TISKOVINA POŠTARINA PLAĆENA KOD POŠTE 24000 SUBOTICA

SLUŽBENI LIST OPŠTINE SUBOTICA

BROJ: 40 GODINA: XLIII DANA: 28. decembar 2007. CENA: 65,00 DIN.

Na osnovu člana 6. stav 1. Zakona o lokalnoj samoupravi («Službeni glasnik RS», br. 9/2002, 33/2004 i 135/2004) i člana 33. stav 1. tačka 27. Statuta Opštine Subotica («Službeni list Opštine Subotica» br. 19/2002, 59/2004, 61/2004, 12/2005 i 12/2006), Skupština Opštine Subotica, na svojoj 38. sednici održanoj dana 27.12.2007. godine, donela je

R E Š E NJ E O OSNIVANJU DRUŠTVA S OGRANIČENOM ODGOVORNOŠĆU

ZA UPRAVLJANJE RAZVOJEM TURISTIČKOG PROSTORA «PARK PALIĆ» PALIĆ

I Opština Subotica, kao jedan od suosnivača, pristupa osnivanju Društva s ograničenom odgovornošću za upravljanje

razvojem turističkog prostora «Park Palić» Palić, zajedno sa suosnivačima Republikom Srbijom u čije ime osnivačka prava vrši Vlada Republike Srbije i Autonomnom Pokrajinom Vojvodinom u čije ime osnivačka prava vrši Izvršno veće Autonomne Pokrajine Vojvodine.

II Ovlašćuje se Predsednik Opštine Subotica, Kučera Geza da u ime Opštine Subotica, potpiše Ugovor o osnivanju Društva s ograničenom odgovornošću za upravljanje razvojem turističkog prostora «Park Palić» Palić, kao i da overi svoj potpis na istom.

III Određivanje prvog direktora, prvog zamenika direktora i prvog internog revizora Društva s ograničenom odgovornošću za upravljanje razvojem turističkog prostora «Park Palić» Palić izvršiće se Aneksom Ugovora o osnivanju društva sa ograničenom odgovornošću za upravljanje razvojem turističkog prostora «Park Palić» Palić. Potpisivanje Aneksa ugovora izvršiće se na osnovu odluke Skupštine opštine Subotica.

IV Ovo Rešenje objaviti u «Službenom listu Opštine Subotica».

Republika Srbija Autonomna Pokrajina Vojvodina Opština Subotica Skupština Opštine Subotica Broj: I-00-023-15/2007 Dana: 27. 12. 2007. godine S u b o t i c a

PREDSEDNIK SO Saša Vučinić, s.r.

Strana 2 – Broj 40 Službeni list Opštine Subotica 28. decembar 2007. Po izvršenom sravnjenju sa izvornim tekstom, utvrđeno je da se u Odluci o lokalnim komunalnim taksama, objavljenoj u “Službenom listu Opštine Subotica”, broj 39/2007, potkrala tehnička greška, pa se na osnovu člana 3. stav 1. tačka 5. Odluke o objavljivanju Opštinskih propisa i drugih akata (“Službeni list Opštine Subotica”, broj 39/82), daje

I S P R A V K A U Odluci o lokalnim komunalnim taksama, umesto reči «Člana 11.» upisuju se reči «Član 10.»

Dana 29.12. 2007. godine Sekretar Skupštine Opštine Subotica Šveler Arpad, dipl.pravnik s.r.

Po izvršenom sravnjenju sa izvornim tekstom, utvrđeno je da se u Odluci o usvajanju Strateškog plana razvoja socijalne zaštite Opštine Subotica za period od 2008. do 2012. godine, objavljenoj u “Službenom listu Opštine Subotica”, broj 39/2007, potkrala tehnička greška, pa se na osnovu člana 3. stav 1. tačka 5. Odluke o objavljivanju Opštinskih propisa i drugih akata (“Službeni list Opštine Subotica”, broj 39/82), daje

I S P R A V K A Objavljuje se Strateški plan razvoja socijalne zaštite Opštine Subotica za period od 2008 do 2012.godine koji je prilog Odluke o usvajanju Strateškog plana razvoja socijalne zaštite Opštine Subotica za period od 2008. do 2012. godine i čini njen sastavni deo.

Dana 29.12. 2007. godine Sekretar Skupštine Opštine Subotica

Šveler Arpad, dipl.pravnik s.r.

STRATEŠKI PLAN RAZVOJA SOCIJALNE ZAŠTITE OPŠTINE SUBOTICA ZA PERIOD OD 2008. DO 2012. GODINE

Uvodna reč Predsednika Opštine Subotica Opština Subotica je prepoznatljiva po visoko razvijenom nivou socijalne zaštite. Koreni pomoći licima u stanju

socijalne potrebe su rezultat posvećenog rada pripadnika mnogih generacija i istorijski posmatrano izuzetno su duboki: 1786. godine otvoren je Uboški dom za stara lica; 1903. godine otvoren je dom za siročad (koji od 1920. godine nosi ime «Kolevka»); 1971. godine otvoren je kao prvi u Jugoslaviji Centar za negu i pomoć u kući; 1973. godine otvoren je kao prvi u Jugoslaviji Gerontološki klub «Kertvaroš» na teritoriji iste gradske mesne

zajednice; 1973. godine otvoreno je – kao drugo u Jugoslaviji- Savetovalište za predbračne, bračne i porodične odnose u

sastavu Centra za socijalni rad opštine Subotica; 2005. godine Caritas Subotičke biskupije, kao humanitarna organizacija katoličke crkve, se sufinansira iz

lokalnog budžeta za pružanje nege i pomoći u kući ostarelom stanovništvu. Smatram da je proces izrade i usvajanja Strateškog plana razvoja socijalne zaštite opštine Subotica za period od 2008.

do 2012. godine pored mnogih drugih, doveo do nastajanja sledećih vrlo značajnih vrednosti: - unapređena je saradnja između pružalaca usluga u socijalnoj zaštiti; - povećano je učešće građana u procesu donošenja strateškog dokumenta - strateški dokument postao je vlasništvo naše lokalne zajednice.

Lokalni strateški dokument ne bi mogao nastati bez ogromne pomoći od strane Ministarstva rada zapošljavanja i socijalne politike Republike Srbije, Fonda za socijalne inovacije, Stalne konferencije gradova i opštine Republike Srbije, Odeljenja za međunarodni razvoj Velike Britanije (DFID), Ministarstva spoljnih poslova Kraljevine Norveške kao i eksperata i trenera koji su jačali i edukovali naše aktere na izradi strateškog dokumenta na čelu sa mentorkom gospođom Zoricom Rašković. Svima njima dugujemo posebnu zahvalnost kao i onim našim građanima – njih 143, koji su dali svoj doprinos izradi lokalnog strateškog dokumenta u procesu vođenom od strane Ekspertskog tima i Koordinacionog odbora strateškog planiranja razvoja socijalne politike opštine Subotica. Neka ovaj strateški dokument bude vodič u realizaciji i doprinosu sveukupnom reformskom razvoju socijalne zaštite, produbljivanju razumevanja i dijaloga pripadnika svih zainteresovanih strana, jer su u njega utkani ciljevi, zadaci i mere.

Predsednik opštine Subotica Geza Kučera

28. decembar 2007. Službeni list Opštine Subotica Broj 40 – Strana 3 UVOD

STRATEŠKI PLAN RAZVOJA SOCIJALNE ZAŠTITE OPŠTINE SUBOTICA

ZA PERIOD OD 2008-2012.

Vlada Republike Srbije usvojila je u decembru 2005. g. STRATEGIJU REFORME SISTEMA SOCIJALNE POLITIKE čiji je osnovni cilj:

- smanjenje broja siromašnih - razvoj efikasnije socijalne zaštite U usvojenom tekstu je naglašeno da efikasna socijalna zaštita zahteva strateško planiranje, kao i donošenje mera,

aktivnosti i mehanizama kojima se obezbeđuju najpovoljniji ishodi za korisnika usluga. Smanjenje siromaštva i zaštita posebno ugroženih grupa su prioriteti u domenu socijalne politike. Usvojena Strategija o

reformi socijalne zaštite obavezuje lokalnu samoupravu na aktivnu ulogu u kreiranju i sprovođenju socijalne politike na lokalnom nivou.

Strateški plan socijalne politike treba da bude sastavni deo razvojnih i ekonomskih planova svake opštine. Lokalna samouprava ima obavezu da isplanira i obezbedi sredstva za implementaciju Strategije reforme socijalne politike.

Rukovodeći se gornjom obavezom, prijavili smo se na konkurs Ministarstva rada, zapošljavanja i socijalne politike, Fonda za socijalne inovacije i Stalne konferencije gradova i opština po projektu «Podrška sprovođenju Strategijerrazvoja socijalne zaštite u Republici Srbiji», gde je u predviđenom roku zapremljeno 73 prijava projekta.

Komisija za izbor opština koje će biti uključene u projekat «Podrška sprovođenju Strategije razvoja socijalne zaštite u Republici Srbiji», 16. marta 2007. g. odlučila je i objavila na sajtu Fonda za socijalne inovacije spisak 15 opština, među njima smo i mi, sa kojima će se realizovati implementacija strategija reforme socijalne politike na lokalnom nivou.

Citiramo iz naše prijave argumentaciju zašto smatramo da naša opština treba da bude uključena u implementaciju ovog projekta: «U praksi se sprovode i finansiraju savremeni oblici usluga: dnevni boravci za decu i odrasle sa posebnim potrebama, Savetovalište za predbračne i porodične odnose, SOS telefon, gerontološki klubovi, nega i pomoć u kući starih osoba, prevencija bolesti zavisnosti, specijalni prevoz invalida. Vrši se umrežavanje javnog i civilnog sektora pružalaca usluga. Nedostaju savremena strateška i planska dokumenta, ugovorima o finansiranju premošćujemo nedostatak istih.

Treba angažovati promotore razvoja socijalne zaštite za strateško planiranje, donošenje akata, standardizaciju usluga, praćenje rezultata lokalnih usluga.»

Program podrške opštinama će se sprovoditi na osnovu Memoranduma o saradnji u okviru projekta «Podrška sprovođenju Strategije razvoja socijalne zaštite u Republici Srbiji» br. 110-00-399/07-09 koje je Ministarstvo rada, zapošljavanja i socijalne politike potpisalo 05. aprila 2007. g. u Beogradu sa ovlašćenim zvaničnicima lokalnih samouprava. Obezbeđena je individualna mentorska podrška u liku gospođe Zorice Rašković, jedne od direktorica ADF.

Iz grant fonda koji obezbeđuju Odeljenje za međunarodni razvoj Velike Britanije (DFID) i Ministarstvo spoljnih poslova Kraljevine Norveške od 1.5 MILIONA EVRA obezbediće se sufinansiranje, kao vid podrške budžetskim izdvajanjima opština za pružanje novih socijalnih usluga zajednici.

