 : «Ta s6 c6 timcho ra ke sat n`han. d6.aR6i nha vua m6'i h6i can k6 vi?c. 'cti. Vua h6i .`Creofl.¢«S.atJ ngay h6i d6 kh6ng tim cho ra k€ sit-nhfn?»C'reon tri ldi: .ttvi con qufi vat Sphinx d5 lamchdng.t6i \qu€n h6t ci. H6i d6 chting t6i chi lo timcach tide qufi v?t sphinx th6i.i> , ` y.a,.A,

Oedipus n6i :\ ttT6i s€ bat dau lai tar dau.» R8i vua,

tna6£b?€6t£.qDufr:gd:;:h:i;i:i;:1.tdeun9Cd;a:hs{£:-;n::8i££¥§C£:thai. Can n€u bi€t rna d5u di€m, ta s€ trtrng tri nang. Tacam mgi ngu6'i kh6ng dugc chtra.chap tell d6, ctingkh6ng dugc cho han dqu 1€ cau nguy?n hay 16 t€..Talong trgng htra met lan iifra rang hs bat dugc ten satnhan d6, ta chi du6i han ra kh6i xtr thai. Va ngay vdichinh ta day, n8u ta bi€t durg'c, dti d6 1a ngtrdr; thant`ta cting s6 vay.,,

Nghe xong, met ngtr6'i dan len ti€ng ; t`Than Pho-ebus c6 the cho chilng ta bi€tke gist ngLr6'i kia I

Oedipus tri-lb'i : «Nhung kh6ng ai bu¢c dtrqc thanthfnh phii^ n6i.».

¢Vay thi hay h6i 6ng thay b6i md Tiresias.»Oedip'us tia lb'i : «Ta da cho g9i hal lan, nhung sa6i.

6ng ta chira t6'i.» \

Nha vua vtra dtrt ldi thi met thing b6 dft ngtraithay b6i t6.i. Nha vua ben `h6i ngay v€ cau tra 16.i cda.than Apollo. Vua khich-I? 'ngurfyj thfty b6i md : «my dtln'gh8t quy6n ph6p v6n'man' b{ mat len. Hay cdru ca thanh' „

phs, ca t6iw¢? €hdng ta. Vi tat ca hi?a tr6ng cay & ngtrof..I

124 ruy£N Tar v,AN ct4uONc ttH] DbNc

- Tire.sias q6i : tN8u the tl]i hzyt de t6i ,v§; T6t fib.a

h8t xin dtra t6i \v€.I`\ Oedipus v¢i k6u left: «Vi l¢ng klnh m€n thfnh

th5ae, xìn ddrng lam ngcy n€u ngtrb'i bi€t f6 strthquc !*Nhtrmg I)gtrdyi thdy b6i md kh`§ng chiu ti8t lS,T%ng

ta n6i : «Rdi ttr¢ng lai \s€ tri lb'i.»Tdi day vua Oedipus n8i gian dga nat. 'VSy rna

cting kh6ng lay chuy§n n6i Tiresias. Bay gid ,vua mJin®i trfng ra : «T6i nghi sao n6i vay, 6ng o6 .v6 nhtr danhting toy vho vq gi8t ngtr6'i d6. .N€u 6ng tinh mat, th|,tdi d5 dofn chic ring ch{nli fug fa thd-pham.a

D€n daythi Tiresias kh6ng nh€n dug'c naa, ben'*6i : aNgai nghl vay tr ? Thi day, theo I?nh ngai, t6i xin

rfei squ that : Chinh ngai la thd pham I Hi?ri ngai Gangan a v6.I. ngu6.i tban nhat cia ngai!»

Oedipus di€ng ngub'i`, va chi con bi€t giai lb'i k€t t6id6 bang met dtr6.ng duy nh5t : ~

- t R6 rang ngtro'i mtl ci mat lan tan tr!, ngtrcri da

nhan `ti§h cda Creon d§ -xua ta xu6ng ng6i. bTiresi\as ben`dfp I?i: a " 6ng la vua, t6i cting c6

quy§n tri lb'i. Xin n6i da 6ng nghe day : 6ng ch6 rieu s¥md 16a cda t6i, 6ng dau`bi€t c6 mat nhtr6rig rna chfngnhln th5y squ kh6 hanh cda chf nh minh, chf ng bi€t clang§6.fig a dau, clang s6ng vdi ai. T5t ca Cithaeron sipYang len ti€ng keu` c&a 6ng khi 6ng hay bi6t cu¢c h6nahan cia minh. Ctr vi,?c rda t6i va Croon di, nh.i#ng r6ise kh.6ng ai hh¢n khe bang 6ng. Gi6' day 6ng sing mat,sad day 0-ag s6 mtl, gidy day Ong giau c6`}-irati day Ongs§ ra ke an may,I @ng s€ ch6ng gay `d6 darn b6 xdr rna di. »

N6i xdng nhdrng 16'i cay ding, Tiresias,bS di..

THAN fHOAI HY LAP 12£

MAN Bf MAT DU9C VEN LfiN.

Hay tin bi Oedipus k€t t¢i, Creon v¢i chay t6'iminh oan. Nhij'ng Oedipus nli5t dinh khong tin, -va dg\as8 du8i Creon ra kh6i xtr, c6 tba sg gi8t Creonr ndra.N€u Hoang hau ]ocasta kh6ng kip can ngan thl chfcOedipus da lam that. jocasta h6i Oedipus vi sao c6 cu¢ccai cp nay. ,

Oedipus tri 16'i: «Hin n6i rang tram c6 t§i trongvqgi6t vua Laius va xtii ten Tiresias k€t t¢i tram. »

jocasta v¢i khuyen : `« Hay binh tfm, b? ha dtrbi?tbon thay b6i md dau bi€t gi. Da c6 lan sam day Laiusrang 6ng 5y se ch€t v§ tay ch{nh ngurdi con traj. Nhthg`khi t6i sanh dtra b€ ra, Laius d5 ghim chan ddra¥;in6

r@i sai n6m xq6ng tri§n ntii r6i Sau 6ng fy bi quancud.p gi8t a nga ba dtr6'ng day chtr. Vay 16'i sam c6

%nagv:.?uhD;£N,:r;¢tdja:u6s'::mg£?te:i%u:g¥ub6anttn,g#gd€ip;H6i nao ? „

]ocasta tra 16'i : a Ch6 d6 goi Phocis, duffyng diDelphi vi Daulia gap nhau a day. Chuy€n d6 xay r-a itlati trtr6'c khi bS ha tri vi xdr'nayD. I

Oedipus keu len : «H6i than Zeus, ngai d5 \truyencon lam gi ? »

]ocasta 15y lam lo ling h6i : a Sao chuy€n nayfihi€nb€ ha bu6n lo qua vay ? »

I `« Th6i ddrng h6i ta nfra. Hay cho ta bi€t Laiuscao bao nhieu va bao nhieu tu5j.»

- Ong 5y cao, t6c da ngi bac, v6c clang kh6ng khfcbe ha la may.»

126 "TEN TAP VAN CHuoNG NHI DbNG

- tt Hay n6i them met disu nfra. C6 phii 6ng 5ydi v6'i nhfrrig ngu6'i c6 mang khi gi6'j +`hii kh6ng ? »

_ a Phai tit ci nan ngu6'i.»- « The ai mang tin v6 cho nang?»- « M?t ten hfti, ten duy nhft s6ng s6t .»- « Hay g9i ham t6ji day »- ttR6i ham s6 t6'i. Nhung thi€p mu6n bi€t di§u

gi d5 khi€n b? ha lobu6n qua vay ?itOedipus m6'i k8 cho hoang-hau nghe chuy?n Oedipus

di+Delphi h6i than Apollo xem cha minh la ai, da-nhan]@i sam nhu the nao va d5 gap nan ngu6'i tr6n c6 xe,r6iigi8t ch€t b6n, chi con met ngu&i chay thoat. Oedipusn6iyti€p :

ttN€u qua ngu6'i d6 la vua Laius, thi con ai kh6nnan ho'ri ngtr6'i di'rng trtr6'c' mat ning? Li?u tr6n d6'inay con ai clang gh6t ho'h ? R6i t6i lai liyvg cda ngu6'it6i `d5 gi6t. T6i se bi day ai. T6i sg kh.6iig, th? tr& vev6ii cha in? t6i trtr phi t6i phai gist cha t6i la vuaPolybus va lay in? t6i la Hoang hau Merope.»

Oedipus van chura nhin Ira stu thtrc. Chang vanc'6n bfm viu vao hy vong rang c6 16 c.hang kh6ng g].€tvua` Laius. Chang n6i: t(Ke tr6n thoft k6 ring `vua•Laius bi ctr6p gi€t. iv€u 't6'i day han ctlng n6i the, thi

chf c kh6ng phai t6i r6i.»

]6casta lei an-bi Oedipus : ttB? ha hay an tan. Hamkh6ng n6i kh5c dau. Ca tinh da nghe cbuy?n d6, kh6ngphii met minh thi€p.»

Ddng ldc -nay, met str gia tdr Corinth tdi bfo tinvua Polybus d5 ch8t, dan chdng mu6n ton Oedipuslen n6i ngoi.

THAN THOAl llY LAP' 127

Nghe tin; hoang-haulocasta vui mdrng bao df innfr`ty: «Cfc ngucri hay di that nhanh bfo cho ddrc vuabi€t tin nay. Gi6' day ngai s8 thfy 16'iszm nao c6 d5ngtin ! Polyo,us .Ia ngtf6'i rna Ngai cdr sg. phai gi€t thi gi6.

'dfty d5 ch€t tqu nhien »

Oedipus qtia that c6 nhe nh5m ci ngordi khi nghetin vua Ploybus ch5t vi b?nh gia.

Nhtf.ng Oedipus van c6n`ngb' vquc va van sty v8Corinth vi can hoang hau Merope. L6'i sfm`chfng datien tri chang pha{ ctr6.i in? u ?

Bigt vay, n_gtr6.i sdi gis m6.i n6i-v6'i Oedipus: t{VI

sq the rna Ngai d5 phai rdri kh6i xdr Corinth tr? Vayxin Ngai kh6i phai sg h5i gi r]fra. Vua Polybus kh6ngc6 li6n-h? mfu mt't gi v6.i Ngai h€t. Ong 5y kh6ng phaila cha Ngai. Chinh t6i d5 dem Ngai bi€u 6ng 5y. Ch{qht6i da cdru Ngai, d5 c&i day xau qua mat cf chan Ngai.»

Oedipus can kinh-ngac khi hay ngurb'i nay d5 nhsnchang tqu tay met ngutr6'i chan catru kh6c` (ngudi d6 |aday t6' cia Vua Laii,is\ m6'i v¢i h6i : «Ngu6'i d6 can s6ngkh6ng ? T6i c6 the gap ngu6'i d6 dtrgc `kh6ng ?»

- ttDtrg.c chdr. Ngtf6'i d6 chinh la ngu6'i nha quarna Ngai da sai g9i. Nhung hoang-hau |ocasta day s?k6 dug'c r6 ho'n ai h€t.t>

Hoang-hau bay gi6' dtrng che mat, vi bi€t h8t stythquc r6i.

' Ba lap-bip n6,iwTh6i Kin ddrng h6i gl npa, cting

ddrn`g suy~nghl gi nfra. ,N€u Ngai can nghI 'd8n cu§c• d6'i cda Ngai, Fin dtrng tim hi€û hfra ! N6i dau kh'6 cia

t6i,qua dti r6i.»Oedipus con an-di hoang-hSu :

Tuy£N TAP VAN CHUcrNG NHI BdNG

«H5y can dim len! Cho dtl rang squ thquc t6i c6la con m6t ngtr6'i nha que,\thi nang cting dau c6 phaithu¢c gi6ng ha-ti€n !» (Oedipus n6i vay vi hi8u lam squdau kh6 cda Jocasta.). ` /!`S

Jocasta keu than: «Xin'ddrng tlm` hi5u Ngai la afnfra! T6i chi bi€t n6i the th6i -kh6ngth5 n6i hon dtrg'cnfra». R6i ba chay nhtr di6n dai vao lau-dai. Ba Tocastavdra di kh6i thi ngub'l chan cdru t6.i.

Oed;pus quay sang ngur6.i sfr gis h6i trtr6'c i ¢Dayc6 phai ngu6'i rna nh£\ ngurcri n6i kh6ng ?»

- «Da chinh phai».

R8i Oed:pus quay sang h6j ngtr6'i chan cdrth Changh6i cho t6.i khi I?i€t r5 squ thtrc. Chang r€n xi€t : t{Tr6.io.i!' Tat ci da.tr6i qua, va tat ca d6u dting ! H5.i fnhsf ng, ta nhin mi lan cu6i. Ta c6 t¢i khi sanh ra, c6t§i khi lay vo', va c6 t¢i khi tay nhu6m m5u !}t N6i do'anchangchay nhtr dien vao lau dai, Dam ngtrai a ngoaiclang sg.-hai thl in?I ngur6'i trong |fu dai chay raloan tin :

«Hoang-hiu Tocasta d5 ch€t.» Vua m& cdra ph6ngth5y\Ba da treo c6 t¥ tdr. Vua vtr-a ntrc n6' kh6c vtrad5. ba xu6ng. Bat ba nan xu6ng, vua Oedi.pus m6.i laychi€c chain cba ba dam vao mat r6i keu to len: ¢Dattr bao lan nay mi nhln nhfrng n3tr6'i rna 16 ra mi kh6ngdtrgc ph6p nhln. Bay gi6' thi mi phii chiu tan t6i !»

R6i Oedipus keu ngtr6i m6. ddm cdra, dat damra ngoai.

Antigonengu6.icongfihienthqccdaOedipus.d?giitcha md va cdng cba chia se tgt ca nhtrng ciah d6i kh8, bg

.

THAN tHo^l HY LAP

bang, tdi cquc Oho den flgay cha ch€t a Colonus. Theseusda .gidp Antigo\ne, ch6n cat cha chu dfo 6. gan \Athens.

Khi A#.igo!ie tr6. ve Thebes thl hal anh nang laEteocles va Polynices vtra dich than chi€n d5u tay d6i v6.inhau den ci hal cdngtfr tnuong. Polynices bi Creon k8tt¢i da dem quan flgoai flhan vao Th?bes men ha I?nh phcri

' thay Polynic>s kh6ng ai dug.c ph6p ch6n cat. 85t chap

vtr'crn3.I? -jh nghiem khac, ning Anti 3one hi€ Li thqc cuo'ng

quy€t €h'6n c5[ chu dfo cho ngub'i anh bac phtr5'c. Sau d6nang bi k6t fn phil ch6n s6ng. Nang da .iqu van trir6'ckhi ban 5n dug.c th\j hanh. Haemon, con trai cda Creon,vi qua y€u Àntigone, thucrng cam cho cfi ch€t cda nang

' _` cting tp van theo.

KET LUAN VE THAN THOAI HY LAP

\ V€ than thoai Hy-lap chting ta c6 thE ghi.chdt6m tit nhu sau :

Ngqu tri .tr6n dinh n_di Olympus thu¢c xti Thessalyla in,udri hal vi than thtrg.ng thang, sfu nam va sau nfr.Chtr boa in nghieng cho nfr than ; ten La-Ma cdathfnin ng`hieng tròng ngoac do'n (ngu6.i La-M5 chap nhannhtrng than thf nh Hy-Lap, chz d6i nhting ten Hy Lapthanh ten La-Ma) :

Z.EHS (]api.er) ` HERA (Jut.b)

:ofpilffgNisj:e(p;::ce;ft} :H:EfEEf:ESP.!i;:;c;)'A;POLLO (Phoebus) PALLAS ArHENA (Minerva)

130 TUYiN TAP.VAN CHuONG NHI BbNci

HERMES (Merccerj/t 4Pj?RODJ7.E (VenHs)Cting c6 no.i ke them ,ca than HADES (PZ#!o)~

Diem Vuo'ng, Hang con s6 'len mtr6'i ba. 'Bang so d6 (tr.131) ghi lei sfu giai doafl ch{nhve

phs h? than thoai Hy-Lap :1. Thoat`la thu6' h6n mang.2. R8i sinh ra Tr6'i D5t.3. Tqu Tr6'i D5t`sinh ra gi6ng ngu6'i kh8ng 16

trong c6 URANUS va GAEA'.4. Qua th€ h? kh'6ng 16 thdr hai c6 CRONOS

.(Sattt" _ Thai-gia`n) va RHEA, vi t8 mauchu than.

5. Xuft hi?n met s6' c5c vi than thirg'ng thangtr6n dinh Olympus rna Zeus la vi chtia t6.

6. Gjaidoan ch6t nay chixinghi phfc qua nhfrngngu6.i Con chinh cia than Zeus. '

Phan chd thich ghi Zeus d5 c6 con v6'intr than nao. Rieng Heracles, chang chi la metban than, vi in? chang, hoang hau A|cmena,la ngu6'i thtr6'ng, ba la Con gai vua Electryon

P va la vg vua Amphytrioh.

>

-:,E::,!,:i

_ § € =€

i+ ;ii i isi>-

Z

ii:+ §§ ;+:I

aLL]aa

.+ a: a - a < L.

