thcs.daytot.vnthcs.daytot.vn/uploads/thcs/2015_01/tuyen_tap_nhung_bai... · Web viewsàng với nghĩa đen chỉ một loại đồ đan bằng tre, hình tròn, nông và thưa

TUYỂN TẬP NHỮNG BÀI VĂN MẪU LỚP 7

( Phần 1)

Bài 1: Hãy giải thích câu tục ngữ Đi một ngày đàng, học một sàng khôn

Với câu tục ngữ này, ông cha ta đã mách bảo, khuyên dạy rằng, muốn nên

người, muốn hiếu biết nhiều, có kiến thức rộng, am hiểu sự đời, phải lăn lộn với

cuộc sống, phải đi nhiều, phải đi đây đó để thu lượm, học hỏi những tri thức của

cuộc sống để nâng cao, mở rộng tầm nhìn, tầm hiểu biết của bản thân mình.

Ở câu tục ngữ đi một ngày đàng, học một sàng khôn, xét về mặt chữ nghĩa, các

từ đều khá rõ ràng. Ở đây chỉ có từ đàng là hơi khó hiểu vì nó là từ địa phương

miền Trung và miền Nam với nghĩa là đường. Cái khó của câu tục ngữ này là ở

chỗ, các từ ngữ kết hợp với nhau tạo nên những đơn vị định danh vừa cụ thể lại

vừa rất trừu tượng. Ngày đàng vừacó ý nghĩa không gian vừa có ý nghĩa thời gian.

Khi ngày đàng kết hợp với từ chỉ số lượng một tạo thành chỉnh thể một ngày đàng

vẫn không tạo nên một đại lượng cụ thể, dễ nắm bắt được. Dẫu vậy, cả vế thứ nhất

đi một ngày đàng cũng toát lên cái ý “có sự ra đi trong một khoảng thời gian và

không gian nhất định dù là ngắn”. Đây là tiền đề, là cơ sở để tạo nên kết quả học

một sàng khôn.

Trong sự đối ứng với vế thứ nhất, đi một ngày đàng thì vế thứ hai học một sàng

khôn hàm chỉ kết quả học hỏi, thu nhận được rất lớn. Sàng khôn trong câu tục ngữ

này có tính biểu trưng và tạo nên những liên tưởng rất lí thú. Dân gian hay dùng

Luyenthi365.com Page 1

sàng với nghĩa đen chỉ một loại đồ đan bằng tre, hình tròn, nông và thưa có tác

dụng làm sạch trấu và tấm cho gạo, để làm danh từ chỉ đơn vị. Đơn vị được đong,

đo, đếm bằng sàng trong quan niệm dân gian là lớn và nhiều. Một miếng giữa làng

bằng một sàng xó bếp là cách đối lập giữa số ít và số nhiều. Vậy, học một sàng

khôn là học được nhau cái hay, cái tốt của thiên hạ để cho mình khôn lớn hơn, hiểu

biết về cuộc sống xã hội. Nếu thả mình vào trong sự liên tưởng, thì ít nhiều chúng

ta lại nghĩ tới một sự biểu trưng khác của từ sàng khôn này. Thông thường, nói đến

sàng người ta nghĩ tới cái được giữ lại ở trên sàng là thứ to hơn, ngược lại cái lọt

xuống, lọt qua sàng là thứ nhỏ. Lọt sàng xuống nia mà lại! Sàng khôn có lẽ vì thế

mà gợi nên sự liên tưởng tới những điều khôn không chỉ có số lượng nhiều nói

chung, mà còn là cái số luợng nhiều đã được chọn lọc. Không hiểu cha ông ta có

gửi gắm điều này không, nhưng đứng về phía người thưởng thức và sử dụng ngôn

ngữ, những liên tưởng như vậy là hoàn toàn có lý. Trở lại câu tục ngữ đi một ngày

đàng học một sàng khôn, hai vế câu tục ngữ được hỗ trợ của phép đối và điệp dễ

gây liên tưởng có tính khẳng định: hễ cứ đi ra là có thể học được điều hay lẽ phải

và càng đi nhiều càng khôn lớn trưởng thành. Đó là thông điệp của cha ông gửi lại

cho đời sau.

Câu tục ngữ đi một ngày đàng học một sàng khôn còn có một dạng thức nữa là

đi một quãng đàng, học một sàng khôn. Dạng thức này hình thành trên cơ sở cụ thể

hóa việc đi lại bằng đơn vị không gian (quãng đường) chứ không phải là đơn vị

thời gian (ngày đàng) như dạng đang xét. Sự thay đổi này không làm phuơng hại gì

đến ý nghĩa của câu tục ngữ.

Gần với câu tục ngữ đi một ngày đàng học một sàng khôn về cả ba phương

diện cấu tạo và ý nghĩa là câu tục ngữ đi một buổi chợ, học một mớ khôn. Câu tục


ngữ này khuyên bảo người đời cần phải tiếp xúc nhiều người, càng tiếp xúc rộng

rãi, càng học hỏi được nhiều, và do đó càng hiểu biết, khôn lớn trong cuộc sống .

Bài 2 : Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya (bài hay)

Trăng là chủ đề sáng tác, là cảm hứng của các thi nhân và Bác Hồ không chỉ là

chiến sĩ mà còn là một nhà thơ lớn có tình yêu thiên nhiên với tâm hồn nhạy cảm.

Trong những năm đầu ở chiến khu Việt Bắc, trong một đêm trăng đẹp, Bác đã sáng

tác ra bài thơ Cảnh khuya để lại trong em nhiều cảm xúc

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa,

Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa

Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ

Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.”

Bài thơ “Cảnh khuya” thể hiện tình yêu thiên nhiên song hành cũng là

tình yêu nước sâu đậm của Bác trong một đêm trăng ở núi rừng Việt Bắc

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa”


Khi mọi người đã chìm sâu vào giấc ngủ, một màn đêm thanh tĩnh buông

xuống khắp khu rừng, nó làm cho tiếng suối dủ ở rất xa vẫn theo gió mang tiếng ca

êm đềm, trong vắt của mình cho những người yêu vẻ đẹp sáng ngời của đêm trăng

cùng thưởng thức. Tiếng suối và ánh trăng, chao ôi hai thứ ấy hòa quyện thì thật là

tuyệt vời! Nó khiến cho người đang tham gia chính sự như Bác đã có một cảm

nhận tinh tế về tiếng ca này. Tiếng suối dịu êm khoan nhặt như một khúc hát trữ

tình sâu lắng. Bác đã khéo léo dùng nghệ thuật lấy động tả một khung cánh yên

tĩnh có thể nghe rõ âm vang từ xa vọng lại. Và Người đã so sánh tiếng suối với

tiếng hát để nhấn mạnh nét gợi tả mang sức sống và hơi ấm của con người. Sự ví

von trên đã làm cho em nhớ lại câu thơ trong tác phẩm “Côn Sơn ca” của Nguyễn

Trãi từng viết

“Côn Sơn suối chảy rì rầm

Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai.”

