Thuyet Luan Hoi Va Phat Giao Tay Phuong - DD Thich Nguyen Tang Dich

8/3/2019 Thuyet Luan Hoi Va Phat Giao Tay Phuong - DD Thich Nguyen Tang Dich

1/79

Thuyt Lun Hi v Pht Gio Ty Phng(Rebirth and the Western Buddhist)

Nguyn tc: Martin WillsonVit Dch: . Thch Nguyn Tng

n hnh ti c - Xun Di Lc - Bnh Tut - 2006---o0o---Ngun

http://thuvienhoasen.orgChuyn sang ebook 16-8-2009

Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

Mc LcLi gii thiu

Li ca ngi dchChng mt - Cn phi hiu rng Lun Hi l c ThtChng hai - c Pht dy v thuyt lun hiChng ba - Bng Chng ca Lun HiChng bn - Bng chng l lun: Thuyt Lun HiChng nm - Pht Gio, Khoa Hc, v Ch Ngha Khoa HcChng su - Chi tit v lun hiChng by - Kt LunPh Lc - o c hc Pht gio trong hon cnh Ty Phng

---o0o---

Li gii thiu

Khi tham d l k T Minh Hi, thuc mn phi Lm T ChcThnh, ti cha Php Hoa, Nam c, vo ngy mng 7 thng 11 nm t Du,nhm ngy 7 thng 12 nm 2005 va qua, i c Thch Nguyn Tng ati bn dch quyn Rebirth and Western Buddhist (Thuyt Lun Hi vPht Gio Ty Phng) nh c li bn dch v vit li gii thiu. y,

chng ti xin ghi li nhng im chnh nh sau:

V ni dung ca sch, Tc gi tm lc thuyt lun hi v s hiubit ca mnh qua kinh nghim ca mt Tin S Vt L, xut gia hc otheo truyn thng Pht Gio Ty Tng. Nh qua 7 chng, k c chngkt lun, Tc gi nu ra nhng bng chng y thuyt phc ngi c,nht l nhng ngi Ty Phng, k c Pht T cng nh khng Pht T.
http://www.phatphaponline.org/kinh/Audio/Thuyet%20Phap/Sanh%20Tu/Thuyet%20Luan%20Hoi%20Va%20Phat%20Giao%20Tay%20Phuong%20-%20Martin%20Willson%20-%20DD%20Thich%20Nguyen%20Tang%20Dich%20-%20Tam%20Kien%20Chanh%20Doc/http://www.phatphaponline.org/kinh/Audio/Thuyet%20Phap/Sanh%20Tu/Thuyet%20Luan%20Hoi%20Va%20Phat%20Giao%20Tay%20Phuong%20-%20Martin%20Willson%20-%20DD%20Thich%20Nguyen%20Tang%20Dich%20-%20Tam%20Kien%20Chanh%20Doc/


2/79

Chng th nht, tc gi ni v quan im ca mnh i vi nhngngi Ty Phng khi nh gi sai lm v thuyt lun hi ca o Pht.

Chng hai tc gi chng minh thuyt lun hi qua kim khu cac Pht, sau khi chng o v cc kinh in khc ca c Bc Tng ln

Nam Tng v lun hi v ti sanh l nhng vic c tht.

Chng ba gm nhiu bng chng v lun hi khc nhau chngminh cho ngi Ty Phng thy r l s tht, gm c nhng vic nh:nh li kip trc mt cch t nhin v qua s tu tp, ngi ta c th t nhli qu kh ca mnh, ng thi ngy nay c nhng nh thi min hc thi min nhiu ngi, h nh v kip trc. Ngoi ra, c nhiu ngikhc cho bit v kip trc ca mnh nh th no, qua s t cm nhn chnh

mnh v s nhn bit ngi khc trong mt kip qu kh no .

Chng bn, Tc gi trch dn lp lun ca Ngi Lama Losan Gyatsov tm thc v vt th da theo Trung Qun Lun ca Ngi Long Th, NhnMinh Lun cng nh cc thuyt khc ca i Tha. Tuy nhng dn chngny c tnh cch thuyt phc, nhng cha lm cho ngi Ty Phng tintng. y c hai vn c nu ra. Mt l s ti sanh y do chnh mtv Thnh Nhn ni ra, c l khng ai bc b v vn th hai phi cchng minh l ci tm u v t u m c, th ngi Ty Phng mi tin.Do vy, tc gi da vo mt s s kin c t Lai Lt Ma trnh by dn chng v vic ny.

Chng nm ni v Pht Gio, Khoa hc v ch ngha khoa hc. Tcgi phn bc lp lun ca Lnin v ca Dawin. V Tc gi da theo DuyThc Hc chng minh v chp nhn mt s tng tc ca tm thc cngnh sc un, m gia Pht Gio v Khoa Hc c th gii thch c v shin hu ny ca tm thc, qua ci nhn ca Pht Gio v s cu thnh thcht, qua l lun ca Khoa Hc.

Tht ra, nhng vic nh gi nh th ny khng mi, theo nh bchc Albert Einstein, mt ngi c gc Do Thi, dy hc Thu S v cquc tch Hoa K. Vo th k th 20, khi nhn loi c mt trn qu a cuny c 6 t ngi, m cc khoa hc gia trn th gii bnh chn ng lngi i din cho 6 t ngi y, l cha ca thuyt tng i. ChnhAlbert Einstein xc nh rng: Pht Gio khng cn i tm ni khoa hc.V trong Pht Gio y tnh cht khoa hc ri


3/79

Ngy nay, cc nh khoa hc ca Ty Phng vn i tm mi th,trong c ci tm, nhng kt qu l v vng. V khoa hc ch chng minhc l A hoc B, ch lm sao thy c trong A c B, ngoi A khng thtn ti c B. Do vy m khoa hc mun i, nu c i tm cng ch i tmc ci gii hn ca n, ch khng th i tm c ci v hn ca tm thcv ci v gii hn ca kip nhn sinh c.

Chng th su, theo tc gi l mt chng tng i quan trng. VTc gi bc b lp lun, ngay c ca cc v Lama Ty Tng cho rng, trccon g phi c ci trng v trc ci trng phi c con g; nhng trn thct ngy nay khoa hc chng minh li li rng, con g y chng nht thit

phi l mt con g nguyn thu, m l mt loi tng hp v b bin th, binhiu loi sinh vt khc nhau, tr thnh con g v t y tc gi chng

minh rng, tm thc cng nh vy. ch l kt qu do s chung ng vs kt hp tr thnh con g v ci tm cng tri qua nhiu thi gian khcnhau, thay i v thnh tu.

Tc gi chp nhn thuyt lun hi v s ti sanh t ci ny sang cikhc, v ci ngi khng nht thit phi l kh u thai vo, nh kinh invn thng hay ni. S u thai y c nhiu giai on trc, trong v saukhi thai nhi sanh ra, ch khng nht thit phi l lc tm thc va ri khithn trung m. Tuy nhin, tc gi cng khng nh ci ngi l ci d i lnm cng d i xung, cho nn sanh lm ngi kh l th.

Chng th by cng l chng cui cng. Tc gi xc nh lun hil c tht. Tuy nhin, thuyt duy vt bin chng v thuyt tin ho vn cnng tr ngi Ty phng. Do vy tc gi mong mun v ngh l philm sao chng minh thuyt lun hi trong Pht Gio tht r, di dng khoahc nhiu hn na ch khng phi di dng m tn, chc chn Pht Gio sc ngi Ty Phng ngy cng tin tng vo Pht Gio nhiu hn na.

Nhn xt v tc gi, chng ta thy rng Ngi c y t cch ni

v khoa hc qua s nghin cu ca mnh. ng thi t khoa hc, ngi vt cao hn mt bc na, i vo lnh vc ti sanh ca Pht Gio, c bitl Pht Gio Ty Tng. Di mt hnh tng ca mt v Tng s ngi Anh,mc Tng bo theo Pht Gio Ty Tng. Hy vng rng khi din ging tiThu S, ti Anh, ti c, hay ti M, hoc bt c ni no trn th gii, tcgi to ra c nhiu li lc cho ngi nghe hn, m ngi nghe li lngi Ty phng na.


4/79

So vi ngi ng phng, vic ny h chp nhn mt cch ddng hn, v h tin ni c Pht hoc qua pht B Tm, r nh NgiSantideva hng dn. Tuy nhin, khuynh hng ti sanh y cnhiu ngi Ty Phng chp nhn d dng, tc gi vit ra quyn sch ny, chng minh v thuyt phc h; nhng rt tic l sch qu mng c vhy vng ln khc, khi ti bn, tc gi s thm vo nhiu cu chuyn chngo ca cc bc Thnh hay nhng kip trc ca c Pht, c nhiuminh chng hn. Nhng du sao i na, y vn l tc phm hay ng c.

Trong sch ny cn c thm Phn Ph Lc, phn ny i c ThchNguyn Tng dch cc bi tiu lun ca nhiu Tc gi lin quan v vn ti sanh theo quan nim ca c ng phng ln Ty phng.

Ring tiu lun o c hc Pht Gio trong hon cnh Typhng tc gi James Whitehill cho rng cc nh nghin cu Ty phng,Pht T cng nh khng Pht T i qu xa v vn o c hc caPht Gio qua ci nhn ca tnh khng. Tc gi ngh rng Pht Gio phic ghp vo t tng o c ca Ty phng th Pht Gio mi c th

pht trin mnh nhng nc Ty phng c.

Phn o l Pht Gio Ty phng Tc gi cng nhn xt rtxc tht rng: c hnh ca mt Tng s Pht Gio Ty phng hay mt tn Pht Gio, nn da vo cc Ba La Mt trin khai, khin cho chnh gic ng y c th thm nhp vo trong cng ng v x hi.

V nhng cu hi ph bnh a n vic t nhin ha nim nghipbo trong o Pht ca Gio S Dale S. Wright cho thy c rng: Tcgi mun tch ri quan nim v nghip bo trong qu kh m Pht Gio ch trng. Ngha l nn t chc mt x hi t do, t quyt v c trchnhim th con ngi thi nay d thm nhp hn. V l cho n ngy nay vncn nhiu ngi Ty phng vn cha chp nhn thuyt lun hi va nghip

bo mt cch rt ro.

Trong khi Kinh Nhn Qu Ba i do Ha Thng Thch ThinTm dch t ch Hn sang ting Vit bng li cu hi theo th th v trli cng theo th y. y v d rt r rng v kip trc nh do thngn chay nim Pht; nn kip ny thng minh tr tu. Hoc gi s d i naysng lu l do i trc phng sanh nhiu loi vt.


5/79

Tm li Ha Thng Thch Thin Tm qua Kinh Nhn Qu Ba i chng minh c nhn qu v lun hi do nghip bo ca i trc lin hn i nay qua 45 hnh thc u thai khc nhau l vic hin nhin.

So ra gia ng v Ty vn cn khc bit nhiu v vn ti sanh.Do vy mun cho ngi Ty phng d chp nhn v thuyt ti sanh v lunhi ca o Pht, Pht Gio Ty phng cn phi c nhiu thi gian hnna hiu v lm quen vi Pht Gio; khng nht thit phi ng trnquan im hu thn nhn Pht Gio, lc y vic ti sanh mi d dngchp nhn c.

Dch gi t Anh vn sang Vit ng cng l mt Tng s. Do vy, ccdanh t Anh vn du kh n u, i c Thch Nguyn Tng cngchuyn dch mt cch ti tnh, khng vp phi li chnh t hay chnh ca

tc gi l mt iu bt kh t ngh. Thy Nguyn Tng va l Ph tr trTu Vin Qung c ti Melbourne, va l ch bin trang nh quangduc.comrt ni ting trn th gii, th nhng cn dnh nhiu thi gi dch v vitcho n nay hn 10 tc phm nh th ny, khng phi l iu m ai cngc th lm c. Xin trn trng gii thiu dch gi v dch phm ny n viqu v Pht T Vit Nam ca chng ta, lm quen vi ngn ng Pht Gio,qua thuyt lun hi v ti sanh, vi ngi bt iu luyn ca Thy NguynTng.

Ti ch tn c 4 ting ng h, xem li bn tho v mt ting ngh, vit li gii thiu ny, th qu tht l qu t, so vi mt tc phm gitr nh vy; nhng iu quan trng y khng phi l thnh phm m ltnh cht, ni dung ca quyn sch mi l im chnh. Knh mong qu vhy trang trng m sch ra c v nghin ngm nhng dn chng m Tcgi, r thm v mt kip sng ca nhn sinh trn qu a cu ny.

Vit ti ni i a Bo Sydney, c i Linhn lc nhp tht ln th 3 ti y.

Ngy 8 thng 12 nm 2005.

Sa Mn Thch Nh in

---o0o---

Li ca ngi dch


6/79

Ngi Ty Phng thng c nui dy vi tng cho rng khng c stht v thuyt lun hi, nhng khi tip xc vi Pht Gio (PG) h nhn thyrng truyn thng PG lun xem s tht ca lun hi l iu tt nhin, vthng xem thuyt lun hi l mt trong nhng gio l cn bn. S bt ng kin ny l mt vn i vi nhiu ngi m v l do ny hay l do khc cm thy s hp dn ca PG. t c ngi Ty Phng no c th chpnhn m khng thc mc v nhng gio l ca mt tng phi PG no ,nhng ngc li s cc lc bc b thuyt lun hi s lm cho mt php tuno tr nn vn vt, khng cn l mt php mn trn vn c hiu qu.

Cun sch m bn ang cm trn tay s trnh by kh khc chit v tt cnhng lun c xoay quanh thuyt lun hi ti sinh theo ci nhn ca mttng s PG ngi Ty Phng, ngi c hun luyn v khoa hc thcnghim tm ra mt con ng trung dung thch hp nht gia hai thi cc

chp nhn khng thc mc v cc lc bc b.

V tng s tc gi sch ny chnh l Martin Willson, sinh nm 1946 ti Anhquc. Sau khi ly bng Tin s Vt l i hc Cambridge nm 1973 vmn Phng x thin vn hc, ng n c nghin cu Vt l hc thm vinm na, ln ny v mn Kh hu hc. Sau ng nhn thy vic nghincu khoa hc khng th gii quyt c nhng vn nn ca th gian, ngquay sang tm hiu v o hc. ng n c tr ti Hc Vin Vn Th(Chenrezig) mt Trung Tm Pht Gio Ty Tng vng rng ni thuc tiu

bang Queensland. Chnh ti ni ny, vo nm 1997 ng xut gia v ccho th gii Sa Di. Trong ba nm, ng theo hc vi Lt Ma Tin s ThubtenLodan v Lt Ma Zasep Tulku, v vi s khuyn tn ca hai v ny ng btu phin dch nhng kinh sch cn thit cho cc chng trnh ging dy.