DIN V N N'9 H

TAI LISu TriAM KHAO

The GoldenTreasury of Myths and Legends Mew Yock :.Golden Press I968

Bulfinch; Thomas. 7.he Age a/ Fa5Je. N:w York :Doubleday a Company, Inc.

Zimmerm;nj J. E. ¢Centuries of Old Stories.an'Everne.w De\£gha», Dictionary of ClassicalM}7€Ao!ogjJ. Harper a Row publishers,1964.

PP. VIl-XIX,

THAN THOAI BACAU

VAI N'ET TONG LUAN

B&c Au day cJii mtiy nur6'c trongbin d&o Scandir.avi_q,They Dièh, Dan Mqch ud Na. Uy, son givom them ate lthLan (Iceland). Nori day ld ch6n phdt xudt dam hdi t4cViking khet ti'eng Au Chfiu udo khodng ttr thee kS ihir 8d'er\ th5 l¢S tldr Io.

0

Dqo d6 dam hdi tGc nay da chi'em tr;n m{hn NormaTi-die ctia Ph`dp bay gidr, ròi con ti6p tpe xam ldng mian Nanrur6.c Y, ~xdr Sicily ,. Anh Cdt L9.i, Wales, T6 Cdeh Lan,4i Nhi Lan.

Than thoqi Bac Au cfing ph&n drLh rfep s6ng ddngmanh, i;din t6oi, kh&c kl.ò cha hoan cdnh dia ty va licksfr d6.

Ngiv6on g*oc than thoqi B&c Au la tap qb Thi Bdda cac¢ng vdi tap van van Edda infri.

TQp Cf oo Thi Edda ld c6ng trinh tgiv thf chà rf uixpu ushS thi rit v8 dank sang t&c iran ado fch riaTL {Icel¢nd) Jsou 1¢hic6 cu©c di dan c&a m©c s6 ngurb.i tit ban ado Scandirtavia ieiddiQ ndy. Thdri gian sang tdc kf26ng drgrc chde chart cho lam.C6 nhing €dc Sid cho rang ¢¢p .cb,thi ndy deprc hoan tat vdo

i34 TUYEN TAP VAN CHuONG NHI DONd\

cdsi the kS XIII (1} ,. as tdc gid ghi ld vio ndm Io56 (2).can tap Tan Van Edda ld c6ng trinh cfia m©t ngu:b'i, SrLorriStwrluson, m©t nghe si sir gia nbi ti8ng fhbì Trung Cb (3\

Trong i;ban thoqi Bac Au cting nha trong thianthoqi

. Hy Lqp, dam ngu'b'i khiong [ò c6 trur6'{ cdc vi thaan linh.Ròi dam tlian link nìy cting phdi chiwen ddu vtit vd lam vdiddrn khiong lò m6'i gidnh durgrc quyBn uy, try ld rn6i no'ichi€n dda Tn©t cdch.

Thà.n thoqi B&c Au c6 murò'i hat cap b9c nan .khanvd hal rm:o'i ban nd thia3an ngpr tri treTL thien chtnh Asgard .,so vdri thfian thoqt Hy Lap chi c6 sdu nam thian vd sdu ndthia5n tren dinh Olyinpus.

Cdc t.hàn Hy Lqp aeeu btit ttr vd v6 dick, ngtrgrclqi cdc €hàn B&c Au I.u6n lu6n phdi chi'en dtiu g&t gaoi]diairthm?rih khch khp, vd r6t qu¢( cdc thàn d6 chng s~e €6'i rtgàyi,©n s6. Theo qua; nt?in cfia thàn fhoqi Bdc Au thi cdi 'ch'etanh hang qua cam khong phdi ld mSt thai bqi, i,rdi lqi, ldmet vinh quang.

TAO LAP TR6'I DAT R6I LOAI NGuOu|

Ngay xtia ngay xtra, thu6. d6 chtra c6 tr6'i a treh.rna cting chua c6 dft 6. dtr6'i, tat ca 'chi la met h6 saub5t tan, .mot the gi6'i suo.ng md trong d6 c6 m§t .+igù6n

(1) Edria John.on. Evelyn R. Sickc!®, Frances Clarke Sa7crl.j4n!Ao/ogy oJ CA!/dren`s i(.£¢rafdre. Houghton MifliD Company.1959,

p. 387.(2) Thoma. Bulfin:b, 7'Ac Age ;/ fab/a, New York : Doubleda;

Company, Inc. p.?45.

(3) Theo Tnoma8 Bullinch, Bach thu.9.og\dan, kh6ng !hay ghi .!eD16c 8ia tap van I]ay, nhung c6 8hi Ban eaBg tic, 1640.

\, +HAN THOAI BAG AU '33

fiudc chay. C6 mu6'i hai con song bat ngu6n tar dzy, chiythat xa, d\6ng bang -lei, r6i ctr 16'p bang no ch6ng chatlen 16'p bang kia cho d€n tkhi cfi h6 sau d6 dug.c lapday dan.I '`

V8 phia Nam th€ ai6'i stro.ng pud nay la. the gi6.ifnh sang. M?t lu8ng gi6 5m tqu no'i d6 thai qua laqu 16'pbang tan. Ho'i nu6'c b6c len kh6ng trung thanh may.Tar dam may nay xu5t hi?n met chang Kh6ng L6Bang Gif ten la Ymir cdng dam hau du?, va ca con bbAudhumbla cung cap sfra lam thtrc an cho ngtr6'i kh6ng16 d6. Con b6 nay d5 an stro'ng va mu6i tr6n `bang da c6sfra. Met h6m n6 clang li€m tang df c6 mu6i thi th5yxu5t hi?n m6' t6c ctia m©t ngu6.i. D€n ngaythtr hai,.thi ca cai dau hi?n ra. Saflg ngay thtr ba, toan than ngudi

\xuft hi?n, mat ngu6'i d?p, nhanh nh?n, dtiflg m5nh..Sinh vat m6'i nay la met vi than, vi than nay lay, metnang kh6ng 16, r6i sinh ra dugc ba ngur6.i con ten. Odin,Vili va Ve. Ba anh em hg'p lquc Iai gi8t ngu6'i kh6ng 18Ymir. Xfc cda Ymir thanh tr5i d5t, m5u thanh bi6n,xuoingthanh ntii, t6c thanh Gay, xuo'ng sg la bau tr6'iva,6c la nhti'ng daqu may den lai mtra df va tuy€t.

Odin m6'i chia gi6' khac, phan dinh ngay d6m cdngcfc mda bang cach dat mat tr6'i mat trang vachi d!nh

quS dao cho ca hai.

Vtra khi mat tr6'i chi€u sing trfi d5t, ca th,€ gi6.i thaQin?c dam ch6i nay l¢c. Sau khi cfc than d5 tao ra th8`

gi6'i be; di dao tren ba bi6n m6'i nhan th5y can metdi6u thi€u, s6t: chua €6 loai' ngu6'i. The 1a c5c thanm6.i dqc cay tram bi thanh met ngtr6.i dan 6ng, dquc

a

i36 TUYiN TAP VAN CHUONG NHI BbNd

cay fran thanh met ngtraì dan ba r5i dst t'!n Cho haingu6'i la Aske vaEmbla. Than Odin. m6ì ban cho halngu6'i s¥ s6ng va linh h6n, thap Vili cho hg ly tri vacam xdc, than Ve cho hg ngti quan, ding ve b? ngoai vati€ng n6i. H9 s6ng tren mat d5t. Chinh ®la nhfrng bactj§n b6i cda nhan ldai vay.

Cay tran ,bi vl dai Ygdrasill dug'c ddng d5 ch6ngd& toan vtr trq. Gay,nay' mgc tar than the cda Ymir va damra ba r615'n, m§t r8 vtro'n t6'i Asgard' (the gi6'i cda chu

thaq) , r6thdrhai 5n t6.iJotunheim (the gi6'i cda nhtingngu6'i kli8ng 16), r6 thdr ba ant6'i Niffleheim (mien t6£tzm va lanh leo). C6 su6i chiy ben canh ri6i` i6 cay. R5an t6.i Asgard dug.c ch5m chdt can than b&i ba iifr tnanNorns. Day la ba nff than dinh m€nh, nfr than thdr nhatten la Urdur,(qua kht}), nfr than thtr hai la Verdandi(fli€n tai), va ntr than thtr ba la Skuld \ttro.ng la,i/.D6ng.su6i & Jotunheim chinh la ngu6n ntr6'c cda Ymirncri d6 ti€m an squ kh6n ngoan,.minh tri. Nhung can d6ngsu6i doc theo r6 cfy dtra t6'i Nif±leheim d5 nu6i dtr5`ngcon ran lqc Nidhogge (nghia la 'b6ng t6i), con ran nayngay dem gam\nh5m r6 cay. C6 b6n con huo'u dquctreolen cay an nu. 86n con 4huo.u nay ttrgng trung cho b6nnggn gi6I Xfc Ymir nim du6'i d5t ngay dtf6.i cay. KhiYmir c¥a minh mu6n hat cfy di thi mat d5t r'ung chuy8n.

Asgard la ten 6h6 a c&a c5c vi than, mu6n t6'i 'no.\i .nay phai di qua cau Bifrost (Cau v6ng). Asgard g8m c6nhfrng t6a lau dai bang vang va bac,~nhtrmg t6a nlia d?pnhtr`t mang ten la Valhalla, no'i ctr ngqu cda vj than trurdngtbtrgng Odin. Ng6i tren ngai, than Odin c6 the nhin

I

.,

TIJAN THOAI BAG AU '3,

thfty h€t trbi va d5t. q6 hat con qua den Hugin /ttrttr6.ng) va Munin (trf nh6.) lu6n luon dau tr6n vai than.

-Hang flgay hai con Qu; nay bay khap ncyi r6i tr6' Ve

k6 h€t cho than nhfrng g1 mat th5y tai nghe. Nim du6'iChan than Odin la hai con ch6 s6i Geri Va Freki, hatcon ch6 s6i nay duqc than cho 5n h€t phan thit clang lenbi8u than, vi than 85ng kh6ng can thdrc an rna chi canu6ng rtrg'u mat ong. Than `phft minh ra chtr vi€t`Runic,va c6ng vi?c cda ,ba ntr than Norn#.`]a khac nhting hangchfr d!.flh in?nh tren met tarn kim khi. Ten``th\an Odindoc` la Woden va chfr Wednesday, ngay thdr tu, phatxuat tar ten Woden nay.

NHtrNG cuoc vul a VALHALLAValhalla la lau dai cda than Odin, no'i day than

thtr6'ng m& ti€c th€t cfc vi anh hang d5 ch€t oanh list

pgoai `chi€n tru6'ng. Nhfrng ngurb'i ch€t binh thu6'ngkh6ng bao gib. durg.c m6'i ca. Than Odin cho xa thitcon lgn,,`rdrng Schrimnir d? d5i ti?c Con lgn rtrng nayc6 dac di?in la m6i sing bi lam thit 5n h€t, nhtrng t6id€q n6 trd lai nguyen hinh. Cfc anh htlng dug.c mdiu6ng rtro'u mat lay tdr con d6 cai Heidrum. Ti?c ttlngxong, c5c anh hang giai tri bang cfch d5nh nhau. Ngaynao hg cftng dem nhau ra c6nh d8ng giao chi8n cho3€n kbi hp xe nhau ra tdrng manh. D6 chi la cfch giiitri cia ho th6i. Khi t6'j bfra cfc vet thtro'ng lai` lanhhfn va hg vui v€ k6o nhau v6 Valhalla 5n u6ng.

\NGu.Crl VALKVRIOR

Ngudi Va\lkyrior la nhtrng thanh mien hi8u chi€n

€u@i nigqua, d§i mfi sat vi man.g gifo. Than Q¢in thieb

\

i38 TuyEN TAP VAN CHucrNG NHI BdNG

thau thap cfc bac dting sl anh mng v8 Valhalla nanm6'i sai nhdrng ngu6'i Valkyrior nay t6'i chi8n tru'6.nglqua nhfrng anh hdng tfr trari (Valkyrior c6 'nghla langub'i di lqua chgn nhting ngub'i tdr tram).J Khi hg di thihanh str marig, £o giap cda hg chi€u sang lung linh, roi

::its?,ht{a:;a:5:;€:i:ic;f:):ditaggid61a«Aurora`por.

rducrl ELVEsGi6ng Elves tuy k6m cfc than, nhtrng cting c6 nhiEu

quv6n ph€p. G{6ng Elves Ar]h Sang, can goi la nhdrngThi6nThan Tringhay laThien Than Anh Sang, rat,d?p, sang hcyn mat tr6i, mac,d6 bang nhtitng thtr hangmin, trong su6t va xu5t hi?n dtr6'i mat moi ngtr6'ithanh nhfrng dtra tr66x{nh d?p ding y6u. H9 a xtrAlfhem, trong 15iih th6 cia Frey, than Mat Tr6'i. Hgthuang cho'i dda dur6.i anh mat tr6'i.

Can gi6ng Elves Den hay la gi6ng Elves P6m T6ithi trfi ngtrg'c lffn, ltln, xZu-xi, mtii dai, da mau naubfnthiu. Hg s6ng trong hang h6c va chl xu5t hi?n ban ,dem; H9 rat sg' mat trb'i vi chi in?t tia nang chi€u s6bign ngay ho thanh da. Ti€ng n6i cia hg la fj€ngvang cia c6 quanh. Gi6ng nay nay sinh ttr kh6ithit rfra nit c&d`ngtr6'i kh6ng-16 Ymir. H9 dtrgc cicvi tha-n` cho d¢i 16t ngu6'i va ban cho t.am hi?u bi8tsau r¢ng da r6i c6 bi€t tai bi€t nhfrng d5u hi?u ky biva nhting q'ny6n ltrc huy€n bi ctia thi6n-nhi€Li. H9 la .nhfrng thq rat kh6o chuy6n lam d6 bang kim loai va g6M6t trong nhtrng ky c6ng cda hg la cai bda Miollnir

eta than Thor, va chi€c thuy6n Ski,dbladnir rna hg da

THAN THOAI BAG. Au '39

tang than Frey. Thuy6n nay 16'n den n8i c6 the ch& h8tcac than cting v6'i nhfrng chi€n cq va cf d6 ddng trongnha. Vay rna khi dem gap chi€c thuy€n 5y laj, ta c6 thed6 99n trong tdi. C6n ve cai bila Miollnir thl squ tichnhu #au.

str TfcH cHIEc BOA cbA THAN THOR.

Chu than tren `thi€n dinh Asgaf d van bi bquc minhnhi6u v6 thai do dda cgt v6 ky lust cdng tinh tinh xa.o

quy€t nham hi8m c-da Loki. Nhung chinh nhd sp lam 16icda Loki rna Thor c6 dtrg'c chi8c btia d5 lam t,ban tr6ithanh vi than dfing m5nh bac nhi tr€n thien dinh, sauOdin. Can chuy?n nhu sau :

Thor c6 ngtr6'i vq d?p ten la Sif. T6c nang dai va6ng 5nh wing 'dtr6'i fnh mat tr6Ji. Vao mat ngay kianang ngii thj€p dtr6'i g6c cay tfo ctia nang Iduna,' Loki'ben nghich tinh x6n mat mai t6c d?p cda n'ang. S.ifthdrc gizc.th5y minh bi xen mat m5i t6c foen tim Thorkh6c 16c.

Thor gain len: « Dting lai hanh vi cia thangLoki d8u gia day, d8 ta s6 dan nat xucrng thingkh6n d6` !»

Khi bi Thor gian dti t6m durgc, Loki van lay : « Xipdai huynh dtrng qua `nang tay trtrng phat ti6u d? b6.iti8u d? cam doan c6 the di lam dtrgc in?t mfi t6c bangvang that, sgi rat-manh, rat min, rat d?p, va cting tqumgc dai dutyc phijr t6c that.»

Thor h6i: «Mi lam sao c6 dtrg'c loai t6c d6 ?»

Loki dip : «Thua dai huynh, ti?ti d? se di t6.i mien

140 TUYiN TAP VAN CHucrNG NHI DONC

gi6ng Elves Den T6i 6., nhd chting lam cho b¢t6c vangI y nhLr cria Sif. Chting d§u la nhtrng tay thg ky di?u `si6u dfng rna.D

Nghe v3y Thor trng d§ cho Loki di, nhtrng kh6ng'quen lac manh Loki met lan cu6i va h€t len ; «N8u mi

kh6ng mang ve dtrgc loai t6c vang dai va mid nhtr h?tt6c cia Sif thi ta dan nat xuo.ng mi, nghe!»

Loki v¢i db'i ngay thien dinh, di xa lam +a theodtr6'ng hem chui vao long ntii ncyi gi6ng Elves Dem T6i

fa.mN#et6:°5in:g:8y'L:£jnfaaanng]dr`;sngcahyo.K§?f,n£9nh£:g[ahft€rig them nggn gifo Gungnir (sau day thanh met thdrkhi gi6.i cria Thor) va chigc thuyen than Skidbladnir.

Loki vui mdrng , lam, tren dtf6'ng ve lei gap m§tten ldn den kh5c ten la Brock. Dtro'ng ldc khofi cn{,vui mi?ng Loki thach Brock : «Nay Bro,ck ta hi€n cd batang vat guy gis nhtr th€ nay nay, ta dam den dau tarna cu¢c v6'i nguoi, n€u Sindri, anh ngucri, cting lamdirgc ba tang vat khfc guy ngang nhtr the.

