ผลของโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ

ทโรงพยาบาลระดบตตยภมแหงหนง สงกดกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข

The Effects of Knowledge, Skill and Attitude Development Program of First Level Nursing Management for Promoting Breastfeeding by Professional Nurses at a

Tertiary Level Hospital in Department of Medical Services under the Ministry of Public Health

สาล แซเบ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการพยาบาล

คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยครสเตยน พ.ศ. 2560

ลขสทธของมหาวทยาลยครสเตยน

ค

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงได ดวยความกรณาอยางสงสดจาก รองศาสตราจารย สมพนธ หญชระนนทน และรองศาสตราจารย สคนธ ไขแกว อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ทไดใหความร ขอเสนอแนะ และความคดเหนตางๆ รวมท งใหก าลงใจตลอดระยะเวลาในการท าวทยานพนธครงน ผวจยรสกซาบซงในความกรณาของอาจารยทกทานเปนอยางยง ขอกราบขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย ดร. กรรณการ สวรรณโคต ประธานสอบวทยานพนธ ทกรณาแนะน าและใหขอคดทเปนประโยชนตอการวจย ท าใหงานวจยในครงนส าเรจลลวงลงดวยด ขอกราบขอบพระคณ แพทยหญง ยพยง แหงเชาวนช รองประธานมลนธศนยนมแมแหงประเทศไทย และขาราชการบ านาญ (ส ตแพทย) โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ รองศาสตราจารย ดร. มาลวล เลศสาครศร อาจารยสาขาวชาการพยาบาลมารดา ทารกและการ ผดงครรภ คณะพยาบาลศาสตร วทยาลยเซนตหลยส ผชวยศาสตราจารย พรศร ดสรตเตวฒน รองหวหนาสาขาวชาการพยาบาลมารดาทารก และการผดงครรภ โรงเรยนพยาบาลรามาธบด คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลยมหดล นางสาวณฐนกล ผกาภรณรตน พยาบาลวชาชพช านาญการพเศษ หวหนาหองคลอดโรงพยาบาลเลดสน และอาจารย ภารด ชาวนรนทร อาจารยประจ าสาขาการพยาบาลเดกและวยรน คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยราชภฎเพชรบร ผทรงคณวฒ ทใหความกรณาในการตรวจสอบเครองมอส าหรบการวจยในครงน ขอกราบขอบพระคณ นายแพทย สมพงษ ตนจรยภรณ ผอ านวยการโรงพยาบาลเลดสน นางนตยา ภรพนธ รองผอ านวยการดานการพยาบาล ทอนญาตใหจดท าโครงการและอนญาตใหพยาบาลวชาชพเขารวมการวจย ขอบพระคณพๆ หวหนากลมงานตางๆ ทสนบสนนการท าวจย ขอบคณพยาบาลวชาชพทกคน ทใหความรวมมอในการเขารบการฝกอบรม ใหความรวมมอในการวจย และเกบรวมรวมขอมล ซงทกคนดงกลาวมาขางตน เปรยบเสมอนครของผวจย ท าใหไดเรยนรในการท าวทยานพนธเลมแรกน เหนอสงอนใด ผวจยขอกราบขอบพระคณบดา มารดาทสงก าลงใจ สงสอนใหมความมานะอดทน ขอขอบคณทกๆคนในครอบครว เพอนรวมศกษา รวมทงพนกงานของมหาวทยาลย ครสเตยน ทสนบสนน ชวยเหลอ ใหก าลงใจ ตลอดระยะเวลาทผานมา คณประโยชนทเกดจากงานวจยครงน ขอมอบแดบพการ คณาจารย และพยาบาลวชาชพทกทาน

ง

584014 : สาขาวชา การบรหารการพยาบาล; พย.ม. (การบรหารการพยาบาล) ค าส าคญ : ความร ทกษะ และเจตคต/ ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน/ การสงเสรมการเลยงลกดวย นมแม สาล แซเบ : ผลของโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ทโรงพยาบาลระดบตตยภมแหงหนง สงกดกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข (The Effects of Knowledge, Skill and Attitude Development Program for First Level Nursing Administrator in Promoting Breastfeeding by Professional Nurses at a Tertiary Level Hospital in Department of Medical Services under the Ministry of Public Health) คณะกรรมการทปรกษาวทยานพนธ รองศาสตราจารย สมพนธ หญชระนนทน , M.S., รองศาสตราจารย สคนธ ไขแกว, ค.ม. 178 หนา

การวจยเรอง ผลของโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ครงนเปนการวจยกงทดลอง (Quasi-experimental design) แบบกลมเดยว วดผลกอนและหลงทดลอง วตถประสงคเพอ วเคราะหและเปรยบเทยบผลของการพฒนาความร ทกษะและเจตคต ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน กอนและหลงเขารวมโปรแกรม และวเคราะหความ พงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน เครองมอทใชในการวจย ไดแก (1) แผนการสอนและคมอการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม (2) แบบประเมนส าหรบผบรหารทางการพยาบาลระดบตน และแบบประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ ด าเนนการวจยโดยจดการอบรมเชงปฏบตการ ประเมนผบรหารทางการพยาบาลระดบตนกอนและหลงเขาโปรแกรม ประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน วเคราะหขอมลรวมท งทดสอบสมมตฐาน โดยใชสถตเชงพรรณา ไดแก การแจกแจงความถ คารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

ผลการวจยพบวา หลงเขารวมโปรแกรม ผบรหารทางการพยาบาลระดบตนมความร ทกษะ และเจตคตเกยวกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม เพมขน รอยละ 10.46, 11.45 และ 12.26 ตามล าดบ ความพงพอใจโดยรวมของพยาบาลวชาชพตอการสอนงานและดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนอยในระดบมากทสด การวจยนบงชวาผบรหารทางการพยาบาลระดบสง ควรวางแผนการพฒนาบคลากรทางการพยาบาล เขาสต าแหนงผบรหารทางดานการดแลมารดาและทารกเพอสรางผน าในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม เพอขยายเครอขายการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ใหไดตามเปาหมายการพฒนาเปนโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก อนจะเกดประโยชนกบผรบบรการตอไป

จ

584414 : MAJOR : Nursing management; M.N.S. (Nursing management)

KEYWORDS: KNOWLEDGE, SKILL AND ATTITIDE FOR FIRST LEVEL NURSING

ADMINISTRATOR / BREASTFEEDING PROMOTION

Saly Saebae: The Effects of Knowledge, Skill and Attitude Development Program for First Level Nursing Administrator in Promoting Breastfeeding at a Tertiary Level Hospital in Department of Medical Services under the Ministry of Public Health Thesis advisors: Assoc. Prof. Somphan Hinjiranan, M.S., Assoc. Prof. Sukhon Khaikeow, M.Ed., 178 pages. Breastfeeding promotion by first level nursing administrator is essential for improving healthcare due to its potential benefits upon mothers and babies. This research used quasi-experimental design with the following purposes: to analyze the improvement in knowledge, skill, and attitude on breastfeeding promotion among first level nursing administrators who participated in the research; and to analyze registered nurses’ opinion toward primary nurse managers. The tools included 1) lesson plans and manual for breastfeeding promotion; 2) data collection tools was set of questionnaire for first level nursing administrators and registered nurses. Along with descriptive statistics-frequency distribution, percentage, mean, and standard deviation was used to assess first level nursing administrator before and after the program. Descriptive statistics was also used to determine registered nurses’ opinion at the end of the program. The result of research has revealed that, after participating in the program, the first level nursing administrator had increase knowledge, skill and attitude revealed to breastfeeding promotion by professional nurses were 10.46, 11.45 and 12.26 % respectively. Overall, the registered nurses had the highest satisfaction level. The result presented that the executive nursing administrators should address the policy for professional nurses in promoting breastfeeding program usage in routine work in order to develop the breastfeeding promoting hospital to maximize benefits for clients.

ฉ

สารบญ หนา

กตตกรรมประกาศ....................................................................................................................... ค บทคดยอภาษาไทย....................................................................................................................... ง บทคดยอภาษาองกฤษ.................................................................................................................. จ สารบญ........................................................................................................................................ ฉ สารบญตาราง.............................................................................................................................. ซ สารบญภาพประกอบ.................................................................................................................. ฌ บทท 1 บทน า ความส าคญของปญหาการวจย.................................................................................... 1 ค าถามการวจย............................................................................................................. 6 วตถประสงคของการวจย............................................................................................ 6 สมมตฐานของการวจย................................................................................................ 7 กรอบแนวคดในการวจย............................................................................................. 7 ขอบเขตของการวจย.................................................................................................... 11 นยามตวแปรทใชในการศกษาวจย.............................................................................. 11 บทท 2 วรรณกรรมและผลการวจยหรอขอคนพบทเกยวของ การบรหารทางการพยาบาล......................................................................................... 14 บทบาทหนาทของหวหนาหอผปวย หรอผบรหารระดบตน....................................... 20 แนวคดการสอนงาน (Coaching) ตามแบบ GROW model ของอเลกซานเดอร........... 22 แนวคดการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม.................................................................. 29 โปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาล

ระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ (ตามกรอบแนวคดของ WHO, มลนธศนยนมแมแหงประเทศไทยและกระทรวงสาธารณสข)....

45 บทท 3 วธด าเนนงานวจย รปแบบการวจย........................................................................................................... 47 ลกษณะของสถานททใชในการเกบขอมล................................................................... 48 ลกษณะประชากรและกลมตวอยาง............................................................................. 49 ตวแปรทใชในการวจย................................................................................................ 49

ช

สารบญ (ตอ)

หนา เครองมอทใชในการวจย............................................................................................. 50 การตรวจสอบคณภาพของเครองมอวจย..................................................................... 54 การพทกษสทธผเขารวมการวจย................................................................................. 58 การเกบรวบรวมขอมลทใชในการท าวจย.................................................................... 58 การวเคราะหทางสถต.................................................................................................. 60 ขนตอนการศกษาวจย.................................................................................................. 61 บทท 4 ผลการวจย...................................................................................................................... 63 บทท 5 สรปผลการวจย สรปผลการวจย........................................................................................................... 77 อภปรายผลการวจย..................................................................................................... 80 ขอเสนอแนะ............................................................................................................... 86 เอกสารอางอง............................................................................................................................. 88 ภาคผนวก ภาคผนวก ก รายนามผทรงคณวฒ.............................................................................. 97 ภาคผนวก ข แผนการสอนงานในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม........................ 99 ภาคผนวก ค คมอระบบการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหาร

การพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดย พยาบาลวชาชพ ทโรงพยาบาลระดบตตยภมแหงหนง สงกดกรม การแพทย กระทรวงสาธารณสข...........................................................

107 ภาคผนวก ง เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล................................................. 129 ภาคผนวก จ ค าชแจงและการเขารวมพทกษสทธผเขารวมวจย.................................. 139 ภาคผนวก ฉ ผลการตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจยของผทรงคณวฒ

ดานดชนความตรงตามเนอหา...............................................................

142 ภาคผนวก ช หนงสอขออนญาต................................................................................. 151 ภาคผนวก ซ การหาความเทยง................................................................................... 156 ประวตผวจย............................................................................................................................... 178

ซ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1 จ านวนและรอยละขอมลสวนบคคลของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม..................................................................................

65

2 คะแนนเฉลย (μ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (σ) และรอยละ ความรของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ดานความรในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนและหลงเขารวมโปรแกรม......................................................

67 3 คะแนนเฉลย (μ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (σ) และระดบของทกษะของผบรหาร

ทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนกบหลงเขารวมโปรแกรม.....................................................................

68 4 คะแนนเฉลย (μ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (σ) และระดบของเจตคตของผบรหาร

ทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนกบหลงเขารวมโปรแกรม.....................................................................

69 5 เปรยบเทยบคะแนนเฉลย (μ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (σ) และรอยละ ของความร

ทเพมขนของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนกบหลงเขารวมโปรแกรม.......................................

70 6 เปรยบเทยบคะแนนเฉลย (μ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (σ) และรอยละทเพมขน

ของทกษะของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนกบหลงเขารวมโปรแกรม.......................................

71 7 เปรยบเทยบคะแนนเฉลย (μ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (σ) และรอยละทเพมขน

ของเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนกบหลงเขารวมโปรแกรม.......................................

72 8 จ านวนและรอยละ ของพยาบาลวชาชพจ าแนกตามขอมลสวนบคคล...................... 73 9 คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบของความพงพอใจของพยาบาล

วชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน.........................................................................................

75

ฌ

สารบญภาพประกอบ

แผนภาพท หนา

1 กรอบแนวคดในการวจย....................................................................................... 10 2 แบบจ าลองโกรว (GROW model)........................................................................ 27

บทท 1

บทน ำ

ควำมส ำคญของปญหำกำรวจย เปนทยอมรบวานมแมเปนอาหารทดทสดส าหรบลกในชวง 6 เดอนแรกของชวต อ งค ก ารอน าม ย โล ก (World Health Organization: WHO) แ ล ะ อ งค ก ารก อ ง ท น เพ อ เด ก แหงสหประชาชาต (United Nations Children's Fund: UNICEF) จงใหค ารบรองในเรองประโยชนของนมแมวา นมแมมประโยชนตอทง แม ลก และเศรษฐกจ ซงรวมทงเศรษฐกจของครอบครวและประเทศชาต ประการแรก นมแมมสารอาหารทเปนประโยชนและส าคญมากตอลก เปนสารอาหารทชวยการพฒนาเซลลสมอง เสนใยประสาท จอประสาทตา และสรางภมคมกนตานทานโรค เปนวคซนและชวยรกษาโรค (ศรพร กญชนะ, 2557) เสรมสรางการเจรญเตบโต ชวยใหลกมพฒนาการทสมวย ท าใหรางกายแขงแรง วองไว อารมณด ไมเจบปวยบอย (พรเทพ ศรวนารงสรรค, 2558) ลกทไดกนนมแม จะมพฒนาการดานการเรยนรในสงตางๆ ไดรวดเรว สงผลใหมไอควสงกวาเดกทไมไดกนนมแม 2 ถง 11 จด (พรเทพ ศรวนารงสรรค, 2558) ประการตอมา การเลยงลกดวยนมแมนอกจากจะเปนประโยชนตอลกแลว ยงมประโยชนตอแมในดานสขภาพกายของแม ชวยปองกนโรคมะเรง เชนโรคมะเรงรงไข มะเรงเตานม มะเรงเยอบโพรงมดลก ชวยปองกนชวยลดความเสยงตอก าร เก ดโรค ต างๆ ก ล ม โรค เรอ รงไม ต ด เช อ (Non communication disease: NCD) เช น โรคเบาหวานชนดท 2 ภาวะหวใจขาดเลอด และความดนโลหตสง รวมทงลดภาวะกระดกพรน (Stuebe and Schwarz, 2010) พรอมทงเปนผลดตอจตใจของแมและลก ท าใหเพมสมพนธภาพทดระหวางกน ลกจะมความรกและผกพนกบแม (Lawrence and Lawrence, 2011) ประการสดทาย โรคตางๆดงกลาวทเกดขน เปนปญหาสขภาพทครอบครวและรฐ ตองแบกรบภาระในคาใชจายในการรกษาการเจบปวยจ านวนมาก ท าใหแมและบคคลในครอบครวเกดความตงเครยด เปนการ

2

บนทอนความสขของครอบครว ดงนน การเลยงลกดวยนมแมจงเปนการสงเสรมสขภาพทเปนการลงทนเพยงครงเดยว ท าใหเกดผลดทงแม ลก ครอบครว และประเทศชาตอยางย งยน การสนบสนนและสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมใหประสบความส าเรจตามเปาหมายทตงไว ตองไดรบความรวมมอจากบคลากรทางดานสขภาพโดยเฉพาะอยางยงพยาบาล เพราะเปน ผทมบทบาทส าคญทสดในทมสขภาพ ดงทเดนนส (Dennis, 2002) พบวา การทบคลากรทางสขภาพไมสามารถเปนผสนบสนนทดของการเลยงลกดวยนมแมได เพราะขาดความร จงท าใหไมสามารถใหค าแนะน าไดอยางถกตอง เชนเดยวกบฮอง แคลลสเตอร และชวารท (Hong, Callister, and Schwartz, 2003) กพบวา การทพยาบาลมความร ทกษะและเจตคตทด ในการเลยงลกดวยนมแม รวมทงการปฏบตตอแมในขณะอยโรงพยาบาล มผลตอการเลยงลกดวยนมแม ซงสอดคลองกบ แมคอนเนสและแชมเบอรส (McInnes and Chambers, 2008) พบวา การสนบสนนชวยเหลอในเรองการเลยงลกดวยนมแมจากบคลากรทางสขภาพ เชนพยาบาล ผดงครรภ ยงไมมคณภาพเทาทควร เนองจากบคลากรทางสขภาพ ยงขาดความรททนสมย ขาดทกษะในการดแล ขาดความเขาใจในความตองการของแม เชน เมอแมมความตองการใหบคลากรทางสขภาพสอนวธการอมลกเพอใหนม แตบคลากรทางสขภาพสวนมากเปนผจดการทาทางในการใหนมแมดวยตนเอง โดยไมไดสอนเพอใหแมสามารถปฏบตไดดวยตนเอง อกทงบคลากรบางสวน ไมมทกษะในการใหค าปรกษาและแนะน าแกแมทประสบปญหาการใหนมแม ดงนนพยาบาลจงตองมความร ทกษะ เจตคตทดและถกตองตอการเลยงลกดวยนมแม และควรไดรบการอบรมเกยวกบการเลยงลกดวยนมแมอยางตอเนอง เพอใหมความรททนสมย มเจตคตทด สามารถสงเสรม แนะน าและแกไขปญหาของการเลยงลกดวยนมแมไดอยางมนใจ ดงทองคการอนามยโลก (WHO) และองคการทนเพอเดก แหงสหประชาชาต (UNICEF) เสนอแนะวาบคลากรทางสขภาพทมหนาทในการสนบสนนชวยเหลอการเลยงลกดวยนมแม ควรไดรบการอบรมความรและทกษะในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมเพมเตม เพราะการเรยนขณะเปนนกศกษาไมเพยงพอทจะสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมไดอยางมคณภาพ สอดคลองกบงานจากผลงานวจยในสหราชอาณาจกรของมอแรน แบรมเวล ไดกส และดนวได (Moran, Bramwell, Dykes and Dinwoodie, 2000) พบวา ผดงครรภทไดรบการอบรมเกยวกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมเปนระยะเวลา 3 วน จะมความรและเจตคตทด ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมเพมขนอยางมนยส าคญทางสถต ส าหรบประเทศไทยมการด าเนนงานดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม เรมตงแตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 (พ.ศ. 2520 - 2524) และตอเนองจนถงปจจบน โดยขนแรกกระทรวงสาธารณสขไดก าหนดเกณฑใหลกกนนมแมอยางเดยวอยางนอย 6 เดอน ใหได รอยละ 30 เมอสนป 2549 แตจากขอมลของมลนธศนยนมแมแหงประเทศไทย (2550) มรายงานวา

3

ใน พ.ศ. 2549 สถตทารกไดรบนมแมอยางเดยวนาน 6 เดอน มเพยงรอยละ 1.30 ซงต ากวาเปาหมายอยางมาก ตอมากระทรวงสาธารณสขไดตงเปาหมายอกวา เมอสนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554) ตองการใหแมทกคนเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว 6 เดอน ใหไดรอยละ 30 แตจากผลการส ารวจการอนามยเจรญพนธของส านกงานสถตแหงชาต ใน พ.ศ. 2552 พบวา อตราการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว ในชวง 6 เดอนแรกหลงคลอดของประเทศไทยเพมขนแตมเพยงรอยละ 15.1 เทานน ซงเปนอตราต าทสดของประเทศในแถบเอเชย โดยอยอนดบรองจากสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนามและสาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมา ในขณะทคาเฉลย ทวโลกอยทรอยละ 36.8 และประเทศทมอตราการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยวในชวง 6 เดอนแรกสงทสดคอ ราชอาณาจกรกมพชามากถงรอยละ 73.52 (พสมย วงศสงา, 2557) สดทายกระทรวงสาธารณสขจงไดประกาศใหหนวยงานทรบผดชอบปฏบตตามนโยบาย 10 ประการ ในการเลยงลกดวยนมแมใหประสบผลส าเรจ (Ten steps to successful breastfeeding) ตามประกาศขององคการอนามยโลก เมอ ค.ศ. 2001 (ส านกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต, 2547) แผนพฒนาเดกและเยาวชนแหงชาต พ.ศ. 2555-2559 สถตของกรมอนามยกระทรวงสาธารณสข ตงเปาหมายใหทารกไดรบการเลยงลกดวยนมแมจนครบ 6 เดอน รอยละ 50 แตพบวาทารกไดรบนมแมอยางเดยวเปนระยะเวลา 3 เดอน รอยละ 71 และมเพยงรอยละ 38 ทไดรบนมแมอยางเดยวเปนระยะเวลานาน 6 เดอน ซงไมสามารถสนองนโยบายทจะท าใหทารกไดรบนมแม อยางเดยวนาน 6 เดอน ไดจากขอมลของส านกงานสถตแหงชาต พ.ศ. 2555 ประเทศไทยมทารกเกด 760,000 คนตอป คาใชจายในการซอนมผสมโดยเฉลย 1,100 บาทตอเดอน ฉะนนโดยรวมแลวครวเรอนไทยตองสนเปลองคาใชจายใหนมผสมมากถง 1.8 พนลานบาทตอป หากมการสนบสนนใหทารกทกคน (ยกเวนรายทแมตดเชอเอชไอว) ไดรบการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยวจนถงระยะเวลา 6 เดอน ซงจะเปนการชวยใหทงครอบครวและประเทศชาตลดคาใชจายลงไดอยางมาก (ส านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ, 2557) ซงสอดคลองกบผลงานวจยของประเทศสหรฐอเมรกา (American College of Obstetricians and Gynecologist [ACOG], 2007) พบวา การเลยงลกดวยนมแมชวยใหประเทศประหยดงบประมาณดานสาธารณสข ทตองใชเพอการรกษาอาการเจบปวยของเดกในแตละปได 3.7 พนลานเหรยญสหรฐ (1.1 แสนลานบาท) ลดความสญเสยจากการเสยชวตในการรกษาอาการเจบปวย ของเดกกอนวยอนควร คดเปนมลคา 10.1 พนลานเหรยญสหรฐ (30.3 พนลานบาท) ลดคาใชจายเพอการซอผลตภณฑนมผงประมาณ 3.9 พนลานเหรยญสหรฐ (1.17 แสนลานบาท) รวมทงลดคาใชจายดานอาหารเสรมส าหรบแมหลงคลอด 1.6 -2.1 พนลานเหรยญสหรฐ (4.8 - 6.3 หมนลานบาท) ทส าคญ สามารถชวยแกปญหาโรคอวนในเดกซงจะสงผลจนถงวยผใหญดวย (ส านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ, 2557)

4

พ.ศ. 2530 กระทรวงสาธารณสข มนโยบายใหการปฏบตงานมความสอดคลองและเชอมโยงกบนโยบายรฐบาล กรมการแพทยภายใตกระทรวงสาธารณสข จงมนโยบายใหจดต งโรงพยาบาลสายสมพนธแมลกขน โรงพยาบาลเลดสน สงกดกรมการแพทย เปนโรงพยาบาลระดบ ตตยภม จงรบนโยบายดงกลาวมาด าเนนการ และไดรบการประเมนใหเปนโรงพยาบาลสายสมพนธแมลกในป พ.ศ. 2539 โดยจดใหมการด าเนนการตามกจกรรมทก าหนด คอ (1) การใหสขศกษาระยะฝากครรภรวมกบระยะหลงคลอด (2) มการสนบสนนของคนรอบขางในครอบครว (3) การฝกอบรมเจาหนาทในโรงพยาบาล (4) มการตดตามเยยมบานหลงจ าหนายออกจากโรงพยาบาล และ (5) การสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมในหออภบาลทารกแรกเกดระยะวกฤต ตอมาในป พ.ศ. 2545 โรงพยาบาลมการเปลยนแปลงทางโครงสรางอาคาร และมการปรบเปลยนบคลากรหลายระดบ ท าใหการด าเนนกจกรรมการเปนโรงพยาบาลสายสมพนธแมลกไมเตมรปแบบและไมตอเนอง การเลยงลกดวยนมแมไมไดรบการสงเสรมตอเนอง บคลากรทางการแพทย และทางการพยาบาล ละเลยการใหค าแนะน า และไมไดรบการฝกอบรมใหมความรเกยวกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมเพมเตม จงท าใหขาดความร ทกษะ และขาดความตระหนกในการดแลและใหความรแกแม ในการเลยงลกดวยนมแม ผบรหารระดบสงไมไดใหความส าคญเทาทควร ท าใหโรงพยาบาลขาดความเขมแขงในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม และยงไมสามารถปฏบตตามนโยบาย 10 ประการ ในการเลยงลกดวยนมแมใหประสบผลส าเรจได (Ten steps to successful breastfeeding) ตามมาตรฐานขององคการอนามยโลก (WHO/ UNICEF, 2003) และตามนโยบายของกระทรวงสาธารณสขไดครบทกขนตอน และไมสามารถเปนไปตามแผนยทธศาสตรชาต กระทรวงสาธารณสข ระยะ 20 ป โดยเฉพาะยทธศาสตรท 1 ดานการสงเสรมสขภาพทกกลมวย โดยมหนาทสงเสรมดแลใหประชาชนมสขภาพทดตลอดชวงชวต เรมตงแตกลมแรกเกดถงอาย 5 ป ซงเปนวยทอยในกลมการดแลของกลมงานการพยาบาลสตศาสตรและกลมงานกมารเวชศาสตรโดยตรง จากการตรวจเยยมของคณะเยยมส ารวจคณภาพโรงพยาบาล สถาบนรบรองคณภาพโรงพยาบาล (2558) โดยมทมผบรหารสงสดของโรงพยาบาลเลดสนรวมดวย ใหขอเสนอแนะเรองการพรองในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของทกแผนกทเกยวของใหมระบบและแนวปฏบตตามกระบวนการของบนได 10 ขน สความส าเรจการเลยงลกดวยนมแม ซงประกอบดวย ขนท 1 มนโยบายการเลยงลกดวยนมแมเปนลายลกษณอกษรทสอสารกบบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขทกคนไดเปนประจ า ขนท 2 ฝกอบรมบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขทกคนใหมทกษะทจะน านโยบายนไปปฏบต ขนท 3 ชแจงใหหญงตงครรภทกคนทราบถงประโยชนและวธการเลยงลกดวยนมแม ขนท 4 ชวยแมเรมใหลกดดนมแมภายในครงถงหนงชวโมงแรกหลงคลอด ขนท 5 สอนแมใหรวธการเลยงลกดวยนมแมและวธการท าใหน านมมปรมาณพอเพยง แมวาแม

5

จะตองแยกจากลก ขนท 6 หามใหนมผสม น า หรออาหารอนแกเดกแรกคลอดนอกจากนมแม เวนแตจะมขอบงชทางการแพทย ขนท 7 ใหแมและลกอยหองเดยวกนตลอด 24 ชวโมง ขนท 8 สนบสนนใหลกไดดดนมแมตามตองการ ขนท 9 หามใหลกดดหวนมยางหรอหวนมปลอม ขนท 10 สงเสรมใหมการจดตงกลมสนบสนนการเลยงลกดวยนมแม และสงแมไปตดตอกบกลมดงกลาวเมอออกจากโรงพยาบาลหรอคลนก บรบทของโรงพยาบาลเลดสนเปนโรงพยาบาลตตยภม จงตองมการพฒนางานการดแลผรบบรการใหทดเทยมในทกแผนก ทกหนวยงานทเกยวของ โดยเฉพาะเพอการสงเสรมสขภาพของกลมเปาหมายแมและเดก ซงเปนความรบผดชอบของกลมงานสตศาสตร เพอเปาหมายของการดแลและสงเสรมการใหบรการทมคณภาพ ทงในแนวทางการสงเสรม ดแล และปองกน ทายสด เปาหมายของโรงพยาบาลคอ ตองการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมใหประสบความส าเรจ และเปนโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดกตามเกณฑของสถาบนรบรองคณภาพโรงพยาบาลและนโยบายของกระทรวงสาธารณสข จากปญหาและความส าคญดงกลาวขางตน ผ วจ ยในฐานะทเปนผ บรหารทางการพยาบาลระดบตน ปฏบตหนาทหวหนาหอผปวยสตกรรม จงมความสนใจตองการฟนฟการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม โดยการน าโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ตามเกณฑขององคการอนามยโลกเขามาใชและผลกดนใหเกดผลส าเรจ โดยจดโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ น าไปใชใหเกดการปฏบตไดจรงในทกหนวยงานทเกยวของ โดยผบรหารทางการพยาบาลระดบตนของหนวยงานทเกยวของจะตองน านโยบายของโรงพยาบาลมาเปนตวก าหนดทศทาง น าหลกการบรหารจดการมาเปนแนวทางก าหนด เพอใหมการน าโปรแกรมการพฒนาการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม สการปฏบตอยางจรงจง มการตดตาม ดแลใหเกดคณภาพของการพยาบาล บคลากรในหนวยงานทเกยวของกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมมประสทธภาพ โดยเฉพาะพยาบาลวชาชพ มความสามารถสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ซงโรงพยาบาลเลดสนยงไมมการน าโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคต ของผบรหารผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพดงกลาวมาใช ผลของการวจย จะเปนแนวทางใหผ บรหารทางการพยาบาลระดบตนหรอพยาบาลหวหนาหอผ ปวย น าไปด าเนนการสอนงาน (Coaching) และตดตามดแล ในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ ใหท างานไดมประสทธภาพ เกดประโยชนตอผรบบรการในการเลยงลกดวยนมแมใหส าเรจ อนจะเปนการตอบสนองนโยบายของโรงพยาบาลและกระทรวงสาธารณสขตอไป

6

ค ำถำมกำรวจย 1. ความรของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ เปนอยางไร 2. ทกษะของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ เปนอยางไร 3. เจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ เปนอยางไร 4. ความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนกบหลงเขารวมโปรแกรม แตกตางกนหรอไม 5. ความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน เปนอยางไร วตถประสงคของกำรวจย 1. วเคราะหความรของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม โดยพยาบาลวชาชพ 2. วเคราะหทกษะของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม โดยพยาบาลวชาชพ 3. วเคราะหเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม โดยพยาบาลวชาชพ 4. เปรยบเทยบความรในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผ บรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม โดยพยาบาลวชาชพกอนกบหลงเขารวมโปรแกรม 5. เปรยบเทยบทกษะในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม โดยพยาบาลวชาชพกอนกบหลงเขารวมโปรแกรม 6. เปรยบเทยบเจตคตในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผ บรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม โดยพยาบาลวชาชพกอนกบหลงเขารวมโปรแกรม

7

7. วเคราะหความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน สมมตฐำนของกำรวจย 1. ความรของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนหลงเขารวมโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคต ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ สงกวาความรกอนเขารวมโปรแกรม 2. ทกษะของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนหลงเขารวมโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะและเจตคตในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม โดยพยาบาลวชาชพสงกวาทกษะกอน เขารวมโปรแกรม 3. เจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนหลงเขารวมโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะและเจตคตในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม โดยพยาบาลวชาชพสงกวาเจตคตกอน เขารวมโปรแกรม 4. พยาบาลวชาชพมความพงพอใจตอการสอนงานและดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนอยในระดบมาก กรอบแนวคดในกำรวจย การวจยครงนผวจยไดศกษาแนวคดทเกยวของกบบทบาทหนาทในการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม โดยเรมจากการน านโยบายของกระทรวงสาธารณสข มาเปนการก าหนดทศทางหรอเปาหมายในการด าเนนการของกลมภารกจดานการพยาบาล รวมท งแผนงานทจะปฏบตการเพอใหเปนไปตามทศทาง หรอเปาหมายในการด าเนนงานขององคกร โปรแกรมการพฒนาความร ทกษะและเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม มการก าหนดนโยบาย ขนตอนและวธการตางๆ โดยน าบทบาทหนาทรบผดชอบของหวหนาหอผปวยของส านกการพยาบาล (2551) แนวคดการบรหารทางการพยาบาลของนตยา ศรญาณลกษณ (2554) นโยบายโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก และบนได 10 ขนสความส าเรจการเลยงลกดวยนมแมขององคการอนามยโลก และกระทรวงสาธารณสข มาบรณาการในการสรางโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคต ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสอนงานพยาบาลวชาชพ ทใหการ

8

ดแลงานสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ในดานประสทธผลของโปรแกรม ซงเปนตวแปรตามนน ประยกตจากกรอบแนวคดของอนนต พนนก (2554) ซงอธบายไววา การประเมนผลทเกดจากการทดลองระบบ ประกอบดวยประเดนส าคญ 4 ประการ คอ (1) การประเมนความร ทกษะ และเจตคต วดจากแบบประเมนความร ทกษะ และเจตคต ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ทผวจยสรางขน (2) การประเมนทกษะในการสงเสรมการเลยงลกดวย นมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ทผวจยสรางขน วดจากแบบประเมนทกษะตามการรบรสมรรถนะแหงตนของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน เกยวกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม (3) การประเมนเจตคต ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ทผวจยสรางขนไปสการปฏบต วดจากแบบประเมนเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน เกยวกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม (4) การประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ ตอการสอนงานและดแลงานสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน วดจากแบบประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงานและดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน โดยครอบคลมการบรหาร การตดตามและการประเมน ดงตอไปน 1. ก าหนดนโยบายสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม สการเปนโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก 1.1 น านโยบายโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดกของกระทรวงสาธารณสข มาใชในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของโรงพยาบาลเลดสน 1.2 น าหลกเกณฑบนได 10 ขนสความส าเรจการเลยงลกดวยนมแมขององคการอนามยโลก มาบรณาการกบนโยบายของกระทรวงสาธารณสขในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 1.3 สงเสรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผ บรหารทางการพยาบาล ระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 1.4 สงเสรมใหผบรหารทางการพยาบาลระดบตน รบผดชอบในการด าเนนการใหพยาบาลวชาชพในกลมทเกยวของกบการพยาบาลสตศาสตรและกมารเวชศาสตร สงเสรมความส าเรจในการเปนโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก 2. ก าหนดเปาหมายของโปรแกรม 2.1 ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน กลมทเกยวของกบการพยาบาลสตศาสตรและกมารเวชศาสตร มความร ทกษะ และเจตคต ในการน าพยาบาลวชาชพปฏบตตามหลกการ บนได 10 ขนสความส าเรจในการเลยงลกดวยนมแมขององคการอนามยโลก

9

2.2 ผบรหารทางการพยาบาลระดบตนทเกยวของกบการพยาบาลสตศาสตรและกมารเวชศาสตร ถายทอดความร ทกษะ และเจตคต รวมทงสอนงาน ดแลพยาบาลวชาชพในกลมการพยาบาลสตศาสตรและกมารเวชศาสตรใหปฏบตตามหลกการบนได 10 ขนสความส าเรจในการเลยงลกดวยนมแม ขององคการอนามยโลก 2.3 พยาบาลวชาชพในกลมทเกยวของกบการพยาบาลสตศาสตรและกมารเวชศาสตร มความพงพอใจตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการปฏบตตามหลกการบนได 10 ขนสความส าเรจในการเลยงลกดวยนมแม ขององคการอนามยโลก 3. ก าหนดวตถประสงคของโปรแกรม 3.1 ผบรหารทางการพยาบาลระดบตนทเกยวของกบการพยาบาลสตศาสตรและกมารเวชศาสตร สอนงาน และดแลพยาบาลวชาชพทเกยวของกบการพยาบาลสตศาสตรและ กมารเวชศาสตรใหสามารถสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 3.2 พยาบาลวชาชพทเกยวของกบการพยาบาลสตศาสตรและกมารเวชศาสตร ใหการดแลและสงเสรมมารดาในการเลยงลกดวยนมแมไดตามหลกการบนได 10 ขนสความส าเรจในการเลยงลกดวยนมแมขององคการอนามยโลก 4. ก าหนดวธปฏบตใหบรรลเปาหมาย 4.1 จดอบรมโดยการบรรยาย สาธตและอภปรายแลกเปลยนเรยนรใหแกผบรหารทางการพยาบาลระดบตนทเกยวของกบการพยาบาลสตศาสตรและกมารเวชศาสตร 4.2 ตดตามประเมนผลโปรแกรมโดยประเมนความร ทกษะ เจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน โดยประเมนทงกอนเขารบการอบรม และเมอปฏบตงานภายหลงการอบรมครบ 1 เดอน 4.3 ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ผบรหารทางการพยาบาลระดบตนทเขารบการอบรมใชระบบการสอนงาน (Coaching) ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมตามแบบจ าลองโกรว (GROW model) แกพยาบาลวชาชพ 4.4 ประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงานและดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน 5. ประเมนผลโปรแกรม 5.1 ตดตามเกบรวบรวมขอมล ประเมนความร ทกษะ และเจตคต ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการดแลพยาบาลวชาชพใหสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

10

ผลของโปรแกรมกำรพฒนำควำมร ทกษะ และเจตคตของผบรหำรทำงกำรพยำบำลระดบตนในกำรสงเสรมกำรเลยงลกดวย นมแม 1. ระดบความรของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 2. ทกษะของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 3. เจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 4. ความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน

โปรแกรมกำรพฒนำควำมร ทกษะ และเจตคตของผบรหำรทำงกำรพยำบำลระดบตนในกำรสงเสรมกำรเลยงลกดวยนมแม 1. ก าหนดนโยบายสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมสการเปนโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก 2. ก าหนดเปาหมาย 3. ก าหนดวตถประสงค 4. ก าหนดวธปฏบตใหบรรลเปาหมาย 4.1 จดอบรม (บรรยาย สาธต และอภปรายแลกเปลยนเรยนร) 4.2 ตดตามประเมนผลโปรแกรมโดยประเมนความร ทกษะ เจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนโดยประเมนกอนเขารบการอบรม และเมอปฏบตครบ 1 เดอน 4.3 ผบรหารทางการพยาบาลระดบตนทเขารบการอบรม ใชระบบการสอนงาน (Coaching) ตามแบบจ าลองโกรว (GROW model) แกพยาบาลวชาชพ 4.4 ประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน 5. การประเมนผลโปรแกรม 5.1 ประเมนความรทกษะและเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน 5.2 ประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน 5.3 สรปผลการด าเนนการ

5.2 ตดตามเกบรวบรวมขอมล ประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงานและดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน 5.3 สรปผลการด าเนนการ

แผนภำพท 1 กรอบแนวคดในการวจย ทมำ : องคการอนามยโลก ศนยนมแมแหงประเทศไทย กระทวงสาธารณสข และอนนต พนนก (2554)

ผบรหำรทำงกำรพยำบำลระดบตน

11

ขอบเขตของกำรวจย ดำนเนอหำ การวจยค รงน เปนการวจย กงทดลอง (Quasi-experimental design) ศกษาผลของโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมซงประกอบดวย ตวแปรตน คอ โปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ตวแปรตาม คอ 1. ความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 2. ความพงพอใจของพยาบาลวชาชพพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ดำนประชำกรและกลมตวอยำง ในทนกลมประชากรเปนผบรหารทางการพยาบาลระดบตนและพยาบาลวชาชพ ทปฏบตหนาทในหนวยงานทเกยวของกบการพยาบาลสตศาสตรและกมารเวชศาสตร ไดแก 1. หวหนาหนวยงานฝากครรภ หวหนางานหองคลอด หวหนาหอผปวยสตกรรม หวหนาหอผปวยพเศษ หวหนาหอผปวยไอซยทารกแรกเกด หวหนาหอผปวยกมารเวชศาสตร รองหวหนาหอผปวย รองหวหนาหนวยงาน และหวหนาผลดนอกเวลา (เชา บาย ดก) จ านวน 29 คน 2. พยาบาลวชาชพทปฏบตงานในหนวยงานทเกยวของกบการพยาบาลสตศาสตรและกมารเวชศาสตร ไดแก งานฝากครรภ งานหองคลอด หอผปวยสตกรรม หอผปวยพ เศษ หอผปวยไอซยทารกแรกเกด และหอผปวยกมารเวชศาสตร จ านวน 40 คน ดำนระยะเวลำ เกบรวบรวมขอมล ระหวาง เดอนกรกฎาคม ถง เดอนสงหาคม พ.ศ. 2560 นยำมตวแปรทใชในกำรศกษำวจย 1. โปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม หมายถง การวางแผน ด าเนนการ ตดตาม ดแล ก ากบและประเมนผล ในกระบวนการถายทอดใหความรของความส าเรจในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

12

ซงก าหนดโดยใชเกณฑขององคการอนามยโลก ศนยนมแมแหงประเทศไทย และกระทรวงสาธารณสข โดยการบรรยาย การสาธต การแลกเปลยนเรยนร การสอนงานตามแบบจ าลองโกรว (GLOW model) ของอเลกซานเดอร (Alexander, 2010 อางในยวด เกตสมพนธ , 2554) รวมท งแนวคดการประเมนโปรแกรมของอนนต พนนก (2554) มาบรณาการ 2. ความรในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม หมายถง สงทสงสมมาจากการศกษา เลาเรยน การคนควา หรอประสบการณ รวมทงความสามารถเชงปฏบต ทกษะ และความเขาใจหรอสารสนเทศ ทไดรบมาจากประสบการณ สงทไดรบมาจากการไดยน ไดฟง การคด หรอการปฏบตองควชาการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม เปนการรบรขอมล และเขาใจรายละเอยด เขาใจนโยบายโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก สามารถถายทอดความร ดแล ความส าคญของการเลยงลกดวยนมแม บนได 10 ขนสความส าเรจการเลยงลกดวยนมแม กระบวนการดแลแมใหสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของพยาบาลวชาชพ ใหประสบความส าเรจ ประเมนจากแบบประเมนความรของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน เกยวกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 3. ทกษะในการส งเส รมการเลยงลกดวยนมแม หมายถง ความช านาญ ห รอความสามารถ ความช านช านาญ และคลองวองไวของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการดแล ตอการกระท า หรอปฏบตการ ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม เชน การจดทาทารกและแม ในการเขาเตา และความสามารถ ความช านช านาญ การถายทอด และดแลการประเมนอาการไมพงประสงค ในเรองการเลยงลกดวยนมแม เพอใหการดแล แนะน า ชวยเหลอแมหลงคลอดได วดจากแบบประเมนทกษะตามการรบรสมรรถนะแหงตนของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนเกยวกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 4. เจตคตในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม หมายถง ทาทหรอความรสก การรบรการแสดงออกถงความชอบหรอไมชอบในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน วดจากแบบประเมนเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนเกยวกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 5. ความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม หมายถง ความรสกในทางทด ความสบายใจ ความสขใจหรอความนยมชมชอบของพยาบาลวชาชพ ทมตอความร ทกษะและเจตคต ทไดจากการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน และน าไปปฏบตงานจรง ประเมนไดจากแบบประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน

บทท 2

วรรณกรรมและผลการวจยหรอขอคนพบทเกยวของ

การวจยเรอง ผลของโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ทโรงพยาบาลระดบตตยภมแหงหนง สงกดกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข ผวจ ยไดศกษาคนควางานวจยทเกยวของเปนพนฐานในการวจย โดยแบงออกเปนหวขอดงน 1. การบรหารทางการพยาบาล 1.1 ความส าคญของการบรหารทางการพยาบาล 1.2 สมรรถนะผบรหาร 1.3 การบรหารเชงกลยทธ 2. บทบาทหนาทของหวหนาหอผปวย หรอผบรหารทางการพยาบาลระดบตน 3. แนวคดการสอนงาน (Coaching) ตามแบบจ าลองโกรว (GROW Model) 4. แนวคดในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ตามเกณฑขององคการอนามยโลก มลนธศนยนมแมแหงประเทศไทย และกระทรวงสาธารณสข 4.1 นโยบายการเลยงลกดวยนมแมของโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก 4.2 บนได 10 ขนสความส าเรจในการเลยงลกดวยนมแม 4.3 การเลยงลกดวยนมแม 4.4 กระบวนการดแลแมใหสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมประสบผลส าเรจ 5. โปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคต ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