Mỗi vần thơ, mỗi khung cảnh, âm thanh đều là tiếng suối nhưng được

cảm nhận khác nhau ở nhiều khía cạnh. Song tất cả vẫn là một tình yêu thiên

nhiên. Câu thơ đã cho ta thấy rằng: dù là một vĩ lãnh tụ cách mạng nhưng Bác vẫn

mang tâm hồn tràn đầy tình cảm lãng mạn, đẹp đẽ. Cám ơn Bác, ngòi bút tài hoa

và tâm hồn yêu thiên nhiên say đắm của Người đã giúp em cảm nhận sự ngọt ngào,

du dương của âm thanh suối chảy

“Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa”


Ánh sáng dịu dàng, thanh khiết từ ánh trăng len lõi chiếu vào lá và hoa

tạo nên vẻ đẹp lấp lánh. Hoa lá nghiêng bong trên mặt đất tạo nên những bức tranh

lấp loá, lúc ẩn lúc hiện. Hoa lá cỏ cây và ánh trăng lồng quyện vào nhau, trăng đan

vào cậy cổ thụ, trăng tràn vào hoa. Đó như một bức tranh tuyệt vời của đất nước.

Bác đã làm mọi sự vật sống động qua nghệ thuật nhân hóa “lồng” để miêu tả đan

xen cay lá và ánh trăng. Bác quả là một người đa cảm và có tâm hồn vô cùng

phong phú! Trăng trở nên thú vị và lãng mạn trong cảnh khuya sáng ngời, lung

linh, huyền ảo. Đọc thơ mà em cứ hình dung cảnh thơ như đang hiện lên mờ ảo

trước mắt. Khung cảnh thật thơ mộng kết hợp với nhạc tạo nên một bức tranh đầy

sinh động. Vì vẻ đẹp bất tận của mình, trăng là người bạn của các nhà thơ, ta khó

có thể hững hờ với vẻ đẹp của trăng

“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ”

Đọc đến đây ai cũng nghĩ Bác vẫn còn thức vì trăng, vì sự cuốn hút của

thiên nhiên nhưng người không chỉ xúc động trước vẻ đẹp của đất trời mà còn vì

“Chưa ngủ vì nỗi lo nước nhà”

Nước nhà đang bị giặc xâm lăng, giày xéo, bao người còn sống trong cơ

cực, lầm than. Và để nhấn mạnh nỗi lo của mình, Bác đã điệp vòng “chưa ngủ”

như láy lại tâm tư của Bác, một người luôn nặng lòng với quê hương. Hai câu thơ

cuối giúp ta thấy rõ hơn con người của Bác. Một con người yêu thiên nhiên tha


thiết nhưng cũng chính vì yêu thiên nhiên mà luôn lo cho sự nghiệp của đất

nước.Đây chính là nỗi lòng, là tâm tình của vị lãnh tụ. Đồng thời ta cũng đã thấy

Bác Hồ của chúng ta dẫu bận trăm công nghìn việc nhưng Bác vẫn dành thời gian

để chiêm nghưỡng thiên nhiên, có lẽ thiên nhiên chính là người bạn giúp Bác

khuây khoả, bớt đi sự vất vả mà Bác phải chăng chở suy tư. Từ đây, ta nhận thấy

Bác là một người luôn biết hài hoà giữa công việc với tình yêu thiên nhiên và càng

yêu thiên nhiên thì trách nhiệm đối với công việc càng cao bởi ta có thể nhận thấy

đằng sau hình ảnh người ung dung ngắm trăng đó là một nõi khao khát về một đất

nước thanh bình, để ngày ngày con người được sống tự do, hạnh phúc. Dường như

trong Bác luôn xoáy sâu câu hỏi: Biết đến bao giờ đất nước mới đc tự do để con

người thoả sức ngắm trăng? Đọc đến đây ta càng hiểu rõ hơn con người của Bác đó

là một người luôn canh cánh trong lòng nỗi lo vì dân vì nước, vì đất nước Bác có

thể hi sinh tất cả. Hình ảnh của Bác làm em dâng trào cảm xúc mến yêu, kính trọng

Bác. Và ta đã luôn tự hỏi rằng: Có bao giờ Người được thảnh thơi để tận hưởng

niềm vui của riêng mình? Bác thật vĩ đại trong tâm hồn em và của cả dân tộc Việt

Nam. Qua bài thơ, ta cảm nhận được lòng yêu quê hương trong Bác thật sâu đậm,

lớn lao và đã bắt gặp một tâm hồn thanh cao lồng trong cốt cách người chiến sĩ

cộng sản. Tác phẩm là một bức tranh đẹp về quê hương, về con người và sự sự hài

hòa giữa cảnh và tình.

Bài thơ đã khép lại trong niềm xúc động dạt dào. Bác đã để lại cho đời

những vần thơ hay đầy ý nghĩa, những vần thơ đó đã khơi dậy trong em tình yêu

thiên nhiên và niềm kính yêu vô hạn vị Cha già của dân tộc. Qua bài thơ này ta

càng hiểu rằng trong hoàn cảnh nào, Bác vẩn giữ được thái độ bình tĩnh chủ động

như vậy, mặc dù ẩn trong phong thái ung dung tự tại ấy là nỗi lo cho nước, nỗi

thương dân. Trong cuộc đời 79 năm, Bác Hồ có biết bao đêm không ngủ vì nhiều


lẽ nhưng điều khiến chúng ta cảm phục vô hạn đó là ý thức, trách nhiệm của Bác

trước vận mệnh nước nhà. Ý thức ấy ở Bác không chút nào xao lãng.

Bài 3 : Hãy giải thích ý nghĩa câu Thất bại là mẹ thành công

Đã bao giờ bạn tự hỏi thành công là gì mà bao kẻ bỏ cả cuộc đời mình theo

đuổi? Phải chăng đó là kết quả hoàn hảo trong công việc, sự chính xác đến từng chi

tiết? Hay đó là cách nói khác của từ thành đạt, nghĩa là có được một cuộc sống

giàu sang, được mọi người nể phục? Vậy thì bạn hãy dành chút thời gian để lặng

mình suy ngẫm. Cuộc sống sẽ chỉ cho bạn có những người đạt được thành công

theo một cách giản dị đến bất ngờ. Thành công là khi bố và con trai có dũng khí

bước vào bếp, nấu những món ăn mẹ thích nhân ngày tám tháng ba. Món canh có

thể hơi mặn, món cá sốt đáng lẽ phải có màu đỏ sậm thì lại ngả sang màu… đen

cháy.

Nhưng nhìn mâm cơm, mẹ vẫn cười. Bởi vì hai bố con không thể thành công

trên “chiến trường” bếp núc, nhưng lại thành công khi tặng mẹ “đoá hồng” của tình

yêu. Một món quà ý nghĩa hơn cả những món quà quý giá, hạnh phúc ấy long lanh

in trong mắt mẹ.

Thành công còn là hình ảnh một cậu bé bị dị tật ở chân, không bao giờ đi lại

bình thường được. Từ nhỏ cậu đã nuôi ước mơ trở thành cầu thủ bóng đá. Sau bao

nỗ lực khổ luyện, cậu bé trở thành cầu thủ dự bị trong một đội bóng nhỏ, và chưa

bao giờ được chính thức ra sân. Nhưng đó không phải là thất bại. Trái lại, thành

công đã nở hoa khi cậu bé năm xưa, với bao nghị lực và quyết tâm, đã chiến thắng

hoàn cảnh để theo đuổi ước mơ từ ngày thơ bé. Thành công ấy, liệu có mấy người

đạt được?