Brock v6n bi€t tai kh6o leo ky di?u sieu ding c&aanh minh, Sindri, ben ddp : ({T6i nhan 16'i dfnh cu¢c a,6 I

'Xin 6ng hay theo t6i den xudng fen cda Sindri xem

anh t6i s6 lam dugc cai g} nao.a

T6'i xur6.ng fen; Brock k§ lai cu6c tli£Ch d6 v6'ianh, Sind+i ben thai b6 cho ldrah b6c len. Khi ldra 16 dath¥c n6ng Sindri tha len tr€n mSt bo da lgn r8i traob6 cho Brock' va bio em ti€p tqc thai b6 gitr nggn ldrahang deu cbo den khi minh tr& lai R8i Sindri di rakh6i hang (chic la d? ni?in chd).

T.HA" THCi4l Bic AU I,I

Sindri vtra di kh6i Loki, ben h6a than,h con rude cq.c16'n/dsu xu6ng tay Brock va d6t cquc manh. Bro(:k nghi€nrang chiu dprg, b6 van thai, ldra va,1 d§u nggn. Khi\Sindri tr6. vao thl in.6ng da lgn` trong'13 da thanh `m¢t

con lQ'n rdrng long vi b6'm mau vang 6ng.Sindri d6 'vang vao 16, bio em t-i€p tqc thai b8 r6i

di -r.1. Lan nay Loki van hod thanh con ru6i 16'n dautren gay Brock va d6t hai lan ctrc in?nh. Nhtrng \ctingnhtr lan trur6'c Brock van chiu dtrng dtrgic va gidr cho b6thai deu. Khi Sindri tr& l\ai,lay r? tirl6 lda met chi€cv6ng va'ng a,at ten la Draupnir.

D6 chu5n bi cho tang vat thtr ba, Sindri lan nayd5 th6p vao ld, van bio em ti€p tqc thai b6, r6i di ra.Lan nayttcon ru6i» Loki fc d¢c dau gitra hai con matBrock d6t rfu?nh den n6i mfu chay r6ng rang. Brockcan rang chiu dtrng, cho den khi mau chay chap baalam m6' ci mat, Brock m6'j danh chiu ngdrng m¢t taythai b6 d6 du6i ru6i. Do d6 ldra trong 16 tat flgay. Vtr3ltic d6 Sindri tr& lai xem xet giay lau r8i bio la vat trong|a ldra kh6ng sao, Chi suys bi h6ng. Thl ra d6 la c5i btia.Sindri dua. ba thdr cho Brock bio em hay mang I?a thiendinh bi€u cfc than d6 xem ba tang vat d6 c6 quygifbcrn ba tang vat cda Loki kh6ng.

Bfock va Loki t6.i Asgard. Chtr than hay tin ben hopmat d6ng dd tai di?n c~h{nh Ghdsheim. Chtr than deud6ng y nhtfdrng quy6n quy8t dinh cho `ba vi Odin, Thortva Frey.

Loki trinh ba tang vat trtr6'c. BS t6c vang vdra d€tlen .dau Sif, ttrc thi t6c moc dai va 6ng a d?p Ji .ladep. Ng9n giao Gungnir tang-Thor, khi ph6ng ra kfrongbao i;idr hilt dlch. Con tau Skidbladmir tang Frcy di

142 TUYiN TAP VAN CHuONG NHI BbNC

ve hu6.ng nao cfing tim dugic chie\u gi6 thuan.\Contau lJn la vay rna khi gap lei thi c6 th? b6 99n trong tili.

Dan ltrgt Brock trinh tang vat. Brock tang Odinchi€c v6ng vang Draupnir. Cdr sau chin den thl lei c6`tfm cai v6ng khfc y nhtr the tar v6ng Draupnir rcri ra`.Brocktang con lgn rtrng b6'm vang cho Prey. Kh6ng c6thdr ngqua quy nao c6 the lu6't trong kh6ng khi, ltr6'ttren mat nu6'c nhanh bang con _lgn . rdrng b6'm vangnay. Dac bi?t la long va b6'm vang cda cor] 19.n rtrnglu6n lu6n phft ra anh sang men dti c6 ph6ng di trongdem, day d5c cting van ` nhin th5y`r6 dtrb'ng di. Brocktang Thor chi€c bda than Miollnir c6 q¥c tinh metkhi tung ra thi b8 xu6ng manh `nhu y minh mu§fl, vadd dich c6 xa ,d€n may, khi d5. trdng r6i, btia lei tququay v§ ray chti nhan. Chi€c btla cting c6 the tr&thanh b6 gen dE cho vao troflg ttii. Thtrc ra cingc btiachi c6 met dieu kh6ng dtrgc vdra -y (diau nay Brockd5u kh6ng n6i) la cai can ho'i ngin, chinh vi liic Brockbi «ru6iLoki» d6t chiy mfu mat phii 5.6'm r6'i matt-ayb6 d6 du6i ru8i. Phii n6i them la Thor con c6 chi€cday lung than, va d6i bao tay sat; khi that day ltrngd6 vao ngtfdri, than lquc cda Thor tang gap d6i; khimang d6i bao tay sat Thor tung khi gi6.i rat trdng dicri.(Do t€nthan Thor mi ra chff Thursday=ngay thdr nam/t

Ca ba than Odin, Thor, va Frey cdng than dinhgis tri tang vat va d6u d6ng thanh c6ng nhanba\ tingvat ctia Brock quy gil ho'n ba tang vat c&a Loki.Ri6ng than Thor ttr nay lam chti chi€c btia thanMiollnir cang khi€n dam Kh8ng-L6 Bang-Cia phaihoing kinh. (4)

(4) Tron3 Ihan I,oai B¢c au thud.I,g L6i d8a ddri, kh6ng 16 BangGis lqu nhu c6 j b6o d§og I6i day lh€ gi6i .€ bi hdy diil khi t6.i th®ibln8 g.4, di€u x€t ra cdog c6 lf l&In.

THAN THOAI BAC AU I,}

Odifl. ddrng len tuye,1 b6 Brock th5ng cu¢c. Brocklap tdrc d6i dau Lok£. Loki bio Brock la 15y dfumlflhlam. gì v6 ich, Lokicho Brcick vang\thay th6 vao chfngt6t ho'n sao ? That ra gi6ng ngu6'i ,1iln nay v6n thiQh vaneho.n ca, nhung kh6ng hi6u sao lan nay Brock lei cdrctrong quy€t d6i dau Loki. Loki chay bi€n. Thor cu&icon l9'n rdrng b6'm vang du6i theo. t6m dugc k6o v8.Loki ben n6i:\ {{Dtrgc r6i ngtfo'i cdr vi?c lay dad ta,nhtrng cam kh6ng dtrg'c d¢ng den m§tli c6 ta. Ta chlhdra cho dais chdr kh6ng htia cho c8.» Brock lam saolzly dtro'G dan Loki rna kh6ng dSng den c6 cho dtrgc?!Chtl ldn ngar}, ngcy kh6ng bi6t hanh` d¢ng ra sao benn6i : ttGif nhu t6i c6 dtrgc cfi ddt nhon c&a anh t6{ adfty, t6i s8 khau mi?ng Loki lai.» Brock vtra ddrt 16'i thl

c£{ dtii xuat hi?n. Brock li6n dting ddi va lay day dakhau mi?ng.Lok{. r6i ttf bi?t chu than, r6ii kh6i As-

gard. Brock vdra di khugt, Loki thfo tu¢t dtrgc liah chi€cday da Loki thua cu6c, bi mat trtrflg phaf nhs, nhungba vi than tr6n th:en dinh Asgard d5 c6 dug.c nhirngkhi gi6'i tuv?t v6'i d'€ ch6n3 nhau v6'i gi6ng ngu6'i kh8ng•1@ thtl d!ch sau nay.

ODIN DI Tcyl SU6I NGU6N\ MIMIR .

Odifl chinh la d5ng toan n5ng ddrng dau cfc vithanOdin la than khan ngoan, than hi6u bi€t, than thi ca, vacting la than chi€n tranh va than ch€t ntia.

Lan d6 haicon qua den Hugin (tu tu&ng)va Mu-nin (tri nh6') da bay lug.n quan sat khap no'i d8 tr6' vadau tr6n vai Odin, k6 1ai cho than nghe rang chi th5ytoin nhfirflg b6ng den va nhfrng tri€u chtrag bat thLrdrng.

\

\

I.4 TuyEN T^p VAN ctiiroNC NHi DONc

Odin linh cam th5y rilnh can khan ngoan hcrn d8 kipth6'i d6i ph6 nhdrng gvo. 1a nfr than Frigga a

den t6i sap t6.i. Than tar gisdi t6'i su6i ngu6n cia Mimir

dai squ hi5u bi€t thanh tri khan n8oan. Su6i ngtt8n cdaMimir a gin Jotunheim, the gi6i cda` gi6ng kh8ng 18.

Tr6n dtf6'ng di, Odin bi€n h6a nhtr ngtr6'i thtf6'ngkhi qua Midgard, the gidi cda loai ng`trai, lai bi8n h6anhu ngtrai kh6ng la khi t6.i khu virc kh6ng 16 va tqu d6iten la Chang `Lang Thang Vegtam.

Gap met ngtrfyi kh6ng 16 ctr6i con riai d¥c, Odindapdiu diben hanr6ilanla larhquen: a

-Chao6ngban, 6ng ban ten chi? `-T6i ten vafthrudner, nguai kh6n ngoan lanh

tr{ nh5t trong dam kh6ng 16.Odin nhan ra Vafthrudner ngay, va bi€t da c6

nhieu k6 ci gan dim t6'i thi dua khan ngoan lanh tri

v6'i` y. Nhtrng k6 d6 phai tri lb'i ba cau h6i, n8uthud la bi Vafthrudner van cut dau li6n. Odin penlen ti8ng :

- Thtra 6ng `ban, t6i ten la Chang Lang ThangVegtam. Ong ban nghl sao, t6i mu6n thi qua kh6n ngoanlanh trl v6'i 6ng ban !

•- H6 h6, dtrgc lam ! Ong ban bi€t luat choi ciat6i r6i char g1 ? N€u t6i thua dau t6i s6 ve ban; n8ubanthua, dau ban s6 ve t6i. Nao da t6i bat dau'trtr6.a,chiu kh6ng ?r -Xin 6rigban cdr tqu nhien d5t cau h6i trtr6.cdi cho ! ,

Vafthrudner gat gd h6i:- Kin 6ng b?n cho bi?t t?a con song chiy phs,q

'tl

THAN THQAI SAC AU I+!

'ranh gi6i gitra ch6n thien dinh Asgard vdi Jotunhei.in,

th8\ gi6'i kh8ng 18.- Ifling, .thua 6ng ban! Ten con song d6 1a Ifling!

D6 1a con song ntr6'c lanh thfu xtro'ng, ntr6'c lanhcat da cat thit, nhtrng kh6ng bao gia d6ng dac thahhgis bang !

- Dugc lam. con hai cau h6i nfra. Ban cho hayt€h hai con ngtra rna Than Ngay va Than Den vanctr6'i d8 vtrg.t qtia v6m tr6'i.

_ Skinfaxe va Hrimfaxe iVafthrudner gist minh vi kh6ng ngdr d!ch thd lei

gi6i the. Ten hai con flgqua nay chi c5c vi than va nhffng,ngtr&i kh8ng 16 kh6n ngoan nhat m6'i bi€t rna th6i. Ylen ti€ng :

- Dtrgc lam, can cau h6i cu6i cdtig. Xin 6ng banhay cho bi€t ten cf nh d8ng s6 dtlng lam bai cbi€n trurb.ngcho cu¢c tan di?t cu6i cting.

_ Canh d@ng Vigard, thtra 6ng ban !` Cfnh d@ngnay ngang doc den met tram dam I

The la den ltrgt Odin dat cau h6i:- Xin 6ng ban cho bi€t lb'i n6i cu6i` c;ting c&a

than Odin thi than ben tai dtra con quy cda Nguaila Baldur !

N!he h6i vay ten kh6ng 16 v©i nhay tdr lung naixu6ng, cham' chti nhin Odiri va n6i :

- Chi c6 than Odin m6'i c6 the tri ldi cau d6.Làm sao t6i :6 the tra lei n8i ? Phai ch*ng chinh 6ngban la Odin ?

9din €trdri ng5t ;

7

146 TUYEN TAP VAN CHuoNC NHI BbNC

` - Ha ha, vay la 6ng ban thua r6€. N€ti 6ng b.an

mu6n gifi' lay dau cho minh. hay cho t6i bi€t Mimird6i d6i lay gi n€ri t6i mu6n u6ng nude sti'6i .ngti8ncia 6ng ta.

-- Mimir s€ d6i lay con mat ben phai I- Cha cha! sao d6i fc vay ? C6 cfch gi khfc kh6ng?_ Chfng c6 cfch gi khfc dau. Bao gis. va lu6n \

lu6n Mimir cting cuo'ng quy€t d6i bang dug'c nhu vay.Th6i t6i da n6i r5 cho than hay r6i day, than ddrng d6i'dati t6i ndra nh6.

- Dtrgc `lim, xin 6n; ban ctr di di !Vafthrudner v¢i va nhay len lung nai di li§n. Odin

can dd'ng d6, loay hoay suy nghi :«D6i m6c mat phai ta ? Sao rna. gis u6ng nu6.csu6i

ngu6n kh6n ngoan dft qua vay I C6 16 th6'i, chi cankh6n ngoan nfra.» \

Vtra nghi tham vay, Odin vtra theo dtr6'ng v6 htr6.ngNan, bit gap khu6n .mat dfr dan, cda Surtur v6.i thanhtrtr6'flg ki€m Flaming cia y. R8i dfty k6 dich thd `v6 cting \tlg.i hai `d6 se gia nhap phe Kh6ng L6 rna tdr chi€n v6.icfc thi€nthan. Odin 15ng d5ng d8i htr6'ng di v6 phucyng \Bac ldc hao,kh6ng hay : Ncyi dfty than l&ng nghe ti€ng .nriJc ao aothoat kh6i mient6i tim lanh leo Niffleheim.Odin chgit nhan th5y ring than kh6ng th5 d8 cho thegidi bi Surtur thieu rut trong bi6n ldra, hoac ph6 mac ,cho tan thanh cat bui rna d6 ve ch6n htr v6 t6i tzm,lanh leo Niffleheim. Da la vi than t6i cao, Odin phailanh t;£ch nhi?in ,cdru th8 gi6.i kh6i hay di?t. Mu6n vay

phii thu lanh tr{ kh6n ngoan bang c5ch u6ng ner6'c su6i`'agu6'n a ngay dtr6'i g¢c cay tfan bl, vl d?i Ygdrasi|!.

THAN THOA| BAG.AU '4'

Odin t£€n thfrig t6.i su6i ngtibn kh6n ngoan.

Mimir lu6n lu6n dtrng d6 d6i mat chain chain nhin*u6ng 'canh gift.' Ngay nao Mjmir ¢ting u6ng ntr6'c su6ingu6n kh6n ngoan in?t lan, nenthoaflg nhin d5 nhan raOdin ngay va cat lcti chao :

-- H6'i Odin, vi than cao ci flh5t cda thien than.agtr6'i t6.i dfty lam gi ?

- Ta inu6n u6ng ntr6.c su6i ngu8n kh6n ngoan I- Nhurng m`ti6n vay than phii tri gis khf datJ `-Ta kh6ng ng?i di§u d6 h®i Mimir!- Vay xin m6'i than hay t6.i rna ti6ng I

Hai` tay Odin cam chi€c sting, cdi xu6ng vqc nuti6.cr6i bat dau ngdra c6 u6ng. T;ong khi than u6hg nhuvay, tuo'ng lai nhu m& ra cho Than nhin thay r6 tatci. Than tr6ng th5y tru6'c nhfrng gian nan th6ng kh5rna ca than va ngu6ii s6 phai chiu. Nhung Than ctingbi6t ring chinh nhfrng gian nan th6ng kh6 d6 s6 gitipcho ci than va ngurb.i tru.&ng,thanh,fudd tai |dc rnadat t6'i mat ngay kia - tuy can xa x6i lam - de bepdtrgc con guy d5 mang dieu linh th6ng kh6 den thegi¢i nay.

Than u6ng tron chi in?t sting day nu6'c kh6n ngda'h.Than tqu tay m6c mat ben phil cda mlnh, dau dJnbi€t chtmg nao, nhtrng than can rang chiu dtrng dtrgc.kh6ng th6t m§t ti€ng keu than. `Mimir nhan lay conmat d6, thi xu6ng mat nu6'c, n6 chin dan... chin danxu6ng day va sang lap,15nh & dud.i d6.