Nm 1980, Ngi chuyn n Trung Pht Gio Tharpa Choeling ca Lt MaTin S Rabten, mt ni o to tng ti cho Ty phng Thy S. Hinnay Ngi ch o Ban Phin Dch cho Nh Xut Bn PG Wisdom Anhquc.

Tp sch ny Ngi vit Tharpa Choeling, Thy S trong khong nm

1981-1982 cho mt tp ch PG v sau c gp li in thnh sch vonm 1986.

Nhn thy ti liu ny c nhiu iu mi m i vi ti Lun hi v tisinh nn chng ti chuyn ng sang ting Vit cung cp thm mt ti liunghin cu cho nn Pht hc VN.


7/79

Chng con xin chn thnh cm t TT Thch Nh in, Phng TrngCha Vin Gic, Hannover, c Quc hoan h dnh thi gi c bndch v vit li gii thiu cho tp sch ny. Chng ti cng xin chn thnhcm n qu o hu Gia Khnh, Diu M, Cao Thn, Tm Lc, TrngKhng, Nh Tng, Nguyn Thin Bo gip nhiu vic khc nhau hon tt dch phm ny trn my vi tnh trc khi gi n nh in. Cui cng,chng ti cng khng qun tn thn cng c ca gia nh o hu NguynT pht tm n tng tp sch song ng Vit-Anh ny lm qu tng choqu ng hng Pht t v b bn xa gn nhn l Tiu Tng Thn ph cach.

Xin chp tay nguyn cu cho Chnh Php c trng tn , chng sanhc an lc. V cng xin nguyn cu cho Cu Huyn Tht T, Cha Mnhiu i ca chng ta sm ti sinh v ci gii an lnh.

Nam M A Di Pht

Melbourne, Xun Di Lc, Bnh Tut - 2006

T Kheo Thch Nguyn Tng

---o0o---

Chng mt - Cn phi hiu rng Lun Hi l c Tht

Theo nhng li dy ca o s Asita v ca cc v k tc ngi v cc php tutp theo th t trc sau (Ting Ty Tng l Lam Rim) mt ngi tr thnhtn PG v bt u tu tp theo PG khi ngi quy y Tam Bo Pht, Php,Tng, vi mt trong ba ng lc: th nht l s ti sinh trong cc ci giithp nh sc sinh, ng qu hay a ngc, tm s gia h ca Tam Bo csinh vo nhng ci cao hn nh ci ngi, ci thin thn hay bn thn(Atula). Th hai l s qu kh trong tt c cc ci do nghip v phin no,

nn quy y Tam Bo thot lun hi. Th ba, v lng t bi ln khng thchu ni khi nhn thy chng sinh au kh, quy y c kh nng dn dt hn gii thot v gic ng, sau khi chnh mnh c Pht qu.

Nu khng tin thuyt lun hi th khng th c mt ng lc no trong bang lc ny. Cc tn n gio cng c ng lc l thot lun hi, gingnh ng lc th hai ca ngi Pht t. Arnaud Desjardins vit:


8/79

S gii thot ny c xem l thot lun hi sinh t. V chn mi chnphn trm ngi u khng tin c lun hi v xem iu l mt s m tnca ngi chu nn vn c ng li: ngi n gio v Pht giora sc tu luyn thot khi mt iu khng c tht.

Nu tng t c gii thot c nhn l v ngha i vi ngi TyPhng th ng lc th ba ni trn hay mc tiu ca B Tt hnh t gicng c kh nng gii cu chng sinh, li cng v ngha hn i vi h.

Ngi Pht t thng bin lun rng nu khng c lun hi th khng clut nhn qu, v nh vy i vi nhng ngi khng tin thuyt lun hi,mi s tr thnh v ngha: mi s kin ch l s ngu nhin, khi ngi khclm hi chng ta th l li ca h ch khng phi l nghip qu xu cachnh mnh, v khng c l do g cho chng ta tu sa v mt o c. Li

bin lun ny khng hon ton ng s tht, v chng ta thy rng c nhiungi Ca T gio cng nh tn cc tn gio khc cng c trnh oc cao d h khng tin thuyt lun hi, v do cn c nhng l do khc ngi ta n lc tr nn ngi o c. Tuy nhin cuc sng hin nay trnth gii, ngi o c th t m ngi phm ti li th nhiu. V s khnghiu bit ny m nhng au kh ca th gian c xem l c nhng nguynnhn khc, v nhng phng php khc ci to tt nht b b qun.

Vy, thng hiu v lun hi l iu kin tin quyt cho vic tu hnh theo PGv gii tr s kh au ca th gian.

Nhng s quan tm n thuyt lun hi cng c nhng l do khng tt.Trong cun Hi K v s Ng o Hin i (Memoir of ModernGnostic) Edward Conze vit v mt s ph n nhiu tui v giu c ch n thuyt lun hi vi ba l do:

Th nht l v thuyt lun hi lm cho h tin rng trong mt kip trc no h l nhng b hong Ai cp hay nhng nhn vt tng t. Th hai l vthuyt lun hi gii ta cho h nhng cm gic l mnh c li vi x hi,

mc cm vn ph bin trong gii t sn ca th k hai mi, v theo thuytlun hi th h xng ng c hng s giu sang nh nghip qu tt mh to c trong tin kip. V th ba, thuyt lun hi bo m vi hrng bn ng qu bu ca h ri s c tn ti khi h qua i. Thm na,thng thin hc (theosophy) ha hn rng h s c hng s minh tritca cc thi i v c chia s nhng kin thc thuc loi huyn b.


9/79

L do th hai ni trn bin minh cho s bt cng x hi l khng chnhng v l s ng dng sai thuyt lun hi. S sai lm ny khng ch caring ngi Ty Phng. Do chng ta cn phi hiu ng thuyt lun hi gii tr nhng sai lm ny.

---o0o---

Chng hai - c Pht dy v thuyt lun hi

Trong tt c nhng li dy ca c Pht, t bi thuyt php u tin LcUyn cho n khi ngi nhp Nit bn, thuyt lun hi lun c nhc inhc li. Mt th d trong on k li vic ngi tham thin di gc b t n gic ng vin mn. Theo Kinh Lalitavistara (Ph Diu Kinh), trong

phn u ca m hm , sau khi tri qua bn tng thin, B Tt dngthin nhn (divine eye/divya-cakshus) qun st s lun hi sinh t ca chngsinh.

Vi thin nhn thanh tnh, B tt thy chng sinh cht ri li ti sinh trongnhng giai cp thp hn, trong thun cnh v nghch cnh. Ngi thy chngsinh lun hi ty theo nghip qu ca mnh than i, nhng sinh linh ny t to nghip xu qua thn, khu, , h bt knh vi cc thnh nhn v mgi t kin. Do to nghip vi t kin, khi thn hoi mng chung, h ti sinh

trong hon cnh xu v trong cc a ngc. Nhng nhng chng sinh tonghip tt qua thn, khu, , cung knh cc bc thnh v khng c t kin,do to nghip tt vi chnh kin, khi thn hoi mng chung, h s ti sinhtrong hon cnh tt v trong cc ci thin gii.

Kinh vit tip:

Khi tm ca ngi c thu nhip, thanh tnh, khng c nhng phin novi t no, thun thc, li ch, vng chc v bt thoi chuyn, vo na m,c B Tt c Tc mng thng (Purva-nivasanusriti-jnana), qun thy tt

c cc kip sng qu kh ca mnh cng nh cc chng sinh khc. Ngi nhli mt, hai, ba cho ti v s kip trc, i kip sinh, tr, d, dit. mnh c tn nh vy, gia nh nh vy, ng cp nh vy, mu da nh vy.Thc phm nh vy, tui th nh vy, mnh sng lu nh vy. Mnh tri qua nhng hnh phc v kh au nh vy. Khi qua i trong kip ,mnh ti sinh x kia. Sau khi qua i x , mnh ti sinh ni


10/79

y. Nh vy ngi nh li nhng hon cnh v nhng x s ca cc kiptrc ca chnh mnh v ca tt c chng sinh.

Nhng on kinh vn khc ni v cuc tham thin ny ca c Pht, trongVinaya-Vastu (Kin ) v trong Lut Tng Pali khc nhau v th t vnhng phn khc ca cuc tham thin, nhng u c hai on trn, vinhng li l tng t.

Khng phi ch c c B Tt mi c thin nhn thng v tc mng thng,m hai thn thng ny cng c dy trong nhiu kinh in, th d nh KinhSa Mn Qu (Samannaphala-sutta), v l hai trong nm thn thng m btc hnh gi no cng c th t c sau khi c n T Thin.

Lun hi cng thng c cp n trong nhng kinh khi c Pht ni

n nhng s kin ca kip hin ti theo nghip ca nhng kip trc v khingi dy v nghip qu v v s cn thit phi tu tp. Th d, trong kinh Pravrajyantaraya- Sutra, Pht dy:

Ny Mahanam, nu mt c s lm bn hnh vi, ngi y s chu bnnghch cnh sau nay: y s phi ti sinh nhiu ln, sinh ra b m, thiu tr, bcm, hay nh mt ngi h cp, lun lun ngho kh, lun lun b ngci. Y s tr thnh ngi lng tnh hay ngi hon, hay sinh ra trong cnhlm n l sut i. Y s tr ngi n, ch, heo, la, lc , hay rn c, vdo khng th thc hnh gio l ca c Pht.

(Bn hnh vi l cn tr nhng ngi mun theo o, cn tr nhng ngithn ca mnh quy y, khng tin Chnh php, ph ho hp tng v nhng bc

b la mn c hnh). Ngoi s ti sinh lm th vt hay ng qu, nhiu kinhsch Tiu Tha cng nh i Tha cn dy rng ti sinh trong a ngc lnghip qu t nhng hnh vi t dm v n tht chng sinh cho n hy bnggio php.

Thm na kinh sch thng ni n s khng tin lun hi v nhn qu nh

l mt loi t kin. Kinh Bt Nh (Prajna-paramita-sutras) phn chia cc cpThnh nhn v ni n s ln ti sinh m h phi tri qua, v nhng iukhc. Nh vy thuyt lun hi l mt thnh phn bt kh phn ca h thngt tng ca PG. Khng th no thu tm th gii quan phong ph ca PGvo tm tr cht hp ca nhng ngi chi b th gii ny, v trong michng sinh chuyn ha qua v s trng thi trong v s i kip.


11/79

Nhng ngi khng nghin cu k PG khi vit v tn gio ny thng nirng gio l lun hi c phn mu thun vi nguyn l v ng (Anatman,

Nairatmya), v vy chng ta nn chng minh rng l mt tng honton sai lm. Trc ht, nh Har Dayal vit : vn ny pht sinh t ssai lm khi ngi ta dch t ng Atman (ng/ego) sang ting Anh l Soul (hn). Mt trong nhng ngha ca soul l thnh phn tm linh cacon ngi, c xem l tn ti sau khi qua i v c kh nng cm nhnhnh phc hay kh au trong mt trng thi hin hu tng lai. V vy soul hay hn khng th l t ng thch hp dch. Atman t hinhu mt cch c lp, ton vn v bt bin m ngi Pht t chi b. Mtatman nh vy khng th c tch cht nh mt soul, nguyn l v ngkhng chp nhn nhng kin sai lm v s hin hu ca soul hay nimt ci g khc c bao gm trong nm un, hoc c gn cho nm un,nhng khng ph nhn s hin hu ca n. Nu dng thuyt on dit (hay

h v ch ngha) din dch thuyt v ng th l t kin nguy him nht.Trong Kinh Kasyapa-Parivarta, c Pht dy: ny Ca Dip, th chp cci ta ln bng ni Tu Di cn hn l chp khng nh phi on dit (Itwere better, Kasyapa, to abide in a personality-view as big as MountSumeru, than the emptiness-view of the nihilist. Bn ng hin hu lin tctrong kip hin ti, mi khong khc thn v tm pht sinh ty thuc vokhong khc trc, cng ging nh vy bn ng hin hu t kip ny sangkip khc, lun lun bin i.

---o0o---

Chng ba - Bng Chng ca Lun Hi

Ngi Ty Phng sng trong mt x hi khng c thin cm vi thuytlun hi, v vy nhng li dy c xem l ca c Pht kh c th lm choh tip nhn, nu khng c bng chng, chng ta c th ngh rng c Phtdy nh vy v trong thi i ca ngi ngi ta tin vo thuyt lun hi,nhng tht ra ngi dng thuyt lun hi nh mt n d. Tuy nhin c th

chng ta khng ngh nh vy sau khi c vi cun sch nghin cu v thuytlun hi ng Phng cng nh Ty Phng ca Joseph Head v S.L.Cranston, nhng d sao nhng kin ng tin tng v ph qut cngkhng .

Cc hc gi PG n thi trung c v sau l cc hc gi Ty Tng cng hin nhiu cho vic cung cp nhng bng chng v lun hi, giithot


12/79

v nhng trit thuyt khc ca PG. Nhng y chng ta gp phi mttrong nhng im khc bit chnh gia nn vn minh ca h v nn vnminh ca Ty Phng: Ty Phng vn c xem l cp tin khng cntin vo l lun na. Phi Ngy Bin (Sophists) Hy Lp thi xa dng llun thit lp ch ngha H V (Nihilism) v nhng ch ngha khc. Thitrung c cc hc gi dng l lun thit lp s hin hu ca Thng ,v by gi Ngy bin: v Trit hc kinh vin (Scholasticism) l nhng tng c dng ch bai. Edward Conze, l ngi chnh yu ph bin KinhBt Nh (Prajna-paramita sutra) Ty Phng v l ngi khng a g khoahc, ni: Ti khng quan tm nhiu n l lun, m ch thch s quanst trc tip (I have never paid much attention to logical reasoning, but

prefer direct observation). Bt c nh khoa hc no cng phi ng viquan im ny. Immanuel Kant cng ni: Bit s vt ch bng kin thcsung hay l lun sung th nh vy l o tng. Ch trong kinh nghim

bn thn mi c s tht. Vy trc khi tip cn s chng minh lun hibng l lun, chng ta hy xt bng chng ca lun hi qua quan st trctip.

Ty Phng c rt nhiu sch vit v lun hi, v s lng mi lc mitng. y ti ch c th s lc v nhng loi bng chng c th tm thy.Qu c gi c th xem cc ngun ti liu nguyn thy bit tt c nhngchi tit vn khng th thiu cho vic thit lp nim tin vo thuyt lun hi.

