TIPTA İNSAN BİLİMLERİTIPTA İNSAN BİLİMLERİ

Dr. OSMAN ELBEK

(osmanelbek@yahoo.com)

Adnan Menderes Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD

ÇIKAR ÇATIŞMASI

2010-2012 TTD MYK Üyesi (İlaç Endüstrisi)

Son üç yıl içinde bir kongre, sempozyum, kurs, panel vb bilimsel programa

katılmak için maddi destek aldınız mı?

2010 Sigara ve Sağlık Kongresi (Pfizer)

2010 ERS Kongresi (Abdi İbrahim)

2011 TTD Çukurova Şube Toplantısı (GSK)

2011 TTD Orta Karadeniz Toplantısı (AstraZeneca)

2011 TTD Çukurova Şube Toplantısı (B. Ingelheim)

2012 TTD İstanbul Şube Toplantısı (Sanovel)

TARTIŞMA HEDEFLERİ

• Eğitimin “teknik” bir süreç olmadığını vurgulamak

• Tıp eğitimini “insan” ekseninde sorgulamak

• Başka türlü bir eğitimi imgelemek

• Eve götüreceğimiz ödevleri saptamak

SUNU AKIŞI

• Eğitim / Tıp Eğitimi

• Olan / Olması Gereken

• Biz Ne Yapıyoruz?

• Özet

ÖĞRETME - ÖĞRENME

• Bilgi Aktarımı

• Biçimlendirme

• Rehberlik

• Yetiştirme

GELECEĞİN DOKTORU

• Hastayı, hem birey hem de ailenin ve toplumun bir üyesi olarak bütüncül bir şekilde

gören bir hizmet sunucu,

• Sunduğu hizmeti geliştirirken uygulanacak teknolojinin etik ve maliyet etkin olanını

seçmede bir karar verici,

• Bireylere ve gruplara kendi sağlıklarını koruma ve geliştirmelerinde güç veren bir

iletişimci,

• Birlikte çalıştığı insanların güvenini kazanarak bireyin ve toplumun sağlık

gereksinimlerini uzlaştırabilen ve toplum yararına girişim yapan bir toplum lideri,

• Sağlık verilerinin uygun kullanımını geliştirerek hastaların ve toplumun

gereksinimlerini karşılamak için sağlık uygulamalarının içinden ve dışından

organizasyonlarla ve bireylerle uyumlu çalışabilen bir yönetici

-Aktaran- Elçin M, Tıpta İnsan Bilimleri Programlarının Geliştirilmesine İlişkin Görüşler, 2007.

We don't need no education.

We don't need no thought control.

No dark sarcasm in the classroom.

Teacher, leave those kids alone.

Hey, Teacher, leave those kids alone!

All in all it's just another brick in the wall.

All in all you're just another brick in the wall.

Pink Floyd, Another Brick In The Wall.

“İnsanlar(a) çevrelerini ara vermeksizin yıkmaya ve yenilemeye, aynı

zamanda kendilerini de yenilemeye muktedir olmalarını istediğimizi

söylemekten korkmayalım; en büyük güçleri entelektüel bağımsızlıkları

olacak olan, kendilerini hiçbir şeye bağlamayan, en iyi olanı kabul

etmeye her zaman hazır, yeni fikirlerin zaferinden hoşnut, bir hayat

içinde bir çok hayat yaşamaya özlem duyan insanlar. Toplum böyle

insanlardan korkar; o halde onun bize bu insanları verebilecek bir eğitim

isteyebileceğini umut etmemeliyiz.”

• Francisco Ferrer

Graham R, Anarşizm, 2007.

Aslolan…

• Soru sormak

• Problem sunmak

• Tartışma yaratmak

• Farkındalık yaratmak…

“Her Yol Mübah Değil”

1. Bağımsız öğrenme

2. Deneme-yanılma

3. Klasik usta-çırak

4. Sokratik tartışma

5. Rehberli buluş yolu

6. Rehberli utanma

“EĞİTİCİ”

• Kılavuz olan

• Öğrenme fırsatları sunan

• Teknolojiyi akıllıca kullanan

• Moral değerler ve duygusal durumu “gören”

• Öğrenciyi sofistike yöntemlerle değerlendiren

• Etkili bir usta

BÜYÜK RESMİ GÖRMEK

“Seni gelince görmeye,

çıkartıyorlar üstümüzdekileri,

zor değil hastalığımızın nedenini anlamak,

şöyle bir bak üstümüze başımıza,

çünkü elbiselerimizi yıpratan neyse,

odur vücutlarımızı da yıpratan.”