D6'la gis rna chinh vi than trtr6.ng thtrgng c&atfiien dinh cting phai tra de d5i lay kh6n ngoan. \

148 tuy£N TAP VAN CHU¢NC NHI BbNG

N6I VE THAN THOR VA CAC THAN KHAC

Than Thor la than sam set, con trai 16.n cia thanOdin. Than nay c6 strc manh phi thtf6'ng. Nhu ch&ngta da bi€t than Thor c6 ba vat quy. Vat thtr flhft lacai baa rna tat ci ngur6'i Kh6ng L6 a vdng Bang Gis vavdng ndi d§u bi€t vl chinh c£; btia d6 d5 x6 dau 6ngcha hg cdrng anh em ba con hp. Sau khi than Thortungbda, n6 lai tqu trd v6 tay than.,Vat hi€m thtr'haicda than la cai ttday ltrng sdrc manh», khi than.dtingday ltrng.d6 qu5n vao ngucti sdrc manh cda than setang gap d6i. Vat quy thtr ba la d6i bao'tay bang sat.Than mang bao tay nay m6i khi than mu6n xdr dung.biia cho trat chinh x5c.

Than Frey cting la mat trong nhi±ng than n8i ti8ng`.Than nay cai quaff mtra nfng. Em gfi cda than Prey laFreya, met tfong flhd/ng flff than dtrgc yeu m€fl nh5t.Nff thah nay th{ch fm nh?c, thich mda xuan hoa n6',thich nhtrng bin tihh ca nho nh6, va dac bi?t nhtrngcap tinh nhan rat hay cau khan d€n nip than.

/ Bragi la than c&a tho phd, bai ca cdathan. ghi lei

nhfrng chi8n c6ng oai hting cda cfc chi€n si, vq thanla Iduna lu6n lu6n gift trong h¢p nhffng trfi' tfo. H8nhtr than nao cam th5y sap gil y6u chi can q8ri mattrfi tfo la tr6 lei ngay.

Heimdall giti nhiSm vq ;anh gfc cho chtr thanThan lu6n lu6n trzn`d bien gidi d5 ngan kh6ng chongudi kh§ng 18 tran qua cau v8ng. Than ngd rat ]tvl prfei ,nhin ra xa hang tram dam, ngay cting nhtt den.Tai than thlnh d€tl n6i than nghe dtrgc h€t ci ti8ng

'/

THAN THOA] BAC Au .'49

d§ng, k§ ca tigng c6 mg€, cting ti€ng b6 long. mgc trenlung con cdru.

N6I VE THAN LOKI VA CoN 6HAU

Than Loki nhtrchting ta da bi8t tliih khi batthtrdrng, tan dia xZu xa. Thaii nay gibng gi6j kh6ng 18nhtrng c6chen vao .x5 h¢i than thfnh, va Idly lam thichth& m6i khi gay dtrg'c kh6 khan, nguy hi@m cho chtr thanbang nhtrng mtru ccy xio qtjy?t cia minh. Than Loki c6 bangudri con : dtya thdr nh5t la con ch6 s6i Fenrjs, ddra thdrnhi la con ran Midgard, ddra thtr ba la Hela (Than ch€t).Chu than thdra bi€t ring nhfrng con quai vat nay clang 16.alen va met ngay kia, chtlng s5reo rae tai hga`cho thanthfnh Va loaf ngub.i, vi the than Odin m6ii cho dem chtlnBt6.i. R6i than Odin fl6m con Midgard xu6ng vdng daiducyng bao quanh dja cau. Con ran d6 16'n d€n n6i chi6udai cda n6 dd qufn quanh tr5i \dat. Than Odin cho thanch€t Hela cai quin chin vdng Njffleheim. r\Tha 6. cda Helala Elvidner. Nang dting than D6i lam ban, than Ch€t D6ilam dao; than'Tri Ho5n lam n3ufyi hfu, than Chain Tr6lam ntr ti, than Vfch Ndi lam ngtf5'ng cdra, than ThanTrgng lam giu6.ng vi than Th6ng Kh'6 lam man treo.Nang rat d5 nhan ra` vl ngtrb'i nang ndra hang rldra xanhva nadg c6 met bS mat nghiem khac lanh ldng dft:g sg.

Duy con ch6 s6i Fenris da gay bigt, bao b6i r6i chochtr than trir5'c khi xich dtr?c n5. N5 b6 gay nhti'43 dayxlch 15'n d3 nhu' th'§ q'icy in?ng nh?n. Sat.I ctin3 cfcthan

phai sai ngtr5'i di can cdru cfc Scrn-than lam cho mSt sgiItch ten la Gleipnir, sgi kich na}. dtrg'c ddc bang sfu thtr ai) ti8ng chan meo dj : at) rau dan ba : 3) r8 d£ $ 4) hcri

'jo. TUYiN TAP VAN,CHUONG NH] E}bNG

ca ; 5) than kinh cda g5u ; 6) nu6'c mi€ng c&aDdc xong, sg'i xich--nhan va m6m nhtr in?t

Khi dem con s6i ra d6 cot thi n6 ng6' ngayxich nay lam¢t thdr btla. N6 befl ra di€u ki?n

phii c6 mat vi than d6 tay vao m6m rT.6 va htra rang s6c6 ngay c&i Sg'i xich d6 ra, Jnhu vay n6 m6'i chiu bu¢c.Chi c6 than Tyr (than Chi€n Tram) dam dg t;y vaom5m ch6 nhung khi con ch6 bi8t n6 kh6ng tai nao ddrtdart dugc styi xlch, rna cfc than cting kh6ng bao gi6'thi n6 ra, n6 m6'i ngoam ddrt lu6n ban tay than Tyr

THAN THOR TRA LucrNG NGU.O'IKH8NG L6 THEN NUI NHU THE NA0

Trong th6'i gian rna cfc than clang xfty cat no'ia va d5 hoan thanh dugc mien nhan the Midgardva lau dai Valhalla thic6 in?t flgu.6'i the. kh6o t6'ixin xfty cho chtr 'than met ch6 a that kien c6, vabio-dim cfc than kh6ng sg c5c Kh'6flg L6 mien BangGis, ctiug nhu 6' mien nrii t6'i xfm lan. Nhtrngngudi nay d6i tra c6ng bang ntr than Ffeya cting v6.imat tr6'i va mat trang. Chtr than bang \6ng nhung v6.idi6u ki?n la ngu6'i d6 phil m§t minh hoan tat vi?cd6 trong th6'i gian met mda d6ng th6i. H6 c6,ng vi?ctr6 sang\ tdi mtia ha ngtr6'i d6 se mat h8t nhfrng gi d5d6i b6i. Nghe the, flgub.i thg' chi xifl phep dtrgc xfr dungcon ngqua Svadilfari c&a y. Chu than bang long (theol@i khuyen cda Loki). Ngtr6'i the. bit dau xay catvao ngay dau cda mda d6ng. Ban dem ngu6'i d6 chòngqua k6o rdf ve d8 xfy. Nhfrng ting df 15'n qu£'khi€nchtr than phai ngac nhien va nhan th5y ngay rf ng conngqua` da giilp hcrn ndra c`6ng vi?c. Nhtrng char than d£

THAN THOAI BAC AU '5'

tr6t htra r8€, khi mtia d6ng gan h8t toa nha xay ganxong, b6. lfiy cao v6i vgi va c6 the ch6ng lei mgicuSc tan c6ng. C6n ba ngay flfra la hgt. mda , d6ng vacong vi?c cting chi can cfi c6ng chtra xfty. baychtr than m6.i h§i hop lai ban nhau xem ai c6den Freya tr6n di, ho5c lam cfch nao demmat tr6'i va mat trang di ncri khfc cho tr6'it6i m6. /

Nhtfng r8i cdc than quy8t dinh bat bu6c Loki

(kf d5 cho lb'i khuyen tai hat) phai lam sao` ngan tenthg' kia kh6ng cho hoan tat c6ng vi?c diing ham ky, n8ukh6hg, Lokis5 bi gi€t ch8t t`ham hai, Loki sg qua v¢iht}a ngan chin vi?c d6. Ngay den h6m d6, khi ngtr6'i.thg' cdng con ngtra di k6o d5, thi bang c6 con ngqua,cai ra kh6irtrng hi len, Con ngqua Svadilfari lap tdrcddrt ctro'ng chay \theo con ngt.t'a cii, ngu6'i thg' voi du6itheo rna kh6ng kip. The 1a c6ng vi?c kh6ng hoan `thanhdiing h?n. Ngu6'i thg bi8t rang mat thtr6'ng r6i, mdihi?n nguy6n hinh la ten kh8ng 16 a nili. Bay gify Thàn`Thor m6'i ia tay, than tur`g cfi biia len clap v6. dauten kh8ng 1@ r@i n6m ham xu6ng mien Niffleheim.

`LfiY LAI BOA

\

D5 c6 lan cfi btia c&a Than Thor rcyi vao tayteh kh6ng 16 Thrym. Ten nay dem ch6n bda xautfm sao dtr6'i tang da a lotunheim. Than Thor` sai`Loki di di6u dình v&i Thrym. Ten nay bang long d6ibtia lay rfu than Freya. Nhurng nil than Freya kh6ngchiu lam vg ten kh6ng 16 Thrym. Th5y vay than Loki 'm6i khqyen than Thor hay cii trafig mac quan fo c&? /

i52 i`trTErt TAP VAN CHuoNG NHI BbNC.

ntr than Freya r8i cdng di t6'i Jotunheim. Thrym ti8pd6n c6 dau, nhtfng h&n ngac nhienkhi thfy nang Freyaan h€t ca tfm con cf h6i, h6t ca con bb c\`drng bao nhieum6nkhfc, r6i I?i u6ng hgt ba thtlng rtrgu mat ong.Loki bi€t y m5'i n6i v6'i Thrym la nang an nhi6u vi nangd5 nhin tf in ngay lisn. Nang van mong m6i dtrgc gapchang, ngtrdi rna nang bi8t la m§t v3 caì tri` n8i ti€nga xtr Jotunheim. Sau cting Thrym m6'i t6 m6 nhin quat5m man che mat c6 dau Freya, gist minh kinh hoangh6i Lokisao mat nang nhu to6 ldra. Loki lei v¢ikh6o tim 16'i tr5n an Thrym. T6n kh8ng 18 yen tarn saiden chi€c btia t6'i r6i tqu tay trao cho nang Freya. baygib' than Thor m6'i let b5 15'p h6a trang, cam lay baagi€t ch€t Thrym cdng b§ ha han.

TRuvSN THAN FRET v6.I NGucrl -

F DEPKH6NG L6GERDA

Than Frey nh6. chi la nfr than Freya di vang`kh6ithien dinh Asgaf d d5 ttr lau (nfr than di ki8m ch6ng bithat lac la than Odur.) Than Prey ben theo du6'ngleft thf p cao d§ ng6i vao chi€c flgai ctiat than Odin (ldcd6 di vang.)

Ngbi vao chi€c ngai nay trong thfp, Frey c6 th5 phlatiny chi minh ltic d6 Gang la`ng thang noi nao. Hai conch6 s6i Geri va Freki n±m n6p dirdi chan ngai yen15ng. Frey nhin h8t mien Midgard, the gi6.i c&a loaingudi v6'i nha cfra durfyng ph6`, trang trai, 1ai nhin denmien Jotunheim, the gi¢i cia ngu6'i kh6ng 16 ntii caov6i vgi, tuy€t bang tring x6a dfty d6. Sau ctlng Freytbay chi dtrcrng tree dur6'ng ve Asgard thiyen tr!. V9

THAN THOAI BAG AU, '5S

tinh than chti y d€n met flg6i n.ha gitra vdng bangtuy8t+cda -the gi6.i }otunheim,.cfnh cdra vdra md, vathan th5ymSt c6 95i lh6ng la khu6n mat dep cri la d?p.D3'j kh6i thap, than di lang thang, r6i su6t d6m d6kh6ng chg'p mat duqc: Than ttrcyng tu my nhan xdr kh8,ngla I S6'm h6m sau than lai. t6.i thfp nhuflg lan n'ay hal cons6i Geri va Fi.Ski nhe rang gtr, kh6ng cho thari t6'i. Thanv6 h6i y ki€n cha la than Niord, dug.c cha chc` hayngu6'i con gfi d?p d6 la r]ang Gerda, con gai ngu6'ikh6ng 16 Gymer, va khuy6n Frey men tar b5 y dimh layGerda lamvg b6.i vao trlfdng hgp d6 Frey tat phil d5nhd8i mat in?t. vat quy nhat cda minh. Vat quy nh5t cdaFrey la thanh kie'm bf u, tqu n6 di chinh phat bat ky ldc naochd n6 mu6n. Frey tqu nhan la than kh6ng the kh6ng k€th6n' v6'i Gerda cho b6.t c6 do'n, dd phai hy Sihh thaiihki€m b5u cting dueyc.

. Nghe vay than Niord ben h6i :({Th8 r6i day t6'i ngay Ragnarok, ngay hoang h6n cda

chur than, khi nhtrng ngtr6'i kh6ng 16 t6.i tfr chi8n v6'i

cac than met lan cu6i cting, con lay khi gi6i dau rna

giao chi€n ?,,

Than Prey nghi rang ngay d6 con xa vb'i lam mendfp:

tt Con kh6ng th8 nao s6ng_ kh6ng _c6 Gerda ! `»

Frey th6 1¢ tarn squ v6'i Skirnir, met than tinh tinhlieu linh va v6 Cam, 1a Frey mu6n di gap Gerda lam, ngatvi ban phan cda than phai cai quan nhffng ch6n lamtuyen kh6ng the b6 dugc.

134 ` Tuy£IuAP VAit cHudN`G NIII D8N€

Skirnir nghe xong tfgn tf6n d6i mat xanh, r]go5cm6m r¢ng ctrb'i h6 h6 va n6i la c6 the gidp Prey duathu hay traol6.i t6'i Gerda, nhtrflg v6'i di€u ki?n Frey

phai thtr&ng cho thanh ki€m bfu. Prey thoat nganngai, nh6' 16.i cha rihac r6i day t6.i ngay cac than

phai tdr chi€n m¢t lan cu6i[.cting v6.i dam kh6pg 16,minh kh6ng c6 khi gi6'i sao dugc, nhung r6i lai nghingay d6 con xa lam, ben bang long trao ki€m bfu choSkirnif. Prey con nh6' Skirnir mang theo m¢t's6 kimngan chau bau d6 trao t6'i tay Gerda lam d6 sinh 16.

Skirnir nhay len con thien ly rna rat quy cda than,

ph6ng nhu bay theo du6'ng cau v6ng Bifrost qua Mid-gard, the gi6'iloai flguai., qiia con song ngan cfch giftath€ gi6'i nay v6'i th€ gi6'i kh8ng 16Jotunheim, qua khurdrng sat th6p, vung gtrom ben khi€n lti sdi dti (c6 nhi?invq canh Sac the gi6'i kh'6ng 16) phai dat sang hai ben,vtrgt qua btrc thanh lfra, saucdrig than t6'ithung ltingc6 nhs ctia ngLttdri kh6ng 16 Gymer, cha de ra ngudid?p Gerda. Skirriir cho ngtra ch'6ng m6ng vao d5 haulen cfnh cfra thinh thinh.

Gymer ltic d6 duong u6ng rug'u say bf ti v6'i beban ; Gerda ducyng d?t cfri v6'i cfc nang hall, nghi6ngtai ling nghe r6i cat ti€ng h6i :

ttKh6ng hieu c6 ai-t6'i g5 c'6ng nha ta the.7>

Met "ntr ti chay ra ng6 r6i thua ¢ttDa, d6 la met chi€n sl cu6'i met con ngtra cquc kho€.t>

Gerda n6i`:

¢fDd ngu6'i d6 c6 1a ke thd cda chting {a thi ctingcdr m6. ctia cho vao, va hay r6tinfyi met ch6n rtrgu matode gin dinih Gymer.p

LTHAN THOA] B&C AU 135

Cfra m&, Skirnir dug.c mai vao. Thin bay ngay I•nhdrng kim ngan chau b5tt tru6.c mat Gerda rna n6i

phang :«H&ì nang Gerda xinh d?ptuy?t v6.i, diy 1.a d6 sihh

16 cia than Frey nh6' ta g6.i t6'i nangD.i

Gerda n6i :«Ong hay mang vang bac chau bf u nay ra rna khoe

v6.i dam thi ti c&a t6i. Kh6ng bao gi6' vang bac chaubfu mua duqc tinh ye'u cda t6i.tt

Skirnir ben rtit thanh guo'm bf u ra rna n6i toacm6ng heo rang :

- Nang hay trao tinh yeu cho Prey la than da tangta thanh ki€m bfu nay, n€u kh6ng nang se ch€t vi ltr©iki€m d6.

Gerda cudi bao Skirnir rang dting kie'm dga ngu6'i `thtr6'ng thi dtrg.c, dga con gfi ngu6'i kh8ng 1§ sao dtrgc I-

Skirnir ben khi€n cho ki€m ttr miia loang lofng trudc `mat Gerda, d6ng th6'i cao gigng doc,,16'i nguyen.:

Ta nguyèn rfia nguro.iNha ld edy xa.nh

. Gfty co'n gi6 lquh

Ld phai I)ta cdnh®

Nghe lai nguy6n fc d6c v6'i fnh gtr®m than loangloing v6ì ti€ng fit gh6 rgn tren.dfu, Gerda v¢i'quyxu6flg d5t xin hay khoan thtr cho nang. Skirnir candoc ti€P :

Ta nguynon rfia nguro'i

Suit db'i 6 vdy

L36 TuyiN I.AP VAN CHuoitG Ntil B8Nd

Thin, rLgurbì @Bu che

CFidng al thèTn lay.

