ՀՀ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏ

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑԻ

ՏՆՕՐԵՆԻ ՈւՂԵՑՈւՅՑ

ՊՐԱԿ 4

ԵՐԵՎԱՆ - 2012

2

гëï³ïí³Í ¿ ÐРζ ݳ˳ñ³ñÇ 19.10.2012 Ã. №957-²/ø Ññ³Ù³Ýáí

ՀՀ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏ

Աշխատանքները համակարգող՝

Նորայր Ղուկասյան

Կազմողներ՝

Գագիկ Մելիքյան Նուրիջան Մանուկյան Վրեժ Սարգսյան

Ð 316 гÝñ³ÏñÃ³Ï³Ý ¹åñáóÇ ïÝûñ»ÝÇ áõÕ»óáõÛó /ÐÐ Î¶Ü ;

γ½Ù.` ¶. Ø»ÉÇùÛ³Ý, Ü. سÝáõÏÛ³Ý,ì. ê³ñ·ëÛ³Ý. - ºñ. :

ÎñÃáõÃÛ³Ý ³½·³ÛÇÝ ÇÝëïÇïáõï, 2012.äñ³Ï IV. – 240 ¿ç:

ISBN 978 – 9939 – 806 – 54 – 9

© Կրթության ազգային ինստիտուտ, 2012S

Ðî¸ 371:111 (072)

¶Ø¸ 74.204

Ð 316

Ðî¸ 371:111 (072)

¶Ø¸ 74.204

3

ԲԱԺԻՆ I ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՆԵՐԸ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ Օ Ր Ե Ն Ք Ը

ՀԱՆՐԱԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ

Ընդունված է 2009 թվականի հուլիսի 10-ին

Գ Լ ՈՒ Խ 1

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

Հոդված 1. Օրենքի կարգավորման առարկանՀանրակրթության մասին օրենքը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետու-

թյան հանրակրթությա համակարգի պետական քաղաքականության սկզբունքները, կազմակերպական-իրավական ու ֆինանսատնտեսական հիմքերը, կարգավորում է հանրակրթության գործընթացին մասնակից ֆիզիկական և իրավաբանական ան-ձանց իրավահարաբերությունները, ապահովում է Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությամբ ամրագրված կրթության իրավունքի, պարտադիր հիմնական ընդհանուր կրթության և անվճար միջնակարգ կրթության հնարավորության հիմքերը:

Հոդված 2. Հանրակրթության մասին Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությունը

1. Հանրակրթության բնագավառը կարգավորվում է Հայաստանի Հանրապետու-թյան Սահմանադրությամբ, «Կրթության մասին», «Նախադպրոցական կրթու-թյան մասին», «Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող անձանց կրթության մասին», «Պետական ոչ առևտրային կազմակերպությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքներով, սույն օրենքով, ոլորտը կարգավորող այլ օրենքներով և իրավական ակտերով:

2. Եթե Հայաստանի Հանրապետության պայմանագրերով սահմանված են այլ նորմեր, քան նախատեսված են սույն օրենքով, ապա կիրառվում են միջազգային պայ-մանագրերի նորմերը:

Հոդված 3. Սույն օրենքում օգտագործվող հիմնական հասկացությունները 1. Սույն օրենքում օգտագործվում են հետևյալ հիմնական հասկացությունները. 1) հանրակրթություն` անձի ուսուցման և դաստիարակության գործընթաց, որն

իրականացվում է նախադպրոցական, տարրական, հիմնական, միջնակարգ կրթու-թյան հիմնական և լրացուցիչ ծրագրերով.

2) տարրական կրթություն՝ պարտադիր կրթության առաջին մակարդակ, որը ներառում է հանրակրթական հիմնական ծրագրերի առաջին աստիճանը.

3) հիմնական կրթություն` պարտադիր կրթության երկրորդ մակարդակ, որը նե-րառում է հանրակրթական հիմնական ծրագրերի առաջին և երկրորդ աստիճանները.

4

4) միջնակարգ կրթություն` հանրակրթության երրորդ մակարդակ, որը ներա-ռում է հանրակրթական հիմնական ծրագրերի երեք աստիճանները.

5) հանրակրթության պետական չափորոշիչ` նորմատիվ փաստաթուղթ, որը սահմանում է հանրակրթական հիմնական ծրագրերի բովանդակության պարտադիր նվազագույնը, կրթական ծրագրի առավելագույն ծավալը, ըստ կրթական մակարդակ-ների` շրջանավարտներին ներկայացվող ընդհանրական որակական պահանջները, սովորողների գնահատման համակարգը.

6) հանրակրթական ծրագիր (հիմնական և լրացուցիչ)` հանրակրթության նպա-տակների իրականացմանն ուղղված ուսումնական պլանների, առարկայական ծրագ-րերի և ուսուցման կազմակերպման ձևերի ամբողջություն.

ա. այլընտրանքային կրթական ծրագիր` առարկայական ծրագրերի, ուսումնա-կան պլանների, ուսուցման կազմակերպման ձևերի, միջոցների և մեթոդների բազմա-զանություն առաջարկող կրթական ծրագիր, որն ապահովում է հանրակրթու-թյան պետական չափորոշիչով սահմանված արդյունքները,

բ. հեղինակային կրթական ծրագիր` այլընտրանքային կրթական ծրագրի տե-սակ, որը միջազգային չափանիշներով ճանաչված (վկայագրված) է որպես հեղինա-կային կամ ստեղծված, մշակված և ներդրված է մանկավարժական որոշակի համա-կազմի կամ կառավարման մարմնի (մարմինների) կողմից,

գ. փորձարարական կրթական ծրագիր` սահմանված կարգով որոշակի ժամկե-տով ներդրված այլընտրանքային կրթական ծրագիր, որի նպատակն է ապահովել կրթության կազմակերպման բազմազանությունը, միջազգային համագործակցությու-նը, կրթության արդյունավետ կազմակերպման համակարգերի բացահայտումը և ներ-դրումը,

դ. միջազգային կրթական ծրագիր` միջկառավարական կամ միջգերատեսչա-կան համաձայնագրի հիման վրա կամ տասը և ավելի օտարերկրյա պետություններում իրականացվող այլընտրանքային կրթական ծրագիր.

7) հանրակրթական ուսումնական հաստատություն (այսուհետ` ուսումնական հաստատություն)`իրավաբանական անձի կարգավիճակ ունեցող կազմակերպություն կամ դրա ստորաբաժանում, որն իրականացնում է հանրակրթական հիմնական ծրա-գիր(եր).

8) հանրակրթական դպրոց` մեկ կամ մի քանի ընդհանուր, այդ թվում՝ հոսքային կամ առանձին առարկաների խորացված ուսուցմամբ հանրակրթական հիմնական ծրագրեր իրականացնող ուսումնական հաստատության տեսակ.

9) մասնագիտացված հանրակրթական դպրոց` ռազմագիտության, սպորտի, արհեստների, արվեստի կամ գիտության որևէ բնագավառում հանրակրթական հիմ-նական մասնագիտացված ծրագրեր իրականացնող ուսումնական հաստատության տեսակ.

10) հատուկ հանրակրթական դպրոց` կրթության առանձնահատուկ պայմաննե-րի կարիք ունեցող, ինչպես նաև հակասոցիալական վարք դրսևորող սովորողների համար հանրակրթական հիմնական ծրագրեր իրականացնող ուսումնական հաստա-տության տեսակ.

11) բազմահամակազմ դասարան` տարբեր դասարանների առարկայական ծրա-գրեր յուրացնող սովորողներից բաղկացած ուսումնական խումբ.

12) մանկավարժական աշխատող` սովորողների կողմից հանրակրթական (հիմ-նական, լրացուցիչ) ծրագրերի յուրացման և առարկայական չափորոշիչների պահանջ-ների ապահովման գործընթացին, ինչպես նաև ուսուցման մեթոդների կիրառման մի-ջոցով համապատասխան գիտելիքների, հմտությունների, կարողությունների ձեռք-

5

բերմանը, արժեքային համակարգի ձևավորմանը նպաստող և (կամ) դրանք ապահո-վող ուսումնական հաստատության աշխատակից.

13) ուսուցիչ` ուսումնական հաստատությունում սովորողների կողմից առարկայա-կան ծրագրերի յուրացումը դասապրոցեսի միջոցով ապահովող և այդ գործընթացի համար անմիջականորեն պատասխանատու մանկավարժական աշխատող.

14) ուսուցչի ատեստավորում` ուսուցչի գիտելիքների, աշխատանքային կարողու-թյունների, հմտությունների՝ զբաղեցրած պաշտոնին համապատասխանության որոշ-ման գործընթաց.

14.1) ուսուցչի վերապատրաստում` վերապատրաստող կազմակերպություննե-րում ուսուցչի կողմից կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի սահ-մանած` ուսուցչի վերապատրաստման չափորոշիչներին և ծրագրերին համապատաս-խան մասնագիտական նոր գիտելիքների, հմտությունների և ունակությունների յուրա-ցում ու կատարելագործում.

14.2) որակավորման տարակարգ` ուսուցչի մասնագիտական գիտելիքներին և աշխատանքային ունակություններին ու կարողություններին համապատասխանող որակավորման չափանիշ.

15) դասագրքի փորձաքննություն` կրթության պետական կառավարման լիազոր-ված մարմնի սահմանած կարգով հանրակրթության պետական չափորոշիչներին դասագրքի համապատասխանության գնահատման գործընթաց: (3-րդ հոդվածը փոփ. 10.12.09 ՀՕ-228-Ն, լրաց. 22.12.10 ՀՕ-30-Ն, փոփ., լրաց. 06.10.11 ՀՕ-264-Ն)

Հոդված 4. Հանրակրթության բնագավառում պետական քաղաքականու-թյունը

1. Հայաստանի Հանրապետությունը հռչակում և երաշխավորում է հանրակրթու-թյան բնագավառի զարգացումը` որպես անհատի և հասարակության անվտանգու-թյան և կայուն զարգացման ապահովման, հայ ինքնության պահպանման կարևոր երաշխիք:

2. Հանրակրթության բնագավառում պետական քաղաքականության հենքն ազ-գային դպրոցն է, որի գլխավոր նպատակը համակողմանիորեն զարգացած, հայրենա-սիրության, պետականության և մարդասիրության ոգով դաստիարակված և մասնա-գիտական կողմնորոշում ունեցող անձի ձևավորումն է:

3. Հայաստանի Հանրապետությունն ապահովում է կրթության ժողովրդավարա-կան և աշխարհիկ բնույթը:

4. Հիմնական ընդհանուր կրթությունը պարտադիր է, բացառությամբ օրենքով նախատեսված դեպքերի:

5. Միջնակարգ կրթությունը պետական ուսումնական հաստատություններում ան-վճար է:

6. Հայաստանի Հանրապետությունում իրականացվում է 12-ամյա միջնակարգ կրթություն:

7. Հանրակրթության բնագավառում պետական քաղաքականության կազմակեր-պական հիմքը կրթության զարգացման պետական ծրագիրն է:

8. Ուսումնական հաստատություններում արգելվում է իրականացնել քաղաքական գործունեություն կամ քարոզչություն:

Կրոնական գործունեությունը և քարոզչությունն ուսումնական հաստատություննե-րում արգելվում են, բացառությամբ օրենքով սահմանված դեպքերի:

9. Հայաստանի Հանրապետությունում հանրակրթությունն իրականացվում է գրա-կան հայերենով` «Լեզվի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի պահանջ-ներին համապատասխան, բացառությամբ օրենքով նախատեսված դեպքերի:

6

10. Հայաստանի Հանրապետության ազգային փոքրամասնությունների հանրա-կրթությունը կարող է կազմակերպվել իրենց մայրենի կամ ազգային լեզվով` հայերենի պարտադիր ուսուցմամբ: (4-րդ հոդվածը լրաց. 22.12.10 ՀՕ-30-Ն)

Հոդված 5. Հանրակրթության նպատակները և պետական քաղաքականու-թյան սկզբունքները

1. Հանրակրթությունը նպատակաուղղված է սովորողի մտավոր, հոգևոր, ֆիզի-կական և սոցիալական զարգացմանը, նրա անձի` որպես ապագա քաղաքացու ձևա-վորմանը, ինքնուրույն կյանքի, մասնագիտական կողմնորոշմանը և մասնագիտական կրթության նախապատրաստմանը:

2. Հանրակրթության բնագավառում պետությունը երաշխավորում է հետևյալ սկզբունքների ապահովումը.

1) հանրակրթության մարդասիրական բնույթը, ազգային և համամարդկային արժեքների, մարդու կյանքի ու առողջության, անհատի ազատ և համակողմանի զար-գացման առաջնայնությունը, քաղաքացիական գիտակցության կարևորումը, անհատի և նրա իրավունքների ու ազատությունների նկատմամբ հարգանքը, արժանապատվու-թյունը, հայրենասիրությունը, աշխատասիրությունը, պատասխանատվությունը, հան-դուրժողականությունը, բնապահպանական աշխարհայացքի ձևավորումը.

2) հանրակրթության հավասար հնարավորությունները, մատչելիությունը, հա-ջորդականությունը և համապատասխանությունը սովորողների զարգացման մակար-դակին, առանձնահատկություններին ու պատրաստվածության աստիճանին.

3) հանրակրթության բնագավառում ժողովրդավարական կառավարման սկըզ-բունքների ապահովումը.

4) ուսումնական հաստատություններում ստեղծագործական աշխատանքի խթա-նումը, սովորողների վերլուծական, քննադատական մտածողության, գիտելիքների ինքնուրույն ձեռքբերման և կիրառման, տեղեկատվական տեխնոլոգիաների օգտա-գործման ունակությունների զարգացման առաջնայնությունը.

5) հանրակրթության որակի շարունակական բարելավումը, միջազգային չափա-նիշներին համապատասխանությունը, ինչպես նաև միջազգային կրթական համա-կարգին ինտեգրումը.

6) ուսումնական հաստատությունների ինքնավարության և պետական վերահսկո-ղության հավասարակշռումը.

7) անկախ կազմակերպական-իրավական ձևից` ուսումնական հաստատություն-ների և դրանցում սովորողների ու աշխատողների իրավահավասարությունը.

8) հանրակրթական և այլ կրթական ծրագրերի փոխհամաձայնեցվածությունը:

Գ Լ ՈՒ Խ 2

ՀԱՆՐԱԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉԸ ԵՎ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐԸ

Հոդված 6. Հանրակրթության պետական չափորոշիչը1. Հանրակրթության պետական չափորոշիչը ներառում է հանրակրթական հիմ-

նական ծրագրերի` 1) ուսումնական բնագավառներն ու կրթության բովանդակության բաղադրիչները. 2) շրջանավարտներին ներկայացվող որակական պահանջները` ըստ կրթական

աստիճանների և ուսումնական բնագավառների.

7

3) հենքային ուսումնական պլանը և առարկայացանկերի ձևավորման հիմնական սկզբունքները.

4) սովորողների գնահատման ձևերը, սանդղակը, հաշվառման կարգը: 2. Հանրակրթության պետական չափորոշչի պահանջները պարտադիր են

կրթական ծրագրերի և ուսումնական հաստատությունների համար: 3. Հանրակրթության պետական չափորոշիչը հաստատում է Հայաստանի Հան-

րապետության կառավարությունը: 4. Հենքային ուսումնական պլանը սահմանում է հանրակրթական հիմնական

ծրագրերի նորմատիվային ծավալը` ըստ ուսումնական տարիների` արտահայտված ուսումնական պարապմունքների ժամաքանակով (դասաժամերով), ներառյալ` ուսում-նական բնագավառներին հատկացվող պարտադիր նվազագույն ժամաքանակները:

5. Ուսումնական բնագավառներին հատկացվող պարտադիր նվազագույն ժամա-քանակը հիմնական դպրոցում չի կարող լինել ընդհանուր նորմատիվային ժամաքա-նակի կեսից պակաս, իսկ ավագ դպրոցում` 30 տոկոսից պակաս:

Հոդված 7. Հանրակրթական ծրագրերը1. Հանրակրթական հիմնական ծրագրերն ուսումնական պլանների ու առարկա-

յական ծրագրերի և դրանց համապատասխան ուսուցման կազմակերպման ձևերի, միջոցների ու մեթոդների ամբողջությունն է, որն ապահովում է հանրակրթության պետական չափորոշիչով սահմանված` շրջանավարտներին ներկայացվող նվազա-գույն որակական պահանջները` ըստ մակարդակների:

2. Հանրակրթական լրացուցիչ ծրագրերը նպատակաուղղված են հիմնական ծրա-գրերից դուրս սովորողների նախասիրությունների և կրթական պահանջմունքների բավարարմանը: Հանրակրթական լրացուցիչ ծրագիր կարող է իրականացնել ուսում-նական հաստատությունը կամ այլ կազմակերպություն` համաձայն իր կանոնադրու-թյան:

3. Հանրակրթական հիմնական ծրագրերը, բացի նախադպրոցական ծրագրից, ներառում են նաև հետևյալ ծրագրերը.

1) տարրական հանրակրթական (ընդհանուր, մասնագիտացված, հատուկ). 2) հիմնական հանրակրթական (ընդհանուր, մասնագիտացված, հատուկ). 3) միջնակարգ հանրակրթական (ընդհանուր, մասնագիտացված, հատուկ): Հանրակրթական ընդհանուր ծրագրերը ներառում են նաև հոսքային կամ առան-

ձին առարկաների խորացված ուսուցման ծրագրերը: 4. Կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմինը մշակում և հաստա-

տում է տարրական, հիմնական և միջնակարգ հանրակրթական ընդհանուր, մասնա-գիտացված և հատուկ պետական ծրագրեր (այսուհետ` հանրակրթական պետական ծրագիր):

Հանրակրթական պետական ծրագիրը ներառում է օրինակելի ուսումնական պլա-նը, առարկայական չափորոշիչներն ու ծրագրերը, երաշխավորված դասագրքերի ցանկը, ծրագրի իրականացումն ապահովող իրավական այլ ակտեր:

5. Հանրակրթական պետական ծրագրի օրինակելի ուսումնական պլանը կազմ-ված է պետական և դպրոցական հետևյալ բաղադրիչներից.

1) պետական բաղադրիչը ներառում է առարկայացանկը և դրան հատկացվող ժամաքանակները.

2) դպրոցական բաղադրիչին հատկացված ժամաքանակը նախատեսված է հոս-քային կամ առանձին առարկաների խորացված կրթական ծրագրերի իրականացման և (կամ) սովորողների նախասիրություններին, ուսումնական հաստատության առանձ-նահատկություններին, համայնքի կարիքներին համապատասխան կրթություն կազ-

8

մակերպելու նպատակով: Դպրոցական բաղադրիչը տնօրինում է ուսումնական հաս-տատությունը:

Հանրակրթական պետական ծրագիր իրականացնող ուսումնական հաստատու-թյունն օրինակելի ուսումնական պլանի հիման վրա հաստատում է իր ուսումնական պլանը:

6. Կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմինը կարող է հաստա-տել այլընտրանքային հանրակրթական հիմնական, այդ թվում՝ փորձարարական, հե-ղինակային և միջազգային ծրագրեր, որոնք չեն հակասում հանրակրթության պե-տական չափորոշչին:

6.1. Ուսումնական հաստատությունները կարող են միջազգային ծրագրեր իրակա-նացնել և օտար լեզուներով կրթություն կազմակերպել բացառապես Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշումով։ Ուսումնական հաստատությանը օտար լեզվով կրթություն կազմակերպելու թույլտվություն տալու կարգը մշակում է կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմինը և ներկայացնում Հայաս-տանի Հանրապետության կառավարության հաստատմանը։

Օտար լեզվով կրթական ծրագրեր կարող են իրականացնել բացառապես ոչ պե-տական ուսումնական հաստատությունները, ինչպես նաև միջպետական, միջկառա-վարական համաձայնագրերով ստեղծված ուսումնական հաստատությունները։

Օտար լեզվով կրթական ծրագրեր իրականացնող` սույն մասով սահմանված ուսումնական հաստատություններում սովորող Հայաստանի Հանրապետության քա-ղաքացիների համար հայոց լեզվի և հայագիտական առարկաների հայերենով ուսու-ցումը պարտադիր է՝ հանրակրթության պետական չափորոշիչին համապատաս-խան։

Սույն մասով սահմանված ուսումնական հաստատությունների առավելագույն թի-վը Հայաստանի Հանրապետությունում 11-ն է, որից` 1) երկուսը կարող են ստեղծվել որպես ոչ պետական ուսումնական հաստատություն-ներ Դիլիջան և Ջերմուկ քաղաքներում և կրթություն կազմակերպել առնվազն 6-րդ դասարանի հիմքի վրա (7-րդ դասարանից).

2) ինը կարող են ստեղծվել նաև միջպետական և (կամ) միջկառավարական հա-մաձայնագրերի հիման վրա և իրականացնել միջնակարգ կրթության երրորդ աստի-ճանի հանրակրթական ծրագրեր։

Նույն օտար լեզվով կրթական ծրագիր իրականացնող ուսումնական հաստատու-թյունների առավելագույն թիվը 4-ն է:

Սույն մասով սահմանված ուսումնական հաստատությունները չեն կարող ունենալ մասնաճյուղ կամ ստորաբաժանում:

7. Հանրակրթական հիմնական ծրագրերը կառուցվում են հաջորդականության և շարունակականության սկզբունքով:Հանրակրթական հիմնական ծրագրերը, ըստ կրթական աստիճանների, դասակարգվում են.

1) 1-ին աստիճանի` տարրական. 2) 2-րդ աստիճանի` հիմնական. 3) 3-րդ աստիճանի` միջնակարգ: Հանրակրթական ծրագրերի յուրացման արդյունքներն ամփոփվում են կրթական

յուրաքանչյուր աստիճանի ավարտին: Հանրակրթական ծրագրի նախորդ աստիճանը չյուրացրած սովորողին չի թույլատրվում անցնել հանրակրթության հաջորդ աստի-ճան:

8. Միջնակարգ կրթության նորմատիվային ժամկետը 12 տարի է` եռաստիճան համակարգով.

9

1) 1-ին աստիճան՝ 4 տարի, 1-4-րդ դասարաններ. 2) 2-րդ աստիճան՝ 5 տարի, 5-9-րդ դասարաններ. 3) 3-րդ աստիճան՝ 3 տարի, 10-12-րդ դասարաններ: 9. Մասնագիտացված հանրակրթական, արտակարգ ընդունակություններ դրսևո-

րած երեխաների, կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխա-ների և այլընտրանքային կրթական ծրագրերի իրականացման համար կրթության պե-տական կառավարման լիազորված մարմինը կարող է սահմանել այլ ժամկետներ:

10. Հանրակրթական հիմնական ծրագրերը, որպես անբաժանելի մաս, կարող են ներառել`

1) ուսումնական հաստատության կողմից իրականացվող ուսումնամեթոդական, փորձարարական, հետազոտական աշխատանքները.

2) մանկավարժական աշխատողների մասնագիտական կատարելագործման մի-ջոցառումները.

3) սովորողների համար հանրակրթական լրացուցիչ դասընթացների կազմակեր-պումը.

4) սովորողների առողջության պահպանման միջոցառումները. 5) սովորողների սննդի կազմակերպումը. 6) սովորողների տրանսպորտային կազմակերպված փոխադրումները. 7) սովորողների երկարօրյա ուսուցման և (կամ) գիշերակացի կազմակերպումը. 8) ուսումնաարտադրական բազաներում, մարզաառողջարարական ճամբարնե-

րում սովորողների ուսուցման, դաստիարակության ու հանգստի կազմակերպումը: 11. Հանրակրթական հիմնական ծրագրերից յուրաքանչյուրի (այդ թվում` նախա-

դպրոցական) իրականացումը լիցենզավորման ենթակա գործունեություն է: Հանրակրթական ծրագրերի իրականացման լիցենզիան տալիս է կրթության պե-

տական կառավարման լիազորված մարմինը` լիցենզավորման գործընթացը կարգա-վորող օրենքով սահմանված կարգով: (7-րդ հոդվածը փոփ. 08.12.10 ՀՕ-240-Ն, լրաց. 22.12.10 ՀՕ-30-Ն)

Գ Լ ՈՒ Խ 3

ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

Հոդված 8. Ուսումնական հաստատության տեսակները1. Ուսումնական հաստատությունը, ըստ դրանում իրականացվող հանրակրթա-

կան հիմնական ծրագրերի, դասվում է հետևյալ տեսակների. 1) հանրակրթական դպրոց. 2) մասնագիտացված հանրակրթական դպրոց. 3) հատուկ հանրակրթական դպրոց: 2. Մասնագիտացված և հատուկ հանրակրթական ուսումնական հաստատություն-

ների գործունեությունը և դրանց առանձնահատկությունները սահմանվում են օրեն-քով, դրանց կանոնադրություններով և իրավական այլ ակտերով:

3. Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը, այլընտրանքային հանրա-կրթական ծրագրերին համապատասխան, կարող է ստեղծել այլ տեսակի ուսումնա-կան հաստատություն:

4. Այլ տեսակի ոչ պետական ուսումնական հաստատությունը կարող է ստեղծվել հիմնադրի որոշմամբ` օրենքով սահմանված կարգով:

10

5. Ուսումնական հաստատությունը, ըստ իրականացվող կրթական ծրագրերի աս-տիճանի, լինում է`

1) տարրական դպրոց (1-4-րդ դասարաններ). 2) միջին դպրոց (5-9-րդ դասարաններ). 3) հիմնական դպրոց (1-9-րդ դասարաններ). 4) ավագ դպրոց (10-12-րդ դասարաններ). 5) վարժարան (5-12-րդ դասարաններ). 6) միջնակարգ դպրոց (1-12-րդ դասարաններ): Հոդված 9. Ուսումնական հաստատությունների կազմակերպական-իրավա-

կան ձևերը 1. Ուսումնական հաստատությունը կարող է ունենալ օրենքով սահմանված ցան-

կացած կազմակերպական-իրավական ձև: 2. Ուսումնական հաստատությունը կարող է գործել նաև կրթահամալիրի կազմում: 3. Սովորողների անվճար հանրակրթությունն ապահովելու նպատակով Հայաս-

տանի Հանրապետությունը` ի դեմս Հայաստանի Հանրապետության կառավարու-թյան, հիմնադրում է ուսումնական հաստատություններ` պետական ոչ առևտրային կազմակերպության կազմակերպական-իրավական ձևով (այսուհետ` պետական ուսումնական հաստատություն):

4. Սույն օրենքի 8-րդ հոդվածի 5-րդ մասի 4-րդ կետով սահմանված պետական ա-վագ դպրոցների համար լիազոր մարմինը կրթության պետական կառավարման լիա-զորված մարմինն է:

5. Պետական ուսումնական հաստատությունների օրինակելի կանոնադրությունը հաստատում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը: Ոչ պետական ուսումնական հաստատության կանոնադրությունը հաստատում է հիմնադիրը` հիմք ընդունելով Հայաստանի Հանրապետության կառավարության հաստատած օրինակե-լի կանոնադրությունը։

6. Ոչ պետական ուսումնական հաստատության կանոնադրությունը չպետք է հա-կասի «Կրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի և սույն օրենքի դրույթներին:

7. Ուսումնական հաստատությունը կարող է ունենալ կնիք, որի վրա նշվում է ու-սումնական հաստատության անվանումը: (9-րդ հոդվածը փոփ. 13.04.11 ՀՕ-108-Ն)

Հոդված 10. Ուսումնական հաստատության կառավարումը1. Ուսումնական հաստատության կառավարումն իրականացվում է Հայաստանի

Հանրապետության օրենսդրությամբ և ուսումնական հաստատության կանոնադրու-թյամբ սահմանված կարգով:

2. Ուսումնական հաստատության ընթացիկ գործունեության ղեկավարումն իրա-կանացնում է ուսումնական հաստատության գործադիր մարմինը` տնօրենը, որը ըն-տրվում (նշանակվում) և ազատվում է (նրա լիազորությունները դադարում են) օրենսդ-րությամբ և ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ սահմանված դեպքե-րում և կարգով:

3. Պետական ուսումնական հաստատությունն ունի կոլեգիալ կառավարման մար-մին` խորհուրդ (այսուհետ՝ խորհուրդ):

4. Ուսումնական հաստատության կառավարման մարմինների լիազորությունները սահմանվում են օրենքով և ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ:

5. Ուսումնական հաստատության կրթական գործունեության արդյունավետ կազ-մակերպման նպատակով ձևավորվում են խորհրդակցական մարմիններ` մանկավար-ժական, ծնողական, աշակերտական խորհուրդներ, առարկայական մեթոդական

11

միավորումներ, որոնց ձևավորման կարգը և իրավասությունները սահմանվում են ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ: Ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ կարող են նախատեսվել նաև այլ խորհրդակցական մարմիններ` հոգաբարձուների և այլ խորհուրդներ:

6. Ուսումնական հաստատության կառավարմանը մասնակցում են ուսումնական հաստատության աշակերտական խորհրդի անդամները` խորհրդակցական ձայնի իրավունքով:

Հոդված 11. Պետական ուսումնական հաստատության խորհրդի լիազորու-թյուններն ու դրանց դադարեցման հիմքերը

1. Պետական ուսումնական հաստատության խորհուրդը՝ 1) Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած կարգով ընտ-

րում է տնօրեն և հիմնադրի անունից նրա հետ կնքում աշխատանքային պայմանա-գիր` 5 տարի ժամկետով, կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի փորձագիտական եզրակացության հիման վրա վաղաժամկետ դադարեցնում է տնօ-րենի լիազորությունները` օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերում և կարգով.

