57

Neáu ñeå laïi caùc ñoát caây coû boø lan treân maët ñaát, caùc khoùm coû môùi seõ ñöôïc hình thaønh vaø maät ñoä coû seõ daøy leân

Thu hoaïch tröôùc khi coû ra hoa! Neáu coû ra hoa seõ caàn raát nhieàu naêng löôïng töø caây neân khi thu hoaïch coû seõ taùi sinh raát keùm

Neáu thu hoaïch coû maø gia suùc söû duïng khoâng heát, coù theå söû duïng ñeå cheá bieán coû khoâ döï tröõ. Löu yù khi phôi phaûi ñaûo cho coû khoâ ñeàu

Söû duïng maùy caét coû ñeå thu hoaïch coû. Do laù vaø thaân coû UÙc meàm neân khi thu hoaïch veát caét thöôøng bò daäp naùt.

CHÖÔNG 3 QUAûN LYÙ VAØ VAÄN HAØNH HEÄ THOÁNG TÖÔÙI

1. Quaûn lyù vaø vaän haønh heä thoáng töôùi1.1 Soá löôïng van ñöôïc môû khi vaän haønh heä thoáng

1.1 Soá löôïng van ñöôïc môû tuøy thuoäc vaøo Coâng suaát maùy bôm

Soá löôïng teùp phun maø moãi van ñieàu phoái

Kích thöôùc cuûa thöûa ruoäng (chieàu daøi cuûa ñöôøng oáng phuï)

Nguoàn ñieän cung caáp maïnh hay yeáu

Coù theå tính ñöôïc löôïng nöôùc maùy bôm bôm ñöôïc, töø ñoù ñöa ra quyeát ñònh bao nhieâu teùp phun vaø van ñöôïc môû cuøng moät luùc

Caùch tính soá löôïng van nöôùc môû 1 laàn

• Maùy bôm ñieän

- Löôïng nöôùc ñaåy 100 lít/phuùt hay 6.000 lít/giôø (6m3)

- 10 teùp phun/ñöôøng oáng phuï - Teùp phun: 250 lít nöôùc/giôø Soá teùp phun caàn môû = Löôïng nöôùc bôm trong 1 giôø : löôïng

nöôùc yeâu caàu qua teùp phun = 6.000 : 250 = 24 teùp phun. - Soá van caàn môû = 24 teùp phun : 10 teùp

phun/van = 2,4 van Môû 3 van sau ñoù ñieàu chænh

56

59

Maùy bôm xaêng

- Löôïng nöôùc ñaåy 600 lít/phuùt hay 36.000 lít/giôø (36m3)

- 15 teùp phun/ñöôøng oáng phuï - Teùp phun: 250 lít nöôùc/giôø Soá teùp phun caàn môû = Löôïng nöôùc bôm trong 1 giôø : löôïng

nöôùc yeâu caàu qua teùp phun = 36.000 : 250 = 114 teùp phun. - Soá van caàn môû = 114 teùp phun : 15 teùp

phun/van = 7,6 van Môû 8 van sau ñoù ñieàu chænh

Löu y: Soá löôïng teùp phun thöïc teá treân ñoàng ruoäng ít hôn soá löôïng theo tính toaùn

Löôïng nöôùc bôm lôùn hôn so vôùi löôïng nöôùc coù theå xaû qua caùc teùp phun (chuû yeáu ñoái vôùi maùy bôm xaêng vaø Diesel). Ñieàu chænh baèng caùch giaûm ga maùy.

Quan saùt tia nöôùc vaø nghe tieáng rít Môû soá löôïng van theo tính toaùn, khoâng ñöôïc môû ít hôn

Ñieàu chænh maùy bôm: ñieàu chænh ga (maùy bôm xaêng, Diesel)

Vaän haønh maùy bôm

Quan saùt vaø nghe tieáng rít cuûa nöôùc qua teùp phun (xem trang 59 - 60)

AÙp duïng vaø ñieàu chænh cho phuø hôïp

Neáu nghe tieáng rít nhö tieáng tieáng huyùt gioù vaø caùc tia nöôùc qua caùc teùp phun coù daïng hình cong caêng, giao thoa vôùi nhau, ñieàu ñoù coù nghóa laø soá löôïng van vaø teùp phun môû ra ñuùng theo yeâu caàu. AÙp löïc cuûa nöôùc treân ñöôøng oáng nhö chuùng ta mong muoán.