Vođenje procesa strateškog planiranja vršio je Koordinacioni odbor strateškog planiranja razvoja socijalne politike Opštine Subotica (KOSP) imenovan od strane Predsednika Opštine u sledećem sastavu:

1. Biači Marija, dipl. sociolog, za predsednika 2. Popović Ljiljana, dipl. socijalni radnik, direktor Centra za socijalni rad, za člana i zamenika predsednika

Zvekić Danijela, dipl. sociolog Centra za socijalni rad, za zamenika člana 3. Kerekeš Aleksandar, član Opštinskog veća, za člana

Stoparić Goran, član Opštinskog veća, za zamenika člana 4. Molnar Pinter Edit, član Opštinskog veća, za člana

Horvat Franjo, HTŠC «Lazar Nešić», za zamenika člana 5. Šujić Eva, predstavnik Opštinske uprave, za člana

Marčetić Andreja, predstavnik Opštinske uprave, za zamenika člana 6. Ivanišević Nenad, direktor Gerontološkog centra, za člana

Terzić Snežana dipl. socijalni radnik Gerontološkog centra, za zamenika člana 7. Čabrić Mirjana, direktor Doma za decu «Kolevka», za člana

Vuković Biserka, socijalni radnik Doma za decu «Kolevka», za zamenika člana 8. Vlč. Dobai Ištvan, direktor Caritasa Subotičke biskupije, za člana

Skenderović Gizela, koordinator «Caritas»-a, za zamenika člana 9. Gavrić Vesna, predstavnik Društva za pomoć MNRO, za člana

Džinić Zorica, roditelj, predstavnik Društva za pomoć MNRO, za zamenika člana 10. Pece Mihajlo, sekretar Crvenog krsta Subotica, za člana

Erkman Milka, predstavnik Crvenog krsta Subotica, za zamenika člana 11. Jurković Bela, predsednik Udruženja penzionera, za člana

Lučev Dragica, podpredsednik Udruženja penzionera, za zamenika člana 12. Kudlik Erika, koordinator Kancelarije za lokalni razvoj, za člana

Pavićević Simonida, predstavnik Kancelarije za lokalni ekonomski razvoj, za zamenika člana. Zadaci Koordinacionog odbora strateškog planiranja razvoja socijalne politike Opštine Subotica su:

- utvrđivanje prioriteta u oblasti socijalne politike

Strana 4 – Broj 40 Službeni list Opštine Subotica 28. decembar 2007. - izrada strateškog plana i pojedinačnih akcionih planova u navedenoj oblasti - iniciranje, razvoj i monitoring partnerstva između lokalne samouprave, nadležnih ustanova i institucija i

nevladinih organizacija na lokalnom nivou - učešće u izradi i praćenju projekata koji se tiču socijalne politike - razmatranje i predlaganje preventivnih mera u socijalnoj zaštiti, obrazovanju, zapošljavanju i zdravstvu - pripremanje inicijativa i predloga o decentralizaciji socijalne politike, organizovanje stručnih savetovanja i

drugih oblika stručnog usavršavanja u ovoj oblasti - saradnja sa svim ustanovama, NVO i drugim bitnim činiocima po pitanju reforme socijalne politike - organizovanje prezentacija aktivnosti i rezultata ostvarenih u okviru KOSP-a - obavljanje i drugih poslova u skladu sa osnovnim ciljevima i zadacima radi kojih je KOSP obrazovan.

Proces izrade strateškog plana tekao je uz visoku participaciju svih aktera relevantnih za sistem socijalne zaštite u

opštini Subotica. U njega su se uključili predstavnici lokalne vlasti, socijalnih, zdravstvenih, obrazovnih institucija, Nacionalna služba za zapošljavanje i drugi, ukupno 143 stručnjaka/kinja, profesionalaca, volontera i korisnika.

Ovaj strateški dokument predstavlja prvi objedinjeni dokument u oblasti socijalne zaštite u opštini Subotica i ima za cilj da predstavi probleme i potrebe građana i građanki Subotice, dosadašnje rezultate u razvijanju lokalnih usluga, mera i oblika zaštite, strateška opredeljenja i ciljeve razvoja ove oblasti u periodu od 2008-20012. godine.

Strateški plan razvoja usluga socijalne zaštite u opštini Subotica zasniva se na reformskim opredeljenjima usvojenim u Strategiji razvoja socijalne zaštite u Srbiji, Strategiji za smanjenje siromaštva u Srbiji i Milenijumskim ciljevima razvoja.

REZIME Polaznu osnovu za izradu strateškog plana razvoja socijalne zaštite Opštine Subotica za period 2008. g. do 2012. g.

čini Strategija razvoja socijalne zaštite republike Srbija. Lokalni strateški dokument se usmerava ka konkretnim reformskim zahtevima, decentralizaciji socijalnih usluga i ka prenošenju pružanja usluga na lokalne samouprave. Opština Subotica, koja je kao lokalna samouprava prepoznata kao primer spremnosti da značajnu pažnju posveti oblasti socijalne politike i sagledavanju potreba najosetljivijih korisničkih grupa, dobila je priliku da u okviru Projekta «Podrška sprovođenju Strategije razvoja socijalne zaštite u Srbiji» dobije ekspertsku pomoć u vezi sa sprovođenjem planirane decentralizacije socijalnih usluga i izradi lokalne strategije razvoja.

Lokalni strateški dokument je nastao na participativni način, uz zaključivanje svih zainteresovanih iz socijalne zaštite uz veliku podršku i saradnju Predsednika opštine Subotica, mentorke Ministarstva i angažovanje članova koordinacionog odbora strateškog planiranja razvoja socijalne politike opštine Subotica.

Definisana vizija razvoja, kao i definisane vrednosti na kojima želimo da počiva socijalna zaštita u Subotici: dostupnost usluga socijalne zaštite za sve građane i jednakost prilikom ostvarivanja prava i korišćenja usluga, participacija i odgovornost korisnika usluga socijalne zaštite, kontinuitet socijalne zaštite, pluralizam usluga i davalaca usluga socijalne zaštite, najbolji interes korisnika i život u prirodnom okruženju.

Analizom delatnosti zainteresovanih aktera socijalne zaštite u opštini (lokalne samouprave, institucija socijalne zaštite, obrazovnih ustanova, institucija zdravstvene zaštite, nevladinih organizacija i udruženja građana koja funkcionišu na teritoriji opštine i ostalih važnih institucija) i analizom okruženja u opštini) nacionalnog i regionalnog okvira za unapređenje socijalne zaštite, strukture stanovništva, demografskih procesa u opštini i privredne i ekonomske situacije) dobili smo rezultate: koje institucije i organizacije pružaju usluga socijalne zaštite i u kom obimu, da li je obim pruženih usluga dovoljan i raznovrstan, koje su socijalne grupe u našoj opštini najugroženije i koje im nove usluge treba pružati da bi se poboljšali uslovi njihovih života.

Rezultati te analize su izloženi u delu strategije posvećene ciljnim grupama. U opštini su prepoznate sledeće ciljne grupe kojima je potrebno posvetiti posebnu pažnju radi unapređenja njihovog socijalnog statusa: deca i omladina, porodica, osobe sa invaliditetom, stari, siromašni i nezaposleni i Romi. Rešenja problema žena su izložena u delu strategije koja se odnosi na porodicu kao celinu. Kao prioriteti u poboljšanju socijalnog stanju i uslova života marginalizovanih grupa istakni su:

- obezbeđenje održivosti postojećih usluga socijalne zaštite - pružanje novih usluga vaninstitucionalne zaštite - edukatvno – informativni rad sa pripadnicima marginalizovanih grupa i građanima. Paralelno sa izradom lokalnog strateškog dokumenta predviđena je komunikacija sa javnošću, koja će se naročito

intenzivirati tokom javne rasprave pred usvajanje Strateškog plana razvoja socijalne zaštite opštine Subotica za period od 2008-2012. g.

Strateškim planom predviđeni su aranžmani za njegovu implementaciju, kao i akcioni plan za 2008. g., koji će doprineti obezbeđenju održivosti projekata i ciljeva koji su predviđeni dokumentom. U delu posvećenom evaluaciji i monitoringu predviđeni su aranžmani za praćenje i ocenu uspešnosti sprovođenja ciljeva strategije sa indikatorima postignuća.

Imajući u vidu da se u naredna tri meseca od strane Ministarstva rada i socijalne politike RS usvajaju prioriteti razvoja za 2008. g., a koji se tiču usvajanja standarda lokalnih usluga socijalne zaštite i nove organizacije rada Centra za socijalni rad, smatra se da će jedan od prvih zadataka u toku implementacije lokalnog strateškog dokumenta biti izrada operativnog plana za 2008. g.

Lokalna samouprava i koordinacioni odbor strateškog planiranja razvoja socijalne politike opštine Subotica će poštovanje principa i ciljeva ovog strateškog plana, izdvajanjem budžetske linije za socijalna davanja i usluge lokalnog karaktera, kao i učešćem na konkursima sa projektima za ostvarivanje ciljeva lokalnog strateškog dokumenta – kod državnih institucija, domaćih i stranih donatora – osigurati veliki napredak u sistemu pružanja socijalnih usluga na lokalnom nivou.

28. decembar 2007. Službeni list Opštine Subotica Broj 40 – Strana 5 VIZIJA

Opština Subotica je zajednica po meri čoveka, koja obezbeđuje punu socijalnu sigurnost svojih građana/ki zasnovanu na radu, solidarnosti, jednakosti i humanosti.

MISIJA

Misija razvoja sistema socijalne zaštite opštine Subotica je: Očuvanje i unapređenje nivoa socijalne sigurnosti građana/ki u Opštini Subotica kroz razvijanje održivog, efikasnog i

svima dostupnog sistema socijalne zaštite, zasnovanog na partnerstvu javnog, privatnog i civilnog sektora kao pružaoca usluga uz stimulisanje punog učešće korisnika usluga. PRINCIPI I VREDNOSTI na kojima se zasniva strategija

• Najbolji interes korisnika – Pružati usluge koje su u najvećem stepenu usaglašene sa potrebama korisnika uz poštovanje ljudskih prava i dostojanstva;

• Dostupnost usluga korisnicima – Obezbeđivati uslove i razvijati usluge da građani svoje potrebe prioritetno zadovoljavaju u sredini u kojoj žive, na lokalnom nivou;

• Najmanje restriktivno okruženje – Pružati podršku raznovrsnim uslugama prioritetno u prirodnom okruženju, uz izbor usluga koje su za korisnika najmanje restriktivne;

• Participacija, odgovornost i samostalnost korisnika – obezbediti učešće korisnika u donošenju odluka o načinu zadovoljavanja njegovih potreba i odgovornost za izbor i korišćenje sopstvenih potencijala; pružati podršku korisniku za aktiviranje potencijala za samostalno zadovoljavanje potreba, produktivan život u zajednici i predupređivanje zavisnosti od socijalnih službi;

• Kontinuitet zaštite, i mogućnost izbora usluga i pružaoca usluga javnog nevladinog i privatnog sektora – Razvijati raznovrsne usluge u okviru javnog, nevladinog i privatnog sektora. Korisniku se blagovremeno pruža mogućnost korišćenja odgovarajuće usluga, u kontinuitetu i potrebnom trajanju;

• Čovek u stanju socijalne potrebe u fokusu delovanja – Stvarati uslove za samostalan život i rad lica koja se nalaze u stanju socijalne potrebe ili za njihovo aktiviranje u skladu sa sposobnostima;

• Senzibilisana sredina i korisnici – Stvarati sistem permanentnog informisanja i edukovanja građana o pravima iz oblasti socijalne i porodično pravne zaštite, sistemu usluga socijalne zaštite na lokalnom nivou i potrebama posebno osetljivih grupa stanovništva.

ANALIZA KONTEKSTA

Cilj ovog odeljka Strateškog plana razvoja socijalne zaštite u opštini Subotica je da celovito predstavi lokalni i širi društveni kontekst, prikaže analizu svih zainteresovanih strana i analizu stanja u sistemu socijalne zaštite u opštini Subotica. Kvantitativni podaci navedeni u ovom odeljku su pribavljeni od relevantnih institucija i organizacija i predstavljaju aktuelnu sliku stanja. Procene i zaključci su izvedeni tokom procesa strateškog planiranja od strane reprezentativnih predstavnika lokalnih institucija i organizacija, članova/ca opštinskog koordinacionog tela za socijalnu zaštitu i radnih grupa formiranih tokom procesa.

Nacionalni i regionalni okvir

Ukupne promene političkog, privrednog i vrednosnog sistema, kao i nepovoljna demografska kretanja, dovela su do narušavanja socijalne ravnoteže našeg društva. Posledice su veliki porast nezaposlenosti, siromaštva i socijalna raslojavanja i povećana ugroženost dece, nemoćnih i starih ljudi, usled smanjenih mogućnosti porodice i društva da ostvari svoju zaštitnu ulogu.