Ngi ta c th nh li kip trc ca mnh, hoc c mt ngi khc nicho h bit v kip trc ca mnh. Nu nh li kip trc ca mnh th c th l s nh li mt cch t nhin, khng qua tu luyn, hoc nh li do tu hnh trong kip ny hay kip trc, hoc nh li khi c thi min.Trong tt c nhng trng hp ny, s nh li kip trc ca mnh trong khic thi min cng khng nht thit tin vo lun hi. Trong trng hpnh li bng thi min, ngi ta thng ngh chc chn mnh dng lnci v kip trc ny.

1/ Nh li kip trc ca mnh

a/ Nh li t nhin: s nh li t nhin thng l s nh li ca mt a trv kip ngay trc kip hin ti ca n, v thng l v ci cht ca ntrong kip trc khi ti sinh trong kip ny. S nh li t nhin khng

phi l him c. Thng thng mt a tr ni v kip trc ca mnh sc ngi ln bo l khng nn ni n nhng iu ny, c bit l i vinhng a tr Ty Phng. Chc chn cc b m khng mun nghe a


13/79

con ca mnh c ni n nhng chuyn i v nh, gia nh c trong kiptrc ca n. C th n cn ni: m kip trc ca con tt hn m bygi.

Trong trng hp nh li t nhin, kip trc thng rt gn kip hin ti,v vy rt c th c nhng ngi trong kip cn sng v cn nh nng s. Trong nhng trng hp ny ngi ta c th kim chng vinhiu bng chng vng chc.

C th a tr ni nhiu chi tit v gia nh c ca mnh, thng khng xagia nh hin ti ca n v gia nh kip ny khng bit gia nh kip trc,nhng s vic c th c chng minh bng cch ving thm ch kiptrc ca nhng a tr. Nu c mt cuc thm ving nh th (m a trthng rt mun), n s nhn ra nhng ni chn, nhng ngi nh v nhng

ngi quen bit n trong kip trc. N cng nhn bit nhng vt s hutrc kia ca mnh, hi v nhng vt b thiu, hi v nhng ngi quenc v hi v nhng iu khc. Nhng chuyn ring t m n bit s lm chongi v kip trc ca n (nu c) tin rng n chnh l ngi chng quc. C th n s ni v nhng mn n lc n qua i, k c nhng mn nm ngi thn trong kip trc hin cn sng ca n khng bit ti, v sau c th xc nhn. Nu kip trc n cht v b ngi khc git (do c nhiu kh nng mau ti sinh v nh li mt cch t nhin) n c th niv k st nhn v nhng chi tit c th c kim chng vi h s cnh stv cc nhn chng.

Mt a tr ni rng kip trc ca mnh sng x khc thng biu lnhng c im v hnh vi, nhng s a thch v mn n..v.v c bit x . N c th ph din nhng ti nng m trong kip hin ti khng cc hi hc, th d nh ni mt th ngn ng xa l i vi tt c nhngngi trong cng ng hin ti ca n, hoc c th trnh din nhng v iurt phc tp ca n , ph hp vi s kin n ni rng kip trc mnh lmt v cng n .

C th c nhng bng chng khc h tr cho li ni ca a tr. Nu ngim kip ny quen bit n trong kip trc, rt c th b ta c mt gicmng hay hnh nh bo trc n s gp li b trong kip ny. Cng c th cmt ngi no khc nm mng thy iu ny. a tr c th c nhng duvt trn ngi nh nhng vt bt, nhng nt rui , ging v cng chvi nhng vt thng gy ra ci cht ca n trong kip trc, hoc ti xuthin mt du hiu m ngi ta p t ln thn th kip trc ca n c


14/79

th nhn ra n trong trng hp n ti sinh tr li trong mt gia nh . Cn ba trm trng hp c kho st c nhng du vt nh vy hoc nhngkhuyt tt bm sinh.

Khong mt ngn su trm trng hp nh li t nhin nhiu ni khcnhau trn th gii, k c hai trm bn mi mt trng hp Chu u, c Bc s Ian Stevenson thuc i hc Virginia kho st tng tn. Cngtrnh ny cung cp bng chng khoa hc mnh m nht v lun hi mchng ta c. Bt c ngi no c u c khoa hc vn cn nghi ng vlun hi nn c nhng cun sch vit v cng trnh ny. Nhng th d vcc loi bng chng ni trn c ly t cun sch ca Franci Story, mtPht t ngi Anh, cng tc vi Bc s Ian Stevenson Tch Lan, ThiLan v n . Cun sch ny thuyt phc ti rng thuyt duy vt(materialist) chi b lun hi l sai lm.

Mt s hin tng ny lin quan n cc tu s PG Ty Tng cao cp hay ccv Lt Ma ha thn cng c vit ti, nhng khng c s kho st binhng ngi c o to mt cch khoa hc. C mt iu m ngi TyPhng c th cng nhn, l s thng minh sm ca cc Rinpoche(danh xng c bit dnh gi cc em b c tha nhn l ti sinh cacc Lt Ma Ty Tng) tr tui, mt c im cng c ghi nhn trongnhiu trng hp m Stevenson v Story kho st.

b/ Nh li qua tu tp:

Nh li qua tu tp c th xy ra do thc hnh thin nh trong kip hin ti.Nh ni trn, theo li Pht dy, ngi ta c th t n tr tu nh likip trc do tu thin nh cho n khi no t n trng thi nh(Samatha) gm chn cp, ri tip tc t n bn thin (dhyana). S nh liny c th din ra sau nhiu nm tinh tn tu tp trong iu kin yn tnh vc tch, l iu kin m th gii Ty Phng b ma vng (mara) tc bgn ht. Mt hnh gi t c loi kh nng tm linh ny cng c nhngquyn nng khc nh khinh thn, tng hnh, phn thn v i xuyn qua

tng hay ni (xem Vinaya-vastu), khng cn phi ni l nhng thn thngny ngy nay him c. Trc khi tu thin nh, hnh gi phi thc hnh cc

php mn cn bn theo th t trc sau m PG Ty Tng gi l Lam rim.Khi thc hnh nhng php mn cn bn ny hnh gi cng cn phi xc lpnim tin v lun hi, nhn qu v cc gio l khc. Nh vy y khng phil cch nhng ngi nghi ng b thuyt phc l mnh sng trongnhng kip trc.


15/79

Tin s John Lilly, mt khoa hc gia ngi M, ni rng mnh t quynnng nh li kip trc trong khi thm him nhng trng thi tm thc,nhng c l ng khng xem iu ny l quan trng, v khng ni thm chitit. K thut ca ng gm c vic dng mt ci thng bit lp c thit kc bit loi b nhng s kch thch gic quan thng thng. Nu ngiTy Phng mun tu thin th h nn tm mt dng c nh vy.

C rt t ngi ch cn tu tp mt cht m cng c t c kh nng nhli kip trc vi nhiu chi tit m Anh Quc ngi ta gi l k c xa(far memory). Kh nng rt khc so vi s nh li t nhin ni phntrn, v nhng kip c nh li xa hn rt nhiu, kh nng ny ch c ctrong tui trng thnh, v s nh li gm c nh li l mnh tng tu tptng xng vi kh nng k c xa xi trong nhiu kip trc. Mt th d ni

ting l Joan Grant, ngi nh li l mnh tng tu luyn mi nm pht trin k c xa khi b l Cng cha Sekeeta thuc triu i th nht cax Ai Cp ( khong nm trm trc Ty lch), v vi kt qu lu di l trongkip hin ti b vn gi c kh nng cng vi nhng quyn nng tmlinh khc. B k li my kip trc ca mnh vi hnh thc tiu thuyt trongmt lot sch. Nhng cun m ti tm c (c bit l cun u tin niv kip trc ca b nh cng cha Sekeeta), c y nhng hnh nhtrong sng v r rt, mi chi tit sinh hot hng ngy, th d nh mt trchi ca tr em, u sng ng v vui ti. Cc nh Ai Cp hc nhn thynhng chi tit ny chnh xc mt cch k l. Nu nhng cun sch ny l ktqu ca vic nghin cu lch s mt cch t m th h cng cng nhn tc gil mt ngi c s thng hiu rt su xa. Nhng tht ra ni dung ca nhngtp sch ny b c c cho ngi ta ghi li trong mt lot trng thixut thn v vi nhng chi tit ri rc m tc gi khng th kim sot cth t, nhng c rp li vi nhau mt cch hon ho khi ni dung c

bin son. Trong mt lot kip trc Ai Cp, b sinh ra trong hong gia vqu tc, c khi l n ng, c khi l n b. Nhng kip ny hon ton phhp vi kip hin ti ca b l tip tc lm vic cho ngi khc, nh vychc chn khng phi l hng ngi m mng, t ba ra kip trc ca

mnh. Trong kip hin ti b lm vic Lun n vi chng l bc s DenysKelsey, mt nh tm bnh hc, iu tr nhng ngi b bnh tm l cnguyn nhn t kip trc.

Mt trng hp nh li kip trc xa xi khc l Elisabeth Haich, hngdn mn Yoga, cng tng tu luyn nh cng cha trong kip trc AiCp, nhng vi mt cch rt khc. Theo li b th rt c th c im di


16/79

truyn ca hong tc Ai Cp trong thi k u, ngoi nhng c im thnth c nhn thy trn nhng bc tng v nhng xc p ca h, cngc bit thch hp cho vic tu tp. Chng ta s tr li trng hp trongchng su.

Cc tc gi khc cng ni rng h vit sch bng k c xa. Cun sch cnht m ti c l Hoang o (The desert island) ca Guirdham, c bicnh l Hy Lp trong khong nm 1300 trc Ty lch. Nu c ring rath cun ny khng th thuyt phc c, ngi ta nghi ng rng n khngc son t nhng ti liu lch s c sn v t tng tng. C l cunsch ng tin cy hn khi c c cng vi nhng tc phm khc ca tcgi.

Nhng tn gio ngoi PG c nhng phng php gip cho nhng ngi tu

tp s cp cng c th nh li nhng s kin xy ra trong nhng kip trcgn vi kip hin ti. Swami Prajnanpal e Bengal dng mt k thut nhvy gip cc t ngi Ty Phng ca ng gii tr nhng tp kh nngn c t kip trc gy chng ngi cho vic tu tp ca h. iu ny c

phn ging nh phn tch tm l, vi mt nh tr liu c kh nng v mt t trong nhiu ting ng h n lc t nhng cm xc hin ti li v qu kh sng li nhng khong thi gian au kh ca ngi t cho n khichng ngi phin no chnh yu n trong mi khong thi gian l rav c gii tr. Phng php ny hin ang c thc hnh Php bi cc t ca v Swami ny l Arnand Desjardins v Denise Desjardins. Cunsch ca Denise Desjardins ni v hai mi trng hp Php, cho thykinh nghim sng trong nhng kip trc nh hng n kip hin ti cachng ta nh th no. Trong s tm mi tm ngi tri qua tin trnh trliu ny, by mi ba ngi nh li nhng kip trc, nhiu ngi trong smi lm ngi kia vn cn l nhng ngi s c.

Mc ch ca cng vic ny khng phi l cung cp bng chng ca lunhi: khng ra sc nh li tn tui hay thi gian v khng c nhiu c hikim chng qua h s lch s mt s kin kip trc c nh li no. Tuy

nhin, khi vit v s nh li kip trc ca mnh, Denise Desjardins ni rngcuc gp g gia b v Sri Ma Anandamayi vo cui kip trc ca b hai ln c ng ny xc nhn trc cc nhn chng). Nhng nhng kinhnghim nng n ca kip hin ti (th d kinh nghim sinh ra i) cng nhkip trc (th d kinh nghim cht) c sng tr li tng t nhau, vngi ta nhn thy rng kinh nghim sinh ra i thng c th c xcminh bi cha m ca ng s, cn kinh nghim cht th c tm quan trng


17/79

khng km v mt cm xc i vi ng s. Nu s kin kip trc cnh li ch l o tng th ti sao ng s li cm thy n quan trng nhvy, ti sao s kin kip trc li gii thch c tnh hin ti ca ngs mtcch hp l nh vy, v ti sao cng vic nh li kip trc li c kt quch li nh vy? S tht l ngi ta nhn thy rng kinh nghim sinh ra ihay kinh nghim thi th u cng c mt s nh li kinh nghim kip trcv iu ny gy ra hiu ng mnh. Th d mt tr s sinh c t nmtrong ni theo mt kiu cch m n khng nhc nhch c hai cnh tay, sthy iu ny khng th chu c, v n c t nm trong lng t cht. Thm na, ti sao mt o gic li c v tht nh vy v bn b nhvy? Nu ng s ch din mt mn au n lc cht tng tng th tisao y li trnh din ging ht nhau mi ln, ging nh mt cun phim cchiu i chiu li nhiu ln? Khi xt k, ngi ta khng thy c cch no gii thch nhng hin tng ny khc hn lun hi.

c. Nh li bng thi min li li qu kh:

y l phng php kho st kip trc c ng dng rng ri nht vhin ang cho nhng kt qu ngon mc. Phng php ny bt u ccng lun ch ti vo nm 1956 khi Morey Bernstein, mt doanh nhnngi M v cng l mt nh thi min (hypnotist), xut bn cun TheSearch for Bridey Murphy m sau tr thnh mt cun sch bn chynht. Sau khi c v nhng cuc th nghim ca nh tm bnh hc( psychiatrist) ngi Anh, Sir Alexander Cannon trong vic lm cho cc itng li li qu kh ti trc khi ti sinh ra trong kip ny, Bernstein tmnh th nghim vi i tng tt nht ca ng, v kt qu l ngi ny nhli kip trc mnh l mt ngi n b i Nh Lan trong th k mi chn.Cun sch ca ng bao gm nhng vn bn ghi li nhng cuc thi min,trnh by phng php ny mt cch r rng. Nhiu chi tit m BrideyMurphy ni ra trong gic ng thi min c kim chng v nhn thy lchnh xc v mt lch s, d Bernstein ch l mt ngi bnh thng, khngc ting tm g, v ngi ta khng tm thy mt h s c bit no v b. Ntc gi Cerminara cng vit v phn ng ca cng lun v nhng iu xuyn

tc m ngi ta dng h uy tn v ny nhm bo v Ca T Gio vphn tm hc chnh thng.