Gerda kh6c suof mtrdt vat nai Skirnir hayngtrng ni?in chd va tra gtro'm xao v6, nang xin tuanlb'i. Skirnir h6i bao gi6' Frey dug.c gap Hang va 6. dfu ?Gefda n6i chin h6m nfra ca bai s6 gap z!hau a khurtrhg Barri.

Skirnir ,hat long, tra gtro'm vao v6, u6ng met lyrtrgu mat r6i nhay ph6c len ininh ngqua ph6ng v6Asgard.

Fr,ey ban ch6n ng6ng dgi, th`5y Skirnir ve v6ih9i ngay k€t qua chuy6n di, dug.c Skirnir cho haychin ngay ntra ci hal .s8 tdi gap nhau a rtrng Barri.

Skirnir ngofc m6m ctr6'i va ti.gn tr6n d6i mat xanhv6 khofi chf v6 cdng, vithanh gtro'm bfu nhtr vay lahoan toan thu¢c v€ Skirnir.

Trong khi d6 Frey quay di th6. dai tqu nhd :

Ngdy ddt la ike

Ddt g6'm ddt gh6

Deyi chin ngdy rtiza

The ai m6'i vB.

Nhuflg r6i chin ngay cting qtia di.` Va Prey va Gerdacdng y h?ngap nhau a rtrng Barri. Prey th5y Gerdad?p chim sa c51an, y h?t nhtrngay nao than nhinth5yhang tqu tr€n th5p cao ncyi than Odin ngtt.. Gerda thgyFrey cao a?y uy nghi long cfing mtrng tham. D6i `bentrao nh§n hdra h6n, sau d6 Gerda theo ch6ng v8thien dinh Asg'ard.

THAN rtioAI BAC 4.y 'Sj

PHU CHO ..Tray?n Chart Prey vd c6 gdi khoong [ò Gerda nhi8m tinh

chat ngu ttr rthdt trong Tngi truy?n tJzan tlroqi Bdc Au. Frayld tfuan ctia wha xuan miara ndng. Fray y§u rtdng Gerda cfingnha mha xudn tdr{ the cay c6 bat adu dam chio}i nay l©c.Nhar.g wha xu&n c6 t6'i cting ph&i dgri co'h gi6 atomr.am timdp _Skirrir --thi6i t6'i trgr lquc thi edy c6 m6.i c6 col |ihionthich dirgrc.

INHtj.NG THAI TAO CUA T¢ANG IDUNA

Odin i]hi6u khi ftipg cam th5y in?t m6i'v6 cdng.Ng6i m5i tren ngai vang thug'ng d€ trong cung di?nValhalla cting chin; cbao mdrng m5i nhSng linh h6nchi€n sl anh dfing m6'i tfr tram du6'i ha gi6'i len ctingchin; nghe nhfrng 16'i bao ccio v6 nhfrng vi€c xiy ra tatb6n phtro'ng cria hai con qua cting chfn. Vi vay d6i phenOdin d5 tdrrig bi mat thoft ra kh6i thien dinh, h6atrang nhur ngurb'i thu6'ng d5 du'gc thoii mfi ngao du dayd6 met minfi. Lar] d6 kh6ng hi6u nghi sao Odiri lei r&hai em cdng di. D6 la Hoenir, ke dac6 c6ng gitip Odintrong diptao lap ra loai ngu6.i, va Loki, lu6n lu6ngi& tr6 nham nb6.xao quy?t d5 quay phf chur than.

Ba than cting di lang thang, qua bag nhieu la songsau, ndi cao, sa in?c menh m6ng. Sau cdng ci bactingcam th5y d6i m§m. Vdraldc d6 ba than btr6'c t6.i metkhu thung Icing.r¢ng, thgy met dan b6 clang g5in~ c6 xanh.Loki ben gi€t met con r6i d6t lfra len nu6.ng thit. L5tsalt nghi rang th6'i g{an d5`thtt'a dd cho thit chin, Lokilay thit chia cho hal anh. Thst la ky la, thit can s6ngnguyen nhu the nggn lfra ntr6'ng d5 qua ygu. Loki hi hqcnuJng lai lan nfra vdi ngga lha coo hoa, v&i thancdi

lie +uyiN T^F vît cHuo.fuG N.Hi BON€

hang ho'n, vay rna sau d6 thit b6 cting van con s6ngnguye`n y nhtf ntr6'ng gil v6' tren met ngon lfra gil.

Loki trqn tr6n mat, mi?ng quat 16'n : ¢Th6 nay lathe nao !»

Hoenir kin dao nhin quanh tdr phia fl6i kh8: QC6ten phd thdy nao dtia chdng ta day !»

Odin cting gat gti : «Chilng ta phii tim cho ra diedbf annaym6iidugc.» `

Vdra ldc d6 Loki nghe c6 ti€ng d§ng la tren dinhcay s6i c8 thq, ben dtrng phat day ngfra c6 nhin thlth5y tren ch6t cao nggn s6i la met con chim phug'nghoang 16'n. Con chim nhin Loki v6'i fnhmat ri6u cgtr6i n6i :

«H6 h6,t6i bi€t thitb6cda qui vi chua chin dtfgcdati, t6in6i cho qu{ vi bi€t the.»

Ba than cting flgac nhien lam, sau cdrng Odin catldri nghiem khac h6i :

Gong Phugng-hoang, 6ng la ai ? Ong n6i vay la c6y lam sao ?,,

Phtu.gflg hoang n6i :ttxin quivi hay chia phan cho t6i v6'i, sau d6 qui

vi se thzy thit ntr6'ng met cfi la chin li§n.})Ba than lilc d6 d6i den mu6n t6 x!u r6i nee,- d6ng

thainh bio :

«Vay thi xin hay xu6ng matqu lay phan cda 6pg di !»Ba than cdrng flghi r&flg met con chin, dd la chim

phtrgng, d6i chia phan thi anh€t bao na. Nao ng6' khiphtrgng xa xu6ng m6'i thfy n6 kh6ng 18 bi8t chtrngnao. Hai canh xoe ra, che rg.p trb'i, v6 manh\ thanh

gi&ng bfo, hal ch3m'fro xu&ng mach ndtr chi}mg mde

TttAN THOAI BAG AU •'$9

sat. Phtrg'ng hoang d5 dting ca m6 lan vu6t quip dtrgcmet chan va hai vai con bb.

` Thfy vay Loki gian lam h6t len:

{tLoai fc diau 6 trgc, mi dau phai la sur tdr rna laitp chia phan theo ki6u cha cli4 d6, hay tra lei thit bbcda \bgn ta nhtr xtra.»

Ti?n tay Loki v6. duqc khtic gay dai ben vung lengis rig manh vao con chim kh8ng 16.

That la ky la, trong khi con cbim vtra v6 cfnhlen cao vtra nhtr cat ti€ng cub'i h6 h6 ri6u cgt. Dfu gayclap xu6ng dinh chat vao lt}ng chim, con Loki cting bidfnh chat vao dau kia.

Th5y minh bi iih5c bang len theo canh chin bay,Loki h6t hoing h.€t len v6'i Odin va Hoenir :

« ctru t6i v6.i ! ctru t6i v6.i !»

Nhung ci Odin va Hoenir chtra ai kip lam gi thichim phug'ngd5 bay xa,tha theo Loki, bay la la trencfc nggn cay ltr6't qua dam lay nay, 1u6't qua bqi gai rig.Ctr nhu the cho den khi Loki cam th5y ca ccr the rdira nhu cfy c6 dai bi nhs ,bat r6, hai cfnh tay nhtr sipdirt lia kh6i vai. Ltic d6 chim phtrg'ng m6'i bay'chamlai chtit it, r6i len ti€ng :

« Nay Loki, kh6ng ai c6 the cdru dugc 6ng ngoait6ira. Ong dtrng hang bu6ng dugc t?y rfyi kh6i chi€cgay flay. Mu6n thoft nan hay hdra gitip t6i mat vi€c».

Loki fen ri :({ Dug.c dtrgc, hay ha cfnh,cho ta xu6ng, r8i `n6i

cho ta bi€t nguo.i la ai va mu6n gi ja s6 gidpD.

Phurgng hoang ndi a

i\`60 +u¥iN' TAB. VAN CHt}dNG Nrii hoNC

«T6j la ngur6'i kh8ng la Thiasse, k6 thd cda chtrthan trefi Thi6n-dinh. Nhtrng t6i bie't 6ng kh6flg n5

gh6t b6 t6i vi cliinh vg 6ng cting la in?t nfr kh8ng 18»« Phai phai ta yeu, ta quy ngur6'i vg hi6n cda ta

lam. Hfy n6i ,di€u ngtro'i mu6n ta gidp ! »a T6i mu6n 6flg gitip t6i lay cap nhdrng trfi tfo

cia nang Iduna !]].

D6 la nhfrng trf i tfo an vao thi cai lzo hoan d6mg,trtrdng sinh bat tfr. Tat cf chtr than tren thien dinh s6.di mai m5i tre a?p nhu vay la nh6' nhfrng tr5i t£'o cdanang Iduna. 86'i vay khi` Thiasse vdra dirt 16'i, Loki d5k6u len S

ttKh6ng dugc r8i! Han ngtro.i cting bi€t nhfrng trait5o d61a biovat cda cf chtr than. A{ rna an cap n6i !?Gis dq nhtr ngucyi lan t6'i dinh an cap thi chi metti€ng h6 hofn cda nang Iduna la lap tdrcca thien dinhvay lay `nguo'i rna lam thit.tt

Thiasse n6i :

tt Vaythi 6ng phai tim k€ cho t6i bat c6c dtrgc cinang. Ong d5 htra la s6 gitip t'6i kia rna.»

Met y nghl tho5ng qua trong tri Loki : gidp Thiassebat c6c Idiina r6i tat Thiasse cftng se d6 cho minh tfi2nhthoang dugc thtr6.ng thtrc hiro.ng vi thtr tfo cat laohoan d6ng d6. T6m lei chu than tr€n thisn dinhngay met gia yau trong khi chi c6 Loki tho5t ngoaiv6ng sinh 15o benh tfr, khoaì bie't chtfng nao. Y nghid6 coi b6 hgp v6'i tinb khi gia.n mar]h xao guy?t c&aLoki, n€n Lokj tra 16'i:

«Dugc lam, ta s6 gltip ngorcri dieu d6, nhu'ng ngtro.iddrag ,quen nhfrng hi6m flguy ta phai trai qua khi thquc

THAN THOAI BAC AU\ 16'

hien kg d6, dtrng qu€n ta v6.i ngurb.i la ba colt xa g5av6.i nhau, vay khi dtrgc toai riguy?n ta ,se nhb' lei ngtrdrimet chuy?n khfc.»

Thiasse hal long tha Loki xu6ng d5t. Loki chaymet mach v6` \thung ltiflg cti nu6'ng thit v6'i Odin vaHoenir. Ci ba vui v€ an tbit nur6'ng no n6 r8i quay tf6.1ai thien dinh. T5t iih en, Loki kh6ng ti6t 16 g1 vf cauchuyen kin d5 giao u6'c v6i' Thfasse.

Ngay qua ngiy... T6'i bfra ng Loki d8n cfnh d8ngboa ncyi Iduna van hang lui t6'i. Iduna khi d6 dtro'ngng6i chai m6. t6c vang i flh ctia nang ben d6ng su6ibac,` gi6 tfo van gi fr trong long. Nang mac fo lqa xanhIcy theu hoa theu nq bang chi mau, nang that nganglung chi€c that lurng mau vang 6ng. Nang lù6n lu6nd?p vahi6n nhu vay. Thay Loki t6.i nang don dalen ti€ng : `

«Chao Loki, phai chang ban can nhzp nhfp traitfo cia t6i d8 xof nhfrng` v8t nhan c6 the xuat hi?aa hai ben du6i mat ?»

Loki dip:«Kh6ng dau Iduna a, t6i m6'i tim th5y met n¢i c6

cfy tao coi bS nggt hcyn va than di?u ho'n tfo ctianang nhieu.a

IdiSna lac dau:«Ddrng n6i dtla Loki, 6- thien dinh nay can ki€m

dau ra thtr tfo than di€u hcyn tao c&a toi ?»«Vay rna c6 day Iduna a. Tfong met Ehu rtrng nh6

kh6ng xa thien dinh la may c6 met cay t$6 gia, dfngxtl xi can c6i rna canh thi n5ng chiu nhdrng trai t6o dynghang nhtr m5 con gai.D.

162 IìurEN TAP VAN CHuoNG NHI BbNG

«N8u the Loki hay mang t6'i day cho toi vai trfide so s5nh thdr xem thtr mao ho.n thdr nao.»

. «Di§u d6 quy€t la kh6ttg durgc rsi. T6i gifi'kin rna.R6i day chtr than s6 tim t6.i xìn thu6'ng thtrc tao thanchtr kh6ng tim d€n Iduna nfra dau».

Iduna bat dau vat nai vi tri t6 m6 bi kich thich:«Th6i, Loki chi cho t6i no'i c6 Gay tfo d6 di !»

Loki lam b¢ ngan ngtr fbi n6i:

¢T6i quy Iduna lain m6'i cho bi€t day, nhtrng nb6.ky la phil gift bi mat.tuy?t d6i nhe.»

Iduna gat dfu lia lia:

«Dtrgc r@i, hay dtra t6i t6'i d6 ngay, hi€n gib' kh6ngc6 ai a day.D

Loki chz dgi c6 vay ben n6i :«Nao, chdng ta di ngay. Iduna hay dem theo gi6 tfo

cda nang d5 ti?n be so sfnh, nhiul-ng nhft dinh tfo cdat6i nRE .hcyn r6i D.

\

Iduna tat.ta ch?y theo Loki, mang theo gi6 tfo c&a'nang. Nhurng di met quang da khf xa rna n5o nang c6th5y b6ng d5ng khu rtfng v6'i cay tfo nao dfu.

Naag cam thzy rb'n rg.n sq h5i, thi Loki n6i chican met quang nh6 nfra th6i. T6'i dting ch6 mai phqc,Thiasse trong bo fo chim phtrg'ng hoang cia hzn batchg.t xa xu6ng bat c6c lien Hang Iduna ctlng gi6 tfo than,mang ve 1£u dai cda ham a ]otunheim, xdr cda ngurb.ikh8ng ,6.

Loki len tr6. tai thien dinh, dinh ninh kh6ng aitr§ng thay minh vtfa ra di v6'i Iduna.

Thoat {t ai chd y den s¥ vang mat khf lau cda

THAN THOAI BAC,,AU~ 163

Iduna, flhtrng r6i d5u v€t th6'i gian bat dau in trenkhu6n mat chu than thanh nhting net nhan, strc lqucd6o dai cda chtr than cting stit k6m tr6ng th5y.

Nti than Freya da ngai kh6ng dim nhin b6ng.minhtrong gtfo'ng ntra, than Baldur d?p trai la vay rna damat cfing tfi lqt, d6i mat ngo' ngfc. Ca thien dinh dtrgimve the ltrcrng cia canh thu tan d6ng t6ii. N€u kh6ng capt6c tlin cho ra Iduna thl chu than cting s6 &a h6o h8t nhtrlf vang cu6i thu sang d6ng. Chu than ben hop dai h¢inghi d8 di€u tra xem ai la ke tr6ng thay Iduna lan cu6icting, thi Heimdall (than anh sang, ke coi cau v-8ng,due.ng ra kh6i thien dinh) n6i d5 tr6flg th5y Loki dicting lduna vao mat bu6i sang no, r6i tar day Iduria mattich. Nhtr vay thi kh6ng con nghi ngb' gi ntra, dich thiLoki d5 lim dieu gian manh khu5t tat day. Chtr thanben tr6i g6 Loki lei dan ra tru6'c, dai h¢i clangkh6ng thd t.htrc di6u dz lam c6 the bi gi€t.Loki thd thquc h€t di6u minh lam.

Ca thien dinh h6t hoang d€n\cquc d6 khi v6.16 ra laIduna va gi6 tf o than cda nan.g d5 bi cam td a the gi6.ingtrdi kh'6ng 16, trong khi d6 chu than gia nua dantdrng

giay phtit. Cau qua than Thor tdm lay c6 Loki tung lencao nhi6u lan den n6i g6t chin Loki clap vao mat trangrai lei ch5m xu6ng bi€n, sau d6 than Thor gain len :c

a N8u mi kh6ng tim dug'c cfch nao mang Iduna vedfty {a s6 hanh ha mi nang gap b¢i the iiay ndra.»

I

Loki run lap cap df p:' « Nhurig t6i bi6t lam the nao day ?»

Than Thor cang gain len: ,

164 TUYiN TAP VAN CHuONG NHI B0NG

«Lamthg flao dug.c thi lam, ke mi, d6la phanmi ! H5y di va mang Iduna ve day lap tdrc !»

Loki tsuy nghi giay lau r@i ng6 y xin mtrgn chi8cfo chin ung cfia nfr than Freya.`Thoat Freya kh6ngmu6n, flhtrng sau chtf than khuy6n giii n€n nang ung.