U sistemu socijalne zaštite se javljaju brojni problemi koji zahtevaju novo prilagođavanje promenama i dogradnju sistema. Osnovni cilj nove socijalne politike je efikasan sistem socijalnih transfera i zadovoljavanja osnovnih potreba građana koji je u funkciji zaštite ljudskih prava. Ciljevi socijalne zaštite su razvijanje mreža institucija i socijalnih usluga, koje mogu da otklone ili ublaže osnovne rizike kojima su izloženi građani. Strateški pravci razvoja sistema socijalne zaštite:

- Izgradnja nove politike i zakonodavne aktivnosti - Decentralizacija sistema socijalne zaštite - Obezbeđivanje efikasnijih materijalnih usluga u socijalnoj zaštiti - Obezbeđivanje kvalitetnih usluga u socijalnoj zaštiti - Jačanje profesionalnih kapaciteta zaposlenih u socijalnoj zaštiti

Lokalni okvir Pristupanjem izradi lokalnog strateškog dokumenta, analizom aktivnosti svih zainteresovanih strana i produbljenom

analizom stanja u sistemu socijalne zaštite opštine Subotica, mobilisana je stručna javnost relevantnih institucija i organizacija i široki krug predstavnika korisnika usluga sa ciljem da se sagleda i predstavlja aktuelna slika stanja.

Zaključilo se da je Odluka o socijalnoj zaštiti (iz 1992. godine) neadekvatna i da se ne može sačekati donošenje novog zakona o socijalnoj zaštiti na temelju kojeg bi se promenila regulativa na lokalnom nivou. Proces strateškog planiranja je

Strana 6 – Broj 40 Službeni list Opštine Subotica 28. decembar 2007. formirao edukovani krug ljudi koji će se zalagati pored prioritetne izrade Odluke o socijalnoj zaštiti i za razmatranje i usvajanje u skupštinskoj proceduri Strategije za unapređenje inkluzivnog obrazovanja romske dece u opštini Subotica. Opšti podaci: Geografski položaj:

Opština Subotica se nalazi na severu Republike Srbije i Autonomne Pokrajine Vojvodine u sastavu Severnobačkog okruga (sa Opštinama Bačka Topola i Mali Iđoš), uz granicu sa Republikom Mađarskom, Pored Subotice prolazi međunarodni put E-75. Do graničnog prelaza Kelebija ima 10 a do Horgoša 26 kilometara. Severno od grada je plodna peščara s vinogradima i voćnjacima a južno zemlja oranica.

Opština ima 148.401 stanovnika: Mađara, Hrvata i Bunjevaca, Srba i drugih nacionalnosti. Oko grada podignuto je 18 većih naselja: Bajmok, Bački Vinogradi, Bačko Dušanovo, Bikovo, Višnjevac, Gornji Tavankut, Donji Tavankut, Đurđin, Kelebija, Ljutovo, Mala Bosna, Mišićevo, Novi Žednik, Palić, Stari Žednik, Hajdukovo, Čantavir i Šupljak.

Subotica se u pisanim dokumentima prvi put pominje 07. maja 1391., ali sigurno da je mesto starije. Utvrđeno je da su ljudi na ovom prostoru živeli još pre tri hiljade godina. Sudbinu ovog mesta bitno je određivao položaj na putu između Evrope i Azije, a istorijski na granici dve sukobljene sile - Ugarske i Turske.

U čestim u i velikim seobama u ovu vojnu krajinu došli su mnogi narodi: Srbi, Mađari, Nemci, Slovaci, Jevreji, Bunjevci, Grci itd. Često su se menjali gospodari a i imena grada. Od prvog Zabadka 1391 - promenjeno je više od dve stotine naziva, ali su najkarakterističnija imena Szent-Marija, Marija- Theresiopolis, Maria Theresienstadt, Szabadka i Subotica. Turci su Suboticu zauzeli 1542. godine i vladali njome do 1686. Privilegijom iz 1743. godine Marija Terezija proglasila je Suboticu slobodnom komorskom varoši, za šta su Subotičani darovali carici 150 konja. Za odanu službu subotičkih graničara habzburškom dvoru, Marija Terezija proglasila je Suboticu 1779. slobodnim kraljevskim gradom. Za ovu važnu odluku Subotičani su poklonili carici pet hiljada zlatnika i platili otkup od 266.666 forinti. Status slobodnog kraljevskog grada doneo je Subotici veću autonomiju i novo ime - Marija Theresiapolis. Od te godine počinje planski i ubrzani razvoj grada. Posle nagodbe iz 1867.godine, sve do 1914. godine, u Subotici se naglo razvijaju građansko društvo i grad. Prva srednja škola , preteča gimnaziji , otvorena je u Subotici 1747.g., muzička škola 1845, prva štamparija osnovana je 1844, prve novine izašle su 1848, prvu bioskopsku predstavu prikazao je Anđelo Bjanki iz Pečuja 1899. Ovde je 1853. izgrađeno narodno pozorište a Aleksandar Lifka otvorio je prvi stalni bioskop 1910, Đuro Stantić osvojio je prvu olimpijsku medalju u Atini 1906.g., Ivan Sarić poleteo avionom sopstvene konstrukcije 1910.g. Subotica je danas savremena urbana, multinacionalna , multikulturalna i multikonfesionalna zajednica građana i građanki sa razvijenom mrežom kulturnih, obrazovnih, zdravstvenih i socijalnih ustanova.

GLAVNE PRIVREDNE GRANE Poljoprivreda:

Od ukupne površine Opštine Subotica 90% čine poljoprivredne površine. Obradivo zemljište je jedan od najvažnijih privrednih resursa. Poljoprivredu Opštine karakteriše dva organizacionih oblika poljoprivrednih gazdinstva: individualna gazdinstva i poljoprivredna preduzeća.

Individualna gazdinstva obrađuju 2/3 od ukupnih zemljišnih kapaciteta, pri čemu je prosečna veličina poseda je oko 4 ha, sa većem brojem parcela koje nisu povezana. Problem privatizacije poljoprivrednih preduzeća čini državno zemljište. Poljoprivrednu proizvodnju karakteriše proizvodnja voća, povrća, drožđa, industrijskog bilja i stoke.

Značajne su rastuće mogućnosti za organsku proizvodnju i kvalitet proizvoda u poljoprivredi. Istovremeno velike su šanse u integraciji poljoprivrede i turizma, te turizma i zanatskog sektora. Industrija:

Industrija Subotice tradicionalno je diverzifikovana. U ovom trenutku prehrambena industrija se smatra najjačom industrijskom granom koju slede elektrometalni kompleks, tekstilna industrija, zanatstvo i štamparska delatnost.

Ako sagledamo nivo investiranja u Subotici najviše se tokom 2003. g. investiralo u prerađivačku industriju 42.6%, u proizvodnju i distribuciju energije 12% i građevinarstvo 8.1%. Nizak nivo investicija kombinovan sa enormno visokom stopom nezaposlenosti i produktivnošću koja je niska i za Vojvođanske uslove ukazuje na izuzetno nezavidan položaj subotičke industrije. Poslednjih 15 g. presudno je povećanje broja malih i srednjih preduzeća. (dijagram) Turizam:

Turistička privrede Opštine daje marginalan doprinos ekonomskom razvoju, međutim, mogućnosti ukazuju na činjenicu da se turizam može svrstati u direktne i multiplikovane generatore ekonomskoj razvoja. Strategija razvoja RS jezera Palić Ludoš tretiraju kao destinaciju 1. nivoa koja može da privuče veliki broj međunarodnih, regionalnih i lokalnih gostiju. Izrađen je MASTER PLAN PALIĆ koji je stručna osnova za dalji razvoj i predviđa iskorišćenost pozitivnih osobina sredine, istorijski imidž letovališta i banjskog kupališta i čini realnu šansu za razvoj celokupnog lanca vrednosti destinacije sa celogodišnjim poslovanjem. Privatni investitori rade na izgradnji savremenih, ekskluzivnih smeštajnih i ugostiteljskih kapaciteta od kojih su neki već i završeni.

28. decembar 2007. Službeni list Opštine Subotica Broj 40 – Strana 7 DEMOGRAFSKE PRILIKE U OPŠTINI SUBOTICA

Analizirajući kretanje ukupnog broja stanovništva opštine Subotica do 1981. godine evidentirana je

tendencija rasta, a od 1981. do poslednjeg popisa stanovništva 2002. godine ta tendencija je obrnuta. Smanjenje broja stanovnika je naročito izraženo u manjim naseljima, dok je broj stanovnika u gradu skoro identičan sa brojem stanovnika iz prethodnog popisa. Kao posledica nepovoljnih demografskih kretanja subotičke opštine , sa aspekta starosne strukture karakteristična je kvalifikacija „ dubokog demografskog starenja „ , što je rezultat sledećih promena: - smanjeno učešće populacije do 15 godina starosti sa 30,9% iz 1948. godine na 15,4% u 2002 godini. - Uočeno je povećanje populacije preko 65. godina starosti sa 5,6% iz 1948. godine na 15,5% u 2002 . godini. - Prema poslednjem popisu stanovništva iz 2002. godine 148.401 stanovnik živi u 56.583 domaćinstva. - Od ukupnog broja stanovnika 72,615 % živi u gradu dok 27,39% u ruralnom području što čini 40.650 stanovnika. Analiza starosne strukture stanovništva:

KLjUČNI AKTERI U OBLASTI SOCIJALNE ZAŠTITE GRAĐANA/KI OPŠTINE SUBOTICA SU:

SKUPŠTINA OPŠTINE

Opštinske strukture koje su zainteresovane strane za promene, nosioci i pomagači procesa planiranja socijalne politike u Subotici, pored osnovnih, Opštinskog Veća, Skupštine Opštine i Predsednika opštine, su: Stalna radna tela SO Subotica:

1. SAVET ZA RAZVOJ DRUŠTVENIH DELATNOSTI (7 članova: predsednik + 6 člana 2. SAVET ZA BUDžET I FINANSIJE (7 članova: predsednik + 6 člana) 3. SAVET ZA POLjOPRIVREDU (7 članova: predsednik + 6 člana) 4. SAVET ZA RAZVOJ SELA (7 članova: predsednik + 6 člana) 5. SAVET ZA RAZVOJ PRIVREDE MALE PRIVREDE I PRIVATNOG PREDUZETNIŠTVA (7 članova: predsednik

+ 6 člana) 6. SAVET ZA MEĐUNACIONALNE ODNOSE OPŠTINE SUBOTICA (9 članova: predsednik, zamenik predsednika

+ 7 člana) 7.

Povremena radna tela SO Subotica 8. KOMISIJA ZA BORBU PROTIV BOLESTI ZAVISNOSTI (7 članova: predsednik, zamenik predsednika + 5 člana) 9. KOMISIJA ZA OCENU STEPENA PSIHOFIZIČKE OMETENOSTI DETETA SA NAVRŠENIH 5 GODINA

ŽIVOTA (3 člana: predsednik + 2 člana) 10. KOMISIJA ZA PREGLED DECE OMETENE U RAZVOJU (10 članova) 11. KOMISIJA ZA BRIGU O RODNOJ RAVNOPRAVNOSTI (3 člana) 12. SAVET ZA ZAPOŠLjAVANjE OPŠTINE SUBOTICA (7 članova: predsednik, zamenik predsednika + 5 člana) 13. SOCIJALNO-EKONOMSKI SAVET OPŠTINE SUBOTICA (9 člana)

Strana 8 – Broj 40 Službeni list Opštine Subotica 28. decembar 2007. Tela koje je imenovalo Opštinsko veće i/ili Predsednik

14. Savet za izradu Strategije ekonomskog razvoja opštine Subotica (21 član) 15. Koordinacioni odbor za inkluzivno obrazovanje Roma 16. Opštinsko koordinacioni odbor strateškog planiranja razvoja socijalne politike (12 članova i 11 zamenika) Telo je

imenovao predsednik maja 2007. u sklopu aktivnosti na projektu „Podrška sprovođenju strategije socijalne zaštite u opštinama“;

Ova tela predstavljaju međusektorska tela i uglavnom su formirana na inicijativu, odnosno ohrabrenje spolja (donatorski programi USAID-a, Ministarstvo rada, zapošljavanja i socijalne politike), Posebna institucija

17. Građanski branioc - opštinski Ombudsman (Kancelarija postoji od 2002. godine i ima 3 zaposlena stručna radnika).

PRAVA IZ OBLASTI SOCIJALNE ZAŠTITE KOJA SE FINANSIRAJU IZ BUDžETA OPŠTINE Oblik zaštite Broj korisnika

2006. g. Privremeni smeštaj u prihvatilište 1 Privremeni smeštaj u prihvatnu stanicu 43 Jednokratna pomoć u novcu (broj porodica) 426 Jednokratna pomoć u naturi (broj porodica) 1862 Dnevni boravak 30 Oprema korisnika za smeštaj u ustanovu s.z. ili drugu porodicu

38

Drugi oblici socijalne zaštite za koje opština obezbeđuje sredstva u svom budžetu i broj korisnika:

Oblik zaštite Broj

korisnika 2006.