2) հաստատում է ուսումնական հաստատության կազմակերպական կառուցված-քը, ներքին կարգապահական կանոնները.

3) հավանություն է տալիս ուսումնական հաստատության զարգացման ծրագրին. 4) քննարկում և հավանություն է տալիս ուսումնական հաստատության հաստիքա-

յին և տարիֆիկացիոն ցուցակներին. 5) կարող է սահմանել պակաս խտությամբ դասարան` ուսումնական հաստատու-

թյան լրացուցիչ միջոցների հաշվին. 6) քննարկում է ուսումնական հաստատության ամենամյա ծախսերի նախահաշի-

վը, հաջորդ տարվա բյուջետային ֆինանսավորման հայտը և ներկայացնում պետա-կան լիազորված մարմին.

7) քննարկում է ֆինանսատնտեսական և ուսումնադաստիարակչական գործու-նեության հաշվետվությունները.

8) որոշում է մասնակցել արտաքին գնահատման, քննարկում է ներքին և արտա-քին գնահատման արդյունքները.

9) վերահսկում է ուսումնական հաստատության զարգացման ծրագրի կատարումը. 10) հիմնադրի սահմանած կարգով սահմանում է ուսումնական հաստատության

շահույթի տնօրինման հիմնական ուղղությունները. 11) առաջարկություններ է ներկայացնում պետական լիազորված մարմին՝ ուսում-

նական հաստատության գործունեության բնագավառին, նպատակներին և խնդիրնե-րին համապատասխան.

12) հաստատում է իր աշխատակարգը և հաստատության կանոնադրությամբ ու խորհրդի ընտրության կարգի համաձայն՝ ընտրում է խորհրդի նախագահ.

13) իրականացնում է օրենքով, հիմնադրի կողմից իրեն վերապահված և (կամ) հաստատության կանոնադրությամբ նախատեսված այլ լիազորություններ:

2. Պետական ուսումնական հաստատության խորհրդի անդամը պարտավոր է` 1) ուսումնական հասատության կանոնադրությամբ սահմանված կարգով մաս-

նակցել խորհրդի նիստերին, գործել բարեխղճորեն՝ ի նպաստ երեխայի շահերի և կրթության արդյունավետության.

2) պատշաճորեն կատարել սույն օրենքով, ուսումնական հաստատության կանո-նադրությամբ սահմանված և խորհրդի որոշումներով (հանձնարարականներով) իրեն վերապահված պարտականությունները.

12

3) կատարել խորհրդի, իրեն ներկայացրած` լիազոր մարմնի այն հանձնարարու-թյունները, որոշումները, որոնք բխում են ուսումնական հաստատության կանոնադրա-կան նպատակներից։

3. Պետական ուսումնական հաստատության խորհրդի անդամի լիազորություննե-րը դադարեցվում են՝

1) այդ մասին անձնական դիմում ներկայացնելու, 2) անդամին լիազորած մարմնի հիմնավորված հետկանչի, 3) խորհրդի որոշմամբ՝ հիմնավորված առաջարկության, 4) մեկ տարվա ընթացքում խորհրդի առնվազն երեք նիստի չներկայանալու, 5) դատական կարգով անգործունակ կամ անհայտ բացակայող կամ սահմանա-

փակ գործունակ ճանաչվելու, 6) ուսումնական հաստատության լուծարման կամ վերակազմակերպման, 7) նրա մահվան դեպքերում։ 4. Խորհրդի անդամի լիազորությունները սույն հոդվածի 3-րդ մասի 1-4-րդ կետե-

րով սահմանված հիմքերով չեն կարող դադարեցվել, եթե դրան հաջորդող երեք ամիսների ընթացքում տնօրենի պաշտոնի թափուր տեղի համար նախատեսվում է անցկացնել մրցույթ։ Հոդված 12. Ուսումնական հաստատության տնօրենը և նրա իրավասություն-

ները 1. Պետական ուսումնական հաստատության տնօրենն ընտրվում է Հայաստա-

նի Հանրապետության կառավարության հաստատած մրցութային կարգով: Տնօրե-նի թափուր տեղի համար հայտարարված մրցույթին կարող է մասնակցել կրթու-թյան պետական կառավարման լիազորված մարմնի սահմանած կարգով վերա-պատրաստված և ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունք (հավաս-տագիր) ստացած անձը։

2. Ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի (հավաստագրի) հա-մար կարող է վերապատրաստվել այն անձը, որն ունի բարձրագույն կրթություն և վեր-ջին տասը տարվա ընթացքում մանկավարժական, գիտամանկավարժական աշխա-տանքի կամ կրթության կառավարման ոլորտի առնվազն յոթ տարվա ընդհանուր աշ-խատանքային ստաժ:

3. Վերապատրաստումը և հավաստագրումը անցկացվում են հետևյալ փուլերով. 1) փաստաթղթերի համապատասխանության ճանաչում՝ համաձայն կրթության

պետական կառավարման լիազորված մարմնի սահմանած փաստաթղթերի ցանկի. 2) ուսուցումների կազմակերպում՝ դիմողի նախաձեռնությամբ. 3) քննություն՝ թեստավորման և հարցազրույցի միջոցով. 4) ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի հավաստագրում՝

հինգ տարի ժամկետով։ 4. Վերապատրաստման, քննությունների և հավաստագրման ընթացակարգերը,

ինչպես նաև հավաստագրման լիազոր մարմնի կազմավորման և գործունեության կարգը սահմանում է կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմինը։

5. Վերապատրաստումը կազմակերպվում է տարեկան երկու անգամ։ 6. Վերապատրաստումների մասին հայտարարությունը հրապարակվում է քննու-

թյուններն անցկացնելուց ոչ ուշ, քան մեկ ամիս առաջ` առնվազն երեք հազար տպա-քանակ ունեցող մամուլի և զանգվածային լրատվության այլ միջոցներով:

7. Վերապատրաստման բովանդակությունը կազմվում է կրթության բնագավա-ռում իրավական, կառավարչական, մանկավարժական, հոգեբանական, ուսուցման

13

մեթոդաբանության վերաբերյալ գիտելիքները և գործնական կարողությունները ձևա-վորելու և դրանք ամրապնդելու նպատակով։

8. Վերապատրաստումից հետո սահմանված կարգով քննություն հանձնած անձը ճանաչվում է ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի հավաստագիր ստացած։

9. Հավաստագրված անձանց ցանկը հրապարակվում է։ 10. Քննության արդյունքները կարող են բողոքարկվել դատական կարգով կամ

կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնին՝ համաձայն կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի սահմանած կարգի։

11. Վերապատրաստված և ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրա-վունքի հավաստագիր ստացած անձը կարող է հավաստագիրը ստանալու օրվանից հետո` հինգ տարվա ընթացքում, մասնակցել տնօրենի պաշտոնի թափուր տեղի հա-մար անցկացվող մրցույթին։

12. Տնօրենի թափուր տեղի համար անցկացվող մրցույթին մասնակցելու համար տնօրենի թեկնածուն խորհրդին ներկայացնում է`

1) սահմանված ցանկին համապատասխան փաստաթղթերը. 2) ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի հավաստագիրը. 3) դպրոցի զարգացման իր ծրագիրը: 13. Տնօրենի թեկնածուի ղեկավարման գործնական հմտությունները ստուգելու

նպատակով խորհուրդն անցկացնում է հարցազրույց` կրթության պետական կառա-վարման լիազորված մարմնի սահմանած հարցաշարերի հիման վրա:

14. Մրցույթում հաղթած և խորհրդի հետ սահմանված կարգով պայմանագիր կնքած պետական ուսումնական հաստատության տնօրենը պաշտոնավարում է մինչև իր լիազորությունների ավարտը՝ անկախ ուսումնական հաստատության ղեկավար-ման իրավունքի հավաստագրի հնգամյա ժամկետի լրանալուց։

15. Ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի հավաստագիր ստա-ցած անձը կարող է մինչև հավաստագրի ժամկետի լրանալը դիմել և անցնել սույն հոդվածի 3-րդ մասով սահմանված վերապատրաստումը և ստանալ ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի նոր հավաստագիր։

16. Ուսումնական հաստատության տնօրենը պատասխանատու է հանրակրթու-թյան պետական կրթական և առարկայական չափորոշիչներին համապատասխան ուսումնադաստիարակչական գործընթացի կազմակերպման, սովորողների առողջու-թյան պահպանման, կադրերի ընտրության, Հայաստանի Հանրապետության աշխա-տանքային օրենսգրքի պահանջների պահպանման համար, ինչպես նաև օրենքով և ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ սահմանված այլ պարտավորու-թյունների ապահովման համար:

17. Ուսումնական հաստատության տնօրեն չի կարող առաջադրվել և ընտրվել (նշանակվել) այն անձը, որը՝

1) պետական ուսումնական հաստատությունների դեպքում սույն հոդվածի 1-ին, 2-րդ, 3-րդ և 4-րդ մասերով սահմանված կարգով չի ստացել ուսումնական հաս-

տատության ղեկավարման իրավունքի հավաստագիր. 2) դատական կարգով ճանաչվել է անգործունակ կամ սահմանափակ գործունակ. 3) դատական կարգով զրկվել է մանկավարժական կամ վարչական գործունեու-

թյամբ զբաղվելու իրավունքից. 4) տառապում է այնպիսի հիվանդությամբ, որը կարող է խոչընդոտել մանկավար-

ժական կամ վարչական գործունեության կատարմանը: Այդ հիվան-դությունների ցան-կը հաստատում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը.

14

5) դատապարտվել է հանցագործության համար, և դատվածությունը սահմանված կարգով հանված կամ մարված չէ, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ դատապարտվել է ոչ դիտավորյալ հանցագործություն կատարելու համար:

18. Պետական ուսումնական հաստատության տնօրենը՝ 1) խորհրդի քննարկմանն է ներկայացնում ուսումնական հաստատության ֆինան-

սատնտեսական հաշվետվությունը, արտաքին և ներքին գնահատման արդյունքների վերաբերյալ տեղեկանք, հաջորդ տարվա բյուջետային ֆինանսավորման հայտը.

2) ղեկավարում է ուսումնական հաստատության մանկավարժական խորհուրդը, աջակցում է ուսումնական հաստատության խորհրդակցական մարմինների աշխա-տանքներին.

3) կազմում է ուսումնական հաստատության հաստիքային ցուցակն ու ծախսերի նախահաշիվը և հաստատության խորհրդի հավանությամբ ներկայացնում պետական լիազորված մարմին.

4) խորհրդի հավանությանն է ներկայացնում ուսումնական հաստատության զար-գացման ծրագիրը.

5) իրականացնում է օրենքով և ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ իրեն վերապահված այլ լիազորություններ:

Գ Լ ՈՒ Խ 4

ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ

ԻՐԱԿԱՆԱՑՈՒՄԸ Հոդված 13. Ուսումնական հաստատության կրթական ծրագրերը 1. Ուսումնական հաստատությունը հանրակրթական ծրագիր(եր) կարող է իրակա-

նացնել համապատասխան լիցենզիայի առկայության դեպքում` համաձայն իր կանո-նադրության: Ուսումնական հաստատության կողմից իրականացվող հանրակրթական ծրագրերն ամրագրվում են իր կանոնադրությամբ:

2. Ուսումնական հաստատությունը հիմնադրի որոշմամբ հանրակրթական ծրագի-րը կարող է իրականացնել ցերեկային, երկարօրյա և (կամ) գիշերօթիկ աշխատակար-գով:

Հոդված 14. Ուսումնական պլանները1. Ուսումնական հաստատությունում կրթական գործընթացը կազմակերպվում է`

համաձայն հանրակրթության պետական չափորոշչի և ուսումնական հաստատության տարեկան ուսումնական պլանի:

2. Ուսումնական հաստատությունում իրականացվող յուրաքանչյուր հանրակրթա-կան ծրագրի համար կազմվում է առանձին ուսումնական պլան` հանրակրթու-թյան պետական չափորոշչի պահանջներին համապատասխան:

3. Հանրակրթական պետական ծրագիր իրականացնող ուսումնական հաստա-տությունն իր ուսումնական պլանները կազմում է օրինակելի ուսումնական պլանների հիման վրա: Օրինակելի ուսումնական պլանի դպրոցական բաղադրիչով նախատես-ված ժամաքանակը ուսումնական հաստատությունը բաշխում է պետական բաղադրի-չով սահմանված կամ կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի երաշխավորած առարկաներին:

4. Ուսումնական հաստատությունը վճարովի հիմունքներով կարող է իրականաց-նել հանրակրթական և (կամ) մասնագիտական լրացուցիչ կրթական ծրագրեր, ինչ-

15

պես նաև այլ ծառայություններ՝ համաձայն իր կանոնադրության և Հայաստանի Հան-րապետության կառավարության սահմանած կարգի:

Սովորողների մասնակցությունը լրացուցիչ վճարովի պարապմունքներին կամա-վոր է և իրականացվում է ուսումնական հաստատության և ծնողի միջև կնքված պայ-մանագրի հիման վրա, որի օրինակելի ձևը հաստատում է կրթության պետական կա-ռավարման լիազորված մարմինը:

Հոդված 15. Ուսումնական տարին1. Ուսումնական տարին սկսվում է սեպտեմբերի 1-ից: 2. Ուսումնական տարին բաղկացած է ուսումնական շաբաթներից, քննաշրջաննե-

րից և արձակուրդներից: 3. Ուսումնական շաբաթների քանակը որոշվում է հենքային ուսումնական պլանով

սահմանված տարեկան ժամաքանակների ապահովմամբ: 4. Պետական ուսումնական հաստատությունում ուսումնական շաբաթվա հնգօրյա

կամ վեցօրյա տևողությունը սահմանում է ուսումնական հաստատությունը, իսկ ոչ պե-տական ուսումնական հաստատությունում՝ հիմնադիրը։ Ուսումնական հաստատու-թյունն այդ հարցը առնվազն տասնհինգօրյա ժամկետում համաձայնեցնում է կրթու-թյան պետական կառավարման լիազորված մարմնի հետ:

5. Ուսումնական տարվա ընթացքում կարող են սահմանվել քննաշրջաններ: Պե-տական ավարտական քննությունների ժամկետները և անցկացման կարգը սահմա-նում է կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմինը:

6. Ուսումնական տարվա ընթացքում նախատեսվում են աշնանային, ձմեռային, գարնանային և ամառային արձակուրդներ` հանրակրթության պետական չափորոշչի պահանջներին համապատասխան: Պետական ուսումնական հաստատությունում ար-ձակուրդների ժամկետները և տևողությունը սահմանում է կրթության պետական կա-ռավարման լիազորված մարմինը, իսկ ոչ պետական ուսումնական հաստատությու-նում` հիմնադիրը` այդ մասին տեղյակ պահելով պետական կառավարման լիազոր-ված մարմնին։

Հոդված 16. Սովորողների ընդունելությունը, փոխադրումը, տեղափոխումը և ազատումը

1. Սովորողների ընդունելությունը ուսումնական հաստատություն իրականացվում է տնօրենի հրամանով` դպրոցահասակ երեխայի ծնողի կամ նրա օրինական ներկա-յացուցչի (այսուհետ` ծնող) դիմումի և հաստատության ու ծնողի միջև կնքված պայմա-նագրի հիման վրա` սույն օրենքով և ուսումնական հաստատության կանոնադրու-թյամբ սահմանված կարգով: Պետական ուսումնական հաստատությունների համար պայմանագրի օրինակելի ձևը հաստատում է կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմինը:

2. Ուսումնական հաստատության առաջին դասարան ընդունվում են այն երեխա-ները, որոնց վեց տարին լրացել կամ լրանում է տվյալ օրացուցային տարվա դեկտեմ-բերի 31-ը ներառյալ: Ավելի փոքր տարիքի երեխաների ընդունելությունը ուսումնական հաստատություն արգելվում է:

3. Հանրակրթական դպրոցի առաջին դասարան երեխայի ընդունելության ժամա-նակ արգելվում է գիտելիքների ստուգումը:

4. Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների ընդու-նելությունը ուսումնական հաստատություն կատարվում է` համաձայն ոլորտը կարգա-վորող օրենսդրության:

5. Դպրոցական տարիքի երեխային ուսումնական հաստատություն ընդգրկելու համար պատասխանատու է ծնողը՝ օրենքով սահմանված կարգով:

16

6. Ուսումնական հաստատությունը, տեղական ինքնակառավարման և տարած-քային կառավարման մարմինները ապահովում են դպրոցական տարիքի երեխայի ընդգրկումը ուսումնական հաստատություն:

7. Սահմանված ժամկետից ուշ հանրակրթության մեջ ընդգրկվող երեխաների կրթությունը կազմակերպվում է կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի սահմանած կարգով:

8. Ուսումնական հաստատությունից սովորողին այլ ուսումնական հաստատություն տեղափոխելը և ազատելը կատարվում են կրթության պետական կառավարման լիա-զորված մարմնի հաստատած կարգով հետևյալ դեպքերում.

1) ծնողի դիմումի հիման վրա. 2) դատարանի` օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռի հիման վրա: 9. Ոչ պետական ուսումնական հաստատությունում, մասնագիտացված հանրա-

կրթական դպրոցում կամ այլընտրանքային ծրագրում ընդգրկված սովորողի ազատու-մը կամ այլ ուսումնական հաստատություն տեղափոխումը կարող է կատարվել նաև ծնողի և տվյալ ուսումնական հաստատության միջև կնքված պայմանագրային դրույթ-ները սովորողի կամ ծնողի կողմից չպահպանվելու դեպքում:

10. Սովորողների կողմից կրթական ծրագրի յուրացման ամփոփիչ ստուգման կամ ատեստավորման, սովորողի փոխադրման և ավարտման կարգը սահմանում է կրթու-թյան պետական կառավարման լիազորված մարմինը:

Հանրակրթական ծրագրի նախորդ աստիճանը կամ տվյալ ուսումնական տարվա ծրագիրը չյուրացրած սովորողին չի թույլատրվում անցնել հանրակրթության հաջորդ աստիճան կամ դասարան, բացառությամբ սույն հոդվածի 11-րդ մասով նախատես-ված դեպքի:

11. Ուսումնական տարվա ընթացքում 120-200 ժամ բացակայած սովորողի` հա-ջորդ դասարան կամ հանրակրթության հաջորդ աստիճան փոխադրելու հարցը որոշ-վում է համաձայն կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի սահմա-նած համապատասխան կարգի հետևյալ դեպքերում`

1) միջնակարգ կրթության առաջին և երկրորդ աստիճանի կրթական ծրագրին մասնակցությունից բացակայելու դեպքում` տվյալ ուսումնական հաստատության ման-կավարժական խորհրդի կողմից.

2) միջնակարգ կրթության երրորդ աստիճանի կրթական ծրագրին մասնակցու-թյունից բացակայելու դեպքում, տվյալ ուսումնական հաստատության մանկավարժա-կան խորհրդի ներկայացմամբ, կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի կողմից։

Սույն մասով սահմանված դեպքերում դրական որոշում ստացած սովորողը հանձ-նում է քննություն՝ ուսումնական պլանով նախատեսված հինգ առարկաներից, ուսում-նական հաստատության մանկավարժական խորհրդի որոշմամբ։

Քննությունից անբավարար ստանալու, փոխադրման մասին որոշում չընդունվե-լու կամ 200 ժամից ավելի բացակայելու դեպքում սովորողը կրկնում է ուսումնական պլանով սահմանված տվյալ դասարանի ծրագիրը: (16-րդ հոդվածը լրաց., խմբ. 14.04.11 ՀՕ-128-Ն)

Հոդված 17. Ուսումնական գործընթացի կազմակերպումը1. Ուսումնական հաստատություններում ուսումնական գործընթացն իրականաց-

վում է խմբային կամ անհատական ուսուցման եղանակով: 2. Ուսումնական խմբերը` դասարանները, կազմավորվում են ըստ սովորողների

տարիքի և նրանց կողմից ուսումնական ծրագրի յուրացման արդյունքի: Կրթության

17

պետական կառավարման լիազորված մարմնի սահմանած կարգի համաձայն՝ կարող են կազմավորվել բազմահամակազմ դասարաններ:

Պետական ուսումնական հաստատության դասարանի կազմավորման կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

3. Ուսումնական հաստատությունում խմբային ուսուցման կազմակերպման հիմ-նական ձևը դասն է: Դասի տևողությունը սահմանվում է հանրակրթության պետա-կան չափորոշիչով:

Առանձին առարկաների դասաժամերին դասարանը կարող է բաժանվել խմբերի` կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի սահմանած կարգով:

Խմբային ուսուցումը կարող է կազմակերպվել նաև ուսումնաարտադրական, փոր-ձարարական բազաներում և մարզաառողջարարական ճամբարներում:

4. Սովորողների անհատական ուսուցման կազմակերպման կարգը սահմանում է կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմինը:

5. Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների կրթու-թյունը հանրակրթական դպրոցում իրականացվում է ներառական կրթության սկզբունքով:

6. Ուսումնական հաստատություններում գործածվում են կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի սահմանած կարգով փորձաքննություն անցած և երաշխավորված դասագրքեր և ձեռնարկներ` ուսումնական հաստատության ընտրու-թյամբ:

7. Ուսումնական հաստատությունը կրթության կազմակերպման արդյունավետու-թյունը բարձրացնելու նպատակով սովորողների, նրանց ծնողների, մանկավարժական աշխատողների և տվյալ ուսումնական հաստատությունում կրթական գործընթացին մասնակից այլ անձանց համար ապահովում է կրթությանն օժանդակող խորհրդա-տվական ծառայություններ` տեղեկատվական, հոգեբանական, սոցիալ-մանկավար-ժական, հատուկ մանկավարժական, մեթոդական, առողջապահական և այլն: Մաս-նագիտացված կրթական աջակցության ձևերի կազմակերպման կարգը սահմանում է կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմինը:

Հոդված 18. Սովորողների գնահատումը և ատեստավորումը1. Սովորողների ուսումնական առաջադիմության ընթացիկ և ամփոփիչ (կիսամյա-

կային և տարեկան) գնահատումը, դրանց ձևերի, մեթոդների, հաճախականության, առաջադրանքների բովանդակության ընտրությունը կատարում է ուսումնական հաս-տատությունը` հանրակրթության պետական չափորոշչին և այլ նորմատիվ իրավա-կան ակտերին համապատասխան:

2. Տարրական, հիմնական և միջնակարգ հանրակրթական ծրագրերի ավարտին իրականացվում է հանրակրթության պետական չափորոշչի պահանջներին սովորող-ների համապատասխանության ստուգում` պետական ամփոփիչ ատեստավորում:

3. Ուսումնական հաստատության շրջանավարտին տրվում է ավարտական փաս-տաթուղթ: Ավարտական փաստաթղթերի ձևերը հաստատում է Հայաստանի Հանրա-պետության կառավարությունը:

18

Գ Լ ՈՒ Խ 5

ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ԿՐԹԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ՄԱՍՆԱԿԻՑՆԵՐԸ

Հոդված 19. Կրթական գործընթացի մասնակիցները ուսումնական հաստա-

տությունում1. Ուսումնական հաստատությունում կրթական գործընթացի մասնակիցներն են՝ 1) սովորողը. 2) սովորողի ծնողը. 3) ուսուցիչը և մանկավարժական այլ աշխատողներ. 4) վարչական աշխատողները. 5) խորհրդում և խորհրդակցական մարմիններում ընդգրկված՝ կրթության պետա-

կան կառավարման լիազորված մարմնի, տարածքային կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինների ներկայացուցիչները և այլ անձինք։

Հոդված 20. Սովորողի իրավունքներն ու պարտականությունները 1. Ուսումնական հաստատություններում սովորողներն ունեն հավասար իրավունք-

ներ և պարտականություններ: Դրանք սահմանվում են օրենքով և ուսումնական հաս-տատության կանոնադրությամբ:

2. Սովորողն իրավունք ունի` 1) ստանալու հանրակրթության պետական կրթական չափորոշչին համապա-

տասխան կրթություն. 2) ծնողի համաձայնությամբ ընտրելու ուսումնական հաստատությունը և ուսուց-

ման ձևը, ինչպես նաև տվյալ ուսումնական հաստատությունում առկա հոսքը, ստանա-լու կրթական վճարովի ծառայություններ.

3) անվճար օգտվելու ուսումնական հաստատության ուսումնանյութական բազայից. 4) մասնակցելու ներդպրոցական և արտադպրոցական միջոցառումների. 5) պաշտպանված լինելու ցանկացած ֆիզիկական և հոգեբանական ճնշումներից,

շահագործումից, մանկավարժական և այլ աշխատողների ու սովորողների այնպիսի գործողություններից կամ անգործությունից, որոնցով խախտվում են սովորողի իրա-վունքները, կամ ոտնձգություն է արվում նրա պատվին ու արժանապատվությանը.

6) ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ սահմանված կարգով մաս-նակցելու ուսումնական հաստատության կառավարմանը.