Loki khof c ao chin irng vao, r8i bay vtr ngay lenkh6ng vtrp.t qua bao rang ntii cao va thung lting sau, bay

qua song If ling, raiih gi6.i gifira thien dinh v6'i the gi6'ikh6ng 18. May sao khi Loki t6.i lfu dai Thiasse thiten kh8ng' 18 nay con mai di cau ngoai bi6n ca. NangIduria dtro'flg bi nh6t ben trong, u sau kh6c 16c ti te.Khi nghe c6 ti€ng d¢ng tren cdra s6, nang ngf ng lennhin th5y con chim ung 16'n, 16ng cang hoing sg.Loki len ti€ng : `

« Iduna ddrng sg, ta la ban naflg day, ta ia Loki d€ncti'u nang day I »

Idun cang h6t hoang :« `Loki dau phai la ban ta. Chinh vi him rna ta bi

bit c6c t6.i no.i nay, ham dau phai la ban ta!»

Loki n6i

« Chinh ta la Loki t6.i cdru nang, ddrng da matthi gi6' v6 Ich nffa. Phai gap r6'i kh6i ncyi nay trtr6.c khiThiasse di cau v8 day. L? len !»

`\

Nhung lam sao t6i d6'i kh6i ncyi dftyl dugc ? C8ngthi kh6a, cdra s6 thi c6 ch5fl song.»

a Ta c6 th§ h6a ph€p cho Hang tfd thanh nhs nhtrhat d€. L¢ len !»

« Cbn gi6 tfo cda `t6i thi sac ?»

qtlAN tHOAI BAC AUI,65

a Phil mang v§ chtr q6n gi ntia, mang dtrgc nangv§ma kh6ng c6 gi6 tfo thi chtr than se d6i xdr v6'i tara Sao®»

Qua nhien L6ki h6a ph6p chQlduna cdng gi6 taonh6 lai d6 c6 the chui lot qua song ;dra s6, r8i ddngm6ng chin tgng quip lay nang rna bay v€ Asgard.

1,£t. sa:,i Thiasse ve kh5m phf ra col sap, v¢i mac2o chim phtreyng lioang bay du8i gap qh€m trng: Cfnh

p,h'treyng hoafig v6n khoe `bay nhanh ho'n bat ky loai chinnao, men trur6'c sau r6i cdng t6'i ldc chin phtrgng duai

t&ip chim Lrng.

Loki nghe ti€flgkeu vang cda chim phug'ng dtro'ng

¢u8i gap thi hoang sg,lam, nhtrng ltic d6 Loki cting davurg.t qua dtrgc con song bien gi6'i, c6 sdrc bay mi8t v6trung tàm Asgc3fd.

Chur thafi tren thien diflk khi d6 dtrcrflg s6t 16ng'n6ng ru©t tt.1 tap ca tren cau v5ng dam dam nhin v6

phuò.ng Bic. Th6t nhien chtr 1:hfn th5y con chim ungdtfcyng v6 c5flh bay mi€t, du6'i chan quap in?t vat g1

I nhir cLli hat de cting cfi h?p nh6 thl d5 dofn ra la ai'rbi.I S.iti lai th5y b6ng con phtrg'ng hoang hting vl dtro'ng

v8 c.{nh ham h& du8i theo m6i ltlc met gan, ai nay'deu th.iy in6i nguy co. de dpa ci thien dlnh.

~J Khoi]g ai bao ai, chtf than k6 ca Odin, cdng tlu

tit thu th.}p cdi kh6 dhft thanh mSt d6ng cao ng5t. Khi'\*okl vdra bay vtifgt qua btrc thanh cao cda thien dinh

#tiF:i::,tit;:agfgangd%i6gtc£;i:ia6niufr6an:gdd5:'.Cnhg:tt:i:

#,nglt trdri. Thiasse dtro'ng da bay nhanh khong hamI.a dan v*io bdrc thanh Iba, cfqh cthim phtrgiag chiy

`166 TUYEN TAP VAN CHUcyNG NHI BbNG

veo, Thiasse h€t bay dugc, nga lan kanh xu6r^g d5t, bithan Thor gifng rho.met btia ch€t li6n.

Chu than reo mtrng chi€n thing. Loki h6a ph6p choHang Idufla va gis tao than `16.n tr6. 1ai kich thu6.c cti.

Chu than xtim lai quanh Iduna va nang trao cho ttrngthan n6m tdo dg dug.c cai 15o fioan `d6ng va hdng manhtr& lei nhtr xtra. Hii via I

Ci thien dlnh tai qua nan kh6i, flhung cting tdr daychtr than kh6ng vi nao quen tr6 chcri gian manh, nguyhi8m d5 qua cia Loki. Chtr than d ky k} ni€m x5u xad6 trong long nhu ngu6'i ta vdi sau met hat gi6ng tronglong dzt. Dar`h dtr'Loki, am hu6.ng cai ten Loki ha gifr5 r?t gitia chtr than tai ch6n thien dinh, dieu d6tLr6'ngkh6ng c6 chi la la.

TRUYEN THAN THOR THUA CUOC

Than Thor van ndrc ti€ng la bach chi€n bach thingmet khi than ra tay trdrng tri mSt ten Kh'6ng-L6 Bang-Gif nao. Tuy nhien d5 c6 lan than thua cu¢c.

I

H6m d6 I hor xdr dung ch:€c xe c6 con de k6o cdathan len durb.ng ng\ao du in?t chuy€n.

Loki xin di theo. Di h€t met ngay.rhQr va Lokidtrng chan tai nha m§t trai chd. Con de k6o xe bao gi6icting la ngu6n cung phqng thit an cho Thor vao nhfrng,trtr6.ng hg.p d6: Thor gi8t d616t`da, r8i n5u bffa anchi§u, mb'i lu6n ci hai vg ch6ng ngtrb'i tr?i Chd va haicon c&a hg - m¢t trai, met gfi - cdng an cho vui.Cau con trai trai chd t6ri la Thiaifi, c6 con gf i ten laRoskva. Thor dan mgi ngufyi an xong nh6. b6 h6t xtrongvao t5m de de trai tren d5t gfn d5y. Moi ngtrai d§u

"AN TlioAI BAG Au '6,

lam theo lb'i Thor trdr Thialfi. C8u nay pham an quanhai nghi€n lu6n in?t migng xtro'ng de thtr6.ng thdrcden tan cting c.hat tdy ngot. S6'm h6m sau, khi vtra thd.cgi5c, Thor gio' bda len tr6n d6ng xtro'ng, lap tdrc cond8 s6ng lai nhtr cti. Nhtrng khi d6 di thl chan sau hcyikhap khi6ng. Thor bi€t c6 ke da kh6ng vfng 16'i minhben \nam chat lay can btia, nam rna,nh d€nn6i cfc d6tng6n tay cda than nhtr tring b?ch. Toan gja trai chdh€t via xqp lay. Trai chd van xin than hay tha tot chova xin bi€u than h€t ca gia col dian sin. Thor ngu6igian tha ch€t cho mgi ngu6'i va nhàn Thialfi va Roskvatheo hau ttr day.

Tat ca mgi ngtrb.i len du6'ng, con!de d§ la£. H9di mai di m5i... cho t6'i ldc gap bi8n+ H9 l¢iqua eobiEn n6ng sang bb' ben kia+ Di met qtfang nfi'a hg divao mo`t khu rtrng menh m6ng, di su6t r]gdy. Thialfilei la ke lanh chan ho'n ca, cau mang theo tdi da dtrngthquc phs in cho mgi ngtrb'i trong cuOc hanh trin`h nay.Tr6.i d5 bat dau t6i, hg tim ch6 ngd va th5y m¢t cannha cdra m6' tu6t vao tan phia trong sau hun hdt. Thorquy6t dinh mgi ngtr6'i ngd tarn ,tai d6. Ndra den chgtai nfty thtrc giac vi c6 ti€ng d¢ng 16.a va khap xuiig quanhrung len nhtr c6 d¢ng d5t`. The la mgi ngu6'i nhin quanhtim ncyi an trtl an toan ho'n. Loki, Thralfi va Roskva th5yc6 khoang hanh lang h?p dua vao met can ph6ng nh6inao thl phai, bern chui tu6t vao trong d6, Thor thi ng@ingay 16i ra vao, ,tay lam lam cam btia d6 phbng bat trac.

Khi ban mai 16 rang mgi ngtr6'i thtic gi5c. Roskvas&a sban bffa an sang. Than Thor thi di quanh metvbng xem x6t s¥ tinh. Than b6ng nhan ra met ngu6'{

168 TUYiN TAP VAN CHuONC NHi PONG

kh8ng 16 nan ngd gan dayt Thi ra chfnh ti8ng ngfvcda ngu6'i kh6ng 18 nay da lam rut}g chuy5n mat d5t.Khi ngtr6'i d6 tinh day, than Thor m6'i h6i ten. Thatla han htru lan nay than Tho£- lei chdrn tay, kh6ng xdrdung d€n btia. Ngtr6'i d6 tra lai: t{Ten t6i\la Skrymir,t6i kh6ng can h6i ten cting bi€t 6ng lathan Thor nhtrngnay, chi€c bao tay ctia t6i dau ?» Than Thor bay gi6'm6'i nhan ra can nha rna hg flgd qua dam chfnh la cfibao tay c&'a ngur5'i kh6ng 16, va cf i ph6flg nhs rna baban d6ng hanh ctia than Thor chui vao an chinh lang6n tay cfi cda chi€c bao tay. Skrymir bgy gify m6ìd8 nghi cting nhap ben v6.i than Thor. Than Thor banglang, T5t ca cddg`ng6i Zn di8m tarn. An xong, Skrymirgom tat ci thquc phs in vao in?t cfi bi, khofc len vai r6idan dau. Ngtr6'i nay bu6.c dai d€n n6i than Thor va baban phai c6 h8t strc m6.i bat Eip. D€n t6i tat ca nghidtrdi g6c met cay s6i 16'n. Skrymir dua bi thtrc ph5mcho than Thor bao sfra soan bdra an. The r6i ngtrdikh6ng 18 nan lan ra ngd. Than Thor c6 m6' tdi d8 anrna kh6ng dtrgc vi Skrymir that ntit chat qua. ThanThor n8i cfu, cam chi€c btia clap that manh vao dauSkrymir. Ten nay thdrc gi5c h6i c6 phai ch'i6c lf vtrarcyi xu6ng dau hfn kh6ng, mgi ngtr6'i da an t6i chuava d5 sfra soan di rig& ctiua ? Thor tra 16'i : mgi flgtr6'ivtra di ngfi. N6i xong than Thor lang la.ng t6'i nfmdu6i g6c cay khfc. Nhtfng than Thor kn6ng tai naongd dugc, trong khi d6 ngu6'i kh6ng lai ngfy vang.Than Thor gian qua, tr6i day, xfch btia, r6i ddng h€tsdrc binh sinh gifng xu6ng dau Skrymir. Ten nay tiphday k€u len : «Cai gi vay ? C6 con chin nao d?u ta§\q

THAN THOAi BAG Au , 169

cay nay kh6ng dfty? T0i th5y` nhu c6r6u t\r6ncanhcay

f6t xu6ng dau t6i». Than Thor dip: Ta cting vtra thdr6gi5c, bay gidr m6'i nt'ra den, hay ngd a.tia di.» D€n gay§£ng, khi Skrymir con clang say gifc, than `Thor lai lanbda Gap mat cfj manh den n6i chi€c bda ngap sau vaodau Skrymir t6'i can, nhtrng ten kh6ng-16 chi ngbi day,xoa mf n\6i: ttc6 met tr±i cay rcyi`xu6ng dau t6i, thanThor cting day rai day tr ? Th6i chdng ta sdia soon di.Ddr6'ng t6'i tinh Utgard kh6ng con bao xa. T6i d5 nghequy vi thi tham baa t6i to 16.n qua nhtrng khi den Utgardquy vi s6 th5y can nhieu ngu6'i cao 16.n ho'n t6i nfra+.Chb nan t6i khuyen guy vi khi t6ii d6, ddrng kieu ngao,vi dam quan dan Utgard kh6ng chiu squ kieu ngao cianhffng ngtrdri v6c d5ng flh6 b6 dau. Bay gib. xin quy` vihay theo dtr6'ng J6 htf6ng D6ng, t6i ve htr6'ng Bacchiing tat chia .coy & day.»

N6i xong Skrymir khoac bi len vai r6i di vao rtrng~,

Than Tiior d§ mac cho han di, than kh6ng mu6n dichung vdi ham nfra.

' B9nicda thah 'Thor tie.p tuc di de.n trLra thi th5y

m§t thanh ph6 nfnày cao den n6i fi#=nc85n&ha

d6ng bang. Thanh ph6ngfra c8 ra phia sau m6'i nhin

durgc t6'i dinhS Hb va'o thanh ph6, t6'i tru6'c met tbalau dai, cfra m& ieng, Iig` vao ben trong, th5y met d\£m Tngu6'i cao 16'n vl dai ng6i tren gh6. Hotign t6'; gap vuaUtgard-Loki. H9 ctii chao. D? dfp i?i, vùa miin cur8'ikhinh-bi n6f : «N8u ta kh'6ng lam .ngir6'i tr6 tusi kia hfn|a than Thor ! Th€ than va ti8ng ben c6 tai gi *h6ng,b&i kh6ng ai dtrgc phep 6. day n€ti`kh©ng lam dapcpet vi?c 8i thapg ke khfc.D

?

17q TUYEN TAP VAN CHuoNC NHI BONC

Nghe xong Loki ben n6i : à Theo nhur t6i bi8t thl viecphai dat dtrgc la an nhanh 'hcrn hgt mgi` ngtrai, vay,' t6iBan-sang an thi.»

Vua Utgard-Loki n6i n§ay: «Ddrng d5y! N€ungtroi mu6n; ta cho an thi ngay.n N6i` r6i vua truyenI?nh cho mat ngu6'i kh6ng 18 ng6i a ding xa tenLogi tb'i thb sdrc v6'i Loki. M¢t m5ng thit dugc bay ram8i ngtrb'i +met dau cdr the Zn cho d€n khi gap `nhau 6.gifra mfng. ' Loki chi an thit can ten dich thd kia kh6rignlitrng nhai dtrgcr ci thit lan xtrcrng con an lu6n ca tfimang nfra.\,The `la Loki bai cu¢c.

\ Vua` Utgard-Loki quay sang h6i ten hau can cda

than Thor, ttrc Thialfi, lieu c6 tha^ thi th6 duo.c tai nanggi ? Thialfi tri ldri ham c6 thE chay thi. Vua barn-go long.Tat ci ¢&hg`fa cfnh d6ng bang, vua cho l?nh ten Hugichay thi vi£ Tbialfi. Chang dau Hugi chay nhanh denn6i han quay lai gap Thialfi m6'i chay cfch xa di§mkhdi hanh c6 'm§t qu5ng. H9 chay dua them hal ch5nga¢a, tat rfuien Thialfi d§ri thua ' dam+

Utgard-Loki bay gia m6.i h6i den than Thor ='einLc6 tai g1 thi th6__kh6ng ? Than Thor de nghi u6ng rtrguthi. Vua cho mang lei m§t td va rtrgu. Thurdng thi h8 aitrong dam b¢ ha cda vua rna ph;in luat trong bdra ti€c;pbii u6ag can sting rtrgu nay.

Voa n6i v&i than Thor : « Ai u6ng gi6i, chi' met,h®i la can sdrng ,rrigu nay, nhtrng hau h€t phai u6ng haihoi, con nhfrn.g ke k6m thi phii u6ng qtii ba hcri.» '.+

Than Thor nhln sdrng. rtrgiu th5y kh6ng to lam, vilai than clang khat, ben ngdra c6 len tu' met hcri. Tham`?hln xti6n€; th5y rLrgu chl vgi in¢t chdt thoi b?a. ngdra

THAN Ti4oAI. BAG AU I,I

€8 u6ng hcri thtr hal nhtrng khi b6 td va xu6ng, thanth5y rargu chi dti vo'i d8 kh6i sfch ra n'goai. Utgard-Loki n6i : t{ Th€ nao, than Thor, n€u ngtr6.i mu6n u6ngcanhoii thtr ba thi phai k6o ho'£ that daj. b6i vdi dan6i day, ngudj qua kh6ng phai la mau `nguai dfing mand.Ngur6'i hay thi th6 tai nang khfc di.` »

\.

Than Thor gian qua lai dtra sting rtrq'u len m6i c6u6£g can. Nhtrng rtrgu cfing chi vof di met ty thoi,thafl danh trao tra lai sdrng rug'u, rSi` h6i, Utgard-Loki

¥em mu6n thdr thfch than dieu g1. `#*,gard{fuoki a6i ;« Ch4ng t6i c6 met tr6 nh6 danh!i#tho non nit. Tr6

d6gian dj la nh5c con meo cda t6i len kh§i mat dzt.Bay gib. than thdr di.»