Sau mỗi mùa thi đại học, có bao “sĩ tử” buồn rầu khi biết mình trở thành “tử

sĩ”. Hai bảy điểm, cao thật đấy. Nhưng cao mà làm gì khi nhiệm vụ một lấy tới hai


bảy phẩy năm? Đó thật ra không phải là thất bại, chỉ là khi thành công - bị - trì -

hoãn mà thôi. Cuộc sống vẫn chào đón họ với nhiệm vụ hai, nhiệm vụ ba. Quan

trọng là họ đã nỗ lực hết sức để khẳng định mình. Đó là ý nghĩa vẹn nguyên của

các kỳ thi, và cũng là bản chất của thành công.

Ngày còn nhỏ, tôi đã được đọc một câu chuyện rất xúc động. Chuyện kể về

một cậu bé nghèo với bài văn tả lại mẹ - người phụ nữ đã che chở cuộc đời em.

Cậu bé viết về một người mẹ với mái tóc pha sương, với đôi bàn tay ram ráp nhăn

nheo nhưng dịu hiền và ấm áp. Cậu kết luận rằng: bà ngoại là người mẹ - người

phụ nữ đã nâng đỡ em trong suốt hành trình của cuộc đời. Bài văn lạc đề, phải về

nhà viết lại. Nhưng đó mới chính là một tác phẩm thành công, bởi ở đó chất chứa

tình yêu thương của đứa cháu mồ côi dành cho bà ngoại. Liệu có thành công nào,

tình cảm nào thiêng liêng hơn thế?

Nhiều năm trước, báo chí từng vinh danh một cậu học trò nghèo thi đậu đại học

với vị trí thủ khoa. Đối với cậu, đó là một thành công lớn. Nhưng có một thành

công khác, lặng thầm mà lớn lao, đó là chiến thắng của một người cha gần hai

mươi năm trời đạp xích lô nuôi con ăn học. Bao niềm tin và hi vọng hiện lên trên

gương mặt vốn đã chịu nhiều khắc khổ. Và ngày con trai đậu đại học cũng là ngày

tốt nghiệp khoá học của một người cha.

Tôi biết có một nữ sinh tốt nghiệp đại học với tấm bằng loại ưu gần hai mươi

năm trước. Với tài năng của mình, cô có thể gặt hái thành công trên con đường sự

nghiệp và danh vọng. Nhưng cô sinh viên năm ấy đã chấp nhận hi sinh những cơ

hội của đời mình để trở thành một người vợ đảm đang, một người mẹ dịu hiền của

hai cô công chúa nhỏ. Cho tới bây giờ, khi đã là một phụ nữ trung niên, Người vẫn

nói với tôi rằng: “Chăm sóc bố và hai con chu đáo, đối với mẹ đã là một thành

công lớn”. Mỗi khi nghe câu nói ấy, tôi lại rơi nước mắt. Gia đình là hạnh phúc, là

thành quả đẹp đẽ của đời mẹ, và chúng tôi phải cảm ơn mẹ vì điều đó.


Con người luôn khát khao thành công, nhưng mù quáng theo đuổi thành công

thì thật là vô nghĩa. Bạn muốn mình giàu có, muốn trở thành tỷ phú như Bill

Gates? Vậy thì hãy gấp đồng tiền một cách cẩn thận rồi trao nó cho bà cụ ăn xin

bên đường. Với việc làm đẹp đẽ ấy, bạn sẽ cho mọi người hiểu được bạn không chỉ

giàu có về vật chất mà còn giàu có tâm hồn. Khi đó, bạn đã thực sự thành công.

Cũng có khi bạn ước mơ thành công sẽ đến với mình như đến với Abramovich

- ông chủ của đội bóng toàn những ngôi sao? Thành công chẳng ở đâu xa, chỉ cần

bạn dành thời gian chăm sóc cho “đội bóng” của gia đình bạn. Ở đó, bạn nhận

được tình yêu thương vô bờ bến, thứ mà Abramovich không nhận lại được từ

những cầu thủ của ông ta. Thành công đến với mọi người một cách giản dị và ngọt

ngào như thế!

Bạn được sinh ra, đó là một thành công vĩ đại của cha và mẹ. Trách nhiệm của

bạn là phải gìn giữ cho vẻ đẹp hoàn thiện của thành công ấy. Đừng bao giờ ủ ê

nghĩ rằng cuộc sống là một chuỗi của thất bại, bởi như một giáo sư người Anh từng

nói: “Cuộc sống này không có thất bại, có chăng là cách chúng ta nhìn nhận mọi

việc mà thôi”.

Bài 4: Kỉ niệm ngày đầu tiên đi học

Ai mà chẳng có những ngày ấu thơ nhỉ? Những ngày ấy, dù hạnh phúc, dù cực

khổ, dù đắng cay, nhưng đó cũng chính là những kỉ niệm không bao giờ quên

được. Sau này khi bạn nhớ lại, nhìn lại nó, sẽ cảm thấy "sao ngày ấy mình hồn

nhiên quá", hồn nhiên ở cái tuổi chưa hiểu đời. Và đó cũng là những niềm vui nho

nhỏ an ủi bạn trong cuộc sống hiện giờ.


Ngày nay, công nghệ hiện đại tiến bộ, có nhiều thú vui hơn cả ngày xưa của

tôi, cuộc sống thay đổi nhiều, nhưng trong kí ức, những kỉ niệm thời thơ ấu sẽ mãi

theo bạn suốt cả cuộc đời, sẽ mãi ở trong một góc kín tâm hồn của bạn!. Có những

dòng hồi kí, đọc lại mà thấy buồn cười, đáng yêu làm sao, cũng có những trang hồi

kí nhoè nét mực vì những dòng nước mắt!. Cũng như bao người khác, hồi kí của

tôi bắt đầu từ ngày đầu tiên đi học...

Ngày xưa, tôi cũng như mọi người khác, cũng có một ngày đầu tiên đi học. Và

những kỉ niệm ngày ấy đã luôn theo tôi cho đến tận bây giờ.Tôi vẫn nhớ như in câu

đầu tiên của bài văn "tôi đi học" của nhà văn Thanh Tịnh: "Hằng năm, cứ vào cuối

thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc , lòng

tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường....". Sau này nhà văn

Lý Lan cũng viết một bài văn rất hay về đêm trước ngày đầu tiên đi học của một

cậu bé.


Các bạn có biết không? Những hình ảnh thân thương, trìu mến, những tấm lòng

yêu con, lo lắng chăm sóc cho con của những nguời mẹ trong ngày đầu tiên đi học,

đối với tôi, chỉ là những mơ ước, những khát khao mà trong đời này tôi không bao

giờ có được.

Ngày đầu tiên đi học của tôi không giống và cũng không được hạnh phúc như

câu chuyện của hai nhà văn nổi tiếng đã viết ra, mà khác nhiều lắm, khác xa lắm

các bạn ạ!

Tôi còn nhớ rõ buổi sáng ấy. Mẹ gọi tôi thức dậy thật sớm. Mẹ thay cho tôi

một bộ quần áo sạch, lành lặn ( không có quần áo mới đâu nhé!). Mẹ trao cho tôi

một quyển vở và một cây bút chì, rồi vuốt tóc tôi bảo:

-Con đi học đi, ráng học giỏi nha con!

Thế là tôi đi học một mình cho buổi học đầu tiên của cuộc đời mình.

Tôi cũng đi trên "con đường làng dài và hẹp". Lòng tôi buồn man mác khi nhìn

những người mẹ âu yếm dắt tay con, những đứa trẻ nhỏ như tôi trên đường đến

trường. Còn tôi, chỉ một mình lủi thủi đơn độc, bị nhấn chìm trong đại dương hạnh

phúc của người khác.