14

การบรหารทางการพยาบาล การบรหารทางการพยาบาล เปนศาสตรหนงทตองท าความเขาใจวา ท าอยางไรจงจะท าใหผรวมงานจ านวนมาก ท างานรวมกนไดอยางมระบบ มเปาหมายรวมกน ดงท ฐานกา บษมงคล (2553) กลาววา การบรหาร หมายถง การใชศาสตรและศลปของบคคลตงแต 2 คนขนไป รวมมอกนด าเนนกจกรรมหรองานใหบรรลวตถประสงคทวางไวรวมกนโดยอาศยกระบวนการและทรพยากรทางการบรหาร เปนปจจยอยางประหยดและให เกดประโยชนสงสด เชนเดยวกบ นตยา ศรญาณลกษณ (2554) กลาวไวในการบรหารทางการพยาบาลวา การบรหารมสวนเปนศาสตร เพราะการบรหารไดถกศกษาและจดระเบยบใหเปนทฤษฎและระบบ มองคแหงความร หลกการทเกดจากการศกษาคนควาเชงวทยาศาสตร ในปจจบนยอมรบวาการบรหารเปนศาสตร (Science) ในสวนของการเปนศลป (Art) คอการประยกตเอาความรหลกการและทฤษฎทางการบรหาร สการปฏบต และใชเทคนคการปฏบตงานรวมกบคนเพอใหงานบรรลเปาหมาย จงสรปไดวา ศลปเปนเรองการกระท า การฝกฝนเพอใหช านาญ สวนศาสตรเปนเรองของความร ในการจะท าอะไรและอยางไร โดยสรป ความส าคญของการบรหารทางการพยาบาลมดงตอไปน 1. ความส าคญของการบรหารทางการพยาบาล นตยา ศรญาณลกษณ (2554) ไดใหแนวคดดานความส าคญของการบรหารทางการพยาบาลไว 7 ประเดน คอ 1.1 การบรหารทางการพยาบาล ชวยใหบคลากรในองคการท างานรวมกนไดอยางมประสทธภาพ 1.2 การบรหารทางการพยาบาล ชวยชให เหนแนวโนมดานความเจรญ และความส าเรจในอนาคต 1.3 องคกรพยาบาล จะเปนอยางไร ขนอยกบคณภาพของการบรหารขององคกร 1.4 การบรหารทางการพยาบาล ซงเปนองคกรขนาดใหญ และซบซอนจะตองมการจดระบบระเบยบขององคกร ทจะน าสงคมไปสความเจรญกาวหนา 1.5 การบรหารทางการพยาบาล มลกษณะตองใชการวนจฉยสงการเปนเครองมอ ซงผบรหารตองค านงถงปจจยแวดลอมตางๆ และการวนจฉยสงการทแสดงถงความสามารถของนกบรหาร 1.6 การบรหารทางการพยาบาลทด ยอมกอใหเกดประสทธผล และประสทธภาพ เพราะสามารถใหการพยาบาลไดอยางมคณภาพ

15

1.7 ชวตประจ าวนของบคลากรพยาบาล ไมวาในครอบครว หรอในองคกรพยาบาล มสวนเกยวพนกบการบรหารเสมอ การบรหารจงเปนเรองนาสนใจ และจ าเปนตอการด ารงชวตอยางฉลาด ทงน ฐตวนต หงษกตตยานนท (2016) ยงกลาวไววา การบรหารองคกรพยาบาล เปนการจดการองคกรบรการสขภาพซงเปนระบบเปด เพอใหบรการทเนนความปลอดภย ตอบสนองความตองการของผรบบรการ สอดคลองกบการเปลยนแปลงของสงคม ในการแกปญหาดานสขภาพ และพฒนาคณภาพชวต เปนการจดระบบงานใหสอดคลองตามวตถประสงคทก าหนดไว โดยมผลชวยลดขอขดแยงไดด ตลอดจนพฒนาบคลากรเพอใหเกดประสทธภาพในการปฎบตงานสงสด ความส าคญของการบรหารทางการพยาบาลขางตน สอดคลองกบงานวจยของจราภรณ รตตกาลสขะ และอารยวรรณ อวมตาน (2557) เรอง การบรหารงานของหวหนาหอผปวยทไดรบรางวลดเดนโดยใชระเบยบวธวจยแบบปรากฏการณวทยาการตความ ผใหขอมล คอ หวหนาหอผปวยทไดรบรางวลดเดนจากฝายการพยาบาลโรงพยาบาลระดบตตยภมแหงหนง จ านวน 14 คน ผลการวจยมดงน (1) พฒนาตนใหมความร บรหารตนสความสมดล ม 3 ประเดนยอย ไดแก ประเดนแรก คอ การเรยนรจากรนพ และประสบการณทมมาพฒนา ประเดนทสอง คอ การไมหยดการคนควา ศกษาอยางตอเนอง และประเดนสดทายคอ แบงใหเวลากบงานพอกลบบานแยกงานจากชวตสวนตว (2) ตองสนบสนนผใตบงคบบญชา สรางตนทนการท างานม 5 ประเดนยอย ประเดนแรก สนบสนนใหสรางงาน เพมความเชยวชาญสการเปนวทยากร ประเดนทสอง สงเสรมความสามารถ สรางคน สนบสนนใหเรยนตอ ประเดนทสาม รบฟงปญหา คอยเปนทปรกษาและแกปญหาเวลาตดขด ประเดนทส สรางบรรยากาศการท างานเหมอนเปนบานทสองของทกคน และประเดนสดทาย คอ มอบหมายงานตามความสามารถ เปดโอกาสใหตดสนใจและแสดงความเหนไดเตมท (3) โครงการตองสรางสรรค บรหารงานอยางจรงใจ ไมเหนแกใคร และใชหลกการ ม4 ประเดนยอย ประเดนแรก คอ พฒนาโครงการตอบสนองงานตามนโยบาย น ามาประยกตในหนวยงาน ประเดนทสอง บรหารดวยความจรงใจ ใชหลกความยตธรรม มธรรมะในการท างาน ประเดนทสาม มความสามารถ บรหารคนได บรหารงานด มภาวะผน า และประเดนสดทาย คอ ทมเทใหงานอยางเตมท มทอใจบางแตไมปลอยวาง ยงคงมงมนท างานตอไป ผลการศกษาขางตนเปนทประจกษชดวา การบรหารงานตองใชทงศาสตรและศลป ใหเกดความช านาญ ความเชยวชาญ ท าใหงานส าเรจบรรลเปาหมาย จงจะท าใหเขาใจบทบาทและประสบการณการบรหารงานของหวหนาหอผปวย ซงผบรหารทางการพยาบาลสามารถใชเปนขอมลพนฐานในการวางแผนพฒนางานรวมกนตอไป

16

2. สมรรถนะผบรหาร สมรรถนะผบรหารตามความเหนของอนนต พนนก (2554) หมายถง ความร ทกษะและความสามารถของผบรหารขนพนฐานอนจะสงผลใหการปฏบตงานในหนาท ทรบผดชอบมประสทธภาพและบรรลผลส าเรจเปนทยอมรบ ประกอบดวย 6 ดาน ซงประเดนส าคญสรปไดดงตอไปน 2.1 สมรรถนะการวางแผนเชงกลยทธ หมายถง ความร ทกษะและความสามารถของผบรหารขนพนฐานในการก าหนดแผนกลยทธเพอตอบสนองตอวสยทศน พนธกจ และเปาหมายในการด าเนนงานทถกก าหนดขน ประกอบดวย 4 ตวบงช คอ (1) สามารถวเคราะหไดถงจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ทมผลตอการด าเนนงาน (2) สามารถวเคราะหไดถงโอกาสและเปาหมายของการจดการ (3) สามารถก าหนดแผนเชงกลยทธทสามารถน าไปใชปฏบตไดจรง และ (4) สามารถปรบเปลยนแผนเชงกลยทธใหเหมาะสมกบงานและสถานการณทเปลยนแปลงได 2.2 สมรรถนะการท างานเปนทม หมายถง ความร ทกษะและความสามารถของผบรหารขนพนฐานในการใหความรวมมอ ชวยเหลอ สนบสนนเสรมแรง ใหก าลงใจแกเพอนรวมงาน การปรบตวเขากบบคคลอน หรอแสดงบทบาท ผน า ผตามไดอยางเหมาะสม ประกอบดวย 4 ตวบงช คอ (1) การใหความรวมมอชวยเหลอ สนบสนนเพอนรวมงาน (2) การแสดงบทบาทผน าหรอผตามไดอยางเหมาะสม (3) การปรบตวเขากบสถานการณและกลมคนทหลากหลาย และ (4) การเสรมแรงใหก าลงใจสงเสรมสนบสนนเพอนรวมงานในการปฏบตงาน 2.3 สมรรถนะการพฒนาบคลากร หมายถง ความร ทกษะและความสามารถของผ บรหารขนพนฐานในการใหค าปรกษาแนะน าและชวยแกปญหาใหแกเพอนรวมงาน และผเกยวของมสวนรวมในการพฒนาบคลากร ปฏบตตนเปนแบบอยางรวมทงสงเสรมสนบสนนและใหโอกาสผรวมงานไดพฒนาในรปแบบตางๆ ประกอบดวย 4 ตวบงช คอ (1) การใหค าปรกษาแนะน าและชวยแกปญหาแกเพอนรวมงานและผเกยวของ (2) การมสวนรวมในการพฒนาบคลากร (3) ปฏบตตนเปนแบบอยางและสรางเครอขายการพฒนาบคลากร และ (4) การสงเสรมสนบสนนและใหโอกาสเพอนรวมงานไดพฒนาในรปแบบตางๆ 2.4 สมรรถนะการตดสนใจ หมายถง ความร ทกษะและความสามารถของผบรหาร ในการก าหนดหลกการ แนวทาง วธการอยางเปนระบบรวมถงการวเคราะห สงเคราะห การวจยและก าหนดทางเลอกทดทสด เพอแกปญหาและตดสนใจในการบรหาร ประกอบดวย 4 ตวบงช คอ (1) สามารถวเคราะหไดถงทศทางและกลยทธขององคการเพอประกอบการตดสนใจ (2) ตดสนใจบนพนฐานของแนวโนมโครงสราง วฒนธรรม และทรพยากรขององคการ (3) ประเมนผลลพธท

17

เกดขนจากการตดสนใจทมตอภารกจขององคการ และ (4) สามารถปรบเปลยนแนวทางเลอกจากการตดสนใจใหเหมาะสมกบสถานการณทเปลยนแปลงไปได 2.5 สมรรถนะการสอสาร หมายถง ความร ทกษะและความสามารถของผบรหารขนพนฐานในการพด การเขยน การสอสาร การโตตอบ ในโอกาสและสถานการณตางๆ ตลอดจนสามารถชกจงโนมนาวใหผอน เหนดวย ยอมรบ คลอยตาม เพอใหบรรลจดมงหมายของการสอสาร ประกอบดวย 4 ตวบงช คอ (1) ความสามารถในการพดและเขยนในโอกาสตางๆ (2) ความสามารถ ในการสอสารผานสอเทคโนโลยสมยใหม (3) ความสามารถในการจงใจ โนมนาวใหผอนเหนดวย ยอมรบคลอยตาม เพอบรรลจดมงหมายของการสอสาร และ (4) ความสามารถในการน าเสนอเผยแพรประชาสมพนธผลงานของหนวยงานอยางมประสทธภาพ 2.6 สมรรถนะการเปนผน า หมายถง ความร ทกษะและความสามารถของผบรหารในการแสดงออก ถงความรวมผดชอบในเรองตางๆของผบรหารทมผลตอทมงาน หนวยงาน รวมทงความสามารถในการบรหารจดการและความสามารถในการจงใจหรอโนมนาวผอน ใหปฏบตตามเพอใหงานบรรลเปาหมายทก าหนดขน ประกอบดวย 4 ตวบงช คอ (1) แสดงออกถงความเชอมนในความคด ค าพด และการกระท าของตนเอง (2) กระตนใหบคลากรน าเสนอความคดเหนใหมๆ (3) น า เสนอประเดนหรอเรองทมผลกระทบตอการเปลยนแปลงทเกดขน และ (4) เปนพเลยงหรอใหค าปรกษาแนะน า ผอนในการบรหารงาน บรหารคนไดอยางมประสทธภาพ ดงท วภาวรรณ บวสรวง และสชาดา รชชกล (2551) ไดศกษาบทบาทหวหนาพยาบาลโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐทพงประสงคในทศวรรษหนา (พ.ศ. 2551 - 2560) การศกษาครงน มวตถประสงคเพอศกษาบทบาทหวหนาพยาบาล โรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐทพงประสงคในทศวรรษหนา กลมตวอยางคอผเชยวชาญ จ านวน 25 คน ซงผลการวจยพบวาบทบาทหวหนาพยาบาลโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐทพ งประสงคทศวรรษหนา (พ .ศ. 2551 - 2560) ประกอบดวยบทบาทยอย 69 ขอ 9 ดาน ไดแก (1) ดานภาวะผน า (2) ดานบรหารจดการ (3) ดานพฒนาคณภาพการบรการ (4) ดานพฒนาทรพยากรมนษย (5) ดานพฒนาวชาชพ (6) ดานวชาการและวจย (7) ดานการจดการดานการเงน (8) ดานจดการสารสนเทศทางการพยาบาล 9) ดานการอ านวยความสะดวก เชนเดยวกบ ปราณ รวทอง (2557) ไดศกษาวจยเชงพรรณนา เกยวกบสมรรถนะและองคประกอบของหวหนาหอผปวยในโรงพยาบาลแหงหนง สงกดกรงเทพมหานคร และสรปสมรรถนะหวหนาหอผปวยไววาสมรรถนะหวหนาหอผปวยประกอบดวยสมรรถนะ ดงน (1) ดานการบรหารจดการเชงกลยทธและการจดการความเสยง (2) ดานการใชเทคโนโลยและสารสนเทศ (3) ดานภาวะผน า (4) ดานทกษะธรกจและการตลาด (5) ดานจรรยาบรรณวชาชพ (6) ดานผน าการเปลยนแปลง (7) ดานการบรหารทรพยากร

18

สอดคลองกบ กลยาณ ทาจนและคณะ (2558) ไดศกษาสมรรถนะของหวหนาหอผปวยในการน าแผนงานสการปฏบตตามการรบรของพยาบาลประจ าการ โรงพยาบาลตตยภมภาคใต กลมตวอยาง คอ พยาบาลประจ าการจ านวน 364 คน ทมประสบการณการปฏบตงานอยางนอย 5 ป ของทกหอผปวย ในโรงพยาบาลตตยภมภาคใต ใชวธการสมตวอยางตามขนตอน เครองมอทใชเปนแบบสอบถามเกยวกบสมรรถนะ 7 ดาน ของหวหนาหอผ ปวยในการน าแผนงานสการปฏบต ผลการวจย พบวา คาคะแนนเฉลยสมรรถนะของหวหนาหอผปวยในการน าแผนงานสการปฏบตตามการรบรของพยาบาลประจ าการโรงพยาบาลตตยภมภาคใต โดยรวมอยในระดบสง เมอพจารณาสมรรถนะเปนรายดาน ทง 7 ดาน พบวา สมรรถนะ 6 ดาน มคาคะแนนเฉลยอยในระดบสง ไดแก สมรรถนะดานการออกแบบ ดานการสรางแรงบนดาลใจ ดานการสรางวนยแหงความส าเรจ ดานการเปนผน าการเปลยนแปลง ดานการประเมนผลการด าเนนงาน และดานการตดสนใจ ตามล าดบ สดทายสมรรถนะดานการจดสรรทรพยากร มคาคะแนนเฉลยอยในระดบปานกลาง ดงจะเหนไดวา สมรรถนะของผบรหารมความส าคญและจ าเปน การมแผนงานทดและน าสการปฏบตอยางมประสทธภาพจงเปนหลกประกนทส าคญในการขบเคลอนวสยทศน พนธกจขององคกร การน าองคกรไปสเปาหมายและทศทางทตองการ จะตองน าสมรรถนะผบรหารดานตางๆ มาบรณาการและปรบใชใหสอดคลองกบเปาหมายขององคกรนนๆ 3. การบรหารกลยทธ ในปจจบนเปนยคดจทล ภาวะผน ากลยทธเปนรปแบบของผน ายคใหมทสอดคลองกบการจดการการเปลยนแปลงทเกดขนมาก เพราะผน ากลยทธตองเปนบคคลทมมมมองระยะยาวและสรางความยดหยนใหองคการบรรลเปาหมายได มการใชความคดเชงกลยทธในการวางแผนกลยทธเพอน าไปสจดมงหมายปลายทางทตงใจไว ผบรหารองคการทมภาวะผน ากลยทธมคณลกษณะส าคญ ไดแก มการสอสารทมประสทธภาพ สามารถใชภาษาพดและภาษาเขยนในการสอสารไดเปนอยางด รวมทงมการเจรจาตอรองใหประสบผลส าเรจ ทส าคญมการแกปญหาและตดสนใจอยางชาญฉลาด จากการศกษาของกณฑกณฐ สวรรณรชภม (2556) ไดกลาวถงมมมองของความคดเชงกลยทธ วามหลายลกษณะ ดงน 3.1 ผน ากลยทธตองมมมมองหลากหลาย ใชทกษะความคดในระดบตางๆ อยางเหมาะสม รวมถงการประเมนคา การสงเคราะห การวเคราะห การประยกต ความเขาใจ และการรบร อกท งตรวจสอบสภาพแวดลอม การใชความคดเชงระบบใหสอดคลองกน และพฒนาทกษะความคดอยางตอเนอง 3.2 ผน ากลยทธตองมความรและทกษะ เพอพฒนาขดความสามารถในการคด รวมถงความรความสามารถในการใชทกษะความคด เพอก าหนดวสยทศนอยางชดเจน

19

3.3 ผน ากลยทธตองตระหนกถงตนเองอยเสมอและเชอมโยงความคดสการปฏบต 3.4 ผน ากลยทธตองมความยดหยน ผน าใชความยดหยนเพอใหการด าเนนงานไปอยางราบรน ยอมรบฟงความคดเหนของผอน เนนการมสวนรวมในการคดและสรางสมพนธภาพทด สามารถยดหยนได 3.5 ผน ากลยทธตองมความคดรเรมสรางสรรค ชวยคนหาทางในการแกปญหา คนหาวธการอยางหลากหลายเพอใหสามารถแกไขปญหาได ความคดกลยทธมมมมองหลากหลาย โดยเนนกลยทธในการแขงขน ตอบสนองการวางแผนกลยทธและมมมองระยะยาว สามารถจดอนดบความส าคญ การก าหนดวตถประสงค สามารถตความ วเคราะหภาวะคกคามและโอกาสได เชนเดยวกบ พสณห นนเกลยง (2556) ไดศกษาวจยการบรหารเชงกลยทธส าหรบมหาวทยาลยราชภฎรปแบบควรจะเปนอยางไร งานวจยนใชกลมตวอยางผบรหารจากมหาวทยาลยราชภฏ จ านวน 40 คน เครองมอทใชในการวจยคอ แบบสอบถามประเมนคา 4 ระดบ แบบสมภาษณโดยการวเคราะหเนอหา ผลการศกษาวจย พบวา รปแบบการบรหารเชงกลยทธส าหรบมหาวทยาลยราชภฏ ประกอบดวย 10 ดานไดแก (1) ดานแนวคด และหลกการการบรหารเชงกลยทธ (2) ดานการน ามหาวทยาลยโดยผน าระดบสง (3) ดานความรบผดชอบตอสงคมในภาพใหญ (4) ดานการวางแผนเชงกลยทธ (5) ดานการถายทอดกลยทธสการปฏบต (6) ดานการมงเนนลกคา (7) ดานการวด การวเคราะห และการจดการความร (8) ดานมงเนนบคลากร (9) ดานการจดการกระบวนการ และ (10) ดานผลลพธ ซงรปแบบการบรหารเชงกลยทธส าหรบมหาวทยาลยราชภฏ ทง10 ดาน นนมความเหมาะสม และสามารถน าไปใชไดจรงในการบรหารเชงกลยทธส าหรบมหาวทยาลยราชภฏ สอดคลองกบ ไกรสทธ สงหยะบศย (2557) ไดศกษาวจยเรอง การจดการเชงกลยทธและปจจยความส าเรจ: กรณศกษาส านกงานพพธภณฑเกษตร เฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว (องคการมหาชน) เปนการวจยเชงคณภาพ พบวา ส านกงานพพธภณฑเกษตรเฉลม พระเกยรตฯ (องคการมหาชน) ไดจดท าแผนแมบทตามกระบวนการการจดการเชงกลยทธ และมปจจยทสงผลตอความส าเรจในการน ากลยทธไปปฏบต คอ (1) การจดกจกรรมทมความหลากหลายและกจกรรมการเรยนรเกษตรเศรษฐกจพอเพยง (2) การถายทอดองคความรเกษตรเศรษฐกจพอเพยง (3) เครอขาย และสมาชกเครอขายทเขมแขง (4) บคลากรมความร มจตใจบรการ ปฏบตงานไดหลายหนาท ยดหยน ชวยงานซงกนและกนโดยมขอเสนอแนะ ดงน คอ มงเนนกลยทธดานการพฒนาการตลาด โดยใชผลตภณฑเดมเพอเพมกลมลกคา กลยทธดานการพฒนาผลตภณฑ พฒนาคณภาพ คณสมบต คณลกษณะ กลยทธดานการเจาะตลาด น าผลตภณฑเดม ลกคากลมเดม เพมปรมาณการใช ความถ และวธใชกลยทธการเปนผน า ดานตนทนต าสรางความไดเปรยบดานราคา กลยทธการสรางความแตกตาง สรางภาพลกษณใหม และกลยทธมงเฉพาะสวน พฒนาสนคาเฉพาะส าหรบ

20

ลกคาเฉพาะ ตลอดจนควรมงปฏบตกลยทธ เครอขายและภาคความรวมมอกลยทธ พฒนาองคความร กลยทธประชาสมพนธ และกลยทธการตลาดเพอเพมผรบบรการ บทบาทหนาทของหวหนาหอผปวย หรอ ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน (ส านกการพยาบาล, 2551) ส านกการพยาบาลไดก าหนดหนาทรบผดชอบของหวหนาหอผปวย ดงน 1. ดานการปฏบตการ/ งานเชยวชาญเฉพาะดาน 1.1 พฒนาคณภาพบรการพยาบาลในหอผปวย ใหสอดคลองกบเปาหมาย และเขมมง ของกลมการพยาบาล รวมทงภารกจหลกหรอจดเนนของหอผปวย ทตอบสนองความตองการของ ผรบบรการเพอใหเกดการเปลยนแปลง และเกดผลลพธสงสดกบบรการของหอผปวย 1.2 ใหการพยาบาล หรอเปนทปรกษาเกยวกบการใหบรการพยาบาล ทมความยงยาก ซบซอน เพอใหเกดความปลอดภยและเกดผลลพธสงสดกบการบรการของหอผปวย 1.3 จดท ามาตรฐานในการปฏบตงานในหอผปวยใหเหมาะสมกบการเปลยนแปลง ของสถานการณ และความตองการของผรบบรการ เพอใหบคลากรปฏบตงานไดถกตอง และม คณภาพ 1.4 ศกษา วเคราะห และแกปญหาสถานการณตางๆ ทเกดขนในหอผปวย ทอยใน ความรบผดชอบ เพอการวนจฉยแกไข และปองกนปญหาตางๆไดอยางเหมาะสม ทนเวลา 1.5 สรางสรรคบรรยากาศในการท างาน เพอสรางแรงจงใจในการท างานใหกบ บคลากรในหอผปวย 1.6 ดแลใหมการปฏบตงานตามนโยบาย แนวทางปฏบตงานของหอผปวย รวมถงการใชการคดกรองแยกการแพรกระจายเชอ (Isolation precautions) เพอสรางสงแวดลอมใหปลอดภย กบผรบบรการ ประชาชนและชมชน 2. ดานบรหารและก ากบดแล 2.1 บรหารจดการระบบบรการพยาบาลในระดบหอผปวย ตามยทธศาสตร นโยบาย และแผนงาน ทกลมการพยาบาลก าหนด เพอใหหอผปวยสามารถใหบรการไดอยางตอเนอง เกดผลลพธดานการรกษาพยาบาล ทไดตามมาตรฐานทก าหนด 2.2 บรหารจดการวสด ครภณฑ และเวชภณฑในหอผปวย เพอใหมใชเพยงพอ และเหมาะสมส าหรบการใหบรการ

21

2.3 วเคราะหประสทธภาพของการบรหาร และพฒนาคณภาพ การบรการพยาบาลใน หอผปวยทรบผดชอบ เพอปรบปรง ระบบบรการ ใหสามารถบรรลผลลพธ การด าเนนงานท พงประสงคและมความคมคาคมทน 2.4 จดระบบการมอบหมายงาน แกบคลากรในความรบผดชอบ เพอใหผรบบรการ ไดรบการดแลอยางตอเนอง ตามเกณฑมาตรฐานการจดบรการของหอผปวย 2.5 จดระบบขอมลสารสนเทศภายในหนวยงาน อยางมประสทธภาพ เพอเปนขอมล ในการพฒนาคณภาพการพยาบาลหอผปวย อรทย รงวชรา (2557) ไดศกษาวจยภาวะผน าของหวหนาหอผ ปวยในสถานการณอทกภย ตามการรบรของพยาบาลประจ าการ จงหวดปทมธาน วตถประสงคเพอศกษาระดบภาวะผน าในสถานการณอทกภย ตามการรบรของพยาบาลประจ าการ กลมตวอยางเปนพยาบาลวชาชพทปฏบตงานในต าแหนงพยาบาลประจ าการในโรงพยาบาลทใหบรการผ ปวยใน และประสบสถานการณอทกภยในโรงพยาบาลปทมธาน พ.ศ. 2554 ผลการศกษาพบวา ระดบภาวะผน าของหวหนาหอผปวยอยในระดบสง หวหนาหอผปวยใชภาวะผน าทง 4 แบบประกอบดวย (1) แบบสงการ (2) แบบสนบสนน (3) แบบใหมสวนรวม (4) แบบมงมนความส าเรจของงาน ไมใชแบบใดแบบหนงเพยงอยางเดยว และพบวา มการใชภาวะผน าแบบสงการมากสด และใชแบบสนบสนนนอยสด ทงน ปวรมนต ทศนอนนชย (2557) ไดท าการศกษาลกษณะการบรหารพยาบาลวชาชพ กลมวยวาย (Generation Y) โดยใชเทคนคเดลฟาย ผใหขอมลเปนผเชยวชาญดานผบรหารทางการพยาบาล ผเชยวชาญดานการวางแผนทรพยากรมนษย อาจารยหรอนกวชาการ และพยาบาลวชาชพกลมเจนวาย ผลการศกษาพบวา ลกษณะการบรหารพยาบาลวชาชพกลมเจนวาย ประกอบดวย (1) ดานคณลกษณะของหวหนาหอผปวย เชน เขาใจลกษณะการท างานของพยาบาลกลมเจนวาย บรหารงานโดยใชหลกธรรมาภบาล (2) ดานการนเทศและมอบหมายงาน การปลกฝงคานยม และการเหนคณคาในวชาชพ (3) ดานการสรางแรงจงใจ การใหผลตอบแทนอยางรวดเรว จดสวสดการใหดงดดใจ และ (4) ดานการสอสาร การจดชองทางการสอสารทงาย ทนสมย และตอบกลบอยางรวดเรว สรปไดวาการบรหารทางการพยาบาล เปนหนาทของผบรหารทตองมพนฐานในงานอยางแทจรง ทงดานปฏบตการ งานเชยวชาญเฉพาะดาน ดานบรหารและก ากบดแล รวมทงตองมสมรรถนะผบรหาร มการบรหารกลยทธ และการสอนงาน (Coaching) เพอน ามาบรณาการในการท างานใหสอดคลองกบแตละงาน แตละสถานการณ รวมทงเหมาะสมกบแตละวยของผรวมงาน จะท าใหเกดความสขแกผรวมงาน ทงยงเปนพนฐานการท างานเพอตอยอดใหน าองคกรสความส าเรจตอไป

22

แนวคดการสอนงาน (Coaching) ตามแบบจ าลอง โกรว (GROW model) ของอเลกซานเดอร (Alexander, 2010) องคกรพยาบาล เปนองคกรแหงการเรยนรในการเปลยนแปลงองคกร การทจะน าเทคนคในการสนบสนนใหคนในองคกรมการเรยนรมหลายประการ การสอนงานเปนเทคนคส าคญทจะชวยสงเสรมการเรยนรของบคลากร จะท าใหการเรยนรกระจายอยางทวถงและรวดเรว ในการปฏบตการพยาบาลเพอใหเกดการพยาบาลทมประสทธภาพและมคณภาพทด มการถายทอดแนวปฏบตทดสการดแลผรบบรการทกราย จ าเปนตองมการพฒนาความร ทกษะ เพอใหเกดความช านาญ เชยวชาญ ตอเนองและมความสามารถทหลากหลายเพมขน ดงนน ผบรหารทางการพยาบาลซงมหนาทในการพฒนาทรพยากรบคคล ตองมการนเทศงานโดยเฉพาะการสอนงานทางการพยาบาล จะท าใหพยาบาลมการพฒนางานไดด ใชความรและทกษะทไดรบจากการฝกอบรม สงผลใหมความรความช านาญ ตรงตามความตองการขององคกร ท าใหมโอกาสแสดงความสามารถและใชประโยชนจากศกยภาพของแตละบคคล ใหท างานในหนาทของตนเพอใหงานส าเรจอยางมคณภาพ (สมใจ พทธาพทกษผล และบญทพย สรธรงศร, 2558) ส าหรบความหมายของการสอนงานมนกวชาการใหความหมายดงน สายณห พานช (2548) ใหความหมายวา การสอนงาน คอ การจดประสบการณทเหมาะสมทสดใหแกผรบการฝก เพอใหเกดการเรยนรไดรวดเรวและถาวรทสด แพรวพรรณ บญฤทธมนตร (2550) ไดกลาววา ในการสอนงานจะมการเปลยนพฤตกรรมในการสอนทดขนกวาเดม หลงจากไดรบการฝกอบรมการยกระดบคณภาพการสอนงานแกผบรหารใหมความรความเขาใจวธการสอนงานทถกตอง มทกษะ และเทคนคในการถายทอด จะท าใหมเจตคตทดในการสอนงานทไดรบจากการฝกอบรม ลงสงานไดอยางเตมประสทธภาพ สอดคลองกบ เฉลมชย พนธเลศ (2556) ไดใหความหมายการสอนงานวา คอ วธการในการพฒนาสมรรถภาพการท างานของบคคล โดยเนนไปทการท างานใหไดเปาหมายของงานนน หรอการชวยใหสามารถน าความรความเขาใจทมอยและไดรบการอบรมมา สการปฏบต ซงมลกษณะเปนกระบวนการ ประกอบดวยวธการ หรอเทคนคตางๆ ทวางแผนไวอยางด มาด าเนนการตามขนตอน จนบรรลเปาหมาย วตถประสงคของการสอนงาน วตถประสงคการสอนงาน ตามท สมใจ พทธาพทกษผล และบญทพย สรธรงศร, 2558.กลาวไวมดงน 1. พฒนาบคลากรใหมความร (Knowledge) ทกษะ (Skill) และคณสมบตสวนบคคล (Personal attributes) เพอใหการท างานบรรลเปาหมาย

23

2. เพอถายทอดเทคนค และวธการท างาน ท าใหบคลากรมศกยภาพในการท างานทสงขน บรรลความกาวหนาในงานอาชพ ลกษณะของการสอนงาน การสอนงานเปนการเรยนรเกยวกบงาน โดยมหวหนาหรอผทไดรบมอบหมายท าหนาทเปนผด าเนนการ ชวยใหผถกสอนงานไดลงมอท า มการตดตามสะทอนกลบ เพอใหผถกสอนงานน ากลบไปใชปรบปรงงานของตนเองใหดขน เปนการชวยพฒนาทกษะในการท างาน ท าใหคดเปน ท าเปน สามารถแกปญหาในการท างาน และเกดความมนใจในการท างาน ส าหรบผสอนงาน การสอนงานไมไดหมายถง การบอกสาระหรอวธการท างานแตเพยงอยางเดยว แตหมายถง การชวยเหลอใหค าแนะน า ใหก าลงใจ และใหโอกาสในการท าสงตางๆ ใหดขนซงจะชวยใหผใตบงคบบญชาหรอผ ถกสอนงานประสบความส าเรจในการท างานดวยตนเอง เปนการท างานใหดขนดวยการพฒนาศกยภาพของคน ซงอาจกลาวโดยสรปไดวา การสอนงาน คอ ศลปะในการชวยใหผอนมผลงานดขน ไดเรยนร และไดพฒนางาน การสอนงานจดเปนกระบวนการหนงทผบงคบบญชาหรอผสอนงาน ใชเพอเสรมสราง และพฒนาผใตบงคบบญชา หรอทนมนษยในองคกรใหมความร ทกษะ และคณลกษณะเฉพาะตวในการท างานนนๆ ใหประสบผลส าเรจตามเปาหมายทก าหนดขน ซงเปนเปาหมายหรอผลงานทตองการหรอคาดหวงใหเกดขน (Result-oriented) โดยจะตองตกลงและยอมรบรวมกนระหวางผสอนงานและผถกสอนงาน เปาหมายการสอนงาน นอกจากจะมงเนนไปทการพฒนาผลการปฏบตงานของผถกสอนงานในปจจบนแลว ยงมงเนนไปทการพฒนาศกยภาพ (Potential) เพอใหผ ถกสอนงานมพฒนาการของความร ทกษะและความสามารถเฉพาะตว รวมทงมศกยภาพในการท างานทสงขนตอไป เพอความกาวหนาในหนาทการงาน อนน ามาซงต าแหนงทสงขนตอไปในอนาคต (สมใจ พทธาพทกษผล และบญทพย สรธรงศร, 2558) การสอนงานมลกษณะ ดงน 1. เปนกระบวนการ คอ ประกอบดวยวธการหรอเทคนคตางๆ ทวางแผนไวอยางดด าเนนการตามขนตอน จนกระทงบรรลเปาหมาย 2. มเปาหมายทตองการไปใหถง 3 ประการ คอ 2.1 การแกปญหาในการท างาน 2.2 พฒนาความร ทกษะ หรอความสามารถในการท างาน 2.3 การประยกตทกษะหรอความรในการท างาน 3. มปฏสมพนธระหวางผสอนงานและผถกสอนงาน มลกษณะของกลมเลกๆ หรอรายบคคล (One-to-one relationship and personal support) และใชเวลาในการพฒนาอยางตอเนอง

24

4. มหลกการพนฐานในการท างาน ไดแก 4.1 การเรยนรรวมกน (Co-construction) 4.2 การใหคนพบวธการแกปญหาดวยตนเอง 4.3 การเสรมพลงอ านาจ (Empowerment) เปนการชวยคนหาพลงในตวบคคล 4.4 เปนกระบวนการทเปนสวนหนงของการพฒนาทรพยากรมนษย กลาวคอ ในการพฒนาบคลากรตองใชหลายวธการรวมกน เพอใหบรรลเปาหมายได บทบาทผสอนงานในการท างานใดๆ ทไดรบมอบหมาย ผปฏบตงานมกจะปฏบตงานไดไมเตมศกยภาพ ทงนเนองจากมปจจยหรอมตวกอกวนตางๆ มารบกวน เชน พยายามทจะท าใหดมากเกนไป พยายามใหสมบรณ ไมมนใจ หงดหงด เบอ วาวนใจ เปนตน ผสอนงาน (Coach) จงมบทบาทส าคญในลดตวกวนทงหลาย เพอใหศกยภาพการท างานของผถกสอนงานดขน ในการลดตวกวน (Interference) และชวยเพมศกยภาพนน ผสอนงานมบทบาท ดงน 1. สงเสรมการสอนงาน ดวยการสงเสรมจะแตกตางกบการสงสอน การสงเสรม จะเปนการกระตนใหผรบการสอนงานรจกคดและกระท าดวยตนเอง 2. สรางสรรค โดยการสรางบรรยากาศของความไวใจ ใหเกดความเชอมนวาสถานทแหงนคอทท างานทเขาสามารถทมเทและท างานไดโดยไมตองกงวลใดๆ หากเกดขอผดพลาดจากการท างานขนมานนกเปนสงทจะตองเรยนร 3. กระตน เพอใหคงความรบผดชอบในสถานการณการเรยนร โดยปรบใหสอดคลองกบแตละบคคล 4. ชวยแกปญหา ทเกดขนจากการปฏบตและระหวางการสอนงาน ทกษะการสอนงาน ทกษะทจ าเปนส าหรบผสอนงานทมอย 3 ประการ คอ การฟงอยางตงใจ การถามค าถาม และการสรางความตระหนก ซงมรายละเอยดดงน 1. การฟงอยางตงใจ การฟงม 3 ระดบ คอ ระดบท 1 การฟงอยางผวเผน เปนสงทมกจะท าในขณะทไดยนคนอนพดแตไมไดฟงเขา ปญหาคอการทไมไดตดตามการสนทนา จงมกขอใหผสนทนาพดสงทเขาพดซ า การฟงระดบน ถาเกดขนขณะสอนงานจะท าใหผถกสอนงานรบรได ท าใหเกดความไมไววางใจซงจะสงผลตอการสอนงาน ระดบท 2 การฟงเพอสนทนา เปนการฟงทใชกนเกอบตลอดเวลา เปนการฟงในขณะทคสนทนาพด และพดในขณะทผสนทนาก าลงฟง ปญหาการฟงระดบนในการสอนงาน คอ

25

ขณะทคนอนก าลงพด มกจะสนใจค าพดทก าลงจะพดตอไปมากวาสนใจสงทเขาก าลงพด เปนการท าเพอใหการสนทนามความตอเนอง ซงอาจจะไมมความหมายอะไรเลยส าหรบคสนทนา ระดบท 3 การฟงอยางตงใจ การฟงระดบนเปนทกษะจ าเปนของผสอนงาน เปนการฟงทจะกอประโยชนมากในการสอนงาน การฟงระดบนตองพยายามท าสมองใหโลง ไมมสงรบกวน และใหความสนใจกบสงทผอนก าลงพดใหมากทสดเทาทจะท าได เปนการฟงอยางตงใจ 2. การตงค าถาม หวใจของการสอนงาน คอการชวยใหคน ท างานของเขาไดดขน โดยการดงเอาศกยภาพของคนเหลานนออกมาใช การถามค าถามจงเปนวธการสอนทจ าเปนทจะท าใหผถกสอนงานรจกทจะหาค าตอบไดดวยตนเอง การถามค าถามส าหรบการสอนงานมเปาหมายเพอหาขอเทจจรง ซงค าถามเหลานจะท าใหเขาถงแกนของปญหาของผถกสอนงาน สงผลใหเขามระดบการรบรตนเองสงขน และท าใหเขามความรบผดชอบตองานมากขน เทคนคทใชในการตงค าถาม มทงค าถามปลายเปดและค าถามปลายปด ดงน 2.1 ค าถามปลายเปด ค าถามเพอหาขอเทจจรงมกเปนค าถามปลายเปด โดยการการตงค าถามวา “ใคร” “อะไร” “อยางไร” “เมอไหร” แตไมควรถามวา “ท าไม” ควรเลยงไปใชค าถามในเชงวา เรองนมความส าคญอยางไร อะไรคอเหตผลในการตดสนใจในครงน เปนตน การตงค าถามปลายเปดชวยใหการสนทนาลงลกในรายละเอยดมากขนไปเรอยๆ และมกจะจบลงดวยค าตอบทผถกสอนงานคดไวเองในเรองนนๆ เชน การท างานแตละครงมปญหาส าคญอะไรทสามารถแกไขไดดวยตนเองบาง ลองยกตวอยางใหฟงหนอยซวาท าอยางไร สงทท านนก าหนดไววาจะน าไปแลกเปลยนประสบการณกบพยาบาลคนอนเมอไหร 2.2 ค าถามปลายปด ค าถามชนดนไมเปนประโยชนมากนกในการสนทนา ตวอยางค าถามไดแก สามารถแกปญหาการดแลผปวยไดดวยตนเองใชหรอไม คณท าใหพยาบาลสามารถใชโปรแกรมการรายงานความคลาดเคลอนทางยาภายใน 3 เดอนไดหรอไม ค าถามชนดนไมเกดประโยชนตอการสอนงาน เพราะขาดความตอเนองท าใหยากตอการหาขอเทจจรง 3. การสรางความตระหนก เปาหมายของการสอนงานเพอชวยท าใหผถกสอนงานมการพฒนาโดยการลดตวกวนทท าใหท างานต ากวาศกยภาพ การสรางความตระหนกจะชวยใหผถกสอนงานรบรถงสถานการณความเปนจรง ขนตอนในการสรางความตระหนกท าไดดงน 3.1 ใหผถกสอนงานสงเกต 3.2 ถามวาสงเกตเหนอะไร 3.3 ใหผถกสอนงานระบประเดนส าคญทสดทสงเกตเหน 3.4 ใหบอกเลาความรสกเพมเตม 3.5 ใหระบสถานการณทเปนปญหาอยางชดเจน

26

3.6 ใหประเมนออกมาเปนตวเลขถาเปนไปได และใหท าซ าเพอดความกาวหนา การสรางความตระหนก ท าใหผถกสอนงานไดรบรถงสถานการณการเปลยนแปลง ปญหาและอปสรรคไดดวยตนเอง ซงการรบรนจะท าใหผถกสอนงานด าเนนการตอไปไดอยางมประสทธภาพมากขน แบบจ าลองโกรว (GROW model) ของอเลกซานเดอร (Alexander, 2010) แบบจ าลองโกรว (GROW model) ของอเลกซานเดอร (Alexander, 2010) เปนเครองมอการสอนงานทไมเนนการชน า แตใชการตงค าถามใหคด การสอนงานมขนตอนการด าเนนการดงน 1. การท าความเขาใจประเดน (Topic, Focus) โดยเรมตนดวยการทผสอนงานต งค าถามกบผถกสอนดวยค าถามวา “จะคยเรองอะไรกน” ถาขณะทผสอนงานอยในเหตการณใดเหตการณหนงและเหนวาผถกสอนไมแนใจในการท ากจกรรม ควรเรมตนดวยค าถามวา “วนนอยากท าอะไร” หรอ “งานทก าลงท าอยมประเดนไมแนใจหรอสงสยเรองใด” เพอเปดโอกาสใหผถกสอนงาน ดงประเดนเขามาสเรองทมความไมแนใจ 2. เปาหมายทอยากจะเหนผล (Goal) ในขนตอนน ผสอนงานจะใหผถกสอนงานก าหนดเปาหมายของประเดนทก าลงสนทนาโดยตงค าถามงายๆ วา “อยากไดอะไรจากเรองทก าลงสนทนากน” เชน หากก าลงพดถงเรองผลลพธกจะถามวา “ตองการผลอะไร” การตงเปาหมายจะท าใหผถกสอนงานก าหนดประเดนทชดเจน และมงเปาไปทเรองนนๆ ได 3. ขอเทจจรงก าลงเกดอะไรอย (Reality) ขนตอนนมความส าคญมาก เพราะในเปาหมายทก าหนดไวในขนตอนท 2 บางครงอาจมากเกนไป ผสอนงานยงไมจ าเปนตองบอกกบผถกสอนงานทนท แตท าใหผถกสอนงานเขาใจโดยตงค าถามวา “ขณะนเรองทพดคยกนเปนอยางไร” หรอ “เกดอะไรขนในความเปนจรง” เชน หากตงเปาหมายวาจะท างานใหเสรจภายใน 2 สปดาห ค าถามจะชวยใหผถกสอนงานบอกไดวางานชนนนท าไปถงไหน และเขาใจสถานการณจรงมากขน ซงน าไปสการตงเปาหมายใหม เมอพบความจรงวาเปาหมายทตงไวเปนไปไมได เพราะมปญหาอปสรรคมากเกนกวาทคาดไว ในทางตรงกนขาม เปาหมายทตงไวนอยเกนไป การพจารณาจะชวยใหเขาปรบเปลยนเปาหมายใหสอดคลองกบความจรงได 4. มทางเลอกอะไรทเปนไปได (Option) จากการพดคยกนถงสถานการณความจรงในขนตอนท 3 จะพบประเดนทเกดขนมากมาย ซงอาจเปนประเดนทอยากจะท า ประเดนทท าไปแลว ในขนตอนนเปนโอกาสส าคญทผสอนงานกระตนใหผถกสอนงานรวบรวมขอเทจจรงหรอสงทเกดขนในความจรงวาตนเองสามารถเลอกท าอะไรหรอไมท าอะไร ขนตอนนท าใหผถกสอนงานเพมศกยภาพ โดยการลดหรอก าจดตวกวนซงเปนอปสรรคในงาน โดยผสอนงานกระตนใหผถกสอนงานคดและแยกแยะสงทจะท าได

27

5. สรปแลวตดสนใจจะท าอะไร เลอกวธการหรอมงไปทางใด (Way forward) ในขนตอนนผสอนงานจะตงค าถามกบผถกสอนงานวา “ถาเราตองการใหงานเสรจใน 1 สปดาห เราจะตดสนใจท าเรองนนอยางไร” ประเดนนผถกสอนงานเสนอแนะ ขอคดเหนในมมมองของตนเอง โดยมไดน าความคดหรอความรของผสอนงานเขามาเกยวของ เพราะผถกสอนงานเปนผน าเสนอขนมา สรปขนตอนของการสอนงานตามกรอบแนวคด แบบจ าลองโกรว (GROW model) แผนภาพท 2 แบบจ าลองโกรว (GROW model) ทมา: The GROW model (Alexander, 2010) ในการสอนงานโดยใชกรอบแนวคดแบบจ าลองโกรว (GROW model) มขอคด 2 ประการ คอ 1. การสอนงานไมจ าเปนตองท าตามล าดบทน าเสนอ โดยอาจมการสลบขนกได เชน หลงจากท าความเขาใจประเดน (Topic, Focus) แลวอาจตอดวยขอเทจจรง (Reality) กได ขนอยกบกรณและสถานการณของการสอนงาน 2. ในการเรมตนการสอนงานไมจ าเปนตองเรมประเดนใหมทกครง อาจเรมดวยค าถามวาคราวทแลวเปนอยางไรบาง เปนตน สดจต ไตรประคอง, ชลกร แสนสบาย และอรา แสงเงน (2550) ไดศกษาผลของระบบพยาบาลพเลยงตอการปฏบตบทบาทพยาบาลพเลยงและความพงพอใจของพยาบาลพเลยง ฝายบรการพยาบาลโรงพยาบาลสงขลานครนทร เปนการวจยเชงพรรณนา เพอศกษาการปฏบตบทบาท