By gi th vic li li kip trc tr nn thng thng, c cc nh thimin tr liu ng dng gii quyt nhng vn tm l. Khi c thimin v c yu cu i tr v ngun gc ca nhng vn ca h, nhiu

bnh nhn tr v kip trc ca mnh. Nhng k thut c dng khc


18/79

nhau ng k. K thut ca Denys Kelsey v Joan Grant c v cng phctp nh phng php ca Desjardins v cng c kt qu ng ch . EdithFiore l ngi tiu biu hn v b lm cho phng php ny nghe c v ddng v c l b c gng ch dng phng php ny mt hai ln cho mi

bnh nhn. V mc ch ca phng php tr liu ny l cha cho bnh nhntrong nhng trng hp ny c rt t vic kim chng Fiore cng rt ra chai iu bin lun ging nh Desjardin, bnh vc cho s tht ca vic nhli kip trc: iu th nht l cc i tng khng th c gi di v khngai c th din xut gii nh vy, v iu th hai l chng bnh thuyn gimvi s li li kip trc cng nh s li li mt s kin trong kip hin tim thng c cc thn nhn xc nhn.

Ngi ta c th dng hai cch kim chng nhng cuc li li kip trc vngn nh lun lun ngoi tm k c ca nhng ngi cn sng, v vy

khng th c phng php kim chng dng cho trng hp nh li tnhin. Cch th nht l chn nhng trng hp c nhn v tm ti liu lchs xc nhn nhng chi tit c nh li. Cch th hai l dng trcnghim thng k i vi mt nhm ngi.

Thi gian gn y, i a s ngi (ging nh Bridey Murphy) sng ri chtm khng li mt h s vn bn no ghi nhn danh tnh ca h. Khngc bo ch, truyn thanh, hay truyn hnh, h thng bit rt t nhng gang xy ra ni khc. V vy, tm mt trng hp c th c xc nhn

bng lch s, ngi ta phi thi min nhiu i tng v thc hin nhiucuc li li kip trc tm mt vi trng hp c bit c nhng thng tinc th kim chng c. Rt t c c hi tm c mt ngi no kip trcl mt nhn vt lch s quan trng. (Nh nghin cu Helen Wambach tmthy mt tng thng Hoa K thuc gia th k mi chn, mt s may mnhim c d trong mt nhm mt ngn mt trm trng hp. Nhng tmmt ngi no c lin h vi mt nhn vt quan trng, th d nh mt ngihu, th d hn. Nguyn tc kim chng (ging nh trong nhng trng hpk c xa) l: (1) tt c thng tin do i tng c thi min cung cp phhp vi cc ngun ti liu lch s, (2) mt s thng tin c xc nhn bi

cc ti liu lch s, v (3) nhng thng tin c xc nhn c mc khng r rng cho thy i tng rt c th khng hc c nhngthng tin trong kip ny. Nu mt i tng cung cp mt thng tinkhng c bit bi cc nh nghin cu lch s v thi i nhng sau li c xc nhn l ng th nh vy c thm bng chng i tng khng bit c thng tin qua cc ngun ti liu thng thng. Tt nhinnhng trng hp may mn nh vy l him c, nhng Jeffrey Iverson


19/79

dng cch ny kim chng mt lot nhng cuc nh li kip trc ca cci tng ca nh thi min ngi Anh v tm thy mt trng hp itng l mt ngi Do Thi sng thnh ph York Anh Quc thi Trungc, trn trong cn hm ca mt nh th trong mt cuc tn st, nhng khng thot. Khi Iverson iu tra th ngi nh th khng c cn hm noc, nhng t lu sau ngi ta tnh c khm ph ra cn hm m xa kia c xy bt li.

Cch thng k ch mi tr nn thng dng do c s tin b v k thut.Wamback pht trin mt phng php rt c hiu qu, trong i tngkhng cn phi ni g trong gic ng thi min, nhng c yu cu nh litt c mt cch sng ng v tho lun v nhng iu ny khi thc dy.Phng php ny lm cho vic ly thng tin v kip trc c d dng hnn mc b c th rt ra k c kip trc ca chn mi phn trm i

tng ca mnh, v thm na, bng cch yu cu cc i tng in vo mtbn nhng cu hi, b c th lm vic vi nhng nhm ng n nm mii tng hay hn thay v mi ln mt i tng, v cng bt c cngvic chp li bng ghi m. Nh vy b thu thp c 1088 bn t thut vkip trc ca nhng ngi M hin i, gm mt lot nhng khong thigian trong bn ngn nm qua. Nhng bn t thut ny gm nhng cu tr licho nhng cu hi mu, th d nh gii tnh ca i tng trong kip trc,a v x hi, x s, mu da, tui th, nguyn nhn qua i, loi thc phmc dng, vt dng, y phc,v nhng iu khc. Nhng cu hi ny phic lp li tng ch mt vi mi nhm i tng, v cc i tng cthi min din dch cu hi theo ngha en, rt ging vic thay i du chmcu trong mt chng trnh in ton, mt s thay i c v nh trong vicdng t ng c th gy ra thay i ln trong cu tr li. Nhng thng k tc cho php nhiu s kim chng m trc y khng th c c. Thd, nu khng xt gii tnh hin ti th s phn phi gii tnh trong nhngkip trc ca cc i tng hu nh ng nm mi phn trm nam vnm mi phn trm n, v s phn phi giai cp (xt theo y phc m cci tng mc trong nhng kip trc) cho thy r rng l a s nhngkip trc c nh li thuc ng cp thp v ngho, cn s kip trc

thuc giai cp cao th t ti mc ng tin. Nu s nh li kip trc ch l otng th c l ngi ta s thy s kip trc l n ng v thuc giai cpcao nhiu hn. Nhng d kin khc c thu thp th hu nh tt c ph hpvi nhau trong khong thi gian, v c s tht khi c so snh vi ti liulch s. Th d, nhiu i tng ni rng mnh cht trong lc tui cnnh, iu ny ng tin v nu y ch l ba t v o tng th h khngni nh vy. Chng ta c th ni chc rng trong o tng s c nhiu s


20/79

khng ph hp thi i v y phc, thc phm v vt dng. Ngi ta nhnthy thc phm nhng thi k qu kh thng ngho nn. S li li kiptrc ca cc bnh nhn n vi cc nh tm l tr liu gii ta nhng vn s hi v tnh dc cho thy s phn trm cao ca nhng ci cht v bong v nhng v cng hip tn bo, th d nh nhng trng hp trongcun sch ca Edith Fiore, nhng nhm li li qu kh c tnh cht tiu biuhn ny cho thy cht v bo ng ch c mi tm phn trm. Mt imng ch l biu nhng i tng ngi M ngy nay sng trongnhng thi k qu kh khc nhau, biu ny phn chiu tt s gia tng dns th gii t khong nm 500 Ty lch tr i. iu ny l mt s gi quantrng v gio l PG m ti s xt phn di. Cuc nghin cu ny cngquan tm n kinh nghim trong trng thi trung gian, tc i sng trong citrung gii, kh ph hp vi gio l tn gio.

Cuc nghin cu ca Wamback l mt s t ph y n tng v c th c tm nh hng rng ln, v cng vic ny c lp li nhng nckhc v c ci tin. Nu nhng kt qu ca Wamback c xc nhnth chc chn nhng d kin nh vy s c xem l c gi tr cho nhngmc ch kho c hc v lch s, v s trnh by mt bc tranh trn vn hnv lch s loi ngi. Nhng dn tc suy vong khng li du tch gcho cc nh kho c hc nhng vn tn ti trong nhng k c ny, v trong cng c nhng kin thc v kinh nghim c tch ly trong hngngn nm bi nhng bi ging ngi s khai v nn vn minh ca chngta tiu dit mt cch v thc, gm c mt iu quan trng l cm gicsng trong nhng x hi thc s nh th no. c nhiu ngi ch n s bit v chnh mnh m k thut thi min c th mang li. Ngi takhng cn phi c mt kh nng c bit no tr thnh mt nh thi minti t, v vy chc chn vic sng li kip trc s tr nn ph bin, v nhiungi s thay i thi nghi ng ca mnh.

---o0o---

C NGI KHC NI CHO BIT V KIP TRC CAMNH

Phn ny c hai trng hp: (1) ngi khc nhn ra mnh l mt ngi mngi quen bit trong kip trc, (2) mt ngi khc c quyn nngtm linh cm nhn kip trc ca mi ngi, nh ni trong chng 2.Trng hp th nht l trng hp thng thng hn.


21/79

1/ Nhn bit t kip trc:

Vic ny cng thng thng nh vic ngi ta nh li kip trc ca mnh,v nhng ngi gp nhau trong kip trc thng gp li nhau trong kipny. Mt cp v chng trong kip trc. Lin h cha m vi cc con, lin hanh ch em, v lin h bn b cng vy. C nhiu th d trong tt c ngunti liu m chng ta c th c, t kinh sch tn gio cho n nhng trnghp thi min ngy nay. Trong cuc nghin cu kip trc ca b, HelenWambach cng t mt cu hi cc i tng cho bit l h c nhn ramt ngi no m mnh quen bit trong kip trc hay khng? Nu nhli kip trc ca mnh bng thi min hay bng mt cch no khc, v nhnra mt ngi xa l trong kip ny nhng quen bit trong kip trc, chng tac th ni cho ngi bit; nhng khng nht thit l ngi s hiu.

Mt nh tm bnh hc ngi Anh, tin s Guirdham, c mt bnh nhnca mnh l b Smith nhn ra l ngi tnh ca b Languedoc, ncPhp, trong th k mi ba. Nhng mnh k c xa ca b Smith thngxut hin trong nhng gic mng, cung cp nhiu tn ngi, tn a phngv nhng s kin xy ra trong kip trc. iu ng ch nht trongtrng hp ny l mc ca s xc nhn lch s m Guirdham tmc. D by th k tri qua, danh tnh ca nhiu ngi vn cn c tmthy trong h s ca Ta n D Gio (Inquisition). H l nhng ngiCathar d gio min nam nc Php trong khong u th k mi ba vh b tra kho v b b t hay x t. Mt s kin xut hin trong gicmng ca Guirdham cng nh Smith trong my nm lin c nhn ra l vtn st do To An D Gio thi hnh Avignonet vo ngy 28 thng 5 nm1242, v c vit r trong lch s. Mt phn ca s thnh cng trong vickho cu lch s ny l do cc thc th la th xc gip cho Guirdhamtm ng ch. Cu chuyn ca Guirdham c m rng thm vi s gip ca nhng ngi bn c kh nng tm linh ca ng, ca cc thc th la thxc, tc cc vong linh (thng l nhng ngi bn c ca ng, sau khi hqua i), v cng do s phc hi kh nng k c ca chnh ng. ng vit

truyn ny thnh my cun sch, dng li hnh nh ca mt nhm hn haimi ngi, trong s c nhng ngi ti sinh cng vi nhau trong tnht l by kip, chc chn l lm cng vic cha bnh v truyn bthuyt cho rng c hai nguyn l thin v c ca phi Cathar. C thGuirdham l mt nh tm l tr liu gii, nhng s trnh by l thuyt Catharca ng c t tnh cht thuyt phc i vi mt ngi ni rng mnh l trut ca Guildabert de Castres, v thy ni ting nht trong nhng v thy


22/79

ca phi Cathar, ni chuyn vi v ny trong linh th v vit sch theo liyu cu ca v ny. Trong cun The desert island ca ng, v n gio s,mt trong nhng ngi thng thi nht trong nhm, ni rng mun bit chomau kip trc ca mnh: hu nh lun lun l tai ha (is almost always adisaster) v x b tm mn ngn cch chng ta vi qu kh lun lun liu xu (to tear at the curtains which divide us from the past is alwaysevil). Nhng li ny cng gy thc mc, v theo nhng iu ni trn thvic nh li kip trc thng c nhiu ch li. C nhng c gi thy khtin nhng cuc nghin cu phiu lu k l m Guirdham vit trong cunny. Cun The Middle Way ca ng tng kt nhng tc phm khc cngkhng hn s lm cho h tin tng hn.

2. Bit kip trc ca ngi khc:

Kh nng ny c v him hn nhiu v cao hn nhiu kh nng bit kiptrc ca mnh. Ngi ni ting nht v kh nng ny l Bc s EdgarCayce, sinh nm 1877 ti tiu bang Kentucky, Hoa K. Phn tm tt sau yv s nghip ca ng da trn hai cun Many Mansions v The WorldWithin ca Gina Cerminara m bt c ngi no quan tm n lun hicng nn c.

Ngi ta nhn thy Bc s Edgar Caycec kh nng thu th khm bnh chomnh v cho ngi khc khi ng nh mt nh thi min khm bnh c hngcho mnh. Khi c thi min, ng c th nh bnh v ni cch cha tr

bnh ca chnh ng cng nh bnh ca ngi khc, vi ngn ng y hc m nc ngoi gic ng thi min ng khng h bit. Nhng cuc cha bnhny thng thnh cng, ngay c khi bnh nhn cch xa ng my trm dm,v ng cha bao gi gp m ch cn bit tn v a ch ca ngi ,chng bao lu sau , Cayce dnh trn cuc i mnh cho vic cha bnhcu kh ny. iu ng ch l trong khi nhiu bnh tt c xem l cnguyn nhn vt cht, Cayce ni rng c mt s bnh c nguyn nhn phtxut t nghip ca nhng kip trc v ngi bnh phi c gng tiu trnghip

chng , thng l bng cch tu thin tch c. Ln u tin lun hi vnhn qu c ni n nh vy, lm cho chnh ng ngc nhin khi thcdy ng vn l ngi theo Ca T Gio, nhng vn tip tc cng vic khic thuyt phc rng trong Thnh Kinh khng c g mu thun vi lunhi. T nm 1923 cho n khi qua i vo nm 1945, bc s Cayce lm 2500cuc soi kip (life readings), trong ngi ta yu cu ng m t nghip


23/79

lc tc ng trong mt c nhn v nhng kip trc m trong c nhn to nghip. Nhng cuc soi kip nh vy i vi cc tr s sinh tin trichnh xc c tnh v thin hng ca chng, vn c to thnh t nhngkip trc. Nhng li khuyn ca ng trong gic ng thi min u c chli khi ngi ta lm theo. Nhng cuc soi kip ca mt c nhn thc hincch nhau nhiu nm u hon ton khp vi nhau, k c nhng thng tin vthi gian v ni chn v cng ph hp vi ti liu lch s. Trong mt s soikip, Cayce cho bit rng c th tm c nhng vn bn ca kip trc, vqu nhin ngi ta tm c. Nhng cuc soi kip bn thn ca Caycecho thy trong mt kip trc ng l mt gio s cao cp Ai Cp, c nhiuquyn nng tm linh, nhng phm li t hnh ng v nhiu thamvng. Trong kip hin ti ng c c hi chuc li nhng sai lm bngvic gip ngi khc mt cch v v k.

