18
Thực trạng chương trình tiêm chủng mở rộng ở Việt Nam 1. Sự ra đời và phát triển của chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia Chương trình Tiêm chủng mở rộng (TCMR) bắt đầu được triển khai ở Việt Nam từ năm 1981, đến năm 1985 chương trình được đẩy mạnh và triển khai trên phạm vi cả nước. Trong các năm tiếp theo, chương trình tiếp tục được đẩy mạnh, mở rộng cả về địa bàn và số lượng trẻ em được thụ hưởng.. Diện triển khai tiêm chủng mở rộng quốc gia có thể được thể hiện qua bảng sau: Năm Diện triển khai 1981-1984 Triển khai thí điểm 1985 100% số tỉnh triển khai TCMR 1989 100% số huyện triển khai TCMR 1995 100% số xã triển khai TCMR 1997-1998 Xoá bản trắng về TCMR

Thực Trạng Chương Trình Tiêm Chủng Mở Rộng ở Việt Nam

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Thực trạng và những đóng góp đối của chương trình tiêm chủng mở rộng ở Việt Nam trong giai đoạn từ năm 1988 đến năm 2010. Đây là một nội dung trong một bài tiểu luận nhóm !

Citation preview

Thc trng chng trnh tim chng m rng Vit Nam1. S ra i v pht trin ca chng trnh tim chng m rng quc giaChng trnh Tim chng m rng (TCMR) bt u c trin khai Vit Nam t nm 1981, n nm 1985 chng trnh c y mnh v trin khai trn phm vi c nc. Trong cc nm tip theo, chng trnh tip tc c y mnh, m rng c v a bn v s lng tr em c th hng..Din trin khai tim chng m rng quc gia c th c th hin qua bng sau:NmDin trin khai