28

พยาบาลพเลยงและความพงพอใจของพยาบาลพเลยง รวมทงปญหาและอปสรรคในการปฏบตบทบาทของพยาบาลพเลยงหลงจากน าระบบพยาบาลพเลยงมาใชในฝายบรการพยาบาล กลมตวอยาง คอ พยาบาลประจ าการทผานโครงการอบรมเตรยมความพรอมในการปฏบตบทบาทพยาบาลพเลยง และสมครใจในการปฏบตบทบาทพยาบาลพเลยง พยาบาลใหมทปฏบตงานรวมกบพยาบาลพเลยงกลมตวอยางและหวหนาหอผปวยทพยาบาลพเลยงปฏบตงาน พบวา (1) ผลของระบบพยาบาลพเลยงตอการปฏบตบทบาทพยาบาลพเลยงของพยาบาลพเลยง ตามความคดเหนของหวหนาหอผปวย พยาบาลพเลยงและพยาบาลใหมอยในระดบดทกบทบาท โดยพยาบาลใหมใหคาคะแนนเฉลยการปฏบตบทบาทพยาบาลพเลยงอยในระดบดและสงสด รองลงมาคอ พยาบาลพเลยง และหวหนาหอผปวย ตามล าดบ (2) ความพงพอใจของพยาบาลพเลยงโดยรวมอยในระดบปานกลางเมอพจารณาคาคะแนนเฉลยเปนรายดาน พบวา ดานการเตรยมความพรอมในการปฏบตบทบาทการปฏบตงานรวมกน และการตดตามประเมนผล อยในระดบปานกลางเชนกน สอดคลองกบ ยพน เรองพสฐ (2558) ไดศกษาการพฒนาระบบการสอนงานของพยาบาลวชาชพในโรงพยาบาลเฉพาะทางแหงหนง สงกดกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข เปนการศกษาสภาพทสงผลตอระบบการสอนพยาบาลวชาชพทปฏบตงานใหม น าไปสการพฒนาระบบการสอนส าหรบพยาบาลวชาชพทปฏบตงานใหม เพอเปรยบเทยบคะแนนประสทธภาพการปฏบตงานพยาบาล กจกรรมของพยาบาลวชาชพ กอนและหลงการใชระบบการสอนงาน และเพอเปรยบเทยบความพงพอใจตอระบบการสอนงานกอนและหลงการใชระบบการสอนงาน ผลการวจยพบวา สภาพและปจจยทสงผลตอระบบการสอนงาน มกจกรรมการพยาบาลในกลมพยาบาลทปฏบตงานใหม และกจกรรมการพยาบาลทตองปฏบตเปนประจ า คอการรบผปวยใหม การประเมนผปวยทางระบบประสาท การใหสารน าและยาทางหลอดเลอดด าและการพยาบาลผปวยทไดรบการเจาะน าไขสนหลง ระดบความพงพอใจตอระบบการสอนงานของพยาบาลวชาชพกอนการใชระบบการสอนงาน อยในระดบมาก (X = 4.02, SD = 0.52) ระดบความพงพอใจตอระบบการสอนงานของพยาบาลวชาชพหลงการใชระบบการสอนงาน อยในระดบมากทสด (X = 4.76, SD = 0.36) ระดบความพงพอใจตอระบบการสอนงานของพยาบาลวชาชพ หลงการใชระบบการสอนงานสงกวาระดบความพงพอใจกอนการใชระบบการสอนงาน (Z = -2.847, P<.004) ประสทธภาพการท างานของผปฏบตงานพยาบาลใหมหลงจากทเขารวมโปรแกรมสงกวากอนเขารวมโปรแกรม เชนเดยวกบการศกษาของจฬารตน หาวหาญ และอรชร อนทองปาน (2558) เรองประสทธผลของรปแบบการโคชทพฒนาขน ขนตอนการวจย ประกอบดวย 4 ขนตอนไดแก ขนตอนท 1 การศกษาวเคราะหสภาพและประเมนความตองการทจ าเปน ขนตอนท 2 การออกแบบและพฒนารปแบบการโคชโดยน าผลการศกษาจาก ขนตอนท 1 มาใชก าหนดกรอบแนวคด ขนตอน

29

ท 3 การทดลองใชรปแบบเปนการน ารปแบบการโคชในขนตอนท 2 ไปทดลองใชเพอตรวจสอบประสทธภาพ ขนตอนท 4 การประเมนผลและปรบปรงรปแบบ เปนการน าผลในขนตอนท 3 มาปรบปรงแกไขใหเหมาะสมเพอน าไปใชตอไป ผลการศกษา พบวา ระบบโคชเปนระบบทเคยใชมากอน และไดผลดในการพฒนาความสามารถในการปฏบตงาน แตระบบทใชอยยงไมมรปแบบทชดเจน รปแบบการโคชทไดรบการพฒนา ประกอบดวยองคประกอบ 3 สวน คอ (1) หลกการและวตถประสงคหลก เพอพฒนาความสามารถในการปฏบตงานดานบรการสขภาพ (2) กระบวนการ ประกอบไปดวย 4 ระยะ คอ การเตรยมการ การวางแผน การปฏบตการโคช และการประเมนผลการโคช และ (3) เงอนไขการน ารปแบบไปใช ไดแก ระบบสนบสนน ทกษะการโคช และการตดตามดแล สวนการทดลองใชรปแบบการโคช พบวา ผทท าหนาทโคชสามารถปฏบตไดตามขนตอน ความสามารถในการปฏบตงานดานการบรการสขภาพกอนและหลงการทดลองแตกตางกนอยางมนยส าคญ ผใชระบบการโคชและผรบบรการระบบการโคช มความพงพอใจตอการใชรปแบบการโคช จากการทบทวนวรรณกรรมและงานการวจยทกลาวมาแลว การบรหารทางการพยาบาลเรมจากการมแนวคดหลกในการน าองคการ ประกอบกบสมรรถนะของผบรหาร และใชการบรหารเชงกลยทธ โดยตองมการวางแผน มการพฒนาบคลากร มการจดการกระบวนการ ถายทอดองคความร ปฏบตงานแทนกนได มจตใจบรการ ยดหยนและมความคดรเรมสรางสรรค และจะเหนไดวาการสอนงานเปนบทบาทหนาทของผบรหาร และบทบาทหนาทของหวหนาหอผปวย หรอ ผบรหารทางการพยาบาลระดบตนทพงมและพงปฏบตอยางยง เพราะบทบาทในการสอนงานเปนเครองมอส าคญของผบรหารทจะตองน ามาใชในการพฒนาผ ปฏบตงาน เพอเพมประสทธภาพในการท างานของแตละองคกร เปนสงทตองน ามาบรณาการ ขบเคลอนองคการสเปาหมาย ปรบใหเหมาะกบสถานการณ เปนกลยทธในการบรหาร เพอน าองคกรสความส าเรจได แนวคดการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม การเลยงลกดวยนมแม เปนพนฐานการดแลลกของแมและเปนสทธขนพนฐานทเดก ทกคนจะตองไดรบ เพราะนมแมถอเปนสดยอดอาหารของทารก ทวโลกสงเสรมใหเดกทกคนไดรบการเลยงดวยนมแม ดงทองคการอนามยโลก (World Health Organization: WHO) และองคการกองทนเพอเดกแหงสหประชาชาต (United Nations Children's Fund: UNICEF) ไดประกาศใหหนวยงานทเกยวของสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมน าไปปฏบตโดยมหวขอทเกยวของ ดงน

30

1. นโยบายของโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก (Maternal and Child Health Accreditation) โรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดกนนน าแนวทางจากบนได 10 ขนสความส าเรจของการเลยงลกดวยนมแม โดยถอปฏบตตามขนตอนการปฏบตงานทองคการอนามยโลก และองคการกองทนเพอเดกแหงสหประชาชาต ก าหนดขน การสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมนนขนอยกบโรงพยาบาลวา ไดด าเนนการตามบนได 10 ขน ไดอยางเครงครดเพยงใด ดงทบทความวชาการของพสมย วงศสงา (2557) เรอง นมแม:ความส าเรจตามบนได 10 ขน กบบทบาทของพยาบาล กลาววา “การสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมเปนบทบาทหนาทของบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขทกคนโดยเฉพาะผประกอบวชาชพพยาบาลมบทบาทส าคญอยางยง ในการสงเสรมและสนบสนนแมหลงคลอดใหเลยงลกดวยนมแมอยางเดยวอยางนอย 6 เดอน ใหประสบความส าเรจไดโดยใชบนได 10 ขนสความส าเรจของการเลยงลกดวยนมแม โดยการด าเนนงานดงกลาวสามารถปฏบตไดในระยะตงครรภ ระยะคลอดและระยะหลงคลอด” จากการศกษาปจจยทมผลตออตราการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว ในระยะ 6 เดอนแรกหลงคลอดทท าใหไมประสบผลส าเรจ ขนษฐา ปานยม (2554) พบวา การทแมไมไดรบการดแลหรอค าแนะน าในระยะตงครรภ การขาดทกษะ และประสบการณการเลยงลกดวยนมแม ท าใหแมไมเขาใจ ขาดความร รวมทงไมมทปรกษาเกยวกบการเลยงลกดวยนมแม จากขอมลดงกลาวท าใหเหนวาปญหาการเลยงลกดวยนมแมตองไดรบการพฒนาแนวทางในการใหความร ทกษะเกยวกบการเลยงลกดวยนมแมทถกตองรวดเรว โดยใชแนวนโยบายโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก เปนแนวทางสการปฏบตใหไดผลส าเรจ การปฏบตเพอใหเปนโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดกน น มตวชวดดงน (1) อตราการขาดออกซเจนของทารกแรกเกด (Birth asphyxia) ไมเกน 30 /1,000 เดกเกดมชพ (2) อตราทารกแรกเกดน าหนกนอย (Low birth weight) ไมเกนรอยละ 7 หรอ ถาไมสามารถท าให ต ากวารอยละ 7 ได ตองมการพฒนาใหอตราทารกแรกเกดน าหนกนอย ต ากวาฐานเดมรอยละ 0.5 ตอป เชน เดมอตราทารกแรกเกดน าหนกนอย อยทรอยละ 8.5 เมอพฒนาตามมาตรฐานแลว ลดเหลอรอยละ 8 ซงต าลงรอยละ 0.5 ถอวาบรรลเปาหมาย (3) อตราการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว 6 เดอน รอยละ 15 หรอถาท าไมได ใหพฒนาใหอตราการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยวมากขนกวาฐานเดมรอยละ 2.5 ตอป (4) พฒนาการเดกสมวย (อาย 0-5 ป) รอยละ 90 และตองมนโยบายสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ไมอนญาตใหมการขายนมผสม ขวดนม ผลตภณฑทดแทนนมในรานคาใดๆ ของโรงพยาบาล โรงพยาบาลตองสรางสงแวดลอมทไมใหโอกาสไดเหนภาพ หรอโลโก (Logo) ปากกา ปฏทน หรอนาฬกา หรออนๆ ทจะท าใหคดถงอาหารทจะมาทดแทนนมแมทงทางตรงหรอทางออม โรงพยาบาลจะตองซอนมผสมในราคาทแพงขนทงๆ ทสามารถซอไดถกกวา ผบรหารมเหตผลท

31

แสดงความมงมนของนโยบาย บนไดขนนจะส าเรจและผานตามนโยบายทชดเจนของผน า สวนทตองเนนหนกของหนวยงานและหอผปวยตางๆ ไดแก หองฝากครรภ เนนการใหความรใหหญงตงครรภ เหนประโยชนและความส าคญของการเลยงลกดวยนมแม หองคลอดตองมการกระตนใหลกดดนมแม ภายในครงถงหนงชวโมงแรกเกด (Early bonding) เนองจากชวงแรกเกดเปนชวงทเดกตนตวทสด หอผปวยหลงคลอดตองใหแมและลกอยดวยกนตลอดเวลา เพราะจะท าใหเดกสามารถดดนมไดบอยตามทตองการ และตองไมมการปอนนมผสมนอกจากมขอบงช ไมมหวนมหลอกหรอหวนมปลอม บคลากรของหอผปวยตองพรอม เพอชวยเหลอแมหลงคลอด ดงท ฮอง แคลลสเตอรและชวารท (Hong, Callister, and Schwartz, 2003) ไดศกษาพบวา การทพยาบาลมความร ทกษะและเจตคตทด ในการเลยงลกดวยนมแม รวมทงการปฏบตตอแมในขณะอยโรงพยาบาล มผลตอการเลยงลกดวยนมแม ตงแตทาการดดนม การอมหวนมทถกวธ ถาใชหลกการดดทถกวธจะท าใหไมเจบหวนม และสดทายคอหญงตงครรภทกรายตองทราบแหลงทสามารถตดตอได ถามปญหาเรองการเลยงลกดวยนมแม จะตดตอหรอโทรศพทไปตดตอเพอขอค าแนะน าจากทใด ซงกอนออกจากโรงพยาบาลถาแมเลยงลกดวยนมแมอยางเดยวไดส าเรจแลว เมอกลบไปอยบานจะมปญหานอยลง และถากอนกลบบานมปญหา ทางโรงพยาบาลตองใหค าชแจงอยางดวา ถามปญหาจะตดตอขอความชวยเหลอจากทใด และถาสามารถน าครอบครวและญาตโดยเฉพาะสาม เขามามสวนรวมและมความรความเขาใจเกยวกบนมแมแลว แรงสนบสนนจากครอบครวจะท าใหโอกาสทจะประสบความส าเรจในการเลยงลกดวยนมแม (Exclusive breast feeding) 6 เดอน มโอกาสส าเรจไดสง สวรรณา ชนะภย (2014) ไดศกษาความร เจตคต การรบรสมรรถนะในตนเองและการสนบสนนจากสามและพยาบาล ในการท านายการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว 6 สปดาห (หนงเดอนครง) พบวา ปจจยทสามารถท านายการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว 6 สปดาหในมารดาหลงคลอดบตรคนแรกไดอยางมนยส าคญทางสถต คอ อาย ความร เจตคต การรบรสมรรถนะในตนเอง การสนบสนนจากสามหรอญาต และการสนบสนนจากพยาบาล สามารถรวมกนท านายการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว 6 สปดาห ไดรอยละ 26.7 (R2 = .267, p < .05) สอดคลองกบจรนนท วรกล (2558) ท าการศกษาปจจยทมความสมพนธตอความส าเรจในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยวนาน 6 เดอน ในโรงพยาบาลมหาวทยาลยนเรศวร ท าการวจยเชงพรรณนาเกบขอมลไปขางหนา (Prospective study) กลมตวอยางคอมารดาทคลอดบตรในโรงพยาบาลมหาวทยาลยนเรศวร เครองมอทใชในงานวจย คอ แบบสอบถามแบงออกเปน 2 สวน คอ สวนท 1 แบบสอบถามหลงคลอดภายใน 24 ชวโมง สวนท 2 เปนแบบสอบถามตดตามหลงคลอด อาย 7 วน 14 วน 45 วน 2 เดอน 4 เดอน และ 6 เดอน ผลการศกษาพบวา มมารดาเขารวมโครงการทงหมด 262 คน มารดาทเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว 6 เดอน คดเปนรอยละ 45.5 ปจจยทมความสมพนธกบสงเสรมการ

32

เลยงลกดวยนมแมอยางเดยวนาน 6 เดอน คอ มารดาทราบนโยบายเกยวกบการเลยงลกดวยนมแม และ มารดามความรเกยวกบการใหนมบตร 2. บนได 10 ขนสความส าเรจในการเลยงลกดวยนมแม (องคการอนามยโลก, 2001) บคลากรทางการแพทยจะตองรบรและท าความเขาใจกบบนได 10 ขนเพอความส าเรจในการเลยงลกดวยนมแม เนองจากอตราการเลยงลกดวยนมแมทตกต าลงทวโลกใน ค.ศ. 1991 จงท าใหองคการอนามยโลกและองคการกองทนเพอเดกแหงสหประชาชาต ไดก าหนดบนได 10 ขนส าหรบโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก ไวดงน 2.1 มนโยบายการเลยงลกดวยนมแมเปนลายลกษณอกษรทสอสารกบบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขทกคนอยางสม าเสมอ โรงพยาบาลเขยนเปนลายลกษณอกษร และตดไวใหเหนอยางชดเจน เพอใหบคลากรในโรงพยาบาลรวานโยบายในการเลยงลกดวยนมแมคออะไร มการท างานรวมกนเปนทมผรบบรการจะไดเขาใจและสามารถสรางความมนใจใหกบหญงตงครรภในการใหนมแมแกลกได 2.2 ฝกอบรมบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขทกคนให มทกษะทจะน านโยบายนไปปฏบต การฝกอบรมตองใหความรทงภาคทฤษฎและปฏบต เพอใหบคลากรมความช านาญและสามารถถายทอดความรและทกษะการใหนมแม การดดนมแมทถกตอง การดดทถกวธและมประสทธภาพ จะชวยกระตนน านมแมซงตางจากการอมหวนมแมเฉยๆ ถาบคลากรไมมความรเหลานและสอนแมหลงคลอดไมได การเลยงลกดวยนมแมจะไมประสบความส าเรจ 2.3 ชแจงใหหญงตงครรภทกคนทราบถงประโยชนและวธการเลยงลกดวยนมแม การชแจงถงประโยชนของนมแมทมประโยชนตอแมและลก บอกขนตอนของการการใหนมแม การแกปญหาเวลาใหนมแม บคลากรทกคนตองชวยกนและใหขอมลแนวเดยวกน รวมทงตองบอกถงความเสยงของนมผงดวย เพราะแมสวนใหญเขาใจวานมผงหรอนมแมไมตางกน เมอมปญหากบการใหนมแมเชน หวนมแตก ลกดดเตาไมเปน แมมแนวโนมทจะเปลยนไปใชนมผงแทนนมแมไดมากขน 2.4 ชวยใหลกดดนมแมภายในหนงชวโมงหลงคลอด การทลกไมไดดดนมแมภายในชวโมงแรกหลงคลอดซงเปนสงส าคญมาก ท าใหการกระตนใหลกดด ภายในครงถง 1 ชวโมงแรกเกด (Early bonding) ลาชา ท าใหการมน านมพอส าหรบลกนนยากขน แมทลกไดดดกระตนทนทหลงคลอด จะมปรมาณน านมมากกวาแมทลกมาดดกระตนหลงจากคลอดแลวหลายชวโมง ถาบคลากรสวนใหญตระหนกถงความจรงขอน และพยายามอยางเตมทเพอใหลกไดดดนมคณแมทนททคลอด น านมแมจะมาเรวและมากพอ

33

2.5 แสดงใหมารดาเหนวธการใหนมทถกตองและการคงสภาพการหลงน านมแม วาแมลกตองแยกจากกนถาดดนมไมถกวธ รางกายแมจะไดรบการกระตนไมเพยงพอ การผลตน านมกจะคอยๆ ลดลง ถาแมและลกตองแยกจากกน จะตองสอนใหแมบบหรอปมนม ก าหนดตารางและจดบนทกทกครงเพอตรวจสอบปรมาณน านมทผลตไดวาเพยงพอหรอไม การสอนการใหนมทถกตอง มการแนะน าวาควรดจากวดทศน ตงแตการฝากครรภ และในหอผปวยสตกรรมหลงคลอด บคลากรจะตองใหค าแนะน า ชวยเหลอใกลชด สอนตงแตการอม การดดนมแมถกวธ โดยเฉพาะกรณลกมปญหาตองแยกจากแม ตองชวยเหลอเพอใหแมบบนมน านมแมไปใหลกได 2.6 ไมใหน า อาหารหรอเครองดมอนใด ยกเวนมขอบงชทางการแพทย ในน านมแมมสารอาหารครบถวนและเพยงพอตอการเจรญเตบโตแลว การใหน าหรออาหารอนโดยไมมขอบงชทางการแพทย จะเปนการตดวงจรการผลตน านมของแม ท าใหนมแมลดลง 2.7 ใหแมและลกอยดวยกนตลอด 24 ชวโมงตงแตแรกเกด แมและลกควรจะตองอยดวยกนตลอดเวลาเพอชวยใหลกเรยนร มการดดนมไดบอยและปรบตวเขาหากนโดยมแมเปนผดแลและปกปองทงจะท าใหน านมมาเรว กระตนการสรางน านมเพมขน 2.8 สนบสนนใหลกดดนมแมไดบอยครงตามตองการ ลกจะตองดดนมแมอยางสม าเสมอตามตองการ เพอชวยกระตนใหรางกายแมผลตน านมไดตอเนองและเพยงพอตองใหลกไดดดทกครงทลกหว ในขณะหวลกจะดดไดด 2.9 ไมใหทารกดดหวนมยาง หรอ ดดหวนมหลอก การดดขวดหรอจกหลอก จะท าใหลกสบสน (Nipple confuse) และดดนมแมไมเปน เมอลกไมดดนมแม รางกายแมกจะหยดการผลตน านม 2.10 สรางกลมสนบสนนการเลยงลกดวยนมแม เพอสงตอมารดาหลงจ าหนายออกจากโรงพยาบาล 3. การเลยงลกดวยนมแม การเลยงลกดวยนมแมเปนทยอมรบวานมแมเปนอาหารทดและเหมาะสมทสดในการเลยงลก เปนการใหทกสงแกลก มสารอาหารครบถวนตอการเจรญเตบโตของรางกาย สมอง และจตใจ ซงไมมอาหารอนใดมาทดแทนหรอเทยบเทาได นมแมประกอบดวยสารอาหารทมภมตานทานโรค ลดโอกาสการเจบปวยของลก คนนงแฮมและคณะ (Cunningham et al., 2002) พบวา ลดโอกาสเกดโรคภมแพลดการตดเชอระบบทางเดนอาหาร ลดการตดเชอทางเดนหายใจ ยงชวยสงเสรมพฒนาการในดานสตปญญา จตใจ และอารมณของลก จากการศกษาของดโอนและคณะ

34

(Deoni et al., 2013) พบวา มผลตอกระบวนการพฒนาการทางสมอง การทลกไดรบนมแมอยางเดยวตงแตแรกเกดถง 6 เดอนท าใหเดกมระดบเชาวปญญา (Intelligence quotient: I.Q.) และพฒนาการกระบวนการทางความคดดกวาเดกทไดรบนมผสม เอกลาชและคณะ (Eglash et al., 2008) พบวาชวยลดความเสยงตอการเกดโรคเบาหวานชนดท 2 ลดความเสยงตอการเกดโรคกระดกพรน โรคมะเรงรงไข มะเรงเตานม มะเรงเยอบโพรงมดลก ภาวะหวใจขาดเลอด และความดนโลหตสง ยงเปนวธการคมก าเนดแบบธรรมชาต และมผลดตอจตใจแม ท าใหเกดความรสกภาคภมใจ เกดความผกพนระหวางแมและลก นมแมยงมผลตอการพฒนาทางดานอารมณ และจตใจของเดก พองกบการศกษาของลอเรนซ (Lawrence and Lawrence, 2011) ยนยนประโยชนนมแมอกวาการใหนมแมแกลก ท าใหมการโอบกอด สมผส ไดอยใกลชดลก ท าใหมความมนคงทางอารมณอกดวย สอดคลองกบการศกษาของนตยา โปสาวาท และคณะ (2011) ศกษาปจจยทสงผลตอการเลยงลกดวยนมแมเพยงอยางเดยวอยางนอย 6 เดอนของหญงหลงคลอด จงหวดกาฬสนธ การวจยนเปนการวจยเชงส ารวจ โดยมวตถประสงคเพอศกษาปจจยทมผลตอการเลยงลกดวยนมแมเพยงอยางเดยวอยางนอย 6 เดอนของหญงหลงคลอดทมาคลอดในโรงพยาบาลค ามวง ป 2552 ผลการวจยพบวา มารดาทมปญหาการเลยงลกดวยนมแม สามารถเลยงลกดวยนมแมเพยงอยางเดยวอยางนอย 6 เดอน รอยละ 26.6 สวนในรายไมมปญหาการเลยงลกดวยนมแม สามารถเลยงลกดวยนมแม อยางนอย 6 เดอน รอยละ 33.3 การไดรบการชวยเหลอจากเจาหนาทสาธารณสขตามมาตรฐานบนได 10 ขนสความส าเรจของการเลยงลกดวยนมแม สวนใหญทราบวาโรงพยาบาลมนโยบายสงเสรมเลยงลกดวยนมแม และไดรบการชวยเหลอจากเจาหนาทในการน าลกมาดดนมภายในครงชวโมงแรกหลงคลอด รอยละ 96.2 เจตคตตอการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยวอยางนอย 6 เดอน เหนดวยมาก 3 อนดบแรกคอ การเลยงลกนมแมเพยงอยางเดยวอยางนอย 6 เดอน เปนการสงเสรมสมพนธภาพระหวางแม-ลกใหใกลชดกนมากยงขน รอยละ 98.1 สะดวก สะอาด ประหยด พบ รอยละ 98.1 และชวยในการขบขเทาของลกเมอแรกเกด รอยละ 86.5 นอกจากนยงศกษาพบวา การไดรบการชวยเหลอจากเจาหนาทสาธารณสขตามมาตรฐานบนไดขนท 3 คอ การชแจงใหหญงตงครรภทกคนทราบถงประโยชนและวธการเลยงลกดวยนมแม บนไดขนท 6 อยาใหนมผสมน าหรออาหารอนแกเดกแรกคลอดนอกจากนมแม เวนแตจะมขอบงชทางการแพทย และบนไดขนท 8 การสนบสนนใหลกไดดมนมแมตามตองการ มความสมพนธอยางมนยส าคญทางสถต (P < .05) (p = 0.046, 0.043 และ 0.043 ตามล าดบ) เมอเปรยบเทยบเจตคตเกยวกบอาชพของมารดาปจจบน มสวนท าใหการเลยงลกดวยนมแมเพยงอยางเดยวอยางนอย 6 เดอนไมประสบผลส าเรจ และการไดรบการชวยเหลอและสงเสรมจากบคคลในครอบครว เชน สาม ป ยา ตา ยาย ชวยใหการเลยงลกนมแมเพยงอยางเดยวอยางนอย 6 เดอนประสบผลส าเรจ

35

3.1 ผลจากน านมแม 3.1.1 สารอาหาร มสารอาหารจากนมแมทเหมาะตอลก ท งชนดและปรมาณ เหมาะตอการยอยและดดซมของล าไสลกทยงพฒนาไมเตมท น ายอยจากนมแมมผลตอการเสรมใหการยอยสมบรณยงขน สารอาหารจากนมแมไมเปนสงแปลกปลอมทจะกระตนใหเกดอาการภมแพในลก มสารอาหารทชวยในการเจรญเตบโตของสมองลก เชน กรดอมโน (อนมลอสระ) ทอรน และ คามตน (Camitine) กรดไขมน เชน ไลโนเลอกแอซค (Linoleic acid: LA) อลฟาไลโนเลอกแอซค (α-linoleic acid) และพวกทมสายคารบอนยาวทมความไมอมตวสง (Long chain polyunsaturated fatty acid) ไดแก อะแรคคโดนค (Arachidonic acid: AA) ท ง ไดโคซาเฮกซาอโนอก แอซค (Docosahexaenoic acid: DHA) และท งทอรนและดเอชเอ ยงชวยการเจรญของจอประสาทตา (Retina) ดวย 3.1.2 สารตานเชอโรค น านมแมมสารตานเชอโรคได แตนมผสมไมสามารถท าเลยนแบบใหมได ในค.ศ. 1990 มการศกษาทยนยนวาการเลยงลกดวยนมแม ปองกนโรคทองรวง ปองกนโรคตดเชอทางเดนหายใจ และหอกเสบสวนกลางได ทงในประเทศก าลงพฒนาและประเทศอตสาหกรรม มเหตผลอธบายพนฐานไดดงน ตงแตแรกเกดทารกมการพฒนาระบบภมตานทานโรคไดชามาก ท าใหตดเชอไดงาย สวนทารกทไดรบนมแม จะมสารหลายอยางจากนมแมชวยในการตอสกบเชอโรคได สารเหลานสามารถออกฤทธในทารกได โดยจะมฤทธทเยอเมอก (Mucosa) กอนจะปรบตวใหทนกบสภาวะในทางเดนอาหารได เชน ไฮโดรไลตก เอนไซม (Hydrolytic enzymes) เปลยนแปลงความเปนกรดหรอดาง (pH) ในทางเดนอาหารจากเกลอน าด (Bile salts) ประการตอมาคอการออกฤทธเสรมกนและส าเรจโดยไมมการกระตนปฏกรยาการอกเสบ (Inflammatory reactions) สารในน านมแมเหลาน ในแตละวนจะมปรมาณผกผนกบความสามารถททารกจะสรางสารเหลานน 3.2 นมแมชวยเศรษฐกจของชาต น านมแมเปนสงทธรรมชาตสรางมาใหส าหรบลกทกคน โดยแมทเลยงลกดวนนมตนเองสามารถผลตน านมไดถง 100-150 ลตรตอคน จากขอมลของส านกงานสถตแหงชาต ป 2555 ประเทศไทยมเดกเกดใหม 760,000 คนตอป และจากการส ารวจสถานการณการเลยงลกดวยนมแม พบวา รอยละ 71 ของเดกทารกเกดใหมไดรบนมแมอยางเดยวเปนระยะเวลา 3 เดอน และรอยละ 38 ของเดกทารกไดรบนมแมอยางเดยวจนถง 6 เดอน เทากบวา ครวเรอนไทยจะสามารถประหยดรายจายไดมากกวา 1.8 พ นลานบาท ตอป การศกษาในชมชนดนด (Dundee community) ของประเทศองกฤษพบวาทารกทไดรบนมแมมโอกาสเปนโรคตดเชอทหชนกลางนอยกวาทารกทไดรบนมผสมถงรอยละ 60 ระยะเวลาของการใหนมแมอยางเดยวมความสมพนธกบความถของการตดเชอ

36

ทางเดนหายใจ โรคหชนกลางอกเสบและโรคทางเดนอาหารในขวบปแรก และถาเพมเวลากนนมแมอยางเดยวเปน 4 ถง 6 เดอน ประโยชนนาจะเกดมากขนและพบวาถาแมไมเลยงลกดวยนมแม รฐจะสญเสยคารกษาพยาบาลตอป ส าหรบโรคหชนกลางอกเสบเฉยบพลน 221,325,000 เหรยญ โรคอจจาระรวง 403,200,000 เหรยญ สรป การเลยงลกดวยนมแมมประโยชนโดยตรงตอลกคอ มผลตอการเจรญเตบโตทงกาย ใจและสมอง โดยตรงตอแม คอลดโอกาสการเปนโรคตางๆดงทกลาวมาแลว แมไดเลยงลกดวยนมแม จะท าใหเกดความใกลชด เกดความรกและผกพนในครอบครว รจกรกคนอน มความไววางใจผอน และแผกวางออกไปถงประเทศชาต โดยการท าใหเดกไดรบนมแมอยางนอย 6 เดอน จะท าใหเดกมความเฉลยวฉลาด มภมตานทานดกวา อตราการเจบปวยนอยลง เปนการชวยเหลอชาต ประหยดงบประมาณของประเทศไดอกดวย 4. กระบวนการการดแลแม ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมใหประสบผลส าเรจ หญงตงครรภทกคนมสทธไดรบฟงขอมล การใหการปรกษากอนการตดสนใจเลอกวธการใหอาหารแกทารก ควรเปดโอกาสใหหญงตงครรภไดพดถงความวตกกงวลหรอขอสงสยเกยวกบการเลยงลกดวยนมแม มมมองเกยวกบการเลยงลกดวยนมแมของหญงต งครรภ สาม ครอบครว และผใกลชด การใหนมแมส าคญกบแมอยางไร แมตดสนใจวาจะดแลตนเองเพอใหประสบความส าเรจในการเลยงลกดวยนมแมไดอยางไร และการสนบสนนจากครอบครวหรอ ผใกลชดเปนอยางไร เพอเปนขอมลส าหรบการใหการปรกษา แมวาการเลยงลกดวยนมแมเปนวถของธรรมชาตกตาม แตไมไดหมายความวาเปนเรองทงายเสมอไปทจะท าใหแมประสบความส าเรจในการเลยงลกดวยนมแม มปจจยหลายประการทมาเกยวของ ทงนตองขนอยกบการจดการใหมความลงตวผสมผสานกนระหวางวฒนธรรม สงคม เศรษฐกจ การสนบสนนจากสาม ครอบครวและ ผใกลชด อยางไรกตามความส าเรจในการเลยงลกดวยนมแมขนอยกบความตงใจทแนวแนและมงมนของแมเปนส าคญ การเลยงลกดวยนมแมจะส าเรจไดไมใชเพยงแตความพยายามทจะใหลกกนนมแมหรอรอคอยใหมผมาชวยเหลอภายหลงคลอดเทานน แตจะตองมการวางแผนในการเลยงลกดวยนมแมและเตรยมการอยางมประสทธภาพไวลวงหนา เพอเพมสมรรถนะและความพรอมในการเลยงลกดวยนมแม ทงดานรางกาย จตใจและอารมณ การปองกนและแกปญหาทอาจท าใหลมเหลวในการเลยงลกดวยนมแมได เปนตน ดงนน ควรมการจดการสอนเกยวกบการเลยงลกดวยนมแม (Breast feeding class) ทหนวยฝากครรภ โดยใชวธการสอนเปนรายบคคลและเปนกลม ซงจะเปนจดเรมตนทส าคญตอความคดและความรสกของพอแม การใหขอมลตางๆ จะอยบนพนฐานของความตองการและเปนไปตามธรรมชาต หญงตงครรภควรไดรบโอกาสในการตดสนใจวาจะเลยงลกดวยนมแม

37

หรอไมดวยตนเอง (ตามเกณฑบนไดขนท 3 การชแจงใหหญงตงครรภทกคนทราบถงประโยชนและวธการเลยงลกดวยนมแม) การเลยงลกดวยนมแมเปนกระบวนการธรรมชาตทเกดขนระหวางแมกบลก เกยวของกบทงระบบประสาทชววทยา (Neurobiology) ของทงแมและลก ทารกแรกเกดยงมปฏกรยาดงเดม (Primitive reflex) หลายอยางทชวยการเรมดดนมแม ไดแก การคลาน (Crawling reflex) การดด (Sucking) และการกลน (Swallowing reflex) เปนตน ภายหลงเกดทารกจะพกระยะสนๆ ในลกษณะตนตวเพอปรบใหเขากบสงแวดลอมใหมนอกครรภแม และ แสดงสญชาตญาณของการดดนมเพอเอาชวตรอด ควรเรมใหทารกดดนมแมโดยเรวทสดถาเปนไปไดภายใน ครงถงหนงชวโมงหลงคลอด จะเปนระยะททารกตนตวด ไมควรรบเอาทารกไปอาบน า หยอดตา หรอท ากจกรรมทยงไมจ าเปนรบดวน วธปฏบตคอ วางทารกใหนอนคว าบนหนาอกแมโดยหนหนาเขาหาหวนมของแมใชผาคลมแมกบลกไวดวยกน ปลอยใหทารกคลานเขาหาเตาแมและเรมดดนมดวยตนเองเมอเขาพรอม ไมรบกวนกระบวนการชวยตนเองของทารก ควรใหเวลาส าหรบการสมผสนอยางนอยประมาณ 1 ชวโมง การน าทารกมาวางทอกแมท าใหแมและลกไดสมผสใกลชดกนแบบเนอแนบเนอ เปนผลดการปรบตวดานสรวทยาของทารก ไดแก อณหภมกาย การหายใจ การเตนของหวใจ และระดบน าตาลในเลอดของทารก ชวยใหกระตนเกดความรกความผกพนระหวางแมกบลก ทารกสงบ ลดการรองกวน ทารกไดรบคลอลอสตรม (Colostrum) ภมคมกนไอจเอ (IgA) จะเคลอบล าไสของทารกปองกนการตดเชอ ชวยใหมการประสานกน (Coordination) ของการดด การกลน และการหายใจ นอกจากนยงกระตนการหลงฮอรโมนโปรแลกตน ทชวยในการสรางน านม และฮอรโมนออกซโตซน ทชวยในการหลงน านม กระตนใหมดลกหดรดตว ลดการตกเลอดของแมหลงคลอด ชวยขบน าคาวปลาและท าใหมดลกเขาอเรว การดดนมแมครงแรกถอเปนการเรมท าความคนเคยกบเตานมแมมากกวาจะเปนการดดเพอใหไดอาหาร และเปนการเรยนรเพอเขาเตา ระยะแรกนทารกอาจจะยงไมดดนมแมทนทแตจะแสดงอาการหว (Feeding cues) ดวยการยกศรษะ มองไปรอบๆ แลบลน เอามอเขาปาก ท าทาดด น าลายไหล การสมผสเนอแนบเนอระหวางแมกบลก กลนตวแมและน านมแมจะกระตนใหทารกคบคลานไปบนอกแม (Breast crawl) เพอหาเตานม เรมจองทบรเวณสเขมของเตาแมไวเปนเปาหมาย ขยบไปทเตาแม เมอไปถงหวนมจะอาปากกวางงบหวนม และดดนมแมไดโดยอตโนมต ทารกตองอยในทาทสามารถจะคลานเขาหาหวนมแมและอมหวนมแมดวยตนเอง ไดอยางสะดวกตามธรรมชาต (Biological positioning) การททารกอยในทาทเหมาะสมและอมหวนมแมไดอยางถกตองจะสงผลตอการดดนมแมไดอยางมประสทธภาพและมการสรางน านมไดอยางเพยงพอ ในระยะตอมา

38

สาเหตส าคญระยะหลงคลอดทท าใหการเรมตนใหนมแมไมส าเรจและไมสามารถใหนมแมไดตอเนอง สวนใหญเกดจากการเรมตนใหทารกดดนมชา ไมไดใหดดตามตองการของทารก การบงคบใหทารกดดนมตามความตองการของแมหรอผชวยเหลอ การก าหนดเวลาและระยะเวลาใหทารกดดนมอยางเครงครด ผท าใหแมและลกเกดความเครยด หรออาจเกดจากการใชยาทชวยคลอดบางอยางมผลท าใหทารกซม ดดนมไดไมด หรอการแยกแมและลกจากกน การมหองส าหรบทารกแรกเกด (Nursery) เปนตน 4.1 วธการดแลแมหลงคลอดมดงน 4.1.1 เรมใหลกดดนมโดยเรว ภายใน ครงถงหนงชวโมงหลงคลอด ชวงนรเฟลกซการดดของทารกจะแรง และแมอยในระยะตนเตนทอยากเหนหนาลก การใหลกดดนมเรว ลกจะไดรบ หวน านม ซงมคณคาทางโภชนาการ ใหภมค มกน และท าใหล าไสเคลอนไหวชวยระบายขเทาและลดภาวะเหลองของทารก มการสรางและหลงน านมเกดขนเรว การเรมตนใหลกดดนมครงแรกจะน าสความส าเรจและระยะเวลาในการเลยงลกดวยนมแม อธบายใหแมเขาใจวาในระยะ 2 ถง 3 วนแรกน านมยงมไมมากแตลกจะไดรบประโยชนอยางเตมทจาก หวน านมเมอใหลกดดบอยทก 1 ถง 3 ชวโมง น านมจะคอยๆมาเพมขน ตามความตองการของลก การใหลกดดนมแมไดมากน านมกจะมการสรางมากตามธรรมชาต 4.1.2 ใหแมและลกไดอยในหองเดยวกนตลอด 24 ชวโมง 4.1.3 ชวยเหลอแมในการใหลกดดนมอยางถกวธ จดทาแมใหอมลกใหนมในทาทสะดวกสบาย ใชหมอนรองใตล าตวของลก พยงหลงและแขนของแม แนะน าวธการเอาหวนมเขาปากลก ใหลกอมหวนมใหลกถงลานนมนม และใหลกดดนมใหเกลยงเตาทละขางเพอใหไดท งน านมสวนหนาและสวนหลง และมการสรางน านมไดเตมท ไมควรก าหนดเวลาหรอระยะเวลาทใหลกดดนมอยางเครงครด ใหลกไดดดนมตามความตองการ ขณะดดลกอาจจะหยดพกเปนระยะ และเรมดดตอไป ไมจ าเปนตองเขยาเตานมเรงใหลกดดตลอดเวลา แตถาลกเผลอหลบใหใชวธขยบบบเตานมเบาๆ หรอไลลมให เมออมทารกจะปลอยหวนมเอง อยาดงหวนมออกทนทขณะทลกก าลงดดนม เพราะจะท าใหหวนมแตกได 4.1.4 ให ลกดดนมไดตามความตองการ ซงชวงเวลาจะอยประมาณ 2 ถง 3 ชวโมง ถาหลบนานเกนควรอาจปลกเลนสกครกอนใหกนนม ไมควรบงคบจบใหดดนม เพราะจะท าใหลกไมยอมดดและแมจะรสกวาตนเองไมมความสามารถทจะใหนมลก จงตองดความพรอมของทงแมและลก 4.1.5 ใหแมสงเกตสญญาณทแสดงวาลกหว (Feeding cues) การรองไมไดแสดงวาลกหวเสมอไป การหาสาเหตของการรองและการตอบสนองอยางถกตองจะท าใหแมไมเครยด

39

สญญาณหวอาจเกดจากการกระตนจากภายในรางกายลก (Internal feeding cues) ทมน าตาลในเลอดลดต า ม การดดซมของเหลว (Serum osmolality) เพมขน หรอเกดจากภายนอก (External feeding cues) จากการทแมอม กลนและสมผสจากแมขณะทใหลกกนนม ควรใหแมลกไดอยดวยกนอยางสงบ ใหลกเปนผน าในการดดนมแม (Baby-led breastfeeding) ใหลกมอสระทจะเคลอนไหวและดดนมไดตามตองการ และแมคอยตอบสนองตามสญชาตญาณ 4.1.6 ประเมนสภาพทวไปของแมและลก ทาของแมในการใหนม ทาของลก วธการอมหวนมและการดดนมของลก ลกษณะทเปลยนแปลงไปของหวนมและเตานม อาการผดปกตอนๆ ทอาจพบพฤตกรรมของแมในการใหนมและของลกทงกอน-ขณะ-หลงใหนมแม ในระยะ 48 ชวโมงแรก และสรางความมนใจใหแมวาเตานมใหญหรอเลกกสามารถเลยงลกดวยนมแมได การชวยเหลอแมดวยความตงใจอยางจรงจง บนพนฐานความรและทกษะทถกตองของบคลากร เปนสงส าคญทจะน าไปสความส าเรจของแมในเบองตน 4.1.7 การสอนแมควรใชวธการอธบาย และสาธตใหแมด ใหแมทดลองปฏบตตามล าดบขน (Hand-off technique : HOT) จะเสรมสรางความมนใจและสมรรถนะของแมไดดกวาการจบมอใหแมท า หรอท าใหแมเพยงอยางเดยว ผสอนควรเปนผทมความรจรง และมทกษะในการปฏบตเพอชวยเหลอแม การใชค าพดและการปฏบตกบแมชวงหลงคลอดตองระมดระวงอยางมาก เพราะชวงน สมองซกขวาจะท างานเดนขนมาดวยอทธพลของฮอรโมน ออกซโตซน (Oxytocin) ท าใหแมมอารมณความรสกทออนไหว การท างานของสมองซกซายทเกยวกบความถกตอง เปนขนตอน อธบายไดเปนเหตเปนผลจะลดลง ใชอารมณและความรสกมากขน จงท าใหแมบางคนมความรสกไมมนคง (Insecure) ควรชวยเหลอใหแมมความผอนคลายสบายๆ ไมมงมนตงใจจนมากเกนไป จะท าใหประสบความส าเรจในการใหนมแมไดงายขน 4.1.8 ไมใหทารกดดนมขวด หวนมปลอม และไมใหอาหารอนและน า นอกจากจะมขอบงชทางการแพทย 4.1.9 ดแลใหแมไดพกผอนอยางเพยงพอ ไมเครยดเพราะจะมผลตอการหลงน านม การนวดผอนคลาย และนวดเตานมอยางถกวธจะชวยท าใหการไหลเวยนโลหตด มน านมเพมมากขนไหลออกด ลดปญหาเตานมคด ทอน านมอดตน และเตานมอกเสบได 4.1.10 ดแลใหแมไดรบประทานอาหารครบ 5 หม ในปรมาณเพมขนเพอใหรางกายของแมไดรบพลงงาน โปรตน วตามนและแรธาตตางๆ อยางเพยงพอ ในระยะตงครรภทแมมสขภาพดจะมไขมนเพมและสะสมอยในรางกาย และสามารถน าไขมนสวนนมาใชเปนแหลงพลงงานสวนหนงในน านมได และมสวนชวยใหน าหนกตวแมลดลงไดเรวภายหลงคลอด รางกายมกลไกหลายอยางทชวยใหนมแมมสารอาหารหลายชนด ในปรมาณทเพยงพอ โดยไมขนกบ