Khi đến trường, tôi đâu có được rụt rè "đứng nép bên người thân". Tôi đơn độc

một mình, đứng dựa lưng vào gốc cây phượng vĩ trong sân trường, đưa mắt nhìn

lên những chú chim nho nhỏ đang ríu rít bên những chùm hoa đỏ rực. Tôi thấy trên


khoảng trời xanh mênh mông, có những đám mây nhỏ trôi chầm chậm, rồi tan biến

mất. Tôi chợt nghĩ:" mình có như những đám mây ấy không nhỉ?"

Rồi tiếng trống trường vang lên dồn dập. Những tiếng trống như những nhát

búa bổ vào lòng tôi. Tôi đang lo sợ. Nỗi sợ ấy giờ đã chuyển thành khiếp sợ. Tôi

chạy vào hàng theo các bạn nhỏ khác, không hề hiểu mình phải làm gì, và làm sao

cho đúng. Tôi im lặng cúi đầu, không dám nhìn thầy giáo đang đứng phía trước

học sinh. Thầy gọi tên học sinh vào lớp. Cuối cùng, chỉ còn lại một mình tôi đứng

đối diện với thầy. Tôi không được gọi tên. Tôi sợ quá, ngồi thụt xuống, ôm mặt,

bật khóc nức nở. Thầy đỡ tôi dậy, hỏi:

- Con tên gì?

- Dạ! Con tên Đực.

- Con còn tên Đức nữa phải không?

Tôi chợt nhớ ra mẹ có dặn tôi tên là Đức. Tôi mừng quá:

- Dạ phải rồi ạ! Con quên.

- Trời! Thầy gọi nhiều lần mà con nín thinh. thôi, con vào lớp đi!

Tôi đi vào lớp trong tiếng cười thương hại của nhiều người mẹ còn ở lại trong

sân trường.

Vậy đó. Ngày đầu tiên đi học của tôi là như vậy đó. Các bạn đừng nghĩ rằng

mẹ không thương tôi. Mẹ thương tôi nhiều lắm. Nhưng mẹ còn phải đi làm từ sáng


sớm để tôi có ăn và được đi học, còn cha tôi, vì bị một tai nạn, nên không thể ở nhà

được. Nhà tôi nghèo lắm,các bạn ạ!

Từ ngày ấy, trong tôi luôn mang một nỗi buồn u ẩn, nhưng tôi cảm thấy mình

rất hạnh phúc, vì cha mẹ tôi đã chịu nhiều gian khổ để cho tôi được đi học mà

không hề có một lời than vãn. Họ chính là những thiên thần hộ mệnh của tôi. Còn

tôi, tôi vẫn một mình đi học trên " con đường làng dài và hẹp".

Bài 5: Qua văn bản Đức tính giản dị của Bác Hồ hãy chứng minh cho sự

giản dị của Bác

Chủ tịch Hồ Chí Minh là một vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc.Bác không chỉ đáng

yêu mà còn rất đáng kính bởi Bác là người mang đến tự do cho dân tộc.Ở con

người Bác ta còn học tập được nhiều điều đặc biệt là lối sống giản dị. Bác mãi là

tấm gương để chúng ta học tập noi theo.

Bác Hồ là người giản dị như thế nào chắc mỗi chúng ta đều biết. Trước hết Bác

giản dị trong đời sống sinh hoạt. Không chỉ trong những năm tháng khó khăn mà

ngay khi đã là một vị chủ tịch nước trong bữa ăn của Bác cũng rất giản dị: chỉ có

vài ba món đơn gián, khi ăn Bác không để rơi vãi, ăn xong cái bát bao giờ cũng

sạch sẽ. Trong cách mặc của Bác cũng rất giản dị, phù hợp với hoàn cảnh, với con

người Bác. Bộ quần áo ka-ki, bộ quần áo nâu, đôi dép cao su, chiếc đồng hồ Liên

Xô.....là những đồ vật giản dị gắn liền với cuộc đời Bác. Dù là một vị chủ tịch

nước nhưng Bác không hề giống như những vị vua thời phong kiến, không có long

bào, không có lầu son gác tía,... mà nơi ở của Bác là ngôi nhà sàn vài ba phòng đơn


giản, có vườn cây, ao cá để Bác được lao động sau những giờ làm việc căng thẳng.

Trong việc làm Bác cũng thể hiện sự giẳn dị của mình. Việc gì làm được thì Bác

không cần ai giúp đỡ nên số người giúp việc cũng ít, chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Bác làm việc rất cần cù, cả đời Bác không ngày nào nghỉ ngơi, từ nhũng công việc

hàng ngày đến việc cách mạng vì dân vì nước.

Không những vậy trong quân hệ với mọi người Bác cũng rất giản dị. Từ việc đi

thăm nhà tập thể công nhân, viết thư cho một đồng chí hay nói chuyện với các

cháu miền Nam hoặc đi thăm và tặng quà cho các cụ già mỗi khi Tết đến. Trong

lần về quê, khi mọi người kéo đến rất đông Bác đã cùng mọi người ngồi trước cửa

nhà nói chuyện. Dù là một vị chủ tịch nước nhưng ta không hề thấy Bác cao sang

xa vời mà luôn gần gũi thân thiết.

Trong lời nói và bài viết Bác cũng thể hiện sự giản dị của mình bởi Bác muốn

mọi người dễ hiểu, dễ nhớ, dễ làm theo nên Bác đã nói rất giản dị về những điều

lớn lao, chân chính như:"Không có gì quý hơn độc lập tự do" hay để kêu gọi tinh

thần đoàn kết Bác đã nói' Đoàn kết đoàn kết đại đoàn kết

Thành công thành công đại thành công"

Và rất nhiều những lời nói, bài văn, bài thơ rất giản dị của Bác mà chúng ta có

thể biết.

Tóm lại sự giản dị của Bác càng làm nổi bật đời sống nội tâm và tôn thêm vẻ

đẹp con người Bác. Sự giản dị của Bác là tấm gương mà chung ta phải học tập và

noi theo.


Bài 6: Cảm nhận của em về bài thơ Rằm tháng Giêng của Hồ Chí Minh

“Nguyên tiêu” nằm trong chùm thơ chữ Hán của Hồ Chí Minh viết trong 9 năm

kháng chiến chống Pháp, tại chiến khu Việt Bắc: “Nguyên tiêu”, “Báo Tiệp”, “Thu

dạ”,…Sau chiến thắng Việt Bắc, thu đông năm 1947, sang xuân hè 1948, quân ta

lại thắng lớn trên đường số bốn. Niềm vui thắng trận tràn ngập tiền tuyến hậu

phương. Trong không khi sôi động và phấn chấn ấy, bài thơ “Nguyên tiêu” của

Bác Hồ xuất hiện trên báo “

Cứu quốc” như một đoá hoa xuân ngào ngạt và rực rỡ sắc hương. Xuân Thuỷ

đã dịch khá hay bài thơ này. Nguyên tác bằng chữ Hán, viết theo thể thơ thất ngôn

tứ tuyệt:

“Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,

Xuân giang, xuân thuỷ tiếp xuân thiên;

Yên ba thâm xứ đàm quân sự,


Dạ bán quy lại nguyệt mãn thuyền”.