BERTOLT BRECHT

http://mevsimlerdenroma.blogspot.com/2009_04_01_archive.html

TEMEL / KLİNİK BİLİMLER

• Beşeri Bilimler

– Edebiyat, Felsefe, Etik, Tarih, Teoloji

• Sosyal Bilimler

– Antropoloji, Sosyoloji, Psikoloji

• Sanat

“Benim için önemli olan, anlamaktır.”

HANNA ARENDT

“TIP SADECE TIP DEĞİLDİR”

• Astım Kontrolü - Fenotipleri

• KOAH A-B-C-D Sınıflaması

• Pnömoni Yaklaşımında CURB-65

• Tedavi Algoritmaları ve Rehberleri

• Doğrudan Gözetimli Tedavi Stratejisi

• Pulmoner Emboli Tanısında Puanlama

• Akciğer Kanserinde Hedefe Yönelik Tedavi

SOKRATES’TEN PLATON’A

Yeni Soruların “Dışarıdan” Sorulması

Sonun ve Kesinliğin Olmayışı

İnsan Çoğulluğunu Yüceltme

Bilgiye Sahip Olanın “Sıradanlığı”

Mutlak Bilginin İmkansızlığı

Tartışmanın Mutlaklığı

Kanaat İçindeki Hakikati Ortaya Çıkarma

HAKİKATİN DOĞUMU

Yeni Soruların “İçeriden” Sorulması

Tek Doğru ve Tek Hakikatin Bulunuşu

İdea’nın Yüceltilmesi

Bilgiye Sahip Olanın Yarı Tanrısallığı

Mutlak Bilginin Mümkün Oluşu

Tartışmanın Gereksizliği

Hakikatin Öğrenilmesi / Öğretilmesi

HAKİKATİN TİRANLIĞI

Berktay F, Dünyayı Bugünde Sevmek, 2012.

gözetim

kontrol

muayene

inceleme

reçete

öneri

“doktor sağlıklı yaşamın gardiyanıdır”

Biyoiktidar’da insan türünün biyolojik özellikleri iktidarın nesnesi haline dönüşür

TARİHSEL SÜREÇ

• 1967;

– Pennsylvania State University College of Medicine

– Department of Humanities

• 1969;

– Society for Health and Human Values

• 1998;

– American Society for Bioethics and Humanities

Elçin M, Hacettepe Tıp Dergisi, 2008.

TIPTA İNSAN BİLİMLERİ

• AMAÇ: Sosyoloji, felsefe, antropoloji, arkeoloji, tarih,

psikoloji, sanat ve edebiyat gibi disiplinlerden

yararlanılarak; tıp fakültesi öğrencisinin bireye,

topluma ve sağlığa dair bütüncül bakış açısı

kazanabilmesini sağlamak

“Aslında insan yapacağı şeyden değil,

yapmakta olduğundan da değil,

yapmış olduğundan söz etmeli”

GOETHE

Third Hand & Exoskleton

Stelarc (Stelios Arcadiou)

Orlan, http://www.orlan.net/

TKS PROGRAMI

• Konferanslar

• Müze Gezileri

• Film Gösterileri

• Kitap Tartışması

2011-2012

• Beden Algısı ve Tıbbın Antropolojisi

• Çevre Sağlığı ve Hekimlik

• Değişen Dünya ve Hekimlik

• Felsefe Gözüyle Hekimlik

• Hayvan Hakları

• Hekimlik Uygulamalarında İletişim

• İnsan Hakları ve Hekimlik

• Sağlık Çalışanlarına Yönelik Şiddet

“Eğer güç yalnızca engelleyici olsaydı,

eğer hayır demekten başka bir şey yapmamış olsaydı,

ona boyun eğecek birinin bulunabileceğine inanıyor musunuz?”

MİCHEL FOUCAULT

ÖZET

• Eğitim “politik” bir süreçtir.

• Tıp fakültesi ve uzmanlık eğitimi gerek içerik gerekse

biçim yönünden yeni baştan kurgulanmalıdır.

• Tıbbın hayata “taşması” sınırlandırılırken, yeniden

“insan”a kavuşması sağlanmalıdır.