40

สารอาหารทแมกน เชนแคลเซยม ฟอสฟอรส แมกนเซยม และสงกะส เปนตน แตถาแมรบประทานอาหารไมเพยงพออาจท าใหน านมแมขาดสารอาหารบางชนดได โดยเฉพาะวตามนทละลายน า เชน วตามนบ 1 และ12 ส าหรบทารกทมความเสยงตอโรคภมแพ แมตองระวงอาหารทท าใหเกดการแพ เชนนมวว ถวลสง เปนตน แมทใหนมลกมความตองการแคลเซยมไมตางจากระยะตงครรภเพราะรางกายมกลไกชวย ไดแก มการหมนเวยนของแคลเซยมเขาและออกจากกระดกเพมขน การสญเสยในปสสาวะลดลง แมอาจมมวลกระดกลดลงบางชวคราวในระยะ 3 ถง6 เดอนหลงคลอด และจะเพมภายหลงจนปกต อาหารทมแคลเซยมสง เชน เตาห ปลาเลกปลานอยทกนไดทงกระดก ผกใบเขยว เปนตน 4.1.11 กอนจ าหนายแมและลกออกจากโรงพยาบาลจะตองวางแผนการจ าหนาย และดแลแมใหนมลกไดอยางมนใจ ฝกหดการนวดเตานม การบบน านม และใหค าแนะน าแกสามและญาตทใกลชด ใหมความรและใหชวยเหลอแมไดอยางถกตอง ใหขอมลเกยวกบแหลงใหการปรกษาหรอใหการชวยเหลอเมอเกดปญหาขน รวมท งการสงตอเพอใหแมไดรบการดแลอยางตอเนองเมอกลบไปอยบานโดยเฉพาะชวง 2 สปดาหแรกหลงคลอด ซงเปนระยะวกฤตของการเลยงลกดวยนมแม 4.2 ขอเสนอแนะการเลยงดทารกและเดก ตามนโยบายสาธารณะของส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต มขอแนะน าเกยวกบการเลยงดทารกและเดก ดงน 4.2.1 ชวงวยแรกเกดถง 6 เดอน ใหเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว โดยใหดดนมแมเรวทสดหลงเกดหรอภายใน 1 ชวโมงหลงคลอด หลงจากนนใหนมลกบอยครงตามความตองการของลก 4.2.2 ชวงอาย 6 ถง 12 เดอน ใหนมแมรวมกบอาหารทารกตามวย 4.2.3 ชวงอาย 1 ถง 2 ป ใหอาหารตามวย 3 มอรวมกบนมแม 4.3 การสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมในระยะตงครรภ เปนการเตรยมความพรอมแมท งรางกายและจตใจ เพอใหแมมความรความเขาใจเกยวกบประโยชนและวธการเลยงลกดวยนมแมทถกตอง และสรางความมนใจใหกบแมวาจะสามารถเลยงลกดวยนมแมไดส าเรจการเตรยมแมควรเรมจากซกประวตเกยวกบความรความเขาใจและทศนคตการเลยงลกดวยนมแม ประวตเลยงลกดวยนมแมในครรภกอน ประวตสขภาพ ประเมนความเสยงขณะตงครรภ ตรวจลกษณะหวนมและเตานมในการฝากครรภครงแรกและอกครงเมอใกลคลอด แนะน าใหสตรฝกตรวจเตานมดวยตวเองและใหผเชยวชาญประเมนซ าหากสงสยวามความผดปกตของเตานมหรอหวนม นอกจากนตองสรางความมนใจวา ขนาดของเตานมไมมผลตอการ

41

สรางน านม ความผดปกตของหวนมและลานนมทตรวจพบไมไดยนยนวาแมจะไมสามารถเลยงลกดวยนมแมได แตอาจตองใชความพยายามมากขนและตองไดรบความชวยเหลอจากผเชยวชาญ 4.4 ความรเกยวกบนมแมทหญงตงครรภควรไดรบในระยะกอนคลอด 4.4.1 ความรเรองประโยชนของนมแมในดานคณคาทางอาหาร การเจรญเตบโต การพฒนาทางสมองและพฤตกรรม การปองกนการตดเชอของทารก ท าใหรปรางทเปลยนไประหวางต งครรภของแมกลบมาสวยเหมอนเดม ปองกนการเกดมะเรงชนดตางๆ นอกจากนยงประหยด และเปนการสรางความรกความผกพนระหวางแมลก 4.4.2 ความรเรองขนตอนในการใหนมแม โดยเรมใหลกดดนมโดยเรวตงแตหลงคลอดภายใน 30 นาท เพอใหน านมออกเรว การใหลกดดนมบอยๆ ในวนแรกหลงคลอด โดยภายใน 24 ชวโมงแรก ลกควรดดนม 8 ถง12 ครง และตองใหลกดดนมใหถกวธ คอใหลกอมหวนมใหถงลานนม สามารถปองกนการเกดนมคดหรอหวนมแตกได 4.4.3 ใหความรเรองอาหารทมประโยชนตอแมในระหวางตงครรภและใหนมลก โดยควรรบประทานอาหารใหครบ 5 หมอยางเพยงพอ 4.4.4 ใหความรความเขาใจกบบคคลในครอบครว เชนสาม เพอใหบคคลทใกลชดกบหญงตงครรภเหนความส าคญของการเลยงลกดวยนมแม พรอมใหความชวยเหลอแกไขปญหาอปสรรคตางๆและเปนก าลงใจในการเลยงลกดวยนมแม 4.4.5 ตรวจหาความผดปกตของเตานม หวนม และลานหวนม สงผดปกตทพบบอยคอ 1) หวนมสน (Short nipple) โดยทวไปหวนมไมควรสนกวา 1 เซนตเมตร ถาหวนมสนมากเดกจะดดนมไมได ยกเวนลานหวนมและเตานมนมมาก ซงสามารถทดสอบไดโดยใชนวชและนวหวแมมอวางทขอบลานหวนมเลกนอย แลวรดไปทหวนม ถาหวนมยาวได 1 เซนตเมตร แสดงวาหวนมด 2) หวนมบอด สาเหตอาจเกดจากมพนทฐานหวนมนอยเกนไป ทอนมสนกวาปกตรงหรอหดเขาไป หรอมพงผดดงรงหวนมไว 4.5 การประเมนความยดหยนของลานนม โดยใชนวชและหวแมมอจบฐานหวนมดงยดขนและปลอยเปนจงหวะ ถาหวนมยดตามแรงไดด แสดงวาลานนมมความยดหยนด 4.6 วธการแกไขความผดปกตของหวนม กรณหวนมไมส นมาก สามารถใหท าการนวดหวนม (Nipple rolling) หรอกดนวพรอมรดจากลานนม (Hoffmann's maneuver) ได แตถาหากมการหดรดตวของมดลกใหหยดการ

42

แกไข ไมแนะน าใหท าในแมทเคยมประวตคลอดกอนก าหนด (Preterm) หรอมความเสยงตอการคลอดกอนก าหนด 4.6.1 การนวดหวนม ท าโดยใชนวหวแมมอและนวชจบดานขางของหวนมทตดกบลานนม ยดขนและคางไวหรอนวดคลงเบาๆ ท าซ า 10 ครง วนละ 2 ครง 4.6.2 กดนวพรอมรดจากลานนมโดยใหวางหวแมมอชดโคนหวนม กดนวพรอมรดจากฐานหวนมในทศทางซายขวาออกเบาๆ เปลยนเปนวางในทศบน ลางและดงออกเบาๆ นบเปน 1 ครง ควรบรหารขางละ 30 ครงหลงอาบน า จะใหผลดในรายหวนมบมเลกนอย 4.6.3 การใชปทมแกว (Breast shells หรอ Breast cups) โดยจะใสไวใตยกทรง ในไตรมาสสดทายของการตงครรภ เรมตนดวยใสวนละ 2 ถง 3 ชวโมง เมอคนเคยแลวใหใสเฉพาะกลางวน เมอคลอดลกแลว ใหใสกอนใหนมบตร 30 นาท 4.6.4 ไซรง พลเลอร (Syringe puller) โดยดงลกสบขนประมาณ 1 สวน 3 ของกระบอก แลวน าดานทมปกมาครอบหวนมใหสนท ดงลกสบชาๆ จนเหนหวนมยนยาวออกมา 4.6.5 นปเปล พลเลอร (Nipple puller) ใชนวมอบบกระเปาะยางแลวไปครอบหวนม ปลอยนวทบบกระเปาะเบาๆ 4.7 การใหความชวยเหลอการเลยงลกดวยนมแมระยะหลงคลอด 4.7.1 ใหลกดดนมแมโดยเรวภายใน ครง ถง หนงชวโมงหลงคลอด ซงเปนระยะเวลาทลกมการตนตว กระตนใหเกดความรก ความผกพนระหวางแมลก และชวยใหน านมมาเรว หากกรณผาตดคลอด ควรใหลกดดนมหรอมารดาบบน านมภายใน 4 ชวโมงหลงคลอดใน 4 วนแรกหลงคลอด อาจไดปรมาณน านมนอย แตมคณคามาก ซงชวงนนทารกตองการปรมาณน านมเพยง 15 มลลลตร ตอวน 4.7.2 ใหลกดดนมบอยๆ สม าเสมอทก 2-3 ชวโมง ทงกลางวนและกลางคน เพอชวยกระตนใหมการสรางและหลงน านมเพมมากขน และใหลกดดนมแมไดทกครงตามทตองการ โดยประมาณ 8 ถง 12 ครงใน 24 ชวโมง หรอดดทก 1 ถง 3 ชวโมงในเวลากลางวน และทก 2 ถง 3 ชวโมงในเวลากลางคน ถาลกหลบนานเกน 3 ชวโมง ตองปลกใหกนนม อาการแสดงวาลกไดนมเพยงพอคอ ลกหลบนาน 2 ถง 3 ชวโมง ถายปสสาวะวนละ 6 ถง 8 ครง ถายอจจาระออนนม และน าหนกขนตามเกณฑ 4.7.3 ใหลกดดอยางถกวธ รวมถงการจดทา การเอาหวนมเขาปากและชวยใหลกอมหวนมไดถกตอง (Latch on) คอสอดหวนมเขาปากลกใหลกถงลานหวนม ลนอยใตลานหวนมแม เหงอกบนกดบนลานหวนม รมฝปากแยกและแนบอยกบเตานม นอกจากนตองการประเมนการ

43

ดดกลน การเอาหวนมออกจากปากเดก (สอดนวเขามมปากระหวางชองเหงอกของลกกอนเอาหวนมออก) เปนตน 4.7.4 ตองใหมารดากระตนใหลกดดนมใหอมในแตละมอ ถาหลบตองปลกโดยขยบเตานม หรอใชนวกดทเตานมแมเบาๆ และดดใหเกลยงเตาทละขาง 4.7.5 ไมใหนมผสม น า หรออาหารอนแกลก และไมใหลกดดหวนมยาง เพราะจะท าใหลกสบสน การประเมนการเลยงลกดวยนมแม (Feeding preterm, Hunger cue, Demand feeding) วธการประเมนการเลยงลกดวยนมแม วธทนยมมากสด คอการประเมนดวย LATCH Assessment (LATCH) ซงโรงพยาบาลหลายแหงน าไปใชและสะดวกตอการปฏบตงานการประเมนการเลยงลกดวยนมแม มจดเรมตนทการเขาเตา ขนตอนการเขาเตาจะมการประเมน โดยหากคะแนนการเขาเตามากกวา 8 ขนไป จะสมพนธกบความส าเรจในการเลยงลกดวยนมแม (กสมา ชศลป, 2555) ดงน L = Latch คอ การอมหวนม และลานนม การคาบหวนมและลานนม ลนแตะเหงอกลางรมฝปากบานออก ดดนมเปนจงหวะใหคะแนน 2 ถาใชความพยายามหลายครงหรอกระตนจนอมหวนมและลานนม ใหคะแนน 1 งวงหรอลงเลจนอมดดหวนมไมได ใหคะแนน 0 A = Audible swallowing คอ การไดยนเสยงกลนนม อายนอยกวา 24 ชวโมง ไดยนเปนชวงๆ อายมากกวา 24 ชวโมง ไดยนบอยครง ใหคะแนน 2 ไดยน 2-3 ครงหลงกระตนใหดดนม ใหคะแนน 1 ไมไดยน ใหคะแนน 0 T = Type of nipple คอ ลกษณะหวนมของแม หวนมชพงปกตหรอหลงถกกระตน (Everted nipple) ใหคะแนน 2 หวนมแบน (Flat nipple) ใหคะแนน 1 หวนมบอดบม (Inverted) ใหคะแนน 0 C = Comfort breast and nipple คอ รสกสบายเตานม และหวนม เตานมและหวนมนม อาจจะรสกเจบเลกนอยขณะลกดดนม ใหคะแนน 2 มรอยแดงบรเวณเตานม หวนมมรอยพองเลกนอย และเจบรนแรงปานกลางใหคะแนน 1

44

เตานมคดมาก หวนมแตกเปนแผลและเจบรนแรงมาก ใหคะแนน 0 H = Hold คอ ทาอมลกหรอจดทาลก ขณะใหนม ไมตองการความชวยเหลอของเจาหนาท แมสามารถอมและจดทาลกดวยตนเอง ใหคะแนน 2 ตองการความชวยเหลอของเจาหนาทบาง เชน ยกหวเตยง จดหมอนรอง ใหคะแนน 1 ตองการความชวยเหลอของเจาหนาทอยางเตมท ใหคะแนน 0 เทคนค 4 ขอ ของการดดน านมแมจากเตาทถกตองมดงตอไปน 1. ดดเรว เทคนคในขอนเนนใหแมทกคนหลงคลอดบตร หากฟนตวดแลวและลกอยในสภาพรางกายปกต ใหน ามาดดกระตนนมแมใหเรวทสดเทาทจะท าได การดดกระตนน ท าไดภายหลงคลอดไมตองรอใหมน านม ตองกระตนทกสองชวโมง ครงละ 10 นาท ทงสองขาง ในแมทคลอดธรรมชาตไดเปรยบในขอนเพราะหลงคลอด 2 ถง 6 ชวโมง อาการปวดแผลและเมอยลาจากการคลอดจะทเลาลง สามารถเตรยมความพรอมในการใหนมบตรไดทนท แมทคลอดโดยการใชสตศาสตรหตถการไดแก คลอดโดยใชเครองดดสญญากาศ หรอ คลอดโดยใชคม อาจพกพนตวนานกวาแมคลอดธรรมชาต แมผาตดคลอดบตร หลงคลอด แมกลมไดรบการบลอคหลงมขอจ ากดตองนอนราบ อยางนอย 6 ชวโมง เพราะฉะนนการใหนมมอแรก ตองหลงจากทแมปลอดภยจากการบลอคหลงแลว 2. ดดบอย ทารกแรกเกด 48 ชวโมงแรกหลงคลอด ทารกมปรมาณสารอาหารทไดจากรกของแมกอนคลอด เพราะฉะนนทารกสวนใหญจะมพฤตกรรมหลบ ใน 48 ชวโมงแรกหลงคลอด ตองคอยปลกใหตนทกๆ 2 ชวโมง สม าเสมอ ชวยกระตนใหน านมมาเรวมากขน 3. ดดถกวธ ดดถกวธมผลตอสขภาพแมและลก คอ หากลกดดถกวธจะไดรบน านมแมพอ จะสามารถนอนหลบ ไมรองกวน หากลกดดผดวธ แมจะมหวนมแตก เจบ ทอแท อยากหยดการใหนม ซงปญหาดงกลาวจะหมดไป ถาบคลากรมความรและทกษะทจะชวยเหลอแมหลงคลอด การดดถกวธ มดงนปากลกตองเปดกวาง เพออมหวนมใหลกทสดจนมดลานนม ถาลานนมกวางกใหอมใหมากทสด คางแนบเตา ปลายจมกชดหรอแตะเตานม และรมฝปากบน - ลางบานออก แบะๆลกษณะเหมอนปาก ปลายคางของลกจรดกบเตานมแม จมกลกไมถกสงใดกดเบยดขณะดดนม สงเกตเหนขากรรไกรและใบหของลกขยบเลกนอยตามจงหวะการกลน ลกออกแรงดดน านมจากเตาแมโดยใชลนรดน านมเปนจงหวะสม าเสมอ หากมน านมแลวแมจะไดยนเเสยงลกกลนนมเปนจงหวะ เมอลกหยดดด ใหแมกระตนใตคางเบาๆ เพอใหลกดดตอ หากลกเอาปากออกจากหวนมแม ไมดดตอ หมายถงลกอม

45

4. ดดเกลยงเตา เปนเรองทแมหลงคลอดหลายคนคาดไมถง กบการดดนมแมวา ท าไมตองใหลกดดน านมแมใหเกลยงเตาเพราะน านมของแมมสองสวนคอ น านมแมสวนหนาและน านมแมสวนหล ง น านมแมสวนหล งจะมโปรตนและไขมนสงกวาสวนหนา ลกษณะขนกวา นมแมสวนหลงมไขมนด อดมไปดวยโอเมกา (Omega) มคอเรสเตอรอลทจะสรางใยสมอง ซงในนมผงไมมคอเลสเตอรอลชนดน และไมสามารถเลยนแบบได โปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเล ยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ (ตามกรอบแนวคดของ WHO, มลนธศนยนมแมแหงประเทศไทยและกระทรวงสาธารณสข) 1. โปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ประกอบดวย 1.1 จดอบรมโดยการบรรยาย สาธต และอภปรายแลกเปลยนเรยนร การบรรยายใชเวลา 15 ชวโมง การอบรมเชงปฏบตการใชเวลา 3 ชวโมง ประกอบดวย การสอนสาธต การสาธตยอนกลบ การแลกเปลยนเรยนรรวมกน 1.2 ตดตามประเมนผลโปรแกรมโดยประเมนความร ทกษะ เจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน โดยประเมนทงกอนเขารบการอบรม หลงรบการอบรมทนท และเมอปฏบตงานภายหลงการอบรมครบ 1 เดอน 1.3 ในการควบคมก ากบและตดตาม ผบรหารทางการพยาบาลระดบตนทเขารบการอบรม ใชระบบการสอนงาน (Coaching) ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม แกพยาบาลวชาชพ และเยยมประเมนทกหนวยงานจ านวน 2 ครง (สปดาหท 2 และสปดาหท 4) 1.4 ประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการถายทอดความร การสอนงาน และก ากบดแล ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 2. การประเมนผลโปรแกรม 2.1 ตดตามเกบรวบรวมขอมล ประเมนความร ทกษะ และเจตคต ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการก ากบดแลพยาบาลวชาชพ ใหสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 2.2 ตดตามเกบรวบรวมขอมล ประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการถายทอดความร สอนงาน และก ากบดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน 2.3 สรปการด าเนนการ

46

สรปเปาหมายของโรงพยาบาลคอ มงเนนใหความส าคญของการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม เพอใหเกดผลดตอผรบบรการ โดยคณะเยยมส ารวจการรบรองคณภาพโรงพยาบาล และผบรหารสงสดของโรงพยาบาล มงเนนใหความส าคญ ผวจยปฏบตหนาทเปนผบรหารระดบตน ในฐานะหวหนาหอผปวยสตกรรม จงเหนความส าคญในการพฒนาโปรแกรม และการจะท าใหโครงการส าเรจได ตองจดใหมโปรแกรมการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม แกผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในโรงพยาบาล เพราะผบรหารทางการพยาบาลระดบตนเปนสวนส าคญ ในกลไกการขบเคลอนนโยบายสการเปลยนแปลง ตองใชการบรหารกลยทธน าโครงการเขาสการปฏบต และท าใหเปนสวนหนงในงานประจ า เพอใหเกดการปฏบตในงานจรง เปนการยกระดบคณภาพการพยาบาลของแมและเดก รวมทงการไดรบการประเมนโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก ซงสอดคลองกบนโยบายของโรงพยาบาล และกระทรวงสาธารณสขตอไป

บทท 3

วธดาเนนงานวจย

การวจยเรอง ผลของโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ทโรงพยาบาลระดบตตยภมแหงหนง สงกดกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข ครงน เปนการวจยกงทดลอง (Quasi-experimental design) แบบกลมเดยว ว ดผลกอนและหลงทดลอง (One group pretest-posttest design) วตถประสงคเพอ วเคราะหผลของการพฒนาความร ทกษะและเจตคต ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนกอนและหลงเขารวมโปรแกรม และวเคราะหความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงานและการดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน โดยผวจยไดด าเนนวธการวจยตามขนตอน ดงน รปแบบการวจย แผนภาพท 3 การออกแบบการวจย ทมา: บญธรรม กจปรดาบรสทธ (2551) เมอ O1 แทนความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม โดยพยาบาลวชาชพ กอนเขารวมโปรแกรม

O1 X O2

48

O2 แทนความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม โดยพยาบาลวชาชพหลงเขารวมโปรแกรม X แทนโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม โดยพยาบาลวชาชพ ลกษณะของสถานททใชในการเกบขอมล สถานทใชในการศกษาครงนผวจยท าการศกษาและเกบขอมลในโรงพยาบาลเลดสน ซงเปนโรงพยาบาลรฐบาลระดบตตยภม ทมฐานะเทยบเทากองในสงกดกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข วสยทศน คอ เปนสถาบนการศกษาและบรการทางการแพทยช นน า ทมคณภาพระดบประเทศป 2562 มขนาด 613 เตยง โดยมหนาทศกษา วเคราะห วจย องคความรและเทคโนโลยทางการแพทย และถายทอดสนบสนนดานทกษะการบรการแกเขตบรการสขภาพ และระดบนานาชาต เพอพฒนาเปนองคกรสขภาพระดบชาตดานออรโธปดกส และดานอบตเหตและฉกเฉนรองรบการสงตอผปวยสาขาตางๆ ในระดบตตยภมและสงกวา รวมทงเปนแหลงผลตแพทย แพทยผเชยวชาญเฉพาะทาง และบคลากรทางการแพทยทมคณภาพชนน าระดบประเทศ ไดรบการรบรองคณภาพจากสถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคการมหาชน) ครอบคลมการรกษาตงแตระดบปฐมภมถงตตยภม มบคลากรปฏบตงานรวมกนหลายสาขาวชาชพ ตองรบการสงตอหรอเปนแมขายใหกบโรงพยาบาลชมชนและโรงพยาบาลทวไปในเขตพนทรบผดชอบ และเปนแหลงรบสงตอเฉพาะทางของโรงพยาบาลทวประเทศ เปนสถาบนศกษารวมผลตแพทยมหาวทยาลยรงสต เปนสถาบนสมทบของแพทย เภสชกร พยาบาล รวมทงเปนแหลงฝกปฏบตงานของสหวชาชพดานบคลากรทางการแพทย ใหบรการทงผปวยนอกและผปวยใน มจ านวนบคลากรดานการแพทย และดานสนบสนนบรการจ านวนมากโดยเฉพาะอตราก าลงทางการพยาบาล 791 คน ประกอบดวยพยาบาลวชาชพ 505 คน นอกนนเปนอตราก าลงสนบสนนทางการพยาบาล สถานทตงโรงพยาบาลตงอยทถนนสลม บางรก กรงเทพมหานคร สภาพความเปนอยและวถชวตของประชากร ในพนทสวนใหญมความหลากหลาย เชน นกธรกจ ขาราชการ รบจาง คาขายและประกอบอาชพอนๆ ทงมชาวตางประเทศหลายชาตมารบบรการจ านวนมาก เนองจากเปนโรงพยาบาลขนาดใหญไดรบการรบรองคณภาพ และมเสนทางคมนาคม หลากหลายเสนทางใหเลอก รวมทงเปนแหลงรบดแลตรวจรกษาสขภาพของแรงงานประเทศเพอนบาน เชน สาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมา สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว ราชอาณาจกรกมพชา สาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม และประเทศอนๆ ในแถบแอฟรกาอกดวย

49

ลกษณะประชากรและกลมตวอยาง ในการศกษาครงน ศกษาในกลมประชากรทเปนผบรหารทางการพยาบาลระดบตน และพยาบาลวชาชพ ทงหมด 6 หนวยงาน คอ หนวยงานฝากครรภ หนวยงานคลอด หอผปวยสตกรรมหอผปวยกมารเวชศาสตร หอผปวยไอซยทารกแรกเกด และหอผปวยพเศษ ในโรงพยาบาลเลดสน ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร ศกษาในกลมประชากรทงหมดทเปนพยาบาลวชาชพในหอผปวยและหนวยงานทเกยวของกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ทง 6 หนวยงาน ไดแก หนวยงานฝากครรภ หนวยงานคลอด หอผปวยสตกรรม หอผปวยกมารเวชศาสตร หอผปวยไอซยทารกแรกเกด และหอผปวยพเศษของโรงพยาบาลเลดสน แบงเปน 2 กลม ไดแก 1. ประชากรทเขาอบรมตามโปรแกรมทพฒนาขน ไดแก ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน จ านวน 29 คน ปฏบตหนาทหวหนาหอผปวย หวหนาหนวยงาน รองหวหนาหอผปวย รองหวหนาหนวยงานและหวหนาผลด (เชา บาย ดก) ในหนวยงานทเกยวของดงกลาวขางตน 2. ประชากรทใชศกษาความพงพอใจตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ไดแก พยาบาลวชาชพระดบปฏบตการ จ านวน 40 คน (ทปฏบตงานในหนวยงานทเกยวของ ในหนวยงานทเกยวของดงกลาวขางตนเชนกน) ตวแปรทใชในการวจย ตวแปรตน คอ โปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ตวแปรตาม คอ 1. ความร ทกษะ และเจตคต ในการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ตอการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ 2. ความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน

50

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงน ประกอบดวยเครองมอทใชในการวจยและเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย 1. เครองมอทใชในการวจย คอ โปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผ บรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ซงผ วจ ยสรางขน ประกอบดวย

1.1 แผนการสอน เรอง การสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมก าหนดโดยใชเกณฑ ขององคการอนามยโลก ศนยนมแมแหงประเทศไทย และกระทรวงสาธารณสข มาบรณาการในการพฒนาโปรแกรมโดยมวตถประสงค เพอใชในการอบรมการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ส าหรบผ บรหารทางการพยาบาลระดบตนในโรงพยาบาลเลดสน สงกดกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข โดยแผนการอบรมประกอบดวยการชแจงวตถประสงค เนอหาของการอบรม ไดแก แนวคดในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ประกอบดวย นโยบายสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก บนได 10 ขนสความส าเรจในการเลยงลกดวยนมแม การเลยงลกดวยนมแม กระบวนการดแลแมใหสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมประสบผลส าเรจ กจกรรมทใชในการอบรมประกอบดวย การบรรยาย การสอนสาธต การแลกเปลยนเรยนร และน าแนวคดการบรหารทางการพยาบาล รวมทงแนวคดของอนนต พนนก (2554) การใชสอการสอน การประเมนผล และการสอนงานตามแนวคดการสอนงาน (Coaching) ตามแบบจ าลองโกรว (GROW model) ของอเลกซานเดอร (Alexander, 2010) มาใชในการดแลและตดตามงาน โดยแบบจ าลองโกรว (GROW model) เปนสวนทชวยใหมการกระตนความคดเหน การตดสนใจในทางเลอกทดทสดส าหรบการปฏบตนนๆ เพอใหผเขารบการอบรม มความร ความเขาใจและปฏบตได 1.2 คมอการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ประกอบดวยแนวคดในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ประกอบดวย นโยบายสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก บนได 10 ขนสความส าเรจในการเลยงลกดวยนมแม การเลยงลกดวยนมแม กระบวนการดแลแมใหสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมประสบผลส าเรจ น ามาใชเพอประกอบแผนการสอน

51

2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ม 2 ชด ไดแก ชดท 1 แบบสอบถาม ส าหรบผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ชดท 2 แบบประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน เครองมอการวจย ชดท 1 แบบสอบถาม สาหรบผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ประกอบดวยเนอหา 2 สวน ดงน สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคลของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ลกษณะค าถามเปนแบบใหเลอกตอบและเตมค า มจ านวน 6 ขอ สวนท 2 แบบประเมนความร ทกษะ และเจตคต ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม จ าแนกเปนแบบประเมน 3 ดานคอ 2.1 แบบประเมนความรของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ผวจยสรางจากแนวคดการเลยงลกดวยนมแมขององคการอนามยโลก มลนธศนยนมแม และกระทรวงสาธารณสข และจากการศกษาวรรณกรรม งานวจยทเกยวของ เปนแบบเลอกตอบจ านวน 25 ขอ เปนความรดานนโยบาย จ านวน 7 ขอ และความรดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม แบงเปนดานการดแลแม 11 ขอ ดานการดแลลก 7 ขอ เกณฑในการใหคะแนน คอ ตอบถกได 1 คะแนน ตอบผดได 0 คะแนน เกณฑในการพจารณาระดบของความรการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารการพยาบาลระดบตน แบงเปน 3 ระดบ จากคะแนนเตม 25 คะแนน ดงน (Bloom, 1981) ความรระดบสง หมายถง ไดคะแนนตงแต 20 - 25 คะแนน (รอยละ 80 - 100) ความรระดบปานกลาง หมายถง ไดคะแนนตงแต 15 - 19 คะแนน (รอ ยละ 60 - 79 ) ความรระดบต า หมายถง ไดคะแนนต ากวา 15 คะแนน (ต ากวารอยละ 60)

52

2.2 แบบประเมนทกษะของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม จ านวน 20 ขอ แบงเปนทกษะในการดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมดานนโยบายจ านวน 8 ขอ ทกษะดานการดแลแม 6 ขอ ทกษะดานการดแลลก 6 ขอ ผวจยสรางจากแนวคดการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมขององคการอนามยโลก มลนธศนยนมแม กระทรวงสาธารณสข และจากการศกษาวรรณกรรมงานวจยทเกยวของ สรางเปนแบบมาตรวดประมาณคา (Rating scale) แบงน าหนกการปฏบตกจกรรมเปน 5 ระดบ โดยมเกณฑการใหคะแนน ดงน ปฏบตกจกรรมไดมากทสด 5 ปฏบตกจกรรมไดมาก 4 ปฏบตกจกรรมไดปานกลาง 3 ปฏบตกจกรรมไดนอย 2 ปฏบตกจกรรมไมได 1 การแปลผลระดบทกษะตามการรบรสมรรถนะแหงตน ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนโดยมคะแนนภาพรวม 5 ระดบ และแปลผลของระดบดงน (ประคอง กรรณสต, 2542) คาเฉลย การแปลผล 4.51 - 5.00 มทกษะในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม อยในระดบสงมาก 3.51 - 4. 50 มทกษะในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม อยในระดบสง 2.51 - 3.50 มทกษะในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม อยในระดบปานกลาง 1.51 - 2.50 มทกษะในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม อยในระดบต า 1.00 - 1.50 มทกษะในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม อยในระดบต าทสด 2.3 แบบประเมนเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ผวจยสรางจากกรอบแนวคด และจากการศกษาวรรณกรรมงานวจยทเกยวของ จ านวน 15 ขอ เจตคตตอการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ดานนโยบายจ านวน 7 ขอ เจตคตดานการดแลแม 4 ขอ เจตคตดานการดแลลก 4 ขอ ลกษณะแบบสอบถามขอค าถามเปนขอความเชงบวกและเชงลบ สรางเปนแบบมาตรวดของลเครท (Likert Scale) แบงน าหนกความคดเหนเปน 5 ระดบ โดยมเกณฑการใหคะแนน ดงน

53

ขอความเชงบวก ขอความเชงลบ เหนดวยอยางยง 5 1 เหนดวย 4 2 เหนดวยปานกลาง 3 3 ไมเหนดวย 2 4 ไมเหนดวยอยางยง 1 5 การแปลผลคะแนน มเกณฑการคดคะแนนระดบเจตคต ตอการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน โดยน าคะแนนของผตอบแตละคนรวมกนแลวหาคาเฉลย ใชหลกการแปลความหมายคะแนนเฉลย ของตวแปรทมคาในระดบมาตรประมาณคา 5 ระดบ ก าหนดดงน (บญใจ ศรสถตยนรากร, 2555) คะแนนเฉลย 4.51 - 5.00 หมายถง มเจตคตตอการเลยงลกดวยนมแมในระดบมากทสด คะแนนเฉลย 3.51 - 4. 50 หมายถง มเจตคตตอการเลยงลกดวยนมแมในระดบมาก คะแนนเฉลย 2.51 - 3.50 หมายถง มเจตคตตอการเลยงลกดวยนมแมในระดบปานกลาง

คะแนนเฉลย 1.51 - 2.50 หมายถง มเจตคตตอการเลยงลกดวยนมแมในระดบนอย คะแนนเฉลย 1.00 - 1.50 หมายถง มเจตคตตอการเลยงลกดวยนมแมในระดบนอยทสด

เครองมอการวจย ชดท 2 แบบประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ประกอบดวยเนอหา 2 สวน ไดแก สวนท 1 ขอมลสวนบคคลของพยาบาลวชาชพ ประกอบดวย เพศ อาย สถานภาพสมรส รายได ระดบการศกษาสงสด และระยะเวลาการปฏบตงานในต าแหนงพยาบาลวชาชพในแผนกปจจบน ลกษณะค าถามเปนแบบใหเลอกตอบและเตมค ามจ านวน 5 ขอ สวนท 2 แบบประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ผวจยสรางจากกรอบแนวคดขององคการอนามยโลก มลนธศนยนมแมแหงประเทศไทยและกระทรวงสาธารณสข ลกษณะแบบสอบถามเปนขอความเชงบวกและเชงลบ สรางเปนแบบมาตรวดมาตราสวนประมาณคา ของลเครท (Likert Scale) จ านวน 17 ขอ แบงน าหนกความคดเหนเปน 5 ระดบ โดยมเกณฑการใหคะแนน ดงน

54

ขอความเชงบวก ขอความเชงลบ พงพอใจมากทสด 5 1 พงพอใจมาก 4 2 พงพอใจปานกลาง 3 3 ไมพงพอใจ 2 4 ไมพงพอใจอยางยง 1 5 การแปลผลคะแนน มเกณฑการคดคะแนนระดบความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ ตอผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ก าหนดดงน (บญใจ ศรสถตยนรากร, 2555) คะแนนเฉลย 4.51 - 5.00 หมายถง พงพอใจตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในระดบมากทสด คะแนนเฉลย 3.51 - 4. 50 หมายถง พงพอใจตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในระดบมาก คะแนนเฉลย 2.51 - 3.50 หมายถง พงพอใจตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในระดบปานกลาง คะแนนเฉลย 1.51 - 2.50 หมายถง พงพอใจตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนนอย คะแนนเฉลย 1.00 - 1.50 หมายถง ไมพงพอใจตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนนอยทสด การตรวจสอบคณภาพของเครองมอวจย 1. การหาความตรงตามเนอหา (Content validity) ผวจยน าเครองมอทใชในการวจยและเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก แผนการสอน คมอการเลยงลกดวยนมแมส าหรบผบรหารทางการพยาบาลระดบตน แบบประเมนความรของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม แบบประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ไปขอค าแนะน าอาจารยทปรกษาวทยานพนธ หลงจากนนน าไปใหผทรงคณวฒ จ านวน 5 คน ตรวจสอบความตรงตามเนอหา ความครอบคลมตามวตถประสงค พจารณาความสอดคลองระหวางขอค าถามกบวตถประสงค รวมทงใหขอเสนอแนะและน าไปหาคาดชนความตรงตามเนอหา (Content validity index: CVI) ซงคาดชน

55

ความตรงเชงเนอหาทมคณภาพอยในเกณฑทยอมรบไดคอ 0.80 ขนไป (Davis, 1992 อางใน บญใจ ศรสถตยนรากร, 2555) มขนตอนดงน ขนตอนท 1 น าแบบสอบถามพรอมโครงรางการวจยซงมค านยามของตวแปรท ศกษาไปใหผ ทรงคณวฒ จ านวน 5 คน (ทผ วจ ยไดเชญไว) พจารณาแบบสอบถามและใหขอเสนอแนะ ก าหนดระดบความสอดคลอง 4 ระดบ คอ 1, 2, 3 และ 4 โดยแตละระดบมความหมาย ดงน ระดบ 1 หมายถง ขอค าถามไมมความสอดคลองกบค านยามควรตดออก ระดบ 2 หมายถง ขอค าถามมความสอดคลองกบค านยามนอย ตองปรบปรงอยางมาก ระดบ 3 หมายถง ขอค าถามมความสอดคลองกบค านยามคอนขางมากปรบปรงเพยงเลกนอยกน าไปใชจรงได ระดบ 4 หมายถง ขอค าถามมความสอดคลองกบค านยามมากน าไปใชจรง ขนตอนท 2 รวบรวมความคดเหนของผทรงคณวฒ แตละทานมาแจกแจงตามระดบความสอดคลอง 4 ระดบ คอ 1, 2, 3 และ 4 ขนตอนท 3 รวมจ านวนค าถามขอทผทรงคณวฒทกคน ใหระดบความสอดคลอง ระดบ 3 และ 4 ขนตอนท 4 หาคาดชนความตรงตามเนอหาจากสตร สตรทใชในการค านวณ CVI ทงฉบบ คอ (อศรฏฐ รนไธสง, 2557) CVI = NC / N เมอ NC แทน จ านวนค าถามขอทผทรงคณวฒทกคนใหความเหนในระดบ 3 และ 4

N แทน จ านวนค าถามทงหมด ผลการตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจยของผทรงคณวฒ ดานดชนความตรงตามเนอหา (Content validity index: CVI) คา CVI ของแบบสอบถามความรทงฉบบ = 24/25 = 0.96 คา CVI ของแบบสอบถามทกษะทงฉบบ = 17/20 = 0.85 คา CVI ของแบบสอบถามเจตคต ทงฉบบ = 12/14 = 0.85 คา CVI ของแบบสอบถามความคดเหนของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และก ากบดแลสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนทงฉบบ = 15/17 = 0.88

56

2. การหาคาดชนความสอดคลอง (Index of item objective congruence: IOC) ผวจยหาคาดชนความสอดคลองโดยผทรงคณวฒ 5 คน เกณฑการพจารณาคาความสอดคลองระหวางขอค าถามกบวตถประสงค คาดชนความสอดคลองทยอมรบได คอ 0.50 ขนไป โดยแบงระดบความคดเหนเปน 3 ระดบคอ (สรพงษ คงสตย และธรชาต ธรรมวงค, 2551). +1 หมายถง ขอค าถามนนสอดคลองกบวตถประสงคและนยามตวแปร 0 หมายถง ไมแนใจวาขอความนนสอดคลอง หรอไมสอดคลองกบนยาม ตวแปร -1 หมายถง ขอค าถามนนไมสอดคลองตามกบนยามตวแปร สตรค านวณ

IOC = N

R

∑R หมายถง ผลรวมของคะแนนทงหมดของผเชยวชาญ N หมายถง จ านวนผเชยวชาญ IOC หมายถง ดชนความสอดคลอง ผลการตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจยของผทรงคณวฒ แบบประเมนหาคาดชนความสอดคลอง (Index of item objective congruence: IOC) ไดเทากบ 0.2, 0.4, 0.6, 0.8 และ1 โดยขอทคาดชนความสอดคลอง 0.2 และ 0.4 (อยางละ 1 ขอ) ปรบขอค าถามตามค าแนะน าของอาจารยทปรกษาและผทรงคณวฒ 3. การหาความเทยง (Reliability) ผวจยน าเครองมอทผานการตรวจสอบความตรงเชงเนอหาจากผทรงคณวฒ ซงไดรบการตรวจปรบปรงแกไขเรยบรอย ไปทดลองใช (Try out) โดยน าแบบสอบถามความร ทกษะ และ เจคตตอการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ส าหรบผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ไปทดลองใชกบผบรหารทางการพยาบาลระดบตน จ านวน 16 คน พยาบาลวชาชพ 14 คน ทปฏบตงานในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ ซงมลกษณะคลายคลงกบกลมตวอยาง และไมไดเปนกลมตวอยางในการวจยครงน แลวน าขอมลทไดมาวเคราะหหาความเทยง โดยแบบประเมนความรของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม หาคา KR-20 ตามวธของคเดอร รชารดสน (Kuder Richardson) แบบประเมนทกษะ เจตคตตอการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน และแบบประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการ

57

พยาบาลระดบตน หาคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha coefficient) ดวยโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรป โดยก าหนดคาสมประสทธความเทยงทยอมรบไดตงแต 0.80 ขนไป (บญใจ ศรสถตยนรากร, 2555) สตรค านวณหาคา KR-20

rtt =

2S

pq11n

n

ค านวณหาคา S2จากสตร

S2 = 1)-n(n

2X)(2Xn

เมอ rtt คอ คาความสอดคลองภายใน n คอ จ านวนขอค าถามในแบบสอบถาม p คอ สดสวนของผตอบถกในขอนน q คอ สดสวนของผตอบผดในขอนน S2 คอ ความแปรปรวนของคะแนนทงฉบบ ดานความรของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน = 0.809 สตรสมประสทธแอลฟาของครอนบาค

=

2ts

2is

11n

n

คอ คาสมประสทธแอลฟา n คอ จ านวนขอค าถามในแบบสอบถาม S2

i คอ ผลรวมของความแปรปรวนของคะแนนรายขอ S2

t คอ ความแปรปรวนของคะแนนรวมทงฉบบ คาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha coefficient)

ดานทกษะของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน = 0.960 ดานเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน = 0.805 แบบประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรม

การเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน = 0.875

58

การพทกษสทธผเขารวมการวจย การวจยครงน ผ วจ ยไดค านงถงสทธมนษยชนของกลมตวอยางเปนส าคญจงไดด าเนนการตามขนตอนของการพทกษสทธ จากคณะกรรมการพจารณาจรยธรรมการวจย ของมหาวทยาลยครสเตยน เมอผานการพจารณาจากคณะกรรมการ จงน าเสนอตอคณะกรรมการจรยธรรมในการวจย โรงพยาบาลเลดสน โดยค านงถงการพทกษสทธกลมตวอยาง ดงน 1. ชแจงเรองการพทกษสทธเปนลายลกษณอกษร ยนยนการรกษาความลบของขอมลและไมมการบนทกชอของกลมประชากรในรายงานการศกษา ผวจยชแจงวตถประสงคในการวจยและการตอบแบบสอบถาม ใหความกระจางเกยวกบแบบสอบถาม อธบายประโยชนเกยวกบการเขารวมการวจยใหกบกลมประชากรไดรบทราบ และด าเนนการเกบขอมลเฉพาะในกลมประชากรทยนยอมเขารวมการวจยเทานน กลมประชากรสามารถหยดหรอปฏเสธการเขารวมการวจยไดทกเวลาซงการปฏเสธนจะไมมผลกระทบใดๆ ตอกลมประชากร โดยผลการศกษาจะน าเสนอขอมลของการศกษาในภาพรวมและน าไปใชประโยชนในการศกษาเทานน หลงจากนนกลมประชากรไดลงนามในใบยนยอมเขารวมทดลอง 2. ผวจยชแจงการเกบรวบรวมขอมลแกกลมประชากรและด าเนนการเกบรวบรวมขอมล ดวยตนเอง 3. เมอไดแบบสอบถามกลบมาแลวผวจยเกบขอมลดบทไดจากแบบสอบถาม ไวเปนความลบและอยในททปลอดภย 4. วเคราะหขอมลในลกษณะภาพรวม การรายงานผลการวเคราะหในลกษณะทไมสามารถเชอมโยงถงตวบคคลใดบคคลหนง การเกบรวบรวมขอมลทใชในการทาวจย การเกบรวบรวมขอมลส าหรบการวจยครงน ระยะเวลาในการเกบรวบรวมขอมล ตงแตเดอนกรกฎาคม ถง เดอนสงหาคม พ.ศ. 2560 ผวจยด าเนนการเกบรวบรวมขอมลตามล าดบขนตอน ดงน 1. ขอหนงสอแนะน าตวผ วจ ยจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยครสเตยน พบผอ านวยการโรงพยาบาลเลดสน เพอขออนญาตเกบขอมลประกอบการท าวจยจากผบรหารทางการพยาบาลระดบตน และพยาบาลวชาชพทมคณสมบตตรงตามคณสมบตกลมประชากรทก าหนด คอ หวหนาหอผปวย หวหนาหนวยงาน รองหวหนาหอผปวย รองหวหนาหนวยงาน หวหนาผลดนอก