Đêm nguyên tiêu trăng sáng ngời trên một không gian bao la. Bài thơ nói lên

cảm xúc và niềm vui dào đạt trong tâm hồn lãnh tu đêm nguyên tiêu lịch sử.

Hai câu đầu vẽ lên cảnh đẹp tuyệt vời đêm nguyên tiêu. Trên bầu trời, vầng

trăng vừa tròn (nguyệt chính viên). Trăng rằm tháng giêng mang vẻ đẹp tươi xinh

khác thường vì mùa xuân làm cho trăng thêm đẹp. Và trăng cũng làm cho cảnh vật

mang vẻ đẹp hữu tình. Đất nước quê hương bao la một màu xanh bát ngát. Màu

xanh lấp lánh của “xuân giang”. Màu xanh ngọc bích của “xuân thuỷ” tiếp nối với

màu xanh thanh thiên của “xuân thiên”. Ba từ “xuân” trong câu thơ thứ hai là

những nét vẽ đặc sắc làm nổi bật cái “thần” của cảnh vật sông, nước và bầu trời.

“Xuân giang, xuân thuỷ tiếp xuân thiên”.

(Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân)

“Xuân” trong câu thơ chữ Hán của Bác là mùa xuân, là tuổi trẻ, là vẻ đẹp xinh

tươi. Nó còn gợi tả mùa xuân, của sông nước, đất trời vào xuân. Nó thể hiện vẻ đẹp

và sức sống mãnh liệt của đất nước ta: trong lửa đạn vẫn dạt dào một sức sống trẻ

trung, tiềm tàng. Ngoài giá trị miêu tả cảnh đẹp đêm nguyên tiêu, vần thơ còn biểu

hiện tinh tế cảm xúc tự hào, niềm vui sướng mênh mông của một hồn thơ đang

rung động giữa một đêm xuân đẹp, một đêm xuân lịch sử, đất nước đang anh dũng

kháng chiến.


Với Bác Hồ, yêu vẻ đẹp đêm nguyên tiêu, yêu thiên nhiên cũng là yêu đời tha

thiết. Bác yêu thiên nhiên nên sông, núi, cỏ cây, hoa lá, tạo vật trong thơ Bác rất

hữu tình. Có “Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa”. Có “Trăng vào cửa sổ đòi thơ”

trong niềm vui thắng trận. Bác yêu hoa núi, chim rừng Việt Bắc: “Xem sách, chim

rừng vào cửa đậu – Phê văn hoá núi ghé nghiên soi”; yêu ngọn núi, chim rừng báo

mùa thu chợt đến… Thiên nhiên trong thơ Hồ chí Minh là một trong những yếu tố

tạo nên sắc điệu trữ tình và màu sắc cổ điển.

Hai câu thơ cuối nói về dòng sông, khói sóng và con thuyền trăng:

“Yêu ba thâm xứ đàm quân sự,

Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền”.

Ánh trăng ngày trước (1942-1943) chiếu vào ngục lạnh nơi đất khách quê

người, thì đêm nguyên tiêu này là (1948), trăng lại soi xuống con thuyền trong đó

Bác đang “đàm quân sự” (bàn bạc việc quân). Trăng nguyên tiêu là trăng ước hẹn,

báo trước những mùa trăng trong năm, được nhân dân đón đợi với bao hy vọng,

bao tình cảm nồng hậu. Lại nữa, trường hợp thưởng trăng không phải là trường

hợp bình thường diễn ra trên sân nhà, ngõ xóm, hay “đăng lâu vọng nguyệt”, …

mà là thưởng trăng trên khói sóng, nơi “yên ba thâm xứ” – cõi sâu kín, bí mật trên

dòng sông, giữa núi rừng chiến khu bao la! Người đang thưởng trăng nguyên tiêu

không chỉ mang cốt cách như các tao nhân mặc khách ngày xưa, mà còn là con

người hành động, người chiến sĩ đánh giặc, vị lãnh tụ đang “bàn bạc việc quân” để

lãnh đạo nhân dân kháng chiến, bảo vệ non sông đất nước. Quả thật, đây là một

trường hợp thưởng trăng rất đặc biệt: “Yên ba thâm xứ đàm quân sự”. “Yên ba” là

khói sóng, một thi liệu cổ được Bác vận dụng rất sáng tạo làm hco bài thơ

“Nguyên tiêu” mang phong vị Đường thi. Ba chữ đàm quân sự” đã khu biệt thơ

Bác với thơ của người xưa, làm cho vần thơ mang màu sắc hiện đại và không khí

lịch sử của thời đại.


Sau những canh dài bàn bạc việc quân căng thẳng nơi khói sóng sâu kín, trời

đã về khuya. Nửa đêm (dạ bán), Bác trở về bến, tâm hồn sảng khoái vô cùng. Con

thuyền của vị thống soái, con thuyền kháng chiến trở thành con thuyền trăng của

thi nhân nhẹ bơi trên sông nước mênh mông, chở đầy ánh trăng vàng:

“Dạ bán quy lai, nguyệt mãn thuyền”.

(Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền).

“Nguyệt mãn thuyền” là một hình ảnh rất đẹp và trữ tình, nó làm ta nhớ đến

nhưng vần thơ hoa lệ:

“Bạn chơi năm ngoái nào đâu tá?

Trăng nước như xưa chín với mười”.

(Triệu Hỗ - Đường thi)

“Thuyền mấy là đông, tây lặng ngắt,

Một vầng trăng trong vắt lòng sông…”


(Bạch Cư Dị)

“Nước biếc non xanh thuyền gối bãi,

Đêm thanh nguyệt bạc, khách lên lầu”

(Nguyễn Trãi)

.v.v….

Trở lại bài thơ Hồ Chí Minh, ta thấy con thuyền đang trôi nhẹ trên sông, ẩn

hiện trong màn khói sóng, mang theo bao ánh trăng, hiện lên một thủ lĩnh quân sự

giàu hồn thơ đang lãnh đạo quân dân ta kháng chiến để giành lại độc lập, tự do, để

giữ mãi những đêm nguyên tiêu trăng đầy trời của đất nước quê hương thanh bình.

Hình ảnh con thuyền trăng trong bài thơ này cho thấy tâm hồn Bác giàu tình yêu

thiên nhiên, trong kháng chiến gian khổ vẫn lạc quan yêu đời.

Qua bài thơ “Nguyên tiêu”, ta có thể nói, trăng nước trong thơ Bác rất đẹp.

Chính vầng trăng ấy đã thể hiện phong thái ung dung, tâm hồn thanh cao của vị

lãnh tụ thiên tài của dân tộc mang cốt cách nghệ sĩ, nhà hiền triết phương Đông.


“Nguyên tiêu” được viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, man mác phong vị

Đường thi. Bài thơ có đầy đủ những yếu tố của bài thơ cổ: một con thuyền, một

vầng trăng, có sông xuân, nước xuân, trời xuân, có khói sóng. Điệu thơ thanh nhẹ.

Không gian bao la, yên tĩnh… Chỉ khác một điều, ở giữa khung cảnh thiên nhiên

hữu tình ây, nhà thơ không có rượu và hoa để thưởng trăng, không đàm đạo thi phú

từ chương, mà chỉ “đàm quân sự”. Bài thơ như một đoá hoa xuân đẹp trong vườn

hoa dân tộc, là tinh hoa kết tụ từ tâm hồn, trí tuệ, đạo đức của Hồ Chí Minh.