Nhiu thng tin trong nhng cuc soi kip ca Cayce c th so snh vinhng g c bit qua s li li qu kh bng thi min ca i tng, mli su xa hn, v Cayce c kh nng nhn bit trc tip v lun hi v nhnqu. Nhng kip trc m Cayce ni n thng xa trong qu kh hn lnhng kip trc ni trong phng php cha bnh tm l bng thi min.Hay c tm thy bi nhng nhng ngi thc hnh phng php caDesjardin v trong khi phng php thi min i tng cho thy thi quentm l, hay tp kh, tip tc t kip ny sang kip khc, nhng cuc soi kipca Cayce cn cho thy nghip qu quy nh nhng c im vt cht cathn th, th d nh b m bm sinh. C v nh nhng nghip qu loi nythng ch chn mui sau hng ngn nm. C mt iu r rng l kh nngnhn bit kip khc vi kh nng nhn bit nghip qu, nh ni Chng 2. Edgar Cayce ni rng ng rt ra thng tin v kip trc khngch t v thc ca i tng m cn t h s Aksa (ting Sanskrit Akasa ngha l khng gian, v l khng i trong nm i: a, thy, ha,

phong v khng) hay k c ca thin nhin. Nh vy c th ni rng mti tng thi min bnh thng ch c th t c k c ca v thc, vc l Cayce l ngi u tin sau khi c Pht cho bit rt c nhiu iu vlut nhn qu. Nhng vn bn ghi li nhng cuc soi kip ca ng ng

c mi ngi cng nh cc tn PG ch n.

---o0o---


24/79

Chng bn - Bng chng l lun: Thuyt Lun Hi

Khi tm cch thuyt phc ngi khc v s tht ca lun hi, cc v lt maTy Tng khng da nhiu vo bng chng quan st m chng ta tmlc phn trn, m ch da vo vo l lun a ra nhng bngchng. Chng ta c th ly th d l nhng cun sch c ph bin rngri ca c Dalai Lama v Lt Ma Zopa Rinpoche. Khi gp li trnh by tm nhng l lun PG tiu chun v lun hi nh vy, ngi nghin cu TyPhng thng c phn ng ngc nhin rng nhng tc gi thng minh li c th mong h chp nhn nhng l lun khng vng chc nh vy camt s lun im. Chng ta nn tm hiu nguyn nhn ca s tht bi v mttruyn thng ny. Vic nghin cu k nhng lun im ca cc tc gi TyTng khng lm cho nhng lun im ny ng tin cy hn theo tiu chunTy Phng, nhng c th lm cho chng ta hiu ti sao chng ta li c

cc tc gi nu ln.

c Dalai Lama Lt Ma Zopa Rinpoche

Mt iu may mn cho chng ta l mt nha l lun ni ting ngi TyTng, Lt Ma Losang Gyatso, hiu trng Trng Nhn Minh Hc PG Dharamsala, mi y xut bn mt cun sch trnh by y mt cch

khc thng v nhng lun im bnh vc cho thuyt lun hi. Cun ny c c Dalai Lama duyt, v vy c th c xem l c thm quyn. Ti dch mt chng thch hp vi ti m chng ta ang xt, v trong shng trm trang bin lun ca chng ny, chn ra y nhng imquan trng cho thm vo phn kin ca ti, chnh yu l theo quan imkhoa hc. Trong chng k tip ti s ni thm v l do ngi Ty Phngthy nhng lun im ny kh chp nhn.


25/79

L lun khng bt ng xut hin gia h khng, m din ra trng phmvi ca mt l thuyt cung cp mt iu g ngi ta l lun v n, vmt iu g ngi ta da vo m l lun, Trong ton hc v khoahc, mt l thuyt bt u vi nhng gi nh cn bn c nhng nhngha ph tr a n suy lun. iu quan trng l phi nhn r nhnggi nh c xem l nhng khng nh khi ngi tuyn xng gio thuytchp nhn chng, nhng nhng iu khng nh khng c lp vi nhau.Khi mun chng minh iu khng nh A, ngi c th s rt ra iu nyt iu khng nh B. Khi phi chng minh B, c th ngi ny s rt ra tA. Khng ai i hi ngi phi trnh by ton b gio thuyt ca mnhcng mt lc, nh mt lot nhng iu suy lun, m ngi y ch cn phitr li mi ln mt cu hi v mt im no . Tuy nhin, trong tc phmca Lt Ma Losang Gyatso bt u vi bn iu khng nh m chng ta cth xem l nhng gi nh, t nhng gi nh 1 n gi nh 4. George

Spencer Brown nh ngha gi nh: nh sau c th xem mt iu ginh l mt iu chp nhn m khng c bng chng, v n thuc v mt tphp nhng iu m t c th rt ra nhng iu khc d dng gy tintng. Nhng iu nh vy c c tnh chnh yu l hu nh hon tonthiu bt c mt s xut hin t nhin no ca s tht.

Sau y l bn iu gi nh trong cun sch ca Lt Ma Losang Gystso:

Gi nh 1: Mt php hu vi khng phi ch l mt nim, m c sinhra vi tnh cht ring ca n, khc vi nhng vt khc, hay khng c tnh

cht ca nhng vt khc ( Cu ny c trch trong Pramanavartha caLun s Dhamakirti).

Nhng ai rnh v trit l ca phi Prasangukamadhyamika ( Trung QunC Duyn Tng) hoc vt l hc hin i s thy iu ny khng hon tonng. Nhng v chng ta khng mun l lun phn tch v nhng vt mtht ra khng th tm thy bng l lun phn tch nn c gi nh rng chngta ang xt nhng vt c th tm thy c. Trong nhiu cch, nhng vt cth tm thy c theo gi thuyt ny c hnh vi rt ging nhng vt trong

th gii hu hnh, v vy l thuyt ny vn hu dng. Nhng cng ging nhthuyt ng lc hc thi gian khng gian tuyt i ca Newton sp khic s xut hin ca vn tc cao, l thuyt ny cng khng th p dng ctrong nhng trng hp no , iu gi nh ny c v nh mun ni nnhng vt c th, tnh cht r rt, phn bit n vi tt c nhng vt nokhng cng loi. iu ny a n nim quan trng cng loi, th dmt vt cng loi vi A l mt vt ging A v thuc loi ca A.


26/79

Gi nh 2: con ngi l s tp ca nm un, khng c ngi t tc hay tlp.

Hai iu gi nh trn ph hp vi gio thuyt ca phi Santrantika (KinhLng B). Hai iu gi nh sau y l nn mng ca thuyt nhn qu.

Gi nh 3: Bt c qu no xut hin cng phi c trc mt tp hp y nhng nguyn nhn ca n d nhiu bao nhiu. Nu thiu mt nhn no,qu s khng xut hin. Ngc li nu tp hp nhng nguyn nhn c th qu s c sinh ra.

Gi nh 4: Tp hp trn vn nhng nguyn nhn ca mt qu gm c (1)nhn (upadana), (2) duyn, tc l nhng iu kin ph tr cho nhn.

Nguyn nhn ca qu Q ngha l ci li kt qu bng cch chuynthnh tnh cht ca qu. Mt nh ngha khc trong cun Dura l

Nguyn nhn ca qu trong dng lin tc ca n. Th d (1) n l nguynnhn ca nh sng, nu n (a) khng c s bin i tnh cht ca n, nkhng th xut hin trong tnh cht nh n, v (b) n li kt qu l tnhnh n. (2) Nguyn nhn ca mt ci bnh bng t l mt cc t st, vcc t khng th tr thnh ci bnh m khng c s bin i. (3) Nguynnhn ca cy la l ht la m t n mc ln. t, phn bn, hi nng vkh m tp hp vi ht la v c ngi trng la na, l nhng duyn cacy la.

Duyn cn gi l Tng Thng Duyn (Adhipati-pratyaya) v c chiathnh duyn thng thng v duyn bt thng.

Cch chia nhn v duyn ny c mt li im so vi cch chia ti m hn, l s r rng v khng tha: bt c nhn no ca qu cng hoc l nguynnhn hoc l duyn ca qu, v nhn no hay duyn no ca qu cng mtnhn ca qu.


27/79

Khi ng dng thuyt nhn duyn cho con ngi chng ta c s phn tch ginh con ngi c trnh by trn. Thn bn ngoi l thn vt cht gm

xng v tht ( ngoi tr cc v c sinh ra mt cch huyn diu c thnnh sng cu vng thay v th xc vt cht). Thn bn ngoi l nm gicquan. Thn tinh t l thn h tr cho tm tr, c phn ging nh h thn kinhtrong c th hc Ty Phng. Tm thc chnh yu, hay tm vng, cmang bi kh trong h thng kinh mch v lun xa. C mi loi khc lit k vi nhng cng nng khc nhau, nh vn ng nhng b phnca c th v nhn thc ca cc gic quan. Cun sch ca Lt Ma LosangGyatso vit:

Ging nh ngi qu c mt c ngi m c chn cng c th di

chuyn, tm thc chnh vn c kh nng nhn thc cc vt nhng khng ckh nng di chuyn, v cc kh vn khng c kh nng cm nhn cc itng nhng c kh nng di chuyn, h tr ln nhau c th thi hnh michc nng nhn thc cc vt i tng.

Nh vy, theo quan im ny, c th so snh cc kinh mch vi h thnkinh, v cc kh vi nhng xung in m h thn kinh truyn i. Nhng cc


28/79

kinh mch cng hng dn mu v cc git, gm nhng git trng vnhng git , tc l tinh cht v cc th mu c xem l cht sinh sn cangi n b, tinh cha, huyt m. Nhng git trng v nhn c tcha m vo lc th trai c gi li sut i gia lun xa tim. ynhng git ny cha kh v tm bt hoi rt tinh t.

l gio thuyt ca cc vn bn thuc Nghi qu Du Gi V Thng(Anuttara-yoga-tantra). Kh v tm bt hoi hin hu lin tc, bt kh phnvi nhau, khng thay i tnh cht, d ngi ta sng hay cht qua cc kip,v khng b hy dit bi bt c iu g. Vy, l cu tr li c th cho iuthc mc mun i: ci g tn ti t kip ny sang kip khc?. Lt MaLosang ni rng nhng kinh sch Mt Gio c xem l pht xut t HmTng Thc (Alaya-vijnana) vNh Lai Tng Thc (tathagata-garbha) dyv kh v tm bt hoi. Tt nhin, c kh v tm bt hoi c so snh vi

nim atman (tiu hn, linh hn) ca An Gio, v c trong trng hphin ti ca chng ta cng vy, d thy mt s tng t no gia tm bthoi v atman (Kinh Bt Nh trch dn v bc b thuyt hu ng xemthn tinh t l atman).

Ngoi kh v tm bt hoi, vn c lp vi nhng nguyn nhn khc, tt cthnh phn ca con ngi u c nhn duyn ring ca chng. y chngta s lit ke nhng thnh phn ny trong trng hp sinh ra t thai bo.

Nguyn nhn ca thn bn ngoi v cc kinh mch l cc git trng v

trn ln vo nhau t cha v m. Lt Ma Losang vit: Nguyn nhn chnhca tht, mu, da..v.v l git t ngi m, cn nguyn nhn kinh mch,

xng, ty, timv.v l t git trng ca ngi cha.

Cng vi nguyn nhn chnh, nhng iu kin ph hay duyn, l nghip,tm v thn kh tinh t c sinh ra cng lc vi tm , tc l kh v tm

bt hoi cng vi tp kh m chng ta mang theo.

Nguyn nhn ca nm thc v cc kh l nhng tp tnh ca cc thc v khkip trc, c mang trong khi bt hoi. Tng thng duyn thng thngca nm thc l tinh v huyt ca cha m, cn Tng thng duyn btthng ca nm thc l tm thc c sinh ra cng vi thn-kh c t kiptrc. Tng thng duyn ca cc kh cng l thn bn ngoi v thn bntrong cc git trng v git t Cha M.

Nguyn nhn ca mi loi tm l tm kip trc ca n, hay tp kh ca tmkip trc. Tng thng duyn bt thng ca nhn thc l nhn cn ( Tng


29/79

thng duyn thng thng ca nhn thc l thc tm). Cc thc khc cngtng t. Tng thng duyn bt thng ca tm thc l hnh un vnc sinh ra t nhng hnh ng ca thc to thnh t tm thc kiptrc. Xc thn cng l Tng thng duyn ca tm thc kip sau.

l m hnh l thuyt ca Lt Ma Losang v vic sinh ra mt con ngi tthai bo. V con ngi l mt vt phc tp, nn ngi ta khng th ni mhnh ny rc ri. T m hnh ny, bng chng ca ti sinh xut hin theo saungay tc khc. Tt c cc thnh phn, ngoi tr cc git, u c nguyn nhnty thuc vo kip trc. V vy, theo G3 trn, s sinh ra ca mt conngi phi c s dn trc ca nhng kip trc ca ngi .

Phn trnh by nh trn l chuyn d, cn chng minh m hnh ny ng stht l chuyn khng n gin. Ngi ta khng cn phi chng minh tt c,

v ch mt s bin lun da trn mt thnh phn cng chng minhthuyt lun hi, nhng ngay c nh vy cng vic cng vn kh khn, khii vi a s chng ta rt kh tin, v nhiu ngi Ty phng vn cho rngngoi h thn kinh trung ng khng c mt tm no c. Nu chng minhlun hi l iu ng tin th nh vy khng li ch g c, m chng ta phichng minh cho chnh mnh rng lun hi l iu c tht mt trm phn trm c th thc hnh tu tp mt cch nghim tc.

Chng ta hy xt hai iu: bng chng da trn thn bn ngoi v bngchng da trn tm tr.

