TIMSKI COACHING I RAZVOJ

KARIJERE POJEDINCA U TIMU

Dr Radojka Pratalo

2

Timski Cocahing I razvoj karijere pojedinca u timu dr Radojka Pratalo Izdala in zaloila Glotta Nova d.o.o. Ljubljana, 2010

Oblikovanje: IDM produkcijska skupina, www.medialearn.org

Lektoriranje: Radojka Pratalo

Copyright za slovenski jezik Radojka Pratalo in Glotta Nova d.o.o. Vse pravice pridrane. ______________________________________________________ CIP - Kataloni zapis o publikaciji Narodna in univerzitetna knjinica, Ljubljana 005-64(0.034.2) PRATALO, Radojka, 1947- Timski Cocahing I razvoj karijere pojedinca u timu [Elektronski vir] / Radojka Pratalo. - 1. izd. - El. knjiga. - Ljubljana : Glotta Nova d.o.o., 2010 ISBN 978-961-90057-9-8 251812352 ___________________________________________________________

3

KAZALO

UVOD ................................................................................................ 4 1. Coaching ...................................................................................... 5

1.1. Pojam coachinga .................................................................... 5 1.2. Vrste coachinga ...................................................................... 7

2. Grupe i timovi ............................................................................... 8 2.2. ivotne faze tima ................................................................... 12 2.3. Izgradnja tima ...................................................................... 14 2.4. to predlae nauka u cilju razvijanja uspjenih timova ............. 18 2.5. Belbinova teorija o ulogama u timu ........................................... 25 2.6. Alat za analiziranje osobina lanova tima po Belbinu .................. 27 2.7. Rjeavanje konflikta u timu ..................................................... 29

3. Timski coaching ........................................................................... 32 3.1. Coaching na radnom mjestu ....................................................... 33 3.2. Coach-iranje tima ( timski coaching) ......................................... 36 3.3. Kljune uloge timskog coacha .................................................. 41 3.4. Uloga coachinga u svakoj fazi ivota tima .................................. 45 3.5. Efikasnost tima ...................................................................... 47 3.6. Model timskog coachinga u est koraka ..................................... 49 3.8. Primjena Belbinovog modela na formiranje tima u Sekciji za borbu protiv mobbinga udruenja ENE TO MOGU iz Banjaluke .................................. 54

Zakljuak .......................................................................................... 59 Literatura .......................................................................................... 61 O autoru ........................................................................................... 63

4

UVOD

Ljudi pokuavaju postii velike stvari uglavnom da bi veliali svoj ego, da bi

pobijedili svoju nesigurnost ili ih na to tjera njihov temperament. Ali, pojedinac je

naprosto preslab da bi sam postigao neto veliko, pa je shvatio da se mora udruiti

sa drugima. Tako su se poele stvarati grupe i timovi. Njihove prednosti u odnosu na

aktivnosti pojedinaca su oigledne, pa nije udo to je netko pametan rekao:

Timski rad je sredstvo pomou kojeg prosjeni ljudi postiu natprosjene

rezultate. Meutim, tim nije neto to se formira sluajno i samo od sebe, ve je

za formiranje uspjenog tima potrebno imati specifina znanja, a da bi tim bio

uistinu plodonosan, potrebno je uz ta znanja imati i znanja iz oblasti individualnog i

timskog coachinga.

U ovom radu bit e razmotren nain na koji se mogu objediniti znanja iz oblasti

formiranja i izgradnje tima sa znanjima iz oblasti coachinga sa naglaskom na timski

coaching, a sve sa ciljem da se predstave neki od moguih naina formiranja i

izgradnje uspjenih timova na ope zadovoljstvo i lanova tih timova i organizacija u

kojima ti timovi treba uspjeno da odrade ono to se od njih oekuje. Jedan dio

sakupljenih i u radu predstavljenih znanja bit e primjenjen na izgradnju jednog

konkretnog tima.

Ovaj rad se sastoji od Uvoda, tri glavna poglavlja ( Coaching, Grupe i timovi,

Timski coaching) i Zakljuka.

U glavnim poglavljima se predstavljaju sutina i vrste coachinga, pojam grupe i

tima, razlike izmeu njih, rezultati naunih istraivanja koji su doveli do

ustanovljavanja metoda za formiranje i izgradnju uspjenih timova i drugo to je

potrebno da se primjenom coaching metoda u svim fazama ivota tima postignu

najbolji mogui rezultati u radu tima. Ovdje se takoer govori i o mogunosti da se

u timovima vremenom instalira tzv. kultura coachinga. Kad se to postigne prestat e

potreba za daljnjim coach-iranjem tima od strane coacha, jer e zaivljavanjem

kulture coachinga u timu tim poeti da sam sebe coach-ira. A to i jeste krajnji cilj

timskog coachinga.