SOS telefon 783 Subvencije (broj korisnika) 9 Dodatak za stalnu novčanu pomoć - Uvećana jednokratna pomoć (broj porodica) 193 Narodne kuhinje 320 Prevoz lica sa invaliditetom -

- Dnevni boravak za decu sa posebnim potrebama

30

- Besplatne autobuske karte za srednjoškolce iz prigradskim naseljima

137

- Prekide trudnoće 72 - Sahrane 113 - Besplatan smeštaj u predškolsku ustanovu 98 - Ogrev 1100 - Paketi hrane 600

OPŠTINSKA UPRAVA- SLUŽBA ZA DRUŠTVENE DELATNOSTI Ova služba vrši normativne, stručne i administrativne poslove neposrednog sprovođenja zakona i drugih propisa čije je sprovođenje povereno opštini u oblastima: društvene brige o deci, porodilja, predškolskog, osnovnog i srednjeg obrazovanja, učeničkog i studenskog standarda, socijalne zaštite, primarne zdravstvene zaštite, boračko i invalidske zaštite, društvenih i humanitarnih organizacija, kulture, informisanja i verskih zajednica.

CENTAR ZA SOCIJALNI RAD OPŠTINE SUBOTICA Osnovan je 1963. g., obavlja sve standardne funkcije, ima 58 zaposlenih radnika adekvatne kvalifikacione strukture. Organizacija rada se sastoji od:

• Ekipa za zaštitu odraslih i starih, koja se sastoji iz Tima za zaštitu odraslih i starih i Tima za zaštitu materijalno neobezbeđenih lica

• Ekipa za zaštitu dece i omladine, koja se sastoji iz Tima za zaštitu dece i omladine bez roditeljskog staranja, Tima za zaštitu dece i omladina iz porodica sa poremećenim porodičnim odnosima i Tima za zaštitu dece i omladine sa problemima u društvenom ponašanju.

• Ekipa za analitičko istraživački i preventivni rad • Savetovalište za predbračne i porodične odnose

Centar realizuje usluge predviđene zakonom koje se mogu grupisati: pomoć u vaspitanju i razvojnim problemima dece, pomoć u sređivanju bračnih i porodičnih odnosa, rad na praćenju lica u stanju socijalne potrebe, pomoć u ostvarivanju određenih

28. decembar 2007. Službeni list Opštine Subotica Broj 40 – Strana 9 prava, dijagnostika, rad na organizovanju radne i životne sredine kao i intervencije i posredovanje kod drugih institucija. Postojeće usluge koristi 3.7% stanovnika Opštine. GERONTOLOŠKI CENTAR SUBOTICA Osnovan je 1977.g. obavlja sve standardne funkcije institucionalne i van institucionalne zaštite starih ima 300 zaposlenih radnika adekvatne kvalifikacione strukture. Ustanovu čine službe:

• Otvorena zaštita, koja obezbeđuje usluge kućne nege i pomoći i delatnost 5 gerontoloških klubova • Služba objekata sa ukupno 515 mesta na tri lokacije u domovima: Dom penzionera, Dom za negu i Dom za odrasla i

stara lica. • Služba usluga • Zaštićeno stanovanje sa 123 stambene jedinice.

2001 2002 2003 2004 2005 2006

1. Nega u kući

a) br. Korisnika 70-90 54,84 59,25 59,09 73,83 84.50 b) sati god. 12.484,00 13.685,00 13.655,00 11.764,00 15.201,00 16.685,00 c) mesečno sati 1.040,34 1.140,42 1.137,92 980,34 1.266,75 1.390,40 2.Pomoć u kući a) br. Korisnika 480-500 283,59 278,92 278,00 283,17 286.25 b) sati god. 29.751,50 27.521,00 28.469,00 29.700,00 31.231,00 30.091,00 c) sati mesečno 2.479,30 2.293,42 2.372,42 2.475,00 2.602,59 2.507.59 3. Br. čl. Ger. Klubova

a) Bajnat 484,17 480,00 446,67 451,00 474,34 505.92 b) C I 954,67 1.000,17 1.011,42 1.033,59 1.054,92 1.076.00 c) C II 470,25 502,09 543,84 666,42 823,59 927,50 d) Bajmok 147,67 169,42 187,00 193,09 211,42 220.00 e) Kertvaroš 104.67

DOM ZA DECU I OMLADINU “KOLEVKA” Osnovan je 1903.g. ima 137 zaposlenih radnika, usluge su organizovane kroz:

• Službu stacionara, dnevnog boravka i rane rehabilitacije • Službu doma za decu i omladinu sa prihvatnu stanici i materinskim domom

Sa stanjem na dan 31.12.2006. g. u domu je bilo zbrinuto 163 dece uzrasta od 0 do 1 godine starosti.

Delatnost ustanove se odvija kroz: zbrinjavanje dece bez roditeljskog staranja, potpuno zbrinjavanje i ublažavanje posledica ometenosti dece u psihofizičkom razvoju na stepenu umerene, teže i teške ometenosti; preventivna zdravstvena zaštita i nega, medicinska dijagnostika, lečenje, rehabilitacija, vaspitavanje i socijalna zaštita; prihvat i kratkotrajni smeštaj dece i omladine, dnevni boravak za decu sa invaliditetom i zaštita i zbrinjavanje trudnica i majki u stanju socijalne potrebe. Predlog plana transformacije ustanove: Usluge koje je moguće razviti transformacijom Doma za decu i omladinu “Kolevka”:

1. Visoko specijalizovani centar socijalno-zdravstvene zaštite 2. Dnevni boravak za decu sa posebnim potrebama 3. Rana habilitacija i rehabilitacija dece 4. Prepodnevno zbrinjavanje dece sa kombinovanim smetnjama u razvoju-regionalno 5. Kratkotrajno i vikend zbrinjavanje dece sa kombinovanim smetnjama kojima je potrebna zdravstvena nega u slučaju

kada je roditelj odsutan zbog obaveza ili odmora 6. Osnaživanje porodica dece sa posebnim potrebama u cilju prihvatanja deteta i očuvanja porodice 7. Deo kapaciteta staviti u funkciju međunarodne integracije.

U domu se realizuje projekat deinstitucionalizacije u skladu sa reformskim ciljevima razvoja socijalne zaštite u republici. “CARITAS” SUBOTIČKE BISKUPIJE Je humanitarna organizacija Katoličke crkve koja od 2001. g. realizuje projekat kućne nege i pomoći u kući sa 20 zaposlenih i 24 volontera. Caritas klub čija delatnost je usmerena prema ostarelim osobama posećuje 395 ostarelih osoba. Delatnost je visoko profesionalno humanitarnog karaktera. Usluge su besplatne za korisnike, uz negovanje duhovnosti kod korisnika, što realizuju volonteri. Finansijska podrška lokalne samouprave otpočela je 2004. g.

Strana 10 – Broj 40 Službeni list Opštine Subotica 28. decembar 2007. CRVENI KRST SUBOTICA Osnovan je 1886. g., ima 7 zaposlenih. Socijalnu humanitarnu aktivnost sprovodi kroz programe:

• Kuhinje crvenog krsta (400 korisnika) • Program kuhinje na točkovima (dnevno 40 korisnika) • Stalni programi sabirnih akcija (15 tona) • Stalni programi paketa hrane (500 korisnika na godišnjem nivou) • Program brige o starima (100 korisnika sa 600 različitih usluga nemedicinskog karaktera)

OISŠ “ŽARKO ZRENjANIN” DNEVNI BORAVAK ODRASLIH OSOBA SA INVALIDITETOM Osnovan je 1973. g. ima 4 zaposlenih adekvatne kvalifikacione strukture i 36 korisnika. Kroz svoj rad pruža sledeće usluge:

• Usluge radne terapije, radno angažovanje i društveno koristan rad • Medicinske usluge: higijenske usluge na nivou medicinskih sestara • Usluge ishrane • Usluge rekreacije i kvalitetno provedenog slobodnog vremena • Briga o sebi • Socijalizacija

DRUŠTVO ZA POMOĆ MENTALNO NEDOVOLjNO RAZVIJENIM OSOBAMA Osnovan je 1972. g. bez ijednog stalno zaposlenog radnika. Delatnost sprovode roditelji, profesionalci i volonteri, njih

ukupno 25 osoba. Aktivnosti društva su usmerene na decu sa smetnjama u razvoju, njihove roditelje, mlade i odrasle osobe sa invaliditetom, ali i na senzibilizaciju masovne populacije, rušenje i/ili ublažavanje predrasuda prema osobama sa invaliditetom. Udruženje ima 689 članova.

Kao primer dobre prakse navodimo “Biblioteku igračaka”, ovaj projekat kontinuirano traje od 2000. g. Kao i uključivanje mladih sa invaliditetom u radnu sredinu što je ustvari podrška u zapošljavanju mladih koji su završili profesionalno osposobljavanje. Realizovani projekti: - " Od ruke do srca " grnčarska radionica za mlade ili / i odrasle osobe sa invaliditetom - " Svi isti - svi različiti " radionice za tinejdžere sa i bez smetnji u razvoju - Biblioteka igračaka za decu predškolskog uzrasta i njihove roditelje - jedini održiv projekat zahvaljujući dobrovoljnim prilozima roditelja - uključivanje mladih sa invaliditetom u radnu sredinu - " Igrajmo se zajedno " - inkluzivne radionice za decu predškolskog uzrasta - " Klub roditelja " - " Inkluzivne radionice " - " Pravno savetovalište " za osobe sa invaliditetom - " Otvorimo vrata " za učenike specijalne i masovne škole od prvog do četvrtog razreda i njihove nastavnike OPŠTI PREGLED PO SEKTORIMA ZAPOŠLjAVANjE U sklopu Nacionalne službe za zapošljavanje RS funkcioniše Filijala u Subotici. Sa stanjem na dan 30.06.2007. g. u evidenciju službe bilo je prijavljeno 12.382 lica. Broj nezaposlenih od 2005 g. ima tendenciju smanjenja. U Opštini Subotica formiran je Savet za zapošljavanje. Svi zaposleni u filijali prošli su obuke savetodavnih veština, poslovne komunikacije, izrade individualnog plana zapošljavanja i profilisanja u sklopu projekta EU CARDS 2004.

95231

48295

10697

102020

40315

18198

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

1991 2002

Radni kontigent stanovništva (15-64 godine) Broj zaposlenih - godišnji prosekBroj nezaposlenih - stanje 31.12.

28. decembar 2007. Službeni list Opštine Subotica Broj 40 – Strana 11 OBRAZOVANjE „U Opštini su u ravnopravnoj službenoj upotrebi srpski, mađarski i hrvatski jezik, sa svojim pismima.“ – glasi odredba iz člana 9. Statuta Opštine Subotica. U oblasti obrazovanja je na naj eklatantniji način vidljiva i merljiva primena ovog bazičnog principa PREDŠKOLSKO VASPITANjE I OBRAZOVANjE U predškolskoj mreži u 53 objekta nalazi se 4298 dece. U vrtićima se sprovodi celodnevno zbrinjavanje u jaslicama i obdaništima, kao predškolski pripremni program. Predškolski pripremni program realizuje pored PU „Naša radost“ i tri osnovni i dve specijalne škole. PU „Naša radost“ sa tradicijom delatnosti iz 1864. g. Nastavu izvodi na srpskom, mađarskom i hrvatskom jeziku i izuzetno uspešno realizuje inovativne projekte kao što su:

- inkluzivno predškolske vaspitanje i obrazovanje Roma, - Montersori program, - Bilivngalno zabavišta na nemačkom jeziku i - inkluzivno predškolsko vaspitanje i obrazovanje dece sa invaliditetom.