1/Bng chng da trn thn bn ngoi:

Vic quan trng y l chng minh rng th xc khng th c sinh rach bi nhng nguyn nhn vt cht m thi. Lt Ma Losang a ra hai iukin lun, c hai cch bin lun ny u khng ph hp vi phng phpquan st khoa hc.

a/. iu bin lun ny ni rng nguyn nhn ca thn bn ngoi ca mt vtsinh ra t bo thai l tinh ca cha v huyt ca m. Ngy nay chng ta s sai

lm nu dch tinh v huyt l tinh trng v trng, v ngy xa ngiTy Tng khng c nim g v s hin hu ca nhng t bo di truyn .V vy do khng bit v tin trnh sinh sn m Lt Ma Losang bin lunrng s phi hp gia tinh v huyt khng sinh ra thn nm un, v ngi ta nhn thy l tinh v huyt phi hp vi nhau khng th sinh ra mtthn phc tp nh vy. Li bin lun ny khng ph hp vi thuyt cakhoa hc ni rng th xc sinh ra t s phi hp ca hai t bo di truyn l


30/79

tinh trng v trng, cng nh bin lun rng mt cy mc ln t mt ci htm thc ra phi c mt tin trnh phi hp cc t bo di truyn c v citng t.

b/. iu bin lun th hai m Lt ma Losang Gystso kh xem trng da trnmt quan nim c cho rng cn trng v nhng con th nh khc sinh ra thi nng, s m t, t, phn, v nhng th khc thuc loi sinh sn tnhin. Nu khng cn phi c tm tinh t v thn kh tinh t t kip trchin din nh duyn ni tri th tt c nhng loi vt nh vy s c sinh rat bt c mt phn vt cht no trong mi lc, v nguyn nhn c nht phic ch l s c mt ca vt cht, nh hi nng, s m t, t, phn v.v...Lun s Dharmakirti vit: Khng c mt phn t hay mt phn vt chtno m khng c nhng sinh vt c sinh ra t hi nng, m t, vnhng th khc.

i vi chng ta ngy nay, tng sinh sn t nhin l mt iu d oanng bun ci, nhng nn nh rng u Chu, thuyt ny c duy trrng ri cho n gia th k 18, cn thuyt sinh sn t nhin ca vi sinh vtth tn ti cho n khi b Pasteur v cc nh khoa hc khc chng minh l sailm.

Trong cun Georgies ca mnh, nh vn La M Virgil (th k th nhttrc Ty Lch) trnh by cch sinh ra nhng con ong t mt con b con, l nh mt con b v phc cho n cht m khng lm rch da ca n,

trong mt cn phng c nhng ca s m ra bn hng ng, ty, nam, bc.Van Helmont (1577-1644) cng cho chng ta mt cng thc lm ra nhngcon chut bng nhng ht la m v mt ci o lt bn (C. L. Duddington,The Living World, 1968).

Ngy nay ngi ta bit rng tt c loi cn trng v nhng sinh vt nh mngi Ty Tng cho l sinh ra mt cch t nhin th thc ra c sinh ra ttrng ca cha m chng. V nhng ha thch sinh vt th ngi Ty Tngngh rng l xc cht ca nhng con vt sinh ra t nhin trong do mtnghip qu nng n no , ni chng tri qua mt kip sng khn kh trong

bng ti v c n, khng th c dng c mt cht no c. By gi chngta bit rng l xc ca nhng sinh vt sng trn mt t v sau khi cht c chn vi trong t . Nh vy iu bin lun th nh ny sp , vkhng c l do g tin vo thuyt sinh sn t nhin. Nu s sinh sn tnhin din ra t rt lu trong qu kh, trong thi nguyn thy ca s sng


31/79

trn tri t, th n phi tri qua v s nhng iu kin mi trng cc kbt li v nh vy khng h tr cho lun im ca Losang Gyatso.

i c Losang Gyatso cng vit rng cc Thnh Nhn (Arya, Tn Gi, ccv thnh tu) cm nhn trc tip kh v tm tinh t (tc l bt hoi). iuny c vit theo li ca nhng ngi c xem l Thnh Nhn hay chl l thuyt? Nu c vit theo li ca cc Thnh Nhn th cc v c

phi l nhng hnh gi Mt Gio b ra nhiu nm c gng qun tng vkh v tm tinh t? Nu nh vy th iu ny khng phi l mt bng chnggi tr.

Vy, bng chng v nhng kip trc da trn thn bn ngoi l iu khngth thit lp c, tr khi ngi ta chnh l mt Arya, m trong trng hp, th ngi ta khng cn bng chng no c.

2. Bng chng da trn tm tr:

y l bng chng quan trng nht, v c c ba tc gi Ty Tng l cDalai Lama, Lama Zopa Rinpoche, v Losang Gyatso ni n. Trong hnhthc suy din n gin nht, iu bin lun ny c vit:


32/79

V s bit ca mt phm nhn va mi sinh ra: s bit ny c t s bitca kip trc; v n l s bit (With respect to the knowing of an ordinarybeing just born: It is preceded by earlier knowing;Because it is knowing).

S bit l tm thc, hay tm, theo cc vn bn Lo-rig?. Pht gio ni rng(1) tm l mt php hu vi (v thng, v do phi c nguyn nhn), v(2) nguyn nhn ca mt tm khng th hon ton l vt cht m phi bao

gm mt tm c trc cng loi trong cng ging sinh mnh ca mtngi. Nu chi b mt iu hoc c hai iu ny th l duy vt. n ngy xa cng c nhng quan im duy vt khc nhau, v nhngngi duy vt (Lokayata, thun th phi, th tc) l mt nhm thiu s nhlp d. Ngy nay h ng hn khi nhng hnh thc ch ngha duy vt trnn chnh thng nhiu ni trn th gii. Vn tm v vt, l ngungy nhiu tranh lun gia cc trit gia Pht gio cng nh ngoi Pht gio

trong hng ngn nm, v vn tip tc c cc nh sinh hc, vt l hc, siutm l hc, trit hc v nhng ngi khc tranh lun d di. Nh vy nungi no ni rng tm ra mt li gii p ch bng l lun khng thi thngi s gp nhiu phn i.

Chp nhn iu (1) tm thi trong lc ny, chng ta c th xc lp iu (2)mt cch trc tip hoc bng cch bc b nhng quan im duy vt tngim mt. Xc lp trc tip ngha l ghi nhn rng kinh nghim tm tr hinti ca mnh l mt ging lin tc nhng trng thi tm v gm c k c vkip trc ca mnh, v t thuyt phc mnh rng n phi nh vy ch

khng th no khc hn. C l khi mt ngi hiu tnh cht ca tm thngi s thy rng n phi nh vy, cng ging nh Thnh Anselm (AnhQuc, th k 11) ni:

Mt ngi hiu Thng l g th khng th no ngh rng Thng khng c tht ( No one who understands what God is can conceive thatGod does not exist).

Mt ngi t c s hiu bit su xa nh vy khng th khng gpnhng du vt trc tip ca nhng kip trc ca mnh, v nh vy nhng

bng chng thuc loi suy lun l tha, khng cn thit. Tuy nhin i vinhng ngi khng c tri kin th cn phi c s phn bin nhng quanim duy vt.

Theo cc tc gi Ty Tng th nhng ngi duy vt n a ra t nht lba cch, trong tm tr ph thuc th xc v c sinh ra vi th xc v s


33/79

dit khi th xc khng cn. i c Losang Gyatso ghi nhn nhng kinduy vt ny nh sau:

Tm tr l h qu ca th xc, ging nh nh sng l h qu ca mt cin; hoc n l tnh cht ca th xc, ging nh v ca bia l tnh cht cabia; hoc n l kt qu c bit ca th xc, ging nh mt bc tng vbc tranh trn bc tng .

Nhng iu ny s c xt ring r sau y:

(a) Losang Gyatso ni:

Mt thn th kch khng th l duyn ni tri c bit ca tm thc v btc mt ci g gip hoc lm hi th xc cng khng th n c gip hoc lm hi tm thc, v v tui tr hoc s lo nhc ca th xc khngmang li s tr trung hoc s suy nhc ca tm tr.

Khng c l do no vng chc, v s can thip vo b c (th d nh vinhng in cc) c th c nh hng n tm thc, v v tm tr c th thayi vi tui tc. Nh vy chng ta kh hiu l Losang Gyatso mun ni g.

(b) Ton b th xc khng phi l nguyn nhn ca tm, iu ny mi ngheth c v hin nhin v nh vy c ngha l tt c th xc tr thnh tm thcv do bin mt. Nhng, nh th d v n v nh n gi , tin trnh

chuyn ha ny c th chm n mc khng th nhn ra c, vi thn vtcht c nui dng bng thc phm v.v... trc khi s kin tr nn rrng. Tht vy hot ng ca h thn kinh tiu th nng lng ha hc c tthc phm, v iu ny c th c nu ln cho thy l c mt tin trnhnh vy. Trong cun M Hu Nhn (Opening of the Wisdom Eye)) cac Dalai Lama a ra hai h qu ca duy vt phn bin nh sau:

Nu ni nh vy th s trng thnh v s gi suy ca th xc s gy ra strng thnh v s suy nhc ca tm tr. Thm na, nh vy th tm tr cth xut hin trong mt xc cht (v theo quan im duy vt, tm tr ch l

mt hot ng ca cc thnh t vt cht).

i c Losang Gyatso ni thm: Nu vy th v thc hnh kh hnh s cmt tm tr suy nhc; hoc ngc li, cng ging nh s gim sc m cathn th l nguyn nhn gy ra bnh cm lnh, s suy nhc ca th xc sl nguyn nhn lm cho tr thng minhpht trin.


34/79

Nhng iu phn bin ny c v th kch, v khng xt n tt c nhngim phc tp ca vn , v thiu mi c gng cho thy chng theo st lunim ca i phng, hay cho thy chng c hiu qu ln nhn ra. ic Losang Gyatso khng bit chc kt qu phn bin ca mnh n mc a ra hai im tri ngc nhau bc b lun im duy vt. Thm nanhng iu phn bin ny khng vng chc, v ngi ta nhn thy rng (1)tr thng minh ca tr em pht trin theo s trng thnh ca chng, v tmtr suy nhc theo tui gi; (2) Ty Phng c nhng ngi sng li saukhi c xem l cht lm sng, cha ni g n nhiu chuyn xc chtsng dy ca Ty Tng; v (3) c Pht cng nh Jetsum Milarepa nhnthy thc phm dinh dng lm tm tr mnh m cho vic tu tp sau khituyt thc lu ngy.

Cc tc gi Ty Tng cng vit rng vt cht khng th l nguyn nhn ca

tm, v tm l v hnh, m ci hu hnh th khng th tr thnh ci v hnh,v ngc li ci v hnh khng th tr thnh ci hu hnh. Lun im nycng nh iu khng nh (2) phn trn (Nguyn nhn ca mt tm khngth hon ton l vt cht, m phi bao gm mt tm c trc cng loi trong cng dng sinh mnh ca mt ngi) c th lm cho ngi ta nghi ngnhiu hn na, v khng hiu Pht gio s din dch nh th no m nhngli ny i vi h ging nh mt gio iu m Pht gio t t ra. Ccnh vt l hc cho thy nh sng l mt dng nng lng c th honchuyn c vi nhng dng nng lng khc, k c vt cht, nh vy tisao tm tr, m chnh Pht gio gi l tnh quang(clear light) li khngth cng chuyn hon c vi vt cht? Mt hnh gi vi ni lc thm hukhng th to ra mt thn mi bng lc v thi trin hin ha mi th vtcht ch bng sc mnh ca tm tr hay sao? Hn na, khng phi tt c cc

php u c cng mt tnh cht l Chn khng hay sao? Sc v Khngc ngha g khi so snh vi thuyt ca Einstein ni rng vt cht c thc xem l khng gian cong, di chuyn? Ngi ta c ch nghi ng iukhng nh trn.

(c) i vi lun im Lokayata cho rng tm l mt tnh cht ca th xc,

cc tc gi Ty Tng khng a ra mt li phn bin no, v y l mt iung bun, v lun im ny ging vi quan im ca duy vt hin i nht.

Losan Gyatso li cn a ra mt th d tng t lun im duy vt ny.ng ni rng khng c mt b phn no ca th xc c th chuyn thnhtnh cht tm tr, cng ging nh g trm khng th tr thnh tnh cht ca


35/79

g trm, v mi trm l tnh cht ca g trm, nu th d ny ng th tm trs phi l tnh cht ca mt b phn ca th xc!

Theo tc gi Ty Tng Gyel-tsap Je th th d ca phi th tc Lokayatakhng phi l v ca bia m l kh nng gy say ca bia. Lun s Candrakirticng ni n mt th d tng t ca phi ny: Cng ging nh ru ckh nng gy say v lm cho ngi ung say v m mui, t s tng trngvt cht ca bo thai nh v nhng th khc, tm ca mt ngi c sinhra; v tm ny s phn bit mi vt.

Candrakirti vit theo quan im ca phi Prasangika, khng bc b trc tipth d ny nhng ngi bin lun rng nhng quan im v nhng vt khcca phi Lokayata l ng nghi ng, v trong th d ny h sai lm chxem cc php sc tng l c tht.

---o0o---

Chng nm - Pht Gio, Khoa Hc, v Ch Ngha KhoaHc

Khc vi n thi xa, ngy nay ch ngha duy vt c xem l chnhthng, v khng c mt ngi no trong chng ta c th thot c nhhng ca n. mi pha, khoa hc c xem l chng minh rng

nim tm v tt c nhng g siu nhin l phi l. Chng ta lun lunnghe ni tn gio ch l o tng, khng xng ng vi ngi duy l, l cic dng thay cho vic n p giai cp, cho tnh dc b nn, l mt smong mun u tr c mt ngi cha ton nng (all-powerful father), hay mtci g .

Ngi man d, do bt lc trong cuc i u vi thin nhin, tt nhin phi dng ln nim tin vo thn thnh, ma qu, php l, v nhng th tngt. Ging nh vy, do bt lc trong vic chng li nhng k bc lt, giai cp

b bc lt dng ln nim tin vo mt i sng tt p hn sau khi cht...Tn gio l thuc phin dnh cho nhn dn. Tn gio l mt th men rutinh thn m trong nhng ngi n l ca t bn dm cht hnh nh conngi ca mnh, s i hi ca mnh c mt i sng phn no xng ngvi con ngi". (V.I. Lenin, Ch Ngha X Hi V Tn Gio 1905).(Impotence of the exploited classes in their struggle against the exploiters

just as inevitably gives rise to the belief in a better life after death as


36/79

impotence of the savage in his battle with nature gives rise to belief in gods,devils, miracles, and the like... Religion is opium for the people. Religion isa sort of spiritual booze, in which the slaves of capital drown their humanimage, their demand for a life more or lessworthy of man).

Lenin cng c mt li ha hn ngay trong bn lun vn ny: Chng ta slun lun tuyn truyn th gii quan khoa hc. y l mt th d v chngha khoa hc, mt h t tng tuyn b rng mnh c tnh cht khoa hc,trong khi tht ra c tnh cht gio iu v do khng c tnh khoa hc.