:RT,:.\`ìF,

M6t con meo xfm kh5`ng 18 tdrcthl pHfty` t¢i Th§a

Thor d8 met tay du6.i bqug con meo, c6 h€t strcnhac len, nhtrng chi nh5c dtrg'c mat than con meo lenth6'i. Vua Utgard-Loki n6i: ({T6j bi€t trtr6.c vSy r6i. Conmoo thi 15'n rna than thi qua nh6 so v¢i ngtrdri cbdngt6i day. ,,

Tha~n Thor tdrc gisn n6i : a Ong che toi\ z]h60pg hay g9i mat ngtr6'i trong ben 6ng ra d5nbv6'i toi ngav bay g£6' xem sap; » Utgird Loki tridftychac chi ai thi€t dfnh vat v6.i 6ng d3,u,99i ngtr6'.I vtigia Elli dg sfrc v6.i 6ng vay. Vd giat6ii. Than Thor k6o that manh rna ,ba. gia Elli ct} ±t±ngtrcr trcy. C6 m5i den trdrn cpan, ,capi ctlng than phaikhuyu met chan xu6ng. Vua. Ut`gard-Loki' bay gi® m6'ibao mgi ngu¢i lu\i ve, vl Thor k`h6ng the vat v&iai dtrgcntrat R8i vua chi ch6 cho bgn tb5n Thof ngd.

tl}2 TUYih TAP VAN CHUCING NHI DbN6 ,

Sang h6m sau, ba ngtr6'i sfra so?n len dtrctpg. Utgard-Loki cho bay co'm rtfqu mfyi. An. gong, vua dich than

\ fi5n ba ngudi far 'c6ng thanh. Khi chia tay, vua m6.ih6i than Thor nghi gi v€ chuy€n du hanh nay, va thanc6..nghi rang d5 gap ngu6'i kho6 ho'n minh kh6ng ?Thor ira 19'i la kh6ng the ch6i dtrqc di6u ay va thanlay lam h8 th?n lam. R6i than n6i them ;

« Nhtrng di€u t6i bu8n nh5t la r6i day 6ng .sechot6i la ngtr6'ichfng c6 gif tri gi dfng k8.D `

Nghe t6.i day vua kh6ng 16 Utgard-Loki v¢i n6i :

« Kh6ng dau ! D8 t6i n6i hgt squ thquc ngai nghe, vi`n`gai sap sfra rb'i kh6i. thanh ph6 nay va s6 ,kh6ng bao

gi6' tr& lei. T6i xin lay danh dqu rna xfc nha`n ring ngaic6 sdrc manh v6 song. Chinh ngai da lam t6i suyt nguy,

`t6i d5 d5nh ltra ngai nhi6u phen. Trur6'c h8t chinh t6i

la ten k-hang 16 d5 di chung du6'ng v6'i ngai, 't§i bu¢cbi d8 an bang day sat chat qua men ngai c6.i `ra kh6ngdtrgc. Rai ngai tdrc gian m6.i clap t6i ba btia. T6i d5kb6o leo khuan mat tr5i n4i` dat ngan cfch gifra t6i vangai, thanh ra ngai clap vao ndi. Bay gib' ngai tr6ngkia, ch6 ndi d6 con in han ba thung lfing, trong c6 metthung ltipg sau nhzt. Tri€ r6i t6i dfnh lira bJon ngaitrong ci m5y cu§c dua fltiia. Loki an rat nhanb nhung

\ IJogi cda chting t6i ch!nh la Thfp Ldra, cho fl6n d5 ng6nhat ca thjt, xtrfyng cting apfng d¥ng `thdrc am. Thialfi

< qhay,dua v6'i Hugi, rna Hugi chinh la than Y. Nghi. VSy\lam sao Thialfi dti6i kip y ng\ht ch_o dtrgc ! R6i t6ii lirg€ngai u6ng sirng rLfgu, ngai da lam met viec tny€t di§utky6i chtra tl:ng` thfy.` Vl ngai datt c6 bi6t diy sdrngd6 5fl th6ng ra, bi6n+ Ngai rna chay'\ ra bi?n ldc d6 s6

tHA,N. THOAl BÀC Au 173

th8y mdrc th&y tri6u rdt hfn xu6flg. Vi€c ngai nang dtrqc/met chin con meo len`cting la met chi€n cong 16.n, ldcd6 tat ca chdng t6i d8u phii kinh-hoang v.i' ngai dfu bi€tcon meo d6 chinh la con rim Midgard, n6 dai, nhungai bi€t dfy, d€n n6i quin quanh du'gc ci trfi dzt,.

R6i vi€c ngai vat len v6'i Elli eting la.met ky c6ngntra vi ba gia Elli d6 chinh la thàn Tu8i Cia day. Ttr trir6.ct6'i gi6;,qva ca tdr gi6' tr& v6 sau, c6 ngtrb'i nao ch6ng n6iTu6i Cia dau. Th6i tru6'c khi chting ta chia tay t6i chikhuyen ngai met cau la dtfng bao` gi6. tJi day nfra: via€u con gap nhau nfra, t6i lei phai ltra ngai d5 tquv?, nhtr vay chi lam ngai mat sdrc rna khong dtrq.c .vevang 8i.»

Ng.he tqi day thafl Thor gian qua gio' biia len dinhclap U€gafd-Loki, nhung . UtgarLokì d5 bi8n mat. ThanThor tdrc t6c quay lai thanh ph6 dinh Gap phf cho hagian nhtrng ch6 d6 chi can {a met cfnh d6ng .bangxanh tucyi.

PHUCHO.. ` ® - `

Truy¢n thi tdi gitrti than Thor v&i m¢t ngu:dri.Ktrbnghi5o Bdng-Gi& trap day that T)ira gidu filnh dnh ttrq'ng trurngvtia c6 nhich li6n h? ti6TL nhdrn,g di%n ti.ch than thoqi B&c-

An khdc. FNdo trorLg truy?n nhac d'en , Con r_&n Midgardqu@qjquanhtrdi a@t, nhs ndf mg Tfuhn Lira, i N8hi, Tif elGid au:¢c nhan c&ch h6a ng6t cdch vtrd th,bung mink vtra batngdr. Nhi±ng dtrdrng bda dahg manh tuy¢t' vdri cia thiafan Thortrgrc thee hi?n tl.dnh hinh chh u6 chng gq.i cam ld ba thongthng ti5p hhon tren Tn©t trdi ntii, trong ct m©t thung ltings&iz whfit. Son cting hiinh &nh &kan Thor ngifa ch u6ng mq¢

i94 rtyyfaN' TAp WAN CHuONd NHr eibNc

bien lam ihdnh cdnh they tr{hu len xu6ng. Trtly?n tJidn Thorthud ou©c tren day ctrng rnarLg tinh i,fuhn adc bi?i Bdc Aur[fra, vi nha ching fa da l]i6t, c&c vi thian B&c Au kh6ng v6Rich bach chi6n bdch th&ng rthur c&c vi thf ran Hy Lqp, tr&i lotchng ph&i luôn lui5n dirolng dau udri dinh m©nh `hhdc

rLghi?t cfia whnl., c6 khi au:9.c CUSCA ct khi thaa, cu§c,c6 kl.i inqug uong (tray?n thàn Baldur dur6'i day), c6khi phdi ky sink kh& rndc (Odin phdi m6c mat l>4n |ihdiife drq.c u6ng rurdc su6i nguton klt6n ngoan, da doctr6n @dy.)

CAI CH£T CUA BA,LDUR

Baldur, con dt cda than Odinva nfr than Frigga,la thanctia fnh sang va h6a binh, la than cia \tre depva kh6fl ngoan. Vao dag d6 Baldur chgt lo ling v6cdng vi may dem li8n than c6 n'htrng fc m9ng di ky.Thoat Baldur m¢ng th5y c6 met `d5m mfty 16'n bay t6'iche anh mSt tr6'i, va ca thien dinh Asgard chim trongdem t6i. Baldur ngang char cho dam may den bay di vamgiv tr6'i chi€u rgi nhfimg tia sing nhur cti. Nhtrngkh6ng, may den van ngtrng dgng day d5c va than n§h|th6i the la` mat trdri ra di vlnh vi6n mat, r6,i. Th5nstrc

`tinh,long bu6n v6 ham. Dem h6m sad lai met co.a fcm¢ng khfc, Lan pay than th5y van vat van con chin trongb6ng t6i r]h.tr dem h6m trtr6'c, them vao day than nh3a`th5y nhfrng b6ng hoa deu heo rti va cbu thin tr& thanhgil nua hfn di, nhting trfi tfo cda 'qang Iduna ctingkh6nglam chtr than tr6 1?i durg'c ndra.. Dau dau cting th5yti€ng kh6c than va ahdrng ban tay van v?o, tqua nhtfvdra c6 vide gi gh6 96'm lam xay . ra. Balder ;vc

rmAN THOAI BAC ,Au '76

thti.a gi8c va cting nhu dear trtr6.a Cam tqfty I long buharau v8 ban. Tuy nhi€n than cting kh6ng he th5 1¢ v6.i,vqi, la Nanna mat lb'i nao, ch} mat mlnh minh bi€t metminh mlnh hay th6€.

Sang dam thdr ba ac m§ng m6.i gitr df n lam sao.Baldur van th5y mat tr6.i bi che khu5t, may sau van vq,van vat h6o tan, can vfng ti`€ng k6u than nzo n6 thimdam: «Mat trdri kh6ng can, mtia xuàn,£a d{, n{%m vuikhuat b6ng, vi vi than tr6 dep Baldur d5 qtia d6'i !» Lannay thi Baldur vdng th6t len met ti€ng kinh hoang rbistrc tinh. Vcr than, nang Nanna h6i duyen c6'. Than kih8t nhfrng fc m¢ng cia ba `d6m li6n. Nanna cfi,ng 6mmat kh6c lo ling va chaysang ph6ng nb hoang Frigga Tin? Baldur ~ k8 18 squ tinh. Nti hoang ,.nghe dtit m6ngbfo diam g6' cang ,h6t hoang au lo d€n cdng tot: Baldur

`v6n la ddra di}a con rna nfr hoang ctrng nh5t. Thtrc

Ià thi vi Baldur la vi than cia tr6 trung, cda fnh sf ng+vtra kh6n ngoan vtra dfng y6u, than xu*t h£€n d dau,

dein' lei hanh phtic t6.i d6, men c6 t.h§ n6i chfng cdr

g1\ chtr thafl rna ci mu6n vat tr6n the g{an ,dèu quy menthan. Chinh vi vay nfr hoang Frigga mdith6t len:€Kfi6ng thg dtrg'c, Baldur,. con ta dfng y?u nhu vaylam sao rna ch€t cho dtrg.c. `Ta s8 di khip hoan vfi, d§yeu cau mu6n loaf mu6n vat hay \htla cdng ta '1a s8kh6ng lam di§u gi thtro'ng, tan den sinh mang con ta!»

The la h6m sau nfr hoàng h6i hop khzp mat chtrthan a cfnh d6pg Ida. Sau khi ka £6 cho chtf than ngheba den fc meing cda Baldur, pfr hoang chi yeu cau chtrthan- c6 met di6u la hay htray kh6flg lam gi tan thtrang¢€n Baldur. Nghe vay chtr than cttlng keu len; «Lap

\`,,

1

176 `TUY£N TAP VAN CHuONG NHI DONC

thtrcrng t6n Baldur, vi than .cda tu8i tre trong sang,turcyi vui? Kh6ng bao gidr! Ai rna lam vay? Va rihGmgfc mong kia ndra, d§u la lfo kho6th€t !»

fly tuy h6t 16.n len nhur vay rna trong tham tan charithan cting cam th5y ngai flgai. C6 1g chu than chz that yehlong khi nfr hoang Frigga daTdi gip khap mu6n vat vanghe dug'c dti la'i hdra. Qha nhi6n nfr hoang Frigga d5kh6ng quen met vat nao tr6rith8 gian. Nti hoang da'gap

gi6, mtra, 1i}a, ntr6'c', sat, ctii?g cfc kim lo?i khfc; nfrhoang da gap d£, cay, b?hh tat, thii vat, chin inu6ng; cfcchat thu6c doc, cf c ioai b6 sat .` . . S tat ci d§u the la '

quy8t kh6ng lam bat k} met cfi gi thuo'ng tan den sdrckhoe cia Baldur. Nff hoa ng Frigga yen long tr& v§. Cht*than hay tin dau reo mdrng nhtr the vdra thing met tran16.n v6.i gi6ng Kh6ng L8 Bang-Gis. Chu than lai tutaptai d8ng bang Ida. Va d8 minh chtrng lahg thtro'ng yeucda van vat v6'i Baldur; chtr than tim ra m¢t tr6 chcrithat kY thd. Baldur dug'c m`6'i dtrng gifra, gircrng'mattttrof vui va rang r5' r`htr mat tr6'i, tay kh6ng h6 cam mat1:`5c sat. Tròng khi d6 char thaii thay phien nhau k€ dting

gay g6, ke dtlng cung ten g6, k6 ddng lao sit, ke dtiqgd£. . . Iien ti€p tan c6ng Baldur. Diing nhur lb'i mu6navatd5 htra, `kh6ng vat nao dung t6'i fan da Baldur. Gay g6vdra chain vao vai thanben tqu gaylam d6i, nhdrng mditen ban t6'id6ti tqu d¢ng vug't ca.o len dau, da L6m t6.itqu h€t tr6'n r6't hi6n lanh dtr}i chari .than, nhfi'ng chi8clao ph6ng t6.i roi ch€ch sang ben. Tr6 chpi hao hdrrig k6odai, chi met lft sau cac ihtr khi gi6ii nguy hiam tr6ndugc n6m, 4trg.c lao, dtrgc ban vun vdt t`6.i da r®ixu.6-ng .ch6ng chat thanh d6ng cao d6ng thap quannBa|dtir. That la tùy?I di?ti i `

\

` tnAN`THOA] BAc Au '',

c6m¥\thg€ngdfrn°gng[a::::Tetrntghaknh6d:rRa;'t:tt::;`'kr]:6°ngkfia6C]::D6 1a l,Ski. Loki ghen €drc, sao chu. t.hf ii v.\ mu6fl vat

I?i yeu thucypg trgng vgng than B.a.Idi,i[-{`le'i] th€, va haygh6tb5 minh'dgn th€. Loki nay sinh .ic tfim lam cho

`Baldur phii ch8t, mac dau Baldur khoiifi h8 met lan t6

vethdgh6t Loki. ,Th€ la trong khi chu than ti8p tuc trt\ clicri v6 hai

quanh Baldur, Loki lan di, tqu h6a trang thinh met mq

:a[ag::€:ukyh€:]Pr§f`k5hngod]::[£.:£¢kaifnc:1:`t:At``;c::tcgg:;.]na:hoang dot durg'c lb'i hti'a cfia mgi vat khong. T6i .,e rangkh6 c6 the. Da danh than Baldur tuyet dieu lam r6i,vat nao rna n6. ha:, nhtfngbi€t dau day, pliii that chudfo m6'i kh6i fn ham v§ sau.»

Nfr hoang Frigga th5y mqu gil h8t lb'j c.1 nggi conminh thi hal long lam, v6 tinh mac mu'ii, ban n6i :

« Ba gil o.i, qua that ta df gap khip mu6n vat vaduqc mu6n vat htra, trdr mat vat nh6 y€u lam, v6 hailam flen ta b6 qua !it ~

Mu gil nh6 nhe h6i :tt Chfng hay vat nh6 .nhoi-v6 hai d6 la vat gi vay, thtra nti hoang ?ti

Nfr hoang Frfgga thtrc tha n6i d6 la met cay tarngdri mem y€u mac tr6n qu6t caph cay s6i c6. thq phiad6ngvalhalla.

Nghe xong, mq gis cfo lui', v¢i va t6'i cay s6j phiad6ng, nhan ra ngay cfy tarn 5fri, ben cat xu6ng, V6tnhgn thanh hinh mat mtii t6p xanh. Mti gia cat ti€ngcLf6'i nham hi6m ma`rfng :,t( H6 h6+ thi ra trong \mu6nvat chi con nhfnh tan gfri nay, Vi qua nhs nhoi rna

),

178 TUY£N TAP VAN CHUoNG NH] \foNG

`'

kh6i can cho 16'i hdra. Vay h6.i nh5nh tan J gdri,I h6mnay ngtro'i hay theo 1?nh ta rna chuy§n dat rm\¢t 'th6ngdi?p y6u thuo'ng' cda ta t6'i Baldur, nghe !»

Mq gia v6 t6'i d6ng bang Ida, cu¢c vui con ti€p ,di8n 8n ao, duy c6 Hodur, ngu6'i anh' mti Ida ciaBaldur la dtrng rieng m§t g6c nhu' bi b6 qu6n. Mq gis{6'i ben cat gigng khafl khan h6i vi sao Hodur kh6ng giarihap cu§c vui. Hodur bu6n'rau n`6i : « T6i md Ida ttrthud mdi sinh fa nen tuy strc lquc c6 thdra rna chfngboo giddting d€n vtr khi. Trong cu?c vui hi?n gi6. t6ic6 nhin thzy Baldur dau rna n6m, va cfing chfng c6 cfi.

gi trong tay d8 n6m ca. ttLoki lam gigng khan khan n6i : « T6i cting chi li

met mq giad€ii xem cu¢c vui chfng c6 gi trong tay. Aday,r.t6i c6 met nhfnh tarn gfri m§m xinh nay xin camlay va `hiy theo tay gift cda t6j.»

The 1a ci hai gia nhsp v6ng tr6n chay quanh Baldur.Khi den lugt Hodur n6ri rfutif ten tarn gdri m6m, mqgia gift phia sau khu}u tay chang a? dl6u khi8n gitip.Va ban tay phti th&y cda` mu gia d5 khi€n in,fii ten nh6nhgn host vtit t6'i,dich nhanh nhu fnh sing qua lan fongoai, qua lan fo trong d5 sau cdng xuy?n thfng vao timBaldurgtic ch€t tdrckhic. Loki lanm5t. Ti€ng gain th€tn¢ khj sung thien ctia chu than tru6'c tham canh.