Prema podacima predškolske ustanove „Naša radost“ u školskoj 2006/2007. godini ukupno je upisano 4.077 dece, ali ukupan broj dece obuhvaćen predškolskim obrazovanjem i vaspitanjem je 4.322 dece, uzrasta od 1 do 7 godina života. OSNOVNO OBRAZOVANjE U Opštini Subotica postoji 25 osnovnih škola, koje pohađa 12512 učenika/ca u školskoj 2007/2008. g. Nastavi jezik korespondira sa roditeljskim izborom i etničkom strukturom stanovnika. SREDNjE OBRAZOVANjE U Opštini Subotica postoji 10 srednjih škola koje pohađa 6334 učenika/ca. Naročitim uspehom smatramo funkcionisanje dve srednje škole na našoj Opštini PAULINUM (za učenike Hrvate sa mogućnošću pripreme za svećenički poziv) kao i „Kolstolanji Deže“ Filološke Gimnazije za talentovane srednjoškolce/ke mađarske nacionalnosti opredeljeni za viši nivo obrazovanja u oblasti stranih jezike kao i za talentovane sportiste. Opština Subotica se smatra značajnim srednjoškolskim obrazovni centrom Vojvodine. ZDRAVSTVO DOM ZDRAVLjA SUBOTICA Osnovan je 2006.g. ima 640 zaposlenih. Dom zdravlja Subotica obrazuju sledeće organizacione jedinice:

• Služba za opštu medicinu (24 zdravstvene stanice/ambulante) • Služba za hitnu medicinsku pomoć • Služba za zdravstvenu zaštitu radnika (11 preduzetnih ambulanti) • Stomatološka služba (razuđena u 22 punkta) • Služba za zdravstvenu zaštitu žena i dece • Dispanzer za plućne bolesti i tuberkulozu • Laboratorijska služba • Specijalističko-poliklinička konsultativna služba • Služba za unapređenje zdravlja i prevenciju bolesti

Rad Doma zdravlja počiva na primeni Zakona o zdravstvenoj zaštiti i Zakona o zdravstvenom osiguranju usmeren je ka ukupnom stanovništvu opštine.

SAVETOVALIŠTE ZA MLADE

Savetovalište za mlade funkcioniše u okviru Doma zdravlja od 2000. g. u sastavu pedijatar, psiholog, ginekolog i 2 medicinske sestre i u svom radu primenjuje metode individualnog i grupnog rada, na oba maternja jezika. Kroz svoj rad Savetovalište obuhvata populaciju uzrasta od 10-24 g. sa gradskog i ruralnog područja. Savetovalište za mlade zbog različitih problema iz godine u godinu poseti sve veći broj adolescenata, posebno devojaka, pri čemu je najviše poseta ginekologu, a najčešći problemi zbog kojih se obraćaju psihologu su: disfunkcionalnosti u porodici, neuspeh u školi, strepnje i strahovi, psihosomatski problemi, poteškoće u komunikaciji i sl. U toku godine za pomoć Savetovalištu se obrati oko 1800 do 2000 mladih ljudi. Pored savetodavnog rada Savetovalište se bavi i edukativnim preventivnim radom u okviru škola na temu:

- Reproduktivno zdravlje - Prevencija zloupotrebe alkohola i droge - Prevencija poremećaja ishrane - Prevencija pušenja

Preventivne radionice pohađa u proseku 785 mladih godišnje. SAVETOVALIŠTE ZA POLNO PRENOSIVE BOLESTI

Strana 12 – Broj 40 Službeni list Opštine Subotica 28. decembar 2007. Savetovalište funkcioniše od 2002. g., u okviru odeljenja za epidemiologiju Zavoda za zdravstvenu zaštitu u sastavu 3 specijaliste za epidemiologiju sa edukacijom za savetovanje za HIV. U okviru svog rada savetovalište pruža sledeće usluge:

• Besplatno testiranje na polno prenosive bolesti bez zakazivanja i bez neophodnosti postojanja zdravstvenog osiguranja (hlamidia, sifilis, gonorea, HIV ...)

• Savetovanje pre i posle testiranja (epidemiolog, psiholog i sl.) • Edukacija zdravstvenih radnika • Edukacija opšte populacije kroz saradnju sa medijima, okrugle stolove, predavanja, tribine, deljenje agitki,

obeležavanje svetskog dana borbe protiv side. • Projekti: "Imunizacija marginalizovanih populacionih grupa (deca do 15g i žene od 15-45) • "POP gradovi" - istraživanje HIV-A među seksualnim radnicima • "Kampanjska catch-up imunizacija dece 7. i 8. razreda OŠ u Subotici, Hep. B vacc" • "RAR - brza procena stanja i odgovor na HIV - AIDS među adolescentima oba pola, najosetljivijima na HIV rizik". • Projekti uglavnom nisu bili održivi zbog odsustva finansijske podrške.

OPŠTA BOLNICA SUBOTICA Osnovana je 2007.g., raspolaže sa 800 postelja od kojih 376 postelja su namenjeni za 7 odeljenja hirurških grana, a preostalih 424 postelja za 9 odeljenja interne medicine. APOTEKA „SUBOTICA“ Osnovana je 1993.g., raspolaže sa 17 ogranaka, a delatnost obavlja 100 zaposlenih. Osnovni zadatak apoteke je da korisnicima zdravstvene zaštite obezbedi potrebne lekove i pomagala, neophodne informacije o primeni istih, kao i savetodavnu ulogu u prevenciji. Kao primer dobre prakse navodimo vakcinaciju protiv Hepatitisa B, koja za cilj ima naknadnu vakcinaciju dece koji je nisu primili u pravoj dobi. ZAVOD ZA ZAŠTITU ZDRAVLjA SUBOTICA Osnovan je 1912. g., delatnost realizuje 174 zaposlenih. Služba higijene i zaštite životne sredine, Služba epidemiologije, mikrobiologije sa parazitologijom i virusologijom, Službom socijalne medicine izdravsvene statistike, Služba za zajedničke nemedicinske poslove su sastavni delovi ove visoko specijalizovane ustanove. Zavod svoje usluge pruža korisnicima Severnobačkog okruga i šire. NEVLADINE ORGANIZACIJE I DRUŠTVA Nevladine organizacije i društva su na teritorije Opštine Subotica brojne, 34 njih se sufinansira iz sredstava namenjenih socijalnoj zaštiti građana Opštine Subotica. Ove NVO su prepoznale svoju ulogu zainteresovane strane za realizaciju različitih projekata u oblasti socijalne zaštite i politike. Šire o NVO u odeljcima o prioritetima.

OPŠTINSKO UDRUŽENjE PENZIONERA

Na celoj teritoriji Opštine obezbeđuje kulturno-umetničke, sportsko-rekreativne, savetodavne i socijalno-zaštitne sadržaje, kao i snabdevanje ogrevom i namernicama po povoljnim cenama.

OSTALE VAŽNE INSTTITUCIJE I ORGANIZACIJE

Sudstvo, tužilaštvo, policija Najtešnju saradnju sa navedenim institucijama, ostvaruje Centar za socijalni rad po službenoj dužnosti u oblastima socijalne i porodično pravne zaštite.

Mediji Na teritoriji opštine Subotica postoji široka lepeza pisanih i elektronskih medija, koji informišu građane/ke na srpskom, mađarskom, hrvatskom i bunjevačkom jeziku. Novosti u oblasti socijalne zaštite stanovništva su stalno prisutne u nedeljnicima «Subotičke», «Subotičke novine», «Hét Nap» «Hrvatska riječ», kao i na talasima Radio Subotica i još 11 privatnih radio stanica. Intervjui i reportaže su prisutni na programima televizija «Yu Eco», «City», «Super TV», «K23» i «Panonia Forda», kao i na portalima Opštine Subotica i web stranicama ustanova socijalne zaštite.

Mesne zajednice U opštini Subotica postoji oformljeno 36 mesnih. U većini su pored standardnih organa oformljene Komisije za socijalna pitanja koje mogu predstavljati značajan oslonac realizaciji strategije razvoja socijalne politike. Spisak naselja Opštine

28. decembar 2007. Službeni list Opštine Subotica Broj 40 – Strana 13

No Naziv naselja 1. Bajmok 2. Bački Vinogradi 3. Bačko Dušanovo 4. Bikovo 5. Višnjevac 6. Gornji Tavankut 7. Donji Tavankut 8. Ljutovo 9. Đurđin

10. Kelebija 11. Mala Bosna 12. Novi Žednik 13. Stari Žednik 14. Hajdukovo 15. Šupljak 16. Palić (g) 17. Čantavir 18. Mišićevo 19. Subotica (g)

OBRADA I ANALIZA STANjA U procesu obrade podataka analizirane su zainteresovane strane: ključni partneri u planiranju i sprovođenju strategije razvoja socijalne zaštite u Subotici i krajnju korisnici usluga socijalne zaštite.

Podaci su analizirani uz pomoć tehnike SWOT analize i identifikovane su sledeće snage, slabosti, mogućnosti i pretnje:

SNAGE SLABOSTI

U N U T R A

-Ljudski resursi ß Ustanove soc.zaštite su razvijene ß NVO/DHO i paralelni programi su

razvijeni ß Razumevanje i podrška lokalne

samouprave ß Tradicija ß Inovativnost programa ß Materijalna opremljenost ß Volonteri ß Visoka senzibilisanost granjana prema

marginalizovanim grupama ß Javnost u radu

-Jezičke barijere sredine ß Nedovoljni kapaciteti NVO ß Kvantitet stručnog kadra ß Slaba saradnja između NVO ß Pojava otpora prema kontinuiranom učenju ß Nepoznavanje stranih jezika ß NVO “lutaju„- neusmerenost ß Nema jasnih kriterijuma u opštinskom budžetu za podršku radu NVO ß Nedostatak sredstava za inovativne programe ß Velika orijentacija na opštinski budžet ß Nedovoljna orijentacija prema drugim izvorima

finansiranja ß Nedovoljna povezanost između institucija koje se

bave istom problematikom ß Nedovoljno iskustva i znanja za upravljanje u

soc.zaštiti ß Slaba međusektorska saradnja, nema jasnih

protokola među sektorske saradnje i informisanja ß Nivo informisanosti javnosti o mogućnostima koje

pruža sistem ß Ne postoje standardi i normativi usluga

MOGUĆNOSTI PRETNjE

S P O Lj A

ß Civilna vojska-kadrovi ß Regionalna, međugradska saradnja i

programi ß Lokalna strategija inkluzivnog

obrazovanja romske dece postoji, i može biti uključena u strategiju razvoja

ß Primeri dobre prakse iz okruženja

ß Odliv mozgova ß Politizacija struke ß Politička nestabilnost ß Zakoni ß Ne postoje standardi i normativi usluga

Nezapočet proces standardizacije kvaliteta (ISO....)