Văn tức là người. Thơ là tấm lòng, là tiếng lòng cộng hưởng từ một người đến

với muôn người. Thơ Bác Hồ tuy nói đến “trăng, hoa, tuyết, nguyệt…” nhưng đã

phản ánh tâm tư, tình cảm, lẽ sống cao đẹp của Bác. Bác yêu nước, thương dân tha

thiết nên Bác càng yêu đêm nguyên tiêu với vầng trăng xuân thơ mộng. Trong

kháng chiến gian khổ, Bác đã hướng tới vầng trăng rằm tháng giêng, hướng tới bầu

trời xuân với tâm hồn trong sáng và phong thái ung dung. Cuộc đời không thể

thiếu vầng trăng. Biết yêu trăng cũng là biết sống đẹp.

“Nguyên tiêu” là một bài thơ trăng tuyệt tác của nhà thơ Hồ Chí Minh. Con

thuyền chở đầy ánh trăng cũng là con thuyền kháng chiến đang hướng tới chiến

công và niềm vui thắng trận ...

Bài 7: Cảm nghĩ về bài thơ Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh


Nhắc đến Xuân Quỳnh, người ta thường nghĩ tới những vần thơ nhẹ nhàng, sâu

lắng của một trái tim phụ nữ đa cảm. Không da diết, khắc khoải như những sáng

tác về tình yêu, trong giây phút hướng về tình cảm gia đình gần gũi, như tình mẹ

con, tình bà cháu,… tiếng thơ Xuân Quỳnh thường cất lên với giọng trong trẻo

nhưng vẫn thể hiện nét đẹp tâm hồn của một phụ nữ giàu yêu thương. Tiếng gà

trưa là một bài thơ như vậy.

"Trên đường hành quân xa

Dừng chân bên xóm nhỏ

Tiếng gà ai nhảy ổ:

“Cục… cục tác cục ta”

Nghe xao động nắng trưa

Nghe bàn chân đỡ mỏi

Nghe gọi về tuổi thơ"

Bài thơ là phút lắng lòng của người chiến sĩ trên chặng đường hành quân mệt

mỏi. Lúc dừng chân bên thôn xóm yên bình, vẳng nghe tiếng gà nhảy ổ quen thuộc


của làng quê, người chiến sĩ để lòng mình cuốn vào âm thanh ấy và trải ra mênh

mông theo sức lan tỏa của nó. Mỗi lần động từ nghe được lặp lại, trường lan tỏa

của âm thanh tiếng gà mỗi lúc một rõ nét nhưng đó không phải là sự mở ra theo

chiều rộng không gian mà là sự chuyển động theo chiều sâu của cảm xúc. Đầu tiên

là sự thay đổi của ngoại cảnh: Nghe xao động nắng trưa, sau đó là sự xâm lấn vào

cảm giác: Nghe bàn chân đỡ mỏi và cuối cùng là sự thấm sâu trong tâm hồn: Nghe

gọi về tuổi thơ. Điệp từ nghe cùng biện pháp ẩn dụ chuyển đổi cảm giác đã diễn tả

tinh tế diễn biến cảm xúc ấy trong tâm hồn người chiến sĩ. Tiếng gà mở đầu bài thơ

là một âm thanh của thực tại, vẳng đến từ nơi nào đó trong xóm nhỏ. Nhưng đến

cuối khổ, nó đã trở thành âm thanh vọng về từ kí ức, khi người chiến sĩ chìm trong

giây phút trầm lắng để thả hồn miên man theo tiếng gọi tuổi thơ.

Theo dòng hồi tưởng ấy, những kỉ niệm ùa về, sống động như đang hiện ra

trước mắt. Điệp ngữ tiếng gà trưa mở đầu các đoạn thơ sau, lặp đi lặp lại bốn lần

như một điệp khúc, điểm nhịp cho dòng cảm xúc của nhân vật trữ tình. Mỗi lần lặp

lại, nó mở ra một ô cửa lung linh làm sáng bừng lên cả khung trời kỉ niệm:

Tiếng gà trưa

Ổ rơm hồng những trứng

Này con gà mái mơ

Khắp mình hoa đốm trắng

Này con gà mái vàng

Lông óng như màu nắng


Nhân vật trữ tình đã ngược dòng thời gian để trải nghiệm lại những cảm xúc trẻ

thơ trong sáng. Đó là niềm thích thú khi nâng niu ổ trứng hồng ấm áp, là niềm vui

say khi ngắm nhìn không chán mắt màu hoa, màu nắng trên mình mỗi chú gà. Từ

hình ảnh đàn gà và ổ trứng, người bà xuất hiện trong sự kết nối tự nhiên của mạch

cảm xúc. Đây chính là tâm điểm hội tụ mọi kí ức về những năm tháng tuổi thơ của

người cháu.

Có giọng bà vang vọng:

Tiếng gà trưa

Có tiếng bà vẫn mắng

- Gà đẻ mà mày nhìn

Rồi sau này lang mặt!

Cháu về lấy gương soi

Lòng dại thơ lo lắng

Có bóng dáng thân thuộc của bà:

Tiếng gà trưa

Tay bà khum soi trứng

Dành từng quả chắt chiu

Cho con gà mái ấp

Tất cả đều hiện lên trong niềm xúc động của người cháu khi được sống lại

trong tình yêu thương và sự chăm chút của bà. Tiếng bà mắng, bàn tay bà khum


khum soi trứng, những mảnh kí ức ấy đã thức dậy trong lòng người cháu cả một

tuổi thơ sống trong sự tần tảo, chắt chiu, hi sinh quên mình của bà:

Cứ hàng năm hàng năm

Khi gió mùa đông đến

Bà lo đàn gà toi

Mong trời đừng sương muối

Để cuối năm bán gà

Cháu được quần áo mới"

Sự kéo dài của chuỗi thời gian “cứ hàng năm hàng năm” cũng là sự lặp lại của

bao nỗi lo âu, mong mỏi đã dệt nên đời bà. Bà đổi những lo âu, mong mỏi và chắt

chiu ấy chỉ để lấy nụ cười được bộ quần áo mới của đứa cháu thơ. Đó là món quà

gói trọn tình cảm yêu thương và hi sinh của bà nên ấm áp và thiêng liêng vô cùng.

"Ôi cái quần chéo go

Ống rộng dài quét đất

Cái áo cánh trúc bâu

Đi qua nghe sột soạt"

Những câu thơ giản dị mà dồn nén bao cảm xúc. Đó không chỉ là niềm vui

trong quá khứ của đứa cháu nhỏ được quà mà còn là niềm xúc động rưng rưng

trong hiện tại của người chiến sĩ khi thấm thía tình cảm của người bà thân thương.


Tiếng gà, ổ trứng và niềm hạnh phúc mà bà mang lại đã trở thành suối nguồn

yêu thương nuôi dưỡng và ghi dấu trong tâm hồn người cháu:

"Tiếng gà trưa

Mang bao nhiêu hạnh phúc

Đêm cháu về nằm mơ

Giấc ngủ hồng sắc trứng"

Từ những giấc ngủ bình yên và ấm áp niềm hạnh phúc trẻ thơ như thế, hình

ảnh bà và những kỉ niệm tuổi thơ gắn với tiếng gà đã đi sâu vào tâm thức và trở

thành một phần thiêng liêng trong lòng người cháu. Đó chính là một động lực

mạnh mẽ để người chiến sĩ hôm nay quyết tâm chắc tay súng. Khổ cuối, mạch cảm

xúc quay trở lại hiện tại một cách tự nhiên bởi chính mối liên hệ sâu sắc ấy:

"Cháu chiến đấu hôm nay

Vì lòng yêu Tổ quốc

Vì xóm làng thân thuộc

Bà ơi, cũng vì bà

Vì tiếng gà cục tác

Ổ trứng hồng tuổi thơ."