7) ազատորեն փնտրելու և մատչելիորեն ստանալու ցանկացած տեղեկատվու-թյուն, բացառությամբ օրենքով սահմանված դեպքերի.

8) ազատ արտահայտելու սեփական կարծիքն ու համոզմունքները. 9) օգտվելու օրենքով և ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ սահ-

մանված այլ իրավունքներից: 3. Սովորողը պարտավոր է` 1) կատարել ուսումնական հաստատության կանոնադրության և ներքին կարգա-

պահական կանոններով սահմանված պահանջները. 2) ստանալ հանրակրթության պետական չափորոշիչներին համապատասխան

գիտելիքներ, ձեռք բերել և տիրապետել համապատասխան հմտությունների և կարո-ղությունների, բավարարել սահմանված արժեքային համակարգին ներկայացվող պա-հանջները.

3) հաճախել և մասնակցել ուսումնական պարապմունքներին.

19

4) կատարել օրենքով և ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ սահ-մանված այլ պարտականություններ:

Հոդված 21. Սովորողների նկատմամբ կիրառվող կարգապահական տույժերը 1. Ուսումնական հաստատությունում կարգապահությունն ապահովվում է օրեն-

քով, ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ և ներքին կարգապահական կանոններով սահմանված կարգով:

2. Ուսումնական հաստատության ներքին կարգապահական կանոնները չկատա-րելու կամ ոչ պատշաճ կատարելու դեպքերում սույն օրենքով և ուսումնական հաստա-տության կանոնադրությամբ սահմանված կարգով միջին և ավագ դպրոցների սովո-րողների նկատմամբ կարող են կիրառվել հետևյալ կարգապահական տույժերը.

1) նկատողություն. 2) խիստ նկատողություն: 3. Սովորողի նկատմամբ կարգապահական տույժ նշանակելու օրվանից հետո՝

մեկ տարվա ընթացքում, կարգապահական տույժը կարող է հանվել, եթե սովորողը կարգապահական նոր խախտում թույլ չի տվել և դրսևորել է իրեն որպես բարեխիղճ, օրինակելի, կարգապահ սովորող:

4. Սույն հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետով նախատեսված կարգապահական տույ-ժը մեկ ուսումնական տարվա ընթացքում նույն սովորողի նկատմամբ կրկնակի կի-րառվելու դեպքում ուսումնական հաստատությունը կարող է`

1) առաջարկել ծնողին սովորողին տեղափոխել այլ ուսումնական հաստատություն. 2) դիմել սոցիալական աջակցության բնագավառի լիազոր մարմնին` երեխային

սոցիալական աջակցության ծառայություն կազմակերպելու առաջարկով: 5. Եթե ոչ պետական ուսումնական հաստատության, մասնագիտացված հանրա-

կրթական դպրոցի, ինչպես նաև այլընտրանքային ուսուցման համակարգում սովորո-ղը կամ նրա ծնողը չի պահպանել պայմանագրային դրույթները, կամ սովորողը չի ապահովել կրթության բովանդակությանն ու ծավալի յուրացմանը ներկայացվող նվա-զագույն պահանջները, ապա տվյալ ուսումնական հաստատությունը կարող է միակող-մանի լուծել պայմանագիրը՝ այդ մասին տասն օր առաջ տեղյակ պահելով ծնողին:

6. Ուսումնական պարապմունքներից սովորողի հաճախակի անհարգելի բացակա-յության համար պատասխանատվություն է կրում ծնողը` օրենքով սահմանված կարգով:

Հոդված 22. Սովորողների առողջության պահպանումը1. Ուսումնական հաստատությունն ապահովում է կրթական ծրագրի կատարման

անվտանգ և ապահով պայմաններ, բնականոն աշխատանքային ռեժիմ, բժշկական օգնություն և սպասարկում, սովորողների ֆիզիկական զարգացման ու առողջության ամրապնդման համար անհրաժեշտ պայմաններ, ձևավորում է անձնական հիգիենայի և առողջ ապրելակերպի հմտություններ՝ համաձայն առողջապահության բնագավա-ռում պետական կառավարման լիազորված մարմնի սահմանած կարգի:

2. Սովորողների առողջության պահպանման և ֆիզիկական ու մտավոր զարգաց-ման դժվարությունները կանխարգելելու, վերականգնելու նպատակով յուրաքանչյուր սովորող տարին առնվազն մեկ անգամ անցնում է բժշկական (պրոֆիլակտիկ) հետա-զոտություն` ուսումնական հաստատության բժշկական սպասարկման ծառայության կողմից, իսկ դրա անհնարինության դեպքում` տարածքային սպասարկման առողջա-պահական կազմակերպության կողմից` պետական բյուջեի միջոցների հաշվին:

Հոդված 23. Սովորողների խրախուսումը1. Սովորողների համար ուսումնական հաստատության, նրա հիմնադրի, կրթու-

թյան պետական կառավարման լիազորված մարմնի, տարածքային կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինների, սոցիալական գործընկերների, կազմա-

20

կերպությունների, անհատների կողմից կարող են սահմանվել բարոյական և նյութա-կան խրախուսման ձևեր` շնորհակալագիր, գովասանագիր, դրամական խրախուսում կամ ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ սահմանված այլ ձևեր։

Հոդված 24. Մանկավարժական աշխատողները1. Ուսումնական հաստատության մանկավարժական աշխատողների պաշտոննե-

րի անվանացանկը, դրանց նկարագիրը, որակավորման տարակարգերը, աշխատան-քի ընդունման, աշխատանքից ազատման, կենսաթոշակների նշանակման, բժշկական զննության կազմակերպման կարգերը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

2. Մանկավարժական աշխատողի պաշտոն զբաղեցնելու իրավունք չունի այն ան-ձը, որը`

1) դատական կարգով ճանաչվել է անգործունակ կամ սահմանափակ գործունակ. 2) դատական կարգով զրկվել է մանկավարժական գործունեությամբ զբաղվելու

իրավունքից. 3) տառապում է այնպիսի հիվանդությամբ, որը կարող է խոչընդոտել մանկավար-

ժական գործունեության կատարմանը: Այդ հիվանդությունների ցանկը հաստատում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը.

4) դատապարտվել է հանցագործության համար, և դատվածությունը սահմանված կարգով հանված կամ մարված չէ, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ դատապարտվել է ոչ դիտավորյալ հանցագործություն կատարելու համար:

3. Պետական ուսումնական հաստատությունում ուսուցչի թափուր տեղ առաջա-նալու դեպքում այն համալրվում է մրցութային հիմունքներով՝ համաձայն կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի սահմանած մրցույթի օրինակելի կար-գի և ուսումնական հաստատության կանոնադրության, բացառությամբ նպատակային ուղեգրով մասնագիտական կրթություն ստացած թեկնածուի առկայության դեպքերի:

Հոդված 25. Ուսումնական հաստատության աշխատողների աշխատաժամա-նակը և մանկավարժական ստաժը

1. Ուսումնական հաստատության աշխատողների աշխատանքի և հանգստի ռեժի-մի առանձնահատկությունները սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառա-վարությունը:

2. Ուսումնական հաստատության մանկավարժական և վարչական աշխատողնե-րի մանկավարժական աշխատանքային ստաժը հաշվարկվում է Հայաստանի Հանրա-պետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

3. Պետական ուսումնական հաստատության ուսուցչի մեկ դրույքի լրիվ ուսումնա-կան ծանրաբեռնվածությունը (դասավանդման ծավալը) չի կարող գերազանցել շաբա-թական քսաներկու դասաժամը:

4. Պետական ուսումնական հաստատության մեկ դրույքով պաշտոնավա-րող վարչական աշխատողը համապատասխան որակավորման դեպքում համատե-ղության կարգով կարող է ունենալ շաբաթական մինչև ութ դասաժամ ուսումնական ծանրաբեռնվածություն:

Կես դրույքով պաշտոնավարող և համապատասխան որակավորում ունեցող պե-տական ուսումնական հաստատության վարչական աշխատողը համատեղության կարգով կարող է ունենալ շաբաթական մինչև տասնչորս դասաժամ ուսումնական ծանրաբեռնվածություն: (25-րդ հոդվածը լրաց. 09.02.12 ՀՕ-3-Ն)

21

Հոդված 26. Ուսուցիչը, նրա վերապատրաստումը, ատեստավորումը և տա-րակարգի շնորհումը (Վերնագիրը խմբ. 06.10.11 ՀՕ-264-Ն)

1. Ուսումնական հաստատության ուսուցիչ կարող է լինել այն անձը, որը ստացել է մանկավարժական համապատասխան որակավորում (բակալավրի, մագիստրոսի, դիպլոմավորված մասնագետի կրթական աստիճանով) կամ ունի բարձրագույն կրթու-թյուն և վերջին տասը տարվա ընթացքում մանկավարժական (կամ ուսուցչական) գոր-ծունեության առնվազն 5 տարվա աշխատանքային ստաժ։

2. Տվյալ ուսումնական հաստատությունում զբաղեցրած պաշտոնի նկարագրին ուսուցչի համապատասխանության որոշման նպատակով պետությունն իրականաց-նում է ուսուցչի հերթական ատեստավորում՝ յուրաքանչյուր ուսուցչի համար 5 տարին մեկ անգամ։ Մինչև սահմանված ժամկետը լրանալը ուսուցիչը կարող է իր նախաձեռ-նությամբ և իր միջոցներով վերապատրաստվել և դիմել ատեստավորման, բայց ոչ շուտ, քան հերթական ատեստավորումից մեկ տարի հետո։

3. Յուրաքանչյուր տարի ուսումնական հաստատության ուսուցիչների մեկ հինգե-րորդը ենթակա է ատեստավորման՝ ըստ ուսումնական հաստատության հաստատած ժամանակացույցի։

4. Ուսուցչի ատեստավորումն անցկացվում է պարզ ընթացակարգով` փաստա-թղթային ատեստավորման եղանակով (այսուհետ` ատեստավորում)՝ ուսուցչի ատես-տավորման տարածքային հանձնաժողովի (այսուհետ` ատեստավորման հանձնաժո-ղով) կողմից։ Ուսուցչի ատեստավորման հանձնաժողովի ձևավորման և գործունեու-թյան կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը։

5. Ուսուցչի ատեստավորման, վերապատրաստման, տարակարգի շնորհման կարգերը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը, իսկ ատեստավորման ենթակա ուսուցչին վերապատրաստող` երաշխավորված կազմա-կերպությունների ցանկի ձևավորման կարգը` կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմինը։

6. Տնօրենը յուրաքանչյուր տարվա համար կազմում և հաստատում է տվյալ տար-վա հերթական ատեստավորման ենթակա ուսուցիչների ցանկը և ներկայացնում ատեստավորման հանձնաժողովին` Հայաստանի Հանրապետության կառավարու-թյան սահմանած կարգին համապատասխան։

7. Հերթական ատեստավորման ենթակա ուսուցիչը ոչ ուշ, քան երեք ամիս առաջ տեղեկացվում է փաստաթղթային ատեստավորման անցկացման ժամկետի մասին:

8. Հերթական ատեստավորման ենթակա ուսուցիչը ուսումնական հաստատու-թյան միջոցների հաշվին նախապես պարտադիր անցնում է վերապատրաստում` կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի սահմանած վերապատ-րաստման չափորոշիչներին համապատասխան։

9. Ուսումնական հաստատությունը կրթության պետական կառավարման լիազոր-ված մարմնի երաշխավորած վերապատրաստող կազմակերպությունների ցանկից ինքնուրույն է ընտրում ատեստավորման ենթակա ուսուցիչներին վերապատրաստող կազմակերպությանը:

10. Ատեստավորումից առնվազն մեկ ամիս առաջ տնօրենը ատեստավորման հանձնաժողով է ներկայացնում ուսուցչի աշխատանքային բնութագիրը և սույն հոդ-վածի 12-րդ մասով սահմանված` ուսուցչի հավաքագրած կրեդիտների մա-սին տեղեկանք` դրանք հիմնավորող փաստաթղթերով: Ուսուցիչը կարող է ներկա-յացնել նաև տվյալ ուսումնական հաստատության խորհրդակցական մարմինների կողմից տրամադրած այլ գրավոր բնութագրերը։ Ուսուցչի ատեստավորմանը ներկա-

22

յացվող փաստաթղթերի ամբողջական ցանկը սահմանում է կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմինը։

11. Ուսուցչի աշխատանքային բնութագիրը ներառում է ուսուցչի կենսագրական տվյալները, նրա գործնական, մարդկային հատկանիշների, մասնագիտական և ման-կավարժական գիտելիքների ու կարողությունների, ինչպես նաև ուսուցչի աշխատան-քային գործունեության արդյունքների մասին հիմնավորված գնահատականը:

12. Ուսուցչի կողմից հավաքագրվող անհրաժեշտ կրեդիտների անվանացանկը, չափորոշիչները և նվազագույն չափաքանակը հաստատում է կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմինը:

13. Տնօրենը ատեստավորման ենթակա ուսուցչին ծանոթացնում է ատեստավոր-ման հանձնաժողով ներկայացվող փաստաթղթերի փաթեթի բովանդակությանը, տրամադրում դրանց պատճենը և տեղեկացնում ատեստավորման ընդհանուր ընթա-ցակարգի մասին մինչև ատեստավորման հանձնաժողով ներկայացնելը։

14. Ուսուցչի ատեստավորումն անցկացվում է սույն հոդվածի 10-րդ կետով սահ-մանված ցանկին համապատասխան ներկայացված փաստաթղթերի հիման վրա։

15. Ատեստավորվող ուսուցիչն իրավունք ունի ներկա լինելու իր զբաղեցրած պաշտոնին համապատասխանության մասին հարցի քննարկմանը և որոշման կայացմանը։

16. Ատեստավորման հանձնաժողովը յուրաքանչյուր ուսուցչի համար քվեարկու-թյան միջոցով ձայների մեծամասնությամբ ընդունում է հետևյալ որոշումներից մեկը.

1) համապատասխանում է զբաղեցրած պաշտոնին. 2) չի համապատասխանում զբաղեցրած պաշտոնին։ 17. Ատեստավորման հանձնաժողովն իր ընդունած որոշումը հիմնավորումներով

երկօրյա ժամկետում ներկայացնում է համապատասխան ուսումնական հաստատու-թյուն և կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմին, որոնք ապահովում են դրա հրապարակումը։ Ուսումնական հաստատությունը որոշումը ստանալու օրը դրա մասին տեղեկացնում է տվյալ ուսուցչին։

18. Ատեստավորման հանձնաժողովի որոշումը կարող է հնգօրյա ժամկետում բո-ղոքարկվել կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմին կամ դատական կարգով: Կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմինը բողոքների քննարկումից հետո ատեստավորման հանձնաժողովին ներկայացնում է առաջարկ` տվյալ ուսուցչի զբաղեցրած պաշտոնին համապատասխանության հարցը կրկնակի վերանայելու կամ որոշումն անփոփոխ թողնելու վերաբերյալ։ Բողոքարկումների ըն-թացակարգը սահմանվում է համապատասխան կարգով։

19. Ատեստավորման հանձնաժողովի որոշումը հիմք է ուսուցչի պաշտոնավարու-թյան կամ զբաղեցրած պաշտոնից ազատելու համար:

20. Սույն հոդվածի 16-րդ մասի 2-րդ կետի հիման վրա ուսումնական հաստատու-թյան տնօրենը որոշումը ստանալուն հաջորդող տասնօրյա ժամկետում պաշտոնից ազատում է զբաղեցրած պաշտոնին չհամապատասխանող ուսուցչին, եթե սույն հոդ-վածի 18-րդ կետով սահմանված ժամկետում ատեստավորման հանձնաժողովի որո-շումը չի բողոքարկվել։ Ուսուցչի թափուր տեղը համալրվում է սույն օրենքի 24-րդ հոդ-վածի 3-րդ մասով սահմանված կարգով։

21. Ատեստավորման հանձնաժողովի որոշումը բողոքարկելու դեպքում ուսուցչի ազատումը հետաձգվում է մինչև վերջնական որոշման կայացումը։

22. Տվյալ ուսումնական հաստատությունում զբաղեցրած պաշտոնին չհամապա-տասխանելու դեպքում անձը չի զրկվում մանկավարժական գործունեությամբ զբաղվե-լու իրավունքից։

23

23. Ուսուցիչը իր նախաձեռնությամբ կարող է մասնակցել ատեստավորման, եթե ինքնուրույն կուտակել է համապատասխան կրեդիտներ, ունի աշխատանքային բնու-թագիր, երկու տարվա մանկավարժական ստաժ, որից առնվազն մեկ տարին` տվյալ ուսումնական հաստատությունում:

24. Ատեստավորման ենթակա չէ` 1) տվյալ պաշտոնը մեկ տարուց պակաս ժամկետով զբաղեցնող ուսուցիչը. 2) հղի և մինչև երեք տարեկան երեխայի խնամքի համար արձակուրդում գտնվող

ուսուցիչը, եթե նա նման հայտ չի ներկայացրել: 25. Հղի և մինչև երեք տարեկան երեխայի խնամքի համար արձակուրդում

գտնվող ուսուցիչը ենթակա է ատեստավորման արձակուրդից վերադառնալուց ոչ շուտ, քան մեկ տարի հետո, եթե նա ավելի վաղ ատեստավորվելու հայտ չի ներկա-յացրել:

26. Ատեստավորման ենթակա, սակայն արձակուրդում, գործուղման մեջ գտնվող, ինչպես նաև ժամանակավոր անաշխատունակ ճանաչված ուսուցիչը ենթակա է ատեստավորման աշխատանքի ներկայանալուց հետո` չորսամսյա ժամկետում:

27. Կրթական քաղաքականության փոփոխման դեպքում կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմինը կարող է կազմակերպել ուսուցիչների արտահերթ պարտադիր վերապատրաստում պետական բյուջեի կամ այլ միջոցների հաշվին:

28. Ատեստավորված ուսուցիչը իր նախաձեռնությամբ կարող է մասնակցել ուսուց-չի որակավորման տարակարգի շնորհման գործընթացին։ Ուսուցչի որակավորման տարակարգը քառաստիճան է և շնորհվում է աստիճանակարգության սկզբունքով։

29. Որակավորման տարակարգի շնորհման և դրա բարձրացման համար ուսուցի-չը կարող է դիմել հետևյալ համաչափությամբ.

1) երկրորդ աստիճանի որակավորման տարակարգ ստանալու համար՝ առաջին աստիճանի տարակարգ ստանալուց առնվազն երկու տարի հետո.

2) երրորդ աստիճանի որակավորման տարակարգ ստանալու համար՝ երկրորդ աստիճանի տարակարգ ստանալուց առնվազն երեք տարի հետո.

3) չորրորդ աստիճանի որակավորման տարակարգ ստանալու համար՝ երրորդ աստիճանի տարակարգ ստանալուց առնվազն չորս տարի հետո։

30. Ուսուցչի որակավորման տարակարգի շնորհման մասին որոշումն ընդուն-վում է պարզ ընթացակարգով` փաստաթղթային եղանակով, ուսուցչի տարակարգի շնորհման հանրապետական հանձնաժողովի (այսուհետ` Հանրապետական հանձնա-ժողով) կողմից։ Հանրապետական հանձնաժողովի ձևավորման և գործունեության կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը։

31. Ուսուցչի որակավորման տարակարգերի բնութագրիչները սահմանում է կրթության պետական կառավարման մարմինը` հիմք ընդունելով ուսուցչի գիտելիքնե-րի, մանկավարժական աշխատանքային հմտությունների և ունակությունների ծավալը, ստեղծագործական-հետազոտական գործունեության արդյունավետությունը, մասնա-գիտական աշխատանքի ստաժը, մանկավարժական գործունեության որակական այլ ցուցանիշներ (ներառյալ՝ պարգևատրումը, համապատասխան մրցույթների մասնակ-ցությունը, մասնագիտական կատարելագործմանն ուղղված վերապատրաստումները և այլն):

32. Ուսուցչի գիտելիքների գնահատման անհրաժեշտություն առաջանալու դեպ-քում տվյալ ուսուցիչը կարող է իր նախաձեռնությամբ անցնել գիտելիքների գնահա-տում կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի երաշխավորած կազ-մակերպությունում։

24

33. Հանրապետական հանձնաժողովը փաստաթղթային ատեստավորման արդ-յունքով ընդունում է հետևյալ որոշումներից մեկը.

1) ենթակա է համապատասխան որակավորման տարակարգի շնորհման. 2) ենթակա չէ համապատասխան որակավորման տարակարգի շնորհման: 34. Հանրապետական հանձնաժողովի որոշումները կարող են բողոքարկվել

կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմին կամ դատական կարգով: 35. Հանրապետական հանձնաժողովի որոշումը հիմք է կրթության պետական

կառավարման մարմնի կողմից ուսուցչին որակավորման համապատասխան տարա-կարգ շնորհելու և հավելավճար սահմանելու համար։

36. Որակավորման տարակարգ ստացած ուսուցչին տրվում է համապատասխան հավելավճար ուսումնական հաստատությանը հատկացված միջոցների հաշվին` Հա-յաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած կարգով:

37. Բողոքի առկայության դեպքում ուսուցչին տարակարգ շնորհելը հետաձգվում է մինչև վերջնական որոշման կայացումը։

38. Որակավորման տարակարգ տրվում է 5 տարի ժամկետով, որի գործողությու-նը վաղաժամկետ դադարեցվում է, եթե տվյալ ուսուցիչը ատեստավորումից հետո զբաղեցրած պաշտոնին չի համապատասխանել։

39. Ուսումնական հաստատությունից այլ ուսումնական հաստատություն տեղա-փոխվող ուսուցչի որակավորման տարակարգը պահպանվում է, եթե վերջինս տվյալ ուսումնական հաստատությունում ատեստավորումից հետո ճանաչվել է զբաղեցրած պաշտոնին համապատասխանող։ Որակավորման տարակարգի դիմաց տվյալ ուսուց-չի հավելավճարի իրավունքը վերականգնվում է ատեստավորման օրվանից:

(26-րդ հոդվածը փոփ. 10.12.09 ՀՕ-228-Ն, խմբ. 06.10.11 ՀՕ-264-Ն) Հոդված 27. Մանկավարժական աշխատողների իրավունքներն ու պարտա-

կանությունները1. Մանկավարժական աշխատողն իրավունք ունի` 1) մասնակցելու ուսումնական հաստատության կառավարմանը` Հայաստանի

Հանրապետության օրենսդրությամբ և ուսումնական հաստատության կանոնադրու-թյամբ սահմանված կարգով.

2) ընտրելու և ընտրվելու համապատասխան պաշտոններում և կառավարման հա-մապատասխան մարմիններում.

3) մասնակցելու ուսումնական հաստատության գործունեությանը վերաբերող հարցերի քննարկմանը և լուծմանը.

4) բողոքարկելու ուսումնական հաստատության ղեկավար մարմինների հրաման-ները, որոշումները և կարգադրությունները` Հայաստանի Հանրապետության oրենս-դրությամբ սահմանված կարգով.

5) առաջարկներ ներկայացնելու առարկայական չափորոշիչների, ծրագրերի, դա-սագրքերի բարելավման վերաբերյալ.

6) oգտվելու ուսումնական հաստատության գրադարանի, տեղեկատվական պա-հոցների ծառայություններից` ուսումնական հաստատության կանոնադրությանը հա-մապատասխան.

7) ընտրելու և կիրառելու դասավանդման այնպիսի մեթոդներ և միջոցներ, որոնք ապահովում են ուսումնական գործընթացի բարձր որակ` իր ընտրությամբ օգտագոր-ծելով կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի երաշխավորած դա-սագրքեր և ուսուցողական նյութեր, ձեռնարկներ և սովորողների գիտելիքների, հմտու-թյունների և կարողությունների գնահատման մեթոդներ.

25

8) պաշտպանված լինելու սովորողների, մանկավարժական և այլ աշխատողների այնպիսի գործողություններից, որոնք նսեմացնում են իր մասնագիտական վար-կանիշն ու արժանապատվությունը.

9) ունենալու կազմակերպական և նյութատեխնիկական պայմաններ մասնագի-տական գործունեություն իրականացնելու համար.

10) իր շահերի պաշտպանության նպատակով ստեղծելու կազմակերպություններ, արհմիություններ կամ անդամակցելու դրանց` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով.

11) հանրակրթության պետական չափորոշչին համապատասխան՝ մշակելու և իրականացնելու դասապլաններ, թեմատիկ միավորներ.

12) մասնակցելու վերապատրաստումների, գիտաժողովների, քննարկումների և լսումների.

13) դիմելու արտահերթ ատեստավորվելու կամ որակավորման համապատաս-խան տարակարգ ստանալու համար.

14) օգտվելու օրենքներով և ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ իրեն վերապահված իրավունքներից, լիազորություններից և խրախուսման ձևերից:

2. Մանկավարժական աշխատողը պարտավոր է` 1) հարգել և պաշտպանել սովորողի իրավունքներն ու ազատություները, պատիվն

ու արժանապատվությունը. 2) նպաստել երեխայի կրթության իրավունքի իրացմանը՝ հաշվի առնելով յուրա-

քանչյուրի կրթական կարիքների առանձնահատկությունները. 3) նպաստել ուսումնական հաստատությունում սովորողների կողմից հանրա-

կրթական (հիմնական և լրացուցիչ) ծրագրերի յուրացման և առարկայական չափորո-շիչների ապահովման գործընթացին, ինչպես նաև ուսուցման մեթոդների կիրառման միջոցով համապատասխան գիտելիքների, հմտությունների ձեռքբերմանը, արժեքա-յին համակարգի ձևավորմանը, իրականացնել հանրակրթական ծրագրերը.

4) ապահովել հանրակրթության պետական չափորոշիչով նախատեսված ծրագ-րերի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի յուրացումը սովորողների կողմից` կիրառելով դասավանդման առավել արդյունավետ մեթոդներ և ժամանակակից տեխ-նոլոգիաներ.

5) հետևողականորեն կատարելագործել իր առարկայական և մասնագիտական գիտելիքներն ու հմտությունները, իրականացնել ստեղծագործական և հետազոտա-կան աշխատանքներ.

6) համագործակցել ծնողների հետ երեխաների կրթության կազմակերպման և ըն-տանեկան դաստիարակության հարցերում.

7) համագործակցել գործընկերների հետ փորձի փոխանակման և մասնագիտա-կան գործունեության արդյունավետության բարձրացման նպատակով.

8) պահպանել ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ, ներքին իրավա-կան ակտերով և կարգապահական կանոններով սահմանված պահանջները.

9) սովորողների մեջ ձևավորել պատշաճ վարքագիծ ու վարվելակերպ, դաստիա-րակել հայրենասիրություն.