Strana 14 – Broj 40 Službeni list Opštine Subotica 28. decembar 2007. ß Reformski programi države ß Rastući privatni biznis sektor ß Ponuda programa razmene i edukacije

OTVORENA STRATEŠKA PITANjA Tokom procese analize konteksta i stanja definisala su se sledeća otvorena pitanja na koje će strateški plan u izvesnoj meri dati odgovor:

o Kako unaprediti postojeci sistem socijlane zastite u opstini Subotica koji je razvijen, ali još nedovoljno prati sve potrebe korisnika?

o Da li su postojeći oblici vaninstitucijalne zaštite dovoljno razvijeni i kako razviti nove oblike vaninstitucijalne zaštite? o Da li i u kojoj meri postojeći kapacitetei lokalne samouprave mogu da odgovore na potrebe razvijanja intergralne

socijlane zaštite u lokalnoj zajednici o Kako najbolje uticati na nivo svesti javnosti o značaju dobro razvijenih socijalnih usluga i obezbediti podršku? o Kojim mehanizmima najbolje osigurati stabilno partnerstvo loklanih aktera u razvijanju usluga za osetljive društvene

grupe. o Kako najbolje iskoristiti bazičnu spremnost i osnovni preduslove za sprovodjenje reforme sociojalne zaštite u

opštini i proširiti obim usluga i obezbediti pluralizam pruzaoca usluga? o Kako da obezbedimo dovoljno obrazovnog kadra za oblast socijalne zaštite, koji je kod nas u deficitu i kako uvesti

praksu permanentnog učenja i usavršavanja? o Kako obezbediti dovoljno budžetskih i donatorskih sredstava za proces implkementacije strategije? o Da li su u proces razvoja socijalne politike uključeni svi akteri socijalne zaštite i u kojoj meri? Kako osigurati njihovu

veću uključenost i saradnju? o Da li baza podataka u institucijama koje se bave pitanjima socijalne zaštite dovoljno detaljana, precizna i ažurna i

kako to unaprediti u funkciji podizanja kvaliteta usluga socijalne zaštite? o Kako obezbediti ujednačen pristup uslugama socijalne zastite za sve korisnničke grupe? o

STRATEŠKI PRAVCI RAZVOJA

• Osnaživanje i unapređivanje nivoa socijalne sigurnosti građana i građanki kroz realno sagledavanje potreba i mogućnosti za obezbeđivanje prostornih, finansijskih i ljudskih resursa za funkcionisanje socijalne zaštite u opštini Subotica.

• Racionalno i usmereno korišćenje postojećih lokalnih i nacionalnih resursa i identifikovanje novih kreativnih rešenja za pribavljanje sredstava za inovativne usluga

• Podsticanje i unapređivanje međusektorke saradnja i pluralizma u pružanju usluga socijalne zaštiti, uz institucionalizaciju partnerstava

• Kvalitetne usluge sve korisnike, sa naglaskom na najostetljivije i nevidljive društvene grupe, uz usmerenost na princip jednake dostupnosti

• Planski i kontinuiran sistem monitoringa, kontrole i evaluacije usluga soc.zaštite u Opštini Subotica • Kontinuirano senzibilizisanje javnosti za samoprepoznavanje i i prepoznavanje osoba u stanju socijalne potrebe.

STRATEŠKI CILjEVI RAZVOJA SOCIJALNE ZAŠTITE U OPŠTINI SUBOTICA

1. Unapređenje postojećih usluga socijalne zaštite za osetljive društvene grupe građana/ki na teritoriji opštine Subotica kroz povećanje obima i kvaliteta usluga, broja korisnika i uz intersektorski pristup i pluralilizam pružaoca

2. Povećanje nivoa socijalne zaštite posebno osetljivih društvenih grupa građana/ki u opštine Subotica kroz uvođenje inovativnih organizacionih oblika i lokalnih usluga socijalne zaštite na principima saradnje i partnerstva među sektorima i uz pluralizam pružaoca usluga

3. Jačanje lokalnog sistema socijalne zaštite kroz razvijanje održivih mehanizama međusektorske saradnje i institucionalizacija istih, utemeljene na ravnopravnosti pružaoca usluga iz javnog, privatnog i civilnog sektora.: izgradnju ljudskih resursa i celovitih kapaciteta sistema.

4. Informisanje i edukovanje javnosti za smanjenje diskriminacije posebno osetljivih grupa i aktiviranje svih odgovornih činilaca iz javnog, privatnog i civilnog sektora u ovom pravcu.

PRIORITETNE CILjNE GRUPE

Na osnovu obavljene analize stanje i položaja građana u oblasti socijalne zaštite i u skladu sa nacionalnom Strategijom razvoja sistema socijalne zaštite utvrđuju se sledeće prioritetne ciljne grupe sa kojima će se baviti ovaj strateški document: 1. Korisničke grupe: v Deca i mladi v Porodica

28. decembar 2007. Službeni list Opštine Subotica Broj 40 – Strana 15 v Osobe sa invaliditetom v Stari v Siromašni i nezaposleni v Romi

2. Lokalni akteri i nosioci implementacije strategije:

- nosioci lokalne vlasti, donosioci odluka - profesionalci u institucijama - volonteri i osoblje u NVO - Privrednici i preduzetnici - Mediji

Šira javnost

KORISNIČKA GRUPA: DECA I MLADI

UVOD Institucije koje su bile uključene u prikupljanje podataka za analizu stanja:

1. Centar za socijalni rad opštine Subotica 2. Crveni krst 3. Razvojno savetovalište 4. Savetovalište za mlade 5. Savetovalište za polno prenosive bolesti 6. Dom za decu i omladinu "Kolevka" 7. Fondacija za mentalnu higijenu "Exspecto" 8. Komisija za borbu protiv bolesti zavisnosti pri SO Subotica 9. NVO "Otvorene perspektive" 10. NVO "Edukativni centar Roma" 11. Udruženje građana "Forum syd" Analizom su obuhvaćeni: 1. Osnovni podaci o instituciji 2. Ljudski resursi - broj i struktura zaposlenih (obrazovna,polna, starosna) - organi upravljanja i nadzora (broj članova, struktura, aktivnosti – dinamika rada, sadržaj) 3. Organizacija rada - timovi, odeljenja, drugi oblici organizacije rada - godišnji planovi i izveštaji 4. Infrastrukturni kapaciteti - prostor i tehnička sredstva za rad - potrebe za unapređenjem infrastrukturnih kapaciteta 5. Finansiranje 6. Zakoni i odluke na kojima počiva rad institucije 7. Korisnici i postojeće usluge (za 5 godina unazad radi sagledavanja trenda) - struktura i broj korisnika - usluge predviđene zakonom koje se pružaju svakoj od grupa korisnika 8. Usluge uspostavljene putem projekata 9. Podatke o ustanovama i uslugama za decu i mlade koji na nivou na nivou opštine nedostaju. Na bazi upoznavanja sa podacima , analiza stanja obavljena je unutra radne grupe za decu i mlade tehnikom SWOTa.

SWOT ANALIZA (ciljna grupa: deca i mladi)

SNAGE SLABOSTI

U N U T R A

- ljudski resursi - podrška lokalne samouprave - javnost rada kao praksa - postojeće ustanove socijalne zaštite - komisije za socijalna pitanja pri

mesnim zajednicama - materijalno/tehnička opremljenost - NVO sektor

- ne postoje standardi i normativi usluga - nedovoljno iskustva i znanja za upravljanje u

socijalnoj zaštiti - problemi NVO - slabosti stručnog kadra - problemi finansiranja - problemi saradnje i integrisanosti - nedostaci informisanja

Strana 16 – Broj 40 Službeni list Opštine Subotica 28. decembar 2007. - volonterski aktivizam

- religijski aktivizam - tradicija - senzibilisanost građana prema

marginalizovanim grupama -

- netolerantnost građana prema marginalizovanim grupama

MOGUĆNOSTI PRETNjE

S P O Lj A

- civilna vojska, korišćenje kadrova - NVO sektor Koji još nije uključen - regionalna, međugradska saradnja i

programi - lokalna strategija inkluzivnog

obrazovanja romske dece - reformski programi države - privatni biznis sektor - učešće nekadašnjih korisnika u

realizaciji programa - konkursi za različite projekte - geografski položaj – internacionalna

saradnja i pozitivni primeri

- odlazak mladih stručnjaka u inostranstvo - politizacija struke - društvena i politička nestabilnost - nekonzistentni zakoni, strategije - nedovoljno efikasna zakonska rešenja i

komplikovane procedure za decu i mlade koja su van sistema

- ne postoje standardi i normativi usluga - geografski položaj (blizina granice) - nezapočet proces standardizacije i kvaliteta „ISO“ - povlačenje stranih donatora

Na osnovu zaključaka izvedenih iz rezultata SWOT analize, radan grupa je definisala sledeća strateška sporna pitanja:

1. Da li, kako i u kojoj meri možemo prevazići probleme vezane za bazu podataka? 2. Kako možemo prevazići nedovoljnu povezanost svih aktera u socijalnoj zaštiti? 3. Kako učiniti privlačnom kontinuiranu edukaciju stručnih radnika? 4. Na koji način zainteresovati mlade ljude da rade na sopstvenom razvoju? 5. Da li postojeći kapaciteti lokalne samouprave mogu da odgovore na potrebe građana? 6. Da li postojeći kapaciteti lokalne samouprave mogu da podržavaju rad novih institucija socijalne zaštite na duži

vremenski period ( održivost ) ? 7. Na koji način prevazići nedostatak stručnog kadra? 8. Kako poboljšati saradnju unutar nevladinog sektora? 9. Na koji način ostvariti bolju saradnju vladinog i nevladinog sektora koji se bave decom i mladima? 10. Kako popraviti sliku javnosti o postojećim institucijama koje se bave zaštitom dece i mladih? 11. Da li i kako motivisati privatni sektor za pružanje podrške različitim programima i uslugama za decu i mlade? 12. Kako prevazići poteškoće usled nedostatka volonterskog centra?

DEFINISANjE PROBLEMA I DIJAGNOZA STANjA Prema poslednjem popisu stanovnika 53.394 lica Opštine Subotica čine deca i omladina do 29 g. starosti i oni čine ukupno 35.9% stanovnika od čega 50.9 % čine pripadnici muškog, a 49.1% ženskog pola. Grafikon 1. Prikaz dece i mladih po starosnoj strukturu( 0-29 g. starosti) u procentima.

Starosna struktura deca i mladi

12.8%

14.1%

15.8%

18.3%

19.8%

18.9%

0- 4 g.

5-9 g.

10-14 g.

15-19 g.

20-24 g.

25-29 g.

28. decembar 2007. Službeni list Opštine Subotica Broj 40 – Strana 17 Prema podacima predškolske ustanove „Naša radost“ u školskoj 2005/2006. godini ukupno je upisano 3.870 dece, a u 20 osnovnih škola iz Subotice i okolnih naselja u školskoj 2005/2006. godini ukupno je bilo upisano 1307, dok je u školskoj 2007/08.g upisano 1446 prvaka. 1358 ih je završilo osnovno školovanje, a od toga 1018 učenika je polagalo test za upis u srednje škole. Od ukupnog broja korisnika usluga socijalne zaštite koju pruža Centar za socijalni rad 1235 lica su dece i omladine, što čine 22.2% od ukupnog broja evidentiranih korisnika.

Grafikon 2. Kretanje broja dece i omladine korisnika usluga socijalne zaštite

Kretanje broja dece i omladine

0200400600800

100012001400

2002. g. 2003. g. 2004. g. 2005. g. 2006. g.

897 943106

119 123

Ukoliko posmatramo strukturu dece i omladine koji su korisnici usluga socijalne zaštite možemo uočiti da najveći broj dece čine: deca i omladina ometena porodičnom situacijom ( u proseku 536 dece godišnje), deca i omladina sa poremećajem u ponašanju (u proseku 397 dece godišnje), deca i omladina ometena u fizičkom i psihičkom razvoju (u proseku 203 dece godišnje) i ostala deca i omladina ( u proseku 32 dece godišnje).

Prema podacima Centra za socijalni rad, u proteklih 5 godina evidentira se porast broja dece bez roditeljskog staranja, posebno dece napuštene od strane roditelja i dece roditelja koji neadekvatno vrše roditeljska prava.

Kretanje broja dece bez roditeljskog staranja

0 50 100 150 200 250

2002.g.

2003.g.

2004.g.

2005.g.

2006.g.

131

171

181

178

230

Najčešći oblik zaštite koji se primenjuje prema ovoj deci je smeštaj u hraniteljske porodice, međutim u odnosu na prošlu godinu skoro dvostruko veći broj dece se nalazio i u domovima za decu bez roditeljskog staranja. Proteklih 5 godina u proseku je realizovano jedno usvojenje godišnje.