Nu cc nh t tng khoa hc ch ngha c th cu vin khoa hc binminh cho quan im duy vt ca mnh th ch l v ch ngha duy vt c thit lp vng chc ngay trong khoa hc. Trong hn mt th k, c

bit l t khi cun The Origin Of Species (Ngun Gc Cc Chng Loi)

ca Darwin c xut bn vo nm 1859, cc nh sinh hc ni rng loingi chng ta khng l g khc hn nhng b my rt phc tp, c sinhra t mt lot nhng s kin ngu nhin. Chng ta c y ch v t tin cachng ta thnh cng hn nhng sinh vt khc trong cuc u tranh khclit sinh tn. i sng khng c mc ch no c, ngoi tr cnh tranh vsng cn, v mi nh gip nhng con ngi khc ch l mt phn cam thc hnh x di truyn tnh c thun li cho s sinh tn ca loi ngichng ta. Mt ch thuyt c gi l ch ngha c hc, cho rng tt c ccsinh vt u c th c gii thch theo quy lut vt l v ha hc, v chthuyt ny t c ht thnh cng ny n thnh cng khc. Trong khi ch ngha sinh lc li cho rng vt cht sng c mt ci g c bit lmcho n thuc mt loi cao cp hn mt b my, d b my c phc tpn u. Nhng thuyt sinh lc b bc b tng im mt, v trong phnln th k 20 hu nh b b ri.

i vi s thch thc ny, Pht gio c th lm c g? Chng ta c bacch chnh yu sau y:

1- Chnh Thng: duy tr tt c nhng nim tin truyn thng ca Pht gio

Ty Tng v chi b hon ton Khoa Hc. y l cch hnh x ca i cLosang Gyatso khi ng c gng bc b nhng kin cho rng loi ngitin ha t mt loi ng vt thp hn, v rng cm gic au bn chn phtra l so s truyn xung in thn kinh n b c. Cch ny c th thch nghivi ngi Ty Tng n , nhng i vi chng ta Ty Phng thkhng th dng c.


37/79

2- Li li: vch r lnh vc ring ca Khoa Hc v tn gio, chp nhn rngs tht vt l phi c tnh cht c gii, cn tn gio th phi c gii hn vs tht tm linh. Cch ny c nhiu ngi Ky T Gio dng, v c lchng ta c th ct ta gio php ca Pht khng xm phm vo lnh vckhoa hc.

3- Tng Hp: nhn nhn rng khng th c chuyn c hc v Gio Php ung, nhng cng bit rng khng th bc b bng chng quan st khoa hc,d cch gii thch ca khoa hc c th sai lm, xt k khoa hc trong nhsng ca Gio Php v i n mt s tng hp. Trong tin trnh ny mt sgio l ca Pht gio truyn thng s phi c loi b v khng tng hpvi kt qu ca quan st khoa hc v mt trong nhng gio l ny l thuytcho rng tri t, mt tri v mt trng c hnh a trn, phng, nhng numun Pht gio thc s c nh hng Ty Phng th vic nhn xt v

ph phn nhng thuyt ca khoa hc l khng th thiu c. Nh bngchng v lun hi c trnh by Chng 3 cho thy, phi cng nhn rngGio Php hp l hn l nhiu ngi ngh.

V cn bn, khoa hc v Gio Php khng th i nghch nhau. c nhngngi ch n Pht gio khi nhn thy Pht gio c tnh cht khoa hctheo mt ngha no . D khng hon ho v c nhng sai lm tm thi,v lu di khoa hc l phng tin rt tt vt qua nhng gii hn ca cnhn v t n s tht c thit lp vng chc. Tnh cht ca khoa hc lthc th v sn lng t nhng kin ca mnh di s kho st v ph bnhcng bng. Tuy nhin, bt c lc no trong gii khoa hc cng c nhng tng sai lm r rt cn phi c loi b. Mt trong nhng sai lm l tthi Darwin ch ngha duy vt ng tr mn sinh hc mi lc mi nhiuhn.

---o0o---Charles Darwin

Nh t nhin hc ngi Anh, Charles Darwin (1809-1882), cng hin hai

iu cho sinh hc. Th nht l ng trnh by r rng s tin ha ca ccloi ng vt v thc vt. y l kt qu ca v s nhng cuc quan st, vmn sinh hc phn t cho thy nn mng di truyn ca thuyt tin ha.Thuyt tin ha l tng hp nht trung ng ca sinh hc, mang li trtt cho s a dng v phc tp ng ngc nhin ca th gii sinh vt. Th nhl ng trnh by mt thuyt gii thch rng tin ha l hot ng ngu nhinc tnh cht c hc, v y li l mt chuyn khc. Tt nhin l c s thch


38/79

ng ca sinh vt vi mi trng bng tin trnh chn lc t nhin tng ttin trnh m Darwin nu ra, nhng khng th ni rng nh vy tt ccuc tin ha sinh hc c gii thch mt cch tha ng. Khi quan stvn vt, chng ta ngh n tng cho rng tin ha l mt tin trnh thngminh ch khng phi ch l nhng s tnh c. Tuy nhin, ngh tng l mtchuyn cn chng minh li l mt chuyn khc. Cho n lc ny thuyt tinha ca Darwin vn l trung tm ca sinh hc, vn c nh hng chng limi quan im tn gio. Mt nh khoa hc kim huyn hc cho rng thuyttin ha c l l lc hc m nht e da nghim trng n li ch ti thngca tm hn (a sinister force-perhaps the most sinister-that seriouslythreatens the ultimate good of the human soul).

Nhng ngi chng li thuyt sinh hc c hc nu ln 3 iu: (1)bngchng trc tip cho tm c t siu tm l v k c v kip trc; (2)nhng

vn v nhng kh khn chnh yu trong thuyt tin ha; v (3)vt l hini. Ba iu ny gy ra nhng phn ng d di ca phi duy vt theo th tl (i)bc b thng thng rng khng h c nhng bng chng , hoc chorng l gi di, (ii)ch ra nhng vn trc y tm c gii phpc hc v tn cng vo ng lc ca i phng, t co h tm kim mtThng ca nhng khe h nng cho tn gio ca mnh trongnhng ngy thng cui cng, v (iii)cng kch d di cc nh vt l hc lnh mt nim tin khoa hc, lung lay v s chc tht, lin h nhn quvt l v s duy l, v ch mi vo mn sinh hc khng thuc phm vi cah.

By gi ngi ta c nhiu bng chng c tnh cht khoa hc v nhnghin tng siu tm l hc nh ngoi cm (thn giao cch cm, thu th (hunhn), tin cm, c ng trong khi xut thn, trong con ngi cng nhtrong loi th, v mc d vn c li gii thch ngc li ca phi duy vt.

Nhng ngi chng i ch c th ni rng y l mt m mu ln ca hngngn ngi trn khp th gii. V ti ny ti nng nhit ngh cunParapsychology and the nature of life (Siu tm l hc v bn cht ca ssng) ca John L. Randall, nh xut bn Abacus, London, 1972.

Nhng iu kh khn vi thuyt tin ha tn Darwin cng c chnh ccnh sinh hc tho lun nhiu, v nhng hc gi Pht gio no mun ph bnhthuyt Darwin m khng phm sai lm th nn bit v nhng iu ny. Cunsch ca Randall c gii thiu s lc v vn ny cng vi nhng iutham kho khc.


39/79

Nn mng ca sinh hc tt nhin l vt l hc nhng trong khi cc nh sinhhc vn cha tin vo thi i hu c hc th s khm ph thuyt tng iv c hc lng t gii thot cc nh vt l hc khi li suy ngh mymc th thin vn ni tri trong th k 19. Trong cun The Philosophy ofConsciousness Without an Object (Trit Hc Tm Thc Khng iTng), Franklin Merrell-Wolff vit rng k t nm 1896, khi nh vt lhc ngi Php Antoine Henri Becquerel (1852-1908) khm ph s phn rc tnh phng x ca Uranium, gii vt l hc t nn mng cho huynhc mt cch tch cc, v khng h tr g cho li gii thch duy vt cathuyt tin ha Darwin. Trong cun sch so snh huyn hc v vt l hcxut bn nm 1974, tc gi L. Leshan trnh by bng chng thuyt phc cas tng ng gia th gii quan ca nh vt l v ca nh huyn hc, vinhng cu trch trong cc tc phm ca h v mi c gi on xem cu nol ca cc nh huyn hc v cu no l ca cc nh vt l hc. Vt l hc

t b nim vn vt hin hu mt cch tuyt i, v nhn thy rng cchin tng ty thuc rt nhiu vo ngi quan st no m ngi lm.Mt nh vt l tip nhn tt c thng tin ca mnh qua cc gic quan, v vyrt cuc ngi khng th no trnh c vic xt n tm thc. Cc nhvt l nghin cu v ht cn bn c nhng tng k l n mc ngi takhng ngc nhin lm khi thy mt nh vt l l thuyt, lp mt thuyt nirng trong cc cc in t c tm thc. Tuy nhin, tng ny s khng thgii thch c k c v nhng kip trc trong mt chui n nht, cnhn thy l khng pha trn vi nhng c nhn khc, v vy cng ging nha s tng ca cc nh vt l l thuyt, tng ny s l ng ct.

Nh tm l hc v trit gia William James ni: Ch c mt s tht vngchc, v l s tht m ngay c nhng ngi a nghi nht cng khng dmng n, l: hin tng tm thc l c tht (There is but oneindefectibly certain truth, and that is the truth that pyrrhonistic scepticismitself leaves standing-the truth that the present phenomenon ofconsciousness exists). Nh vy th lm sao nim v tm nh mt ci gnhiu hn l hot ng l ha ca h thn kinh li c th b loi b khi mnsinh hc, n mc m mt nh thn kinh sinh hc c th t co nhng ngi

c gng ti khng nh nim ny l t chc mt cuc tn cng khng chchng li thn kinh sinh hc m cn chng li ton b cu trc duy l cachnh khoa hc? (an attack, not merely against neurobiology but against thewhole rational structure of science itself).

S ght v s tn gio v huyn b ng vai tr ca n, nhng c l iuquan trng hn l chng ta c thi quen lm cho th gii tr nn khch quan


40/79

bng cc bc li li vo trong vai tr ngi chng kin khng thuc v thgii xung quanh mnh. Nh vt l hc Shrodinger, mt trong nhng ngixy dng thuyt C Hc Lng T, gii thch r rng nhng hu qu sailm ca thi quen ny t nhng cm gic, nhn thc, v k c ca mnh,tm tr ca chng ta dng ln th gii tht khch quan. Th gii khchquan ny bao gm c c th ca ring chng ta v c th ca nhng ngikhc, v chng ta c nhng l do tin rng nhng c th ny lin quann tm thc. V vy chng ta cho rng tm tr ca ngi khc to thnh mt

phn ca th gii tht xung quanh mnh, v chng ta kt lun rng tm trca mnh cng lm thnh mt phn ca th gii tht m n xy dng.Chng ta cm thy chc chn rng con ngi thc ca mnh th bntrong u ca chng ta, ang nhn ra ngoi t pha sau hai con mt. V vychng ta ngh rng mnh tm thy trong th gii tht nhng cm gic v musc, m thanh, v.v... v nhng ch m tm v vt tng tc, nhng v thc ra

tm tr ca chng ta khng bao gi l mt phn ca th gii, v tm tr cangi khc m chng ta tuyt i khng th t n mt cch trc tip vch quan th cng vy, nn d nhn k n u chng ta cng khng tmthy nhng cm gic hay nhng s tng tc , m ch thy vt cht hnhx theo ng nhng quy lut vt l v ha hc, nh nhng xung in truynqua dy thn kinh, nhng cht dn truyn i ngang qua nhng ch tip gict bo thn kinh kch hot nhng t bo thn kinh khc v c thu dn

bi nhng cht Enzyme, v tt c nhng hot ng phc tp khc ca hthn kinh. Khng u c mt bng chng khch quan no v s hin huca tm hay s tng tc ca tm vi vi vt. Trit gia ngi Ha LanSjunoza (th k 17) ni: Th xc khng th ra lnh cho tm tr suy ngh, mtm tr cng khng th ra lnh cho th xc vn ng, ngh ngi hay mt svic no khc.

Th m hnh nh chng ta phi chu trch nhim cho nhng vic lm camnh!

Schrodinger xem y l mt iu mu thun m chng ta ch c th vtqua c bng cch nhn nhn rng ch th v khch th l mt, nhng v

mc ch thit thc, trong i sng hng ngy v nghin cu khoa hc,chng ta phi phn bit ch th v khch th. Nh vy, c th so snh thuytca ng vi thuyt ca phi Duy Thc (Citta-matra) ca Pht gio, c cngcch trnh by hai chn l tuyt i v tng i, tuy nhin ng trnh khngni g v nguyn nhn ca nhn thc gic quan.


41/79

Vy iu hp l l cc nh khoa hc nn quyt nh gii hn vic nghincu ca mnh vo th gii khch quan, trnh nhng tng gy kh khn.Trong trng hp ny th i vi khoa hc khng c ci gi l tm m chc hot ng ca h thn kinh. Nhng cng nn cnh gic rng s c nhngngi khng hiu ng lp lun ni trn, rt ra nhng kt lun sai lm vthiu bng chng khch quan ca s tng tc tm v vt. Mt th d ltrong cun sch ca mnh Jacques Monod ni: Vic phn tch khch quanlm cho chng ta phi thy rng cp bi trng b c v tinh thn ch l otng. Nhng ngi nh vy khng nhn thc c rng vn ny ngoi tm ca phn tch khch quan.

C mt iu ng ghi nhn l mt nh khoa hc khc, Franklin Merell-Wolff, do chng ng thin chp nhn trn vn quan im Duy Thc. nglp lun: C l ch c kinh nghim l cung cp li gii thch v vic quy

nh gi tr thc t cho vt liu ca khoa hc vt cht, v l vt liu nytng i thng thng v bt bin i vi i a s ngi quan st, v theos bit thng thng th khng mt ngi no c th thnh cng trong viclm nh vt liu ny khng c tht.

V ng gii thch ci khch quan l mt o gic tp th c phng chiut v thc tp th.

Nu lut nhn qu sn sinh mt h qu vt cht th c l y l mt s tngtc tm v vt. Theo l lun ca Schrodinger th nhn mt cch khch quan,h qu phi tun theo nhng quy lut khoa hc thng thng. Th d, trongkhi i qua mt khu rng, mt ngi b mt cnh cy ln ri trng v b cht.Li gii thch khoa hc l cnh cy b cn trng n c khot dn chon khi n khng cn sc chu sc nng ca chnh mnh, v v vy n ri xung. Li gii thch ny l ng v chng ta c dy l phi thamn vi li gii thch nh vy, chp nhn rng vic ngi pha dicnh cy vo ng lc n ri xung ch l mt ngu nhin. Ngi ta cmt li gii thch khc m chng ta s gi l k b. C nhng ngi s nirng ngi b cnh cy ri trng v b k th ca mnh lm hi bng

php thut, cn mt v Lama Ty Tng th s ni rng l nghip quca ngi y. Tt nhin nghip qu ny khng hin hu mt cch khchquan, t nht cng l i vi ngi thng, v vy khng phi l li giithch khoa hc, nhng nu cho rng tm thc ca ngi qu tht mangnghip cm (mt cch ch quan, i vi ngi ) c khuynh hng thu htmt ci cht nh vy, chng ta thy l khng c g mu thun gia li gii


42/79

thch khoa hc v li gii thch nghip qu v s tng tc ca tm v vthin l trong th gii khch quan nh mt s ngu nhin.