10) սովորողների մեջ զարգացնել ինքնուրույնություն, նախաձեռնություն և ստեղ-ծագործական ունակություններ:

3. Մանկավարժական աշխատողների համար ուսումնական հաստատության, նրա հիմնադրի, կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի, տարած-քային կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինների, սոցիալական գործընկերների, կազմակերպությունների, անհատների կողմից կարող են սահմանվել

26

բարոյական և նյութական խրախուսման ձևեր` շնորհակալագիր, գովասանագիր, դրամական խրախուսում կամ ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ սահ-մանված այլ ձևեր։

Հոդված 28. Սովորողի ծնողի իրավունքներն ու պարտականությունները 1. Սովորողի ծնողն իրավունք ունի` 1) երեխայի ուսուցման համար ընտրելու ուսումնական հաստատությունը և կրթու-

թյան ձևը. 2) համագործակցելու ուսումնական հաստատության մանկավարժական աշխա-

տողների հետ իր երեխայի կրթության կազմակերպման հարցերով. 3) դիմելու համապատասխան մարմիններին երեխայի զարգացման, ուսուցման և

դաստիարակության հարցերով. 4) պաշտպանելու իր և իր երեխայի օրինական շահերը համապատասխան մար-

միններում. 5) մասնակցելու հանրակրթական ծրագրերի իրականացման և դրանց արդյունա-

վետության գնահատման գործընթացին. 6) մասնակցելու ուսումնական հաստատության ներքին գնահատմանը. 7) մասնակցելու ուսումնական հաստատության կառավարմանը՝ ուսումնական

հաստատության կանոնադրությամբ սահմանված կարգով: Սովորողի ծնողն ունի նաև Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ և

այլ իրավական ակտերով սահմանված այլ իրավունքներ: 2. Սովորողի ծնողը պարտավոր է` 1) երեխայի համար ընտանիքում ապահովել համապատասխան պայմաններ

կրթություն ստանալու համար. 2) մշտապես հոգալ երեխայի ֆիզիկական առողջության և հոգեկան վիճա-

կի մասին, ստեղծել համապատասխան պայմաններ երեխայի հակումների և ընդու-նակությունների զարգացման, կրթական կարիքների բավարարման համար.

3) հարգել երեխայի արժանապատվությունը, դաստիարակել աշխատասիրություն, բարություն, ընկերասիրություն, հանդուրժողականություն, գթասրտություն, հարգալից վերաբերմունք ընտանիքի, մեծահասակների, պետական և մայրենի լեզվի, ժողովր-դական ավանդույթների և սովորույթների նկատմամբ.

4) դաստիարակել հարգանք ազգային, պատմական, մշակութային արժեքների և հայրենիքի նկատմամբ, հոգատար վերաբերմունք պատմամշակութային հարստու-թյան և շրջակա միջավայրի նկատմամբ, հանդուրժողական վերաբերմունք այլ ժողո-վուրդների և մշակույթների նկատմամբ.

5) դաստիարակել հարգանք ուսումնական հաստատության և մանկավարժական աշխատողների նկատմամբ.

6) սույն օրենքի 15-րդ և 16-րդ հոդվածներով սահմանված ժամկետներում երեխա-յին բերել ուսումնական հաստատություն.

7) հատուցել իր, ինչպես նաև իր երեխայի կողմից ուսումնական հաստատությանը հասցված վնասը.

8) սովորողին զերծ պահել ծխախոտ, ոգելից խմիչքներ, հոգեմետ նյութեր, զենք, զինամթերք, թունավոր, պայթուցիկ, ինչպես նաև օրենքով և ուսումնական հաստա-տության կանոնադրությամբ արգելված այլ նյութեր օգտագործելուց:

27

Գ Լ ՈՒ Խ 6

ՀԱՆՐԱԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԸ ԵՎ ԴՐԱՆՑ ԻՐԱՎԱՍՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

Հոդված 29. Հանրակրթության բնագավառում Հայաստանի Հանրապետու-

թյան կառավարության իրավասությունները1. Հայաստանի Հանրապետության կառավարության իրավասություններն են` 1) հանրակրթության բնագավառում իրականացնում է պետական քաղաքակա-

նությունը. 2) հաստատում է հանրակրթության պետական չափորոշչի ձևավորման և հաս-

տատման կարգը. 3) հաստատում է հանրակրթության պետական չափորոշիչը. 4) հիմնադրում է ուսումնական հաստատություններ. 5) հաստատում է պետական ուսումնական հաստատությունների օրինակելի կա-

նոնադրությունները. 6) հաստատում է պետական ուսումնական հաստատության տնօրենի ընտրու-

թյան (նշանակման) կարգը. 7) հաստատում է այն հիվանդությունների ցանկը, որոնց առկայությունը խոչընդո-

տում է մանկավարժական կամ վարչական գործունեության կատարմանը. 8) սահմանում է պետական ուսումնական հաստատության դասարանների կազ-

մավորման կարգը. 9) հաստատում է հիմնական և միջնակարգ կրթության ավարտական փաստա-

թղթերի ձևերը. 10) սահմանում է ուսումնական հաստատության մանկավարժական աշխատողնե-

րի պաշտոնների անվանացանկը, դրանց նկարագիրը, որակավորման տարակարգե-րը, աշխատանքի ընդունման, աշխատանքից ազատման, կենսաթոշակների նշանակ-ման, բժշկական զննության կազմակերպման կարգերը.

11) սահմանում է ուսումնական հաստատության աշխատողների աշխատանքի և հանգստի ռեժիմի առանձնահատկությունները.

12) հաստատում է ուսումնական հաստատության ուսուցչի ատեստավորման կար-գը.

13) սահմանում է ուսուցիչների ատեստավորման և որակավորման տարակարգե-րի շնորհման, տարածքային և հանրապետական հանձնաժողովների ստեղծման և գործունեության կարգերը.

14) սահմանում է ատեստավորման միջոցով որակավորում ստացած մանկավար-ժական աշխատողներին հավելավճար տալու կարգը.

15) հաստատում է ուսումնական հաստատության գործունեության ներքին և ար-տաքին գնահատման չափանիշներն ու իրականացման կարգը.

16) սահմանում է ուսումնական հաստատությունների` պետական բյուջեի միջոցնե-րից ֆինանսավորման կարգը.

17) սահմանում է պետական բյուջեի միջոցներից ֆինանսավորման ենթակա ոչ պետական ուսումնական հաստատությանը ներկայացվող պահանջները և չափանիշ-ները.

18) սահմանում է ուսումնական հաստատությունների լրացուցիչ ֆինանսավորման մրցույթի կարգը.

28

19) իրականացնում է Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությամբ և օրենքներով սահմանված այլ լիազորություններ: (29-րդ հոդվածը փոփ. 10.12.09 ՀՕ-228-Ն)

Հոդված 30. Հանրակրթության բնագավառում կրթության պետական կառա-վարման լիազորված մարմնի իրավասությունները

1. Կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի իրավասություններն են`

1) մշակում և հաստատում է հանրակրթական պետական ծրագրերը, հանրակր-թական այլընտրանքային, այդ թվում՝ փորձարարական, հեղինակային և միջազգային հիմնական ծրագրեր.

2) սահմանում է մասնագիտացված հանրակրթական, արտակարգ ընդունակու-թյուններ դրսևորած երեխաների, կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների և այլընտրանքային կրթական ծրագրերի իրականացման ժամ-կետները.

3) տալիս է հանրակրթական ծրագրերի իրականացման լիցենզիաներ. 4) օրենքով սահմանված կարգով համաձայնություն է տալիս այլ տեսակի ոչ պե-

տական ուսումնական հաստատության ստեղծմանը. 5) համարվում է պետական ավագ դպրոցների պետական լիազոր մարմինը. 6) սահմանում է պետական ուսումնական հաստատության կոլեգիալ կառավար-

ման մարմնի` խորհրդի ձևավորման կարգը. 7) փորձագիտական եզրակացություն է տալիս պետական ուսումնական հաստա-

տության տնօրենի լիազորությունները վաղաժամկետ դադարեցնելու վերաբերյալ. 8) հաստատում է երաշխավորված դասագրքերի ցանկը. 9) համաձայնություն է տալիս պետական ուսումնական հաստատությունում ու-

սումնական շաբաթվա հնգօրյա կամ վեցօրյա տևողություն սահմանելուն. 10) սահմանում է պետական ուսումնական հաստատություններում արձակուրդնե-

րի ժամկետները և տևողությունը. 11) սահմանում է պետական ավարտական քննությունների ժամկետները և անց-

կացման կարգը. 12) հաստատում է պետական ուսումնական հաստատության և ծնողի միջև

կնքվող պայմանագրերի օրինակելի ձևերը. 13) սահմանում է դպրոցական տարիքի երեխաներին հանրակրթության մեջ

ընդգրկելու կարգը. 14) սահմանում է սահմանված ժամկետից ուշ հանրակրթության մեջ ընդգրկվող

երեխաների կրթության կազմակերպման կարգը. 15) մշակում և հաստատում է ուսումնական հաստատության սովորողների կողմից

կրթական ծրագրերի յուրացման ամփոփիչ ստուգման կամ ատեստավորման անց-կացման, սովորողի փոխադրման և ավարտման կարգը.

16) կազմակերպում է ամփոփիչ ատեստավորում և որոշում ուսումնական հաստա-տության շրջանավարտների համապատասխանությունը հանրակրթության պետա-կան չափորոշչի պահանջներին.

17) հաստատում է ուսումնական հաստատությունից սովորողին այլ ուսումնական հաստատություն տեղափոխելու և ազատելու կարգը.

18) սահմանում է բազմահամակազմ դասարան կազմավորելու, առանձին առար-կաների դասաժամերին դասարանը խմբերի բաժանելու կարգերը.

19) հաստատում է սովորողների անհատական ուսուցման, ինչպես նաև դրսեկու-թյան ձևով հանրակրթության կազմակերպման կարգերը.

29

20) ապահովում է առարկայական ծրագրերի, դասագրքերի և ուսումնական ձեռ-նարկների, դասամատյանների ձևերի մշակումը, փորձաքննությունը և հրատարակումը.

21) մշակում և հաստատում է ուսումնական հաստատության ուսուցչի թափուր տե-ղի համար մրցույթի օրինակելի կարգը.

22) սահմանում է մանկավարժական աշխատողների և տնօրենի վերապատ-րաստման բովանդակությանը ներկայացվող պահանջները, համաձայնություն է տա-լիս ուսուցիչների վերապատրաստման ծրագրերին.

23) իրականացնում է ուսումնական հաստատությունների վերահսկողություն, պե-տական տեսչավորում և գործունեության գնահատում, հրապարակում է ուսումնական հաստատությունների վարկանիշային ցանկը.

24) մասնակցում է ուսումնական հաստատության արտաքին գնահատմանը. 25) հաստատում է սովորողների հանրապետական առարկայական օլիմպիադա-

ների, մրցույթների, ռազմամարզական խաղերի, սպարտակիադաների, մանկավար-ժական աշխատողների մասնագիտական մրցույթների կազմակերպման և անցկաց-ման կարգերն ու կանոնադրությունները.

26) առաջարկում է մրցութային հիմունքներով ուսումնական հաստատությանը հատկացնել լրացուցիչ նպատակային ֆինանսավորում` պետական բյուջեի միջոցնե-րից.

27) իրականացնում է սույն օրենքով, Հայաստանի Հանրապետության օրենքնե-րով և կառավարության որոշումներով սահմանված այլ լիազորություններ:

(30-րդ հոդվածը լրաց. 14.04.11 ՀՕ-128-Ն) Հոդված 31. Հանրակրթության բնագավառում տարածքային կառավարման

մարմնի և Երևանի քաղաքապետի իրավասությունները 1. Մարզպետի (Երևան քաղաքում` քաղաքապետի) իրավասություններն են` 1) ապահովում է մարզի տարածքում (Երևան քաղաքում) պետական կրթական

քաղաքականության իրականացումը. 2) վերահսկում է ուսումնական հաստատությունների կողմից Հայաստանի Հան-

րապետության կրթության մասին օրենսդրության և կրթության պետական կառա-վարման լիազորված մարմնի ընդունած նորմատիվ ակտերի կատարումը, կրթական ծրագրերի իրականացումը` հանրակրթության պետական չափորոշչին համապա-տասխան.

3) համակարգում և վերահսկում է դպրոցական տարիքի երեխաների հաշվառու-մը, ապահովում է նրանց ընդգրկումը ուսումնական հաստատություն.

4) ապահովում է պետական ուսումնական հաստատություններին օգտագործման իրավունքով հանձնված շենքերի կառուցումը, շահագործումը և պահպանումը.

5) Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած կարգով անց-կացնում է պետական ուսումնական հաստատության տնօրենի և մանկավարժական աշխատողի ատեստավորումը.

6) աջակցում է ուսումնական հաստատություններում սովորողների և շրջանա-վարտների գիտելիքների գնահատման կամ թեստավորման գործընթացին.

7) իրականացնում է Հայաստանի Հանրապետության օրենքներով և այլ իրավա-կան ակտերով սահմանված այլ լիազորություններ։

Հոդված 32. Հանրակրթության բնագավառում տեղական ինքնակառավար-ման մարմնի իրավասությունները

1. Համայնքի ղեկավարի իրավասություններն են` 1) աջակցում է համայնքի տարածքում պետական կրթական քաղաքականության

իրականացմանը` օրենքով սահմանված կարգով.

30

2) իրականացնում է դպրոցական տարիքի երեխաների հաշվառումը, ապահովում նրանց ընդգրկումն ուսումնական հաստատություն.

3) իրականացնում է Հայաստանի Հանրապետության օրենքներով սահմանված այլ լիազորություններ:

Հոդված 33. Ուսումնական հաստատության գործունեության վերահսկողու-թյունը

1. Ուսումնական հաստատության գործունեության վերահսկողությունն իրակա-նացնում են հիմնադիրը, կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմինը, ինչպես նաև օրենքով նախատեսված պետական կառավարման այլ մարմիններ:

2. Ուսումնական հաստատությունում կրթության բնագավառի օրենսդրության պահպանման նկատմամբ պետական վերահսկողությունն իրականացվում է «Կրթու-թյան պետական տեսչության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով:

Հոդված 34. Ուսումնական հաստատության գործունեության գնահատումը1. Ուսումնական հաստատության գործունեությանը տրվում է ներքին և արտաքին

գնահատական, որոնց չափանիշները և իրականացման կարգը սահմանում է Հայաս-տանի Հանրապետության կառավարությունը։

2. Ներքին գնահատումը ուսումնական հաստատության կողմից իր գործունեու-թյան վերլուծությունն է։ Ներքին գնահատումն իրականացվում է տարեկան մեկ ան-գամ` մինչև նոր ուսումնական տարվա սկիզբը։ Ներքին գնահատմանը մասնակցում են վարչական և մանկավարժական աշխատողները, սովորողները և ծնողները։

3. Ներքին գնահատման հաշվետվությունը տնօրենը մինչև ընթացիկ տարվա սեպտեմբերի 5-ը ներկայացնում է ուսումնական հաստատության խորհրդին, ծնողա-կան, աշակերտական և այլ գործող խորհուրդներին, ինչպես նաև ապահովում դրա հրապարակումը:

4. Ուսումնական հաստատության արտաքին գնահատման նպատակը դրա գոր-ծունեության արդյունավետության գնահատումն է` նմանատիպ մյուս հաստատություն-ների համեմատությամբ։ Արտաքին գնահատման չափանիշները միասնական են բո-լոր ուսումնական հաստատությունների համար:

5. Արտաքին գնահատումը կատարվում է ուսումնական հաստատության գիտու-թյամբ` անկախ կազմակերպության կողմից:

6. Արտաքին գնահատմանը մասնակցում են ծնողները, սովորողները, կրթության պետական և տարածքային կառավարման լիազորված մարմինները, տեղական ինք-նակառավարման մարմնի և ուսումնական հաստատության ներկայացուցիչները։

7. Ուսումնական հաստատության արտաքին գնահատումն իրականացվում է սո-վորողին մատուցվող կրթական ծառայությունների որակի և հանրակրթության պե-տական չափորոշչի պահանջներին շրջանավարտների համապատասխանության հի-ման վրա:

8. Արտաքին գնահատման ընթացքում օգտագործվում են կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի իրականացրած տեսչական ստուգումների արդ-յունքները։

9. Կրթական ծառայությունների որակի գնահատման հիմքը ուսումնական հաս-տատությունների միջին վիճակագրական տվյալների ցուցանիշներն են:

10. Շրջանավարտների համապատասխանության աստիճանը հանրակրթու-թյան պետական չափորոշչի պահանջներին որոշվում է կրթության պետական կառա-վարման լիազորված մարմնի կազմակերպած ամփոփիչ ատեստավորման արդյունք-ներով։

31

11. Արտաքին գնահատման արդյունքներով կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմինը հրապարակում է ուսումնական հաստատությունների վարկանի-շային ցանկը:

Գ Լ ՈՒ Խ 7

ՀԱՆՐԱԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՀԻՄՔԵՐԸ

Հոդված 35. Ուսումնական հաստատության ֆինանսավորումը1. Ուսումնական հաստատության ֆինանսական միջոցները գոյանում են պետա-

կան բյուջեից և օրենսդրությամբ չարգելված այլ աղբյուրներից: 2. Ուսումնական հաստատություններին պետական բյուջեի միջոցներից ֆինան-

սավորման կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը: 3. Ուսումնական հաստատության ֆինանսավորումը պետական բյուջեից կատար-

վում է ըստ իրականացվող հանրակրթական ծրագրերի՝ կախված սովորողների թվից: Ոչ պետական ուսումնական հաստատությունը պետական բյուջեի միջոցներից ֆինան-սավորվում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած պահանջ-ներին և չափանիշներին համապատասխանելու դեպքում:

4. Ուսումնական հաստատությունը կարող է մրցութային հիմունքներով պետական բյուջեից ստանալ լրացուցիչ ֆինանսավորում` հետևյալ նպատակներով.

1) իրականացնել հատուկ կամ լրացուցիչ կրթական ծրագրեր արտակարգ ընդու-նակություններ դրսևորած երեխաների համար.

2) իրականացնել ուսումնամեթոդական գիտափորձ և (կամ) այլընտրանքային ծրագիր.

3) կազմակերպել դպրոցականների միջազգային օլիմպիադաների նախապատ-րաստական հավաքներ և դասընթացներ.

4) ստեղծել ուսումնամեթոդական ձեռնարկներ և ուսումնական նյութեր (այդ թվում՝ էլեկտրոնային):

Ուսումնական հաստատությունը կարող է մրցութային հիմունքներով պետական բյուջեից կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի առաջարկությամբ ստանալ լրացուցիչ ֆինանսավորում նաև այլ նպատակներով:

Լրացուցիչ ֆինանսավորման կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետու-թյան կառավարությունը:

5. Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով հան-րակրթական ծրագրեր իրականացնող ոչ պետական ուսումնական հաստատությունը կարող է իր կրթական ծառայությունները կազմակերպել վճարովի հիմունքներով, այդ թվում՝ սովորողներից գանձել ուսման վարձավճար` համաձայն տվյալ ուսումնական հաստատության կանոնադրության։

6. Հայաստանի Հանրապետության սահմանամերձ, բարձրլեռնային և լեռնային բնակավայրերի պետական ուսումնական հաստատությունների մանկավարժական աշխատողների համար սահմանվում է հավելյալ աշխատավարձ՝ համաձայն տվյալ տարվա պետական բյուջեի մասին օրենքի, բայց ոչ պակաս, քան նախատեսված է ընթացիկ տարվա պետական բյուջեով: (35-րդ հոդվածը փոփ. 10.12.09 ՀՕ-228-Ն)

Հոդված 36. Ուսումնական հաստատության ձեռնարկատիրական գործունեու-թյունը

1. Ուսումնական հաստատությունը ձեռնարկատիրական գործունեությամբ կարող է զբաղվել միայն օրենքով կամ հիմնադրի որոշմամբ ուղղակիորեն նախատեսված

32

դեպքերում և գործունեության տեսակներով: Լիցենզավորման ենթակա գործունեու-թյան տեսակներով ուսումնական հաստատությունը կարող է զբաղվել միայն լիցեն-զիայի հիման վրա:

2. Պետական ուսումնական հաստատության գործունեության ընթացքում առաջա-ցած շահույթն օգտագործվում է դրա կանոնադրությամբ նախատեսված նպատակնե-րի իրականացման համար: Ուսումնական հաստատության շահույթի օգտագործման կարգը սահմանում է հիմնադիրը:

3. Ուսումնական հաստատության ֆինանսատնտեսական գործունեության նկատ-մամբ վերահսկողությունն իրականացվում է Հայաստանի Հանրապետության օրենք-ներով սահմանված կարգով։

Հոդված 37. Հանրակրթության պետական երաշխիքները1. Պետությունը հանրակրթության համակարգի պետական ուսումնական հաս-

տատությունների գործունեության կարիքների համար երաշխավորում է ամենամյա համապատասխան բյուջետային հատկացումներ:

2. Պետական կրթական չափորոշիչների սահմաններում հանրակրթություն ստա-նալու պետական երաշխիքի հիմքը պետական ֆինանսավորումն է՝ օրենքով սահման-ված կարգով:

3. Պետությունը ուսումնական հաստատություններին, անկախ կազմակերպական-իրավական ձևից, երաշխավորում է գործունեության հավասար իրավական դաշտ` կանոնադրությամբ նախատեսված հանրակրթական գործունեության մասով:

4. Հանրակրթական հիմնական ծրագրերի իրականացման նկատմամբ կիրառ-վում է օրենքով սահմանված հարկային արտոնությունների համակարգ։

Գ Լ ՈՒ Խ 8

ԱՆՑՈՒՄԱՅԻՆ ԵՎ ԵԶՐԱՓԱԿԻՉ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

Հոդված 38. Անցումային դրույթներ1. Սույն օրենքի 4-րդ հոդվածի 6-րդ մասի և 7-րդ հոդվածի 8-րդ մասի գործողու-

թյունը չի տարածվում մինչև 2006 թվականը հանրակրթական դպրոցների առաջին դասարան ընդունված 6.5 և բարձր տարիքի սովորողների վրա: Նրանց կրթությունը շարունակվում է` «Կրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 55-րդ հոդվածի համաձայն:

2. Պետական ուսումնական հաստատությունների տեսակների համապատասխա-նեցումը սույն օրենքի 8-րդ հոդվածի 1-ին և 5-րդ մասերի պահանջներին իրականաց-վում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած ժամանակացույ-ցով` մինչև 2011-2012 ուսումնական տարին:

3. Սույն օրենքի 12-րդ հոդվածի 1-ին և 2-րդ մասերով սահմանված դրույթները չեն տարածվում մինչև օրենքի ուժի մեջ մտնելը ընտրված տնօրենների վրա՝ մինչև օրեն-քով սահմանված նրանց լիազորությունների ժամկետի ավարտը։ Իսկ անորոշ ժամկե-տով պայմանագրի հիման վրա պաշտոնավարող տնօրենները մինչև 2011 թվականի օգոստոսի 1-ը վերապատրաստվում են, ստանում ուսումնական հաստատության կա-ռավարման իրավունքի հավաստագիր և մասնակցում տնօրենի ընտրության համար մրցույթին` համաձայն Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած կարգի և ժամանակացույցի։ Բացառություն է կազմում վաստակավոր մանկավարժի պատվավոր կոչում ստացած մանկավարժական աշխատողների կամ անորոշ ժամկե-տով պայմանագրի հիման վրա պաշտոնավարող այն տնօրենների հավաստագրումը,

33

որոնց 61 և ավելի տարին լրանում է մինչև 2011 թվականի դեկտեմբերի 31-ը ներառյալ: Նրանց հավաստագրումն իրականացվում է կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի սահմանած ընթացակարգով՝ թեստավորման միջոցով։ Համա-պատասխան հավաստագիր չստացած կամ մրցույթում չհաղթած տնօրենի լիազորու-թյունները դադարեցվում են։

4. Սույն օրենքի 26-րդ հոդվածն ուժի մեջ է մտնում 2010 թվականի մարտի 1-ից: 5. Ուսումնական հաստատությունում աշխատող այն ուսուցիչները, որոնք չեն հա-

մապատասխանում սույն օրենքի 26-րդ հոդվածի 1-ին կետով սահմանված պահանջ-ներին, կարող են շարունակել իրենց մասնագիտական գործունեությունը մինչև 2018 թվականի օգոստոսի 20-ը, եթե մինչև այդ չեն ապահովում ուսուցչին ներկայացվող պահանջները:

6. Սույն օրենքի 34-րդ հոդվածն ուժի մեջ է մտնում 2012 թվականի օգոստոսի 1-ից: 7. Սույն օրենքի դրույթներին չհամապատասխանող նորմատիվ իրավական ակ-

տերը մինչև 2010 թվականի օգոստոսի 20-ը համապատասխանեցվում են սույն օրեն-քի պահանջներին:

(38-րդ հոդվածը լրաց. 12.05.11 ՀՕ-146-Ն, խմբ. 06.10.11 ՀՕ-264-Ն) Հոդված 39. Եզրափակիչ դրույթՍույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջոր-

դող տասներորդ օրը: Հայաստանի Հանրապետության Նախագահ Ս. Սարգսյան

2009 թ. հուլիսի 23 Երևան ՀՕ-160-Ն

34

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

Օ Ր Ե Ն Ք Ը

Օրինագիծն ընդունված է ՀՀ Գերագույն խորհրդի կողմից «30» մարտի 1993թ. Հ.Ն-0773-I

ԼԵԶՎԻ ՄԱՍԻՆ

Սույն օրենքով սահմանվում են Հայաստանի Հանրապետության լեզվական

քաղաքականության հիմնական դրույթները, կարգավորվում են լեզվավիճակը, պե-տական իշխանության և կառավարման մարմինների, ձեռնարկությունների, հիմ-նարկների և կազմակերպությունների լեզվահարաբերությունները:

Հոդված 1. Հայաստանի Հանրապետության լեզվական քաղաքականությունըՀայաստանի Հանրապետության պետական լեզուն հայերենն է, որը սպասար-

կում է հանրապետության կյանքի բոլոր ոլորտները: Հայաստանի Հանրապետու-թյան պաշտոնական լեզուն գրական հայերենն է:

Հայաստանի Հանրապետությունն աջակցում է իր սահմաններից դուրս բնակ-վող հայերի շրջանում հայոց լեզվի պահպանմանը և տարածմանը:

Հայաստանի Հանրապետությունը նպաստում է հայերենի ուղղագրության միաս-նականացմանը:

Հայաստանի Հանրապետությունն իր տարածքում երաշխավորում է ազգային փոքրամասնությունների լեզուների ազատ գործածությունը:

Հոդված 2. Կրթության լեզունՀայաստանի Հանրապետության տարածքում գտնվող կրթական և ուսումնա-

կան համակարգերում դասավանդման և դաստիարակության լեզուն գրական հա-յերենն է:

Հայաստանի Հանրապետության ազգային փոքրամասնությունների համայնք-ներում հանրակրթական ուսուցումն ու դաստիարակությունը կարող են կազմա-կերպվել իրենց մայրենի լեզվով` պետական ծրագրով և հովանավորությամբ, հայե-րենի պարտադիր ուսուցմամբ:

Հայաստանի Հանրապետության տարածքում օտարալեզու ոչ հանրակրթական ուսումնական հաստատություն կարող է հիմնել միայն Հայաստանի Հանրապետու-թյան կառավարությունը:

Հանրակրթության ոլորտում միջազգային կրթական ծրագրերի իրականացման առանձնահատկությունները սահմանվում են «Հանրակրթության մասին» Հայաս-տանի Հանրապետության օրենքով:

Հայաստանի Հանրապետության բոլոր միջնակարգ-մասնագիտական, մասնա-գիտական-տեխնիկական և բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում հայոց լեզվի ընդունելության քննությունը և հայոց լեզվի ուսուցումը պարտադիր են: Հայրենադարձների, փախստականների, Հայաստանի Հանրապետության տարած-քում բնակվող այլազգի քաղաքացիների ու օտարերկրյա քաղաքացիների ընդունե-լության քննություններն ու ուսուցումը իրականացվում են Հայաստանի Հանրապե-տության կառավարության կողմից սահմանված կարգով:

(2-րդ հոդվածը խմբ. 03.05.05 ՀՕ-95-Ն, լրաց. 22.12.10 ՀՕ-31-Ն) Հոդված 3. Քաղաքացիների լեզվական պարտականությունները Պաշտոնատար անձինք և սպասարկման առանձին ոլորտներում աշխատող

Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիները պարտավոր են տիրապետել հա-յերենին:

35

Հայաստանի Հանրապետությունը ներկայացնող անձանց պաշտոնական ե-լույթների լեզուն հայերենն է, եթե դա չի հակասում տվյալ միջազգային ատյանում ընդունված կարգին:

Պաշտոնական խոսքում Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիները պարտավոր են ապահովել լեզվի անաղարտությունը:

Հոդված 4. Հաստատությունների լեզվական իրավունքները և պարտակա-նությունները

Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գտնվող ձեռնարկությունները, հիմնարկները և կազմակերպությունները այլ երկրների պետական մարմինների, ձեռնարկությունների, հիմնարկների, կազմակերպությունների և քաղաքացիների հետ հաղորդակցվում են փոխադարձաբար ընդունելի լեզվով:

Հայաստանի Հանրապետության պետական մարմինները, ձեռնարկություննե-րը, հիմնարկները և կազմակերպությունները պարտավոր են.