BROJ KORISNIKA OBLIK

ZAŠTITE 2005 2006

INDEKS 2006/2005

Usvojenje - 1 - Starateljstvo 108 133 1.23 Privremeno starateljstvo - 26 - Hraniteljstvo 15 19 1.26 Smeštaj u ustanovu 10 19 1.9

Strana 18 – Broj 40 Službeni list Opštine Subotica 28. decembar 2007. Beleži se i trend porasta broja maloletnika sa različitim oblicima asocijalnog ponašanja (bežanje od kuće, skitnja, različite poteškoće prilagođavanja, problemi u njihovom vaspitavanju, izbegavanje vršenja školskih i drugih obaveza, zloupotreba psihoaktivnih supstanci) dok se broj dece koja su izvršioci krivičnih dela kreće oscilatorno i u 2006. je zabeležen pad u odnosu na prethodnu godinu. Mladi sve više izvršavaju teška krivična dela sa različitim oblicima nasilja.

Kretanje broja maloletnika sa asocijalnim ponašanjem

0 10 20 30 40 50 60

2002.g.

2003.g.

2004.g.

2005.g.

2006.g.

38

32

33

3850

Zbog nepostojanja edukovanih specijalizovanih hraniteljskih porodica za decu sa poremećajem u ponašanju, u situacijama kada ne postoji mogućnost zbrinjavanja od strane roditelja ili srodnika najčešće se primenjuje najmanje poželjan oblik socijalne zaštite – smeštaj u ustanove od kojih se većina nalazi na udaljenosti od nekoliko stotina kilometara od primarnog okruženja, čime se grubo narušavaju principi reforme socijalne zaštite, poput odrastanja u primarnom okruženju. U zavodima za vaspitanje dece i omladine trenutno se nalazi šestoro dece (Dva dečaka su smeštena rešenjem Centra za socijalni rad, a četiri dečaka je smešteno rešenjem Okružnog suda u Subotici). Ove godine je samo jedno dete koje je ispoljavalo poremećaj u ponašanju zbrinuto u hraniteljskoj porodici.

Između 80 i 100 dece i mladih počinilaca krivičnih dela se kontinuirano prate kroz savetodavni rad tokom svake godine kroz izrečene vaspitne mere pojačani nadzor od strane organa starateljstva ili pojačani nadzor od strane roditelja (sa ili bez posebnih obaveza). Broj krivično neodgovorne dece (mlađe od 14 godina) sa kojom se takođe radi savetodavno na sprečavanju strukturisanja poremećaja u ponašanju je u proseku oko 40. U vaspitno popravnom domu se trenutno nalazi 7 maloletnika, a u kazneno popravnom zavodu 2. Broj porodica korisnika prava na materijalno obezbeđenje ima trend porasta što je uzrokovano velikim osiromašenjem građana, visokom stopom nezaposlenosti, te poteškoćama oko pronalaženja posla. Broj dece iz ovih porodica je sledstveno tome takođe u porastu. Mnogima od njih zadovoljene su samo najosnovnije egzistencijalne potrebe. Pojedina deca su van sistema zdravstvene i socijalne zaštite, a kasnije nisu uključena ni u vaspitno-obrazovni sistem. U nedostatku materijalnih sredstava slobodno vreme provode bez konkretnih, ka određenom cilju usmerenih aktivnosti. Odrastajući na margini društva, njihovo siromaštvo uz druge poteškoće psihosocijalnog prilagođavanja se prenosi i u odraslo doba.

Kretanje broja dece porodica korisnika materijalnog obezbeđenja

0 500 1000 1500 2000

2002.g.

2003.g.

2004.g.

2005.g.

2006.g.

1109

1374

1657

821

1758

Savetovalište za mlade zbog različitih problema iz godine u godinu poseti sve veći broj adolescenata, posebno devojaka, pri čemu je najviše poseta ginekologu, a najčešći problemi zbog kojih se obraćaju psihologu su: disfunkcionalnost u porodici, neuspeh u školi, strepnje i strahovi, psihosomatski problemi, poteškoće u komunikaciji i sl. U savetovalištu ističu potrebu šireg preventivnog delovanja u oblasti promocije zdravih stilova života, za šta su neophodni edukovani ljudski resursi. Kao značajne aktere prevencije, u savetovalištu prepoznaju i podstiču aktivizam vršnjačkih edukatora. Radom Savetovališta za polno prenosive bolesti potencijalno su obuhvaćene sve grupacije, pošto funkcionišu po principu dobrovoljnosti, bez nužnosti zdravstvenog osiguranja, a kroz projekte su jasno određeni prioriteti i to marginalizovane grupe stanovništva, uključujući maloletne, u prvom redu seksualne radnice i radnike te «decu ulice». Prema podacima Komisije za borbu protiv bolesti zavisnosti pri SO Subotica i Opštinske fondacije za mentalnu higijenu "Exspecto" od 1997. g. zaključno s 2005. g. broj registrovanih lica koja su bila u kontaktu sa narkoticima je 1334, pri čemu je

28. decembar 2007. Službeni list Opštine Subotica Broj 40 – Strana 19 najkritičniji uzrast između 17 i 18 godina života. Na uzrastu od 16 - 19 god. među srednjoškolcima narkotike je koristilo njih oko 30%, pri čemu se najveći procenat njih u okviru ove grupe nalazi među 19 -godišnjacima (47%), što između ostalog govori u prilog neophodnosti preventivnih aktivnosti na nižim uzrastima. Kao problem ističe se činjenica da nedostaju podaci za one koji ne pohađaju školu, kao i za mlade koji su stariji od 19 godina. Stručnjaci institucija koje se bave decom zapažaju da je prioritet potrebno dati marginalizovanoj deci, posebno onoj kojoj su potrebne neodložne intervencije, a njih je sve više, ističući činjenicu da postojeća prihvatna stanica ne zadovoljava ni prostorne, ni materijalno-tehničke, niti kadrovske uslove za njihovo privremeno zbrinjavanje.

Kretanje broja dece korisnika usluga prihvatne stanice

0

20

40

60

80

2005. g. 2006. g.

37

58

Osim toga smatraju da je neophodna stalna senzibilizacija javnosti u cilju smanjenja diskriminacije i predrasuda prema romskoj i socijalno ugroženoj deci, kao i šire preventivno delovanje u oblasti promocije zdravih stilova života, koje bi sprovodili edukovani stručnjaci kojih trenutno nema dovoljno. U te svrhe celishodno bi bilo uzeti i potencijale vršnjačkih edukatora, te volontera. Nužno je intenziviranje saradnje i partnerstva institucija i organizacija koje se bave decom i mladima. Radi boljeg informisanja samih mladih o mogućnostima koje im se pružaju na nivou opštine potrebno je osnovati Info centar za mlade. Prikaz postojećih usluga za decu i mlade u Opštini Subotica

INSTITUCIJA POSTOJEĆE USLUGE Centar za socijalni rad Opštine Subotica

- Pomoć u vaspitanju i razvojnim problemima dece - Pomoć u ostvarivanju određenih prava utvrđenim Zakonom o socijalnoj zaštiti - Dijagnostika - Rad na organizovanju životne sredine - Intervencije i posredovanje kod drugih institucija - Klub za decu bez roditeljskog staranja (20 dece, uzrasta od 14-19 g.)

Dom za decu i omladinu "Kolevka"

- Zbrinjavanje dece bez roditeljskog staranja i dece čiji je razvoj ometen porodičnim prilikama do obezbeđivanja uslova za povratak u sopstvenu porodicu ili zbrinjavanja u usvojilačkoj ili drugoj porodici, odnosno do osamostaljivanja za samostalan život. - Potpuno zbrinjavanje i ublažavanje posledica ometenosti dece u psihofizičkom razvoju na stepenu umerene, teže i teške zaostalosti, pokretne, nepokretne, odnosno delimično pokretne do sedme godine života. - Realizovanje programa zdravstvene delatnosti u skladu sa posebnim propisima, te obezbeđivanje deci od rođenja do treće godine života, kao i mentalno nedovoljno razvijenoj deci na stepenu umerene, teže i teške retardacije do sedme godine života, preventivnu zdravstvenu zaštitu i negu, medicinsku dijagnostiku, lečenje, rehabilitaciju, vaspitavanje i socijalnu zaštitu. - Dnevni boravak za decu sa posebnim potrebama, finansiran od strane lokalne samouprave, za decu do 18.g. sa višestrukim poremećajima u razvoju. - Zaštita i zbrinjavanje trudnica i majki u stanju socijalne potrebe do jedne godine starosti deteta - materinski dom. - Uprkos nepostojanju zadovoljavajućih uslova i standarda u domu se po dogovoru sa lokalnom samoupravom i Centrom za soc. rad vrši prihvat i kratkotrajni smeštaj dece i omladine kojoj je hitno potreban smeštaj, ishrana, primena zdravstveno-higijenskih mera.

Crveni krst Poslovi su podeljeni u 4 globalna segmenta:

1. spašavanje ljudskih života ( priprema i delovanje u nesrećama, prva pomoć i realistično prikazivanje pomoći, spašavanje na vodi ) 2. socijalno humanitarni rad ( program kuhinje Crvenog krsta, stalni program sabirnih

Strana 20 – Broj 40 Službeni list Opštine Subotica 28. decembar 2007. akcija, stalni program paketa hrane, distribucija odeće, obuće i služba traženja ) 3. zdravstveno - edukativne aktivnosti ( programi prevencije bolesti zavisnosti i HIV-a, programi zdravih stilova života, program prevencije TBC ) 4. omasovljavanje dobrovoljnog davanja krvi

Savetovalište za mlade (Dom zdravlja u Subotici)

- Seminari o reproduktivnom zdravlju mladih, o poremećajima ishrane i bolestima zavisnosti za srednjoškolce - Obuka vršnjačkih edukatora - Kratka predavanja na sistematskim pregledima - Organizovanje akcija promocije zdravog stila života i deljenje promotivnog materijala - Usluge pedijatra i ginekologa - Usluge psihološkog savetovanja i psihoterapije kroz individualni i grupni rad

Razvojno savetovalište

Zdravstvena zaštita dece i omladine kroz: - Praćenje dece rođene pod rizikom za razvoj - Pedijatrijski pregled uz utvrđivanje etiologije poremećaja - Dijagnostika i tretman razvojnih poremećaja - Prevencija i tretman poremećaja školskih veština - Psihološka procena razvoja i psihoterapijski tretman - Komisija za procenu zrelosti za polazak u školu - Komisija za razvrstavanje dece ometene u razvoju

Savetovalište za polno prenosive bolesti (Zavod za javno zdravlje, Centar za prevalenciju i kontrolu bolesti, Subotica)

- Besplatno testiranje na polno prenosive bolesti bez zakazivanja i bez neophodnosti postojanja zdravstvenog osiguranja (hlamidia, sifilis, gonorea, HIV ...) - Savetovanje pre i posle testiranja (epidemiolog, psiholog i sl) - Edukacija zdravstvenih radnika - Edukacija opšte populacije kroz saradnju sa medijima, okrugle stolove, predavanja, tribine, deljenje agitki, obeležavanje svetskog dana borbe protiv side. - Projekti: "Imunizacija marginalizovanih populacionih grupa (deca do 15g i žene od 15-45) "POP gradovi" - istraživanje HIV-A među seksualnim radnicima "Kampanjska catch-up imunizacija dece 7. i 8. razreda OŠ u Subotici, Hep. B vacc" "RAR - brza procena stanja i odgovor na HIV - AIDS među adolescentima oba pola, najosetljivijima na HIV rizik". Projekti uglavnom nisu bili održivi zbog odsustva finansijske podrške.

Fondacija za mentalnu higijenu "Exspecto"

Predviđeni korisnici su deca starija od 14 godina, adolescenti i odrasli, roditelji, kao i stručnjaci. - Prevencija narkomanije (posete interaktivnoj izložbi «Metamorphozis», psihološke radionice, filmski klub, tribine i razgovori sa bivšim narkomanima, edukacija kadrova drugih opština, povezivanje i saradnja sa različitim institucijama) - Prevencija vršnjačke agresije (edukacije i supervizjia za stručnjake škola) - Prevencija zlostavljanja dece (edukacija i supervizija stručnjaka škola i psihološke radionice) - Istraživanje putem anketiranja mladih - Individualni savetodavni rad sa narkomanima i koordinacija lečenja - Vođenje grupe podrške za roditelje i članove porodice narkomana - Edukacija zdravstvenih radnika u cilju rane prevencije očuvanja mentalnog zdravlja.