Kieåm tra laïi neáu baùn kính tia nöôùc laø 5 m quanh coät phun nöôùc

58

A. Môû quaù nhieàu van cuøng moät luùc

AÙp suaát ñöôøng oáng quaù thaáp

Nöôùc phaân boá khoâng ñoàng ñeàu taïo thaønh nhöõng voøng troøn raát öôùt xung quanh coät phun nöôùc

GIAûI PHAÙP:

Khoùa bôùt van

Taêng ga maùy bôm

B. Soá löôïng van môû ñuùng theo yeâu caàu

C. Môû quaù ít van cuøng moät luùc

AÙp suaát ñöôøng oáng vaø teùp phun quaù cao daãn ñeán nöôùc phun taïo ra thaønh söông

Nöôùc chæ taäp trung ngay ôû caïnh coät phun nöôùc

GIAûI PHAÙP:

Môû theâm van

Giaûm ga maùy bôm

Löu yù: Trong thöïc teá thöôøng hay aùp duïng

Môû taát caû caùc van

Sau ñoù khoùa töøng van 1 cho ñeán khi quan saùt thaáy löôïng nöôùc phun qua caùc teùp phun ñaït theo yeâu caàu

AÙp suaát quaù cao hoaëc quaù yeáu ñeàu coù keát quaû khoâng toát. Do vaäy, caàn choïn maùy bôm cho phuø hôïp vôùi heä thoáng cuûa mình (1 - 2kW) ñeå khi vaän haønh heä thoáng deã daøng vaø hieäu quaû.

A. AÙP SUAÁT QUAÙ THAÁP

C. AÙP SUAÁT QUAÙ CAO

B. AÙP SUAÁT PHUø HÔÏP

60

Aûnh naøo teùp phun phun nöôùc ñoàng ñeàu treân beà maët ruoäng?

Soá van môû ñuùng theo yeâu caàu

Tia nöôùc qua caùc coät phun roõ neùt

Khoâng coù tia nöôùc ôû daïng söông

Môû quaù nhieàu van cuøng moät luùc - AÙp suaát quaù thaáp

Löôïng nöôùc phaân boá khoâng ñoàng ñeàu

Nöôùc phun ra töø caùc teùp phun taïo thaønh nhöõng voøng troøn raát öôùt xung quanh coät phun nöôùc

1.2 Vaän haønh heä thoáng töôùi nhö theá naøo?

Thôøi gian vaän haønh:

Toát nhaát laø buoåi saùng sôùm vaø chieàu toái ñeå haïn cheá löôïng nöôùc boác hôi. Moät soá ñòa phöông ban ngaøy vaø buoåi toái nguoàn ñieän yeáu thì töôùi ñoàng coû vaøo saùng sôùm laø hôïp lyù nhaát neáu söû duïng maùy bôm ñieän

Ñoä thaám saâu khi töôùi/löôïng nöôùc töôùi: Löôïng nöôùc töôùi caây troàng nhaän ñöôïc phuï thuoäc vaøo thôøi gian töôùi

Khoaûng caùch giöõa caùc laàn töôùi: phuï thuoäc vaøo

- Gioáng coû vaø tình traïng phaùt trieån cuûa coû

- Ñieàu kieän thôøi tieát

- Loaïi ñaát

Khoaûng caùch naøy coù theå ñöôïc quyeát ñònh baèng caùch xaùc ñònh ñoä saâu thaám khi töôùi vaø ñoä saâu cuûa boä reã coû huùt nöôùc.

61

Xaùc ñònh löôïng nöôùc töôùi phuø hôïp baèng caùch ñaøo hoá xem ñoä aåm cuûa taàng ñaát. Laø phöông phaùp deã aùp duïng ñeå traùnh hieän töôïng töôùi quaù nhieàu hoaëc quaù ít.

Ñôïi 2 - 3 giôø sau khi töôùi

Ñaøo hoá ñeå xaùc ñònh ñoä saâu cuûa nöôùc thaám trong quaù trình töôùi (xem trang 47)

Quan saùt ñoä thaám cuûa nöôùc

Moãi laàn kieåm tra ñaøo 1 hoá

Kieåm tra thöôøng xuyeân neáu caàn thieát

Khi ñaõ coù kinh nghieäm khoâng caàn thieát phaûi ñaøo hoá maø caùc hoä vaãn xaùc ñònh ñöôïc thôøi gian töôùi phuø hôïp

1.3 Töôùi quaù ít vaø quaù nhieàuCaû hai tröôøng hôïp treân ñeàu aûnh höôûng ñeán söï sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa coû. Coû coù theå bò cheát, ñaëc bieät laø trong thôøi kyø caây con.

TÖÔÙI QUAÙ ÍT: löôïng nöôùc cung caáp khoâng ñuû cho nhu caàu cuûa caây coû

Nguyeân nhaân?

Thôøi gian töôùi quaù ngaén

Khoaûng caùch 2 laàn töôùi quaù daøi

Môû quaù nhieàu van 1 laàn töôùi

Nguoàn ñieän quaù yeáu neân bôm vaän haønh khoâng ñuùng coâng suaát

Caùch xaùc ñònh?

Ñaøo hoá xaùc ñònh ñoä thaám cuûa nöôùc

Ñaát khoâ

Nöôùc phun ra töø caùc teùp phun taïo thaønh nhöõng voøng troøn raát öôùt xung quanh coät phun nöôùc

Giaûi phaùp?

Vaän haønh theo ñuùng quy trình höôùng daãn vaø coù ñieàu chænh theo ñieàu kieän thôøi tieát, loaïi ñaát vaø tình traïng phaùt trieån cuûa caây

Taêng thôøi gian töôùi vaø giaûm khoaûng caùch giöõa 2 laàn töôùi

62 63

65

TÖÔÙI QUAÙ NHIEÀU: löôïng nöôùc töôùi quaù nhieàu so vôùi nhu caàu cuûa caây coû

Nguyeân nhaân?