59

เวลา (เชา บาย ดก) และพยาบาลวชาชพทปฏบตหนาทในหนวยงานฝากครรภ หนวยงานคลอด หอผปวยสตกรรม หอผปวยกมารเวชศาสตร หอผปวยไอซยทารกแรกเกด และหอผปวยพเศษ ทปฏบตงานในโรงพยาบาลเลดสน กระทรวงสาธารณสข 2. น าหนงสออนญาตใหเกบขอมลประกอบการท าวจย เขาพบรองผอ านวยการกลมภารกจดานการพยาบาลโรงพยาบาลเลดสน เพอแนะน าตนเองและชแจงวตถประสงคการวจย ตลอดจนชแจงวธการแจกและเกบรวบรวมแบบสอบถามกลบคน 3.การเกบขอมลกอนการเขารวมโปรแกรม กอนเรมโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ผวจยแนะน าตนเองและชแจงวตถประสงคการวจย ความส าคญและปญหาของการเลยงลกดวยนมแม การเขารวมวจย การแจกแบบประเมน ตลอดจนวธการเกบรวบรวมแบบประเมน กบผเขารวมโปรแกรม และการตอบแบบประเมนความรของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 4. ขนด าเนนการ การใชโปรแกรม 4.1 ผวจยจดการอบรมเชงปฏบตการ เรอง “การสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมอยางย งยน ส าหรบผบรหารทางการพยาบาลระดบตน” เพอใหผเขารบการอบรมมความร ทกษะและ เจตคตทดตอการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม เปนเวลา 3 วน ในวนท 17 - 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2560 โดยวทยากร แพทยหญงยพยง แหงเชาวนช รองประธานมลนธศนยนมแมแหงประเทศไทยและคณะ ทหองประชมนายแพทยคง สวรรณรต โรงพยาบาลเลดสน 4.2 ผวจยประเมนความร ทกษะ และเจตคตตอแนวคดในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน โดยใหผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ซงเปนกลมประชากรตอบแบบประเมนความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม กอนการอบรม 4.3 สปดาหท 2 วนท 24 - 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2560 ผวจยตดตามผลการปฏบตงานและใหค าแนะน าในการปฏบตงานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม จากเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล มอบหมายผบรหารทางการพยาบาลระดบตนทเขารบการอบรม ใชระบบการสอนงาน (Coaching) ตามแบบจ าลองโกรว (GROW Model) แกพยาบาลวชาชพ โดยใหผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ซงเปนกลมประชากรการอภปรายกลม (Group discussion) รวมกน 4.4 สปดาหท 3 - 4 วนท 31 กรกฎาคม - 11 สงหาคม พ.ศ. 2560 หลงการเขารวมโปรแกรม ผวจยจดอภปรายกลม เสนอรายละเอยดทไดจากการตดตามการประเมนเพอใหผเขารวมอภปรายไดทราบถงขอมลการปฏบตงาน ปญหาทพบ ขอเสนอแนะจากผบรหารทางการพยาบาล

60

ระดบตน น าเขาสการอภปราย แลกเปลยนความคดเหน ดวยการใหผรวมอภปรายแสดงความคดเหนถงประสบการณ ปญหา อปสรรค การแกไขปญหา การทบทวน และขอเสนอแนะทพบจากการใชโปรแกรม เพอเสนอแนะแนวทางการปฏบตทเหมาะสม ซงจะเปนประโยชนกบผปฏบตงานและผปวย ทงนผวจยและผชวยผวจย 1 ราย ซงเปนพยาบาลวชาชพทผวจยไดเตรยมฝกหดใหพรอมเปนผ บนทกความคดเหน จากผเขารวมอภปราย เพอน าไปเปนขอมลในการการปรบปรงแกไขในเบองตน และสนสดการใชโปรแกรม 5. การด าเนนการหลงการเขารวมโปรแกรม 5.1 สปดาหท 4 วนท 7 - 11 สงหาคม พ.ศ. 2560 หลงการเขารวมโปรแกรม ประเมนความร ทกษะ และเจตคตตอโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน โดยใหผบรหารการพยาบาลระดบตน ตอบแบบประเมนความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ครงท 2 ใชแบบประเมนเชนเดยวกบกอนการใชโปรแกรม 5.2 เมอสนสดสปดาหท 4 ประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ ตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน 6. เมอไดแบบประเมนกลบมา ผวจยตรวจสอบความถกตอง ครบถวนของแบบสอบถามทกชด การวเคราะหทางสถต การวเคราะหขอมลการวจย วเคราะหโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรปมรายละเอยด ดงน 1. ขอมลสวนบคคลของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนและพยาบาลวชาชพ ทเปนกลมประชากร วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณา (Descriptive statistics) ไดแก การแจกแจงความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation) 2. ความร ทกษะ และเจตคตตอการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณา (Descriptive statistics) ไดแก การแจกแจงความถ (Frequency) คารอยละ(Percentage) คาเฉลย (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation) 3. สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน การเปรยบเทยบคะแนนความร ทกษะ และ เจตคตตอการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน กอนและหลง

61

การเขารวมการอบรมครบ 1 เดอน โดยใชสถตเชงพรรณา (Descriptive statistics) ไดแก การแจกแจงความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation) 4. ระดบความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ ตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณา (Descriptive statistics) ไดแก การแจกแจงความถ (Frequency) คาเฉลย (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation) ขนตอนการศกษาวจย เพอใหการวจยด าเนนไปอยางถกตองตามระเบยบวธวจยและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจยทก าหนดไว ผวจยจงไดก าหนดขนตอนการศกษาวจย ดงน

ขนตอนท 1 วางแผนการวจย การเกบขอมลกอนการใชโปรแกรม 1. ศกษาปญหา น ามาเปนหวขอในการท าวจย 2. ทบทวนวรรณกรรม เอกสารและงานวจยทเกยวของ 3. สรปขอมลเปนกรอบแนวคดและออกแบบการวจย

การพฒนาเครองมอทใชในการวจย 4. สรางเครองมอทใชในการด าเนนการวจยและเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล 5. ตรวจสอบคณภาพเครองมอ

การประเมนกอนเขารวมโปรแกรม 6. เกบขอมลโดยประเมนความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาล

ระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม กอนเขารบการอบรม (ครงท 1) ดวย

แบบประเมนความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน

ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

62

ขนตอนท 3 ประเมนโปรแกรม เมอไดแบบประเมนกลบมา ผวจยตรวจสอบความถกตอง ครบถวนของแบบสอบถามทกชด กอนน าไปวเคราะหตอไป

ขนตอนท 2 ระยะใชโปรแกรม สปดาหท 1 วนท 17 - 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2560 2.1 จดอบรมเชงปฏบตการ การสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมอยางย งยนส าหรบผบรหารทางการพยาบาลระดบตน สปดาหท 2 วนท 24 - 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2560 2.2 ตดตามผลการปฏบตงานและใหค าแนะน าในการปฏบตการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนตามแนวทางในทกหนวยงาน สปดาหท 3 - 4 วนท 31 กรกฎาคม - 11 สงหาคม พ.ศ. 2560 2.3 รวบรวมขอมลทไดจากการตดตามผลการประเมน เพอน าไปอภปรายกบผบรหารทางการพยาบาลระดบตน 2.4 จดอภปรายกลม ผวจยเสนอรายละเอยดทไดจากการตดตามการประเมนเพอใหผเขารวมอภปรายไดทราบถงขอมลการปฏบตงาน สปดาหท 4 วนท 7 - 11 สงหาคม พ.ศ. 2560 2.5 แจกแบบประเมนความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาล ระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม (ครงท 2) หลงเขารวมโปรแกรม 2.6 แจกแบบประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ ตอผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสอนงานและดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

บทท 4

ผลการวจย

การวจย เรอง ผลของโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ทโรงพยาบาลระดบตตยภมแหงหนง สงกดกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข ครงน เปนการวจยกงทดลอง (Quasi-experimental design) แบบกลม เดยวว ดผลกอนและหลงทดลอง (One group pretest - posttest design) วตถประสงคเพอวเคราะหผลของการพฒนาความร ทกษะและเจตคต ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน วดผลกอนและหลงเขารวมโปรแกรมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม และวเคราะหความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน กลมประชากรม 2 กลม ไดแก ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน และพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลเลดสน กระทรวงสาธารณสข เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ม 2 ชด ไดแก แบบสอบถามส าหรบผบรหารทางการพยาบาลระดบตน และแบบสอบถามส าหรบพยาบาลวชาชพ วเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรป น าเสนอดวยตารางประกอบค าบรรยาย เปนคาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการศกษาไดน าเสนอดวยตารางประกอบค าบรรยายตามล าดบ ดงตอไปน สวนท 1 วเคราะหขอมลผบรหารทางการพยาบาลระดบตน สวนท 2 วเคราะหขอมลพยาบาลวชาชพ

64

สวนท 1 วเคราะหขอมลผบรหารทางการพยาบาลระดบตน 1.1 ขอมลสวนบคคลของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในหนวยงานทเกยวของในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม จ าแนกตามอาย สถานภาพสมรส วฒการศกษาสงสด ระยะเวลาทปฏบตในแผนกปจจบน การด ารงต าแหนงในปจจบน การไดรบการฝกอบรมสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 1.2 วเคราะหความร ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยง

ลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ

1.3 วเคราะหทกษะ ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยง

ลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ

1.4 วเคราะหเจตคต ของผ บรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการ

เลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ

1.5 เปรยบเทยบความร ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการ

พยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนกบหลงเขารวม

โปรแกรม

1.6 เปรยบเทยบทกษะในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการ

พยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนกบหลงเขารวม

โปรแกรม

1.7 เปรยบเทยบเจตคตในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการ

พยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนกบหลงเขารวม

โปรแกรม

65

1.1 ขอมลสวนบคคลของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลก

ดวยนมแม

ตารางท 1 จ านวนและรอยละขอมลสวนบคคลของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม (N = 29)

ขอมลสวนบคคล จ านวน (คน) รอยละ นอยกวา 31 3 10.3 31 - 35 2 6.9 36 - 40 7 24.1 มากกวา 40 17 58.6 สถานภาพสมรส โสด 15 51.7 สมรส 13 44.8 หยา 1 3.4 หมาย 0 0 วฒการศกษา ปรญญาตร 26 89.7 ปรญญาโท 3 10.3 ปรญญาเอก 0 0 ระยะเวลาทปฏบตในแผนกปจจบน (ป) นอยกวา 10 10 34.5 10 - 14 1 3.4 15 - 19 8 27.6 มากกวา 20 10 34.5 การด ารงต าแหนงในปจจบน หวหนาผลด (เชา บาย ดก) 19 65.5 หวหนาหอผปวย/หวหนาหนวยงาน 5 17.2 รองหวหนาหอผปวย/รองหวหนาหนวยงาน 5 17.2

66

ตารางท 1 จ านวนและรอยละขอมลสวนบคคลของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม (N=29) (ตอ)

ขอมลสวนบคคล จ านวน (คน) รอยละ

การไดรบการฝกอบรมการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม เคยอบรม 24 82.8 ไมเคยอบรม 5 17.2 ระยะเวลาหลงไดรบการอบรม ภายในระยะ 1 ป 13 44.8 นานมากกวา 1 ป 11 37.9

จากตารางท 1 พบวา ผบรหารทางการพยาบาลระดบตนทงหมด สวนใหญอายมากกวา 40 ป จ านวนรอยละ 58.6 รองลงมาอายอยระหวาง 36 - 40 ป รอยละ 24.1 และอายนอยทสดอยระหวาง 31 - 35 ป รอยละ 6.9 สวนใหญมสถานภาพโสด รอยละ 51.7 รองลงมาสถานภาพสมรส รอยละ 44.8 และมสถานภาพหยา รอยละ 3.4 ดานวฒการศกษา สวนใหญการศกษาระดบปรญญาตร รอยละ 89.7 และระดบปรญญาโท รอยละ 10.3 ระยะเวลาในการท างาน สวนมากกลมอายงานมากกวา 10 ป และอายงานนอยกวา 10 ป มจ านวนเทากนคอ รอยละ 34.5 กลมอายงานรองลงมาอายงานระหวาง 15 - 19 ป รอยละ 27.6 และอายงาน 10 - 14 ป รอยละ 3.4 การด ารงต าแหนง ในปจจบนสวนใหญเปนหวหนาผลด (เชา บาย ดก) รอยละ 65.5 และระดบหวหนาและรองหวหนาหอผปวย/หนวยงานจ านวนเทากน รอยละ 17.2 ดานการเคยไดรบการอบรมสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม สวนใหญเคยไดรบการอบรมมจ านวนมากสด รอยละ 82.8 ไมเคยไดรบการอบรม รอยละ 17.2 และสวนมากเคยไดรบการฝกอบรมสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ภายในระยะเวลา 1 ป รอยละ 44.8 จ านวนผเคยไดรบการฝกอบรมแตนานมากกวา 1 ป รอยละ 37.9

67

1.2 ความร ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

โดยพยาบาลวชาชพ

ตารางท 2 คะแนนเฉลย (μ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (σ) และรอยละ ความรของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ดานความรในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนและหลงเขารวมโปรแกรม (N = 29)

ความรของผบรหาร ทางการพยาบาลระดบตน

กอน หลง μ σ รอยละ μ σ รอยละ

ดานนโยบาย 6.79 0.49 97.04 7 0.0 100.00 ดานการดแลลก 6.20 0.67 88.65 6.93 0.25 99.00 ดานการดแลแม 9.48 0.78 86.20 10.89 0.30 99.00 ภาพรวม 22.47 1.94 90.63 24.82 0.55 99.28

จากตารางท 2 พบวา ผบรหารทางการพยาบาลระดบตนมความรหลงเขารวมโปรแกรมสงขนกวากอนเขารวมโปรแกรม โดยความรกอนเขารวมโปรแกรมอยในระดบสง (μ = 22.47, σ = 1.94) คดเปนรอยละ 90.63 เมอพจารณารายดานพบวาผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มความรดานนโยบายในการสอนงาน และ ดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม อยในระดบสง (μ = 6.79, σ = 0.49) คดเปนรอยละ 97.04 ความรดานการดแลลกมความรอยในระดบสง (μ = 6.20 σ = 0.67) คดเปนรอยละ 88.65 มความรดานการดแลแมอยในระดบสง (μ = 9.48 σ = 0.78) คดเปนรอยละ 86.20 และหลงเขารวมโปรแกรม พบวาผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มความรในการสอนงาน และ ดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม มความรอยในระดบสง (μ = 24.82, σ = 0.55) คดเปนรอยละ 99.33 เมอพจารณารายดานพบวาดานนโยบายในการสอนงาน ดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม มความรอยในระดบสง (μ = 7, σ = 0.0) คดเปนรอยละ 100 ดานการดแลลกมความรอยในระดบสง (μ = 6.93, σ = 0.25) คดเปนรอยละ 99.00 ดานการดแลแมมความรอยในระดบสง (μ = 10.89, σ = 0.30) คดเปนรอยละ 99.00

68

1.3 ทกษะ ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ตารางท 3 คะแนนเฉลย (μ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (σ) และระดบของทกษะของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนกบหลงเขารวมโปรแกรม (N = 29)

ทกษะของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการ

สงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

กอน หลง μ σ

ระดบ μ σ

ระดบ

ดานนโยบาย 4.27 0.46 สง 4.75 0.26 สงมาก ดานการดแลแม 4.19 0.57 สง 4.64 0.40 สงมาก ดานการดแลลก 4.11 0.56 สง 4.63 0.40 สงมาก ภาพรวม 4.19 0.53 สง 4.68 0.35 สงมาก

จากตารางท 3 พบวา ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มทกษะในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนเขารวมโปรแกรมโดยรวมอยในระดบสง (μ = 4.19, σ = 0.53) เมอพจารณารายดานพบวาดานนโยบายในการก ากบ และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม อยในระดบสง (μ = 4.27 σ = 0.46) ทกษะดานการดแลแมอยในระดบสง (μ = 4.19, σ = 0.57) ทกษะดานการดแลลกอยในระดบสง (μ = 4.11, σ = 0.56) และพบวา หลงเขารวมโปรแกรมทกษะของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ โดยรวมอยในระดบสงมาก (μ = 4.68, σ = 0.35) เมอพจารณารายดานพบวา ดานนโยบายมทกษะอยในระดบสงมาก (μ = 4.75, σ = 0.26) ทกษะดานการดแลแมมทกษะอยในระดบสงมาก (μ = 4.64, σ = 0.40) และทกษะดานการดแลลก มทกษะอยในระดบสงมากเชนกน (μ = 4.63, σ = 0.40)

69

1.4 เจตคต ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

โดยพยาบาลวชาชพ

ตารางท 4 คะแนนเฉลย (μ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (σ) และระดบของเจตคตของผบรหารทางการ

พยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนกบหลงเขารวม

โปรแกรม (N = 29)

เจตคต ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการ

สงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

กอน หลง μ σ

ระดบ μ σ

ระดบ

ดานนโยบาย 4.47 0.43 มาก 4.86 0.23 มากทสด ดานการดแลลก 4.47 0.51 มาก 4.87 0.28 มากทสด ดานการดแลแม 4.01 0.39 มาก 4.81 0.33 มากทสด ภาพรวม 4.32 0.44 มาก 4.85 0.28 มากทสด

จากตารางท 4 พบวา ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มเจตคตในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนเขารวมโปรแกรมโดยรวมอยในระดบมาก (μ = 4.32, σ = 0.44) เมอพจารณารายดานพบวาเจตคตดานนโยบายในการก ากบ และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม อยในระดบมากสง (μ = 4.47 σ = 0.43) เจตคตดานการดแลลกอยในระดบมาก (μ = 4.47, σ = 0.51) เจตคตดานการดแลแมอยในระดบมาก (μ = 4.01, σ = 0.39) และพบวาหลงเขารวมโปรแกรมเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ โดยรวมอยในระดบมากทสด (μ = 4.85, σ = 0.28) เมอพจารณารายดานพบวามเจตคตดานนโยบายอยในระดบสงมาก (μ = 4.86, σ = 0.23) เจตคตดานการดแลลกมเจตคตอยในระดบสงมาก (μ = 4.87, σ = 0.28) และเจตคตดานการดแลลก มเจตคตอยในระดบสงมาก (μ = 4.81, σ = 0.33)

70

1.5 เปรยบเทยบความรของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนกบหลงเขารวมโปรแกรม ตารางท 5 เปรยบเทยบคะแนนเฉลย (μ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (σ) และรอยละ ของความรทเพมขนของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนกบหลงเขารวมโปรแกรม (N = 29) ความรของผบรหาร ทางการพยาบาล

ระดบตน

กอน หลง D (μ1 -

μ2 )

รอยละ ทเพม μ σ

รอยละ μ σ รอยละ

ดานนโยบาย 6.79 0.49 97.04 7 0.0 100.00 0.21 3.1 ดานการดแลลก 6.20 0.67 88.65 6.93 0.25 99.00 0.73 11.77 ดานการดแลแม 9.48 0.78 86.20 10.89 0.30 99.00 1.41 14.87 ภาพรวม 22.47 1.94 90.63 24.82 0.55 99.33 2.35 10.46

จากตารางท 5 พบวา ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มความรในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมในการสอนงาน และ ดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม อยในระดบสง โดยกอนเขารวมโปรแกรม กบหลงเขารวมโปรแกรม มคะแนนเฉลยเพมขน 2.35 (D = 2.35) คดเปน รอยละ 10.46 เมอพจารณาเปนรายดาน พบวาความรของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ทง 3 ดาน ไดแก ความรดานนโยบาย ความรดานการดแลลกและความรดานการดแลแม หลงเขารวมโปรแกรม มคะแนนเฉลยเพมขนในทกดาน ความรดานนโยบายหลงเขารวมโปรแกรมคะแนนเฉลยเพมขน 0.21 (D = 0.21) คดเปนรอยละ 3.1 โดยกอนเขารวมโปรแกรมอยในระดบสง (μ = 6.79, σ = 0.49) หลงเขารวมโปรแกรมอยในระดบสง (μ = 7.00, σ = 0.00) ความรดานการดแลลกหลงเขารวมโปรแกรมคะแนนเฉลยเพมขน 0.73 (D = 0.73) คดเปนรอยละ 11.77 โดยกอนเขารวมโปรแกรมอยในระดบสง (μ = 6.20, σ = 0.67) หลงเขารวมโปรแกรมอยในระดบสง (μ = 6.93, σ = 0.25) ความรดานการดแลแมหลงเขารวมโปรแกรมอยในระดบสง คะแนนเฉลยเพมขน 1.41 (D = 1.41) คดเปนรอยละ 14.87 โดยกอนเขารวมโปรแกรมอยในระดบสง (μ = 9.48, σ = 0.78) หลงเขารวมโปรแกรมอยในระดบสง (μ = 10.89, σ = 0.30)

71

1.6 เปรยบเทยบทกษะในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน กอนกบหลงเขารวมโปรแกรม ตารางท 6 เปรยบเทยบคะแนนเฉลย (μ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (σ) และรอยละทเพมขน ของทกษะของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนกบหลงเขารวมโปรแกรม (N = 29)

เปรยบเทยบทกษะในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหาร

ทางการพยาบาลระดบตน

กอน

หลง D (μ1 -

μ2 )

รอยละ ทเพม

μ σ μ σ ดานนโยบาย 4.27 0.46 4.75 0.26 0.48 11.24 ดานการดแลแม 4.19 0.57 4.64 0.40 0.45 10.74 ดานการดแลลก 4.11 0.56 4.63 0.40 0.52 12.65

ภาพรวม 4.19 0.53 4.67 0.35 0.48 11.45

จากตารางท 6 พบวา ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มทกษะในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมในการสอนงาน และ ดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม อยในระดบสงมาก โดยกอนเขารวมโปรแกรม กบหลงเขารวมโปรแกรม มคะแนนเฉลยเพมขน 0.48 (D = 0.48) คดเปน รอยละ 11.45 เมอพจารณาเปนรายดาน พบวาทกษะในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ทง 3 ดาน ไดแก ทกษะดานนโยบาย ทกษะดานการดแลแมและทกษะดานการดแลลก หลงเขารวมโปรแกรม มคะแนนเฉลยเพมขนในทกดาน ทกษะดานนโยบายหลงเขารวมโปรแกรมคะแนนเฉลยเพมขน 0.48 (D = 0.48) คดเปนรอยละ 11.24 โดยกอนเขารวมโปรแกรมอยในระดบสง (μ = 4.27, σ = 0.46), หลงเขารวมโปรแกรมอยในระดบสงมาก (μ = 4.75, σ = 0.26) ทกษะดานการดแลแมหลงเขารวมโปรแกรมคะแนนเฉลยเพมขน 0.45 (D = 0.45) คดเปนรอยละ 10.74 โดยกอนเขารวมโปรแกรมอยในระดบสง (μ = 4.19, σ = 0.57) หลงเขารวมโปรแกรมอยในระดบสงมาก (μ = 4.64, σ = 0.40) ทกษะดานการดแลลกหลงเขารวมโปรแกรมคะแนนเฉลยเพมขน 0.52 (D = 0.52) คดเปนรอยละ 12.65 โดยกอนเขารวมโปรแกรมอยในระดบสง (μ = 4.11, σ = 0.56) หลงเขารวมโปรแกรมอยในระดบสงมาก (μ = 4.63, σ = 0.40)

72

1.7 เปรยบเทยบเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนกบหลงเขารวมโปรแกรม ตารางท 7 เปรยบเทยบคะแนนเฉลย (μ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (σ) และรอยละทเพมขน ของ เจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนกบหลงเขารวมโปรแกรม (N = 29) เปรยบเทยบเจตคตในการสงเสรมการเลยงลกดวย นมแม ของผบรหาร

ทางการพยาบาลระดบตน

กอน

หลง D

(μ1 -

μ2 )

รอยละ ทเพม

μ σ

μ σ

ดานนโยบาย 4.47 0.43 4.86 0.23 0.39 8.72 ดานการดแลลก 4.47 0.51 4.87 0.28 0.40 8.94 ดานการดแลแม 4.01 0.39 4.81 0.33 0.80 19.95 ภาพรวม 4.32 0.44 4.85 0.28 0.53 12.26

จากตารางท 7 พบวา ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มเจตคตในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมในการสอนงาน และ ดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม หลงเขารวมโปรแกรม อยในระดบมากทสด โดยกอนเขารวมโปรแกรม กบหลงเขารวมโปรแกรม มคะแนนเฉลยเพมขน 0.53 (D = 0.53) คดเปน รอยละ 12.26 เมอพจารณาเปนรายดาน พบวาเจตคตในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ทง 3 ดาน ไดแก เจตคตดานนโยบาย เจตคตดานการดแลลก และเจตคตดานการดแลแม หลงเขารวมโปรแกรม มคะแนนเฉลยเพมขนในทกดาน เจตคตดานนโยบายหลงเขารวมโปรแกรมคะแนนเฉลยเพมขน 0.39 (D = 0.39) คดเปนรอยละ 8.72 โดยกอนเขารวมโปรแกรมคะแนนเฉลยอยในระดบมาก (μ = 4.47, σ = 0.43), หลงเขารวมโปรแกรมอยในระดบมากทสด (μ = 4.86, σ = 0.23) เจตคตดานการดแลลกหลงเขารวมโปรแกรมคะแนนเฉลยเพมขน 0.40 (D = 0.40) คดเปนรอยละ 8.94โดยกอนเขารวมโปรแกรมคะแนนเฉลยอยในระดบมาก (μ = 4.47, σ = 0.51) หลงเขารวมโปรแกรมคะแนนเฉลยอยในระดบมากทสด (μ = 4.87, σ = 0.28) เจตคตดานการดแลแมหลงเขารวมโปรแกรมคะแนนเฉลยเพมขน 0.80 (D = 0.80) คดเปนรอยละ 19.95

73

โดยกอนเขารวมโปรแกรมคะแนนเฉลยอยในระดบมาก (μ = 4.01, σ = 0.39) หลงเขารวมโปรแกรมคะแนนเฉลยอยในระดบมากทสด (μ = 4.81, σ = 0.33) สวนท 2 วเคราะหขอมลพยาบาลวชาชพ 2.1 ขอมล ส วนบคคลของพยาบาลวชาชพจ าแนกตาม อาย สถานภาพสมรส วฒการศกษาสงสด ระยะเวลาการปฏบตงานในหนวยงานปจจบนการไดรบการฝกอบรมการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 2.2 วเคราะหความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 2.1 ขอมลสวนบคคลของพยาบาลวชาชพ

ตารางท 8 จ านวนและรอยละของพยาบาลวชาชพจ าแนกตามขอมลสวนบคคล (N = 40)

ขอมลสวนบคคล จ านวน (คน) รอยละ

อาย (ป) นอยกวา 31 7 17.5 31 - 35 18 45.0 36 - 40 13 32.5 มากกวา 40 2 5.0 สถานภาพสมรส โสด 27 67.5 สมรส 12 30.0 หยา 1 2.5 หมาย 0 0.0 วฒการศกษาสงสด ปรญญาตร 40 100 ปรญญาโท 0 0.0 ปรญญาเอก 0 0.0

74

ตารางท 8 จ านวนและรอยละ ของพยาบาลวชาชพจ าแนกตามขอมลสวนบคคล (N=40) (ตอ)

ขอมลสวนบคคล จ านวน (คน) รอยละ

ระยะเวลาปฏบตงานแผนกปจจบน (ป) นอยกวา 10 23 57.5 10 - 14 14 35.0 15 - 19 2 5.0 มากกวา 20 1 2.5 การไดรบการฝกอบรมสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม เคยอบรม 32 80.0 ไมเคยอบรม 8 20.0 ระยะเวลาหลงไดรบการอบรม ภายในระยะ 1 ป 23 57.5 นานมากกวา 1 ป 9 22.5

จากตารางท 8 พบวา ขอมลสวนบคคลของพยาบาลวชาชพจ าแนกตามอายสวนมากอายระหวาง 31 - 35 ป รอยละ 45.0 รองลงมาอายระหวาง 36 - 40 ป รอยละ 32.5 อายนอยกวา 31 ป รอยละ 17.5 อายมากกวา 40 ป มจ านวนนอยทสด เทากบรอยละ 5 สถานภาพสมรสสวนใหญสถานภาพโสด รอยละ 67.5 รองลงมามสถานภาพสมรส รอยละ 30.0 สถานภาพหยา รอยละ 2.5 และไมพบสถานภาพหมาย ท งหมดมการศกษาระดบปรญญาตร รอยละ 100 ระยะเวลาการปฏบตงานในต าแหนงพยาบาลวชาชพแผนกปจจบน สวนใหญนอยกวา 10 ป รอยละ 57.5 รองลงมาอยระหวาง 10 - 14 ป รอยละ 35.0 ระยะเวลาทปฏบตงาน 15 - 19 ป รอยละ 5.0 และปฏบตงานมากกวา 20 ป มจ านวนนอยทสด รอยละ 2.5 การไดรบการฝกอบรมสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม สวนใหญเคยไดรบการอบรม รอยละ 80 ไมเคยเขารบการอบรม รอยละ 20 และผทเคยไดรบการฝกอบรมสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม สวนใหญไดรบการฝกอบรมภายในระยะเวลา 1 ป รอยละ 57.5 เคยไดรบการฝกอบรมสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมนานมากกวา 1 ป รอยละ 22.5

75

2.2 วเคราะหความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน

ตารางท 9 คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบของความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน(N = 40)

ความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของ

ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน

μ σ

ระดบ

ความพงพอใจดานนโยบาย 4.85 0.33 มากทสด

ความพงพอใจดานการน าไปใชประโยชน 4.75 0.32 มากทสด

ความพงพอใจดานกระบวนการ 4.66 0.40 มากทสด

ภาพรวมความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ 4.75 0.35 มากทสด

จากตารางท 9 พบวา พยาบาลวชาชพมความพงพอใจตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ภาพรวมทกดานอยในระดบมากทสด (μ = 4.75, σ = 0.35) เมอพจารณารายดานพบวา ความพงพอใจดานนโยบาย มความ พงพอใจในระดบมากทสด (μ = 4.85, σ = 0.33) ความพงพอใจดานการน าไปใชประโยชนมความพงพอใจในระดบมากทสด (μ = 4.75, σ = 0.32) และความพงพอใจดานกระบวนการมความ พงพอใจในระดบมากทสด (μ = 4.66, σ = 0.40)

บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยผลของโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผ บรหารทาง การพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ทโรงพยาบาลระดบตตยภมแหงหนง สงกดกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข ครงน เปนการวจยกงทดลอง (Quasi-experimental design) แบบกลม เดยวว ดผลกอนและหลงทดลอง (One group pretest - posttest design) วตถประสงคเพอ วเคราะหผลของการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ วดผลกอนและหลงเขารวมโปรแกรม และวเคราะหความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงานและดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ประชากรม 2 กลม ไดแก ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน และพยาบาลวชาชพ ทปฏบตงานในหนวยงานทเกยวของกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมไดแกหนวยงานฝากครรภ หนวยงานคลอด หอผปวยสตกรรม หอผปวยกมารเวชศาสตร หอผปวยไอซยทารกแรกเกด และหอผปวยพเศษของโรงพยาบาลเลดสน เครองมอทใชในการวจยครงน ประกอบดวยเครองมอทใชในการวจยและเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล (1) เครองมอทใชในการวจย คอโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ประกอบดวย 1) แผนการสอน เรองการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม แนวคดการสอนงาน (Coaching) แบบจ าลองโกรว (GROW model) (2) ค ม อการสงเส รมการเลยงลกดวยนมแม (2) เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ม 2 ชด (1) แบบสอบถามส าหรบผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ซงแบบสอบถามทงหมดประกอบดวย แบบสอบถามความรเกยวกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม นโยบายสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแม

77

และเดก บนได 10 ขน สความส าเรจในการเลยงลกดวยนมแม กระบวนการดแลแมใหเลยงลกดวยนมแมประสบผลส าเรจของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน และ 2) แบบสอบถามความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน แบบสอบถามไดผานการตรวจความตรงตามเนอหาโดยผทรงคณวฒ จ านวน 5 คน หาคาดชนความตรงตามเนอหา (CVI) ไดเทากบ 0.96, 0.85, 0.85 และ 0.88 ตามล าดบ หาคาดชนความสอดคลอง (IOC) ไดเทากบ 0.2, 0.4, 0.6, 0.8 และ 1.0 ตามล าดบ แบบสอบถามความรเกยวกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมมคาความเทยง KR-20 เทากบ 0.809 แบบสอบถามทกษะการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม แบบสอบถามเจตคต การสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน และแบบสอบถามความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มคาสมประสทธอลฟาของครอนบาคเทากบ 0.960, 0.805 และ0.875 ตามล าดบ วเคราะหขอมลโดยหาความถ รอยละ คาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และหาคาความแตกตางของคาเฉลย กอนกบหลงเขารวมโปรแกรม สรปผลการวจย การศกษาผลของโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ทโรงพยาบาลเลดสน สามารถสรปผลการวจยตามวตถประสงคได ดงน สวนท 1 วเคราะหขอมลผบรหารทางการพยาบาลระดบตน สวนท 2 วเคราะหขอมลพยาบาลวชาชพ สวนท 1 วเคราะหขอมลผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ผลการวจย พบวา ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ท งหมด 29 คน สวนใหญอายมากกวา 40 ป จ านวนรอยละ 58.6 มสถานภาพโสด รอยละ 51.7 รองลงมาสถานภาพสมรส รอยละ 44.8 วฒการศกษาสวนใหญการศกษาระดบปรญญาตร รอยละ 89.7 และปรญญาโท รอยละ 10.3 ระยะเวลาในการท างานสวนมาก กลมอายงานมากกวา 10 ปและอายงานนอยกวา 10 ป มจ านวนอยางละรอยละ 10 เทากน การด ารงต าแหนงสวนใหญเปนหวหนาผลด (เชา บาย ดก) รอยละ 65.5

78

การเคยไดรบการอบรมสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม สวนใหญจ านวนรอยละ 82.8 และการเคยไดรบการฝกอบรมสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ภายในระยะเวลา 1 ป มจ านวนมาก รอยละ 44.8 สรปผลการวจยจากวตถประสงคของการวจย น ามาสรปรายขอไดดงน วตถประสงคท 1 วเคราะหความร ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ผลการวจยพบวา ผบรหารทางการพยาบาลระดบตนมความรของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนเขารวมโปรแกรมโดยรวมอยในระดบสง (μ = 22.47, σ = 1.94) คดเปนรอยละ 90.63 และหลงเขารวมโปรแกรม พบวา ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มความรอยในระดบสง (μ = 24.82, σ = 0.55) คดเปน รอยละ 99.33 วตถประสงคท 2 วเคราะหทกษะ ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ผลการวจยพบวา ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มทกษะของผบรหารทางการ

พยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนเขารวมโปรแกรม

โดยรวมอยในระดบสง (μ = 4.19, σ = 0.53) และพบวาหลงเขารวมโปรแกรมทกษะของผบรหาร

ทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ โดยรวมอยใน

ระดบสงมาก (μ = 4.68, σ = 0.35)

วตถประสงคท 3 วเคราะหเจตคต ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ผลการวจยพบวา ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนเขารวมโปรแกรม โดยรวมมเจตคตอยในระดบมาก (μ = 4.32, σ = 0.44) และพบวา หลงเขารวมโปรแกรมโดยรวมผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ม เจตคตอยในระดบมากทสด (μ = 4.85, σ = 0.28) วตถประสงคท 4 เปรยบเทยบความร ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนกบหลงเขารวมโปรแกรม

79

ผลการวจยพบวา ผบรหารทางการพยาบาลระดบตนมความรในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ โดยรวมกอนเขารวมโปรแกรมกบหลงเขารวมโปรแกรม มคะแนนเฉลยเพมขนและแตกตางกนเทากบ 2.35 (D = 2.35) คดเปนรอยละ 10.46 สรปความรของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ หลงเขารวมโปรแกรม สงกวาความรกอนเขารวมโปรแกรมตามสมมตฐานขอ 1 ทวา ความรของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน หลงเขารวมโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม สงกวาความรกอนเขารวมโปรแกรม วตถประสงคท 5 เปรยบเทยบทกษะในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนกบหลงเขารวมโปรแกรม ผลการวจยพบวา ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มทกษะในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ โดยรวมกอนเขารวมโปรแกรม กบหลงเขารวมโปรแกรม มคะแนนเฉลยเพมขน และแตกตางกนเทากบ 0.48 (D = 0.48) คดเปนรอยละ 11.45 สรปทกษะของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ หลงเขารวมโปรแกรมสงกวาทกษะกอนเขารวมโปรแกรมตามสมมตฐานขอ 2 ทวาทกษะของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน หลงเขารวมโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม สงกวาทกษะกอนเขารวมโปรแกรม วตถประสงคท 6 เปรยบเทยบเจตคตในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ กอนกบหลงเขารวมโปรแกรม ผลการวจยพบวา ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มเจตคตในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ โดยรวมกอนเขารวมโปรแกรม กบหลงเขารวมโปรแกรม มคะแนนเฉลยเพมขน และแตกตางกนเทากบ 0.53 (D = 0.53) คดเปนรอยละ 12.26 สรปไดวาเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ หลงเขารวมโปรแกรม สงกวาเจตคตกอนเขารวมโปรแกรมตามสมมตฐานขอ 3 ทวาเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน หลงเขารวมโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม สงกวาเจตคตกอนเขารวมโปรแกรม

80

สวนท 2 วเคราะหขอมลพยาบาลวชาชพ ผลการวจยพบวา พยาบาลวชาชพสวนมากอายระหวาง 31-35 ป รอยละ 45.0 รองลงมาอายระหวาง 36-40 รอยละ 32.5 อายนอยกวา 31 ป รอยละ 17.5 อายมากกวา 40 ปมจ านวนนอยทสด รอยละ 5 สถานภาพสมรสสวนใหญเปนโสด รอยละ 67.5 รองลงมามสถานภาพ สมรส รอยละ 30.0 สถานภาพหยา รอยละ 2.5 และไมพบสถานภาพหมาย ทงหมดมการศกษาระดบปรญญาตร รอยละ 100 ระยะเวลาการปฏบตงานในต าแหนงพยาบาลวชาชพแผนกปจจบน สวนใหญนอยกวา 10 ป รอยละ 57.5 รองลงมาอยระหวาง 10 - 14 ป รอยละ 35.0 ระยะเวลาทปฏบตงาน 15 - 19 ป รอยละ 5.0 และปฏบตงานมากกวา 20 ป มจ านวนนอยทสด รอยละ 2.5 การไดรบการฝกอบรมสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม สวนใหญเคยไดรบการอบรม รอยละ 80 ไมเคยเขารบการอบรม รอยละ 20 และผ ท เคยไดรบการฝกอบรมสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม สวนใหญไดรบการฝกอบรมภายในระยะเวลา 1 ป รอยละ 57.5 เคยไดรบการฝกอบรมสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมนานมากกวา 1 ป รอยละ 22.5 วตถประสงคท 7 วเคราะหความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ผลการวจยพบวา พยาบาลวชาชพมความพงพอใจตอการสอนงาน และดแลการสงเสรม

การเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน อยในระดบมากทสด (μ = 4.75, σ =

0.35) สรปวา พยาบาลวชาชพมความพงพอใจตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวย

นมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ซงสมมตฐานขอ 4 คาดวา พยาบาลวชาชพมความ

พงพอใจตอการสอนงานและดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาล

ระดบตนอยในระดบมาก

อภปรายผลการวจย การวจยผลของโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ สามารถอภปรายผลการวจยตามสมมตฐานการวจยไดดงน สมมตฐานท 1 ความรของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน หลงเขารวมโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม สงกวาความรกอนเขารวมโปรแกรม

81

ผลการวจยพบวาผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มความรในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ คะแนนรวมหลงเขารวมโปรแกรมอยในระดบสง (μ = 24.82, σ = 0.55) โดยมคะแนนรวมกอนเขารวมโปรแกรมอยในระดบสง (μ = 22.47, σ = 1.94) โดยคาเฉลยของคะแนนความรของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน หลงเขารวมโปรแกรมสงกวาความรกอนเขารวมโปรแกรม (D = 2.35) คดเปนรอยละ 10.46 และมความสอดคลองกบสมมตฐาน สมมตฐานท 2 ทกษะของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน หลงเขารวมโปรแกรมการ

พฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลก

ดวยนมแม สงกวาทกษะกอนเขารวมโปรแกรม

ผลการวจยพบวา ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มทกษะในการสอนงานและดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมกอนเขารวมโปรแกรมโดยรวมอยในระดบสง (μ = 4.19, σ = 0.50) และพบวาหลงเขารวมโปรแกรม ผบรหารทางการพยาบาลระดบตนมทกษะในการสอนงานและดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยรวมอยในระดบสงมาก (μ = 4.67, σ = 0.35) แสดงวาหลงเขารวมโปรแกรม ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มทกษะในการสอนงานและดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยรวมอยในระดบสงมาก (D = 0.48) คดเปนรอยละ 11.45 และมความสอดคลองกบสมมตฐาน สมมตฐานท 3 เจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน หลงเขารวมโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม สงกวาเจตคตกอนเขารวมโปรแกรม ผลการวจยพบวา ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มเจตคตในการสอนงานและดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมกอนเขารวมโปรแกรมโดยรวม มเจตคตอยในระดบมาก (μ = 4.32, σ = 0.44) พบวา หลงเขารวมโปรแกรม ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มเจตคตในการสอนงานและดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมกอนเขารวมโปรแกรมโดยรวม มเจตคตอยใน ระดบมากทสด (μ = 4.85, σ = 0.28) แสดงวาหลงเขารวมโปรแกรม ผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มเจตคตในการสอนงานและดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมสงกวากอนเขารวมโปรแกรม อยในระดบมากทสด (D = 0.53) คดเปนรอยละ 12.26 และมความสอดคลองกบสมมตฐาน ทง 3 สมมตฐานอธบายไดวา ความร ทกษะ และเจตคต ในการสอนงานและดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม เปนพนฐานเดมของผบรหารการพยาบาลระดบตนอยแลว ทงดานนโยบาย การดแลแมและการดแลลก กอรปกบการเคยไดรบการฝกอบรมมากอนการเขารวมโปรแกรม จงท าใหมความรทกษะ และเจตคต เพมสงขน แมวาความรนจะไมไดใชมานาน เนองจาก

82

บคลากรและนโยบายทเปลยนแปลงไปเปนระยะเวลาเกอบ 20 ป ดงราชบณฑตยสถาน หมายถงสงทสงสมมาจากการศกษาเลาเรยน การคนควา หรอประสบการณ รวมถงความสามารถเชงปฏบตและทกษะความเขาใจหรอสารสนเทศทไดรบมาจากประสบการณ จากการไดยน ไดฟง จากการคด หรอการปฏบตองควชาในแตละสาขา (ราชบณฑตยสถาน, มปป.) โดยเฉพาะการเปนผบรหารทางการพยาบาลระดบตน จะตองเปนผมความร ทกษะ และเจตคตทดตองานของตนเอง ผลการวจยครงนสอดคลองกบดนยา โรจนชวะ (2555) ไดศกษาเรอง ผลของการจดการรปแบบการใหความรแกมารดาหลงคลอดครรภแรกตอการรบรความสามารถในการเลยงลกดวยนมแม โรงพยาบาลระดบตตยภมในจงหวดสพรรณบร ตอนหนงกลาววา การรบรความสามารถของตนเอง เปนความเชอของบคคลเกยวกบความสามารถของตนเอง ทกระท ากจกรรมอยางใดอยางหนง การรบรความสามารถของตนเองเปนสวนหนงของกระบวนการทางความคด โดยเชอมความรและการกระท า และน าไปสการประเมนความสามารถในการเผชญสงตางๆ เพอปฏบตพฤตกรรมทตองการ ไมยอทองาย เนองจากมความมนใจในความสามารถของตนเอง ท าใหประสบผลส าเรจในการปฏบตกจกรรมน นๆ ซงระดบของสมรรถนะในแตละคนมความแตกตางกน ปจจยท ม อทธพลตอระดบความสามารถของตนคอ การไดรบการฝกฝน สงเสรมใหเกดเชอมนในตนเอง ตงใจตระหนกในเหตผล จะกอใหเกดพลงความรสกวาท าได ทงนวเคราะหขอมลจากการวจยพบวา โปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ในการวจยกระท าในกลมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ซงเปนวยผใหญสวนใหญกลมอาย มากกวา 40 ป ปฏบตงานในแผนกปจจบนมากกวา 20 ป สวนใหญเคยไดรบการฝกอบรมการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม และเคยไดรบการอบรมภายในระยะเวลา 1ป การจดการอบรมครงนเหมาะสมกบการจดความรใหกบผใหญ และการคดเลอกผถายทอดความร ทกษะ และเจตคตในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม เลอกไดเหมาะสมตรงประเดน โดยมแพทยทด ารงต าแหนงรองประธานมลนธศนยนมแมแหงประเทศไทย ซงเปนสตแพทย เปนผทมความร ความสามารถ มความช านาญในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมอยางแทจรง มาเปนผถายทอด จงท าใหผเขารวมโปรแกรมเกดความแตกฉานในความรเพมขน สอดคลองกบฮอง แคลลสเตอรและชวารท (Hong, Callister and Schwartz, 2003) พบวา การทพยาบาลมความร ทกษะและเจตคตทด ในการเลยงลกดวยนมแม รวมทงการปฏบตตอแมในขณะอยโรงพยาบาลใหเกดความช านาญกอนจ าหนาย มผลตอการเลยงลกดวยนมแม เชนเดยวกบ แมคอนเนสและแชมเบอรส (McInnes and Chambers, 2008) พบวาการสนบสนนชวยเหลอในเรองการเลยงลกดวยนมแม รวมทงการมความรททนสมยและการชวยเหลอดานทกษะความเขาใจในความตองการของแม การมทกษะในการใหค าปรกษาและแนะน า