1981-1984Trin khai th im

1985100% s tnh trin khai TCMR

1989100% s huyn trin khai TCMR

1995100% s x trin khai TCMR

1997-1998Xo bn trng v TCMR

V cc chng loi vc xin, nm 1985, chng trnh trin khai 6 loi vc xin phng cc bnh nguy him l bnh Lao, Bch hu, Ho g, Un vn, Si, Bi lit.Nm 1997 bn vc xin mi c tip tc trin khai min ph trong chng trnh tim chng m rng ca Vit Nam l: vc xin vim gan B, vc xin vim no Nht Bn B, vc xin thng hn v vc xin t. Thng 6/2010, vc xin Hib phng cc bnh vim phi nng v vim mng no m do Hib c trin khai trn ton quc, nh du vc xin th 11 c a vo TCMR Vit Nam. Cng vi vic a thm vc xin Hib vo chng trnh tim chng m rng, vic b sung thm mi tim nhc i vi vc xin kt hp bch hu ho g un vn, v b sung mi tim si mi 2 cho tr 18 thng vo chng trnh cng c trin khai.Ngy 17/03/2010, B y t xy dng v ban hnh lch tim chng thng nht cc loi vc xin cho tr em t 0 n 18 thng tui.Mt s loi vc xin trong chng trnh tim chng m rng quc gia:- Vc xin bch hu ho g un vn: y l vc xin dng dung dch, mt liu tim kt hp cho c 3 bnh l bch hu, bnh ho g v bnh un vn. S liu tim cn thit l 3 liu v 1 liu nhc li nu nhng khu vc c iu kin. Nhng phn ng cho tr sau khi tim vc xin thng nh, ch yu bao gm st, au nhc v quy khc.- Vc xin si: Vc xin si l loi vc xin sng gim c lc. S liu tim thng l 1 liu v liu th 2 (liu nhc li) nu tim th yu cu phi cch liu mt ti thiu 1 thng. Vc xin si thng c tim cho tr tui t 9 n 11 thng tui. Tr em nhng vng c nguy c cao thng c tim vc xin si t lc 6 thng tui v liu nhc li vo lc 9 thng tui.- Vc xin bi lit: Vc xin bi lit l vc xin sng gim ng lc dng ung c ng gi di dng dung dch 2 hnh thc: ng vc xin nh bng nha v l thy tinh v ng nh git c ng trong ti ring. S liu ung l 3 liu ln lt khi tr c 2, 3, 4 thng tui. Liu nhc li thng c din ra trong cc t thanh ton bi lit.- Vc xin un vn: Vc xin un vn gip c th phng bnh un vn. Vc xin un vn c dng dung dch ng trong l thy tinh. Ngoi ra n cn c ng sn trong bm kim tim t kha. Vc xin un vn c th c tim c lp hoc tim kt hp trong mt liu vi cc vc xin bch hu, ho g hoc vi vc xin bch hu. Vc xin un vn khi c tim cho b m mang thai c th va to min dch cho b m, va to min dch un vn s sinh cho thai nhi. S mi tim c bn m bo kh nang min dch l 3 mi.- Vc xin phng lao: Vc xin phng lao c dng phng bnh lao tr. Phn ln tr em u c phn ng ti ch tim. Thng thng, ngay sau khi tim vc xin lao, nt nh s xut hin ti ch tim v bin mt sau 30 pht. Sau khong 2 tun, ch tim xut hin mt vt lot c kch thc bng u bt ch. 2 tun tip, vt lot t lnh li mt so nh c ng knh 5mm. iu chng t tr c min dch. S liu tim l 1 liu v tr cn c tim ngay sau khi sinh, cng sm cng tt.- Vc xin vim gan B: Vc xin vim gan B c dng dung dch ng l 1 liu hoc 2 liu hoc trong bm kim tim t kha. N c th c tim dng c lp hoc kt hp vi mt vi loi vc xin khc. Khi vc xin vim gan B c tim ngay sau khi sinh, ngi ta ch s dng dng c lp. Cc loi vc xin kt hp ch c s dng nhng liu sau. S liu tim cn thit l 3 liu, ln lt khi tr c 2, 3, 4 thng tui.- Vc xin vim no Nht Bn: y l vc xin bt hot c sn xut t no chut gy nhim vi vi rt Vim no Nht Bn chng Nakayama. Vc xin dng dung dch ng l 10 liu. Vc xin c bo qun nhit t 2oC n 8C v khng c ng bng.- Vc xin t: Vc xin t l vc xin dng ung, c iu ch t cc chng vi khun t thuc tp sinh hc c in v chng mi O139. y l vc xin ton thn vi khun c bt hot.- Vc xin thng hn: Vc xin thng hn c lm t v vi khun thng hn Salmonella typhi. Vc xin c bo qun dng dung dch ng l 20 liu, nhit t 2oC n 8C, khng c ng bng.2. Nhng yu t thun li i vi s pht trin ca chng trnh tim chng m rng quc giaa. S tin b ca cng ngh y sinh hc trong nc Tin b ca cng ngh y sinh hc trong nc gip nc ta c th ch ng sn xut c cc loi vc xin cn thit. Vic sn xut trong nc vi chi ph thp hn nhp khu gp phn gim bt gnh nng ngn sch cho chng trnh tim chng m rng, nhanh chng a thm nhiu loi vc xin mi vo trong chng trnh tim chng m rng quc gia. ng thi vic ch ng c ngun cung vc xin gip chng ta p ng tt hn nhu cu tim vc xin ca tr em trn c nc. Hin nay, hu ht cc loi vc xin trong chng tnh tim chng m rng l vc xin ni. Chng ta cng xut khu c vc xin Vim no Nht Bn sang th trng n v s tip tc m rng thm nhiu th trng khc trong nm 2015.b) S pht trin ca cc yu t kinh t - x hiS tin b ca kinh t x hi c ng gp to ln vo thnh cng v hiu qu ca chng trnh tim chng m rng. H thng ng s cc vng nng thn c ci thin to iu kin tt hn gip nng cao t l tim chng. Nhng ci thin ca c s vt cht bo qun vc xin v phc v cho hot ng tim chng cng nh i ng nhn lc cht lng cao gip m bo cht lng vc xin, tng t l min dch sau khi tim, nht l khi vc xin cn phi vn chuyn xa, iu kin i li kh khn.c) Thnh cng ca cng tc tuyn truyn, nng cao nhn thc ca nhn dni vi mt s loi vc xin, vic tim chng cho tr ngay sau khi sinh l rt cn thit. Vic tuyn truyn, nng cao nhn thc ca nhn dn v tim chng m rng gp phn m bo cho ngy cng nhiu tr em c tim chng ng thi im, tng hiu qu min dch. Cng nh nhn thc r rng v ngha ca vic tim chng, nhiu bc cha m cn ch ng cho con mnh tim cc liu nhc li, m bo tt hn t l min dch sau khi tim.d) S h tr t cng ng quc tMt phn ln kinh ph ca cc t tim chng m rng quc gia l c h tr bi T chc y t th gii v Qu nhi ng lin hp quc, Lin minh ton cu v vc xin v tim chng (GAVI). Cc nc trn th gii cng dnh cho chng ta rt nhiu s h tr hiu qu. Trong nm 2002 2003 vi s h tr to ln v vc xin si v vt t tim chng ca chnh ph Nht Bn, Vit Nam t chc thnh cng chin dch quc gia tim vc xin si cho 15.112.779 tr em t 9 thng n mi tui trong ton quc., t t l trn 99% tr em i tng c tim vc xin mi 2 si.3. Nhng thnh tu m chng trnh tim chng m rng quc gia t ca. t v duy tr t l tim chng caoT nm 1993 n nay, mc d c mt vi bin ng t l tim chng y cho tr em di 1 tui lun t trn 90%.