Giọng thơ vẫn nhẹ nhàng nhưng mỗi lần điệp từ vì được lặp lại, dường như

cảm xúc lại lắng sâu thêm để tìm về với ngọn nguồn gần gũi và thiêng liêng nhất.


Những yếu tố tạo nên động lực của lòng quyết tâm chiến đấu ở người cháu qua

từng dòng thơ mỗi lúc một thu hẹp lại về phạm vi: Tổ quốc - xóm làng - người bà -

tiếng gà, ổ trứng đã nói lên một quy luật tình cảm vô cùng giản dị: tình cảm gia

đình làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương, đất nước và sự thống nhất giữa hai tình

cảm cao đẹp này là cội nguồn sức mạnh tinh thần của mỗi người lính. Lòng yêu

nước cũng không phải là cái gì xa xôi, lớn lao hay trừu tượng. Đó có thể chỉ là yêu

một bếp lửa ấp iu như Bằng Việt; yêu một tiếng gà cục tác, một ổ rơm trứng hồng

như Xuân Quỳnh hay yêu cái cây trồng trước nhà, yêu cái phố nhỏ đổ ra bờ sông

như I-li-a Ê-ren-bua chẳng hạn. Nên ở một góc độ nào đó, sự thu hẹp phạm vi ở

khổ thơ cuối là cách thức cụ thể hóa lòng yêu nước, làm nổi bật chân lí giản dị:

Lòng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trở nên lòng yêu Tổ quốc. Bài thơ được

mở đầu bằng tiếng gà trưa và kết thúc lại trở về với tiếng gà. Nhưng đó không đơn

thuần là tiếng gà gọi về tuổi thơ nữa, mà là tiếng gà gọi dậy trong lòng người chiến

sĩ bản chất của lòng yêu nước, cái lí do cao cả mà rất đỗi cụ thể, hối thúc bàn chân

băng rừng lội suối đấu tranh vì độc lập, thống nhất nước nhà.

Bằng một hình thức nghệ thuật độc đáo: thể thơ năm tiếng kết hợp biểu cảm

với tự sự, miêu tả; thỉnh thoảng, trong mỗi tiết đoạn liên tưởng được gợi ra từ tiếng

gà, lại được ngưng nghỉ, phân định bởi một lời thơ ba tiếng (lời thơ: Tiếng gà trưa)

như đánh dấu một nấc cảm xúc, bài thơ đã diễn đạt một cách tự nhiên những tình

cảm bình dị mà thiêng liêng, sâu sắc của người chiến sĩ trẻ trên bước đường hành

quân. Chất liệu dân gian thô mộc, cách lựa chọn tứ thơ thông minh, chất trữ tình

vừa bồng bột, nhí nhảnh vừa sâu lắng, đằm thắm là đặc trưng của thơ Xuân Quỳnh

trong giai đoạn này, cũng là một điểm chung của thế hệ các nhà thơ trẻ thời chống

Mỹ.


Bài 9: Cảm nhận của em về bài thơ Qua đèo ngang)

Trong thơ ca Việt Nam có hai nữ sĩ đã ghi lại tên tuổi vào dòng văn học trung đại,

đó là Hồ Xuân Hương và Bà Huyện Thanh Quan. Nếu nói thơ của Hồ Xuân Hương

sắc sảo, góc cạnh thì thơ của Bà Huyện Thanh Quan lại mang sự trầm lắng, sâu

kín, hoài cảm, gửi gắm nỗi niềm vào lời thơ. Phong cách đó của bà đã làm ta cảm

nhận sâu sắc về tình cảm bà dành cho quê hương qua bài thơ “Qua Đèo Ngang”.

“Bước đến Đèo Ngang, bóng xế tà

Cỏ cây chen đá, lá chen hoa

Lom khom dưới núi, tiều vài chú


Lác đác bên sông, chợ mấy nhà

Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc

Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia

Dừng chân đứng lại trời, non, nước

Một mảnh tình riêng, ta với ta”

Bài thơ được viết theo thể thất ngôn bát, giọng thơ nhẹ, trầm lặng mang

nét buồn sâu lắng. Nữ sĩ tài danh lần đầu xa nhà, đặt chân đến Đèo Ngang vào một

buổi xế chiều, không gian khiến ai nghe cũng cảm giác buồn, gợi nỗi niềm riêng

“Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà”

Ngay từ đầu, cảnh vật ở Đèo Ngang đã hiện lên dưới ánh nắng chiều sắp tắt,

thật hữu tình nhưng vẫn hoang vu, hiu vắng. Đó là khung hiện ra trong con mắt của

người xa sứ mang theo vẻ buồn mênh mang. Khoảng khắc “xế tà” xuất hiện như để

bộc lộ tâm trạng buồn của một lữ khách cô đơn trước không gian rộng mà heo hút,

hoang sơ của Đèo Ngang

“Cỏ cây chen đá, lá chen hoa”


Điệp từ “chen” của tác giả làm cho cây cỏ lá hoa có sức sống mạnh liệt

nhưng nơi đây còn hoang sơ, ít dấu chân người. Câu thơ cho em cảm xúc bâng

khuâng, niềm mong ước đặt chân đến miền đất xa sôi này. Nơi đã khơi gợi niềm

cảm xúc nhớ nhà của nữ sĩ. Khung cảnh ấy bất giác gieo vào lòng người đọc một

ấn tượng trống vắng, lạnh lẽo cả không gian lẫn thời gian. Một bức tranh thiên

nhiên đẹp nhưng lại đượm buồn. Người phụ nữ sang trọng, đài cát, ăn mặc theo lối

xưa đang hướng đôi mắt buồn nhìn cảnh Đèo Ngang trong buổi chiều tà lặng êm.

Và khi bước chân lên đỉnh đèo, khung cảnh đã được mở rộng thêm

“Lom khom dưới núi, tiều vài chú

Lác đác bên sông, chợ mấy nhà”

Giữa không gian mênh mông, trống trải của Đèo Ngang không phải là

không tồn tại sự sống, vẫn có người, có chợ nhưng lại quá thưa thớt. Từ láy “lom

khom, lác đác” cùng từ “vài, mấy” gợi vẻ ít ỏi, thưa thớt, cuộc sống ở đây hẳn còn

khó khăn, vất vả. Sự tồn tại đó không làm cho không gian trở nên ấm cúng mà trái

lại càng tăng thêm vẻ tàn tạ, hiu hắt của cảnh vật mà thôi! Tác giả đã sử dụng nghệ

thuật đảo ngữ, đặc sắc nhất là phép đối làm đậm vẻ bâng khuâng, dào dạt trong

lòng nhà thơ. Là người phụ nữ đoan trang ở chốn phố phường đông đúc mà giờ lại

chứng kiến cảnh tượng trái ngược với khung cảnh hàng ngày được thấy nên cái

buồn của cảnh đã bộc lộ cái buồn kết đọng trong lòng bà. Tất cả như hòa quyện

cùng với tâm hồn của nhà thơ – một tâm hồn cô đơn, trống vắng vì nỗi nhớ nhà,

nhớ quê. Đến đây, em cảm nhận được một vẻ đẹp hoang sơ, heo hút buồn của Đèo


Ngang qua con mắt của nhà thơ. Nữ sĩ đã thành công trong việc mượn cảnh tả tình,

bày tỏ nỗi niềm hoài cổ, man mác buồn của mình. Cảnh buồn, người buồn, thậm

chí cả những âm thanh vang vọng trong chiều tà cũng làm tăng thêm nỗi buồn da

diết trong lòng kẻ xa quê

“Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc

Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia”