Cng ging nh vy, theo khoa hc th vo lc th thai, ci trng mang mtna s gien ca m, c chn mt cch tnh c trong mi cp gien, vmi tinh trng mang mt na s gien ca cha, cng c chn mt cch tnhc, v ci trng c th phi hp vi bt c mt tinh trng no trong hngngn tinh trng, nh vy th cht di truyn ca a con c quyt nh mtcch tnh c. Vi nhng gien thch hp c trong cha m (iu ny khng cngha l cha hay m phi biu l nhng c im ny) a con c th thngminh hay n n, da en hay da trng, nam hay n, mt trn hay mt vungv.v... nhng i vi Pht gio th nhng c im ny c quyt nh binghip bo vn c mang trong dng sinh mng ca a con t nhng kiptrc ca n. Chui nhn qu t nhng kip trc ca a con c v nh ln

t chui gien di truyn, nhng cn phi hiu rng khng c g mu thun c.Cch gii thch c im ca a con bng gien di truyn vc cch gii thchnghip qu u ng. Cng nh trong th d ngi b cnh cy ri trng, schn gien di truyn c v ch l mt s tnh c trong th gii khch quan,nhng i vi Pht gio th l s tng tc ca tm v vt. Chng ta cn

phi xt k nh vy v ngi ta thng ngh lm rng nu thuyt nghip qul ng th di truyn hc phi sai. C nhiu tc gi Pht gio hiu lm ditruyn hc. Nhng nu hai li gii thch ny thc s mu thun nhau thnghip qu s l li gii thch m chng ta s loi b, v s xc thc ca ditruyn hc c chng minh sau nhiu nm nghin cu. Tht ra gien ditruyn l phng din vt cht ca phng tin m lut nhn qu dng sinh ra qu chn mi (vipaka-phala).

Nhng trng hp c xem l s tng tc tm v vt khc, nh nhnghin tng siu tm l hc, cng hin l mt cch khch quan nh nhng skin ph hp vi quy lut ca khoa hc vt cht nhng c xem l ngunhin. Nu mt nh thu th nh Edgar Cayee m t ng nhng ng tcca mt ngi cch xa mt na lc a, khng ai nghi ng l nhng li nica ng khng pht ra mt cch thng thng qua tn hiu ca b c vn

ng nhng bp tht pht m, nhng ng tc ca ngi kia cng c vnng nh vy, nhng iu c bit y l li m t ca Cayee ngunhin ph hp vi ng tc ca ngi .

Jacques cng ni rng s tin ha ca cc loi sinh vt c quyt nh bis bin i gien m theo quy lut ca C Hc Lng T v theo tnh cht


43/79

ngu nhin ca kt qu ca s bin i th ch l nhng s kin thun tytnh c. Ai c th ni l y cng khng c s tham d ca tm thc?

V sinh hc v thuyt nhn qu khng mu thun nhau nn khng c l dog Pht gio bc b kin cho rng c s di truyn v gien ca nhngtnh cht tm tr no , th d nh tr thng minh, v c nhng ngi nh litrong kip trc mnh c tr thng minh t nhiu nn c th ni rng skhc bit v tr thng minh gia mi ngi l iu c tht mt cch chquan. a s th vt rt km thng minh so vi a s loi ngi, v vy cth ni rng nhng c im th xc c nh hng n kh nng tm tr.

Nh vy r rng tim nng thng minh do gien di truyn l mt phn canghip qu.

Tuy nhin, mt li gii thch da theo lut nhn qu c th sai lm v c th

b phn chng minh. Lun s Aryasura (th k th t) vit: D thiu tr lc,kh di, v khng c s hng dn, bt c tr s sinh no cng tm s nung v c gng b sa m. y l tp kh t kip trc.

Nhng hot ng theo bn nng nh s b sa, n ung, tiu ha, bi tit,v ht th ca tr s sinh u c dng lm bng chng ca kip trc, vil lun cho rng khng th gii thch c nhng hot ng ny ngoi iuchng l thi quen ca kip trc. Chng c xem l nhng h qu gingvi nguyn nhn (ng lu qu, nisyanda-phala), v khng phi l nhngc im c s di truyn quyt nh, hay qu chn mi (d thc qu,vipaka-phala), nhng nu hnh vi theo bn nng khng do cha m di truynth nh vy nhng c th ca cng mt loi s c nhng hnh vi bn nngkhc nhau, tng ng vi kip trc khc nhau ca chng; nhng tht ra thvt, c bit l cn trng, thng c nhn thy l c nhng hnh vi bnnng rt phc tp, c biu l bi tt c nhng c th ca chng loi, vkhc vi hnh vi ca nhng loi khc. Li th, tiu ha v.v... cng khcnhau gia cc loi. Nhng s kin ny ph hp vi li gii thch theo s ditruyn gien ca nhng m thc hnh vi, v khng ph hp vi li gii thchtp kh. Li gii thch c hc v s th v.v..., theo di truyn l , v xt

rng ngi ta c th ch to mt ci my bit lm tt c nhng hot ngny m khng cn phi c thi quen t kip trc.

T l lun ca Schrodinger, chng ta cng c th thy ti sao lut nhn quni chung li su xa v kh hiu nh vy. hiu tin trnh tng tc catm v vt v phng din vt cht ca n, chng ta cn phi hiu c chn ltuyt i ln chn l tng i, chn v tc , theo quan im ca phi


44/79

Duy Thc; v hiu c hai cng lc th l mt vic m ch c mt vPht mi c th lm ni. D khng i hi gic ng trn vn, vic vn lkh.

---o0o---

Chng su - Chi tit v lun hiNu mun chng minh ton th thuyt lun hi ca Pht gio, chng takhng th no ch cn chng minh s kin ti sinh. Nhng im quan trngca thuyt ny l: (1) Ngi ta khng ch ti sinh trong loi ngi, m c thti sinh trong v s trng thi hin hu khc, a s l v hnh i vi chngta. (2) Khi qua i, khng chc g ngi ta s ti sinh lm ngi tr khi

t c mt trnh o c no . Gn nh tt nhin h s ti sinh trongmt ci thp, chu nhiu au kh, v li nhiu i kip trc khi ti sinhtrong ci loi ngi mt ln na, v y l ci c nht trong ngi ta cc hi t tp t gii thot. (3) Vng sinh t lun hi ca con ngi c tv thy. Ngi ta tri qua tt c cc ci v c loi lin h vi misinh linh. (4) Gia hai kip sng con ngi trong trng thi trung gian.Chng ta hy xt nhng im ny vi nhng bng chng m by gi cc.

1- Ti sinh trong nhng loi khc:C v s trng thi sinh tng ng vi v s nghip khc nhau ca chngsinh, nhng nhng trng thi ny c chia thnh nm hay su ci chnhyu, ty theo cm xc ni tri trong mi sinh linh. i hnh gi Milarepa(th k 11) ni: Sn hn ln l s tri buc ca a ngc, Keo kit ln lxing xch ca ng qu, Si m ln l xing xch ca loi th, Tham dc lnl dy tri ca loi ngi, Ganh t ln l xing xch ca A tu la, Kiu ngoln l dy tri ca cc v thn, l su s tri buc lm cho ngi takhng th t gii thot".

Great hatred is the fetter of hell,

Great avarice the pretas chain,


45/79

Great delusion the animals.

Great desire is the human fetter,

Great jealousy is the asuras,

And great pride the devas chain.

These are six fetters binding one from Freedom.103

Nu chia thnh nm ci th ci A tu la hay bn thn v ci nhng v thn(deva) c xem l mt. Trong cc sch ngy nay, ti ch thy c cun schnghin cu v lun hi xut bn nm 1975 ca Francis Story l ni ntrng hp ti sinh trong ci cc v thn. Trong cun ny mt ngi n

ni rng trong mt kip trc mnh l mt t Trung Hoa, v vo cuikip khng st sinh v khng n tht na, kt qu l ngi ti sinhlm mt v thn ci tri. Sau mt thi gian ci cc v thn, ngi tisinh trong kip hin ti. V ci cc v thn, ngi ch ni mt chi tit lcc v thn mc y phc kiu Trung Hoa.

Loi th l loi c nht m loi ngi c th trng thy. Mt trong nhngi tng ca Francis Story, mt Pht t ngi Min in ni rng trongkip trc mnh l mt con nga. Trong nhiu ln ngi thin ngi lintc b quy nhiu bi nhng m thanh ging nh ting nhc nga, mt cmgic mnh ang i n, v thnh thong li c cm gic b chm chch... nhng ni khc nhau trn thn th, c nh l ang b rui bu. Khi ngi ly tay xua i, v y nhn thy l trong phng khng c mt con rui noc. Khi c thi min li li qu kh, ngi cng c nhng cm gicnh vy. Khun mt ca y ging nh nga, ging ni cng ging ting ngaku, v y l ngi chm tr, thch gn vi nhng con nga.

V nguyn tc th c th kim chng s kin kip trc l nga. Mt truynthuyt ca phi Cathan Php k rng c mt ngi nh li kip trc mnh

l nga v b mt mt ci mng nga mt a im. Khi i tm ch, ngi ta tm thy ci mng nga.

i tng trong cun sch ca nh nghin cu Isola Pisani cng nh lirng gia nhng kip lm ngi cch y hn mt ngn nm, c mt kipmnh l mt con s t ci. Ngi khng cm thy kip lm th ny thpkm hn kip lm ngi, cng khng phi l ngi ti sinh trong loi th


46/79

v nghip qu xu, m ngi chn s ti sinh nh vy c kinhnghim tt. i tng cng nh li mt kip trc mnh l mt ci cy.Gio l Pht gio bc b thuyt ti sinh trong loi cy c, nhng ni rng cth c nhng vong linh c thn thc b rng buc vo mt ci cy hay mtqu ni do nghip qu xu.

C mt trng hp hin hu trong trng thi preta (ng qu hay qu i),tc l mt sinh linh lc no cng c cm xc ham mun, l trng hpca mt ngi hu thuc chng tc Karen Min in m nh nghin cuFrancis Story kho st. Ngi ny c d tt bm sinh bn tay v bnchn, vi nhng ln in su, bn tay ph km pht trin phn di ca vtln ngang lng bn tay, v ba ngn chn dnh vo nhau. C nhng khi cnhtay phi ca ngi sng ln, v y cm thy rt au nhng ch .

Ngi nh li kip trc mnh l con ca mt ngi giu c, c tha

hng mt gia ti gm ba ngi nh, nhiu tin bc v nhng bo vt khc.Sau khi ngi cha qua i, y sng mt mnh khng c ngi hu trongmt ngi nh. Mt m bn cp xng vo, dng dy km tri cht hai bntay ca y gia hai chn, ri ly i tt c tin bc v nhng mn qu gi,trong ba ngy, ngi hp hi mt cch au kh, vi nhng git mu nhxung t nhng vt t hai bn tay, v ng c gia ba ngn chn. Riy thy mnh nhn vo th xc ca chnh mnh, v y lang thang khp ni trongmt thi gian rt lu. Lc y ch c mt ngh duy nht, ging nh mt sm nh, l mnh mt ti sn, v mun ly li. Sau cng y nhn thy cnhng ngi sng, c thu ht n ch mt ngi n b, v ti sinh lmcon ca ngi n b .

Nhng ngi c kh nng tm linh trng thy nhiu vong linh, nhngkhng nn ngh rng tt c nhng vong linh u l ma qu. H c thgm c nhng v trng thi trung gian, hay ci trung m, v c nhng sinhlinh a ngc na. Theo nh nghin cu Joan Grant th mt hn ma cth ch l mt phn nng lng gii hn ca mt ngi cht, v rt cuc

bng ma s tan i.

Ti nhn thy nhng trng hp nh li a ngc ch c trong sch ca ccnh nghin cu k c xa. Elizabeth Haich nh li rng trong mt kip trcmnh vi phm mt li th ca tn gio Ai Cp thi c, tng ng mtli th cn bn ca Mt Gio Ty Tng, v ri vo mt loi trng thi angc c bit, b giam cng trong ci xc p ca chnh mnh trong bangn nm, nhng v khng c g o lng nn khong thi gian dngnh v tn:Lc no ti cng c cm gic kinh s... Ti khng th nhn v


47/79

mt hng no tm s cu gip cho linh hn b y a ca mnh... Sy a v s au kh khng dt... khng dt... khng dt.... (The feelingof horror and fear refuses to leave me for a single moment... I cannot look inany direction for help for my tortured soul... The tortures andsufferings know no end... no end... no end..). Sau b ta tri qua nhiukip n b v ri trong kip hin ti ly li c nhng kh nng tmlinh m mnh mt. Theo t ng Pht gio th trng hp ny l pratyeka-naraka tc c c a ngc hay a ngc t thn.

Trong cun sch ca b, Joan Grant m t mt chuyn i thm a Ph,mt phn ca l im o ca b Ai Cp hn bn ngn nm trc. ngi ta phi chuc nhng ti nhiu n mc khng c ti sinh trongloi ngi th gian (people expiate those crimes which are too manifoldto be freed on Earth). Mt gio s ngi x Peru, Nam M, ngy xa moi

tim hng ngn ngi lm l hin t th by gi cm thy mnh b moi timv s ln tr li, v ngi hnh ti ch l hnh nh ca chnh gio s . Mtngi n b b nhng con ong tn cng v trc y b ny lun lun phs yn tnh ca nhng ngi cng nh vi mnh, cho n khi dng nhs ngh ngi ca h b ph bi nhng con cn trng bit chm chch. Nhngngi trc kia hnh h loi vt th by gi chnh mnh b hnh h trong thxc th vt, th d nh mt con kh b cht ct bn tay v bn chn.

Tc gi Joan Grant ni n mt trng hp a ngc t thn o Crete,Hy Lp. Mt php s cng bch my c gi n d vi mc ch huynthut, cho n khi mt c chng li, nh thuc c ng ta. Sau khi cht, v

php s phi n d trong nm trm nm v phi sng li cn hp hi aun ca mnh khi b trng c. Trong khong thi gi

Documents

Thuyet Luan Hoi Va Phat Giao Tay Phuong - DD Thich Nguyen Tang Dich