Trong nm 2011, c 1.529.589 tr trn ton quc c tim y vc xin phng cc bnh bch hu, ho g, un vn, vin gan B, vim phi do Hib, t t l 95,2%. Trong min Bc t 96,716%, min Trung t 97,142%, khu vc Ty Nguyn 94,569% v min Nam t 92,521%.

b) Nng cao hiu qu phng bnh, m bo sc khe cng ng- Bnh bi lit:Nm 1984 c nc c 1.223 ca mc bi lit. T nm 1998, c nc khng ghi nhn ca bi lit. n nm 2000, Vit Nam chnh thc thanh ton c bnh bi lit.T l tr c ung vc xin phng bi lit tng t 5% nm 1984 ln 97% nm 2010.

- Bnh un vn s sinh:Bnh un vn s sinh c bt u trin khai tim chng m rng nm 1991 vi s ca mc trn c nc l 334, n nm 2011, c nc ch cn 32 ca, gim 70 ln s ca mc bnh v t l mc bnh trn 100.000 dn ch cn 0,04. Nm 2005, Vit Nam loi tr c un vn s sinh. C c thnh qu nh vy l nh t l tim chng c tng ln t 4% nm 1991 ln 94% nm 2011.

- Bnh si: T nm 1984 n nm 2001, bnh si gim 23 ln s ca mc bnh. T l mc bnh si trn 100.000 dn nm 1984 l 1505,2 v nm 2011 l 3,6. T l tim vc xin si cng tng ln tng ng t 4% ln 96%. Nm 2010, t l tim vc xin si trn c nc ln ti 98%.

- Bnh bch hu: S ca mc bnh trn c nc gim xung 167 ln t 2.177 ca mc nm 1984 xung cn 13 ca nm 2011. T nm 1984, t l tim chng vc xin bch hu t mc 70%, con s nm 2011 l 95%.

Biu 5. T l tim vc xin DPT3 v t l mc bch hu ti Vit Nam, 1984-2011- Bnh ho g: Nm 1984 c nc 44.926 ca mc. Nm 2011, c nc ghi nhn 105 ca mc. T l mc bnh trn 100.000 dn trong 3 nm 2009, 2010, 2011 u c duy tr mc 0,1. T l tim chng nm 2011 l 95%.

Biu 6. T l tim vc xin DPT3 v t l mc ho g ti Vit Nam, 1984-2011- Bnh vim gan B tr em: Vc xin vim gan B c Vit Nam trin khai trong chng tnh tim chng m rng t nm 1997 v bt u nhng vng nguy c cao ca bnh. T nm 2003, c s h tr ca Lin minh ton cu v vc xin v tim chng (GAVI) vc xin vim gan B c trin khai trn ton quc cho tr di 1 tui. T nm 2006 n nay t l tim vc xin vim gan B 3 mi tr di 1 tui lun t trn 90%. Cng vi l vic thc hin vic tim mi 0 vc xin vim gan B cho tr trong vng 24 gi u sau khi sinh phng ly truyn t m sang con. n nm 2011, c 884.332 tr c tim vc xin vim gan B liu s sinh, t l t c l 55%.