5

1. Coaching

Pojam coachinga

Uspjenim pojedincem smatramo svaku onu cjelovitu, svestranu i

zadovoljnu linost koja je uspjena u svojoj profesiji, ima sreen lini ivot,

aktivna je u drutvenom i kulturnom ivotu svoje okoline i vodi brigu o svom

zdravlju i rekreaciji.

Meutim, brzina i kompleksnost dananjeg ivota su pojedincu oduzeli

mogunost da sam moe ovladati svim tim aspektima svog ivota, pa on ve danas

uveliko trai pomo i potporu sa strane da bi to sve mogao postii.

To je razlog to svakim danom sve vie osoba trai pomo strunjaka u tom

smislu, a takvu pomo pruaju coach-i, (it. kou) strunjaci iz jedne nove

profesionalne oblasti koja se zove coaching. Coaching pomae ljudima da obave

svoje zadatke i kao takav on proima ivot ovjeka od najranijeg djetinjstva, preko

doba kolovanja do zrelog doba pune aktivnosti i konano treeg doba u kom ovjek

takoer treba ostati aktivan i ivjeti ivot dostojan ovjeka.

Do sada smo pod pojmom coach ( trener) podrazumijevali osobu koja trenira

neki sportski tim. Meutim, tim ne mora nuno biti sportski i sve ee to nije, jer

coach moe trenirati svaki tim, ali ne na isti nain i ne ba sa istim ciljem.

Naravno, za to su mu potrebna specifina znanja. U tom smislu coaching je nova

profesija, neki kau jedna od najperspektivnijih u 21. stoljeu! Coach pomae

drugim ljudima da poboljaju kvalitet svojih ivota i postignu svoje

poslovne i druge ciljeve. U tom smislu coach:

-pomae ljudima da sebi bolje postave ciljeve, te da ih dostignu;

-podstie i ohrabruje svoje klijente da urade vie negoli su sami namjeravali;

-pomau svojim klijentima da se bolje fokusiraju na cilj kako bi ga to prije

postigli i

-opskrbljuju klijente sa alatima, potporom i strukturama da postignu vie.

Osnovna filozofija coaching-a je da mi kao pojedinci otkrijemo to stvarno

elimo, da to to elimo dostignemo to prije i lake uz pomo coach-a koji je

stalno tu i koji nam hoe i moe pomoi u tome. Coaching ima ulogu pokretake

snage koja oslobaa ljudski potencijal za stvaranje novih i kreativnijih ideja, modela i

6

ponaanja koji dovode do uspjeha. Razvoj koji se definie kao kontinuirani proces

rasta i uenja je kljuni element coachinga, jer je cilj coachinga lini i profesionalni

razvoj pojedinca preko trenutnih okvira. Zbog toga je coach treniran da paljivo

slua, posmatra i pronae nain kako da ide ususret individualnim potrebama

klijenta uz vjerovanje da klijent zaista posjeduje prirodne kreativne resurse koje

treba pobuditi i pruiti mu podrku da ih dalje razvija i koristi. Smatra se da je

coaching bio uspjean ako je klijent uspio da prevazie postojeu blokadu ili je

razvio vjetinu ( sposobnost) koja mu pomae da ostvari odreeni cilj. Kao rezultat

coaching-a moemo imati:

- postizanje vrhunskih rezultata ( u biznisu, sportu, upravljanju..),

- uspjeno zavravanje projekta,

- proirivanje sopstvenih kapaciteta,

- razvijanje sopstvene vizije,

- postizanje balansa,

- identifikaciju i korienje skrivenih talenata,

- razvoj line misije,

- razvoj kreativnosti,

- definisanje vrijednosti i prioriteta,

- ostvarivanje uspjene karijere,

- itd.

Coaching je pristup poduci i obrazovanju odraslih, odnosno pomagaka profesija

usmjerena na pomaganje ljudima u potpunijem ostvarivanju vlastitih potencijala, te

ivotnih i poslovnih ciljeva. Coach svom klijentu najprije pomae u oblikovanju

vlastitih ciljeva, a nakon toga osobu podrava u ostvarivanju tih ciljeva tako to joj

pomae u razradi, razvijanju i primjeni postupaka i promjena u ponaanju koja e

dovesti do ostvarivanja ciljeva koje je osoba sama sebi postavila. U tom smislu se

razlikuju profesionalni i ivotni coaching. ivotni coaching je koristan za postizanje

ravnotee izmeu poslovnog, obiteljskog i drutvenog ivota te slobodnog vremena i

osobnog razvoja. Coaching se radikalno odmie od modela odnosa uitelj-uenik,

mentor-tienik, strunjak-laik i sl. Coach nije ni savjetnik, jer je kod savjetnika u

prvom planu ekspertski pristup nuenja rjeenja, a u sluaju coachinga klijent e uz

pomo coacha koji ga usmjerava i prati,