Tipovi OS-A Nastavak 2005 06

Fakultet informacijskih tehnologija

[email protected]

UOS::Predavanja Copyright by: FIT

1

Datum: 17.03.2006

Predavanje

Uvod u Operativne Sisteme

Sadraj

Tipovi operativnih sistema (nastavak)


[email protected]


2

U prolo-sedminim materijalima govorili smo u Mainframe i Desktop sistema. Ovo-sedmini materijali nastavljaju sa pregledom tipova razliitih sistema. Paralelni (multiprocesorski) sistemi Multiprocessor sistemi su sistemi sa vie od jednog procesora koji (procesori) meusobno komuniciraju. Multiprocesorske sisteme moemo podijeliti u: Tightly coupled sisteme Loosely coupled sisteme Tightly coupled sistemi su sistemi kod kojih procesori dijele memoriju i sat (clock). Komunikacija se kod ovih sistema obino odvija preko shared (dijeljene) memorije. U osnovne prednosti paralelnih sistema spadaju:

Povean throughput (propustnost, t.j. mogunost obrade vie podataka po jedinici vremena)

Ekonominost (jedan multiprocesorski sistem obino kota manje od grupe njemu ekvivalentnih jedno-procesorskih sistema)

Povean reliability (pouzdanost). Ukoliko funkcije mogu biti distribuirane na vie procesora, onda podbacivanje jednog od procesora nee rezultirati podbacivanjem itavog sistema.

Ovi sistemi mogu biti podijeljeni u: Simmetric multiprocessing sisteme i Asymmetric multiprocessing sisteme Simetrino multiprocesiranje (SMP) podrazumijeva sljedee:

Svaki procesor izvrava po jednu kopiju operativnog sistema, koje (kopije) po potrebni mogu medjusobnu komunicirati

Vie procesora mogu izvravati odjedanput, bez slabljenja performansi rada sistema.

Procesori su podjednaki (ne postoji master-slave relacija kao to je sluaj kod asimetrinog procesiranja

Veina modernih operativnih sistema podrava SMP. U ove sisteme spadaju: Windows 2000 Windows XP UNIX Mac OX Linux

Slika 1: Arhitektura simetrinog multiprocesiranja (Lit. br.1) Asimetrino multiprocesiranje podrazumijeva sljedee:

Svaki procesor je zaduen za specifian zadatak; Master procesor rasporeuje i alocira poslove slave-procesorima.

Ovakvi sistemi su vie uestali kod ekstremno velikih sistema


[email protected]


3

Distribuirani sistemi Pojavom Interneta i World Wide Web-a dolo je do eksponencijalnog porasta broja kompjuterskih mrea, to je imalo velikog uticaja i na razvoje modernih operativnih sistema. Radi toga, moderni operativni sistemi izmedju ostaloga dolaze sa podrkom za izvravanje browser-a, ukljuuju sistemski softver (TCP/IP), remote login itd. Mrena konektivnost postaje veoma bitna komponenta savremenih operativnih sistema.

Distribuirani sistemi takodjer distribuiraju komputaciju na vie procesora. Medjutim, za razliku od tightly-coupled sistema, kod ovih sistema svaki procesor koristi zasebnu lokalnu memoriju; procesori meusobno komuniciraju putem raznih komunikacionih medija kao to su high-speed bus-ovi ili telefonske linije. Radi toga se ovi sistemi takodjer nazivaju i loosely coupled sistemi. Obzirom da posjeduju mogunost komuniciranja, distribuirani sistemi mogu da dijeli komputacije. To je razlog to ovi sistemi takodjer omoguuju:

bru komputaciju uz pomo djeljenja poslova bolji reliability (pouzdanost) djeljenje resursa

Distribuirani sistemi zahtijevaju mrenu infrastrukturu, bilo da se radi o Local area networks (LAN) ili Wide area networks (WAN) mreama. Gotovo donedavno smo imali situaciju da su korisnici radili na terminalima koji su bili povezani na centralizovani sistem. Medjutim, kako su personalni kompjuteri postali jeftini i snani sistemi, dolo je do pomijeranja odredjenog dijela komputacija na stranu klijenta. Moderni kompjuting je generalno baziran na Klijenti-Server paradigmi, kod koje dananji centralizovani sistemi serveri pruaju samo odredjene usluge klijent-kompjuterima. Generalna struktura Client-Server sistema prikazana je slikom koja slijedi.