ա) գործավարությունը կատարել հայերեն. բ) համագումարներում, նստաշրջաններում, ժողովներում, գիտաժողովներում,

հրապարակային ատենախոսությունների և պաշտոնական ու հանրային միջոցա-ռումների ժամանակ ապահովել ոչ հայերեն ելույթների զուգահեռ հայերեն թարգ-մանությունը.

գ) ցուցանակները, ձևաթղթերը, դրոշմանիշները, նամականիշները, կնիքները, միջազգային փոստային ծրարները ձևավորել հայերեն` անհրաժեշտության դեպ-քում զուգակցելով այլ լեզուներով:

Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գտնվող արտասահմանյան պե-տական մարմինները, ձեռնարկությունները, հիմնարկները և կազմակերպություն-ները պարտավոր են պետական վերահսկողության ենթակա փաստաթղթերը զու-գակցել հայերենով:

Հայաստանի Հանրապետության տարածքում բնակվող ազգային փոքրամաս-նությունների կազմակերպություններն իրենց փաստաթղթերը, ձևաթղթերը, կնիք-ները ձևավորում են հայերեն` իրենց լեզվով զուգահեռ թարգմանությամբ:

(4-րդ հոդվածը փոփ. 14.04.11 ՀՕ-91-Ն) Հոդված 5. Պետական լեզվաքաղաքականության իրականացումը Պետական լեզվաքաղաքականությունն իրականացնում են Հայաստանի Հան-

րապետության կառավարությունը, պետական կառավարման և տեղական ինքնա-կառավարման մարմինները, ինչպես նաև դրա համար լիազորված պետական մարմինը` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության համապատասխան:

Հայաստանի Հանրապետությունը խրախուսում է հայերեն լեզվով հրատարակ-չությունները, մամուլը, ինչպես նաև հայերեն դասագրքերի, ուսումնական ձեռ-նարկների, գիտամեթոդական, տեղեկատու, գիտահանրամատչելի գրականության ստեղծումը:

Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանվում է պատասխա-նատվություն սույն օրենքի պահանջները խախտելու համար:

(5-րդ հոդվածը փոփ. 03.05.05 ՀՕ-95-Ն)

Հայաստանի Հանրապետության Նախագահ Լ. Տեր-Պետրոսյան

17 ապրիլի 1993 թվականի,

քաղ. Երևան ՀՕ-52

36

ՔԱՂՎԱԾՔ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ Օ ՐԵ Ն ՔԻՑ

Ընդունված է 2000 թվականի մայիսի 17-ին

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ՍՏՈՒԳՈՒՄՆԵՐԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ԵՎ ԱՆՑԿԱՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ

(Վերնագիրը փոփ. 03.04.01 ՀՕ-172)

Հոդված 1. Օրենքի գործողության ոլորտը և կարգավորման առարկան1. Սույն օրենքը կարգավորում է Հայաստանի Հանրապետությունում կամ օ-

տարերկրյա պետություններում գրանցված և Հայաստանի Հանրապետության տա-րածքում գործունեություն իրականացնող առևտրային կամ ոչ առևտրային կազմա-կերպություններում, հիմնարկներում (այդ թվում` օտարերկրյա իրավաբանականանձի), իրավաբանական անձի մասնաճյուղում կամ ներկայացուցչությունում, տե-ղական ինքնակառավարման մարմիններում, ինչպես նաև անհատ ձեռնարկատե-րերի (այսուհետ` տնտեսավարող սուբյեկտներ) գործունեության ստուգումների և ու-սումնասիրությունների կազմակերպման և անցկացման հետ կապված հարաբերու-թյունները, ինչպես նաև սահմանում է դրանց իրականացման միասնական կարգը:

2. Ստուգումն օրենքի հիման վրա իրականացվող ընթացակարգ է, որովպարզվում է տնտեսավարող սուբյեկտի ներկայացրած հաշվետվությունների, Հա-յաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ նախատեսված հայտարարագրերի, հարկերի և պարտադիր այլ վճարների գծով նախատեսված հաշվարկների, ելակե-տային տվյալների, այլ փաստաթղթերի (այսուհետ` հաշվետվություն) արժանահա-վատությունը և վերջինիս ծավալած փաստացի գործունեության համապատասխա-նությունն օրենքների և այլ իրավական ակտերի պահանջներին:

3. Ուսումնասիրությունը տնտեսավարող սուբյեկտի ֆինանսական ու փաստա-ցի գործունեության վիճակը` վերջինիս ներկայացրած հաշվապահական հաշվեկ-շռի, ֆինանսական և Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահման-ված այլ հաշվետվությունների հիման վրա, ստուգումն իրականացնող մարմնի կող-մից ստուգող մարմնում` պարզաբանելու նպատակով իրականացվող ներքին ըն-թացակարգ է, բացառությամբ սույն կետի իններորդ պարբերությամբ նախատես-ված դեպքերի:

Հարկային մարմինները կարող են անցկացնել տնտեսավարող սուբյեկտի կող-մից հարկային մարմին ներկայացրած հաշվետվությունների, հաշվարկների, հայ-տարարագրերի, ելակետային տվյալների վերաբերյալ հայտարարությունների ևօրենսդրությամբ սահմանված տեղեկությունների (այսուհետ սույն հոդվածում՝ հաշ-վետվություններ) կամերալ (գրասենյակային) ուսումնասիրություններ:

Կամերալ ուսումնասիրության նպատակն է` պարզել հարկերի հաշվարկմանճշտությունը, միևնույն հաշվետվության ցուցանիշների, տվյալների և թվաբանականհաշվարկների ճշտությունը, տարբեր հաշվետվություններում առկա համադրելիցուցանիշների կամ տեղեկությունների համապատասխանությունը, հաշվետվությու-ններում արտացոլված ցուցանիշների և տեղեկությունների համապատասխանու-թյունը օրենսդրությամբ սահմանված կարգով իրավասու պետական մարմիններիցստացված տեղեկությունների հետ:

Սույն հոդվածով նախատեսված ուսումնասիրությունն իրականացվում է հար-կային մարմնի գրասենյակում` առանց տնտեսավարող սուբյեկտին այցելության ևլրացուցիչ փաստաթղթեր ներկայացնելու պահանջի:

37

Կամերալ ուսումնասիրության արդյունքում հաշվետվություններում խախտում-ներ, անճշտություններ, անհամապատասխանություններ (այսուհետ սույն հոդվա-ծում` խախտումներ) հայտնաբերելու դեպքում դրա վերաբերյալ կազմվում է արձա-նագրություն (երկու օրինակից), որը ուսումնասիրություն անցկացնող հարկայինմարմինը երեք աշխատանքային օրվա ընթացքում փոստով կամ առձեռն տրամադ-րում է տնտեսավարող սուբյեկտին: Տնտեսավարող սուբյեկտի ղեկավարը (նրանփոխարինող պաշտոնատար անձը) հինգ աշխատանքային օրվա ընթացքում ար-ձանագրված խախտումների հետ համաձայնելու դեպքում հարկային մարմին էներկայացնում օրենսդրությամբ սահմանված ճշտված (ճշգրտված) հաշվետվությու-նը կամ հաշվետվությունները: Արձանագրված խախտումների հետ համաձայն չլի-նելու դեպքում տնտեսավարող սուբյեկտի ղեկավարը (նրան փոխարինող պաշտո-նատար անձը) հարկային մարմին է ներկայացնում իր գրավոր առարկությունները:

Սույն հոդվածով նախատեսված ուսումնասիրության ընթացքում լրացուցիչհարկային պարտավորություններ կարող են առաջանալ միայն տնտեսավարողսուբյեկտի կողմից հարկային մարմնի հայտնաբերած խախտումները ընդունելու ևճշգրտված հաշվետվություններ ներկայացնելու, ինչպես նաև հաշվանցման և (կամ)վերադարձման ենթակա ավելացված արժեքի հարկի գումարի մեծության արձա-նագրման նպատակով իրականացվող ուսումնասիրության արդյունքում:

Հարկային մարմինը նշված գրավոր առարկությունները կցում է տնտեսավարողսուբյեկտի հարկային գործին և կարող է դրանք օգտագործել միայն սույն օրենքով նա-խատեսված ստուգումների ժամանակ: Ինչ վերաբերում է նշված խախտումների հե-տևանքով պետական բյուջեի հետ փոխհարաբերությունների ստուգումներին, ապաայդ խախտումների հիմքով պետական բյուջեի հետ փոխհարաբերությունների կրկնա-կի ստուգումներ կարող են անցկացվել միայն սույն օրենքի 5-րդ հոդվածով նախատես-ված հիմքերի առկայության դեպքերում:(Պարբերությունն ուժը կորցրել է 23.06.11ՀՕ-243-Ն)

Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե հարկային մարմինների կող-մից հաշվեգրվող հարկերի մասով տնտեսվարող սուբյեկտի այլ հարկային պարտավո-րությունների դիմաց հաշվանցման և (կամ) վերադարձման ենթակա գումարներիորոշման, տվյալ հարկատեսակի հաշվանցումների ճշտության արձանագրման (այսու-հետ՝ սույն օրենքի իմաստով հարկային հաշվանցումների և (կամ) վերադարձի), պե-տական բյուջե վճարվող պարտադիր վճարների օրենքով սահմանված կարգով հաշ-վարկված պարտավորություններից ավելի վճարված գումարների վերադարձի հիմնա-վորվածության, օրենքով սահմանված կարգով ներկայացվող տեղեկություններիճշտության արձանագրման, հսկիչ գնումների իրականացման, Հայաստանի Հանրա-պետության միջազգային համաձայնագրերի դրույթներին համապատասխան՝ օտար-երկրյա պետության լիազորված մարմնի հարցումներին պատասխանելու, ինչպես նաևՀայաստանի Հանրապետության ոչ ռեզիդենտների կողմից հայաստանյան աղբյուրնե-րից ստացված եկամուտներից գանձված հարկի գումարը վերադարձնելու, արտա-դրանքի արտադրության, օգտակար հանածոների արդյունահանման և իրացման,ապրանքների շրջանառության և ծառայությունների մատուցման ծավալների, ինչպեսնաև իրացման փաստացի գների (սակագների) (այդ թվում` միջին) չափագր-ման նպատակով հարկային մարմինները կարող են իրականացնել ուսումնասիրու-թյուններ: Տնտեսվարող սուբյեկտի ներկայացրած տեղեկատվության արժանահավա-տության և (կամ) փաստացի գործունեության բացահայտման և (կամ) ՀայաստանիՀանրապետության տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձ-նաժողովի որոշման կատարման նկատմամբ վերահսկողության նպատակով հսկիչգնումներ կարող է իրականացնել նաև Հայաստանի Հանրապետության տնտեսականմրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովը:

Սույն կետի իններորդ պարբերությամբ սահմանված ուսումնասիրություններիանցկացման ընթացակարգերը (այսուհետ՝ ուսումնասիրությունների անցկացման

38

կարգերը) սահմանվում են սույն օրենքի բաղկացուցիչ մասը կազմող հավելվածներով:Սույն օրենքի հավելվածներով սահմանվում են` 1) հարկային հաշվանցումների և (կամ) վերադարձի, պետական բյուջե վճարվող

պարտադիր վճարների` օրենքով սահմանված կարգով հաշվարկված պարտավո-րություններից ավելի վճարված գումարների վերադարձի հիմնավորվածության, օրեն-քով սահմանված կարգով ներկայացվող տեղեկությունների ճշտության արձանա-գրման ուսումնասիրությունների անցկացման կարգը` համաձայն 1-ին հավելվածի:

Ավելացված արժեքի հարկի, ակցիզային հարկի մասով հարկային հաշվան-ցումների, ինչպես նաև ակցիզային դրոշմանիշների շարժի և դրոշմավորման կա-նոնների պահպանման ուսումնասիրությունների իրականացման առանձնահատ-կությունները սահմանվում են այդ հարկատեսակների մասին օրենքներով.

2) հարկային մարմնի կողմից հսկիչ գնումների անցկացման կարգը` համա-ձայն 2-րդ հավելվածի.

2.1) Հայաստանի Հանրապետության տնտեսական մրցակցության պաշտպա-նության պետական Հանձնաժողովի կողմից հսկիչ գնումների անցկացման կարգը` համաձայն հավելված 2.1-ի.

3) Հայաստանի Հանրապետության միջազգային համաձայնագրերի դրույթներինհամապատասխան՝ օտարերկրյա պետության լիազորված մարմնի հարցումներինպատասխանելու, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության ոչ ռեզիդենտներիկողմից հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտներից գանձված հարկի գու-մարը վերադարձնելու նպատակով հարկային մարմնի կողմից ուսումնասիրություննե-րի անցկացման կարգը՝ համաձայն 3-րդ հավելվածի:

4) տնտեսավարող սուբյեկտների մոտ արտադրանքի արտադրության, օգտակարհանածոների արդյունահանման և իրացման, ապրանքների շրջանառության և ծառա-յությունների մատուցման ծավալների, ինչպես նաև իրացման փաստացի գների (սա-կագների) (այդ թվում` միջին) չափագրման իրականացման կարգը` համաձայն 4-րդհավելվածի:

Սույն կետի իններորդ պարբերությամբ սահմանված ուսումնասիրություններիարդյունքներն օգտագործվում են Հայաuտանի Հանրապետության հարկային օրենսդ-րությամբ նախատեսված դեպքերում հարկային մարմնի կողմից տնտեսվարող սուբ-յեկտի հարկային պարտավորությունների հաշվարկման (գնահատման) նպատակով, իսկ «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 22-րդ և 28-րդ հոդ-վածները կիրառելիս հսկիչ գնման արդյունքները կիրառվում են միայն հսկիչ գնմամբարձանագրված արտադրատեսակների և ապրանքների նկատմամբ: ՀայաստանիՀանրապետության տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձ-նաժողովի` սույն կետի իններորդ պարբերությամբ սահմանված ուսումնասիրություննե-րի արդյունքներն օգտագործվում են տնտեսվարող սուբյեկտի կողմից «Տնտեսականմրցակցության պաշտպանության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքիխախտման հարցի քննարկման նպատակով:

Սույն օրենքով նախատեսված տնտեսվարող սուբյեկտների պաշտոնատար ան-ձանց և ստուգում իրականացնող անձանց իրավունքներն ու պարտականություններըգործում են սույն կետի իններորդ պարբերությամբ սահմանված ուսումնասիրություն-ների անցկացման դեպքերում:

Իրականացվող ուսումնասիրությունների արդյունքում լրացուցիչ հարկային կամպարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարների պարտավորություններ չենառաջադրվում:

Սույն կետով նախատեսված ուսումնասիրությունն իրականացվում է նաև հարկվճարողի (ապահովադրի) գրավոր դիմումի հիման վրա:

4. Ստուգումները կարող են լինել թեմատիկ` ուղղված տնտեսավարող սուբյեկտիգործունեության հետ կապված առանձին տարրերի փաստացի իրավիճակը պարզե-լուն, կամ համալիր` ուղղված տնտեսավարող սուբյեկտի ամբողջ ֆինանսատնտեսա-

39

կան գործունեության փաստացի իրավիճակը պարզելուն: Թեմատիկ են հարկային,մաքսային, պարտադիր սոցիալական ապահովության, բնօգտագործման, բնապահ-պանական և օրենքով սահմանված այլ պարտադիր վճարների հաշվարկման ու վճար-ման ճշտությունը պարզելուն ուղղված ստուգումները, պետական բյուջեի հետ փոխհա-րաբերությունների ճշտության ստուգումները, գործունեության առանձին տեսակիիրականացման լիցենզիայի հիման վրա իրականացվող գործունեության ստուգումնե-րը, սահմանված տնտեսական նորմատիվների պահպանման վիճակի, արժեթղթերիգրանցամատյանը վարելու և դրանով իրականացվող գործառնությունների ստուգումը,արժութային գործառնությունների ստուգումը, սանիտարահիգիենիկ, հակահրդեհայինկանոնների պահպանման վիճակի, երկակի նշանակության ապրանքների արտահան-ման և երկակի նշանակության տեղեկատվության և մտավոր գործունեության արդ-յունքների փոխանցման նկատմամբ հսկողության հետ կապված գործունեությանը ներ-կայացվող պահանջներին համապատասխանության, Հայաստանի Հանրապետու-թյան տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովի կող-մից տնտեսվարող սուբյեկտի ներկայացրած տեղեկատվության արժանահավատու-թյան և (կամ) փաստացի գործունեության բացահայտման և (կամ) Հայաստանի Հան-րապետության տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնա-ժողովի որոշման կատարման նկատմամբ վերահսկողության, ապրանքների և տեխնո-լոգիաների` ներկայացված ելակետային տվյալներին համապատասխանության ևնման այլ ստուգումները աշխատանքային օրենսդրության և աշխատանքի իրավունքինորմեր պարունակող այլ իրավական ակտերով սահմանված պահանջների կատար-ման փաստացի վիճակը պարզելուն ուղղված ստուգումները, կենսաթոշակայինօրենսդրության կիրառմանը և անհատական հաշվառման տվյալների բազայի վար-մանն ուղղված ստուգումները, վարձատրվող հասարակական աշխատանքների կազ-մակերպման և իրականացման, պարտադիր սոցիալական ապահովագրության ծրագ-րերի իրականացմանը վերաբերող ֆինանսական և վիճակագրական տվյալների տե-ղեկությունների հավաստիության ճշտմանն ուղղված ստուգումները, երեխաներիխնամքի և դաստիարակության համար անհրաժեշտ պետական նվազագույն սոցիա-լական չափորոշիչների կիրառման ընթացքի նկատմամբ ստուգումները, սոցիալականաջակցության բնագավառին վերաբերող օրենսդրությամբ սահմանված պահանջներիկատարման փաստացի վիճակը պարզելուն ուղղված ստուգումները:

Համալիր է ֆինանսատնտեսական գործունեության ստուգումը, որը կատար-վում է հաշվապահական հաշվառման, ֆինանսական հաշվետվությունների, հաշվե-կշռի, սկզբնական հաշվառման փաստաթղթերը լրացնելու (կազմելու) ճշտությունըպարզելու միջոցով և նպատակ ունի վեր հանել ստուգվող օբյեկտի ֆինանսատն-տեսական գործունեության վերջնական կամ միջանկյալ արդյունքները` կապվածսեփական և փոխառու դրամական ու ապրանքային միջոցների օգտագործմաննպատակայնության և արդյունավետության հետ: Համալիր ֆինանսատնտեսականգործունեության ստուգումներ պահանջելու բացառիկ իրավունքը պատկանում էտնտեսավարող սուբյեկտի բաժնետերերին, փայատերերին, հիմնադիրներին կամանդամներին` օրենքով իրենց վերապահված իրավասությունների շրջանակներում:

5. Սույն օրենքը չի տարածվում պետական մարմնի և տնտեսավարող սուբյեկ-տի միջև կնքված քաղաքացիաիրավական գործարքների հիման վրա պետականմարմնի և տնտեսավարող սուբյեկտի միջև կնքված պայմանագրի շրջանակներումպետական մարմնի կողմից որպես գործարքի կողմ իրականացվող ստուգումներիվրա:

6. Սույն օրենքը չի կարգավորում Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնա-կան բանկի կողմից բանկերի, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության կենտրո-նական բանկի կողմից լիցենզիա ստացած անձանց գործունեության նկատմամբ իրա-կանացվող վերստուգումների, Հայաստանի Հանրապետության վերահսկիչ պալատիկողմից իրականացվող վերահսկողության, Հայաստանի Հանրապետության մաքսա-

40

յին օրենսգրքով նախատեսված մաքսային հսկողության, հողերի օգտագործման ուպահպանման նկատմամբ վերահսկողության հետ կապված հարաբերությունները, տնտեսավարող սուբյեկտի գործադիր մարմնի նկատմամբ բաժնետերերի, փայատե-րերի, հիմնադիրների կամ անդամների կողմից իրականացվող հսկողության հետկապված հարաբերությունները, ինչպես նաև տնտեսվարող սուբյեկտի տարածքայինու կառուցվածքային ստորաբաժանումների նկատմամբ տնտեսավարող սուբյեկտիգործադիր մարմնի կողմից իրականացվող հսկողության հետ կապված հարաբերու-թյունները:

Հոդված 2. Ստուգումներ իրականացնող պետական մարմինները 1. Հայաստանի Հանրապետության տարածքում իրենց լիազորությունների

շրջանակներում ստուգումներ իրականացնելու իրավասությամբ օժտված են` - Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարությունը, - Հայաստանի Հանրապետության տրանսպորտի և կապի նախարարությունը, - Հայաստանի Հանրապետության գյուղատնտեսության նախարարությունը, - Հայաստանի Հանրապետության բնապահպանության նախարարությունը, - Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի և բնական պաշարների նա-

խարարությունը, - Հայաստանի Հանրապետության տարածքային կառավարման նախարարու-

թյունը, - Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր պետական

եկամուտների կոմիտեն, - Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր միջուկային

անվտանգության կարգավորման պետական կոմիտեն, - Հայաստանի Հանրապետության պետական հրդեհային հսկողության մար-

մինները, - Հայաստանի Հանրապետության պետական հիգիենիկ և հակահամաճարա-

կային հսկողության ծառայությունը, - Կենսաթոշակային ապահովության ոլորտում Հայաստանի Հանրապետու-

թյան կառավարության լիազորած պետական կառավարման մարմինը, - Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների նախարարությունը, - Հայաստանի Հանրապետության լեզվի պետական տեսչությունը, - Հայաստանի Հանրապետության ազգային վիճակագրական ծառայությունը, - Հայաստանի Հանրապետության տարածքային կառավարման նախարարու-

թյան ջրային տնտեսության պետական կոմիտեն, - Հայաստանի Հանրապետության ազգային անվտանգության ծառայությունը, - Հայաստանի Հանրապետության էկոնոմիկայի նախարարությունը, - Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարությունը. - Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նա-

խարարությունը, - Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարությունը, - Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր քաղաքացիական

ավիացիայի գլխավոր վարչությունը, - Հայաստանի Հանրապետության տնտեսական մրցակցության պաշտպանու-

թյան պետական հանձնաժողովը, - լիցենզավորող պետական մարմինները, - Հայաստանի Հանրապետության քաղաքաշինության նախարարությունը, - Հայաստանի Հանրապետության գյուղատնտեսության նախարարության

սննդամթերքի անվտանգության պետական ծառայությունը: Հայաստանի Հանրապետության տնտեսական մրցակցության պաշտպանության

պետական հանձնաժողովը Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկիկողմից լիցենզավորված կամ գրանցված կազմակերպություններում` օրենքով Հայաս-

41

տանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի իրավասությանը վերապահվածհարցադրումներով ստուգման անհրաժեշտության դեպքում միջնորդությամբ դիմում էՀայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկ, որն օրենքով սահմանվածկարգով նշված կազմակերպություններում իրականացնում է ստուգում, որի արդյունք-ներով կազմված եզրակացությունը տրամադրում է Հայաստանի Հանրապետությանտնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովին:

Պետական մարմինների կամ դրանց լիազորությունների փոփոխություններիդեպքում ստուգում իրականացնող նշված մարմինների լիազորություններն իրակա-նացնում են դրանց իրավահաջորդ կամ համապատասխան լիազորություն ունեցողմարմինները:

2. Ստուգում իրականացնող պետական մարմիններն ստուգումներ իրակա-նացնում են միայն Հայաստանի Հանրապետության օրենքներով և դրանց հիմանվրա իրենց վերապահված լիազորությունների շրջանակներում:

3. Արգելվում է ստուգումների ընթացքում տնտեսավարող սուբյեկտների ըն-թացիկ տնտեսական գործունեությանը միջամտելը:

Հոդված 2.1. Ռիսկի վրա հիմնված ստուգումների համակարգը և ստու-գումների պլանավորումը

Ռիսկի վրա հիմնված ստուգումների համակարգը ստուգում իրականացնողմարմինների կողմից ստուգումների պլանավորման նպատակով իրականացվողմիջոցառումների համալիր է:

Ռիսկը տնտեսավարող սուբյեկտի գործունեության արդյունքում մարդու կյան-քին, առողջությանը, շրջակա միջավայրին, պետության, իրավաբանական և ֆիզի-կական անձանց գույքային շահերին, բնական և էներգետիկ պաշարների խնայո-ղությանը վնաս հասցնելու հավանականությունն է` հաշվի առնելով այդ վնասիծանրության աստիճանը:

Ռիսկի վրա հիմնված ստուգումների համակարգի միջոցով ստուգում իրակա-նացնող մարմինը ստուգումները նպատակաուղղում է դեպի այն ոլորտները և վե-րահսկման օբյեկտները, որոնք առավել ռիսկային են:

2. Ստուգումները պլանավորելու նպատակով` 1) ստուգում իրականացնող մարմինը` հետազոտելով իր վերահսկման ոլորտը,

մշակում է տվյալ ոլորտում տնտեսավարող սուբյեկտների գործունեության ռիսկայ-նության աստիճանը որոշող չափանիշները, որոնք պետք է ներառեն տնտեսվարողսուբյեկտի գործունեության ոլորտի ռիսկը և (կամ) տնտեսվարող սուբյեկտի անհա-տական ռիսկերի հանրագումարը: Գործունեության ոլորտի ռիսկը ցուցանիշ է, որըհաշվարկելիս հիմք են ընդունվում տնտեսավարող սուբյեկտի գործունեության ոլոր-տի կարևորությունն ու վտանգավորությունը` ըստ տվյալ գործունեությունից առա-ջացող հնարավոր բացասական հետևանքների: Եթե տնտեսավարող սուբյեկտըգործունեություն է իրականացնում մի քանի ոլորտներում, ոլորտային ռիսկը հաշ-վարկվում է ամենառիսկային ոլորտի տվյալներով: Անհատական ռիսկը հաշվարկե-լիս հիմք են ընդունվում տնտեսավարող սուբյեկտի կողմից օրենսդրությամբ սահ-մանված պահանջների խախտումները, խախտումների պարբերականությունը,խախտումների վերացմանն ուղղված գործողությունները, ինչպես նաև տնտեսա-վարող սուբյեկտի գործունեությունը բնութագրող այլ ցուցանիշներ:

Ռիսկի վրա հիմնված ստուգումների մեթոդաբանությունը և ռիսկայնությունըորոշող չափանիշների ընդհանուր նկարագիրը հաստատում է Հայաստանի Հան-րապետության կառավարությունը, իսկ դրանց հաշվարկման և գնահատման կար-գը հաստատում է ստուգում իրականացնող պետական մարմինը.