Biu 7. T l tim vc xin VGB3 v t l tim vc xin vim gan B liu s sinhtrong 24 gi u sau sinh, 2003-20114. nh gi nhng kh khn, hn ch ca chng trnh tim chng m rng quc gia giai on hin nay.a) H thng c s vt cht cn nhiu hn chMc dng cc iu kin kinh t x hi c nhiu tin b cc kh khn m chng trnh tim chng m rng gp phi vn cn rt ln. Kinh ph hot ng y t ni chung v TCMR ni ring b hn ch. Ngun kinh ph huy ng t ngi dn cho chng trnh tim chng m rng rt hn ch, cn ang phi da kh nhiu vo h tr quc t khin cho vic duy tr chng trnh tim chng m rng tr nn thiu bn vng. H thng ng s, phng tin giao thng t huyn n x c bit t x n cc thn bn nhiu vng rt kh khn do vy nh hng n vic tr em v ph n tip cn cc dch v tim chng. H thng dy chuyn lnh bo qun vc xin ch trang b ti tuyn tnh, huyn. Tuyn x ch c phch vc xin bo qun vc xin di 24 gi. Cc trang thit b cn thit phc v cho cng tc tim chng m rng cc tuyn c s cng vn cn thiu v cha m bo nhu cu, c bit vi cc tnh min ni, ni m i a s cc liu vc xin c tim ti cc im tim ngoi trm th tnh trng thiu thn c s vt cht cn thit li cng trm trng.

b) Ngun nhn lc cho chng trnh tim chng m rng cn rt nhiu hn chLc lng cn b y t d phng c s thiu v yu. Cc c s y t x thng b qu ti v cng vic do phi m nhn nhiu chng trnhtrong khi bin ch ch c t 3-5 ngi. Kin thc v trnh ca cc nhn vin y t cn rt hn ch, khng ng u v vic bt ng ngn ng gia cn b lm cng tc tim chng vi b con vng cao dn n ngi dn thiu thng tin v nhn thc v tm quan trong cua cng tac tim chung nn khng thc hin tim s mi theo quy nh. S lng cn b c bi dng v o to hng nm ch chim mt t l nh khi ton b nhn vin ca cc trm y t c s u tham gia vo cng tc tim chng m rng. Cng tc qun l, gim st cc hot ng tim chng cng vn cn mang tnh hnh thc, cc cn b y t vn cn nhiu sai st trong bo qun vc xin v t chc tim chng. Ch i ng ca nh nc i vi cn b lm cng tc y t d phng cn cha tng xng l mt trong nhng nguyn nhn nh hng n thi gn b v cng hin v cng vic ca cn b v cng khng gip thu ht c ngi c nng lc vo lm vic trong lnh vc d phng ni chung v tim chng m rng ni ring.c) Nhng thay i mang tnh tiu cc trong nhn thc ca nhn dn v tim chng m rngVic nng cao v m bo cht lng cng nh nhng nh hng ca chng trnh tim chng m rng rt cn n s ng h v nhng nhn thc ng n t pha ngi dn. Tuy vy, hin nay, vn v tai bin do vc xin ang gy nn nhng thay i tiu cc trong nhn thc v nh gi ca nhn dn v cng tc tim chng m rng v tr thnh mt thch thc ln i vi chng trnh tim chng m rng quc gia. V d, nhng d lun v cac ca phan ng sau tim chung vcxin vim gan B 24 gi sau khi sinh v vcxinQuinvaxemdn n ngi dn khng a con i tim chng, t khin tnh trng b st mi tim cn cao v hiu qu phng bnh ca vc xin hn ch.

Ngoi ra, vic cha th ch ng sn xut c mt s loi vc xin cn thit, v d nh vc xin Quinvaxem trong chng trnh tim chng m rng cng gy nn nhng kh khn nht nh cho cng tc tim chng m rng, c bit vo nhng thi im m nhu cu tim chng tng cao nh trong thng 10 v 11 nm 2009. Cng tc nghin cu, ch to v sn xut vc xin mi yu cu thi gian lu v chi ph rt cao lm chm li qu trnh b sung cc loi vc xin mi vo chng trnh tim chng m rng, nh hng n quyn li ca tr em v sc khe cng ng