Slika 2: Generalna struktura Client-Server sistema (Lit. br.1) Cluster sistemi Drugi razvoj kada su u pitanju operativni sistemi vezan je za takozvane cluster (klaster) sisteme. Cluster sistemi takodjer koriste vie procesora za obavljanje komputacija, medjutim za razliku od paralelnih sistema cluster sistemi se obino sastoje od dva ili vie zasebna sistema koji su medjusobno povezani brzim komunikacijskim linijima. Cluster sistemi se ponajvie koriste u cilju pruanja visoke dostupnosti (high availability) servisa. Princip je taj da ukoliko jedan od sistema unutar cluster-a padne, cluster moe da nastavi sa izvravanjem koristei preostale sisteme. U druge bitnije karakteristike cluster sistema spadaju:

Omoguavanje da dva ili vie sistema dijele storage; Pruanje visoke pouzdanost (reliability-a) sistema

Cluster-ing moe biti struktuiran asimetrino ili simetrino.


[email protected]


4

Asimetrini clustering: jedan server je u hot-standby modu dok drugi aktivni

server - izvrava aplikacije. Server koji je u hot-standby modu monitoruje rad aktivnog servera. Ukoliko se desi da aktivni server padne, hot-standby server preuzima njegovu funkciju i nastavlja sa izvravanjem aplikacija

Simetrini clustering: svi kompjuteri izvravaju aplikacije. Pored toga to djeluju kao aktivni serveri koji izvravaju aplikacije, serveri monitoruju jedni druge.

Real-Time sistemi Real-Time sistemi su takodjer operativni sistemi za posebnu namjenu. Ovo su operativni sistemi koji se koriste za sisteme koji imaju potrebu za obavljanjem operacija u vrsto preciziranim vremenskim intervalima. Real-Time sistemi se esto koriste kao kontrolni ureaji u specijalnim aplikacijama kao to su kontrolirajui znanstveni eksperimenti, medicinski sistemi za prikazivanje slika, industrijski kontrolni sistemi, kao i drugi slini sistemi. Primarna osobina koja ih razlikuje od drugih tipova operativnih sistema je podrka za efikasno obavljanje operacija u vrsto-definiranim vremenskim intervalima. Handheld (rukom-prenosivi) sistemi Handheld sistemi ukljuuju sisteme poput Personalnih Digitalnih Asistenata (PDA) i celularnih telefona. Operativni sistemi za ove uredjaje implemntirani su na nain kako bi bili u stanju da na efikasan nain upravljaju inherentnim ogranienjima handheld sistema. U ova ogranienja spadaju:

- Ograniena veliina memorije - Spori procesori - Maleni display ekrani

Rasprostranjenost pojedinih operativnih sistema Na kraju ovog uvodnog pregleda prikazujemo statistiku rasprostranjenost pojedinih OS-a. Statistiku je prikupila W3Schools stranica, iju su posjetioci korisnici koji se zanimaju za web tehnologije - posjetioci koji obino koriste non-Windows operativne sisteme vie nego je to sluaj kod obinih, prosjenih korisnika.

2006 WinXP W2000 Win98 WinNT W2003 Linux Mac

February 73.3% 12.3% 2.1% 0.3% 1.8% 3.4% 3.6%

2005 WinXP W2000 Win98 WinNT W2003 Linux Mac

November 71.0% 14.6% 2.7% 0.4% 1.7% 3.3% 3.3%

August 66.3% 17.5% 3.2% 0.6% 1.7% 3.3% 2.9%

May 64.5% 19.4% 3.9% 0.8% 1.4% 3.3% 2.9%

February 62.0% 21.1% 5.1% 0.9% 1.3% 3.2% 2.9%

2004 WinXP W2000 Win98 WinNT Win95 Linux Mac

November 59.1% 23.7% 5.6% 1.2% 0.1% 3.1% 2.7%

August 53.2% 28.1% 7.0% 1.8% 0.2% 3.0% 2.5%

May 51.0% 29.6% 8.2% 2.0% 0.3% 2.9% 2.5%

February 46.0% 32.8% 9.5% 2.9% 0.4% 2.6% 2.5%

2003 WinXP W2000 Win98 WinNT Win95 Linux Mac

November 42.6% 36.3% 10.9% 3.5% 0.4% 2.6% 2.2%

August 36.3% 39.9% 12.6% 4.6% 0.5% 2.4% 2.0%

May 31.4% 41.0% 13.9% 5.8% 0.7% 2.2% 1.8%

Slika 3: Rasprostranjenost pojedinih OS-a izraen u procentima (Lit. br.3)


[email protected]


5

Obrada dijelova sljedee litarature: 1. Silberschatz (2004), Operating System Concepts, 6th edition 2. Bryant & OHallaron (2002), Computer Systems: A Programmer's Perspective 3. http://www.w3schools.com (2005)

Documents

Tipovi OS-A Nastavak 2005 06