Thôøi gian töôùi quaù daøi

Khoaûng caùch 2 laàn töôùi quaù ngaén

Töôùi sau khi coù möa to

Caùch xaùc ñònh?

Ñaát thoaùt nöôùc chaäm

Moät vaøi giôø sau khi töôùi, ñaát vaãn coøn raát öôùt

Taàng ñaát öôùt raát saâu

Haäu quaû?

Caây bò uùng

Thieáu oâxy neân reã keùm phaùt trieån

Nhieät ñoä ñaát thaáp

Dinh döôõng bò röûa troâi

Giaûi phaùp?

Vaän haønh theo ñuùng quy trình höôùng daãn vaø coù ñieàu chænh theo ñieàu kieän thôøi tieát, loaïi ñaát vaø tình traïng phaùt trieån cuûa caây

Giaûm thôøi gian töôùi vaø taêng khoaûng caùch giöõa 2 laàn töôùi

Khôi raõnh thoaùt nöôùc

Ñoái vôùi ñaát thòt naëng hoaëc ñaát thoaùt nöôùc keùm, neân laøm raõnh thoaùt nöôùc. Ñaøo raõnh thoaùt nöôùc theo chieàu doác cuûa thöûa ruoäng

Keát luaän:

Töôùi khoâng ñuû nöôùc cho coû seõ aûnh höôûng ñeán quaù trình vaän chuyeån caùc chaát dinh döôõng ñeå nuoâi caây, aûnh höôûng ñeán naêng suaát vaø chaát löôïng coû. Hieäu quaû saûn xuaát thöùc aên seõ keùm

Töôùi quaù nhieàu laøm cho dinh döôõng bò röûa troâi. Ñaát baõo hoøa nöôùc seõ gaây ra uùng ñoái vôùi caây, reã caây thieáu oâxy, nhieät ñoä ñaát giaûm, aûnh höôûng ñeán sinh tröôûng vaø naêng suaát cuûa caây coû

Do ñoù, phaûi aùp duïng ñuùng theo quy trình töôùi veà thôøi gian, khoaûng caùch giöõa caùc laàn töôùi!

64

2. Söû duïng heä thoáng töôùi ñeå boùn phaân

2.1.Söû duïng heä thoáng töôùi ñeå boùn phaânLaø bieän phaùp hoøa phaân boùn, nöôùc thaûi hoaëc nöôùc röûa chuoàng vaøo trong heä thoáng töôùi ñeå töôùi cho coû.

2.2. Nöôùc thaûi biogaLaø saûn phaåm cuûa quaù trình leân men yeám khí phaân gia suùc. Beân caïnh nguyeân toá ña löôïng (N, P, K), coøn chöùa raát nhieàu nguyeân toá vi löôïng quan troïng (Ma gieâ, Can xi, Keõm, Man gan...) quyeát ñònh cho söï sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa caây troàng. Hôn nöõa, coøn raát nhieàu caùc vaät chaát höõu cô coù taùc duïng caûi taïo ñaát vaø laø nguoàn dinh döôõng chaäm tan. Nöôùc thaûi bioga chöùa ít nguoàn beänh vaø haït coû daïi so vôùi söû duïng phaân chuoàng daïng töôi.

Hoøa nöôùc thaûi Bioga vôùi nöôùc cuûa heä thoáng töôùi ñeå töôùi coû. Sau khi leân men, caùc hôïp chaát höõu cô bò phaân huyû thaønh caùc phaàn raát nhoû vaø khoâng laøm taéc caùc teùp phun vaø heä thoáng töôùi. Neân söû duïng boä loïc ñeå duy trì heä thoáng töôùi hoaït ñoäng hieäu quaû hôn.

Löu yù

10 ngaøy tröôùc khi thu hoaïch, khoâng neân söû duïng nöôùc thaûi ñeå töôùi, vì neáu töôùi coû seõ coù muøi phaân vaø boø khoâng aên

Neân töôùi nöôùc phaân cho coû vaøo buoåi chieàu toái ñeå haïn cheá söï bay hôi cuûa ñaïm vaø Amoniac

66

2.3. Beå chöùa nöôùc thaûi

Neân chöùa nöôùc thaûi baèng beå beâ toâng coù naép che ñaäy nhaèm traùnh bay hôi ñaïm khi trôøi naéng vaø caùc chaát dinh döôõng thaám saâu xuoáng maïch nöôùc ngaàm.

Trang 9 vaø 10 coù höôùng daãn caùch laøm beå chöùa nöôùc thaûi.

Neáu ñoàng coû xa nhaø vaø beå bioga, coù theå vaän chuyeån nöôùc thaûi ra ñoàng ruoäng baèng caùc caùch nhö sau:

Ñaøo xaây raõnh daãn nöôùc thaûi

Duøng ñöôøng oáng nhöïa vaän chuyeån

Duøng thuøng phuy chöùa nöôùc thaûi vaø vaän chuyeån baèng xe caûi tieán

67