Hodur barig hoang ruh lay bay h6i : ttsao vay, saovSy, t6ì c6 lam gi lam lan kh6ng ?»,

Ti€ng chu than th6t vang; ttNguo'i da gi€t ch€tem nguo'i r6i! Baldur d5 ch€t !»

Hodur ngh?n ngao n6i : ttT6i dagi€t em u? C6 m§tmij gil cho t6i mSt carih cay nhs v6 hai va di6u khi?n

tHAN THOAi Bke Au ''9`

khuyu toy t6i hu6'ng v€ Baldur d8 t6i n6m4'r@n`. Mrs d6d!ch`thi la met mqu phti thdy r6i !»

Chu than nghe vay v¢i tin di tdr ph{a 1:}'m mq phdthdy, nhtrng mq da bi€n tarn mat clang r8i. Chz c6than Heimdall sing su6t la nghi va dofn ngay hanh vi5c doc d6 kh6ng the do ai ngoai Loki.

Ntr hoang Frigga kh6c than khan xi€t va h6i chtrthan xem c6 ,al di ngay durgc xu6ng`mi6n am phd xinHela cho ph6p Baldur trd v6 Asgard. Than Hermodnhanh nhau xung phoflg li§n, di de tim em. (Than Her.mod ctir]g la con than Odin.) Hermod dtrg'c ph€j ddngcon ngpa Sleipnir ctia cha. Ngqua nay c6 tim chan va''chay,nhanh hcyn gi6. Than di chin ngay dem xu6ngmien vquc sau, dtt'b'ng t6i den n6i than chfng the phanbi?t dtrgc vat gi ,v6'i vat gi. R6i Hermod tdi song Gyoll.

ph6ng ngqua qua chi€c cau rna vang. Nang con gfi 8iGr cfuh'6i ten than, r6i phan nan rf ng ngay h6m trur6.c c6 tdin5m tof n ngtr6'i ch€t qua cau nay, vay rna cau kh6ng rungchuyafl bang mot minh than di. R6i naflg ta h6i : «Nhrmgn'gu6.i chtra ch€t kia rna, sao lai t6'i dia ngqc lam gi ?»

Hermod tri 16'i: t{T6i t6'i day d5 tim eta t6i laBaldur. Th€ nang c6 gap em t6i di qua day kh6ng ?» `

Nang con g&i dfp : «C6, Baldur c6 qua cau nay -vadi theo dub'ng kia d6 t6.i c6i am».

Hermod ti€p tqc di t6'i c6ng Dia-ngqc c6 sông satchart ngang. Hermod`.bay gid m6'i cam ctfcrng cho chatr6i thdc con ngtra n_hay vet qua c6ng. Hermod thfngti6n t6'i t6a lau dai`gap Baldur. Ba|duf ng6i tr?n metchi€c gh€ banh dac bi?t. Hal anh em ng& qua d€m v6'iqh~a,Li. S5og h6ri saiJ Hermod xit& phep Hele ch'o Balour

1

\

-lao iJytN Tip vANcriuQitd NH]BbN§

tr& v%, vi khip van vat khSng trdr met loai gi d§u thulb'n§kh6c Baldur< Hela tra 16'i: t{Phai thdr Hem Baldur c6

tha,t dtrgc toan the thtf o'ng m€n nhùt the khong ? N€uqua that tat ca d€u thtfoing va kh6c thi Baldur sr6 dugcs6ng. Iai, nhtrng chi met vat kh6ng thtfo'ng kh6c, Baldurs€ phil 6' 1ai am ph& mai m5i»

Hermod' tr& v€ Asgard thuat lai tat , ci cho cht.fthan nghe. Cicthan m6Ji gfri stu gil di khap ncyi; xinmgi vat hay kh6c cho Baldur dtfgc tr& v6. Ngudi, vat,dft, Ida, cay, kim loai„. d6u kh6c nhtr bi Gem ttr ncrilanh t6'i xdr n6ng. Tren du5'ng v6, cfc sdi gia gap mq

phd thdy gia tp ximg tell la Thaukt ng8i a trong hang,mdi xin mq kh6c cho Baldur. Nhulng mq tri 16'i : «Thaukts€ kh6c Baldur v6'i nhff ng. . giot nu6'c mat kh6. H5y d.aHela giti hfn!» `

Ai nay nghi ng6' mq phti thdy nay chfnh la Lokj`,ngu6'i lu6n lu6n qua'y phf chu than. Th€' la Baldurkh6ng durgc tr& v6 Asgard.

T8t ci nhi~f ng vi than baa huynh c&a Baldur ban-xdm lai gh6 vat khieng chi6c tau Hringhorni 16'n nh5tth6 gi6'i cda Baldur xu6ng bar bi6n. Xfc than s6 dugcdit tren gian h6a thi€t lap gitia tau. Nhurng t6.i ldc d6\,tat ci chtt Jthan xdm 'lai rna kh6ng sao day dttg.c tauxu6pg fltf6'C.

Od-in n6i: «Ca nhalng ngtrdyi kh6ng 16 cting t6 rrat.,htrafig`ti€c Baldur. Ta` nghe thay ti€ng sam kh6c thancia ho. Va¥ xin chtr than hay d?p moi thd ham--.`v6.i

`¥i6ng flglf&i d4 va nha ho` gii{p chdng ti met 1:ay ,day

Hringhorni xu6ng chi€c tau nay ra bi8fl.»M¢€ sty gia dtggc cfr di jotunhiem, va mat nang kh6ng

L

+H^N THQAi` `Lphe Au 18'

`|8 kho6 nh€t xdr d6 tell la Hyrrockin tinh ngtiyen xin

t6ii gidp li6n. Nang ctr6.i inet con s6i Eh6ng ib, dfty~ctrong la met con ran, Tdi ncri, nang nhay v©i xu6ngva ra nim lay mtii t5u g6 lung k6o manh ra bi6n.Chi8c tau nang lavayb6ng chuy8n minh tr6i phangphang, day tau si8t manh tren d5, 1ria toe ra b6n phia,va khi tau d`5 xu6ng nu6.c thuan da tr6i ph5ng ra khcrikhi6n chu than h6t hoing ttr6.ng phen nay mat tau, maysao Hyrrockin da lei nhanh xu6ng .Pi6n, nhoai ngu6'jra t6m dirgc du6i tau. Th6 raf xac Baldur dug'c dtralen tau dat tren gian h6a g8m nhtrng cu§n lqua va lend?p mu6n mau lap 15nh chi vang do, chinh nhfrngt tenth,g ltin kh6o_leo d?t n6n. Nang Nanna dug'c chtr thandat nfm xu6ng ben canh ch6ng. Ca con ng¥a tran ciaBaldur cting dtrgc giat len bu©c tren d6 v6'i day dd yenvang ctrong bac nan kim ctro'ng da n6 se dan chd trencon dudyng v€ th€ gi6'i am u cda Hela. Than Thor rdtbda ra, met tia ldra tdr lLr6.i bd? chi€u-xu6ng d6t bend6ng lqa la quy gis, phdt ch?c ldra bdrng len cao ng5t chi€using d6i khu6n mat rang r6. ctia ca Baldur va Nanna.Sau cdng than Odin dat len gian h6a tang vat cda than.D6 la c'.ii€c v6ng vang Draupnir, ctir sau chin den laic6 tarn cfi v6ng khfc rcri .+a cting b5ing vang r6ng, d?pva sang nhtr vay.

Khi dat v6ng Draupnir xti6ng t.ham Odin n6i : «Conhay gifir bio vat nay mang theo xu6n,g the gi6'i cda Hela.`Con dtrng bao gi6' quen nhfrng ngtrBi tharL quy rna cod

d8 1?i tren thien dinh Asgard.»`Sati d6 Hyrrockin day tall, chigc, tau lfp lanh mu6,n

van b6u vat du6'i anh lfra b6c chfy htiy hoang ldrng.. lens\

182 TUYiN Tip VAN CLlucrNG Ni]I bbNG

tar khcri chi€u sing rpr6 ca Vbm`trb'i. Tr§n b6' bi8n ',ddrn.g•d `hang dau la chtr thin : than odin va nth hoa`ng Frigga,,

than Valkyrior cting hal con qu?, thafl Frey v6'i c6 xedo con` lgn rdrng ban vang keo, than Heimdall cu6.icon ngpa Gulltopp, ntir than Freya v6.i c6 xe meo k€o.Sau chu than la dam ngub.i lrin, va df in Kh6ng -L6mien Bang-Gis. Tat ci d6u quen h8t nhffng xich michhSn thd truy€n ki8p chi th5y d6i mat ai nay tea 1€ nhintheo chi€ctau. ldra ch& xac Baldur duo.ng ttr ttr mat htitdan du6'i dtrfyng chfn trdi va mat ntr6'c gap nhau..Chf ng bao lau b6ng tau hoan toan khu5t hfn; chi d6 laiding sau mot vting hang a nh len dinh tr6'i.

D6 qua thquc la canh hoang h6n cda thien-dinh.Baldur tr6, d?p ch€t di, thien dinh Asgard chin trongb6flg dem ding dac cda ni§m ti8c thu.cyng sfu hamthien thu,

PHU CHO ..

Trong i.nàn fhoqi th€ gi6'i hi€m c6ch%et vira hay hodng vira khio5oc li?t nha:cia thhan Balder tr6rL.\ Tinh chdc vtra hay hodngkh6czi¢ta6 aaphdn dnh qua strc trung thank nipki6u hang hio hdi cia dan t©c Bdc Au (qua lurerngdam hdi £©c Viking da di vdo lic.h str.)

Dtrng vie2e p7uroing di?n biReu trurng, c6 thee tray?n ira.n

gi6ng nha tray?n ndn6 Persephone \bibu fu'grng wha xu&n)cfia Hy Lqrf.. khodng thb'i giar. b6rLthdng Perse|ihone xu'ongam cung v6'i chiong £Hl tr6n dunrrLg thè ld Trtha; a6ng tuy€t

phi, tc&y c6 tdn' lqui. Nhirng cfing c6`the truy?n tren la deturgrng tTurng cho cawh cd thàn vd ngurdri \vd van v¢l chngbi thy died khi tbi thb.i b@:ng aid son Thdy.

THAN.i.;trioAi . BAG .Au I - Ia3

LOKIBITRtrNGTRp `

Loki lam sao nil tranh dugc hinh phat !' Khi th5ycic than gian dti', y dz cao ch?y xa bay |?n tr6n lenmet mien ndi, d'qung mSt cfi 16u c6 b6n cdra d6 c6 ,thenhin dLrgc tdr phia. Y can lam met c5i ltt6'j d§ bat c£.

Than Odin ttrc khac kham phs ra ch6 £n c&a y, t6.ibit y. Loki v6i v5 bi€n hinh thanh con cf h6i Ham a n trongmet h6c,df du6'i d6ngsu6i. ChLrthan ben lay chinh c5ilu6ii cday® tha xu6ng su6i. Loki. say qua nhiy len,thanThor v¢i nam lay du6i, b6p manh d€n n6i loai cj halke ttr d6 c6 c5i du6i that m6ng. R6i cfc than m6.i c©t ybang day xich, bat in?t con ran d¢c treo tren dau chonocran r6tdrng gigt xu6ng mat y. Vg y la Siguna ng6iben carih cam chi€c ly hdrng n?c ran, nhtrng khi Hangta demily di d8, ngc doc ti€p tqc ro'i xu6flg mat Lokikhi8n y dau-d6'n gi5y giqa lam trfi d5t rung len. Ngu6ita g9i d6 la nhting tram dSng dat. `

BAGNAROK, HOANG-HON CUA CHU THAN

Tat ca c5c`qu6c gia mien Bic Au d€u tin tu&ngrang s6 t6'i inot ngay tat cf cfc than a Valhalla vaNiffleheim, dan cu Jotunheim, Alfheim, Midgardcdng nha` cdra s8 bi htiy di?t. Ngay tan the d6s6 c6 diem bfo trudc. Thoat tien s6 c6 ba mtia d6nglien ti€p. Tuy€t s5 ro'i ph& kin b6n g6c tr6'i, stro'ng1?nh gi6 thai cat da, 1u¢n lu6n c6 bao t6, mat tr6'i dd©t. Ti€p theo la ba mtia d6ng nfra (kh6ng c6 mtia ha).Trong su6t ba mtia d6qg nay, chi€n tranh bdng ra 'khapnori. Trfi dzt s6 kidh hoing rna rung len, bi6n dSng,

~

'184 tuy±N Tip VAN cf+cON'G Ntll BbNC '

s6rig than clang-cao apt6.i,` thi6n ding xe lam d6i, ngtr6.ich€t\ 'nhtr d?, lam m6i cho nhti'ng con dai bang. Con ch6s6j Fenris bay gib. s8 btrt ddrt day xich, c.on ran Midgardngoi len kh6i dai dtrang. Lòki cting m6. dugc xich tr6i,

\gia nhap vao dam ch6ng lai char than du6.i quy€n 15nhdao cda Surtur. Ding t.itr6'c va. ding sau hg ldra ,chiyngut trdri. H9 phi ngqua qua cau yang Bifrost. Cau naybi v6 ngtt'a lam gay tan. H9 van thfng ti€n tdyi mattran Vigard, no.i d6 d5 c6 con ch6 sdi Fenris, con ranMidgard, Loki cdng b¢ ha ctia Tfr than Helava nhfrngngtr6'i Kn'6rig L6 mien Bang Gis.

Than Heimdall bay gi6' m6'i ddrr,g len thai chi8c tdva Giallaf dE tri?u tsp cac,than cdng c5c vi anh hdmgra ting chi€n. C5c than xung phong. Thoat than Odinxong vao dinh con ch6 Fenris nhurng bi bai, con trdithan Odin la Vidar ha dtrg'c con ch6. Than Thor thigi€t dtrgc con ran Midgard, nhurng ngay sau d6 lan rach€t vi bi ngc d¢c cda ran phun vao ngu6'i. Loki vaHeimdall quy€t met mat met can nntrng r6t cu6c ca'hai cdng mang vot}g.

Ci hai phe d§u ch€t nhu da. Surtuf gi6t dtrgcthan mat tr6'i Frey, ben n6`± ldra d6t toan vtr trq. Mattr6'i m6' t6i di, trfi dat chin sAu xu5ng dai diro'ng, saorung la ta va th6'i gian kh6ng c6ri nffa.

Sau d6 df ng Thugng D€ Toan Nang s6 lap metthien ding mdi, met trfi d5t m6.i. Tat ca d€u ttr 16`ng

£:[Lg:::8n:aprhaa.£Tnrh:::d:t6=gd!hflaa£S:6::tg:yk£::gtr€£6tan-ac va kh8-dau, d6 than thanh va loai ngtr6.i s6ngan h6a hanh-phdc v6'i r]hau.

SACH BAO `THAM KHAO

Brown, Abbie Farwell. J.n tfte Da!y oJ Gi.ants. Boston:Houghton Mifflin, I9o2.

Bulfinch, Th6mas. rAe Age oJ Fa!bze. New York : Dou-bleday & Company, Inc.

Colum, Padraic. rfte. Cfiz.!dreq oJ Odz.n. Macmillan, I92o.

Hosford, Dorothy. rAzz7ider of ffie Gods. Holt, 1952.

Johnson, Edna. Evelyn R. Sickels. Frances. Clarke Say.,e;rs. Arwhology of Childrerl`s Literature. Baslon..

Houghton Mifflin. 1959.. `

Bang in

A

CUI DAU

truy?n ddt Doam Qf tdc S~}

` \` .. ` \`` ` \`\ `,`` .`.. \` .. \\..

® Doan thi`§n Doan Qu6c S9

TRUYEN C6 Tf cH

KICH

Gòm Sgr Lira (1956}, Hò Thiry Durorr.g (±96o) vd TrdiChy Dau Kfe5 (1963) d6ng thanh tap. Ngqc Dfingtrinh bay. Tap nay chi phat hanh c6 ban : 3oo cu6a.

D¢c gil a xa xin gfri thtr v§ dia ch3 phaxuat ban. Good.

• GAY D.AN MIEN DIEN cza rafte);¢ma ffi.cfai.aban dick cia D6 Khdnh Hoan 2sod.

• VAO -THIEN g!.a!. £ôg!. {frry 6ti{cia iroan Qu6¢ -SS pta; hd;h f ty hal I:God.

® DB NHl THE crilEN va CHIEN TRANH LANHcia gido sir Ngry6n Mquh Quang (i.ot nghi?pcco hpc sdi hap Dqi hoe drdrng ohio) \ 3coQ.

• TH"A:" THOAl {Nh¢t Ban, Dqi Duromg Chf in,Hy Lap, bbc Au) Doan Qube SS stru tomvh dick thu@± a3od.

Documents

THAN THOAI A - phayvan2009.files.wordpress.com · Cap vq ch6ng hy vgng a dtra con k€ ti€p, thi dtra con nay kinh khdng kh6ng k6m, mang hinh met con stra kh8ng 18 bap benh nhu