83

แกผทประสบปญหาการใหนมแม จากบคลากรทางสขภาพ มผลตอการเลยงลกดวยนมแม ดงนนผบรหารทางการพยาบาลระดบตน จงตองมความร ทกษะ เจตคตทดและถกตองตอการเลยงลกดวยนมแม และควรไดรบการอบรมเกยวกบการเลยงลกดวยนมแมอยางตอเนอง เพอใหมความรททนสมย มเจตคตทด สามารถสงเสรม ดแล และแกไขปญหาของการเลยงลกดวยนมแมไดอยางมนใจ แมองคการอนามยโลก (WHO) และองคการทนเพอเดกแหงสหประชาชาต (UNICEF) กมขอเสนอแนะวาบคลากรทมหนาทในการสนบสนนชวยเหลอการเลยงลกดวยนมแม ควรไดรบการอบรมความรและทกษะในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมเพมเตม เพราะการเรยนขณะเปนนกศกษาพยาบาลไมเพยงพอทจะสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมไดอยางมคณภาพ สอดคลองผลงานวจยใน สหราชอาณาจกร ของมอแรน แบรมเวล ไดกส และดนวได (Moran, Bramwell, Dykes and Dinwoodie, 2000) พบวา ผดงครรภทไดรบการอบรมเกยวกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม เปนระยะเวลา 3 วน มความรและเจตคตทดในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมเพมขนอยางมนยส าคญทางสถต และ จากการคนควาอยางเปนระบบของ คาลวาโฮ เดอ เจซส, มาเรย ไอเนส ควอโต เดอ โอลเวยลา และซานดรา คอสตา ฟอนซกา (Carvalho de Jesus, Patricia, et al., 2015) ไดท าการศกษาผลของการฝกอบรมบคลากรทางการแพทย ในดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ความร ทกษะ และการน าไปใช เปนการส ารวจงานวจยอนๆ ใน เหมดไลน สกอปส และ ไลแลคส ดาตาเบสส (MEDLINE, Scopus, and LILACS databases) เพอศกษาผลของการฝกอบรมการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมในดานความร ทกษะ และการน าไปใช โดยผรบการฝกอบรมมทงแพทย พยาบาล ผดงครรภ และพยาบาลเยยมบาน การฝกอบรมทพบมหลายรปแบบ แตทงหมดลวนปรากฏพฒนาการทดอยางนอยในดานใดดานหนงหลงกลมทดลองไดรบการฝกอบรม จงสรปไดวาการฝกอบรมมผลชวยพฒนาความร ทกษะ และการประยกตในดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม สอดคลองงานวจยของจราภรณ รตตกาลสขะ และอารยวรรณ อวมตาน (2557) เรองการบรหารงานของหวหนาหอผปวยทไดรบรางวลดเดนโดยใชระเบยบวธวจยแบบปรากฏการณวทยาการตความ ไดผลการวจยวาในการพฒนาตนใหมความร บรหารตนสความสมดล การเรยนรจากรนพ และจากประสบการณ สามารถน ามาพฒนาตนเอง การไมหยดการคนควาศกษาอยางตอเนอง เปนการยนยนวา การฝกอบรม มผลตอการพฒนางาน สมมตฐานท 4 พยาบาลวชาชพมความพงพอใจตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน อยในระดบมาก ผลการวเคราะหความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ ตอการสอนงานและดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน พบวาพยาบาลวชาชพ มความพงพอใจในระดบมากทสด (μ = 4.75, σ = 0.35)

84

ท งนวเคราะหจากการวจยวา โปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ท าใหพยาบาลวชาชพมความพงพอใจในระดบมากทสด อภปรายไดวา พยาบาลวชาชพสวนใหญ มความพรอมในการเรยนร มอายอยในชวง 31-35 ป สถานภาพโสด เพงจบการศกษามาในระยะไมเกน 10 ป มความรทไดรบจากการเรยน การสอนในสถาบนการศกษาระดบพยาบาลศาสตร อกทงสวนใหญไดรบการอบรมสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมมาแลว และสวนมากเคยไดรบการอบรมอยในระยะไมเกน 1 ป จ านวนรอยละ 57.5 ท งนพยาบาลวชาชพอยในชวงอายของกลมวย วาย (Generation Y) ซงก าลงจะเตบโตเพอกาวสระดบผน าขององคกรตอไป รวมทงจะมาเปนพลงขบเคลอนองคกรในอนาคต ดวยคณลกษณะเดนของกลมวย วาย ทมบคลกภาพเปนตวของตวเอง กลาแสดงออก ชอบทจะใหหวหนารบฟงความคดเหนของเขา ชอบใหหวหนาสอน แตตองการเปนคนตดสนใจเอง (สถาบนฝกอบรมเทรนนง, 2556) ซงสอดคลองกบแนวคด การสอนงานแบบจ าลองโกรว (GROW model) ทน ามาใชใน การสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ดงทสมใจ พทธาพทกษผล และบญทพย สรธรงศร (2558) กลาววา การสอนงานทางการพยาบาล ท าใหพยาบาลวชาชพมพฒนาการในงานไดด การใชความรและทกษะทไดรบจากการฝกอบรม สงผลใหมความรความช านาญ ตรงตามความตองการขององคกร ท าใหมโอกาสแสดงความสามารถ และใชประโยชนจากศกยภาพของแตละคนใหท างานในหนาทของตนเพอใหงานส าเรจอยางมคณภาพ สอดคลองกบงานวจยของปวรมนต ทศนอนนชย (2557) ศกษาลกษณะการบรหารพยาบาลวชาชพ กลมวย วาย (Generation Y) โดยใชเทคนคเดลฟาย ผใหขอมลเปนผเชยวชาญดานผบรหารทางการพยาบาล ผเชยวชาญดานการวางแผนทรพยากรมนษย อาจารยหรอนกวชาการ และพยาบาลวชาชพกลมวย วาย ผลการศกษาพบวา ลกษณะการบรหารพยาบาลวชาชพกลมวย วาย ตองเขาใจลกษณะการท างานของพยาบาลกลมวย วาย ใชการบรหารงานโดย การนเทศ การมอบหมายงาน และการปลกฝงคานยม ตามหลกธรรมาภบาล เพอใหเหนคณคาในวชาชพ และเปนการสรางแรงจงใจ ผลการวจยยงสอดคลองกบการวจยของสสณหา ยมแยม และคณะ , 2015 เรอง การพฒนาการจดการเรยน รแบบผสมผสานเพ อพฒนาทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 โครงการวจยและพฒนามวตถประสงคเพอพฒนารปแบบการเรยนรแบบผสมผสานเพอพฒนาทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 และเพอเปรยบเทยบคะแนนทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 กอนและหลงจากการจดการเรยนรแบบผสมผสาน รวมทงศกษาความพงพอใจของผเรยนทเรยนโดยใชการเรยนรแบบผสมผสาน การด าเนนงานแบงเปน 2 ระยะ ซงระยะแรกเปนการพฒนารปแบบการเรยนรแบบผสมผสานเพอพฒนาทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 ส าหรบกระบวนวชาการ

85

พยาบาลมารดา ทารกแรกเกดและการผดงครรภ 2 โดยการสมภาษณ กลมตวอยางเปนนกศกษาพยาบาลทเคยเรยนกระบวนวชาน จ านวน 9 คน เพอเปนขอมลในการพฒนารปแบบการเรยนรแบบผสมผสาน จากน นรวมกนพฒนารปแบบการเรยนร สวนระยะทสองเปนการทดลองใชและประเมนผลการใช การเรยนรแบบผสมผสานทพฒนาขน โดยการสอบถามกลมตวอยาง ทเปนนกศกษาพยาบาลก าลงเรยนกระบวนวชาน ใชรปแบบการเรยนรแบบผสมผสานเพอพฒนาทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 จ านวน 131 คน โดยใชแบบประเมนทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 และความพงพอใจตอรปแบบการเรยนรแบบผสมผสาน วเคราะหขอมลโดยสถตเชงพรรณนาและการทดสอบคาท ผลการศกษาไดรปแบบการจดการเรยนรแบบผสมผสาน ส าหรบกระบวนวชาการพยาบาลมารดาทารกแรกเกดและการผดงครรภ 2 ทประกอบดวยกจกรรมการเรยนรทงบรรยายและอภปรายกลมในชนเรยน พรอมการมอบหมายงาน ทงงานกลมและรายบคคล ใหผเรยนศกษาคนควาดวยตนเอง การจดท ารายงาน การใชระบบเครอขายคนควาและท าแบบฝกหดทายบท การใชบทเรยนอเลกทรอนกส บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน และการใชหนงสออเลกทรอนกสสอมลตมเดย หลงการจดการเรยนรแบบผสมผสาน คะแนนทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 ของผเรยนสงกวากอนการจดการเรยนรในทกทกษะ อยางมนยส าคญทระดบ 0.001 และผเรยนมความพงพอใจตอวธการจดการเรยนรแบบผสมผสานในระดบมากถงมากทสด ทงโดยรวมและในแตละวธการเรยนร เมอมการน าสระบบการพฒนาของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน โดยใชการสอนงานตามแบบจ าลองโกรว (GROW model) เปนหนงในเครองมอในการกระตนตดตามงาน ท าใหการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ มความชดเจน และคลองตวมากขน และยงสอดคลองกบงานวจยของจฬารตน หาวหาญ และอรชร อนทองปาน (2558) ไดศกษาประสทธผลของรปแบบการสอนงาน ซงเปนการสอนงานทพฒนาขน ผลการศกษาระบวา ระบบสอนงานเปนระบบทเคยใชมากอน และไดผลดในการพฒนาความสามารถในการปฏบตงาน แตระบบทใชอยยงไมมรปแบบทชดเจน ทงยงพบวา ผทท าหนาทสอนงานปฏบตไดตามขนตอน ความสามารถในการปฏบตงาน ดานการบรการสขภาพกอนและหลงการทดลอง แตกตางกนอยางมนยส าคญ รวมทงผใชระบบการสอนงานและผรบบรการระบบการสอนงาน มความพงพอใจตอการใชรปแบบการสอนงาน ดงนน การวจยเรอง ผลของโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ครงนพบวา ท าใหผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มคะแนนเฉลยความร ทกษะและเจตคตใน การสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม สงกวากอนเขารวมโปรแกรมในทกดาน และพยาบาล

86

วชาชพมความพงพอใจตอการสอนงานและดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในระดบมากทสด ขอเสนอแนะ การน าผลการวจยไปใชใหเปนประโยชน การวจยครงนชใหเหนวาการน าระบบการพฒนาผบรหารทางการพยาบาลระดบตนในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ควรใชการอบรมรวมกบการสอนงานตามแบบจ าลองโกรว (GROW model) ท าใหผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มการเปลยนแปลงดานความร ทกษะและเจตคตในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมเพมขน รวมทงพยาบาลวชาชพมความพงพอใจตอการสอนงานและดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมในระดบมากทสด เนองจากการสอนงานตามแบบจ าลองโกรว เปนวธใหมทยงไมเคยถกน ามาใชในโรงพยาบาลระดบตตยภม กระทรวงสาธารณสขแหงน จงอาจขยายการทดลองการใชโปรแกรมนไปสโรงพยาบาลระดบตตยภมอน แตตองท าความเขาใจในการสอนงานตามแบบจ าลองโกรว วาเปนการสอนงานทผบรหารทางการพยาบาลระดบตนใชเปนเครองมอกระตนและตดตามงาน ท าใหพยาบาลวชาชพเกดความตระหนก วเคราะหงานของหนวยงาน เกดความคลองตว และสามารถแกไขปญหางานของตนเองไดด ยงผลใหการพฒนาความร ทกษะและเจตคตของผ บรหารทางการพยาบาลระดบตน มการเปลยนแปลงเพมขน โดยเฉพาะความเขาใจดานนโยบาย ทเนนใหทารกไดรบนมแมอยางเดยว อยางนอย 6 เดอน หรอมากกวาทมคะแนนการเปลยนแปลงมากทสด รองลงมาคอ ดานทกษะทมการก าหนดเปาหมายรวมกนกบพยาบาลวชาชพในหนวยงานและทายสดคอ เจตคตในความเขาใจในนโยบายการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมตามมาตรฐานโรงพยาบาลอนามยแมและเดก ดานการวางแผนพฒนาบคลากรสผ เชยวชาญดานการดแลมารดาและทารก ของกระทรวงสาธารณสขนน ควรสรางหลกสตรผเชยวชาญดานการเลยงลกดวยนมแมระดบผบรหารระดบสง เพอเปนหลกในการเปนวทยากรทมความเชยวชาญเฉพาะทาง ในการถายทอดความรใหกบหวหนาหนวยงานทเกยวของ กบการบรหารจดการการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ตามนโยบายของกระทรวงสาธารณสข และท าใหกระทรวงสาธารณสข มผเชยวชาญในการใหค าปรกษา ชแนะกบพยาบาลวชาชพทเตรยมเขาสผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมตอไป

87

ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป ส าหรบการวจยครงตอไปทจะขยายผลการวจยครงน ควรศกษาวจยขยายระดบจาก ผบรหารทางการพยาบาลระดบตนสผบรหารทางการพยาบาลระดบทสงขน โดยขยายเปนโปรแกรมเนนทการจดการเปนทมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวย นมแม และอาจศกษาเรอง การสรางแรงจงใจ ชแนะใหผบรหารทางการพยาบาลระดบกลางมามสวนรวมในการบรหารจดการ การพฒนาการจดการเปนทมของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ตอการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมหรอการบรหารแบบมสวนรวม

เอกสารอางอง ภาษาไทย

กณฑกณฐ สวรรณรชภม. (2556). ภาวะผน ากลยทธ: รปแบบของผน ายคใหม. วารสารบรการ

การศกษา มศว, 10(18), 43-51. กลยาณ ทาจน และคณะ. (2558). สมรรถนะของหวหนาหอผปวยในการน าแผนงานสการปฏบต

ตามการรบรของพยาบาลประจ าการ โรงพยาบาลตตยภมภาคใต. วารสารพยาบาลสงขลานครนทร, 35(3), 127-140.

กรรณการ กนธะรกษา, นนทพร แสนศรพนธ และปยะภรณ ประสทธวฒนเสร. (2557). การพฒนารปแบบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของอาจารยคณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม และพยาบาลโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม. พยาบาลสาร, 41 (พเศษ), 158-168.

กรรณการ วจตรสคนธ. (2556). “Breastfeeding: Best Start of Life”. การประชมวชาการนมแมแหงชาต ครงท 4. มลนธศนยนมแมแหงประเทศไทย.

กรองจตต เลกสมบรณสข. (2555). องคประกอบของสมรรถนะของพยาบาลหวหนาหอผ ปวยโรงพยาบาลระดบตตยภม ในจงหวดสพรรณบร. วทยานพนธ ปรญญาพยาบาลศาสตร มหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยครสเตยน.

กสมา ช ศลป . (2555). การประเมนทารกท เลยงดวยนมแม . ต าราการเลยงลกดวยนมแม .กรงเทพมหานคร: ไอยรา.

เกรยงศกด จระแพทย. (2551). "Breastfeeding ความส าคญตอการพฒนาทรพยากรมนษย". เอกสารประกอบการอบรมเชงปฏบ ตการ เรอง การพฒนางานเลยงลกดวยนมแม . คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล.

ไกรสทธ สงหยะบศย . (2557). การจดการเชงกลยทธและปจจยความส าเรจ: กรณศกษาส านกงานพพธภณฑเกษตรเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว (องคการมหาชน).วารสารวชาการบรหารธรกจ, 3(1), 41-50.

ขนษฐา ปานยม.(2554). ประสทธผลของการใชแนวปฏบตทเปนเลศสาหรบ การสงเสรมการเลยงลกดวยนแมโรงพยาบาลพบพระ จงหวดตาก. วทยานพนธ ปรญญาพยาบาลศาสตร มหาบณฑต คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

89

ขนษฐา เมฆกมล, จรญญา ดจะโปะ และชญาดา เนตรกระจาง. (2556). ผลของการสงเสรมการ เลยงลกดวยนมแมโดยเนนครอบครวเปนศนยกลางตอความร ทศนคต ของมารดาหลง คลอดและครอบครว และอตราการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยวนาน 6 เดอน. วารสาร วทยาลยพยาบาลพระปกเกลา จนทบร, 24(2), 47-59. จนตนา บญจนทร, พรเพญ ปทมววฒนา, พวงรตน เชาวะเจรญ และกสมา ชศลป. (2554). การ

พฒนาบรการการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมอยางย งยน. วารสารสมาคมพยาบาลสาขาภาคตะวนออกเฉยงเหนอ, 29(2), 14-24.

จราภรณ รตตกาลสขะ และอารยวรรณ อวมตาน. (2557). การบรหารงานของหวหนาหอผปวยทไดรบรางวลดเดน. วารสารพยาบาลทหารบก, 5(2), 179-186.

จรนนท วรกล. (2558). ปจจยทมความสมพนธตอความส าเรจในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยวนาน 6 เดอน ในโรงพยาบาลมหาวทยาลยนเรศวร. วจยและนวตกรรมกบการพฒนาประเทศ, 12, 746-757.

จฬารตน หาวหาญ และอรชร อนทองปาน. (2558). การวจยและพฒนารปแบบการโคชเพอพฒนาความสามารถในการปฏบตงานดานการบรการสขภาพ . วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสข, 25(1), 167-177.

เฉลมชย พนธเลศ. (2556). การชแนะ (Coaching). [ออนไลน]. สบคนเมอวนท 20 พฤษภาคม 2560, จาก http://www1.nsdv.go.th/innovation/coaching.htm

ชฎารตน แกวเวยงเดช. (2552). การพฒนารปแบบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของมารดาหลงคลอด โรงพยาบาลเตางอย อาเภอเตางอย จงหวดสกลนคร. วทยานพนธ ปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการผดงครรภข นสง คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.

ชนดนย ไชยยอง, อมรอน มะลลม, บญเลศ ไพรนทร และบญเรอง ศรเหรญ. (2557). ยทธศาสตรการบรหารจดการโรงพยาบาลเอกชนในยคโลกาภว ตน .วารสารบณฑ ตศกษา มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ, 8(1), 17-34.

ชมรมสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม. (2554). คมอการเลยงลกดวยนมแม สาหรบแพทยประจาบานสาขาสตนรเวชวทยา. กรงเทพมหานคร.

ดนยา โรจนชวะ. (2555). ผลของการจดการรปแบบการใหความรแกมารดาหลงคลอดครรภแรกตอการรบรความสามารถในการเลยงลกดวยนมแม โรงพยาบาลระดบตตยภมในจงหวดสพรรณบ ร. วทยานพนธ ปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยครสเตยน.

90

ฐานกา บษมงคล. (2553). แนวคดและทฤษฎการบรหารการพยาบาล. เอกสารประกอบการสอน คณะพยาบาลศาสตร วทยาลยบณฑตเอเซย.

ฐตวนต หงษกตตยานนท. (2016). แผนบรหารการสอนประจาบทท 1. [ออนไลน]. สบคนเมอวนท 20 พฤษภาคม 2560,

จาก http://www.teacher.ssru.ac.th/thitavan_ho/mod/forum/view.php?id=1 นตยา ศรญาณลกษณ. (2554). การบรหารการพยาบาล. (พมพครงท 4). นนทบร: โครงการ

สวสดการวชาการ สถาบนพระบรมราชชนก. นตยา โปสาวาท และคณะ. (2011). ปจจยทสงผลตอการเลยงลกดวยนมแมเพยงอยางเดยวอยางนอย

6 เดอน ของหญงหลงคลอด จงหวดกาฬสนธ. วารสารวจยและพฒนาระบบสขภาพ , 2(2), 15-29.

นภา เพยรพจารณ. (2558). คมอการพยาบาล การสงเสรมสายสมพนธแม-ลก และการเลยงลกดวยนมแมในหองคลอด. คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล.

บญใจ ศรสถตยนรากร. (2555). การพฒนาและตรวจสอบคณภาพเครองมอวจย: คณสมบตการวดเชงจตวทยา. กรงเทพมหานคร: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

บญธรรม กจปรดาบรสทธ. (2551). คมอการเขยนวจย การเขยนรายงาน การวจยและวทยานพนธ. กรงเทพมหานคร: จามจรโปรดกท.

ประคอง กรรณสต. (2542). สถตเพอการวจยทางพฤตกรรมศาสตร. กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ปราณ รวทอง. (2557). สมรรถนะของหวหนาหอผ ปวย ในโรงพยาบาลแหงหนง สงก ดกรงเทพมหานคร. วทยานพนธ ปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยครสเตยน.

ปวรมนต ทศนอนนชย. (2557). ลกษณะการบรหารพยาบาลวชาชพ Generation Y. วารสารเกอการณย, 21(2), 126-138.

ผองศร สพรรณพายพ, พรทพย สขอดศย และกรรณกา อ าพน. (2556). การพฒนารปแบบทางการพยาบาลกลมการพยาบาลโรงพยาบาลพระปกเกลา. วารสารการพยาบาลและการศกษา สถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข, 6(1), 12-26.

พสณห นนเกลยง. (2556). การบรหารเชงกลยทธส าหรบมหาวทยาลยราชภฎรปแบบควรจะเปนอยางไร. วารสารศกษาศาสตร, 24(2), 79-91.

พสมย วงศสงา. (2557). นมแม: ความส าเรจตามบนได 10 ขนกบบทบาทของพยาบาล. วารสารการพยาบาลและการดแลสขภาพ, 32(1), 6-13.

91

แพรวพรรณ บญฤทธมนตร. (2550). การฝกอบรมเพอเพมประสทธภาพการสอนงานใหกบหวหนางานในโรงงานอตสาหกรรมอเลคทรอนคส. ดษฎนพนธ ปรญญาการศกษาดษฎบณฑต สาขาวชาการศกษาผใหญ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

พรนภา ตงสขสนต. (2554) การสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมในสตรตงครรภ. วารสารพยาบาลสาธารณสข, 25(3), 103-119.

พรเทพ ศรวนารงสรรค. (2558). กอดลกเพมอคว ปองกนเจบปวย. [ออนไลน]. สบคนเมอวนท 30 ตลาคม 2559, จาก http: http://www2.thaihealth.or.th/

ภสรา หากหลาบ และนนทนา ธราโนวรรณ. (2552). อปสรรคของการเรมใหลกดดนมแมครงแรกในหองคลอด. วารสารการพยาบาล, 24(2), 14-23.

ภาศน สขสถาพรเลส. (2555). ผลลพธของโปรแกรมการทาหนาทของครอบครวของมารดาวยรนหลงคลอด.วทยานพนธ ปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยครสเตยน.

มลนธศนยนมแมแหงประเทศไทย. (2550). บทความวชาการนมแม. [ออนไลน]. สบคนเมอวนท 27 ตลาคม 2559, จาก http://www.thaibreastfeeding.org/ ยพน เรองพสฐ. (2558). การพฒนาระบบการสอนงานของพยาบาลวชาชพในโรงพยาบาลเฉพาะ

ทางแหงหนง สงกดกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข. วทยานพนธ ปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยครสเตยน.

ราชบณฑตยสถาน.(มปป). พจนานกรมแปล ไทย-องกฤษ ราชบณฑตยสถาน.[ออนไลน]. สบคนเมอ 30 พฤศจกายน 2560, จาก https://dictionary.sanook.com/search. วทยา ถฐาพนธ. (2555). “การดแลสตรตงครรภ: แนวคดในการสรางระบบฝากครรภ”. ในประสงค

ตนมหาสมทรและคณะ (บรรณาธการ). สตนรเวชทนยค. กรงเทพมหานคร: พ.เอ.ลฟวง. วภาพร วรหาร. (2556). การบรหารเชงกลยทธทางการพยาบาล.วารสารสมาคมพยาบาลฯ สาขาภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอ, 31(4), 6-15. วภาวรรณ บวสรวง และสชาดา รชชกล. (2551). บทบาทหวหนาพยาบาลโรงพยาบาลมหาวทยาลย

ของรฐทพงประสงคในทศวรรษหนา (พ.ศ. 2551 - 2560). วารสารพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร, 2 (ฉบบพเศษ), 29-40.

ศนสนย ปรชาวงศ. (2555). การพฒนารปแบบการนเทศการพยาบาลของกล มการพยาบาล โรงพยาบาลบาเหนจณรงค จงหวดชยภม. วทยานพนธ ปรญญาพยาบาลศาสตร มหาบณฑต คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.

92

ศศกานต กาละ และชดาณฏฐ ขนเพชร. (2560). ประสบการณในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมของพยาบาลวชาชพทปฏบตงานหนวยหลงคลอด. วารสารมหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร, 9(3), 1-13.

ศรลกษณ ถาวรวฒนะ. (2550). การเลยงลกดวยนมมารดา: ปญหาและการแกไข. เวชศาสตร ปรกาเนด. กรงเทพมหานคร: ยเนยน ครเอชน.

สถาบนฝกอบรมเทรนนง. (2556). คน Gen Y คออะไร ทาไมองคกรตางๆ ควรตองเจยระไนคน Gen Y. [ออนไลน]. สบคนเมอวนท 16 กรกฎาคม 2560, จาก http://www.entraining.net/

สายณห พานช. (2548). การฝกงานในหนาท (On the Job Training). (พมพครงท 1) กรงเทพมหานคร: MDI. สดจต ไตรประคอง, ชลกร แสนสบาย และอรา แสงเงน. (2550). ผลของระบบพยาบาลพเลยงตอ

การปฏบตบทบาทพยาบาลพเลยง และความพงพอใจของพยาบาลพ เลยง ฝายการพยาบาลโรงพยาบาลสงขลานครนทร. วารสารสงขลานครนทรเวชสาร, 26(2), 163-172.

สจตรา ยวงทอง, วไลพรรณ สวสดพาณชย และวรรณ เดยวอศเรศ. (2555). ผลของโปรแกรมการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมส าหรบมารดาหลงคลอดบตรคนแรกตอระยะเวลาและพฤตกรรมการเลยงลกดวยนมแม . วารสารสาธารณสขมหาวทยาลยบรพา , 7(2), 100-115.

สภาณ ออนชนจตร และสนนทศรวรตน . (2550). บทบาทของผ บรหารการพยาบาล. สงขลานครนทร เวชสาร, 25(5), 415-424.

สรยพร กฤษเจรญ โสเพญ ชนวล ศศกานต กาละ วรางคณา ชชเวช และกญจน พลอนทร. (2560). ผลของโปรแกรมการพฒนาสมรรถนะพยาบาลตอการสงเสรม สนบสนนและคมครองการเลยงลกดวยนมแมในภาคใต. วารสารพยาบาลสงขลานครนทร. 37(2), 67-76.

สรพงษ คงสตย และธรชาต ธรรมวงค. (2551). การหาคาความเทยงตรงของแบบสอบถาม (IOC). [ออนไลน]. สบคนเมอวนท 16 ธนวาคม 2560, จากhttp://www.mcu.ac.th/

สวรรณา ชนะภย. (2014). ความรทศนคตการรบรสมรรถนะในตนเองสนบสนนจากสามและ พยาบาล ในการท านายการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว 6 สปดาห. Journal of Nursing Science, 32(1), 51-60. สสณหา ยมแยม และคณะ.(2558). การพฒนาการจดการเรยนรแบบผสมผสานเพอพฒนาทกษะการ

เรยนรในศตวรรษท 21. พยาบาลสาร, 42 (พเศษ 1), 129-140.

93

สมใจ พทธาพทกษผล และบญทพย สรธรงศร . (2558). สกระบวนทศนใหมของผบรหารการพยาบาล. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ส านกการพยาบาล. (2551). เกณฑคณภาพการปฏบตการพยาบาลทเปนเลศ. (พมพครงท 2)กรงเทพมหานคร: สามเจรญพานชย.

ส านกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต. (2547). รายการรวมพลงสรางสข ป 2547 ตอน กลมนมแม กลนรกจากอกแม สถานวทยโทรทศนแหงประเทศไทย ชอง 11. [ออนไลน]. สบคนเมอวนท 1 พฤศจกายน 2559, จาก http://www.healthstation.in.th/

ส านกนโยบายและยทธศาสตร ส านกงานปลดกระทรวงยตธรรม. (2555). องคความรสาหรบปฏบตงาน นโยบายและยทธศาสตร. กรงเทพมหานคร: พ พรนมารท.

ส านกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย. (2558). รายงานประจาป. กรงเทพมหานคร:โรงพมพส านกงานกจการโรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก.

อนนต พนนก. (2554). การวจยและพฒนาโปรแกรมพฒนาสมรรถนะผบรหารสถานศกษาขน พนฐาน. ดษฎนพนธ ปรญญาศกษาศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. อรทย รงวชรา. (2557). ภาวะผน าของหวหนาหอผปวยในสถานการณอทกภย ตามการรบรของ

พยาบาลประจ าการ จงหวดปทมธาน. วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชย ฉบบวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 8(2), 216-228.

อจฉรา คงจด. (2555). ประสทธผลของการจดระบบการดแลมารดาคลอดกอนกาหนด โรงพยาบาลตตยภม ในจงหวดสพรรณบร.วทยานพนธ ปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยครสเตยน.

อารยวรรณ อวมตาน. (2559). เอกสารการสอนวชาการพฒนาเครองมอในการวจยทางพยาบาลศาสตร. จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

อศรฏฐ รนไธสงค. (2557). การหาดชนความตรงตามเนอหา (Content validity index: CVI). [ออนไลน]. สบคนเมอวนท 16 ธนวาคม 2560,

จากhttps://sites.google.com/site/stats2researchs/student.

94

ภาษาองกฤษ Alexander, G. (2010). Behavioral coaching-the GROW model In Passmore, Jonathan. Excellence

in coaching: The industry guide. (2nded.). Philadelphia: Kogan. Argote. L., (2013). Organizational learning: creating, Retaining and transferring knowledge.

31DOI 10.1007/978-1-4614-5251-5_2, © Springer Science+Business Media New York 2013 Huber.

Bloom, B.S., Madaus, G.F., & Hasting, J.T. (1981) . Evaluation to improve learning. New York. NY: McGraw-Hill.

Carvalho de Jesus, Patricia et al. (2016) "Impact of health professional training in breastfeeding on their knowledge, skills, and Hospital Practices: A systematic review." Journal de Pediatria, 92 (5), 436-450.

CELT Staff. (2017). Using coaching techniques in personal tutorials. Retrieved 10 May 2017, from https://www.celt.mmu.ac.uk/personal_tutoring/coaching.php CHAN, M. Yi. ( 2016) . The effect of a self-efficacy-based educational program on maternal

breastfeeding self-efficacy, breastfeeding duration and exclusive breastfeeding rates: A longitudinal study. Midwifery, 36, 92-98.

Dennis, C., Leveno, K.J., Bloom, S.L., Hauth, J.C., Gilstrap III, L.C., & Cunningham, F.G. (2002). Breastfeeding initiation and duration: A 1990-2000 literature review. Journal of Obstetrics Gynecologic and Neonatal Nursing, 31, 12-32.

Dennis, C., Hodnett, E., Gall0p, R. & Chalmers, B (2002) The effect of peer support on breast-feeding duration among primiparous women: a randomized controlled trial. CMAJ, 166(1), 21-28

Deoni, et al. (2013). Cognitive and neurodevelopmental benefits of extended formula-feeding in infants. Neuroimage, 100, 706-709. doi: 10.1016/j.neuroimage.2014.05.011. Eglash A, Montgomery A, & Wood J. (2008). Breastfeeding. Disease-a- Month, 54, 343-411. Garther, L.M., Morton, J., Lawrence, R.A., Naylor, A.J., O’ Hare D., & Schanler, R.J., Eidekman

Al (2005). Breastfeeding and the use of human milk. American Academy of Pediatrics Section on Breastfeeding. Pediatrics, 115(2), 496-506.

95

Hong, T. M., Callister, L. C., & Schwartz, R. (2003) . First-time mother’ views of breast feeding support from nurses. Maternal and Child Nursing, 28, 10-15.

Jiang, et al. (2015). BMC Pregnancy and Childbirth 15:268 DOI 10.1186/s12884-015-0698. Keister D, Roberts KT, & Werner SL. (2008) Strategies for breastfeeding success. Am Fam

Physician, 78, 225-232. Kramer, M.S., & Kakuma, R., (2001). The optimal duration of exclusive breastfeeding. World

Health Organization. Syst Rev. Lawrence, R. A., & Lawrence, R. M. (2011). Breastfeeding. (7thed.). Maryland: Saunders. Lumbiganon, P., & et al. (2014). Antenatal breastfeeding education for increasing breast feeding

duration. Cochrane Database Syst Rev.; (11): CD 006425. doi:10.1002/14651858. CD006425.pub2.

McInnes, R. J., & Chambers, J. A. (2008). Supporting breastfeeding mothers: Qualitative synthesis. Journal of Advanced Nursing, 62(4), 407-427.

Moran, V. H., Bramwell, R., Dykes, F., & Dinwoodie, K. (2 0 0 0 ) . An Evaluation of skills acquisition on The WHO/UNICEF breastfeeding management course using the pre-validated breastfeeding support skills tool BeSST. Midwifery, 16, 197-203.

Roy, A. D. & Sherrod, A. (2015). Effects of an educational intervention on baccalaureate nursing students, knowledge and attitude in providing breastfeeding support to mothers. International Journal of Childbirth Education, 30(4), 8-12.

Stuebe, A. M., & Schwarz, E. B. (2010). The risks and benefits of infant feeding practices for women and their children. Journal of Perinatology, 30(3), 155-162. doi:10.1038/jp.2009.107

Wenstrom, K. D. (2010). Williams obstetrics. (23rded.). New York: Mc Graw Hill. WHO/UNICEF. (2003). Global strategy for infant and young child feeding. Geneva. (2009). BFHI Section 2: Strengthening and sustaining the Baby-friendly Hospital

Initiative: A course for decision-makers. Retrieved 20 Oct. 2016, from http://www.who.int/nutrition/ publications/infantfeeding/bfhi_traningcours

Yantaporn, C., Rattasumpum, P., & Pakdevong, N., ( 2012) . Effects of enhancing Self-Efficacy Program on Nurses’ Self-Efficacy and Breastfeeding promotion behavior. Journal of Nurses’ Association of Thailand North-Eastern Division, 30(3), 33-41.

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก รายนามผทรงคณวฒตรวจสอบความตรงเชงเนอหา

98

รายนามผทรงคณวฒตรวจสอบความตรงเชงเนอหา 1. แพทยหญงยพยง แหงเชาวนช รองประธานมลนธศนยนมแมแหงประเทศไทย ขาราชการบ านาญ (สตแพทย) โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ 2. รองศาสตราจารย ดร. มาลวล เลศสาครศร อาจารยสาขาวชาการพยาบาลมารดา ทารก และการผดงครรภ คณะพยาบาลศาสตร วทยาลยเซนตหลยส 3. ผชวยศาสตราจารยพรศร ดสรตเตวฒน รองหวหนาสาขาวชาการพยาบาลมารดาทารก และการผดงครรภ โรงเรยนพยาบาลรามาธบด 4. นางสาวณฐนกล ผกาภรณรตน พยาบาลวชาชพช านาญการพเศษ หวหนาหองคลอด โรงพยาบาลเลดสน 5. นางสาวภารด ชาวนรนทร อาจารยพยาบาลประจ าสาขาการพยาบาลเดก และวยรน คณะพยาบาลศาสตร

มหาวทยาลยราชภฎเพชรบร

ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการวจย

แผนการสอนงานในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

100

แผนการสอน เรอง การสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

โดย นางสาล แซเบ

101

วตถประสงค เนอหา กจกรรม การสอน

สอและอปกรณ

ประเมน ผล

1. น ำสบทเรยน

นโยบายของโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก สโรงพยำบำลเลดสน กลำวถงนโยบำยโรงพยำบำลมำตรฐำนอนำมยแมและเดก สโรงพยำบำลเลดสน เขำสเกณฑเพอใหผำนกำรประเมนโรงพยำบำลมำตรฐำนอนำมยแมและเดก กำรเปลยนแปลงเจตคต และกำรปฏบตงำนทตองมทงควำมรททนสมยและทกษะทเพมพน กำรปฏบตเพอใหเปนโรงพยำบำลมำตรฐำนอนำมยแมและเดก นน ตองมกำรสนบสนนใหแมเลยงลกดวยนมแมส ำเรจ ซงเปนภำรกจทพยำบำลวชำชพมบทบำทส ำคญ โดยมขอก ำหนดกำรปฏบตตำมบนได 10 ขนสควำมส ำเรจในกำรเลยงลกดวยนมแม ดงน 1) มนโยบำยกำรเลยงลกดวยนมแมเปนลำยลกษณอกษรทสอสำรกบบคคลำกรทำงกำรแพทยและสำธำรณสขทกคนไดเปนประจ ำ 2) ฝกอบรมบคลำกรทำงกำรแพทยและสำธำรณสขทกคนใหมทกษะทจะน ำนโยบำยนไปปฏบต 3) ชแจงใหหญงตงครรภทกคนทรำบถงประโยชนและวธกำรเลยงลกดวยนมแม 4) ชวยแมเรมใหลกดดนมภำยในครงชวโมงแรกหลงคลอด 5) สอนใหแมรวธเลยงลกดวยนมแม และวธท ำใหน ำนมคงมปรมำณพอเพยงแมวำจะตองแยกจำกลก

- กำรบรรยำย

- เครองฉาย วดทศน, LCD, Slide power point

- จากความสนใจ - จากการซกถามของผเขาอบรม - การตอบแบบสอบ ถาม

102

วตถประสงค เนอหา กจกรรม การสอน

สอและอปกรณ

ประเมน ผล

6) อยำใหนมผสม น ำ หรออำหำรอนแกเดกแรกคลอดนอกจำกนมแม เวนแตจะมขอบงชทำงกำรแพทย 7) ใหแมและลกอยดวยกนตลอด 24 ชวโมงตงแตแรกเกด 8) สนบสนนใหลกดดนมแมไดบอยครงตำมตองกำร 9) ไมใหทำรกดดหวนมยำง หรอ ดดหวนมหลอก 10) สรำงกลมสนบสนนกำรเลยงลกดวยนมแม เพอสงตอมำรดำหลงจ ำหนำยออกจำกโรงพยำบำล ส าหรบตวชวดโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก มดงน 1) อตรำกำรขำดออกซเจนของทำรกแรกเกด (Birth Asphyxia) ไมเกน 30/ 1,000 เดกเกดมชพ 2) อตรำทำรกแรกเกดน ำหนกนอย (Low Birth weight) ไมเกน 7% หรอ ถำไมสำมำรถท ำให ต ำกวำ 7 % ได ตองมกำรพฒนำใหอตรำทำรกแรกเกดน ำหนกนอย ต ำกวำฐำนเดม 0.5 % ตอป จงถอวำบรรลเปำหมำย 3) อตรำกำรเลยงลกดวยนมแมอยำงเดยว 6 เดอน รอยละ 15 หรอถำท ำไมได ใหพฒนำใหอตรำกำรเลยงลกดวยนมแมอยำงเดยวมำกขนกวำเดม 2.5 % ตอป 4) พฒนำกำรเดก (อำย 0-5 ป) ตองมพฒนำกำรสมวย รอยละ 90

103

วตถประสงค เนอหา กจกรรม การสอน

สอและอปกรณ

ประเมน ผล

2. แนวคดกำรสอนงำน

แนวคดการสอนงาน (Coaching) ตามแบบ GROW Model ของอเลกซำนเดอร (Alexander, 2010) วตถประสงคของกำรสอนงำน (สมใจ พทธำพทกษผล และบญทพย สรธรงศร, 2558) 1. พฒนำบคลำกรใหมควำมร (Knowledge) ทกษะ (Skill) และคณสมบตสวนบคคล (Personal attributes) เพอใหท ำงำนบรรลเปำหมำย 2. ถำยทอดเทคนค และวธกำรท ำงำน ท ำใหบคลำกรมศกยภำพในกำรท ำงำนทสงขน บรรลควำมกำวหนำในงำนอำชพ

3. สำมำรถบอกเหตผลของกำรเลยงลกดวยนมแมไดถกตอง

การเลยงลกดวยนมแม ท ำไมตอง “นมแม” กำรเลยงลกดวยนมแมมควำมส ำคญอยำงยงส ำหรบกำรใหอำหำรแกลกเพรำะน ำนมแมมควำมเหมำะสมทสดน ำนมแม ท ำใหลกมกำรเจรญเตบโต และมพฒนำกำรของรำงกำย สมองจตใจ สตปญญำของลกอยำงไดสดสวนกน กำรใหลกดดนมแมท ำใหแมและลกมควำมผกพนกนอยำงใกลชดและลกซง ลกมควำมอบอนทำงใจ ลกจะเตบโต นำรก มควำมสมบรณ ไมเจบปวยบอย ไมเปนโรคขำดอำหำร

- การบรรยาย

- เครองฉาย วดทศน, LCD, Slide power point

- สงเกตควำมสนใจ - จำกกำรซกถำมของผเขำอบรม

104

วตถประสงค เนอหา กจกรรม การสอน

สอและอปกรณ

ประเมน ผล

3. สำมำรถระบประโยชนทแมไดรบจำกกำรเลยงลกดวยนมแมไดถกตอง

ประโยชนทแมไดรบจากการเลยงลกดวยนมแม 1. เกดความรกและความผกพนกบลก 2. ลดภาวะตกเลอด มดลกเขาอเรว ชวยขบน าคาวปลา 3. ท าใหแมไมอวน 4. สะดวก ประหยดเงนและเวลา 5. ลดความเสยงตอการเปนมะเรงทเตานมรงไข และเยอบโพรงมดลกไดมากกวาแมทไมไดเลยงลกดวยนมแม 6. ลดภาวะกระดกพรน 7. ลดความเสยงตอภาวะโลหตจาง อนเนองจากการท าใหมระยะหางของการมประจ าเดอนระหวางใหนมลกนานขน

- การบรรยาย - การแลก เปลยนเรยนเรยนร

- เครองฉำย วดทศน, LCD, Slide power point

- สงเกตควำมสนใจ - จำกกำรซกถำมของผเขำอบรม

4. สามารถเตรยมตวเพอใหนม แกลกตงแตตงครรภ ไดถกตอง

การเตรยมตวแมขณะตงครรภทานอาหารทมประโยชนใหครบ 5 หม ทง 3 มอ เวลาอาบน าใหท าความสะอาดเตานมและหวนมทกครง โดยใชผาขนหนนมๆลบทหวนมเบาๆ ใชนวหวแมมอและนวชจบทหวนมเบาๆ บบและคลงหวนมไปมาจะท าใหหวนมทนตอการเสยดส ไมเจบเมอลกดด บบน านมเหลองออกบางในขณะท าความสะอาดหวนมเพอชวยใหทอน านมไมอดตน ใสเสอยกทรงทมขนาดพอเหมาะ ไมรด ไมกดเตานมและหวนม ไมคบ ไมหลวมเกนไป ใสไดตลอดวน เพอพยงไมใหเตานมยาน

- การบรรยาย - การแลก เปลยนเรยนร - การสอนสาธต

- ภาพแสดงขนตอนการเตรยมตวแมขณะตงครรภ - เตานมจ าลอง

- สงเกตความสนใจ - การแสดงความเหน

105

วตถประสงค เนอหา กจกรรม การสอน

สอและอปกรณ

ประเมน ผล

5. สามารถบอกปญหาทมกพบขณะใหนมแมไดถกตอง 6. สามารถ อธบายวธแกไขปญหานมคดในขณะใหนมแมไดถกตอง 7. สามารถอธบายวธแกไขเมอมปญหา

ปญหาทมกพบและวธแกไข นมคด วธแกไข ใหลกดดบอยๆ ทกๆ 2-3 ชวโมง ใสเสอยกทรงพยงเตานมไมใหสะเทอน ถาคดมากและปวดใหประคบดวยน าอนจด สลบน าเยนจดประคบ กอนใหลกดด ท าความสะอาดเตานม หวนม ซบใหแหง ใสยกทรงประคองไว ถาลกดดแลวน านมยงเหลอและมอาการปวดเตานมใหบบนมออกดวยมอ หมายเหต ใหรบประทานยาแกปวดได เจบหวนมหรอหวนมแตกเปนแผล วธแกไข เปลยนทาอมเพอเปลยนทศทางการดดทหวนมใหดดขางทไมเจบกอน หลงใหนมเสรจ ลางหวนมดวยน าสะอาดซบแหงดวยผานมๆ ทสะอาด แลวบบน านมออกมาหาทหวนม ทงใหแหง ใสยกทรงทไมมตะเขบระคายหวนมแม ถาเปนมากมและเลอดซม หลงลางหวนม เตานมแลวสามารถน าน านมแมแชเยนทาบรเวณแผลบอยๆ

- การบรรยาย - การแลกเปลยนเรยนเรยนร - การสาธต - การบรรยาย - การแลก เปลยนเรยนร - การสาธต