2) ստուգում իրականացնող մարմինը վարում է տվյալների բազա, որը ներա-ռում է տեղեկատվություն իր վերահսկման ոլորտում գործող բոլոր տնտեսավարողսուբյեկտների և ռիսկայնության աստիճանը որոշող չափանիշներով վերջիններիստրված գնահատականի վերաբերյալ:

42

Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը հաստատում է ստուգումիրականացնող պետական մարմինների միջև տնտեսավարող սուբյեկտների վերա-բերյալ իրենց տվյալների բազաներում առկա տեղեկատվության փոխանակմանկարգը.

3) ըստ ռիսկայնության աստիճանը որոշող չափանիշների գնահատման` տնտեսավարող սուբյեկտները դասակարգվում են հետևյալ երեք խմբերից որևէ մե-կում`

ա. բարձր ռիսկայնության, բ. միջին ռիսկայնության, գ. ցածր ռիսկայնության: 3. Ստուգում իրականացնող մարմինը բարձր ռիսկայնության խմբում ընդգր-

կում է իր կողմից ստուգման ենթակա տնտեսավարող սուբյեկտների մինչև քսանտոկոսը` ըստ ռիսկայնության աստիճանի նվազման:

4. Ստուգումների տարեկան ծրագիրը կազմվում է` հաշվի առնելով տնտեսա-վարող սուբյեկտների ռիսկայնությունը, և ներառում է հետևյալ տեղեկությունները`

1) ստուգման ենթակա տնտեսավարող սուբյեկտների լրիվ անվանումները. 2) յուրաքանչյուր տնտեսավարող սուբյեկտում անցկացված վերջին ստուգման

ավարտի ամսաթիվը. 3) յուրաքանչյուր տնտեսավարող սուբյեկտի ռիսկայնությունը. 4) յուրաքանչյուր ստուգման անցկացման ժամանակահատվածը: 5. Ստուգումների տարեկան ծրագիրը կազմվում է հետևյալ համամասնությամբ`1) բարձր ռիսկայնության խմբում ընդգրկված տնտեսավարող սուբյեկտները

կազմում են տվյալ տարում ստուգման ենթակա տնտեսավարող սուբյեկտներիառնվազն յոթանասուն տոկոսը.

2) ցածր ռիսկայնության խմբում ընդգրկված տնտեսավարող սուբյեկտներըկազմում են տվյալ տարում ստուգման ենթակա տնտեսավարող սուբյեկտներիառավելագույնը հինգ տոկոսը:

6. Ստուգում իրականացնող պետական մարմինները հաստատում են ստուգում-ների տարեկան ծրագիրը մինչև ստուգումներին նախորդող տարվա դեկտեմբերի 1-ը:

Ստուգումների տարեկան ծրագրում կարող են կատարվել փոփոխություններՀայաստանի Հանրապետության վարչապետի համաձայնությամբ:

7. Սույն հոդվածի 4-րդ մասի 1-ին և 2-րդ կետերով նախատեսված տեղեկա-տվությունը ստուգումների տարեկան ծրագիրը հաստատելիս և դրանում փոփոխու-թյուններ կատարելիս տեղադրվում է ստուգում իրականացնող մարմնի պաշ-տոնական ինտերնետային կայքում ընդունումից հետո` եռօրյա ժամկետում, և ուժիմեջ է մտնում ընդունումից մեկ ամիս հետո: Սույն կետի դրույթները չեն տարածվումՀայաստանի Հանրապետության ազգային վիճակագրական ծառայության կողմիցիրականացվող ստուգումների վրա:

Մինչև յուրաքանչյուր տարվա հունվարի 20-ը ստուգում իրականացնող մարմնիինտերնետային կայքում պարտադիր տեղադրվում է նաև վերջինիս կողմից նախորդտարվա ընթացքում անցկացված ստուգումների և ուսումնասիրությունների վերաբեր-յալ հաշվետվությունը, որում նշվում է հաշվետու ժամանակաշրջանում ստուգված և(կամ) ուսումնասիրված յուրաքանչյուր տնտեսավարող սուբյեկտի անվանումը, պետա-կան գրանցման համարը, հարկ վճարողի հաշվառման համարը (առկայության դեպ-քում), տեղեկություններ յուրաքանչյուր տնտեսավարող սուբյեկտի մոտ անցկացվածստուգումների և ուսումնասիրությունների քանակի և հիմքերի վերաբերյալ: Նախորդտարվա ընթացքում անցկացված ստուգումների և ուսումնասիրությունների վերաբեր-յալ հաշվետվության օրինակելի ձևը հաստատում է Հայաստանի Հանրապետությանկառավարությունը: (2.1 հոդվածը լրաց. 23.06.11 ՀՕ-243-Ն)

Հոդված 3. Ստուգումների նպատակը և անցկացման կարգը 1. Ստուգման նպատակը տնտեսավարող սուբյեկտի գործունեության ոլորտում

43

օրենքի և այլ իրավական ակտերի հիման վրա պետական մարմիններին ներկայաց-ված կամ հրապարակված հաշվետվությունների արժանահավատությունը պարզելը,Հայաստանի Հանրապետության օրենքների ու այլ իրավական ակտերի պահանջներիկատարման նկատմամբ պետական հսկողություն իրականացնելը և տնտեսավարողսուբյեկտի գույքային իրավունքները պաշտպանելը, իսկ Հայաստանի Հանրապետու-թյան քրեական դատավարության օրենսգրքին համապատասխան նշանակված ստու-գումների դեպքում նաև տնտեսավարող սուբյեկտի գործունեության հետ կապվածառանձին տարրերի փաստացի իրավիճակը պարզելն է:

1.1. Բոլոր ստուգումները, բացառությամբ հարկային և մաքսային մարմիններիկողմից իրականացվող ստուգումների, Հայաստանի Հանրապետության տնտեսականմրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովի, Հայաստանի Հանրա-պետության ազգային վիճակագրական ծառայության կողմից իրականացվող ստու-գումների, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի կատար-ման ուղղությամբ տարվող աշխատանքների` ներառյալ պետական պատվերի տեղա-դրման (գնումների գործընթացի) ճշտության և օրինականության նկատմամբ հսկողու-թյունը, անցկացվում են բացառապես ստուգաթերթերի հիման վրա, որոնք հաստա-տում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

Ստուգաթերթերը մշակվում են յուրաքանչյուր համապատասխան ոլորտի և գոր-ծունեության տեսակի համար` հիմնվելով ստուգում իրականացնող յուրաքանչյուրմարմնի հսկողության ոլորտի և աշխատանքի առանձնահատկությունների վրա:

Ստուգաթերթի հարցերն ընդգրկում են տնտեսավարող սուբյեկտների նկատ-մամբ Հայաստանի Հանրապետության օրենքներով և այլ նորմատիվ իրավական ակ-տերով սահմանված այն պահանջների սպառիչ ցանկը, որոնց խախտումը կարող էվնաս հասցնել մարդու կյանքին կամ առողջությանը, կենդանիներին, շրջակա միջա-վայրին, քաղաքացիների, իրավաբանական անձանց կամ պետության գույքայինիրավունքներին:

Ստուգաթերթերի հարցերը ձևավորվում են նվազագույն բավարարության սկզ-բունքի համաձայն և չեն ընդգրկում այն պահանջները, որոնց պահպանումը չինպաստում տնտեսավարող սուբյեկտի գործունեությունից առաջացող ռիսկերինվազեցմանը:

Ստուգաթերթերի հարցերը չեն կարող անմիջականորեն հղում պարունակել նոր-մատիվ իրավական ակտերին: Հարցի ձևակերպման համար հիմք հանդիսացող իրա-վական նորմերը նշվում են առանձին սյունակով` յուրաքանչյուր հարցի դիմաց:

Ստուգաթերթերը պարտադիր կարգով տեղադրվում են ստուգում իրականաց-նող համապատասխան մարմինների պաշտոնական ինտերնետային կայքերում:

2. Ստուգումն սկսելուց առաջ համապատասխան պետական մարմնի ղեկավարը(փոխարինող պաշտոնատար անձը) ստուգում իրականացնելու մասին հրապարակումէ հրաման կամ հանձնարարագիր, որտեղ նշվում են ստուգում իրականացնող մարմնիանվանումը, ստուգվող տնտեսավարող սուբյեկտի լրիվ անվանումը, ստուգումն իրա-կանացնող պաշտոնատար անձի (անձանց) պաշտոնը, անունը, ազգանունը, ստուգա-թերթով նախատեսված այն հարցերի շրջանակը, որոնք անհրաժեշտ է պարզաբանելտվյալ ստուգման ընթացքում (հարկային և մաքսային մարմինների, Հայաստանի Հան-րապետության տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնա-ժողովի, Հայաստանի Հանրապետության ազգային վիճակագրական ծառայության,ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի կատարման ուղղու-թյամբ տարվող աշխատանքների` ներառյալ պետական պատվերի տեղադրման(գնումների գործընթացի) ճշտության և օրինականության նկատմամբ հսկողությանդեպքերում ստուգման հարցերը), ստուգմամբ ընդգրկվող ժամանակաշրջանը, ստուգ-ման նպատակը, ժամկետը, ստուգման իրավական հիմքերը, սույն օրենքի 4-րդ հոդ-վածի 3.1-ին մասով նախատեսված դեպքերում` նաև ստուգումն անցկացնելու անհրա-ժեշտությունը հիմնավորող հանգամանքները, իսկ նույն մասով նախատեսված դիմում

44

կամ տեղեկատվություն ստանալու դեպքերում` նաև դրանք տրամադրողի տվյալները: Հրամանում կամ հանձնարարագրում չնշված պաշտոնատար անձինք չեն կարող մաս-նակցել ստուգմանը: Ծառայողական պարտականությունները կատարելու անհնարի-նության պատճառով ստուգումն իրականացնող պաշտոնատար անձին այլ անձով փո-խարինելու դեպքում փոփոխությունը կատարվում է հրամանով, որի մասին տնտեսա-վարող սուբյեկտը ծանուցվում է սույն հոդվածով սահմանված կարգով:

Հարկային մարմինների կողմից ակցիզային դրոշմանիշների, հսկիչ նշանների(դրոշմապիտակների) և հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների կիրառման, հաստատա-գրված վճարների մասին օրենքով սահմանված ելակետային տվյալների և դրանց ուղ-ղիչ գործակիցների, տարադրամի փոխանակման կետերի կամ արժութային դիլերնե-րի-բրոքերների ստուգումների, չձևակերպված աշխատողների բացահայտմանն ուղղ-ված ստուգումների դեպքերում հարկային մարմնի ղեկավարի որոշմամբ հրամանիկամ հանձնարարագրի տրման լիազորությունը կարող է փոխանցվել հարկային (տա-րածքային) տեսչության պետին:

Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքի և սոցիալական հարցերինախարարության կողմից ըստ անհրաժեշտության կամ անօրինական աշխա-տանքի բացահայտմանն ուղղված ստուգումների դեպքում Հայաստանի Հանրա-պետության աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարի որոշմամբ հրա-մանի կամ հանձնարարագրի տրման լիազորությունը կարող է փոխանցվել Հա-յաստանի Հանրապետության աշխատանքի պետական տեսչության պետին:

(պարբերությունն ուժը կորցրել է 07.12.11 ՀՕ-309-Ն) 3. Հրամանի կամ հանձնարարագրի երկու օրինակը, ստուգումն սկսելուց

առնվազն 3 աշխատանքային օր առաջ, տրվում է տնտեսավարող սուբյեկտի ղեկավա-րին կամ նրան փոխարինող պաշտոնատար անձին, բացառությամբ վիճակախաղերի, շահումով խաղերի և գրավատների կազմակերպման համապատասխան լիցենզիա(թույլտվություն) ստացած կազմակերպիչների կողմից գործունեության իրականացմանհամար նախատեսված պարտադիր պահանջների պահպանման, Հայաստանի Հան-րապետության ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարության համապատասխանստորաբաժանման կողմից թանկարժեք մետաղներից պատրաստված իրերի հարգո-րոշման, հարգադրոշմման, մանրածախ առուվաճառքի, թանկարժեք մետաղներիզտարկման, բանկային ոսկու, ստանդարտացված ձուլակտորների արտադրությաննկատմամբ վերահսկողության իրականացման, Հայաստանի Հանրապետությանառևտրի և տնտեսական զարգացման նախարարության կողմից ժամկետանց ապ-րանքների, բացառությամբ սննդամթերքի վաճառքի, ինչպես նաև նորմատիվ փաս-տաթղթերի պահանջներին արտադրանքի, բացառությամբ սննդամթերքի ծառայու-թյունների, բացառությամբ հանրային սննդի ոլորտի համապատասխանության վերա-հսկողության և օտարվող ապրանքների չափագիտական վերահսկողության իրակա-նացման, հարկային մարմինների կողմից ակցիզային դրոշմանիշների, հսկիչ նշաննե-րի (դրոշմապիտակների) և հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների կիրառման, հաստա-տագրված վճարների մասին օրենքով սահմանված ելակետային տվյալների և դրանցուղղիչ գործակիցների, հարկ վճարողների կողմից «Հարկերի մասին» ՀայաստանիՀանրապետության օրենքի 15-րդ հոդվածի «թ» կետով սահմանված` հայտարարու-թյան փակցման և դրանում պահանջվող տեղեկությունների ներառման, տարադրամիփոխանակման կետերի կամ արժութային դիլերների-բրոքերների, առանց համապա-տասխան լիցենզիայի (թույլտվության) ձեռնարկատիրական գործունեության իրակա-նացման, տարադրամի փոխանակման կետերի կամ արժութային դիլերների-բրոքեր-ների կողմից արտարժույթի առքուվաճառքի գործառնությունների գրանցման, արժու-թային հարաբերությունները կարգավորող օրենքների և այդ օրենքների հիման վրաընդունված իրավական այլ ակտերի կիրառման, պարզեցված հարկ վճարողների մոտիրենց պատկանող ապրանքային մնացորդների, պարտադիր սոցիալական ապահո-վության վճարների (այդ թվում` վարձու աշխատողների աշխատանքային պայմանագ-

45

րերի գրանցամատյանի վարման) ճշտությանն ուղղված դեպքերում իրականացվողստուգումների, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքի և սո-ցիալական հարցերի նախարարության կամ հարկային մարմինների կողմից առանցպայմանագրի կնքման աշխատող պահելու կամ աշխատանքային պայմանագրումՀայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսգրքի 84-րդ հոդվածի 1-ինմասի 1-ին, 4-րդ, 5-րդ, 6-րդ և 7-րդ կետերով նախատեսված պայմանները չներառելուդեպքերի բացահայտմանն ուղղված դեպքերում իրականացվող ստուգումների, Հա-յաստանի Հանրապետության աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարու-թյան կամ Հայաստանի Հանրապետության տնտեսական մրցակցության պաշտպա-նության պետական հանձնաժողովի կողմից ըստ անհրաժեշտության իրականացվողստուգումների և (կամ) բնապահպանական տեսչական մարմինների, ՀայաստանիՀանրապետության առողջապահության նախարարության կողմից դեղատնային կամդեղագործական գործունեություն իրականացնող տնտեսավարող սուբյեկտներում,բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող լիցենզավորված անձանց մոտ`արյան, դրա բաղադրամասերի որակի, անվտանգության և փոխներարկումայինբժշկական օգնության և սպասարկման գործունեության մասով իրականացվող ստու-գումների և պետական հիգիենիկ ու հակահամաճարակային ծառայության մարմիննե-րի կողմից բնակչության ջրամատակարարման և ջրօգտագործման, քիմիական նյու-թերի և կենսաբանական միջոցների կիրառման, դպրոցական և նախադպրոցականհիմնարկների ու բնակավայրերի բարվոք սանիտարական վիճակի նկատմամբ Հա-յաստանի Հանրապետության գյուղատնտեսության նախարարության` անասնաբուժա-կան պետական տեսչության մարմինների կողմից կենդանական ծագման մթերքի ևհումքի, կերերի և լրացակերերի վերամշակման, պահպանման, տեղափոխման ևիրացման, կենդանիների պահվածքի, տեղափոխման, իրացման, սպանդի գործըն-թացներում անասնաբուժասանիտարական անվտանգության, Հայաստանի Հանրա-պետության անասնաբուժության բնագավառի օրենսդրության, կենդանիների հիվան-դությունների, կենդանիների և մարդկանց համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդու-թյունների կանխարգելման և վերացման միջոցառումների կազմակերպման և իրակա-նացման խախտումների բացահայտմանն ուղղված դեպքերում, գյուղատնտեսականտեխնիկայի պետական տեսչության մարմինների կողմից առանց տեխնիկական վկա-յագրի և պետական համարանիշի գյուղատնտեսական տեխնիկայի շահագործման,տրակտորիստ-մեքենավարի կողմից առանց վարման իրավունքի վկայականումնշված համապատասխան խմբի և կարգի վարման, առանց տեխնիկական զննմանվարման դեպքերում, բույսերի կարանտինի և երկրագործության պետական տեսչու-թյան մարմինների կողմից կարանտինային վնասատուների, բույսերի հիվանդություն-ների և մոլախոտերի դեմ պայքարի աշխատանքների նկատմամբ, կարանտինայինստուգման և համապատասխան մշակման չենթարկված արտասահմանյան երկրնե-րից բերված նյութերը սահմանային երկաթուղային կայարաններից, ավտոկայարան-ներից, օդանավակայաններից և սահմանային այլ կետերից արտահանման նկատ-մամբ, հողօգտագործողների կողմից ոչ կարանտինային մոլախոտերի դեմ պայքարիուղղությամբ միջոցներ չձեռնարկելու նկատմամբ, ժամկետանց, անորակ և արտա-դրությունից դուրս եկած բույսերի պաշտպանության քիմիական և կենսաբանականմիջոցների նկատմամբ, ինչպես նաև համապատասխան անվանացանկում չընդ-գրկված և ոչ թույլատրելի պայմաններում վաճառվող, հողում և բուսական ծագումունեցող մթերքներում թունանյութերի և պարարտանյութերի թույլատրելի մնացորդա-յին առավելագույն քանակների գերազանցման նկատմամբ գյուղատնտեսության ոլոր-տի պետական կառավարման լիազոր մարմնի կազմում գործող համապատասխանպետական տեսչության կողմից առանց անհրաժեշտ տեխնոլոգիական սարքավորում-ների և համապատասխան տեխնոլոգիական գործընթացներ իրականացնելու,սննդամթերքի արտադրության, վերամշակման և իրացման փուլերում օգտագործվողտրանսպորտային միջոցներին, արտադրամասերին, պահեստային և այլ տարածքնե-

46

րին ներկայացվող պահանջների և կանոնների պահպանման, սննդամթերքի արտա-դրության համար օգտագործվող պարենային հումքին, ջրին, օժանդակ նյութերին, սննդային հավելումներին, սննդամթերքի հետ շփվող նյութերին և վերամշակվածսննդամթերքին և դրանց պահման պայմաններին ներկայացվող պահանջների, ախ-տահանող նյութերի և կրծողների ու վնասատուների դեմ պայքարի միջոցների օգտա-գործմանը ներկայացվող պահանջների և դրանց պահման պայմանների, մակնշմանըներկայացվող պահանջների ապահովման, սննդամթերքի անվտանգության հետառնչվող օրենքների և այդ օրենքների հիման վրա ընդունված իրավական այլ ակտերիկիրառման խախտումների բացահայտմանն ուղղված դեպքերում, իրականացվողստուգումների: Վերջինս պարտավոր է ստորագրել 1 օրինակի վրա` հաստատելով, ործանուցված է ստուգման անցկացման մասին: Ստորագրված օրինակը վերադարձվումէ ստուգող պետական մարմնի պաշտոնատար անձին:

4. Ստուգումը կատարող պաշտոնատար անձը (անձինք) ստուգումն իրակա-նացնելու մասին հրամանում կամ հանձնարարագրում նշված նպատակի շրջա-նակներից դուրս գալու իրավունք չունի (չունեն):

Ստուգում իրականացնող անձինք, բացառությամբ հարկային և մաքսային մար-մինների, Հայաստանի Հանրապետության տնտեսական մրցակցության պաշտպանու-թյան պետական հանձնաժողովի, Հայաստանի Հանրապետության ազգային վիճա-կագրական ծառայության, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության պետականբյուջեի կատարման ուղղությամբ տարվող աշխատանքների` ներառյալ պետականպատվերի տեղադրման (գնումների գործընթացի) ճշտության և օրինականությաննկատմամբ հսկողություն իրականացնող անձինք, պետք է պատասխանեն բացառա-պես տվյալ գործունեության համար նախատեսված ստուգաթերթում ընդգրկված հար-ցերին և ստուգեն դրանք կարգավորող նորմերի կատարման պահանջները:

1.Ստուգման ընթացքում նոր հանգամանքներ և անհրաժեշտություն առաջա-նալու դեպքում ստուգման նպատակներն ու շրջանակները կարող է փոփոխելհամապատասխան պետական մարմինը` ստուգում կատարող պաշտոնատար ան-ձի (անձանց) գրավոր հիմնավորմամբ, իսկ Հայաստանի Հանրապետության քրեա-կան դատավարության օրենսգրքին համապատասխան նշանակված ստուգումներիդեպքում` հետաքննության մարմինը կամ քննիչը` պատճառաբանված որոշմամբ: Փոփոխման մասին գրավոր տեղեկացվում է տնտեսավարող սուբյեկտի ղեկա-վարին կամ նրան փոխարինող անձին` նրան ներկայացնելով նախկին հրամանինկամ հանձնարարագրին կից նոր հրամանը կամ հանձնարարագիրը:

Հոդված 4. Ստուգման ժամկետները1. Տնտեսավարող սուբյեկտի մոտ մեկ ստուգման ժամկետը կարող է սահման-

վել ոչ ավելի, քան 15 անընդմեջ աշխատանքային օր` յուրաքանչյուր տարվա հա-մար, ընդ որում, ստուգման առաջին օր է համարվում ստուգումը փաստացի սկսելուօրը: Ստուգումը փաստացի սկսելու օր է համարվում ստուգվող օբյեկտում պահվողստուգման մատյանում համապատասխան գրառում կատարելու օրը:

Տնտեսավարող սուբյեկտի ստուգման մատյանը պարունակում է տեղեկություն-ներ` տարվա ընթացքում կատարվող ստուգումների, ստուգումն իրականացնողհամապատասխան պետական մարմնի, ստուգող պաշտոնատար անձանց կազմի, ստուգման հարցերի, նպատակի, ժամկետների մասին:

2. Ստուգման ժամկետը չպետք է գերազանցի ստուգում իրականացնելու մա-սին համապատասխան պետական մարմնի ղեկավարի (փոխարինող պաշտոնա-տար անձի) հրամանում կամ հանձնարարագրում նշված ժամկետը: Անհրաժեշտու-թյան դեպքում ստուգումն իրականացնող պաշտոնատար անձի գրավոր հիմնա-վորմամբ` համապատասխան պետական մարմնի ղեկավարի (փոխարինող պաշ-տոնատար անձի) հրամանով կամ հանձնարարագրով, սույն հոդվածի 1-ին կետովսահմանված ժամկետը կարող է երկարաձգվել, իսկ ստուգվող ժամանակաշրջանիորևէ ֆինանսական տարվա արդյունքով 3,0 մլրդ դրամ և ավելի իրացման

47

շրջանառության կամ համախառն եկամուտ հայտարարագրած տնտեսավարողսուբյեկտների մոտ մինչև 75 անընդմեջ աշխատանքային օր: Դրա մասին պետք էտեղեկացվի ստուգվող օբյեկտի ղեկավարին կամ նրան փոխարինող անձին:Ստուգման ընթացքում առանձին տեղեկությունների ճշտման անհրաժեշտությունառաջանալու կամ ստուգմանն առնչվող փաստաթղթերը հետաքննության, նախա-քննության կամ դատարանի վճռի հիման վրա առգրավված լինելու կամ տարերա-յին աղետի պատճառով կամ ստուգման իրականացումն անհնարին դարձնող այլանկանխատեսելի հանգամանքի բերմամբ ստուգում իրականացնող պաշտոնա-տար անձի (անձանց) գրավոր զեկուցագրի հիման վրա ստուգում իրականացնելումասին հրաման տվող պաշտոնատար անձի հրամանով ստուգման ընթացքը կա-սեցվում է` մինչև կասեցման հիմքի վերացումը, բայց ոչ ավելի, քան 90 աշխատան-քային օրով, իսկ օտարերկրյա պետություններ և քրեական վարույթ իրականացնողմարմիններ հարցումներ կատարելու դեպքում` հարցման պատասխանը ստանա-լուց հետո, ինչպես նաև ստուգմանն առնչվող փաստաթղթերը հետաքննության,նախաքննության կամ դատարանի վճռի հիման վրա առգրավված լինելու դեպքում`դրանք վերադարձվելուց հետո ոչ ավելի, քան 10 աշխատանքային օրով: Ստուգ-ման փաստացի ժամկետի ընդհանուր տևողությունը չի կարող գերազանցել 30 ան-ընդմեջ աշխատանքային օրը, իսկ հաշվետու տարվա արդյունքներով 3,0 մլրդդրամ և ավելի իրացման շրջանառություն կամ համախառն եկամուտ հայտարա-րագրած տնտեսավարող սուբյեկտների մոտ` 90 աշխատանքային օրը (չհաշվածկասեցման ժամկետը):

Ստուգման ժամկետը երկարաձգող կամ կասեցնող ակտն ուժի մեջ է մտնումստուգվող սուբյեկտին հանձնելու օրվան հաջորդող օրվանից:

3. Միևնույն պետական մարմնի կողմից միևնույն տնտեսավարող սուբյեկտումստուգումները` կախված տնտեսավարող սուբյեկտի ռիսկայնության աստիճանից,իրականացվում են հետևյալ հաճախականությամբ`

1) բարձր ռիսկայնության սուբյեկտների մոտ` ոչ ավելի հաճախ, քան տարին 1անգամ.

2) միջին ռիսկայնության սուբյեկտների մոտ` ոչ ավելի հաճախ, քան 3 տարին 1անգամ.