Komisija za borbu protiv bolesti zavisnosti pri SO Subotica

- Umrežavanje i koordinisanje rada nosilaca preventivnih aktivnosti za borbu protiv bolesti zavisnosti i sačinjavanje baze podataka - Dodela sredstava za različite projekte prevencije narkomanije (U 2007.g realizovana podrška: Edukacija za predavače veronauke i za sveštenike o narkomaniji, radionice za prevenciju narkomanije u osnovnim školama, edukacija vršnjaka za prevenciju narkomanije, otvaranje klubova za decu gde im se u večernjim časovima omogućava bavljenje sportovima, priprema i štampanje brošure na dva jezika sekcije noćnog sporta za mlade, štampanje promotivnog materijala o prevenciji narkomanije, letnji kamp povodom prevencije narkomanije, organizovanje jednodnevnih kampova za propagiranje zdravog života) - Organizovanje okruglih stolova i saradnja sa medijima - Izveštavanje o stanju u Opštini Subotici

NVO "Otvorene

28. decembar 2007. Službeni list Opštine Subotica Broj 40 – Strana 21 perspektive"

Projekti na teme tolerancije, ljudskih i manjinskih prava, razvoja socijalnih veština ... kojima su obuhvaćeni učenici osnovnih i srednjih škola. - «Vežbajmo toleranciju» - «Različitost i tolerancija – suživot naša realnost» - «Preduzimljiva omladina» - edukacija za biznis - «Pogledaj gde živiš» međunarodni projekat za mlade - «Živeti zajedno» - Takmičenja iz oblasti ljudskih prava – međunarodni omladinski programi - «Multiplikacija – živeti tolerantno» - «Imamo pravo da poznajemo naša prava» - edukativni program za srednjoškolce - «Evropa i mladi» - edukativni program za srednjoškolce Aktivnosti radi smanjenja siromaštva

NVO «Edukativni centar Roma»

Aktivnosti ECR-a su usmerene na inkluziju Roma u lokalnu sredinu na teritoriji Rep. Srbije. Cilj je jačanje romskih kapaciteta, poboljšanje uslova života i aktivno uključivanje u integrativne društvene procese. Aktivnosti inkluzivnog karaktera su usmerene ka deci i mladima i njihovim roditeljima kao i senzibilizaciji masovne populacije radi ublažavanja predrasuda . Konkretne aktivnosti : uključivanje romskih asistenata u formalno obrazovanje tj. rad vrtića i škola, kao i neformalno obrazovanje u vidu radionica edukativnog i kulturnog karaktera , naknadni upis dece koja su bez JMBG i integracija roditelja u društvenu sredinu . Pri realizaciji sadržaja strukturu ciljne grupe čini romska i ne romska populacija. Projekti : - " Vrtić, dete, asistent " - " Asistent - podrška " Nijedna usluga razvijena preko projekata nije u potpunosti održiva pošto je neophodna izmena zakonske regulative.

NVO «Centa za omladinski rad»

Organizovanje slobodnog vremena dece i omladine, prevencija narkomanije i rizičnog ponašanja kod mladih, resocijalizacija lica sa poremećajima u ponašanju, seksualno zdravstvena edukacija, edukativni programi za razvoj socijalnih veština. Projekti: - Sađenje šume "Akcija! Spasimo šumu" - Ciklus radionica "Zamisli da zavisiš..." program prevencije narkomanije i rizičnog ponašanja među mladima - Pravljenje i promocija brošure o legalnom iscrtavanju zidova - "Grafiti džem", akcija iscrtavanja zida kod nadvožnjaka - "Ne uništavajte - stvarajte!"

ZAKLJUČCI:

- Na teritoriji Opštine Subotica uočljivo je da nedostaju sistemska, održiva i funkcionalna rešenja za zadovoljenje osnovnih životnih potreba dece i mladih kojima je potrebno hitno zbrinjavanje, s obzirom na to da usluge prihvatne stanica ne zadovoljavju neophodne kriterijume, a sve veći broj dece koja se nalaze u skitnji ili predstavljaju žrtve različitih vidova zlostavljanja ukazuje na prioritetnost rešavanja ovog problema. Sadašnje stanje mogućnosti pružanja usluga socijalne zaštite za decu i mlade ukazuje da nisu u dovoljnoj meri zadovoljeni principi reforme socijalne zaštite poput dostupnosti usluga na lokalnom nivou, odrastanja u najmanje restriktivnom, primarnom okruženju, kontinuitet zaštite, pa je neophodno da se promene i strateško planiranje usmere u pravcu njihovog ostvarenja.

- Mladima koji sticanjem punoletstva, tj. prestankom školovanja, napuštaju hraniteljske porodice ili ustanove socijalne zaštite, nedostaje adekvatna podrška, te imaju posebno izražene poteškoće u osamostaljivanju što se u prvom redu odnosi na rešavanje stambenog pitanja i zaposlenja.

- Zapažena je velika povezanost zloupotrebe psihoaktivnih supstanci sa različitim oblicima društveno neprihvatljivog ponašanja mladih, te veliki rizik za razvijanja problema zdravstvene prirode, prekida školovanja, nezaposlenosti i siromaštva, te je u ovom pravcu nužno kreirati uvremenjene preventivne programe.

- Veliki broj dece i mladih slobodno vreme provodi nestrukturirano, bez adekvatne roditeljske brige, bez kreativnih, razvojno podsticajnih sadržaja, što se posebno odnosi na marginalizovanu decu, koja ne pohađaju školu, siromašne, kao i od javnosti negativno etiketirane grupe dece, poput dece sa poremećajem u ponašanju i romske dece. Poznato je da neorganizovano slobodno vreme predstavlja jedan od najvažnijih faktora nastajanja maloletničke delinkvencije.

- Za decu i mlade postoje različite stalne ili povremene usluge koje se mogu svrstati direktno ili indirektno u oblast socijalne zaštite. Međutim, na različitim nivoima zapaža se odsustvo koordinacije, te neekonomičnost i neujednačenost u raspodeli ljudskih i ostalih resursa, nedostatak ili mali broj usluga koje su namenjene najugroženijim kategorijama dece i mladih, te prevladavanje stihijskih programa preventivnog karaktera i njihovo preklapanje. Preventivni programi uglavnom nisu ciljno usmereni na najosetljivije grupe dece, te nemaju za posledicu opšte društveno željeni dugoročni efekat izlaska iz stanja socijalne potrebe. Čini se da nisu bazirani na adekvatnoj proceni prioritetnih potreba. Većina programa stiže do manjeg broja ukupnog broja dece.

Strana 22 – Broj 40 Službeni list Opštine Subotica 28. decembar 2007. - Finansijska održivost određenih projekata predstavlja značajnu poteškoću, sa kojom se većina institucija susreće. - Deca i mladi, kao i njihovi roditelji su uglavnom pasivni korisnici usluga sistema socijalne zaštite, ne retko usled

neadekvatnosti i nemogućnosti izbora bivaju izloženi novim traumatskim iskustvima.

PRIORITETNE CILJNE GRUPE DECE I MLADIH

Deca i mladi bez roditeljskog staranja Deca i mladi sa poremećajem u ponašanju *

*deca i mladi koji zloupotrebljavaju psihoaktivne supstance, deca i mladi izvršioci krivičnih dela, deca i mladi sa ostalim oblicima asocijalnog ponašanja Napomena: Deca i mladi koja se nalaze van sistema zdravstvene, obrazovne i socijalne zaštite uglavnom potiču iz romskih porodica, ili iz porodica raseljenih sa Kosova i porodica koje imaju status izbeglih lica. Ove kategorije dece biće uglavnom obuhvaćene strateškim planiranjem za Rome. Deca žrtve nasilja će biti obuhvaćena strateškim planiranjem za porodicu, a deca ometena u razvoju biće obuhvaćena strateškim planiranjem za osobe sa invaliditetom, te usled toga ove grupe nisu navedene ovde.

PREPORUKE I STRATEŠKE INTERVENCIJE ÿ U sklopu razvijanja integralnog sistema socijalne zaštite potrebno je uspostaviti mrežu saradnje institucija i

organizacija koje se bave decom i mladima, kontinuirano edukovati ljudske resurse, razviti nove i transformisati postojeće usluge i ustanove, pomoću većih finansijskih izdvajanja iz republičkog i opštinskog budžeta.

ÿ Posebnu pažnju posvetiti razvijanju lokalnih usluga i organizacionih oblika socijalne zaštite za decu i mlade bez roditeljskog staranja i decu i mlade sa poremećajem u ponašanju

ÿ Kontinuirano vršiti senzibilizaciju javnosti za prepoznavanje potreba posebno osetljivih grupa dece i mladih radi njihovog uključivanja u sistem socijalne zaštite.

SPECIFIČNI CILjEVI

1.1. Unapređenje položaja dece i mladih iz posebno osetljivih grupa proširenjem postojećih i uvođenjem inovativnih organizacionih oblika i vaninstitucionalnih usluga socijalne zaštite, sa akcentom na preventivnom delovanju. 1.2. Smanjivanje trenda rasta nastajanja i razvijanja društveno neprihvatljivog ponašanja kroz edukativne i programe psihosocijalne podrške koji su namenjeni posebno osetljivim grupama dece i mladih.

1.3. Smanjivanje broja dece i mladih bez roditeljskog staranja koji se nalaze u ustanovama socijalne zaštite kroz razvijanje različitih oblika hraniteljstva. 4.1. Smanjenje diskriminacije posebno osetljivih grupa dece i mladih kroz informativno – edukativne programe senzibilizacije javnosti i aktiviranje svih odgovornih društvenih činilaca iz javnog, privatnog i civilnog sektora.

SPECIFIČNI ZADACI 1.1.1. Do kraja 2008.g. pri Domu za decu i omladinu "Kolevka" adaptirati prostor i obezbediti opremu, stručni kadar i programe za funkcionalnu prihvatnu stanicu za decu i mlade kojima je potrebno hitno privremeno zbrinjavanje (deca bez roditeljskog staranja, deca u skitnji, žrtve nasilja ...) sa kapacitetom do 20 mesta. 1.1.2. Do kraja 2009.g. obezbediti 2 stana i programe podrške za 8 mladih osoba bez porodičnog staranja koji izlaze iz ustanova socijalne zaštite i hraniteljskih porodica. 1.1.3. Tokom 2008.g. pa do kraja 2009.g. izgraditi i opremiti Dnevni centar za decu i mlade sa poremećajem u ponašanju na prostoru bivše zgrade savetovališta na Somborskom putu, te razviti i primeniti adekvatne programe za najmanje 30 korisnika godišnje. 1.2.1. Tokom 2008.g. razviti i započeti sistematsku, kontinuiranu prevenciju narkomanije kod dece i mladih gde bi Komisija za borbu protiv bolesti zavisnosti pri SO Subotica vršila koordinaciju edukativno-preventivnih programa koje bi sprovodile odgovarajuće zdravstvene službe, obrazovne ustanove i lokalne NVO organizacije i Opštinska fondacija za mentalnu higijenu «Exspecto». 1.1.4. Od 2008. g. osigurati stabilno funkcionisanje Kluba za decu bez roditeljskog staranja pri Centru za socijalni rad Opštine Subotica (za najmanje 30 dece godišnje). 1.3.1. Od 2008. do 2012 g. podržati razvoj hraniteljstva za decu bez roditeljskog staranja i specijalizovanog hraniteljstva za decu sa poremećajem u ponašanju kroz obezbeđivanje finansijskih i ljudskih resursa na lokalnom nivou, radi uspešne implementacije projekta «Podrška reformi hraniteljstva - PRAJD» te reorganizacije rada u Centrima za socijalni rad, koji se odvijaju na nacionalnom nivou, a čija se primena planira za početak 2008.g. 4.1.2. Od 2008. do 2012.godine vršiti kontinuiranu senzibilizaciju građana i građanki Subotice za potrebe marginalizovanih i posebno osetljivih grupa dece i mladih putem periodičnog organizovanja informativno edukativnih aktivnosti (okruglih stolova, tribina, izrada br