-คมอการเลยงลกดวยนมแม - เตานมจ าลอง - คมอการเลยงลกดวยนมแม - เตานมจ าลอง

- สงเกตความ พงพอใจ - จากความสนใจ สามารถแสดงยอนกลบได

106

วตถประสงค เนอหา กจกรรม การสอน

สอและอปกรณ

ประเมน ผล

หวนม เจบหรอหวนมแตกเปนแผลไดถกตอง

8. สำมำรถ

บอกวธ

แกปญหำเมอ

น ำนมไมพอ

ไดถกตอง

น านมไมพอ วธแกไข แนะน าทานอาหารใหมากขน ทานไดทกอยางไมมของแสลง สอนการนวดเตานม ใหลก ดดนมบอยๆ ทก 2 - 3 ชวโมงและนานอยางนอย 15 - 30 นาท ดมน ามากๆ งดยาดองเหลา พกผอนใหมาก ท าใจใหสบาย

- การบรรยาย - สอนสาธตประกอบค าอธบาย - การแลก เปลยนเรยนร

- คมอกำรเลยงลกดวยนมแม - เตานมจ าลอง

- จำกควำมสนใจ

ภาคผนวก ค คมอระบบการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารการพยาบาลระดบตน

ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ทโรงพยาบาลระดบตตยภมแหงหนง สงกดกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข

108

คมอความร ทกษะ และเจตคต ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

นางสาล แซเบ

โรงพยาบาลเลดสน สงกดกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข

109

นโยบายมาตรฐานงานอนามยแมและเดก ของโรงพยาบาลเลดสน

โรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก หมายถง โรงพยาบาลทไดรบการรบรองมาตรฐานอนามยแมและเดก มการจดระบบบรการทไดมาตรฐานตามกระบวนการคณภาพ ตงแตระยะตงครรภ ระยะคลอด ระยะหลงคลอด และสงเสรมการเลยงดบตรอาย 0 - 5 ป โดยชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพการบรการ ซงมงหวงใหแม - ลกปลอดภยจากการตงครรภและการคลอด ลกไดรบการเลยงดใหมการเจรญเตบโตและมพฒนาการสมวย ดงนน โรงพยาบาลเลดสน จงมนโยบายดงน 1. โรงพยาบาลเลดสนเปนโรงพยาบาลทมมาตรฐานงานอนามยแมและเดก 2. บคลากรทกคนรบทราบนโยบายมาตรฐานงานอนามยแมและเดก 3. พฒนาศกยภาพบคลากรทเกยวของกบงานอนามยแมและเดกใหมความรและทกษะในการบรการงานมาตรฐานอนามยแมและเดก 4. พฒนาระบบบรการตามกระบวนการมาตรฐานงานอนามยแมและเดก 5. สงเสรมและสนบสนนการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว 6 เดอน และตอเนองถง 2 ปหรอมากกวาควบคกบอาหารเสรมตามวย 6. สงเสรมการเลยงดทารกแรกเกดถง 5 ป ใหมการเจรญเตบโตและพฒนาการสมวย 7. สรางเครอขายสนบสนนการจดตงชมรมจตอาสาแมและเดก เปาหมาย

มงมนใหโรงพยาบาลเลดสนเปนโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก

ตวชวด

1. อตราการขาดออกซเจนของทารกแรกเกด (Birth asphyxia) ไมเกน 30/1,000 เดกเกด

มชพ

2. อตราทารกแรกเกดน าหนกนอย (Low birth weight) ไมเกนรอยละ 7 หรอ ตองมการ

พฒนาใหอตราทารกแรกเกดน าหนกนอยต ากวาฐานเดม รอยละ 0.5 ตอป เชน เดมอตราทารกแรก

110

เกดน าหนกนอยอยท รอยละ 8.5 เมอพฒนาตามมาตรฐานแลวลดเหลอ รอยละ 8 ซงต าลงรอยละ 0.5

ถอวาบรรลเปาหมาย

3. อตราการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว 6 เดอน รอยละ 15 หรอถาท าไมไดใหพฒนา

ใหอตราการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยวมากขนกวาฐานเดมรอยละ 2.5 ตอป

4. ทารกและเดก (อาย 0 - 5 ป) มพฒนาการสมวย รอยละ 90

วตถประสงค

เพอใหผบรหารทางการพยาบาลระดบตน สามารถใชคมอใหเปนแหลงประโยชน

ในการสอนงาน และดแลพยาบาลวชาชพ ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมได ดงน

1. อธบายนโยบายโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก และหลกเกณฑการรบรอง

เพอใหเปนโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก

2. อธบายหลกการ เหตผล และประโยชนของการเลยงลกดวยนมแม

3. อธบายระบบและแนวทางในการสอนงาน และตดตามดแลพยาบาลวชาชพ

ในหนวยงาน เพอสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

4. ก ากบและแนะน าพยาบาลวชาชพในการเตรยมความพรอมของแม ขณะตงครรภ

ขณะคลอดและหลงคลอด เพอสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมใหประสบความส าเรจ

5. ก ากบและแนะน าพยาบาลวชาชพ เพอเตรยมตวแม ในการปฏบตตนขณะใหนมลก

ตลอดจนปญหาทอาจเกดขน และวธการแกไขอยางมประสทธภาพ

6. ตดตามสอนงาน และดแลใหพยาบาลวชาชพ สงเสรมแมหลงคลอดใหเลยงลกดวย

นมแมนานมากกวา 6 เดอน ซงเปนสวนหนงในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม และมสวนในการ

น าพาโรงพยาบาลสโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก

111

คมอการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

แนวคดโครงการโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก

การอนามยแมและเดก เปนบรการสขภาพพนฐานทส าคญเปนการพฒนาคณภาพ

ประชากรซงเรมตงแตการดแลครรภ เพอใหการตงครรภและการคลอดมคณภาพ มารดาและทารก

ปลอดภย ปราศจากภาวะแทรกซอน ท าใหเดกเจรญเตบโต และมพฒนาการทดอยางครบองครวม ทง

สขภาวะทางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา การทแมและลกจะปลอดภยจากการตงครรภและการ

คลอดนน ขนกบการบรการสขภาพและคณภาพบรการทไดรบ

โรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก คอโรงพยาบาลทไดรบการรบรองเปนโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก โดยตองไดรบการประเมนตามหลกเกณฑมาตรฐานสากลขององคการอนามยโลก และองคการยน เซฟ มแนวทางการด าเนนงานตามบนได10 ขน สความส าเรจในการเลยงลกดวยนมแม เปนแนวทางปฏบตงานของโรงพยาบาล เพอใหผานการรบรองเปนโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดกโดยบนได10 ขนสความส าเรจในการเลยงลกดวยนมแม ประกอบดวย 1. มนโยบายการเลยงลกดวยนมแมเปนลายลกษณอกษรทสอสารกบบคคลากรทางการ

แพทยและ สาธารณสขทกคนไดเปนประจ า

2. ฝกอบรมบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขทกคนใหมทกษะทจะน านโยบายน

ไปปฏบต

3. ชแจงใหหญงตงครรภทกคนทราบถงประโยชนและวธการเลยงลกดวยนมแม

4. ชวยแมเรมใหลกดดนมภายในครงถงหนงชวโมงแรกหลงคลอด

5. สอนใหแมรวธเลยงลกดวยนมแม และวธท าใหน านมคงมปรมาณพอเพยงแมวา

จะตองแยกจากลก

6. หามใหนมผสม น าหรออาหารอนแกเดกแรกคลอดนอกจากนมแม เวนแตจะมขอบงช

ทางการแพทย

7. ใหแมและลกอยในหองเดยวกนตลอด 24 ชวโมง

8. สนบสนนใหลกไดดมนมแมตามตองการ

9. หามใหลกดดหวนมยางและหวนมปลอม

112

10. สงเสรมใหมการจดตงกลมสนบสนนการเลยงลกดวยนมแมและสงแมไปตดตอกลม

ดงกลาวเมอออกจากโรงพยาบาลหรอคลนก

การเลยงลกดวยนมแม ใหประสบผลส าเรจ

ประโยชนของการเลยงลกดวยนมแม

1. ประโยชนตอลก

1.1 มสารอาหารครบถวน เหมาะสมตอการยอยและการดดซมของลก ท าใหการ

เจรญเตบโตและพฒนาการของลกสมบรณ

1.2 ใหภมตานทานโรคแกลกท าใหไมเจบปวยบอย โดยเฉพาะหวน านมเปน

วคซนหยดแรกของลก

1.3 มสารอาหารทท าใหระบบทส าคญของรางกาย เชน สมอง ประสาท

เจรญเตบโตสมบรณ

1.4 ท าใหสมองด มสตปญญาเฉลยวฉลาด

1.5 มฮอรโมนทจ าเปนตอการเจรญเตบโตของลก

1.6 มน ายอยหลายชนด บางชนดชวยยอยนมแม บางชนดเปนตวน าเกลอแรท าให

ถกดดซมไดงาย และบางชนดท าลายเชอโรค ซงจะชวยปองกนโรคทองรวง หชนกลางอกเสบ และ

การตดเชอทางเดนหายใจ

1.7 ไดรบความอบอนทางจตใจ อนเปนรากฐานตอ สขภาพจต และการปรบตว

เขากบสงคม

1.8 เมอฟนบนขน จะท าใหฟนไมซอนกน และไมกรอน

1.9 ท าใหถายอจจาระงาย อจจาระไมแขง

1.10 นมแม มสารกระตนการเจรญของเซลลบ เนอเยอ ท าใหผนงล าไส

เจรญเตบโตด ปองกนสารแปลกปลอมเขาสรางกายทางล าไส ปองกนการแพโปรตน หรอปองกน

ภมแพ

2. ประโยชนตอแม

2.1 ลดภาวะตกเลอดหลงคลอด มดลกเขาอหรอคนสสภาพเดมไดเรวขน

2.2 ท าใหรปรางด ไมอวน

2.3 สะดวกเพราะสามารถใหลกกนทไหนและเมอไรกได

113

2.4 ลดความเสยงตอการเปนมะเรงเตานม มะเรงรงไขและมะเรงเยอบโพรง

มดลก

2.5 ลดความเสยงตอภาวะโลหตจาง อนเนองจากท าใหเพมระยะหางของการม

ประจ าเดอนระหวางใหนมลก

2.6 กระตนใหมจตส านกของการเปนแม ท าใหแมและลกเกดความรกและผกพนกน

2.7 เปนรากฐานตอการพฒนาสขภาพจตลก

3. ประโยชนตอครอบครว

3.1 ประหยดรายจายในการซอและการเตรยมนมผสม

3.2 ลกแขงแรงท าใหประหยดรายจายจากคารกษาพยาบาลลก และแมไมตองลา

งานเพอดแลลกทปวย

3.3 เชอมความรกและความผกพนภายในครอบครว การเลยงลกดวยนมแมจะ

ครอบคลมการเจรญเตบโตพฒนาทงดานรางกาย สมอง สตปญญา อารมณ และจตใจ เพราะในน านม

แมประกอบดวยสารอาหารทเหมาะสมตอลกทสดทงชนดและปรมาณ ทงดตอการยอยและดดซม

จากการทล าไสลกยงพฒนาไมเตมท รวมทงน ายอยจากนมแม จะมาชวยเสรมใหการยอยสมบรณ

ยงขน

3.4 มรายงานเรองนมแมปองกนโรคตดเชอ มสารหลายชนดในนมแมทตอตาน

เชอโรค ลดการตดเชอเฉยบพลนของทางเดนอาหารและทางเดนหายใจ แตนมผสมยงไมสามารถท า

เลยนแบบได การทแมใหนมลกแมจะตองอยใกลชดกบลกอยางมาก หากแมไดรบค าแนะน าท

เหมาะสม ปฏบตไดตามค าแนะน าจะมประโยชนมากตอลก ดงตอไปน

3.4.1 วางรากฐานสขภาพจตทดใหแกลก

3.4.2 กระตนพฒนาการของสมองและประสาท

3.4.3 วางรากฐานใหลกมวฒอารมณ วฒคณธรรม และวฒความอดทน อดกลน

ฉะนน การทผบรหารทางการพยาบาลระดบตน มความรพนฐานเรองการสงเสรมการเลยง

ลกดวยนมแม จงมความส าคญและมความจ าเปนในการสอนงาน ตดตาม และก ากบดแล การ

สงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของพยาบาลวชาชพใหมประสทธภาพ

114

ความรพนฐานสความส าเรจของการเลยงลกดวยนมแม

การเลยงลกดวยนมแมไดอยางถกตอง ตลอดจนเขาใจปญหาตางๆและสามารถแกไขได

จ าเปนตองอาศยความรความเขาใจ เกยวกบสงตางๆ ตอไปน (มลนธศนยนมแมแหงประเทศไทย;

เกรยงศกด จระแพทย, 2551; นภา เพยรพจารณ, 2558)

กลไกในการสรางและหลงนานม

ภาพท 1 กลไกในการสรางและหลงน านม

ทมา: https://www.google.co.th/search?q=กลไก let down reflex

การสรางน านมจะถกควบคมภายในเตานมเอง เนองจากในน านมมสารโปรตนทยบย งการสรางน านม ขอสงเกตทพบวา แมบางคนใหลกดดนมแตเพยงขางเดยวเตานมขางนนยงคงสรางน านมอยแตอกขางจะหยดสรางน านม แมวายงคงไปกระตนทง 2 เตาเทาๆ กนกตาม เตานมทมน านมจ านวนมากคางเหลออยในน านมจะยบย งไมใหสรางน านมอกเปนการชวยปองกนอนตรายทจะเกดขนกบเตานมถามน านมเตมเตาเกนไป เพราะฉะนนถาน านมถกขบออกจากเตา จะโดยการดดของลกหรอบบออกเตานมกจะสรางน านมตอไปเรอยๆเปนการอธบายใหเขาใจวา 1. ถาลกหยดดดนมขางใดขางหนง ขางนนจะหยดสรางน านมทงๆ ทยงมฮอรโมนมากระตนเตานมอย 2. ถาลกดดขางนนมากขน เตานนจะสรางน านมมากขนและใหญกวาอกขาง 3. ถาตองการใหเตานมสรางน านมตอไปเรอยๆ น านมจะตองถกระบายออกจากเตาอยางสม าเสมอโดยการดดของลกหรอบบออก

115

กระบวนการทท าใหน านมเกดขนตลอดเวลาทส าคญ อาศยการดดนมของลกท าใหเกดกลไกการสรางและหลงน านม วธการเลยงลกดวยนมแมเนนหลกทดดเรวดดบอยดดถกวธและดดมประสทธภาพ

ภาพท 2 การดดนม ทมา: http://www.breastfeedingthai.com/เลยงลกดวยนมแม

ดดเรว โดยลกตองไดดดนมแมทนทหลงคลอดหรอภายใน ½ -1 ชวโมงแรกหลงคลอดเพอสรางความผกพน ความรก และความอบอนใหเกดขนระหวางแม - ลก และยงเปนการกระตนใหรางกายของแมสรางน านมเรวขน ดดบอย ลกตองไดดดนมแมทก 1 - 3 ชวโมง และใหลกดดนมแมตามความตองการ ควรใหลกดดนมขางละประมาณ 10 - 15 นาท เนองจากการใหลกดดนมแมบอยจะท าใหมการสรางและหลงน านมไดมากและเพยงพอตอความตองการของลก ดดถกวธ ท าใหลกดดนมไดถนดและน านมแมจะหลงไดด ขณะใหนมลกแมนงหรอนอนกได โดยตะแคงตวลกเขาหาแม ศรษะและล าตวลกอยในแนวเดยวกน หรอกมเลกนอย มอของแมขางหนงประคองเตานมและอกขางหนงประคองศรษะลก ใหลกอมหวนมและลานหวนมใหลกจนเหงอกของลกกดลงบนลานนม เพอรดน านมออกมา ดดเกลยงเตา การใหลกดดน านมแมใหเกลยงเตา เพราะน านมของแมมสองสวน คอ น านมแมสวนหนาและน านมแมสวนหลง น านมแมสวนหลงจะมโปรตนและไขมนสงกวาสวนหนาลกษณะขนกวา นมแมสวนหลงมไขมนด อดมไปดวยโอเมกา (Omega) มคอเรสเตอรอลทจะสรางใยสมอง ซงในนมผงไมมคอเลสเตอรอลชนดน และไมสามารถเลยนแบบได

116

การใหลกดดนมแมอยางมประสทธภาพ ลกทดดนมแมอยางมประสทธภาพจะดดนมแรงและเปนจงหวะชาๆ โดยจะตองถกตองดวยคออาปากกวาง - หบปากลงและถามจงหวะหยด 1 - 2 วนาท ขณะทอาปากกวางสดและกอนจะหบปากลง ชวงหยดจะเปนชวงทน านมไหลเขาปาก เรยกวาลกไดน านม สามารถสงเกตไดจากการดดนมของลกถาลกดดนมอยางมประสทธภาพ คอลกจะดดนมเปนจงหวะชาๆ สม าเสมอและถาลกอาปากกวาง มหยดคางส นๆ หนงถงสองวนาทกอนจะหบปากลง แสดงวาลกไดน านมเพราะชวงหยดจะมน านมไหลเขาปาก ถาลกดดเบาๆ เรวๆ หรอดดอาปากกวางแลวหบโดยไมมชวงหยด ลกจะดดไมไดน านม นอกจากนขณะลกดดนมแมบางคนอาจจะรสกเสยวเวลาน านมไหลผานทอและจะหายไปเมอน านมไหลนอยลง แมอาจจะไดยนเสยงลกกลนดงเออกแสดงวาลกดดไดน านมมาก วธทราบวาลกดดไดน านมเพยงพอ น าหนกลก ในชวงเวลา 3 - 4 วนแรกน าหนกจะลดลง และเพมเทาน าหนกแรกเกดเมออาย 10 วน ส าหรบในระยะ 6 เดอนแรกหลงคลอด เดกจะน าหนกขนอยางนอย 500 กรมตอเดอน หรอ 125 กรมตอสปดาห ถอวาเดกไดน านมเพยงพอ ถาไมมน าหนกบนทกไวใหชงน าหนกและนดชงน าหนกอก 1 สปดาห ปสสาวะ ในชวงเวลา 2 - 3 วนแรกหลงคลอด ยงไมทราบวาเดกทกนนมแมแตเพยงอยางเดยวจะปสสาวะอยางไร เพราะเดกยงดดไดจ านวนนอย โดยทวไปเดกทกนนมแมแตเพยงอยางเดยวจะปสสาวะหนงครงในวนแรก และหลงจากนนเดกจะปสสาวะชมผาออม 6 ครงตอวน ถา 6 ครงแตไมชมผาอาจถอวาไดน านมไมเพยงพอ อจจาระ การสงเกตสอจจาระใน 2 - 3 วนแรก เดกจะถายขเทาสเขยวเขมเพราะวา โคลอส - ตรม (Colostrum) ในนมแมมฤทธเปนยาระบาย จะชวยการขบถายใหเรวขน ยงดดนมแมมากใน 2 - 3 วนแรก สอจจาระจะกลายเปนสเหลองเรวขน สอจจาระเปลยนเปนสเหลองจ านวนมาก 2 - 3 ครงตอวน และอาจพบเพยงเปอนๆ ผาออมทกครงทดดนมแม ภายใน 2 - 3 สปดาห จะถายอจจาระบอยและจ านวนมาก การอมหวนมไมถกตอง สาเหต 1. การใหทารกดดนมขวด กอนเรมใหดดนมแม หรอในระยะตอมาใชนมผสมชวย 2. แมยงไมมความช านาญในการใหลกดดนมตนเอง 2.1 ลกคนแรก 2.2 ลกคนกอนเลยงดวยนมขวด

117

3. ภาวะทมความล าบากในการใหดดนมแม 3.1 ทารกคลอดกอนก าหนดและไมแขงแรง 3.2 หวนมสน แบน บอดและยดหยนไมด 3.3 เตานมคด 3.4 เรมใหทารกดดนมแมชา 4. ขาดผชวยทมความช านาญ 4.1 แมไมไดรบความชวยเหลอขาดการสนบสนนจากคนใกลชด 4.2 แพทยพยาบาลขาดความรความช านาญ สรปปจจยทท าใหเตานมมการสรางและหลงน านมอยางเพยงพอ 1. ทารกดดไดถกวธ 2. ทารกดดบอยๆ สม าเสมอทงกลางวนและกลางคน 3. ฮอรโมนการสรางและการหลงของแม ไดรบการกระตนใหท างานอยางตอเนองโดยเฉพาะกอนและขณะใหนมลก ภาวะดงกลาวจะส าเรจไดเมอ แมมความแขงแรง จตใจแจมใส ไมเครยด ไมกงวล สงแวดลอมรอบตวแมเหมาะสมทจะสนบสนนการใหนมแม ไมวาจะเปนสถานท สาม ญาต เพอนและฐานะสงคม ปจจยทมผลกระทบตอการสรางและหลงน านม หมายถง ภาวะใดกตามทท าใหการหลงของฮอรโมนการสรางและหรอฮอรโมนการหลงน านมลดลง ไดแก 1. ความเครยดท งทางรางกายและจตใจ ไดแก ความวตกกงวล ความกลว ความออนเพลย ความเจบปวดตางๆ จะมผลตอการหลงน านม ท าใหออกนอย ดงนนแมจงควรไดรบการพกผอนอยางเพยงพอทงทางรางกายและจตใจ 2. ขาดการกระตนเตานมทถกตองเปนสาเหตทส าคญทพบไดบอยๆ ไดแก ดดนมไมถกวธ ดดไมสม าเสมอหรอการใชหวนมปลอม 3. ยาและสารบางอยาง จะมฤทธกดการหลงของฮอรโมนการสรางน านม 4. ภาวะทท าใหการใหนมลกนอยลง 4.1 แมไมสบายหรอไดรบยา เปนผลใหตองหยดใหนมชวคราว 4.2 ใหนมผสม น า อาหารอนรวมดวย 4.3 แมไปท างานนอกบาน 5. ภาวะความผดปกตของลกท าใหลกไมสามารถดดนมแมได

118

5.1 ลกไดรบอนตรายจากการคลอดตางๆ 5.2 ภาวะขาดอากาศรนแรงหลงคลอด 5.3 ทารกคลอดกอนก าหนดมาก 5.4 ลกซม กนนมไดนอยเนองจากแมไดรบยาแกปวดในระยะคลอดหรอแมกนยาดองเหลา 6. ภาวะเตานมคดตงมาก เนองจากมน านมคงมาก ท าใหความดนในตอมการสรางน านมสงจนเปนสาเหตท าลายเซลลการสรางน านม น าจะไหลลดลง 7. ภาวะทพโภชนาการของแมทรนแรงมสวนท าใหการหลงน านมนอยลง การเตรยมตวแม เพอใหนมแม 1. ระยะตงครรภ 1.1 ดแลแมใหมสขภาพจตด มความตงใจเลยงลกดวยนมตวเอง มความมนใจวาจะท าใหส าเรจ 1.2 โภชนาการเพอความสมบรณของทารกในครรภและของตวแมเอง เพอใหรางกายมอาหารสะสมไวพรอม ทจะสรางน านมใหลกไดอยางดภายหลงคลอด 1.3 ตรวจเตานมและหวนม ถามหวนมส น แบน บอด ตองแกไขใหเรยบรอยกอนคลอด 1.4 แนะน าการท าความสะอาดและดแลรกษาเตานม ใหคงสภาพสวยงามไวใหมากทสด 1.5 แนะน าใหแมตระหนกถงความส าคญของการดแลตวเอง ดวยการฝากครรภตงแตระยะแรก และมาตามนดเปนระยะ เพอใหแมและลกสมบรณแขงแรง ท าใหการตงครรภด าเนนตอไปจนครบก าหนด 2. ระยะคลอด ควรท าใหการคลอดนนเปนไปโดยธรรมชาต หลกเลยงการใชหตถการตางๆและการใชยา ความแขงแรงของแมและลกภายหลงคลอด เปนปจจยทส าคญของการเรมตนเลยงลกดวยนมแม ตองน าลกมาดดนมแมภายใน ½ -1 ชวโมงแรกหลงคลอด จะดทสดถาใหดดทนทหลงคลอด 3. ระยะหลงคลอด ทารกแรกคลอดสามารถมองเหน ไดยนเสยง รรส และรสกสมผสไดพรอมทจะรบการกระตน ดงนนเพอใหทารกแรกคลอดไดมพฒนาการและการเจรญเตบโตไดดทสด ควรใหลกไดมาอยกบแม และเรมหดดดนมแมเรวทสดเทาทจะเรวได การจดหองพกหลงคลอดใหแมและลกไดอยดวยกน 24 ชวโมง พยาบาลจะชวยเหลอแมในการใหนมลกไดอยางถกตองมฉะนนอาจจะเกดปญหาตางๆ ตามมา ทส าคญคอหวนมแตก น านมมาชาหรอมาไมพอ

119

ปญหาการเลยงลกดวยนมแมและแนวทางแกไข ปญหาดงกลาวมกจะเกดในชวงระยะ 2 - 3 วนแรกหลงคลอด ขณะยงอยในโรงพยาบาลและท าใหแม ลกไดรบความทกขทรมานจากภาวะแทรกซอนทตามมา สาเหต เชน ใหนมลกดวยทาทไมถกวธ ไมถนด ท าใหลกอมหวนมไมลกพอ ดดไดแตหวนมแม มโอกาสเกดหวนมเจบหรอแตก แมทนไมไหวจงงดใหลกดดนมแม น านมกจะไมถกระบายออกมา เกดอาการเตานมคดเปนเหตใหการสรางน านมลดลง น านมมาชาไมพอใหลกดด ลกรองกวนท าใหแมยงเครยด ยงท าใหน านมไมสรางและไมหลงมากขน ทงหมดจะวนเวยนเปนวงจรแหงความลมเหลวของการใหนมแม ถาไมไดรบการแกไขอยางรวดเรว สงเหลานเปนปญหาทปองกนและแกไขไดงายๆ แตจ าเปนตองไดรบการชวยเหลออยางรบดวนกอนจ าหนายแมออกจากโรงพยาบาล การชวยเหลอปญหาการใหนมแมระดบพนฐาน ทาของการใหนมแมอยางถกวธ 1. ทาการใหนม แมและลกควรอยในทาทสบาย ผอนคลาย ทงทานงและทานอน โดยใหลกนอนตะแคงตวเขาหาแมเสมอ ทองลกแนบทองแม ปากลกอยตรงกบหวนมแม ศรษะและล าตวลกอยในแนวเดยวกนหรอกมเลกนอย คอไมบด ศรษะลกอยสงกวากระเพาะอาหารเลกนอย โดยใหทายทอยลกพาดอยทขอพบแขนแม ในลกษณะแมโอบกอดลกไวในวงแขน ทาในการอมใหนมลกม 4 ทาดงน ทานอน (Side lying) แมและลกนอนตะแคงขางเขาหากน แมโอบกอดลกไวในวงแขนโดยใชแขนขางเดยวกบเตานมทจะใหดด เปนทาเหมาะทสดเพราะแมไดพก ใชกบแมหลงคลอดลกในวนแรก ทแมผาตดคลอดทางหนาทอง

ภาพท 3 การใหนมทานอน ทมา: https://www.google.co.th/search?q=ทาใหนม&tbm

120

ทานง ม 4 ทา ควรใชเมอแมพรอมจะลกขนนงได และพจารณาใชทาแตละทาใหเหมาะกบปญหาของแม 1. ทา Cradle position แมอมลกไวบนตกและโอบกอดลกไวในวงแขนแนบอก โดยใชแขนขางเดยวกบเตานมทจะใหดด ศรษะลกอยทขอพบแขนฝามอแมประคองทกนหรอตนขาลก เปนทาทแมทกคนนยมใชและลกไมมปญหาการดดนมแม 2. ทา Modified Cradle position แมอมลกไวบนตก แตเปลยนมอจากทา Cradle เปนใชมอขางเดยวกบเตานมทลกดด จบเตานมไวและใชแขนอกขางโอบกอดลก มอจบและพยงบรเวณทายทอยลก เปนทาทใชกบลกทมปญหาการดดนม เพอประคบประคองลกไดถนดและน าลกเขาหาลานนมแมไดเรวขน เพอลกจะอมหวนมแมไดลกพอ ท าใหไมหงดหงดหรอปฏเสธการดดนมแม เชน กรณหวนมแตก/ พอง ใชเพอเปลยนรอยงบของลก ลดการเจบหวนมของแม 3. ทา Football position อมลกนอนตะแคงไวดานขางล าตวแม ปลายเทาลกชไปดานหลง มหมอนรองตวลก 2 ใบ แมใชมอขางเดยวกบเตานมทลกดด จบและพยงบรเวณทายทอยลก สวนแขนโอบกอดลกใหกระชบเขาหาตวแม เหมาะกบแมผาตดคลอดทางหนาทอง เพอไมใหลกนอนทบแผลแม หรอแมมลกแฝดเพอลกไดดดนมแมพรอมกน ลดเวลาการใหนมลก 4. ทานงพงเอนดานหลงใหนมลก (Laid - back positioning) ทาใหนมในทานงพงเอนหลงนเปนทาทสบายทสด เพราะจะรสกเปนธรรมชาต โดยใหแมนงบนเตยงพงหลงไปทหวเตยงทยกสง ใชหมอนหนนหวไหลและตนคอ จบลกวางดานหนาทอง จดใหลกล าตวแนบชดกบแม โดยจะอยในแนวตง แนวเอยง หรอแนวขวาง แลวแตความสะดวกของแมและลก โดยหากเปนการใหนมหลงผาตดคลอด จะเลยงต าแหนงทวางลกไมใหทบแผลผาตดคลอด

121

ภาพท 4 ทาการใหนมลก ทมา: https://www.google.co.th/search?q=ทาอม

การเขาเตา (latch on) และการใหนมแมทถกตอง การเขาเตา (latch on) และการใหนมแม เปนกระบวนการทจดใหปากทารกเขาประกบกบเตานม คาบหวนมและอมลานนม การเขาเตาทดจะสงผลตอการดดและกลนน านมอยางเปนจงหวะไดเหมาะสม ดงน 1. การประคองเตานมทถกตองจะชวยใหหวนมเขาไปในปากลกไดลกขน โดยมอแมควรอยนอกลานหวนมนวมอทงสอยดานลาง นวหวแมมออยดานบน ปรบมอทประคองเตานมไป

122

ตามแนวปากของลกเปนรปตว U หรอตว C แมควรประคองเตานมไวตลอดเวลา จนกวาลกจะดดนมแมตด 2. การอมหวนมใหลกพอ (Latch - on) โดยแมใชหวนมแม เขยรมฝปากลกเบาๆ เพอใหลกอาปากกวางทสด พรอมกบโอบศรษะลกเขาหาเตานมแมโดยเรว เพอลกอมหวนมไดลกถงลานนมโดยสงเกตจากปลายจมกลกอยชดเตานม เวนปกจมกไวหายใจ รมฝปากบนและลางบานออก คางแนบเตานม แกมปอง 3. การอมใหนมลกอยางถกวธ จะท าใหลกดดนมในลกษณะทสงบ มความสขและมความพอใจ สงเกตไดจากมอและเทาลกนง มอทก าเรมคลายออกการดดจะเปนจงหวะชาๆ สม าเสมอ อาจเหนเตานมกระเพอมไปตามจงหวะการดด ถาลกดดไดน านมมากอาจไดยนเสยงกลนนม การดดทถกตองลกจะดดอยางเดยว ไมใชทงดดและดงเตานมไปดวย ดงนนเตานมจะไมยาน หวนมจะไมถกดงใหยดยาวออกและ ขณะดดนมแมจะไมเจบหวนม เพราะเหงอกลกกดลงบนลานนม ไมไดกดทหวนม ถาเจบหวนมตองรบหาสาเหตเพอแกไข

ภาพท 5 การเขาเตาดดนมแม ทมา: การดดนมแม สตกรรม โรงพยาบาลเลดสน

4. ระยะเวลาการใหนมในระยะแรกหลงคลอด ควรใหลกดดนมแมทง 2 ขางๆ ละ 15 นาท เพอเปนการกระตนใหมน านมเพมมากขน ตอมาเมอมน านมมากควรใหลกดดใหเกลยงเตา เพราะรางกายจะไดสรางน านมชดใหมไดอยางเตมท เอาไวใหลกดดไดมากๆ ในมอตอๆ ไป

123

5. การเอาหวนมออกจากปากขณะทลกก าลงดดนมแมอย หรอขณะทลกหลบ แมไมควรดงหวนมออกจากปากทงทลกก าลงอมหวนมอย เพราะลกอาจจะงบแรงขน วธทจะท าใหลกคายหวนมออก โดยไมท าใหหวนมแตกหรอถลอกคอ ใชนวกอยสอดเขาไประหวางมมปากลกและแทรกผานเหงอก หรอใชมอกดคางลกลกกจะปลอยหวนมออกเอง ในขณะเดยวกนใหแมคอยๆ ถอนหวนมออกจากปากลก

ภาพท 6 การเอาหวนมออกจากปากลก

6. การไลลมควรท าใหลกเรอทนทหลงจากใหลกดดนมเสรจแลวทกครง หรอท าใหลกเรอ กอนทจะใหลกมาดดนมอกขางหนง ม 2 ทาคอ 6.1 การไลลมในทาอมพาดบา ใหคางลกอยทบาของแม (หรอพอ) ใชฝามอลบหลงหรอตบหลงเบาๆ จนไดยนเสยงเรอ ภาพท 7 การไลลม ทมา: การจบลกเรอ สตกรรม โรงพยาบาลเลดสน

124

6.2 การไลลมในทานงบนตก ใหโนมตวลกมาดานหนาเลกนอย ใชฝามอหนงประคองใตคางลกอกมอหนงลบหลงหรอตบหลงเบาๆ จนไดยนเสยงเรอ

ภาพท 8 การไลลม ทมา: การจบลกเรอ สตกรรม โรงพยาบาลเลดสน การบบเกบน านมแม กรณทลกไมสามารถดดนมแมได อนเนองมาจากลกปวยตองนอนอยโรงพยาบาล หรอแมตองท างานนอกบาน แมตองฝกบบน านมเกบไวใหลกกน วธการบบน านมดวยตนเองมขนตอนดงน 1. การเตรยมภาชนะใสน านมควรมฝาปดมดชด เชน ขวดนมหรอแกว ลางใหสะอาดน ามาตมในน าเดอดนาน 10 นาท เพอฆาเชอโรค 2. แมตองลางมอดวยสบใหสะอาดทกครงกอนการบบน านม ระวงเรองความสะอาดพยายามไมใหมการปนเปอนเชอโรค 3. กระตนการหลงของน านมดวยการใชผาขนหนอนๆ วางประคบบนเตานมสก 1 - 2 นาท จากนนใชฝามอขางหนงประคองเตานมดานลางและใชปลายนวมออกขางหนง นวดคลงเตานมเบาๆ เปนวงกลมเรมจากฐานของเตานมไปยงหวนม 4. การบบน านมจะใชมอขางไหนกไดทถนด วางนวหวแมมอและนวชทขอบนอกของลานหวนม

125

5. กดนวทงสองเขาหาอกแม แลวจงบบสองนวเขาหากน น านมจากกระเปาะน านมจะถกดนพงออกมา น าขวดนมหรอแกวรองรบน านม เมอน านมไหลออกใหผอนนวได ในการบบไมควรใชแรงบบมากจนเจบ หรอใชนวมอไถเพอรดน านมเพราะจะท าใหผวหนงถลอกได

ภาพท 9 การบบเกบน านม ทมา: https://www.google.co.th/search?q 6. คลายนวและเรมท าซ าใหม โดยกด บบ ปลอย เปนจงหวะจนกระทงน านมนอยลง จงคอยๆเลอนนวทงสองไปรอบๆลานนม เพอบบน านมออกจากกระเปาะจนหมดเตา โดยดไดจากเตานมจะนมทงสองเตา ซงอาจใชเวลาประมาณ 20 - 30 นาท 7. การบบเกบน านมลงในขวดหรอถงเกบน านมเทาทลกตองการกนในแตละมอ 8. หลงจากบบเสรจ ปดภาชนะใหมดชด ตดปายเขยนวนทและเวลาทบบเกบไว 9. เมอบบน านมเสรจควรปลอยใหหวนมแหงกอน แลวจงใสยกทรงปรบใหตวเสอรบน าหนกพอด เพอพยงเตานมไวไมใหหยอนยาน 10. ควรบบน านมทก 3 ชวโมงไมควรนานกวา 4 ชวโมง เพราะเตานมจะคดในระยะแรก และการสรางน านมลดนอยลงในทสด ระยะเวลาการเกบน านม ระยะเวลาทเกบได เกบในอณหภมหอง 4 ชวโมง เกบในกระตกน าแขง 1 วน เกบในตเยนชองธรรมดา 1 - 2 วน เกบในตเยนชองแชแขง (แบบประตเดยว) 2 สปดาห

126

เกบในตเยนชองแชแขง (แบบประตแยก) 3 เดอน เกบในตเยนแชแขง 1 ป การปฏบตตวในระยะใหนมบตร 1. ควรกนอาหารทมประโยชนใหครบ 5 หมและมโปรตนสง เชน นม เนอ ตบ ไก หมควรกนผกผลไมสดมากๆ เพอใหไดวตามน เชนกลวย สม สปปะรด เพราะในระยะทเลยงลกดวยนมแมน รางกายตองการแคลอรเพมมากกวาปกต จ านวน 500 แคลอรตอวน เนองจากพลงงานทไดรบเพมขนจะถกน าไปใชในการสรางน านมทมคณคาและมปรมาณเพยงพอตอความตองการ 2. ควรดมน ามากๆ ประมาณ 3 ลตรตอวน โดยดมน าทกครงทงกอนและหลงการใหนมลก 3. ควรหลกเลยงอาหารทมสารคาเฟอนและแอลกอฮอล เชนชา กาแฟ โกโก หรอเครองดมทมโคลาผสมอย 4. ถาแมตองรบยาชนดใดๆ ควรแจงแพทย หรอเภสชกรใหทราบวาก าลงใหนมลก เนองจากยาบางชนด อาจผานทางน านมและมผลตอสขภาพของลก 5. ควรพกผอนใหเพยงพอ ท าใจใหสบายไมเครยดหรอวตกกงวล เพราะจะมผลไปยบย งฮอรโมนออกซโทซน น านมแมจงไมหลงถงแมจะมน านมอยเตมเตา เปนเหตใหลกดดนมออกไดนอย 6. ควรอาบน าอยางนอยวนละ 2 ครง เพอความสขสบายและรกษาความสะอาดของรางกาย ไมควรฟอกสบบรเวณหวนมมากเกนไป เพราะจะท าใหหวนมแหงแตกเปนแผลไดงาย หากมสงสกปรกตดบรเวณหวนม ใหใชส าลหรอผานมๆ ชบน าเชดออกเบาๆ 7. สวมยกทรงทมขนาดเหมาะสมกบเตานมทขยายใหญขน 8. หลงการใหนมลก ไมจ าเปนตองเชดท าความสะอาดหวนมทกครง แตควรรอใหหวนมแหงกอนสวมยกทรงเพอปองกนการอบชน 9. หากแมไมสามารถใหนมลกได เชน แมหรอลกปวยและไมไดอยดวยกน หรอแมตองไดรบยาบางชนดทตองงดใหนมลก แมควรบบน านมออกตามเวลาทควรใหลกดด เพราะถาเตานมคดมากๆ จะท าใหการสรางน านมลดลงเรอยๆ จนกระทงหยดการสรางในทสด การชวยเหลอปญหาการใหนมแมทตองใหค าปรกษาใหเหมาะสมกบสถานการณ 1. กรณแมออนเพลย เจบแผลผาตดมาก ใหจดทานอนใหนมลก 2. แมเจบแผลฝเยบใชหวงยางรองกน เพอใหแมนงใหนมไดถนด

127

3. ลกรองควรปลอบใหหยดกอนน าลกมาดดนมแม 4. ลกปฏเสธการดดนมแมขณะฝกดดนมแม ไมควรบงคบ ควรปลอบโยนชวยเหลอดวยททาออนโยนผอนคลาย และพกการใหนมเปนระยะๆ ไมท าใหแมรสกวา ทงแมและลกถกบงคบใหเลยงลกดวยนมแม 5. แมยงไมมน านมหรอน านมมานอยในระยะ 1 - 2 วนแรกหลงคลอด ใหลกดดนมแมในทานอน เพอแมจะไดพกผอน ลกเรยนรการดดนมแมมากขนและหลบในออมกอดแม ท าใหแมสบายใจน านมออกเรวขน กอนและหลงลกดดนม ควรบบน านมเปนการประเมนปรมาณน านมใหแมทราบวา ยงลกดดน านมมากน านมยงสรางมาก เพอใหแมเกดความมนใจและไมนกถงการน านมผสมมาใหลก นอกจากนควรอธบายใหแมทราบปรมาณน านมทลกตองการ เปรยบเทยบกบความจของกระเพาะลกในชวงระยะแรกเกด กระเพาะลกมความจประมาณ 5 ซซ แตปรมาณน านมทตองการจะขนอยกบอายและน าหนกแรกเกดของลก 6. กรณแมหวนมแตกไมควรงดดดนมแม แตหาสาเหต เชน ลกอมหวนมแมไมลกพอ ใหปรบการดดใหถกวธ หลงลกดดนมแม บบน านมแมทาทหวนมและผงใหแหง โดยไมตองใชยาทาใดๆ ลกมพงผดยดใตลนผดปกต ปรบการดดใหถกวธแลว แมยงเจบหวนมมากเหมอนเดม ควรสงปรกษาศลยกรรมเดก 7. กรณแมเตานมคด ยดหลกใหแมผอนคลายและไมท าใหใหแมเจบ โดยประคบเตานมดวยน าอนจดนาน 10 นาท ใชผาขนหนขนาดเลกผนยาวและหนาพอ พนรอบเตานม เปดหวนมไวเพราะหวนมไวตอการรบความรสก เตมน ารอนทกครงทเปลยนผาประคบ บบน านมใหลานหวนมนม แลวจงน าลกมาดดเพอลดอาการคดนมลง การชวยเหลอแมใหเลยงลกดวยนมแม การเลยงลกดวยนมแมเปนการวางพนฐานใหเดกเตบโตอยางมคณภาพ ทงดานรางกายจตใจอารมณ สงคม สตปญญา และจตวญาณ ท าใหแมมความรสกสมบรณในความเปนแม นบเปนสงทส าคญและมประโยชนอยางยง แตในขณะเดยวกนกเปนเรองของธรรมชาตหรอธรรมดาจนกระทงท าใหคนสวนมากขาดความเอาใจใส เกดความไมเขาใจอยางถองแท เมอแมเกดปญหาการใหนมแมนอยลงทงจ านวนและระยะเวลา โดยเฉพาะแมระยะหลงคลอดใหมๆ บางคนตองการค าแนะน าชวยเหลอ เพอใหเกดความมนใจในการเลยงดลก รวมถงการใหอาหารแกลกดวย จากประสบการณทผานมาพบวามปจจยส าคญ 2 ประการ ทจะชวยเหลอแมระยะหลงคลอด ดงน 1. เตรยมแมใหมความพรอมในการใหนมแมแกลก 1.1 แมไดขอมลมากพอและมความพรอมดานจตใจ

128

1.2 แมมความพรอมดานรางกาย 2. ความสามารถประเมนการใหนมแมและแมสามารถเลยงลกดวยนมแมได สรป การเลยงลกดวยนมแมเปนวถทางธรรมชาต แตแมตองการค าแนะน าและชวยเหลอ ทกราย มากหรอนอยขนอยกบประสบการณเดม การเรยนร ความสามารถ และความจ าเปนของแมแตละคน แมควรไดรบขอมลทถกตองและความรททนสมยใหมากทสด เพอใหเกดความเขาใจในการน าไปปฏบตจนเกดสมฤทธผล ดงนนบคคลทวๆ ไปทอยแวดลอมแม ควรจะเขาใจและเรยนรเชนกน เพอชวยกนสนบสนนแมใหเลยงลกดวยนมแมมากขน โดยเฉพาะบคลากรทางการแพทย ทมหนาทรบผดชอบดานสขภาพอนามยอยแลว สมควรกระท าเปนอยางยงในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมอยางถกวธและเหมาะสม

ภาคผนวก ง เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

130

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ม 2 ชด ไดแก ชดท 1 แบบสอบถาม ส าหรบผบรหารทางการพยาบาลระดบตนเกยวกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ชดท 2 แบบประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ ตอผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการถายทอดความรและดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ชดท 1 แบบสอบถาม ส าหรบผบรหารทางการพยาบาลระดบตน เกยวกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ประกอบดวยเนอหา 2 สวน ดงน แบบสอบถามแบงเปน 2 สวน คอ สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล สวนท 2 แบบประเมนความร ทกษะ และเจตคต ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน เกยวกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย ( √ ) หรอเตมขอความลงในชองวาง 1. อาย.........................ป 2. สถานภาพสมรส ( ) โสด ( ) สมรส ( ) หมาย ( ) หยา 3. วฒการศกษาสงสด ( ) ปรญญาตรทางการพยาบาลหรอเทยบเทา ( ) ปรญญาตรโท ( ) ปรญญาเอก 4. ระยะเวลาทปฏบตงานในแผนกปจจบนเปนเวลา.........................................ป 5. ปจจบนด ารงต าแหนง ( ) หวหนาหอผปวย ( ) หวหนาหนวยงาน ( ) รองหวหนาหอผปวย ( ) รองหวหนาหนวยงาน ( ) หวหนาผลด (เชา บาย ดก) 6. ทานเคยไดรบการฝกอบรมการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม มากอนหรอไม ( ) เคย ( ) ไมเคย ถาเคยอบรม เมอใด ( ) ภายในระยะ 1 ป ( ) มากกวา 1ป

131

สวนท 2 แบบประเมนความร ทกษะ และเจตคต ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน เกยวกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 2.1 แบบประเมนความร ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน เกยวกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ค าชแจง กรณาใสเครองหมาย (√) ลงในชองวางทตรงกบความเขาใจของทาน

ความรเกยวกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน

ความเขาใจ

ใช ไมใช

ความรดานนโยบาย 1. นโยบายของ WHO ตองการใหทารกทกคนไดรบนมแมตงแตแรกเกด 2. นโยบายของกระทรวงสาธารณสข คอ เนนใหทารกไดรบนมแมอยางเดยว อยางนอย 6 เดอน หรอมากกวา

3. โรงพยาบาลของทาน มนโยบายสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม และมงใหเปนโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก

4. นโยบายของโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดกคอการสนบสนนใหแม ลกอยดวยกนตลอด 24 ชวโมง

5. ............................................................................................................................... 6. ................................................................................................................................ 7. ................................................................................................................................