3) ցածր ռիսկայնության սուբյեկտների մոտ` ոչ ավելի հաճախ, քան 5 տարին 1անգամ:

Սույն մասով սահմանված տարիներով հաշվարկվող ժամկետը լրանում է ժամ-կետի վերջին տարվա համապատասխան ամսին և ամսաթվին:

Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը հաստատում է այն կազմա-կերպությունների ցանկը, որոնցում, կախված վերջիններիս գործունեության ոլորտի`հանրության և պետության համար կենսական նշանակությունից, տվյալ ոլորտըվերահսկող ստուգում իրականացնող պետական մարմինների կողմից ստուգումներ,բացառության կարգով, կարող են իրականացվել վեց ամիսը մեկ անգամ:

3.1. Սույն հոդվածի 3-րդ մասով նախատեսված սահմանափակումները չենտարածվում այն դեպքերի վրա, երբ`

1) լրացել է ստուգում իրականացնող անձի կամ ստուգում իրականացնող պե-տական մարմնի կողմից տնտեսավարող սուբյեկտին օրենքով նախատեսվածիրավասությունների շրջանակներում տրված նախկին ստուգմամբ հայտնաբերվածթերությունների և խախտումների վերացման վերաբերյալ հանձնարարականի(կարգադրագրի) ժամկետը.

2) ստուգում իրականացնող պետական մարմինը Հայաստանի Հանրապետու-թյան վարչապետից ստացել է հանձնարարական, քաղաքացիներից, իրավաբա-նական անձանցից, անհատ ձեռնարկատերերից ստացել է դիմում, իսկ պետականմարմիններից, տեղական ինքնակառավարման մարմիններից` գրավոր տեղեկա-տվություն`

48

ա. քաղաքացիների կյանքին, առողջությանը, իրավաբանական և ֆիզիկականանձանց, պետության օրինական շահերին, կենդանիներին կամ շրջակա միջավայ-րին վնաս հասցնելու վտանգի, ինչպես նաև բնական կամ տեխնածին բնույթի ար-տակարգ իրավիճակների առաջացման վտանգի մասին,

բ. քաղաքացիների կյանքին, առողջությանը, իրավաբանական և ֆիզիկականանձանց, պետության օրինական շահերին, կենդանիներին կամ շրջակա միջավայ-րին վնաս հասցնելու, ինչպես նաև բնական կամ տեխնածին բնույթի արտակարգիրավիճակների առաջացման մասին,

գ. սպառողի իրավունքների խախտման մասին (այն քաղաքացիների դիմումիդեպքում, որոնց իրավունքները խախտվել են).

3) տնտեսավարող սուբյեկտն առնվազն երկու հաշվետու ժամանակաշրջանումչի ներկայացրել օրենքով սահմանված հաշվետվությունները` առանց այդ հաշ-վետվությունները ներկայացնելուն խոչընդոտող պատճառների վերաբերյալ գրա-վոր բացատրություններ ներկայացնելու.

4) տնտեսավարող սուբյեկտի ղեկավարը կամ նրան փոխարինող պաշտոնա-տար անձը դիմում է ներկայացրել իր կազմակերպությունում ստուգում իրակա-նացնելու վերաբերյալ.

5) իրականացվում են ակցիզային դրոշմանիշների, հսկիչ նշանների (դրոշմա-պիտակների) և հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների կիրառման, «Հաստատագրվածվճարների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված ելակետա-յին տվյալների և դրանց ուղղիչ գործակիցների, ինչպես նաև չձևակերպված աշխա-տողների բացահայտմանն ուղղված ստուգումներ.

5.1) յուրաքանչյուր օրացուցային տարվա ընթացքում տնտեսավարող սուբյեկտիմոտ օրենքով սահմանված կարգով արձանագրվել է առաքվող կամ տեղափոխվողարտադրանքի, ապրանքների փաստաթղթավորման և (կամ) ուղեկցող փաստա-թղթերի գրանցման օրենքով սահմանված կարգի մեկից ավելի խախտումներ.

6) Հայաստանի Հանրապետության քաղաքաշինության նախարարության կող-մից իրականացվում են ստուգումներ՝ քաղաքաշինության բնագավառը կարգա-վորող օրենսդրությամբ նախատեսված բարձր կամ բարձրագույն ռիսկայնությանշինարարության օբյեկտներում, կամ Հայաստանի Հանրապետության տնտեսականմրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովի կողմից իրականաց-վում են ստուգումներ` տնտեսական մրցակցության պաշտպանության օրենսդրու-թյան համաձայն.

7) համապատասխան լիցենզիա (թույլտվություն) ստացած տնտեսավարողսուբյեկտի կողմից իրականացվում է վիճակախաղերի, շահումով խաղերի, ինտեր-նետային շահումով խաղերի կամ խաղատների կազմակերպման ոլորտի գործու-նեություն.

8) տնտեսավարող սուբյեկտի կողմից խախտումներ կատարվելու փաստը բա-ցահայտվել և հիմնավորվել է այլ տնտեսավարող սուբյեկտում անցկացված ստուգ-ման ընթացքում.

9) ստուգումը նշանակվել է Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատա-վարության օրենսգրքին համապատասխան:

Սույն մասի 1-9-րդ կետերով նախատեսված դեպքերում անցկացվող ստուգում-ների ընթացքում պարզաբանվում են միայն այն հարցերը, որոնք հիմք են հան-դիսացել այդ ստուգումներն իրականացնելու համար:

Այն դիմումները, որոնցով հնարավոր չէ ճշտել դիմումատուի անձը, ինչպեսնաև սույն հոդվածի 3.1-ին մասի 2-րդ կետով նախատեսված փաստերի մասինտվյալներ չպարունակող դիմումները ստուգում անցկացնելու հիմք չեն կարող լինել:

4. Եթե առկա են սույն օրենքով սահմանված վերստուգումներ անցկացնելուիրավական հիմքերը, ստուգող մարմինն իրավունք ունի սույն հոդվածի 3-րդ մասովմեկ ստուգման համար սահմանված ժամանակահատվածում իրականացնել կրկնակի

49

ստուգում: Հայաստանի Հանրապետության պետական եկամուտների կոմիտեի կող-մից իրականացվող տնտեսավարող սուբյեկտի թեմատիկ ստուգումից (բացառությամբսույն հոդվածի 3.1-ին մասի 5-րդ կետով սահմանված ստուգումների) հետո նույնտնտեսավարող սուբյեկտում նույն ժամանակաշրջանի համար կատարվող պե-տական բյուջեի հետ փոխհարաբերությունների ճշտության ցանկացած ստուգումհամարվում է կրկնակի ստուգում:

Կրկնակի ստուգում անցկացնելու հիմքեր ներկայացրած անձինք կրկնակի ստուգ-մամբ այդ հիմքերը չհաստատվելու (չհիմնավորվելու) դեպքում ենթակա են պատաս-խանատվության Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կար-գով: (4-րդ հոդվածը փոփ. 03.04.01 ՀՕ-172, 11.12.02 ՀՕ-480-Ն, 14.12.04 ՀՕ-186-Ն,15.12.05 ՀՕ-28-Ն, փոփ. 11.10.07 ՀՕ-214-Ն, լրաց. 30.09.08 ՀՕ-167-Ն, լրաց.04.02.10 ՀՕ-17-Ն, փոփ., լրաց., խմբ. 23.06.11 ՀՕ-243-Ն, լրաց. 07.12.11 ՀՕ-309-Ն)

Հոդված 5. Վերստուգումներ անցկացնելու իրավական հիմքերը Վերստուգումն ստուգում իրականացնող մարմնի կողմից նույն տնտեսավարող

սուբյեկտի մոտ սույն օրենքի 4-րդ հոդվածի 3-րդ մասով սահմանված ժամանակա-հատվածում կատարված երկրորդ (կրկնակի) ստուգումն է, բացի սույն օրենքի 4-րդհոդվածի 3.1-ին մասի 1-9-րդ կետերով սահմանված, ինչպես նաև հարկային հաշվան-ցումներ և (կամ) վերադարձ ու պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճար-ների` օրենքով սահմանված կարգով հաշվարկված պարտավորություններից ավելիվճարված գումարների վերադարձ իրականացնելուց առաջ տնտեսավարող սուբյեկտիմոտ կատարվող ստուգման դեպքերի, երբ վերստուգումները մեկից ավելի ստուգում-ներն են: Ֆինանսատնտեսական գործունեության վերստուգումներ կարող են իրակա-նացվել բացառապես Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի գրավոր հանձնա-րարությամբ, իսկ Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարությանօրենսգրքին համապատասխան նշանակված ստուգումների դեպքում` հետաքննու-թյան մարմնի կամ քննիչի պատճառաբանված որոշմամբ:

Վերստուգումներ կարող են անցկացվել հետևյալ հիմքերից որևէ մեկի առկա-յության դեպքում.

ա) տնտեսավարող սուբյեկտը լուծարելիս. բ) տնտեսավարող սուբյեկտի ղեկավարի խնդրանքով. գ) Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի գրավոր հանձնարարությամբ. դ) եթե օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռով հաստատված են նախորդ ստուգո-

ղի այն հանցավոր գործողությունները, որոնք նա թույլ է տվել ստուգումը կատարելիս. ե) պետական գույքի մասնավորեցման լիազորված պետական մարմնի պա-

հանջով, եթե ստուգման անհրաժեշտությունը պայմանավորված է պետական կամ51 տոկոսից ավելի պետական մասնակցությամբ տնտեսավարող սուբյեկտիմասնավորեցման նախապատրաստական աշխատանքների իրականացմամբ.

զ) սույն օրենքի 7 հոդվածի «ը» ենթակետով նախատեսված դեպքերում. է) (ենթակետը հանվել է 11.12.02 ՀՕ-480-Ն) սույն օրենքի 11-րդ հոդվածի

երրորդ կետով սահմանված դեպքում. թ) սույն օրենքի 4-րդ հոդվածի 3.1-ին մասի 1-9-րդ կետերով սահմանված, ինչ-

պես նաև հարկային պարտավորությունների սահմանված չափից ավելի վճարվածգումարները հարկ վճարողի դիմումի հիման վրա հարկ վճարողի այլ հարկայինպարտավորություններին հաշվանցելուց կամ նրան վերադարձնելուց առաջ տնտե-սավարող սուբյեկտի մոտ կատարվող ստուգման դեպքերում` իրավասու պետականմարմնի ղեկավարի գրավոր հանձնարարությամբ` օրենքի 3-րդ հոդվածի 4-րդ կե-տի սահմանված կարգով.

ժ) Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքինհամապատասխան վերստուգում նշանակելու դեպքում: (5-րդ հոդվածը փոփ.03.04.01 ՀՕ-172, 06.11.02 ՀՕ-453-Ն, 25.12.03 ՀՕ-68-Ն, 14.12.04 ՀՕ-186-Ն,11.12.02 ՀՕ-480-Ն, փոփ. 11.10.07 ՀՕ-214-Ն, լրաց. 04.02.10 ՀՕ-17-Ն, փոփ.

50

23.06.11 ՀՕ-243-Ն) Հոդված 6. Ստուգման արդյունքների ամփոփումը1. Ստուգման հրամանում կամ հանձնարարագրում նշված ժամկետն ավարտ-

վելուց հետո` 10 աշխատանքային օրվա ընթացքում, ստուգումն իրականացնող ան-ձը ստուգաթերթի հարցերի պատասխանների, իսկ հարկային և մաքսային մար-մինների, Հայաստանի Հանրապետության տնտեսական մրցակցության պաշտպա-նության պետական հանձնաժողովի, Հայաստանի Հանրապետության ազգայինվիճակագրական ծառայության, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության պե-տական բյուջեի կատարման ուղղությամբ տարվող աշխատանքների` ներառյալ պե-տական պատվերի տեղադրման (գնումների գործընթացի) ճշտության և օրինակա-նության նկատմամբ հսկողության դեպքերում հրամանի կամ հանձնարարագրի հի-ման վրա ամփոփում է ստուգման արդյունքները` խախտումներ չհայտնաբերելուդեպքում կազմում տեղեկանք, իսկ խախտումներ հայտնաբերելու դեպքում` ակտինախագիծ: Տեղեկանքը` ստորագրված ստուգում իրականացնող պաշտոնատարանձի կողմից, 3 աշխատանքային օրվա ընթացքում պատշաճ ձևով (առձեռն կամփոստով) ներկայացվում է տնտեսավարող սուբյեկտի ղեկավարին կամ նրան փո-խարինող պաշտոնատար անձին: Ակտի նախագիծը ստուգում իրականացնող ան-ձը 3 աշխատանքային օրվա ընթացքում ներկայացնում է տնտեսավարող սուբյեկ-տի ղեկավարին կամ նրան փոխարինող պաշտոնատար անձին` առարկություններներկայացնելու նպատակով:

Տնտեսավարող սուբյեկտի ղեկավարը կամ նրան փոխարինող պաշտոնատարանձը 5 աշխատանքային օրվա ընթացքում ուսումնասիրում է ակտի նախագիծը:

Սույն մասի երկրորդ պարբերությամբ նախատեսված ժամկետում տնտեսա-վարող սուբյեկտի ղեկավարի կամ նրան փոխարինող պաշտոնատար անձի կողմիցառարկություններ չներկայացվելու դեպքում ստուգող մարմինը կազմում է ակտը ևդրա մեկ օրինակը` ստորագրված ստուգում իրականացնող պաշտոնատար անձիկողմից, ժամկետի ավարտից հետո` 3 աշխատանքային օրվա ընթացքում, պատ-շաճ ձևով (առձեռն կամ փոստով) ներկայացնում տնտեսավարող սուբյեկտի ղե-կավարին կամ նրան փոխարինող պաշտոնատար անձին:

Տնտեսավարող սուբյեկտի ղեկավարի կամ նրան փոխարինող պաշտոնատարանձի կողմից սույն մասի երկրորդ պարբերությամբ նախատեսված ժամկետում ակ-տի նախագծի վերաբերյալ առարկություններ ներկայացնելու դեպքում ստուգողմարմինը ուսումնասիրում է դրանք և առարկություններ ստանալու օրվան հաջոր-դող 3 աշխատանքային օրվա ընթացքում ակտի մեկ օրինակը` ստորագրված ստու-գում իրականացնող պաշտոնատար անձի կողմից, պատշաճ ձևով (առձեռն կամփոստով) ներկայացնում է տնտեսավարող սուբյեկտի ղեկավարի կամ նրան փո-խարինող պաշտոնատար անձի ստորագրմանը: Տնտեսավարող սուբյեկտի ղեկա-վարի կամ նրան փոխարինող պաշտոնատար անձի ներկայացրած առարկություն-ները կցվում են ակտին և կազմում դրա անբաժանելի մասը:

Տնտեսավարող սուբյեկտի ղեկավարի կամ նրան փոխարինող պաշտոնատարանձի` ակտը ստորագրելուց հրաժարվելու դեպքում ակտում այդ մասին կատար-վում է համապատասխան գրառում:

Եթե տնտեսավարող սուբյեկտը պետական կամ պետական բաժնեմաս ունե-ցող կազմակերպություն է, ապա ակտի մեկ օրինակն ուղարկվում է պետական կա-ռավարման վերադաս մարմին:

Ստուգող մարմնի պաշտոնատար անձը ստուգման ակտի հիման վրա, օրեն-քով սահմանված իր իրավասությունների շրջանակներում, տնտեսավարող սուբյեկ-տին տալիս է հանձնարարականներ (կարգադրագրեր) բացահայտված խախտում-ների և թերությունների վերացման ուղղությամբ` սահմանելով ժամկետներ դրանցվերացման համար:

2. Խախտումներ չհայտնաբերվելու դեպքում կազմված տեղեկանքում արձա-

51

նագրվում են այն կազմելու ամսաթիվն ու վայրը, ստուգումն իրականացնող հա-մապատասխան պետական մարմնի և տնտեսավարող սուբյեկտի անվանումները,ստուգող պաշտոնատար անձանց կազմը, ստուգման նպատակը, ժամկետը, ար-դյունքները:

Ակտում նշվում են` 1) ակտի անվանումը, համարը, կազմելու տարին, ամիսը, ամսաթիվը և վայրը. 2) ստուգում իրականացնող պետական մարմնի անվանումը. 3) ստուգում նշանակելու մասին հրամանի կամ հանձնարարագրի ամսաթիվն

ու համարը. 4) ստուգում իրականացնող պաշտոնատար անձի (անձանց) պաշտոնը, անու-

նը, ազգանունը. 5) ստուգվող տնտեսավարող սուբյեկտի անվանումը, ինչպես նաև վերջինիս

պաշտոնատար անձի կամ նրան փոխարինող անձի անունը, ազգանունը. 6) ստուգում անցկացնելու ամսաթիվը, վայրը և ժամանակահատվածը. 7) փորձագիտական եզրակացությունը՝ ստուգման ընթացքում փորձաքննու-

թյուն անցկացնելու դեպքում: Փորձագիտական եզրակացությունը կցվում է ակտինև կազմում է դրա անբաժանելի մասը.

8) ստուգաթերթի անվանումը, ընդունման ամսաթիվը, հերթական համարը,որում ընդգրկված հարցերի շրջանակներում իրականացվել է ստուգումը, ինչպեսնաև ստուգաթերթի այն հարցերը, որոնց պատասխանները հիմք են հանդիսացելխախտումն արձանագրելու համար, բացառությամբ հարկային և մաքսային մար-մինների կողմից իրականացվող ստուգումների, Հայաստանի Հանրապետությանտնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովի, Հա-յաստանի Հանրապետության ազգային վիճակագրական ծառայության կողմից ի-րականացվող ստուգումների, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության պե-տական բյուջեի կատարման ուղղությամբ տարվող աշխատանքների` ներառյալ պե-տական պատվերի տեղադրման (գնումների գործընթացի) ճշտության և օրինակա-նության նկատմամբ հսկողության դեպքերի.

9) ստուգմամբ բացահայտված խախտումները, խախտումների նկարագրու-թյունը, խախտման ժամկետը (եթե հնարավոր է որոշել) և այն իրավական նորմերը,որոնց պահանջները չեն կատարվել.

10) պատասխանատվության կիրառման համապատասխան իրավական հիմ-քերը.

11) տնտեսավարող սուբյեկտի ղեկավարի կամ նրան փոխարինող պաշտոնա-տար անձի ներկայացրած առարկությունների ընդունման վերաբերյալ նշումները:

Եթե ստուգման ընթացքում արձանագրված խախտումները և դրանց հիմանվրա տնտեսավարող սուբյեկտին առաջադրված պատասխանատվությունը հիմն-վում են համանման պայմաններում գործող այլ սուբյեկտների կողմից կամ նրանցմիջև կիրառված գների վերաբերյալ ստուգումն իրականացնող մարմնի կողմից կա-տարված համեմատական ուսումնասիրությունների և վերլուծությունների վրա, ա-պա ստուգման ակտին կցվում է նաև նշված ուսումնասիրության և վերլուծությանվերաբերյալ տեղեկանքը:

3. Ստուգումների հետ կապված վարույթի նկատմամբ կիրառվում են «Վար-չարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» Հայաստանի Հան-րապետության օրենքի դրույթները, եթե այլ բան նախատեսված չէ սույն օրենքով:

(6-րդ հոդվածը փոփ. 11.12.02 ՀՕ-480-Ն, 25.12.03 ՀՕ-68-Ն, լրաց. 15.12.05ՀՕ-28-Ն, խմբ. 23.06.11 ՀՕ-243-Ն)

Հոդված 7. Ստուգումն իրականացնող անձանց իրավունքները Ստուգումն իրականացնող անձինք իրենց լիազորություններն իրականացնելիս

իրավունք ունեն` ա) տնտեսավարող սուբյեկտի ներկայացուցչի մասնակցությամբ անարգել

52

մուտք գործել տնտեսավարող սուբյեկտի ստուգվող ստորաբաժանումներ. բ) պահանջել փաստաթղթեր, տվյալներ և այլ տեղեկություններ, բացատրու-

թյուններ, տեղեկանքներ, որոնք անմիջականորեն առնչվում են իրենց իրավասու-թյան շրջանակներում իրականացվող ստուգման նպատակներին.

գ) անհրաժեշտության դեպքում ստուգումներին ներգրավել տնտեսավարողսուբյեկտի մասնագետներին` տնտեսավարող սուբյեկտի ղեկավարի կամ նրան փո-խարինող անձի համաձայնությամբ.

դ) սահմանել ժամկետներ` բացահայտված այն թերությունների և խախտումնե-րի վերացման համար, որոնք չեն առաջացնում քրեական կամ վարչական պա-տասխանատվություն.

ե) առաջարկություններ ներկայացնել ստուգում նշանակող պետական մարմնիղեկավարությանը` վարչական կամ քրեական պատասխանավություն առաջացնողստուգման շրջանակներում բացահայտված չարաշահումների և այլ խախտումներիկապակցությամբ համապատասխան միջոցներ ձեռնարկելու համար.

զ) վերցնել փաստաթղթեր, կրկնօրինակներ, լուսապատճեններ, իրեր, փորձա-նմուշներ և այլ անհրաժեշտ նյութեր, որոնք անմիջականորեն առնչվում են ստուգ-ման նպատակներին և չեն խոչընդոտում տնտեսավարող սուբյեկտի բնականոն աշ-խատանքին: Փաստաթղթերը վերցնելիս ստուգում իրականացնող պաշտոնատարանձինք կնիքով կնքում են դրանց կրկնօրինակները և հանձնում տնտեսավարողսուբյեկտի ներկայացուցիչներին.

է) իրականացնել ստուգման նպատակի հետ կապված չափագրումներ, կշռող, չափող և նմանատիպ այլ սարքերի ու սարքավորումների շահագործման ճշտու-թյան հսկիչ ստուգումներ.

ը) ստուգվող տնտեսավարող սուբյեկտի կողմից դրամական գործառնու-թյուններ կատարելու, հաշվետվություններ և հաշվարկներ կազմելու ճշտությունըհիմնավորելու կամ նրան փոխարինող անձից պահանջել անցկացնելու հիմնականնպատակով իրականացնել գործարքի մյուս կողմի մոտ հանդիպակաց` միայն տվ-յալ գործարքի կատարման օրինականության ստուգումներ.

թ) ստուգման հրամանում նշված հարցերի շրջանակներում տնտեսավարող սուբ-յեկտի ղեկավարից ֆոնդերի, ապրանքանյութական արժեքների, դրամական միջոցնե-րի և հաշվարկների գույքագրումներ: Գույքագրում կատարելիս ներգրավել տնտեսա-վարող սուբյեկտի համապատասխան աշխատակիցների և մասնագետների.

ժ) անհրաժեշտության դեպքում գույքի նկատմամբ իրավունքները գրանցող, հարկային, մաքսային և այլ պետական մարմիններից, կազմակերպություններից, Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով, պահան-ջել ստուգվող սուբյեկտի գործարքների հաշիվների շարժի մասին տեղեկանքներ, փաստաթղթերի պատճեններ:

ժա) Ստուգման ցանկացած փուլում առանձին հարցերի պարզաբանման նպա-տակով ստուգմանը ներգրավել տնտեսավարող սուբյեկտի կողմից իրականացվողտնտեսական գործունեության ոլորտի համապատասխան մասնագետների ևթարգմանիչների: (7-րդ հոդվածը փոփ. 11.12.02 ՀՕ-480-Ն, 08.07.05 ՀՕ-152-Ն, լրաց. 15.12.05 ՀՕ-28-Ն, 04.02.10 ՀՕ-17-Ն)

Հոդված 8. Ստուգումն իրականացնող անձանց պարտականությունները 1. Ստուգումն իրականացնող անձը (անձինք) պարտավոր է (են)` ա) պահպանել ստուգման հետ առնչվող` Հայաստանի Հանրապետության

օրենքների և այլ իրավական ակտերի պահանջները. բ) առանց տնտեսավարող սուբյեկտի պաշտոնատար անձի գրավոր համա-

ձայնության` չհրապարակել ստուգման ընթացքում իրեն (իրենց) հայտնի դարձածտնտեսավարող սուբյեկտի գործառնությունների վերաբերյալ տեղեկությունները, գործունեության մասին ցանկացած ծրագրի կամ մշակման, գյուտի, օգտակարմոդելի, արդյունաբերական նմուշի մասին տեղեկությունները և դրա վերաբերյալ

53

ցանկացած այլ տեղեկատվություն, որը տնտեսավարող սուբյեկտը մտադիր է եղելգաղտնի պահել, և ստուգում իրականացնող անձը (անձինք) տեղյակ է (են) կամկարող է (են) տեղյակ լինել այդ մտադրության վերաբերյալ, ինչպես նաև առև-տրային գաղտնիք համարվող տեղեկություններ (այսուհետ` տեղեկություն):

Սույն օրենքի իմաստով` տեղեկության հրապարակում է համարվում տե-ղեկությունը բանավոր կամ գրավոր ձևով զանգվածային լրատվության միջոցներովկամ այլ կերպ հրապարակելը կամ տարածելը, երրորդ անձին կամ անձանց հայտ-նի դարձնելը.

գ) պահպանել տնտեսավարող սուբյեկտի` օրենքներով և այլ իրավական ակ-տերով սահմանված իրավունքներն ու շահերը.

դ) չխոչընդոտել տնտեսավարող սուբյեկտի բնականոն աշխատանքին. ե) իրենց իրավունքներին և պարտականություններին ծանոթացնել տնտեսա-

վարող սուբյեկտի պաշտոնատար անձանց. զ) ստուգման ընթացքում բացառապես հիմնվել «Հայաստանի Հանրապետու-

թյան պաշտոնական տեղեկագրում» և «Հայաստանի Հանրապետության գերա-տեսչական-նորմատիվ ակտերի պաշտոնական տեղեկագրում» հրապարակվածօրենքների և այլ իրավական ակտերի վրա, եթե դրանց ուժի մեջ մտնելու պահինսահմանված է նման հրապարակման պահանջ.

է) ստուգման ընթացքում գրավոր պատասխանել տնտեսավարող սուբյեկտիղեկավարի կամ նրան փոխարինող անձի` ստուգման հետ առնչվող անմիջակա-նորեն տնտեսավարող սուբյեկտի ստուգվող ժամանակաշրջանին վերաբերող ցան-կացած գրավոր հարցման.