Tác giả khéo léo dùng phép chơi chữ “quốc – nước” “gia – nhà”. Âm thanh

khắc khoải, da diết của tiếng chim kêu não nuột, nghẹn ngào hay tiếng lòng của nữ

sĩ? Cảnh thể hiện kín đáo, nhẹ nhàng mà tha thiết, sâu sắc tình yêu, nỗi nhớ quê

hương, gia đình. Nỗi niềm vời vợi nhớ thương của nhà thơ bất chợt bùng lên trong

giây lát, để rồi lại trở về với cái vẻ hoang vắng vốn có của đất trời và sự cô đơn đến

tuyệt đỉnh của chính nhà thơ làm xúc động lòng người

“Dừng chân đứng lại trời, non, nước

Một mảnh tình riêng, ta với ta”

Cụm từ “dừng chân đứng lại” là nỗi ngập ngừng lưu luyến khi bước qua “ranh

giới hai miền”, là sự đối lập khi đứng giữa đất trời mênh mông, con người trở nên

nhỏ bé. Nỗi buồn của con người như cô đặc lại, không người chia sẻ, nỗi buồn

được chính nhà thơ chịu đựng một mình. Tác giả đã khiến em nhận ra sự lẻ loi, bé

nhỏ, cô đơn của nữ sĩ. Cụm từ “ta với ta” nghe thật cô đơn biết bao, nó diễn tả bà

với chính mình, đó là sự cô đơn đến tộc độ, là nỗi buồn sâu thẳm. Nó khác hoàn


toàn với “ta với ta” đầm ấm, vui tươi trong “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn

Khuyến. Đọc bài thơ, em đồng cảm với nỗi buồn sâu sắc của tác giả và nhận thấy

một điểm đáng trân trọng trong tâm hồn người nữ sĩ tài danh, đó là tình yêu sâu

nặng bà dành cho quê hương, đất nước. Bằng cách sử dụng nhiều nghệ thuật, bà

Huyện Thanh Quan đã miêu tả cảnh đẹp hoang sơ của đèo Ngang thưở trước, đồng

thời thể hiện nỗi cô đơn, nhớ nước thương nhà da diết của chính mình mà có lẽ chỉ

có những người xa quê mới cảm nhận hết được. Đây là bài thơ đậm chất trữ tình,

được đánh giá cao và thanh công nhất của Bà Huyện Thanh Quan đã miêu tả cảnh

đẹp hoang sơ của đèo Ngang thưở trước, đồng thời thể hiện nỗi cô đơn, nhớ nước

thương nhà da diết của chính mình mà có lẽ chỉ có những người xa quê mới cảm

nhận hết đượcĐây là bài thơ tả cảnh ngụ tình đặc sắc, là tác phẩm hay trong dòng

thơ trung đại Việt Nam. Em yêu thích ngòi bút ngôn ngữ rất nực trang nhã của bà

Huyện Thanh Quan. Bài thơ đọng lại trong ta bao cảm xúc buồn mà đáng nhớ. Nó

xứng đáng được người đời ghi nhớ và hoài lưu đến tận sau này

Bài 10: Cảm nghĩ về một loài cây (hoa) mà em yêu quý (10 điểm)

Ở nhà, người thân thường gọi em là Siren. Đó là tên một loài hoa ở Liên Xô,

nơi ba mẹ em trải qua những năm tháng sinh viên. Một hôm, bác Kiên, bạn của ba

mẹ đã cất công mang từ Matcova về một bó Siren để tặng em.

"Ôi, loài hoa ta từng được ước ao được biết đến là đây ư?". Ôm bó Siren, lòng

em chợt chùng xuống mềm mại bởi sắc tím nao nao và hương thơi nhè nhẹ. Không

rực rỡ như hoa cúc, không lộng lẫy như hoa hồng, những bông Siren thật dịu dàng

và đằm thắm bởi mùi hương thanh khiết.


Thoạt nhìn, hoa Siren hao hao hoa dạ hương nhưng cánh tròn và dày hơn. Từng

cụm hoa li ti. li ti như sao, kết lại thành chùm hình mái vòm. Lá Siren nom từa tựa

hoa giấy, xanh thẫm, có cuống dài, mọc đối nhau.

Trông xa, toàn bộ cành hoa giống như cây nến xanh thắp ngọn lửa tím. Ba em

kể: "Hoa mới nở thì mang màu tim tím như hoa xoan, khi sắp tàn thì chuyển dần

sang màu trắng. Siren mọc thành cụm lúp xúp, bừng nở vào chớm xuân, khi tuyết

vừa tan, nó thả vào không gian làn hương thơm mát". Em tò mò hỏi: "Vậy là Siren

đem mùa xuân về hay mùa xuân kéo Siren thức tỉnh hả ba?". Ba lắc đầu "chỉ biết

sớm xuân, khi tuyết vừa tan, mọi người đã thấy Siren vươn nhành".

Mẹ lại kể: "Thường mỗi bông Siren nhỏ chỉ có bốn cánh thôi, nhưng đôi khi

lác đác trong chùm lọt một bông hoa năm cánh hiếm hoio.. Thế nên truyền rằng, ai

tìm được bông hoa năm cánh sẽ là người vui vẻ, hạnh phúc".

Có thể em chẳng tìm được bông hoa năm cánh nào nhưng em vẫn hạnh phúc vì

Siren là sợi dây vô hình gắn kết ba mẹ với nhau trước đây và cả sau này.

Miên man theo dòng hồi tưởng, đắm chìm trong hương hoa ngan ngát, em

bỗng mơ đến nước Nga xa xôi, nơi những bạn nhỏ như em đang vui đùa bên bóng

nắng tím của Siren. Nhắm mắt lại, em vẫn hình dung rõ mồn một hình ảnh rặng

Siren tím trải dài hàng con phố.


Yêu nước Nga qua những câu chuyện của ba mẹ, em bỗng thấy đam mê loài

hoa Siren đến kỳ lạ. Có lẽ ai đã từng nhìn thấy loài hoa này thì trong tâm hồn hẳn

sẽ vương vấn sắc tím dịu dàng và hương thơm dịu nhẹ của nó.

Nhẹ nhàng kẹp một bông Siren vào quyển sổ tay, em muốn ướp cả sự thanh tao

của nó và chợt hiểu vì sao Siren là một dấu ấn trong những kỷ niệm mà ba mẹ hằng

nhớ về nước Nga thân thương. Em tự nhủ, mình là một bông hoa Siren năm cánh

của ba mẹ.


Documents

thcs.daytot.vnthcs.daytot.vn/uploads/thcs/2015_01/tuyen_tap_nhung_bai... · Web viewsàng với nghĩa đen chỉ một loại đồ đan bằng tre, hình tròn, nông và thưa