ความรดานการดแลแม 1. การเลยงลกดวยนมแมจะชวยลดโอกาสการตดเชอในระบบทางเดนหายใจและระบบทางเดนอาหารได

2. ประโยชนของน านมแมในระยะแรกหลงคลอด มคณคาต ากวา ในระยะอน 3. ในน านมแมมสารอาหารครบถวนและเพยงพอตอการเจรญเตบโตของลก การใหน าหรออาหารอนโดยไมมขอบงชทางการแพทย จะเปนการตดวงจรการผลตน านมแม ท าใหนมแมลดลง

4. การเรมใหนมแม ไมควรใหทารกดดนมแมทนทภายใน 1 ชวโมงแรกเกด เพราะจะท าใหมารดาออนเพลยมากขน

132

ความรเกยวกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน

ความเขาใจ

ใช ไมใช 5. การแนะน าพยาบาลวชาชพ ใหกระตนแมอมลกกนนมวนละ 8-10 ครง เปนการกระตนสมองลกและสงเสรมความสมพนธแม-ลก

6. ................................................................................................................................ 7. ................................................................................................................................ 8. ................................................................................................................................ 9. ................................................................................................................................ 10. .............................................................................................................................. 11. ..............................................................................................................................

ความรดานการดแลลก 1. การดดนมแมครงแรกถอเปนการเรมท าความคนเคยกบเตาแม มากกวาเปนการดดเพอใหไดอาหาร และเปนการเรยนรเพอเขาเตาของทารก

2. สาเหตส าคญระยะหลงคลอดทท าใหการเรมตนใหนมแมไมส าเรจ มกเกดจากการเรมตนใหทารกดดนมชาหรอไมใหดดตามตองการของทารก

3. การใหทารกดดหวนมยาง และหวนมปลอม ไมสามารถท าได เพราะขดตอนโยบายการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

4. ถาทารกดดนาน หรอมารดารสกเจบ หวนมแตก อกเสบ แสดงวาการชวยจดทาเขาเตาใหทารกดดนมไมถกตอง

5. ................................................................................................................................ 6. ................................................................................................................................ 7. ................................................................................................................................

133

2.2 แบบประเมนทกษะของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ค าชแจง กรณาใสเครองหมาย (√) ลงในชองวางทตรงกบทกษะตามการรบรสมรรถนะแหงตนของทาน ตอการปฏบตกจกรรม 5 หมายถง ปฏบตกจกรรมไดมากทสด 4 หมายถง ปฏบตกจกรรมไดมาก 3 หมายถง ปฏบตกจกรรมไดปานกลาง 2 หมายถง ปฏบตกจกรรมไดนอย 1 หมายถง ปฏบตกจกรรมไมได

กจกรรม / ขอความ การปฏบตในกจกรรม

5 4 3 2 1 1. ทานมการก าหนดเปาหมาย การสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม รวมกนกบพยาบาลวชาชพในหนวยงานของทาน

2. ทานชแจงวตถประสงคของการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมใหแกพยาบาลวชาชพในหนวยงานของทาน

3. ทานใหก าลงใจพยาบาลวชาชพในหนวยงานของทาน ใหสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม เพอตอบสนองนโยบายโรงพยาบาล

4. ทานรบฟงปญหาการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม จากพยาบาลวชาชพในหนวยงานของทาน

5. ทานแนะน าก ากบ ดแลพยาบาลวชาชพในหนวยงานของทาน ใหสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

6. ทานแนะน าพยาบาลวชาชพใหบอกความส าคญและประโยชนของการเลยงลกดวยนมแม

7. ทานใหค าแนะน าพยาบาลวชาชพในการใชเทคนค ท าใหลกดดนมแมได

134

กจกรรม / ขอความ การปฏบตในกจกรรม

5 4 3 2 1 8. ทานเปดโอกาสใหพยาบาลวชาชพในหนวยงานของทาน เสนอแนะความคดเหน และเลอกทางปฏบตงานใหเหมาะสมกบงานสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

9. ทานแนะน า ก ากบ และดแล ใหพยาบาลวชาชพ น าลกมากระตน ดดนมแมโดยวธเนอแนบเนอแม

10. ทานชวยเหลอการเขาเตา โดยการจดทาทารกใหหนหนาเขาหามารดา ทองมารดา และทารกหนเขาหากน ล าตวทารกตรง

11. .................................................................................................... 12. .................................................................................................... 13. .................................................................................................... 14. .................................................................................................... 15. .................................................................................................... 16. .................................................................................................... 17. .................................................................................................... 18. .................................................................................................... 19. .................................................................................................... 20. ....................................................................................................

135

2.3 แบบประเมนเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ค าชแจง กรณาใสเครองหมาย (√) ลงในชองวางทตรงกบความคดเหนของทาน 5 หมายถง เหนดวยอยางยง 4 หมายถง เหนดวย 3 หมายถง เหนดวยปานกลาง 2 หมายถง ไมเหนดวย 1 หมายถง ไมเหนดวยอยางยง

ขอความ ความคดเหน

5 4 3 2 1 1. ทานคดวานโยบายการเลยงลกดวยนมแมของโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดกส าเรจได จากการสนบสนนของ ผบรหารระดบสงของโรงพยาบาล

2. ทานคดวาการเลยงลกดวยนมแมเปนสงทควรสนบสนน เพราะเปนการสรางรากฐานชวตของทารกใหมนคง

3. ทานคดวาพยาบาลวชาชพมความส าคญในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม เนองจากเปนผทมความใกลชดกบแมและลกตงแตระยะตงครรภจนถงภายหลงคลอด

4. ทานคดวาการสรางสงแวดลอมทเออตอการท างาน จ าเปนมากในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

5. ทานคดวาการใหก าลงใจ ชวยใหพยาบาลวชาชพ มความกระตอรอรนในการท างาน

6. ทานรสกไววางใจในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

7. ความสามารถทแตกตางกนของพยาบาลวชาชพ ท าใหทานล าบากใจในการสอนงานสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

136

ขอความ ความคดเหน

5 4 3 2 1 8. ทานคดวาพยาบาลวชาชพ มสวนชวยสนบสนนใหหญงตงครรภมความเชอมนในความสามารถของตนเอง โดยการใหความร และฝกทกษะการเลยงลกดวยนมแมตงแตมาฝากครรภ

9. .................................................................................................... 10. .................................................................................................. 11. .................................................................................................. 12. .................................................................................................. 13. .................................................................................................. 14. .................................................................................................. 15. .................................................................................................. ชดท 2 แบบประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ ตอการสอนงานและดแล การสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน 2.1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย (√) หรอเตมขอความลงในชองวาง 1. ปจจบนทานอาย.........................ป 2. สถานภาพสมรส ( ) โสด ( ) สมรส ( ) หมาย ( ) หยา 3. วฒการศกษาสงสด ( ) ปรญญาตรทางการพยาบาลหรอเทยบเทา ( ) ปรญญาโท ( ) ปรญญาเอก 4.ระยะเวลาทปฏบตงานในแผนกปจจบนเปนเวลา.........................................ป 5.ทานเคยไดรบการฝกอบรมการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม มากอนหรอไม ( ) เคย ( ) ไมเคย ถาเคยอบรม เมอใด ( ) ภายในระยะ 1 ป ( ) มากกวา 1ป

137

2.2 แบบประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ ตอผบรหารทางการพยาบาล ระดบตน ในการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ค าชแจง กรณาใสเครองหมาย (√) ลงในชองวางทคดวาตรงกบความรสก /พงพอใจของทาน ตอผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ในขอความตอไปน (ผบรหารทางการพยาบาลระดบตนหมายถง หวหนาหอผปวย หวหนาหนวยงาน รองหวหนาหอผปวย รองหวหนาหหนวยงาน หวหนาผลด เชา บาย ดก) 5 = พงพอใจมากทสด 4 = พงพอใจมาก 3 = พงพอใจปานกลาง 2 = ไมพงพอใจ 1 = ไมพงพอใจอยางยง

ขอความ ความคดเหน

5 4 3 2 1 1. ทานไดรบการชแจง นโบายโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดก จากหวหนาของทาน

2. หวหนาของทาน ก าหนดเปาหมายการเลยงลกดวยนมแม และมกจกรรมในการปฏบตใหบรรลเปาหมาย

3. ทานไดรบการชแจงการปฏบตเพอใหบรรลวตถประสงค ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

4. ทานไดรบค าแนะน า ควบคม ดแล ในการน าเกณฑบนได 10 ขน สความส าเรจการเลยงลกดวยนมแม เพอปรบใชในหนวยงาน

5. หวหนาของทานเปดโอกาสใหทานแสดงความคดเหน ในงานทเกยวของกบการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

6. หวหนาของทาน และทาน มกรวมกนแกไขปญหาการเลยงลกดวยนมแม ทเกดขนในหนวยงาน

7. ทานไดรบการสนบสนนใหท างานการเลยงลกดวยนมแม ใหบรรลวตถประสงค

138

ขอความ ความคดเหน

5 4 3 2 1 8. ทานไดรบการมอบหมายงานตามความสามารถของทาน 9. หวหนาของทานพรอมทจะรบฟง ปญหาทเกยวกบงานการเลยงลกดวยนมแมทเกดในหนวยงาน

10. ............................................................................................. 11. ............................................................................................. 12. ............................................................................................. 13. ............................................................................................. 14. ............................................................................................. 15. ............................................................................................. 16. ............................................................................................. 17. .............................................................................................

ภาคผนวก จ ค าชแจงและการเขารวมพทกษสทธผเขารวมวจย

140

ค าชแจงและการพทกษสทธของผเขารวมการวจย

เนองดวยดฉน นางสาล แซเบ นกศกษาหลกสตรพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการพยาบาลปท 2 บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยครสเตยน ก าลงอยในระหวางการศกษาวทยานพนธ เรอง ผลของโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ทโรงพยาบาลระดบตตยภมแหงหนง สงกดกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข จงขอความรวมมอจากทานในการเขารวมโครงการวจย เพอน าผลทไดจากการวจย เปนขอมลในการพฒนาผลของโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม เพอเพมความร ทกษะ และสรางเจตคตทดตอการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน สงผลใหการดแลมารดาและทารกแรกเกด มประสทธภาพ ครอบครวไดรบประโยชนจากนมแม และเกดประโยชนระยะยาวตอประเทศอกดวย ทานเปนบคคลส าคญยง ทจะท าใหวทยานพนธเรองนส าเรจไดสมบรณ จงใครขอความอนเคราะหจากทานในการเขารวมวจย และตอบแบบสอบถามเพอการเกบรวบรวมขอมล ค าตอบทไดจากแบบสอบถามน จะไมมผลกระทบใดๆ ตอทาน โดยจะน ามาวเคราะหในภาพรวมและใชเพอการศกษาเทานน หลงจากทานลงนามยนยอมแลว ไมประสงคเขารวมวจยและตอบแบบสอบถามทานมสทธขอยกเลกการเขารวมวจยได ในระหวางเขารวมวจย หากมขอสงสยเกยวกบงานวจย สามารถสอบถามผวจยไดตลอดเวลา ตามเบอรโทรศพทดานลาง หากทานยนดเขารวมวจย กรณาลงลายมอชอดานลาง ขอขอบพระคณทานทใหความรวมมอมา ณ โอกาสน .............................................. นางสาล แซเบ

ผวจย หมายเหต กรณาตดตอสอบถามขอสงสยไดท เบอรโทรศพท 02 353 9856-7 หรอ (มอถอ) 089 498 0609

141

ส าหรบผเขารวมวจย ขาพเจา (นาย , นาง, นางสาว)............................... .....................ยนยอมเปนกลมประชากรในการวจยเรอง ผลของโปรแกรมการพฒนาความร ทกษะ และเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมโดยพยาบาลวชาชพ ทโรงพยาบาลระดบตตยภมแหงหนง สงกดกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข โดยขาพเจาไดรบค าอธบายใหทราบวตถประสงค วธการและระยะเวลาของการวจยจากผวจยอยางชดเจนแลว มความเขาใจและยนด เขารวมในการวจยครงน

ลงชอ........................................................ผเขารวมวจย

ภาคผนวก ฉ ผลการตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจยของผทรงคณวฒ ดานดชนความตรงตามเนอหา

143

ผลการตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจยของผทรงคณวฒ ดานดชนความตรงตามเนอหา (Content validity index: CVI)

และผลการตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจยของผทรงคณวฒ แบบประเมนหาคาดชนความสอดคลอง (Index of item objective congruence: IOC)

ชดท 1 แบบประเมนความตรงตามเนอหาของแบบสอบถามส าหรบผบรหารทางการพยาบาลระดบตน

สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคลขอมลสวนบคคล

ค าถามขอท

ความเหนของผทรงคณวฒคนท

ความเหนของผทรงคณวฒคนท

ขอเสนอแนะ (ของผทรงฯคนท)

คาCVI

คา IOC

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 2 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 3 4 4 4 3 4 +1 +1 +1 0 +1 4) ปรบขอความซ า 0.8 4 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 5 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 6 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 3) ควรถามวาเคย /

ไมเคย และเวลา ... 5) ควรถามเพมวาเปนเวลา...ชวโมง

1

144

สวนท 2 แบบประเมนความร ทกษะ และเจตคต ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 2.1 แบบประเมนความร ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

ค าถามขอท

ความเหนของผทรงคณวฒคนท

ความเหนของผทรงคณวฒคนท

ขอเสนอแนะ (ของผทรงฯคนท)

คาCVI คา IOC

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

ดานนโยบาย

1 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 2 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 2) โดยรวม ควร

ปรบเนอความใหเปนแนวของการถามผบรหารทางการพยาบาลระดบตนทงหมด

1

3 4 2 3 4 4 +1 -1 +1 +1 +1 3) ใชค าวาโรงพยาบาลของทาน

0.6

4 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 5 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 6 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 7 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 5) ค าถามมหลาย

ประเดน ควรตดออกถามเพยง 1 ประเดน

1

145

ค าถามขอท

ความเหนของผทรงคณวฒคนท

ความเหนของผทรงคณวฒคนท

ขอเสนอแนะ (ของผทรงฯคนท)

คาCVI คา IOC

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

ดานการดแลแม

1 3 3 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 0.8 2 4 3 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 3) ตดค าวา “ทาน

ทราบวา” ออก

3 3 4 4 4 4 0 +1 +1 +1 +1 5) ขอค าถามม 2 ประเดน ควรแยกจากกน

0.8

4 4 3 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 5 3 4 4 4 4 0 +1 +1 +1 +1 5) ขอค าถามม 2

ประเดน ควรแยกจากกน

0.8

6 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 7 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 8 3 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 9 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 5) ควรเรยงล าดบ

วาท าอะไรกอน 1

10 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 11 4 4 4 4 3 +1 +1 +1 +1 +1 5) ตดขอความ

ออก เพราะคาใชจายในการรกษา เหนผลชากวาเรองนมผสม

1

ดานการดแลลก

1 3 3 4 4 4 0 +1 +1 +1 +1 0.8

146

ค าถามขอท

ความเหนของผทรงคณวฒคนท

ความเหนของผทรงคณวฒคนท

ขอเสนอแนะ (ของผทรงฯคนท)

คาCVI คา IOC

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 2 3 3 4 4 4 0 0 +1 +1 +1 5) ตดขอความ “และ

ไมสามารถใหนมแมไดตอเนอง” ความหมายซ ากน

0.6

ดานการดแลลก

3 4 4 4 4 3 +1 +1 +1 +1 +1 5) หวนมยาง, หวนมปลอม ไมตางกน ควรใสเหตผลแทจรง วาท าใหทารกสบสน

1

4 4 4 3 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 5 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 6 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 5) ควรปรบภาษา

การดด 10-15 นาท อาจท าใหเตานมนมลง แตไมเกลยงเตา อาจท าใหผตอบสบสน

1

7 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 24/25

= 0.96

147

2.2 แบบประเมนทกษะของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสอนงานและดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

ค าถามขอท

ความเหนของผทรงคณวฒ

คนท

ความเหนของผทรงคณวฒคนท

ขอเสนอแนะ (ของผทรงฯคนท)

คาCVI คา IOC

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 2 4 3 4 4 4 +1 0 +1 +1 +1 0.8 3 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 4 3 4 4 4 4 0 +1 +1 +1 +1 0.8 5 3 4 4 4 4 0 +1 +1 +1 +1 0.8 6 4 4 3 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 3)ไมควรใชค าวา บอก” 1 7 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 8 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 9 4 4 4 3 4 +1 +1 +1 0 +1 1

10 4 4 4 3 1 0 +1 +1 0 -1 1) ใชค าวามารดา แทนแม ทารก แทนลก 4)ไมชดเจน, แตกทง 2 ขางหรอขางใดขางหนง 5) แนะน าใคร พยาบาลหรอมารดา

0.2

11 4 4 4 4 2 0 +1 +1 +1 +1 0.8 12 4 4 4 3 4 0 +1 +1 +1 +1 0.8 13 4 4 4 4 3 +1 +1 +1 +1 +1 1 14 3 4 4 3 4 +1 +1 +1 -1 +1 - 0.6 15 3 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 16 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1

148

ค าถามขอท

ความเหนของผทรงคณวฒ

คนท

ความเหนของผทรงคณวฒคนท

ขอเสนอแนะ (ของผทรงฯคนท)

คาCVI คา IOC

17 4 3 2 1 4 +1 +1 -1 -1 +1 3) ปฏบตงานอะไร ไมชดเจน 4) ขอความไมสมบรณ ในการท าอะไร

0.6

18 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 19 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 20 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 17/20

= 0.85 1

2.3 แบบประเมนเจตคตของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

ค าถามขอท

ความเหนของผทรงคณวฒคนท

ความเหนของผทรงคณวฒคนท

ขอเสนอแนะ (ของผทรงฯคนท)

คาCVI

คา IOC

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 2 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 3 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 4 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 5 4 4 4 3 4 +1 +1 +1 0 +1 5) เตมขอความให

สมบรณ “เพอสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม”

0.8

6 4 4 3 4 4 +1 +1 0 +1 +1 0.8 7 4 4 3 3 4 +1 +1 0 +1 +1 0.8 8 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 9 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1

149

ค าถามขอท

ความเหนของผทรงคณวฒคนท

ความเหนของผทรงคณวฒคนท

ขอเสนอแนะ (ของผทรงฯคนท)

คาCVI

คา IOC

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 10 4 4 4 1 4 +1 +1 +1 0 +1 5) ค าถามไมควร

เปนปฏเสธ จะท าใหเขาใจยาก

0.8

11 ซ า ซ า ซ า ซ า ซ า ซ า ซ า ซ า ซ า ซ า 12 4 4 4 4 2 +1 +1 +1 +1 0 5) ถาผตอบไม

เขาใจค าวากลยทธ จะตอบไดยาก

0.8

13 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 14 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 15 4 4 4 3 4 +1 +1 +1 +1 +1 แกไขขอความ ใช

“ทานคดวา” ใหคงท 12/14 = 0.85

1

ชดท 2 แบบประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน

2.1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล (ไมมขอแกไข) 2.2 แบบประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแลการสงเสรม

การเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน

ค าถามขอท

ความเหนของผทรงคณวฒคนท

ความเหนของผทรงคณวฒคนท

ขอเสนอแนะ คาCVI คา IOC

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 2 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 3 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 4 4 4 3 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 3) ควรใชค าวา

“เพอน ามาใชใน หนวยงาน”

1

150

ค าถามขอท

ความเหนของผทรงคณวฒคนท

ความเหนของผทรงคณวฒคนท

ขอเสนอแนะ คาCVI คา IOC

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 5 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 6 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 7 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 8 4 4 2 2 4 +1 +1 -1 0 +1 3) ค าถามกวางเกนไป 0.4 9 4 3 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1

10 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 11 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 12 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 13 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 14 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 15 4 3 4 4 4 +1 0 +1 +1 +1 0.8 16 4 4 4 4 4 +1 +1 +1 +1 +1 1 17 4 4 2 4 4 +1 +1 -1 +1 +1 15/17 =

0.88 0.6

คา CVI ทงฉบบของแบบสอบถามความร = 25/24 = 0.96 คา CVI ทงฉบบของแบบสอบถามทกษะ = 17/20 = 0.85 คา CVI ทงฉบบของแบบสอบถามเจตคต = 12/14 = 0.85 คา CVI ทงฉบบของแบบประเมนความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการสอนงาน และดแล

การสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน = 15/17 = 0.88

ภาคผนวก ซ การหาความเทยง

157

การหาคาความเทยง (Reliability) ดานความรของผบรหารทางการพยาบาลระดบตน

Case Processing Summary

N %

Cases Valid 16 100.0

Excludeda 0 .0

Total 16 100.0

a. Listwise deletion based on all variables in the procedure.

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha N of Items

.809 25

158

Item-Total Statistics

Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item-Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item

Deleted

ความร1 19.3125 13.429 .532 .798 ความร2 19.3125 13.429 .532 .798 ความร3 19.2500 14.467 .000 .811 ความร4 19.4375 12.129 .775 .780 ความร5 19.3125 13.429 .532 .798 ความร6 19.3125 13.429 .532 .798 ความร7 19.6250 11.717 .730 .779 ความร8 19.5000 13.333 .286 .807 ความร9 19.6250 12.383 .521 .793 ความร10 19.3125 14.763 -.187 .820 ความร11 19.5000 12.133 .685 .783 ความร12 19.4375 12.129 .775 .780 ความร13 19.3125 13.429 .532 .798 ความร14 19.5000 13.467 .244 .809 ความร15 19.4375 12.663 .572 .791 ความร16 19.2500 14.467 .000 .811 ความร17 19.2500 14.467 .000 .811 ความร18 19.5625 15.996 -.459 .848 ความร19 19.9375 13.129 .319 .805 ความร20 19.3125 14.229 .093 .812 ความร21 19.2500 14.467 .000 .811 ความร22 19.6250 12.250 .562 .790 ความร23 19.8125 12.962 .337 .805

159

ความร24 19.5625 13.196 .300 .807 ความร25 19.2500 14.467 .000 .811

ดานทกษะของผบรหารการพยาบาลระดบตน

Case Processing Summary

N %

Cases Valid 16 100.0

Excludeda 0 .0

Total 16 100.0

a. Listwise deletion based on all variables in the procedure.

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha N of Items

.960 20

Item-Total Statistics

Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item-Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item

Deleted

ความเหนท1 92.1875 42.429 .071 .965 ความเหนท2 92.1875 39.496 .757 .958 ความเหนท3 92.3125 38.496 .751 .958 ความเหนท4 92.1250 40.250 .804 .959 ความเหนท5 92.3125 35.696 .990 .954

160

ความเหนท6 92.1875 38.963 .887 .957 ความเหนท7 92.1875 38.963 .887 .957 ความเหนท8 92.2500 38.200 .903 .956 ความเหนท9 92.1875 38.963 .887 .957 ความเหนท10 92.1250 40.250 .804 .959 ความเหนท11 92.1250 40.250 .804 .959 ความเหนท12 92.1875 38.963 .887 .957 ความเหนท13 92.1875 38.963 .887 .957 ความเหนท14 92.1250 41.583 .377 .962 ความเหนท15 92.1250 42.117 .211 .963 ความเหนท16 92.3750 31.850 .872 .965 ความเหนท17 92.1875 37.762 .789 .957 ความเหนท18 92.2500 38.200 .903 .956 ความเหนท19 92.3125 35.696 .990 .954 ความเหนท20 92.2500 38.200 .903 .956

ดานเจตคตของผบรหารการพยาบาลระดบตน

Case Processing Summary

N %

Cases Valid 16 100.0

Excludeda 0 .0

Total 16 100.0

a. Listwise deletion based on all variables in the procedure.

161

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha N of Items

.805 15

Item-Total Statistics

Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item-Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item

Deleted

เจตคตความเหนท1 66.4375 16.929 -.020 .825 เจตคตความเหนท2 66.2500 17.133 .000 .809 เจตคตความเหนท3 66.2500 17.133 .000 .809 เจตคตความเหนท4 66.5625 13.463 .749 .765 เจตคตความเหนท5 66.3125 16.096 .486 .796 เจตคตความเหนท6 66.5000 15.067 .538 .787 เจตคตความเหนท7 67.3125 10.496 .738 .770 เจตคตความเหนท8 66.2500 17.133 .000 .809 เจตคตความเหนท9 66.3125 16.096 .486 .796 เจตคตความเหนท10 66.8125 10.696 .874 .742 เจตคตความเหนท11 66.3125 16.096 .486 .796 เจตคตความเหนท12 67.0625 13.129 .547 .785 เจตคตความเหนท13 66.2500 17.133 .000 .809 เจตคตความเหนท14 66.4375 15.196 .565 .787 เจตคตความเหนท15 66.4375 15.196 .565 .787

162

ความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ ตอผบรหารทางการพยาบาลระดบตน ในการสอนงาน และดแลการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

Case Processing Summary

N %

Cases Valid 14 100.0

Excludeda 0 .0

Total 14 100.0

a. Listwise deletion based on all variables in the procedure.

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha N of Items

.875 17

Item-Total Statistics

Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item-Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item

Deleted

ความเหนท1 74.1429 28.901 -.019 .884 ความเหนท2 74.2143 26.335 .507 .868 ความเหนท3 74.2143 26.335 .507 .868 ความเหนท4 74.2857 25.143 .723 .860 ความเหนท5 74.5000 24.731 .783 .857

163

ความเหนท6 74.2143 26.335 .507 .868 ความเหนท7 74.4286 23.802 .751 .856 ความเหนท8 74.4286 23.956 .939 .850 ความเหนท9 74.2143 25.566 .677 .862 ความเหนท10 74.2857 25.297 .690 .861 ความเหนท11 74.4286 23.648 .778 .855 ความเหนท12 74.4286 23.956 .360 .891 ความเหนท13 74.4286 26.264 .463 .869 ความเหนท14 74.0714 27.918 .246 .876 ความเหนท15 74.2857 26.066 .528 .867 ความเหนท16 74.2143 26.951 .375 .872 ความเหนท17 74.0714 28.841 .006 .882

Paired Samples Statistics

z

Mean N Std. Deviation Std. Error Mean

Pair 1 ความรนโยบายหลง 7.0000 29 .00000 .00000

ความรนโยบายกอน 6.7931 29 .49130 .09123 Pair 2 รดานแมหลง 10.8966 29 .30993 .05755

รดานแมกอน 9.4828 29 .78471 .14572 Pair 3 รดานลกหลง 6.9310 29 .25788 .04789

รดานลกกอน 6.2069 29 .67503 .12535 Pair 4 ทกษะนโยบายหลง 38.0690 29 2.15359 .39991

ทกษะนโยบายกอน 34.2069 29 3.69729 .68657 Pair 5 ทกษะแมหลง 27.8966 29 2.45451 .45579

ทกษะแมกอน 25.1724 29 3.46481 .64340 Pair 6 ทกษะลกหลง 27.8276 29 2.42117 .44960

164

ทกษะลกกอน 24.6897 29 3.38171 .62797 Pair 7 เจตคตนโยบายหลง 34.0345 29 1.67934 .31185

เจตคตนโยบายกอน 31.3448 29 3.06216 .56863 Pair 8 เจตคตดานแมหลง 19.2414 29 1.35370 .25138

เจตคตดานแมกอน 16.0690 29 1.57958 .29332 Pair 9 เจตคตดานลกหลง 19.5172 29 1.15328 .21416

เจตคตดานลกกอน 17.8966 29 2.04144 .37909

Paired Samples Correlations

N Correlation Sig.

Pair 1 ความรนโยบายหลง & ความรนโยบายกอน

29 . .

Pair 2 รดานแมหลง & รดานแมกอน 29 -.081 .676 Pair 3 รดานลกหลง & รดานลกกอน 29 -.120 .534 Pair 4 ทกษะนโยบายหลง & ทกษะนโยบาย

กอน 29 .231 .227

Pair 5 ทกษะแมหลง & ทกษะแมกอน 29 .431 .020 Pair 6 ทกษะลกหลง & ทกษะลกกอน 29 .416 .025 Pair 7 เจตคตนโยบายหลง & เจตคต

นโยบายกอน 29 .248 .195

Pair 8 เจตคตดานแมหลง & เจตคตดานแมกอน

29 -.175 .364

Pair 9 เจตคตดานลกหลง & เจตคตดานลกกอน

29 .084 .664

165

ขอมลผบรหารการพยาบาลระดบตน Statistics

อาย สถานภาพสมรส

วฒการศกษาสงสด

ระยะเวลาทท างาน

ด ารงต าแหนง

การเคยรบการอบรม

เคยอบรมภายใน

ระยะเวลา

N Valid 29 29 29 29 29 29 29

Missing 0 0 0 0 0 0 0

อาย

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid นอยกวา 31 ป 3 10.3 10.3 10.3

31-35 2 6.9 6.9 17.2

36-40 7 24.1 24.1 41.4

มากกวา40ป 17 58.6 58.6 100.0

Total 29 100.0 100.0

สถานภาพสมรส

Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent

Valid โสด 15 51.7 51.7 51.7

สมรส 13 44.8 44.8 96.6

หยา 1 3.4 3.4 100.0

Total 29 100.0 100.0

166

วฒการศกษาสงสด

Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent

Valid ปรญญาตร 26 89.7 89.7 89.7

ปรญญาโท 3 10.3 10.3 100.0

Total 29 100.0 100.0

ระยะเวลาทท างาน

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid นอยกวา 10 ป 10 34.5 34.5 34.5

10-14ป 1 3.4 3.4 37.9

15-19ป 8 27.6 27.6 65.5

มากกวา 20 ป 10 34.5 34.5 100.0

Total 29 100.0 100.0

ด ารงต าแหนง

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid หวหนา 5 17.2 17.2 17.2

รองหวหนา 5 17.2 17.2 34.5

หวหนาผลด ช/บ/ด 19 65.5 65.5 100.0

Total 29 100.0 100.0

167

การเคยรบการอบรม

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid ไมเคยอบรม 5 17.2 17.2 17.2

เคยอบรม 24 82.8 82.8 100.0

Total 29 100.0 100.0

เคยอบรมภายในระยะเวลา

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid ไมเคยอบรม 5 17.2 17.2 17.2

ภายในระยะเวลา1ป 13 44.8 44.8 62.1

นานมากกวา 1 ป 11 37.9 37.9 100.0

Total 29 100.0 100.0

Paired Samples Statistics

Mean N Std. Deviation Std. Error Mean

Pair 1 ความรรวมหลง 24.862 29 .44111 .08191

ความรรวมกอน 22.793 29 1.08164 .20086 Pair 2 ทกษะรวมหลง 4.689 29 .33042 .06136

ทกษะรวมกอน 4.203 29 .49170 .09131 Pair 3 เจตคตรวมหลง 4.852 29 .25905 .04810

เจตคตรวมกอน 4.420 29 .41903 .07781

168

Descriptive Statistics

N Minimum Maximum Mean Std. Deviation

ความรกอน1 29 1 1 1.00 .000 ความรกอน2 29 1 1 1.00 .000 ความรกอน3 29 1 1 1.00 .000 ความรกอน4 29 0 1 .93 .258 ความรกอน5 29 1 1 1.00 .000 ความรกอน6 29 0 1 .93 .258 ความรกอน7 29 0 1 .93 .258 ความรกอน8 29 0 1 .93 .258 ความรกอน9 29 0 1 .79 .412 ความรกอน10 29 0 1 .38 .494 ความรกอน11 29 1 1 1.00 .000 ความรกอน12 29 0 1 .97 .186 ความรกอน13 29 0 1 .93 .258 ความรกอน14 29 1 1 1.00 .000 ความรกอน15 29 0 1 .83 .384 ความรกอน16 29 0 1 .97 .186 ความรกอน17 29 0 1 .97 .186 ความรกอน18 29 0 1 .69 .471 ความรกอน19 29 0 1 .83 .384 ความรกอน20 29 0 1 .90 .310 ความรกอน21 29 0 1 .97 .186 ความรกอน22 29 0 1 .72 .455 ความรกอน23 29 0 1 .93 .258 ความรกอน24 29 0 1 .90 .310 ความรกอน25 29 1 1 1.00 .000 Valid N (listwise) 29

169

Descriptive Statistics

N Minimum Maximum Mean Std. Deviation

ทกษะกอนท1 29 3.00 5.00 4.4138 .56803 ทกษะกอนท2 29 4.00 5.00 4.4828 .50855 ทกษะกอนท3 29 4.00 5.00 4.4828 .50855 ทกษะกอนท4 29 4.00 5.00 4.4138 .50123 ทกษะกอนท5 29 3.00 5.00 4.2414 .68947 ทกษะกอนท6 29 3.00 5.00 4.4483 .57235 ทกษะกอนท7 29 3.00 5.00 4.2069 .61987 ทกษะกอนท8 29 3.00 5.00 4.2759 .64899 ทกษะกอนท9 29 3.00 5.00 4.2069 .67503 ทกษะกอนท10 29 1.00 5.00 4.0690 .92316 ทกษะกอนท11 29 3.00 5.00 4.1379 .69303 ทกษะกอนท12 29 3.00 5.00 4.1724 .80485 ทกษะกอนท13 29 3.00 5.00 4.1034 .67320 ทกษะกอนท14 29 3.00 5.00 4.1724 .71058 ทกษะกอนท15 29 3.00 5.00 4.0690 .75266 ทกษะกอนท16 29 1.00 5.00 4.0000 .80178 ทกษะกอนท17 29 3.00 5.00 4.0000 .70711 ทกษะกอนท18 29 3.00 5.00 4.1034 .61788 ทกษะกอนท19 29 3.00 5.00 4.0690 .75266 ทกษะกอนท20 29 2.00 5.00 4.0000 .70711 Valid N (listwise) 29

170

Descriptive Statistics

N Minimum Maximum Mean Std. Deviation

เจตคตกอนท1 29 1.00 5.00 4.5517 .82748 เจตคตกอนท2 29 3.00 5.00 4.6552 .55265 เจตคตกอนท3 29 3.00 5.00 4.6552 .55265 เจตคตกอนท4 29 3.00 5.00 4.5172 .57450 เจตคตกอนท5 29 4.00 5.00 4.5172 .50855 เจตคตกอนท6 29 3.00 5.00 4.3103 .60376 เจตคตกอนท7 29 1.00 5.00 3.8621 .91512 เจตคตกอนท8 29 3.00 5.00 4.5172 .57450 เจตคตกอนท9 29 3.00 5.00 4.5172 .63362 เจตคตกอนท10 29 1.00 5.00 4.3793 .86246 เจตคตกอนท11 29 3.00 5.00 4.2759 .79716 เจตคตกอนท12 29 3.00 5.00 4.1724 .71058 เจตคตกอนท13 29 3.00 5.00 4.4828 .63362 เจตคตกอน14 29 3.00 5.00 4.4483 .63168 เจตคตกอนท15 29 3.00 5.00 4.4483 .68589 Valid N (listwise) 29

Descriptive Statistics

N Minimum Maximum Mean Std. Deviation

ความรหลง1 29 1.00 1.00 1.0000 .00000 ความรหลง2 29 1.00 1.00 1.0000 .00000 ความรหลง3 29 1.00 1.00 1.0000 .00000 ความรหลง4 29 1.00 1.00 1.0000 .00000 ความรหลง5 29 1.00 1.00 1.0000 .00000 ความรหลง6 29 1.00 1.00 1.0000 .00000

171

ความรหลง7 29 1.00 1.00 1.0000 .00000 ความรหลง8 29 1.00 1.00 1.0000 .00000 ความรหลง9 29 .00 1.00 .9655 .18570 ความรหลง10 29 .00 1.00 .9310 .25788 ความรหลง11 29 1.00 1.00 1.0000 .00000 ความรหลง12 29 1.00 1.00 1.0000 .00000 ความรหลง13 29 1.00 1.00 1.0000 .00000 ความรหลง14 29 1.00 1.00 1.0000 .00000 ความรหลง15 29 .00 1.00 .9655 .18570 ความรหลง16 29 1.00 1.00 1.0000 .00000 ความรหลง17 29 1.00 1.00 1.0000 .00000 ความรหลง18 29 1.00 1.00 1.0000 .00000 ความรหลง19 29 .00 1.00 .9655 .18570 ความรหลง20 29 1.00 1.00 1.0000 .00000 ความรหลง21 29 1.00 1.00 1.0000 .00000 ความรหลง22 29 1.00 1.00 1.0000 .00000 ความรหลง23 29 1.00 1.00 1.0000 .00000 ความรหลง24 29 1.00 1.00 1.0000 .00000 ความรหลง25 29 1.00 1.00 1.0000 .00000 Valid N (listwise) 29

Descriptive Statistics

N Minimum Maximum Mean Std. Deviation

ทกษะหลง1 29 4.00 5.00 4.5517 .50612 ทกษะหลง2 29 4.00 5.00 4.9310 .25788 ทกษะหลง3 29 4.00 5.00 4.8621 .35093 ทกษะหลง4 29 4.00 5.00 4.8276 .38443

172

ทกษะหลง5 29 4.00 5.00 4.7241 .45486 ทกษะหลง6 29 4.00 5.00 4.6552 .48373 ทกษะหลง7 29 4.00 5.00 4.6552 .48373 ทกษะหลง8 29 4.00 5.00 4.6552 .48373 ทกษะหลง9 29 4.00 5.00 4.5517 .50612 ทกษะหลง10 29 4.00 5.00 4.5517 .50612 ทกษะหลง11 29 4.00 5.00 4.5862 .50123 ทกษะหลง12 29 4.00 5.00 4.6207 .49380 ทกษะหลง13 29 4.00 5.00 4.6207 .49380 ทกษะหลง14 29 4.00 5.00 4.6897 .47082 ทกษะหลง15 29 4.00 5.00 4.7931 .41225 ทกษะหลง16 29 4.00 5.00 4.6897 .47082 ทกษะหลง17 29 3.00 5.00 4.6552 .55265 ทกษะหลง18 29 3.00 5.00 4.6897 .54139 ทกษะหลง19 29 4.00 5.00 4.7241 .45486 ทกษะหลง20 29 4.00 5.00 4.7586 .43549 Valid N (listwise) 29

Descriptive Statistics

N Minimum Maximum Mean Std. Deviation

เจตคตหลง1 29 4.00 5.00 4.8276 .38443 เจตคตหลง2 29 4.00 5.00 4.8966 .30993 เจตคตหลง3 29 4.00 5.00 4.9310 .25788 เจตคตหลง4 29 4.00 5.00 4.8621 .35093 เจตคตหลง5 29 4.00 5.00 4.9655 .18570 เจตคตหลง6 29 4.00 5.00 4.8276 .38443 เจตคตหลง7 29 3.00 5.00 4.6897 .60376

173

เจตคตหลง8 29 4.00 5.00 4.8621 .35093 เจตคตหลง9 29 4.00 5.00 4.8966 .30993 เจตคต10 29 4.00 5.00 4.8621 .35093 เจตคตหลง11 29 4.00 5.00 4.8966 .30993 เจตคตหลง12 29 3.00 5.00 4.7931 .49130 เจตคตหลง13 29 4.00 5.00 4.8621 .35093 เจตคตหลง14 29 4.00 5.00 4.7931 .41225 เจตคตหลง15 29 4.00 5.00 4.8276 .38443 Valid N (listwise) 29

Descriptive Statistics

N Minimum Maximum Mean Std. Deviation

ความรรวมกอน 29 21.00 25.00 22.7931 1.08164 ความรรวมหลง 29 23.00 25.00 24.8621 .44111 ทกษะรวมกอน 29 3.55 5.00 4.2034 .49170 ทกษะรวมหลง 29 3.95 5.00 4.6897 .33042 เจตคตรวมกอน 29 3.60 5.00 4.4207 .41903 เจตคตรวมหลง 29 4.07 5.00 4.8529 .25905 Valid N (listwise) 29

Paired Samples Correlations

N Correlation Sig.

Pair 1 ความรรวมหลง & ความรรวมกอน 29 -.137 .479 Pair 2 ทกษะรวมหลง & ทกษะรวมกอน 29 .378 .043 Pair 3 เจตคตรวมหลง & เจตคตรวมกอน 29 .165 .392

174

ขอมลความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ

Statistics

อาย สถานภาพสมรส

วฒการศกษาสงสด

ระยะเวลาทท างาน

การเคยรบการอบรม

เคยอบรมภายใน

ระยะเวลา

N Valid 40 40 40 40 40 40

Missing 0 0 0 0 0 0

อาย

Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent

Valid นอยกวา 31 ป 7 17.5 17.5 17.5

31-35 18 45.0 45.0 62.5

36-40 13 32.5 32.5 95.0

มากกวา40ป 2 5.0 5.0 100.0

Total 40 100.0 100.0

สถานภาพสมรส

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid โสด 27 67.5 67.5 67.5

สมรส 12 30.0 30.0 97.5

หยา 1 2.5 2.5 100.0

Total 40 100.0 100.0

175

วฒการศกษาสงสด

Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent

Valid ปรญญาตร 40 100.0 100.0 100.0

ระยะเวลาทท างานในหนวยงานน

Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent

Valid นอยกวา 10 ป 23 57.5 57.5 57.5

10-14ป 14 35.0 35.0 92.5

15-19ป 2 5.0 5.0 97.5

มากกวา 20 ป 1 2.5 2.5 100.0

Total 40 100.0 100.0

การเคยรบการอบรมการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent

Valid ไมเคยรบการอบรม 8 20.0 20.0 20.0

เคยอบรม 32 80.0 80.0 100.0

Total 40 100.0 100.0

เคยอบรมภายในระยะเวลา

Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent

Valid ไมเคยรบการอบรม 8 20.0 20.0 20.0

ภายในระยะเวลา1ป 23 57.5 57.5 77.5

นานมากกวา 1 ป 9 22.5 22.5 100.0

Total 40 100.0 100.0

176

Descriptive Statistics

N Minimum Maximum Mean Std. Deviation

ความคดเหนท1 40 4.00 5.00 4.9000 .30382 ความคดเหนท2 40 4.00 5.00 4.8250 .38481 ความคดเหนท3 40 4.00 5.00 4.8250 .38481 ความคดเหนท4 40 4.00 5.00 4.7250 .45220 ความคดเหนท5 40 4.00 5.00 4.6250 .49029 ความคดเหนท6 40 4.00 5.00 4.7750 .42290 ความคดเหนท7 40 3.00 5.00 4.6250 .54006 ความคดเหนท8 40 4.00 5.00 4.6000 .49614 ความคดเหนท9 40 4.00 5.00 4.7000 .46410 ความคดเหนท10 40 4.00 5.00 4.6750 .47434 ความคดเหนท11 40 3.00 5.00 4.6250 .54006 ความคดเหนท12 40 1.00 5.00 4.6250 .77418 ความคดเหนท13 40 4.00 5.00 4.7000 .46410 ความคดเหนท14 40 4.00 5.00 4.7250 .45220 ความคดเหนท15 40 4.00 5.00 4.6750 .47434 ความคดเหนท16 40 4.00 5.00 4.7500 .43853 ความคดเหนท17 40 4.00 5.00 4.9000 .30382 ความคดเหนรวม 40 4.00 5.00 4.7221 .32219 Valid N (listwise) 40

177

Descriptive Statistics

N Minimum Maximum Mean Std. Deviation

พงพอใจดานนโยบาย 40 4.00 5.00 4.8500 .33716 พงพอใจดานกระบวนการ 40 3.67 5.00 4.6639 .40140 พงพอใจดานการน าไปใช 40 4.00 5.00 4.7500 .32895 Valid N (listwise) 40

178

ประวตผวจย

ชอ-สกล นางสาล แซเบ วน เดอน ปเกด วนท 2 เมษายน พ.ศ. 2507 สถานทเกด จงหวดปทมธาน วฒการศกษา พ.ศ. 2527 ประกาศนยบตรพยาบาลและผดงครรภ วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน นนทบร พ.ศ. 2535 พยาบาลศสาตรบณฑต มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ประวตการท างาน พ.ศ. 2527 - พ.ศ. 2557 หนวยงานหองคลอด พ.ศ. 2557 - ปจจบน หวหนาหอผปวยสตกรรม/ คลนคนมแม โรงพยาบาลเลดสน ต าแหนงปจจบน พยาบาลวชาชพช านาญการ หวหนาหอผปวยสตกรรม