ը) Հայաստանի Հանրապետության պետական եկամուտների նախարարիգրավոր հանձնարարությամբ տնտեսավարող սուբյեկտների մոտ սույն օրենքի 3-րդ հոդվածի երրորդ կետով սահմանված դեպքերում իրականացվող կրկնակիստուգման ժամանակ խախտումներ հայտնաբերելիս կիրառել միայն ստուգմանհարցին (հարցերին) առնչվող խախտումների համար օրենսդրությամբ սահմանվածպատասխանատվության միջոցները:

2. Ստուգման նպատակներին անմիջականորեն առնչվող փաստաթղթեր,իրեր, փորձանմուշներ և այլ անհրաժեշտ նյութեր ժամանակավորապես վերցնելուդեպքում այդ մասին կազմվում է արձանագրություն, որում նշվում է դրանց վերա-դարձման ժամկետը: Արձանագրության 1 օրինակը հանձնվում է տնտեսավարողսուբյեկտի ղեկավարին կամ նրան փոխարինող անձին:

3. Ստուգումն իրականացնող անձինք պատասխանատվություն են կրում ժա-մանակավորապես վերցրած փաստաթղթերի, իրերի, փորձանմուշների և այլ ան-հրաժեշտ նյութերի որակական և քանակական ամբողջականության պահպանմանու սահմանված ժամկետում վերադարձման համար:

4. Արգելվում է ստուգման ընթացքում կապարակնքել պահեստներ, շինու-թյուններ, դրամարկղեր, էներգիայի աղբյուրներ, սարքավորումներ, սարքեր և այլն,բացառությամբ հարկային մարմնի կողմից օրենսդրությամբ սահմանված կարգովիրականացվող գույքագրման և չափագրման դեպքերի, եթե դրանք չեն խոչըն-դոտում տնտեսավարող սուբյեկտի բնականոն աշխատանքին: (8-րդ հոդվածըլրաց. 03.04.01 ՀՕ-172, 11.12.02 ՀՕ-480-Ն)

Հոդված 9. Տնտեսավարող սուբյեկտի պաշտոնատար անձանց իրավունք-ները

Տնտեսավարող սուբյեկտի պաշտոնատար անձինք իրավունք ունեն` ա) արգելել ստուգումը (ստուգումն իրականացնող անձանց փաստաթղթեր

տրամադրելը), եթե ստուգողները խախտել են սույն օրենքի 3 և 4 հոդվածներիպահանջները` այդ մասին նույն օրը գրավոր ծանուցելով ստուգում իրականացնողպետական մարմնին.

բ) ծանոթանալ ստուգումների ակտերին.

54

գ) ներկայացնել բացատրություններ, պարզաբանումներ, հարուցել միջնորդու-թյուններ, օրենքով սահմանված կարգով բողոքարկել ստուգումն իրականացնողանձանց գործողությունները.

դ) պահանջել ստուգումն իրականացնող անձանց ապօրինի գործողություն-ների հետևանքով պատճառված վնասի հատուցում.

ե) չկատարել ստուգումն իրականացնող անձանց իրավասություններից, ինչ-պես նաև ստուգման նպատակներից և ծրագրերից չբխող պահանջներ.

զ) ստուգվող տնտեսավարող սուբյեկտի շահերի պաշտպանության նպատա-կով ստուգման ցանկացած փուլում ստուգմանը մասնակից դարձնել մասնագետ-ների, փորձագետների, աուդիտորների, փաստաբանների:

Հոդված 10. Տնտեսավարող սուբյեկտի պաշտոնատար անձանց պար-տականությունները

Տնտեսավարող սուբյեկտի պաշտոնատար անձինք պարտավոր են` ա) չխոչընդոտել ստուգումների ընթացքին, կատարել ստուգումն իրականաց-

նող անձանց օրինական պահանջները. բ) ստուգումն իրականացնող պաշտոնատար անձի պահանջով ներկայացնել

պահանջվող փաստաթղթերը, տվյալները, տրամադրել դրանց լուսապատճենները(լուսապատճենահանման ծախսերը կատարվում են ստուգումն իրականացնողմարմնի կողմից), կրկնօրինակները և այլ տեղեկություններ: Պահանջը վերանալե-լուն պես, բայց ոչ ուշ երեք տարուց, փաստաթղթերը վերադարձվում են տնտեսա-վարող սուբյեկտին.

գ) անհրաժեշտ պայմաններ ստեղծել ստուգումն իրականացնող անձանց գոր-ծունեության համար.

դ) սահմանված ժամկետում վերացնել ստուգման արդյունքների ակտումնշված թերությունները և խախտումները` այդ մասին գրավոր հայտնելով ստուգողմարմնին: (10-րդ հոդվածը փոփ. 11.12.02 ՀՕ-480-Ն)

Հոդված 11. Ստուգումն իրականացնող անձանց պատասխանատվու-թյունը և գործողությունների բողոքարկումը

1. Սույն օրենքի պահանջների խախտմամբ ստուգում իրականացնող անձինքպատասխանատվություն են կրում Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրու-թյամբ սահմանված կարգով:

2. Ստուգումն իրականացնող անձանց գործողությունները, ինչպես նաևստուգման արդյունքում կազմված ակտը երկու ամսվա ընթացքում, եթե օրենքովայլ բան չի նախատեսվում կարող են բողոքարկվել այն պետական մարմնին, որինանմիջականորեն ենթարկվում է (են) ստուգող անձը (անձինք), կամ դատարան: Տնտեսավարող սուբյեկտի ղեկավարը կամ նրան փոխարինող պաշտոնատար ան-ձը մինչև բողոքի նկատմամբ պատասխան ստանալը կարող է թույլ չտալ շարունա-կելու ստուգումը, բացառությամբ սույն օրենքի 3-րդ հոդվածի երրորդ կետով սահ-մանված դեպքերի և Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարությանօրենսգրքին համապատասխան նշանակվող ստուգումների:

3. Բողոքները վերադասության կարգով քննության են առնվում, և դրանց վե-րաբերյալ որոշումներն ընդունվում են ոչ ուշ, քան բողոքն ստացվելու օրվանից 30 օրացուցային օրվա ընթացքում: նշված ժամկետում բողոքի վերաբերյալ պա-տասխան չտրվելու դեպքում բողոքում բերված փաստարկները համարվում ենընդունված: Սույն կետով սահմանված ժամկետի հաշվարկն սկսվում է գրավորբողոքը համապատասխան մարմնում մուտքագրվելու օրվան հաջորդող առաջինաշխատանքային օրվանից:

4. Ընդունված որոշմանը չհամաձայնվելու դեպքում տնտեսավարող սուբյեկտիղեկավարը կամ նրան փոխարինող պաշտոնատար անձն իրավունք ունի բողո-քարկել դատարան:

5. Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքին

55

համապատասխան ստուգումը նշանակելու մասին հետաքննության մարմնի կամքննիչի որոշումը բողոքարկվում է Հայաստանի Հանրապետության քրեական դա-տավարության օրենսգրքով սահմանված կարգով, իսկ նշված ստուգման ընթաց-քում ստուգող անձի գործողությունները և ստուգման արդյունքում կազմված ակտը`սույն հոդվածի 2-4-րդ մասերով սահմանված կարգով: (11-րդ հոդվածը փոփ.03.04.01 ՀՕ-172, փոփ. 11.12.02 ՀՕ-480-Ն, փոփ., լրաց. 04.02.10 ՀՕ-17-Ն, փոփ.23.06.11 ՀՕ-243-Ն)

Հոդված 12. Ստուգումն իրականացնող մարմինների ապօրինի գործո-ղությունների հետևանքով տնտեսավարող սուբյեկտին պատ-ճառված վնասի հատուցումը

Ստուգումն իրականացնող մարմինների ապօրինի գործողությունների հե-տևանքով տնտեսավարող սուբյեկտին պատճառված վնասները, այդ թվում նաև`բաց թողնված օգուտները, Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահ-մանված կարգով ենթակա են հատուցման` պետական բյուջեի միջոցների հաշվին`«Հայաստանի Հանրապետության բյուջետային համակարգի մասին» ՀայաստանիՀանրապետության օրենքով նախատեսված ժամկետում:

56

Հավելված 1«Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման

և անցկացման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի

ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՀԱՇՎԱՆՑՈՒՄՆԵՐԻ ԵՎ (ԿԱՄ) ՎԵՐԱԴԱՐՁԻ, ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԱՊԱՀՈՎԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ՎՃԱՐՆԵՐԻ` ՕՐԵՆՔՈՎ ՍԱՀՄԱՆՎԱԾ

ԿԱՐԳՈՎ ՀԱՇՎԱՐԿՎԱԾ ՊԱՐՏԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻՑ ԱՎԵԼԻ ՎՃԱՐՎԱԾ ԳՈՒՄԱՐՆԵՐԻ ՎԵՐԱԴԱՐՁԻ ՀԻՄՆԱՎՈՐՎԱԾՈՒԹՅԱՆ, ՕՐԵՆՔՈՎ ՍԱՀՄԱՆ-

ՎԱԾ ԿԱՐԳՈՎ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՏԵՂԵԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՃՇՏՈՒԹՅԱՆ ԱՐՁԱՆԱԳՐՄԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱՍԻՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՆՑԿԱՑՄԱՆ ԿԱՐԳԸ

1.1. Uույն կարգով սահմանվում է հարկային հաշվանցումների և (կամ) վերա-

դարձի, պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարների` օրենքով սահ-մանված կարգով հաշվարկված պարտավորություններից ավելի վճարված գումար-ների վերադարձի հիմնավորվածության, օրենքով սահմանված կարգով ներկայաց-վող տեղեկությունների ճշտության արձանագրման նպատակով ուuումնաuիրու-թյան անցկացման կարգը: (1.1 կետը լրաց. 11.10.07 ՀՕ-214-Ն)

1.2. Ուuումնաuիրություն կատարելու համար հիմք են հանդիuանում` ա) հարկերի գծով գերավճարների, տնտեսվարող սուբյեկտի այլ հարկային

պարտավորությունների դիմաց հաշվանցման ենթակա այլ գումարների հաշվինտնտեսավարող սուբյեկտի պետական բյուջե հաշվեգրվող այլ հարկային պարտա-վորությունների դիմաց հաշվանցման, անուղղակի հարկերի գծով հարկվող գոր-ծարքների հարկվող շրջանառության նկատմամբ հաշվարկված հարկի գումարներիցհաշվանցման ենթակա գումարը որոշելու անհրաժեշտությունը.

բ) հարկերի, պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարների գծովգերավճարների, տնտեսվարող սուբյեկտի այլ հարկային պարտավորություններիդիմաց հաշվանցման ենթակա այլ գումարների վերադարձման ենթակա գումարըորոշելու անհրաժեշտությունը.

գ) օրենքով սահմանված կարգով ներկայացվող տեղեկությունների ճշտու-թյունը (արժանահավատությունը) արձանագրելու անհրաժեշտությունը.

դ) տնտեսվարող սուբյեկտի դիմումը` ուuումնաuիրություն իրականացնելումաuին: (1.2 կետը լրաց. 11.10.07 ՀՕ-214-Ն)

1.3. Ուuումնաuիրությունն իրականացվում է հարկային մարմնի ղեկավարի, ղեկա-վարի տեղակալների, համապատաuխան գործառույթներ իրականացնելու իրավաuու-թյուն ունեցող կառուցվածքային ստորաբաժանման ղեկավարի կամ նրան փոխարի-նող պաշտոնատար անձի, հարկային (տարածքային) տեuչության պետի կամ նրանփոխարինող պաշտոնատար անձի կողմից յուրաքանչյուր ուuումնաuիրության համարտրված գրավոր հանձնարարագրի հիման վրա, որտեղ նշվում են ուuումնաuիրությունկատարելու հիմքերը, նպատակը, տնտեսվարող սուբյեկտի տվյալները (տնտեսվարողսուբյեկտի հաշվառման համարը, անվանումը, գտնվելու վայրը), ուuումնաuիրությանիրականացման վայրը, ժամկետը, հարկային մարմնի անվանումն ու ուuումնաuիրու-թյուն իրականացնող հարկային մարմնի պաշտոնատար անձի տվյալները (անունը, ազգանունը, պաշտոնը)` վավերացված ուuումնաuիրություն իրականացնող հարկայինմարմնի կնիքով: (1.3 կետը լրաց. 11.10.07 ՀՕ-214-Ն)

1.4. Ուuումնաuիրության իրականացման հանձնարարագիրը նախքան ուuում-նաuիրությունն uկuելը ծանոթացման նպատակով ներկայացվում է տնտեսվարողսուբյեկտի ղեկավարին կամ նրան փոխարինող պաշտոնատար անձին:(1.4 կե-

57

տը լրաց. 11.10.07 ՀՕ-214-Ն) 1.5. Ուuումնաuիրություն իրականացնող հարկային մարմնի պաշտոնատար

անձն ուuումնաuիրության արդյունքում կազմում է արձանագրություն` 2 օրինակից:Ուuումնաuիրության արդյունքում կազմված արձանագրության ձևը սահմանվում էհարկային մարմնի ղեկավարի հրամանով: Արձանագրության մեջ նշվում են հանձ-նարարագրի համարը, ուuումնաuիրության համար ընդգրկված ժամանակաշրջա-նը, արձանագրության կազմման վայրը, ուuումնաuիրություն իրականացնող պաշ-տոնատար անձի (անձանց) անունը, ազգանունը, պաշտոնը, տնտեսվարող սուբյեկ-տի տվյալները (հարկ վճարողի հաշվառման համարը, անվանումը, գտնվելու վայ-րը), uտացված արդյունքները:

Արձանագրությունն uտորագրում են ուuումնաuիրություն իրականացնող հար-կային մարմնի պաշտոնատար անձը (անձինք) և տնտեսավարող սուբյեկտի ղեկա-վարը կամ նրան փոխարինող պաշտոնատար անձը: Արձանագրության մեկ օրի-նակը հանձնվում է տնտեսավարող սուբյեկտի ղեկավարին կամ նրան փոխարինողպաշտոնատար անձին, որն առարկություններ ունենալու դեպքում դրանք ներկա-յացնում է գրավոր: (1.5 կետը լրաց. 11.10.07 ՀՕ-214-Ն)

(Հավելվածը լրաց. 11.10.07 ՀՕ-214-Ն)

58

Հավելված 2«Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման

և անցկացման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի

ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՄԱՐՄՆԻ ԿՈՂՄԻՑ ՀՍԿԻՉ ԳՆՈՒՄՆԵՐԻ ԱՆՑԿԱՑՄԱՆ ԿԱՐԳԸ(ՎԵՐՆԱԳԻՐԸ ԼՐԱՑ. 12.04.11 ՀՕ-138-Ն)

1.1. Uույն կարգով սահմանվում է Հայաuտանի Հանրապետության հարկային

օրենuդրությամբ նախատեuված դեպքերում հարկային մարմնի կողմից հարկվողօբյեկտների և հարկային պարտավորությունների հաշվարկմանը (գնահատմանը), ինչպես նաև արժութային հարաբերությունները կարգավորող օրենքների և դրանցհիման վրա ընդունված իրավական այլ ակտերի պահանջների կատարմանն ուղղ-ված հuկիչ գնումների իրականացման կարգը:

(1.1 կետը լրաց. 11.10.07 ՀՕ-214-Ն) 1.2. Հuկիչ գնում է համարվում հարկային պարտավորությունների հաշվարկ-

ման (գնահատման) նպատակով հարկային մարմնի կողմից իրականացվող ապ-րանքների, առարկաների, աշխատանքների, ծառայությունների գների, Հայաս-տանի Հանրապետությունում ռեզիդենտների ու ոչ ռեզիդենտների կողմից իրակա-նացվող արժութային գործարքների վերահսկողության և հuկիչ-դրամարկղային մե-քենաների շահագործման կանոնների պահպանման ուuումնաuիրությունը: Ընդորում, տարբեր հարկատեսակների գծով հարկային պարտավորությունների վերա-հաշվարկը կատարելու նպատակով ֆինանսական տարվա մեջ յուրաքանչյուր ժա-մանակաշրջանի համար անհրաժեշտ է կատարել առնվազն մեկ հսկիչ գնում:

(1.2 կետը լրաց. 11.10.07 ՀՕ-214-Ն) 1.3. Հuկիչ գնում իրականացնելու համար հիմք են հանդիuանում` ա) տնտեuվարող uուբյեկտի կողմից հարկվող օբյեկտի գծով Հայաuտանի

Հանրապետության հարկային օրենuդրությամբ կամ Հայաuտանի Հանրապետու-թյան կառավարության որոշումներով նախատեuված հաշվապահական հաշվառ-ման, այլ հաշվառման կամ գրանցման uահմանված փաuտաթղթերը չվարելը կամդրանք կոպիտ խախտումներով վարելը կամ հարկային տեuչություն ներկայացվածհաշվետվություններում, հաշվարկներում, հայտարարագրերում և այլ փաuտա-թղթերում ակնհայտ կեղծ տվյալներ մտցնելը, որի հետևանքով անհնար է դառնումտնտեuվարող uուբյեկտի հարկային պարտավորությունները Հայաuտանի Հանրա-պետության հարկային օրենuդրությամբ uահմանված կարգով հաշվարկելը.

բ) սահմանված կարգով երրորդ անձից ստացված տեղեկությունները. գ) հարկային մարմնի պաշտոնատար անձի հիմնավորված միջնորդությունը`

հսկիչ գնում կատարելու թույլտվություն ստանալու համար, որտեղ պետք է նշվենհսկիչ գնում կատարելու պատճառները, այն տվյալները, որոնք նախատեսվում էստանալ դրա արդյունքում, տնտեսվարող սուբյեկտի տվյալները, հսկիչ գնման կա-տարման վայրը, ինչպես նաև հսկիչ գնումների իրականացման ժամանակահատ-վածի հիմնավորումը: (1.3 կետը լրաց. 11.10.07 ՀՕ-214-Ն)

1.4. Հսկիչ գնումն իրականացվում է հարկային մարմնի ղեկավարի կամ հարկա-յին տեսչության պետի կողմից տրված գրավոր հանձնարարագրի հիման վրա, որտեղնշվում են հսկիչ գնում կատարելու հիմքերը, նպատակը, տնտեսվարող սուբյեկտիտվյալները (անվանումը, գտնվելու վայրը), հսկիչ գնում իրականացնելու վայրը, ժամ-կետները և հսկիչ գնում իրականացնող հարկային մարմնի պաշտոնատար անձի (ան-ձանց) տվյալները (անունը, ազգանունը, պաշտոնը)` վավերացված հսկիչ գնում իրա-

59

կանացնող հարկային մարմնի կնիքով: Ընդ որում, հսկիչ գնումն այլ անձի միջոցով(անձի գրավոր համաձայնությամբ) իրականացնելու դեպքում հանձնարարագրումնշվում են նաև այդ անձի տվյալները (ֆիզիկական անձի դեպքում` անձնագրայինտվյալները, իրավաբանական անձի դեպքում` հարկ վճարողի հաշվառման համարը,անվանումը, գտնվելու վայրը): (1.4 կետը լրաց. 11.10.07 ՀՕ-214-Ն)

1.5. Հսկիչ գնումից հետո հանձնարարագիրը ներկայացվում է տնտեսվարողսուբյեկտի ղեկավարին կամ նրան փոխարինող պաշտոնատար անձին:

(1.5 կետը լրաց. 11.10.07 ՀՕ-214-Ն) 1.6. Հսկիչ գնման արդյունքում կազմվում է հարկային մարմնի կողմից սահ-

մանված ձևով արձանագրություն` երկու օրինակից: Արձանագրության մեջ նշվումեն հանձնարարագրի համարը, ամսաթիվը, արձանագրության կազմման վայրը,հսկիչ գնման իրականացման վայրը, ժամանակը, հսկիչ գնումն իրականացնողպաշտոնատար անձի (անձանց) անունը, ազգանունը, պաշտոնը, հսկիչ գնումն այլանձի միջոցով կատարելու դեպքում նաև այդ անձի տվյալները, տնտեսվարող սուբ-յեկտի տվյալները (անվանումը, գտնվելու վայրը), ստացված արդյունքները: Արձա-նագրությունն ստորագրում են հսկիչ գնում կատարող անձինք և տնտեսվարողսուբյեկտի անունից ապրանքներ վճարող, ծառայություններ մատուցող և (կամ)դրամական հաշվարկ կատարող աշխատողը: Արձանագրության մեկ օրինակըհանձնվում է տնտեսվարող սուբյեկտի ղեկավարին կամ նրան փոխարինող պաշ-տոնատար անձին, որն առարկություններ ունենալու դեպքում դրանք ներկայաց-նում է գրավոր: (1.6 կետը լրաց. 11.10.07 ՀՕ-214-Ն)

2. Հսկիչ գնումների ֆինանսական աղբյուրների և ձեռք բերված ապրանքներիտնօրինման կարգը հաստատում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարու-թյունը: (2-րդ կետը լրաց. 11.10.07 ՀՕ-214-Ն)

(Հավելվածը լրաց. 11.10.07 ՀՕ-214-Ն)

60

Հավելված 2.1«Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման

և անցկացման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՄՐՑԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎԻ ԿՈՂՄԻՑ ՀՍԿԻՉ

ԳՆՈՒՄՆԵՐԻ ԱՆՑԿԱՑՄԱՆ ԿԱՐԳԸ

1.1. Uույն կարգով սահմանվում է «Տնտեսական մրցակցության պաշտպանությանմասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով նախատեսված դեպքերում Հայաս-տանի Հանրապետության տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետականհանձնաժողովի (այսուհետ` Հանձնաժողով) կողմից տնտեսվարող սուբյեկտի ներկա-յացրած տեղեկատվության արժանահավատության և (կամ) տնտեսվարող սուբյեկտիփաստացի գործունեության բացահայտմանը և (կամ) Հանձնաժողովի որոշման կա-տարման նկատմամբ վերահսկողությանն ուղղված հսկիչ գնումների իրականացմանկարգը:

1.2. Հանձնաժողովի կողմից իրականացվող հսկիչ գնում է համարվում ապրանքիգնի, որակի, քանակի, այլ բնութագրերի, տնտեսվարող սուբյեկտի փաստացի գոր-ծողությունների կամ վարքագծի բացահայտման նպատակով Հանձնաժողովի իրա-կանացրած ուսումնասիրությունը:

1.3. Հսկիչ գնում իրականացնելու համար հիմք են հանդիսանում` ա) Հանձնաժողովի համապատասխան աշխատակցի` Հանձնաժողովի նախա-

գահին ուղղված զեկուցագիրը հսկիչ գնում իրականացնելու վերաբերյալ, բ) սահմանված կարգով երրորդ անձից ստացված տեղեկությունները: 1.4. Հսկիչ գնումն իրականացվում է Հանձնաժողովի նախագահի հրամանի հի-

ման վրա, որտեղ նշվում են հսկիչ գնում կատարելու հիմքերը, նպատակը, տնտես-վարող սուբյեկտի տվյալները (անվանումը, գտնվելու վայրը), հսկիչ գնում իրակա-նացնելու վայրը, ժամկետները և Հանձնաժողովի` հսկիչ գնում իրականացնող պաշ-տոնատար անձի (անձանց) տվյալները (անունը, ազգանունը, պաշտոնը)` վավերաց-ված Հանձնաժողովի կնիքով: Ընդ որում, հսկիչ գնումն այլ անձի միջոցով (անձիգրավոր համաձայնությամբ) իրականացնելու դեպքում հրամանում նշվում են նաև այդանձի տվյալները (ֆիզիկական անձի դեպքում` անձնագրային տվյալները, իրավա-բանական անձի դեպքում` հարկ վճարողի հաշվառման համարը, անվանումը, գտնվելու վայրը):

1.5. Հսկիչ գնումից հետո հրամանը ներկայացվում է տնտեսվարող սուբյեկտի ղեկավարին կամ նրան փոխարինող պաշտոնատար անձին:

1.6. Հսկիչ գնման արդյունքում կազմվում է Հանձնաժողովի սահմանած ձևով ար-ձանագրություն` երկու օրինակից: Արձանագրության մեջ նշվում են հրամանի հա-մարը, ամսաթիվը, արձանագրության կազմման վայրը, հսկիչ գնման իրականացմանվայրը, ժամանակը, հսկիչ գնումն իրականացնող պաշտոնատար անձի (անձանց) անունը, ազգանունը, պաշտոնը, հսկիչ գնումն այլ անձի միջոցով կատարելու դեպքումնաև այդ անձի տվյալները, տնտեսվարող սուբյեկտի տվյալները (անվանումը, գտնվելու վայրը), ստացված արդյունքները: Արձանագրությունն ստորագրում են հսկիչգնում կատարող անձինք և տնտեսվարող սուբյեկտի անունից ապրանքներ վաճառող, ծառայություններ մատուցող և (կամ) դրամական հաշվարկ կատարող աշխատողը: Արձանագրության մեկ օրինակը հանձնվում է տնտեսվարող սուբյեկտի ղեկավարինկամ նրան փոխարինող պաշտոնատար անձին, որն առարկություններ ունենալուդեպքում դրանք ներկայացնում է գրավոր:

2. Հանձնաժողովի կողմից իրականացվող հսկիչ գնումները ֆինանսավորվում ենպետական բյուջեով Հանձնաժողովի համար նախատեսված միջոցների հաշվին, իսկհսկիչ գնումների արդյունքում ձեռք բերված ապրանքների տնօրինման կարգը հաս-տատում է Հանձնաժողովը: (Հավելվածը լրաց. 12.04.11 ՀՕ-138-Ն)

Հայաստանի ՀանրապետությանՆախագահ Ռ. Քոչարյան

12 հունիսի 2000 թ. ՀՕ-60

61

ԲԱԺԻՆ 2 ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՈՐՈՇՈՒՄՆԵՐԸ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

15 հուլիսի 2010 թվականի N 954-Ն

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ 2002 ԹՎԱԿԱՆԻ ՀՈՒԼԻՍԻ 25-Ի N 1392-Ն ՈՐՈՇՄԱՆ ՄԵՋ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ

ՄԱՍԻՆ

«Կրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 36-րդ հոդվա-ծի 5-րդ կետին, «Հանրակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետությանօրենքի 29-րդ հոդվածի 1-ին մասի 5-րդ ենթակետին և 38-րդ հոդվածի 7-րդ մասինհամապատասխան` Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.

1. Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2002 թվականի հուլիսի25-ի «Հայաստանի Հանրապետության պետական հանրակրթական ուսումնականհաստատություններ» պետական հիմնարկները վերակազմակերպելու, «Հայաստա-նի Հանրապետության պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատու-թյուն» պետական ոչ առևտրային կազմակերպության օրինակելի կանոնադրությու-նը հաստատելու, Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1998 թվակա-նի հոկտեմբերի 28-ի N 661 որոշման մեջ փոփոխություններ կատարելու և 1996թվականի մայիսի 15-ի N 150 որոշումն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» N 1392-Նորոշման N 3 հավելվածը շարադրել նոր խմբագրությամբ` համաձայն հավելվածի:

2. Սահմանել, որ սույն որոշման 1-ին կետով հաստատված կանոնադրությանդրույթները չեն տարածվում մասնագիտացված հանրակրթական և հատուկ հան-րակրթական դպրոցների վրա:

3. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հաջոր-դող օրվանից:

Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ

Տ. Սարգսյան

2010 թ. օգոստոսի 5 Երևան

62

Հավելված ՀՀ կառավարության 2010 թվականի

հուլիսի 15-ի N 954-Ն որոշման

«Հավելված N 3

ՀՀ կառավարության 2002 թվականիհուլիսի 25-ի N 1392-Ն որոշման

O Ր Ի Ն Ա Կ Ե Լ Ի Կ Ա Ն Ո Ն Ա Դ Ր ՈՒ Թ Յ ՈՒ Ն

«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆ» ՊԵՏԱԿԱՆ ՈՉ ԱՌԵՎՏՐԱՅԻՆ

ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅԱՆ

I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ 1. «Հայաստանի Հանրապետության պետական հանրակրթական ուսումնականհաստատություն» պետական ոչ առևտրային կազմակերպությունը (նշել ըստ կրթա-կան ծրագրի աստիճանի հաստատության լրիվ անվանումը), (այսուհետ` հան-րակրթական դպրոց) շահույթ ստանալու նպատակ չհետապնդող, իրավաբանա-կան անձի կարգավիճակ ունեցող, հանրակրթական մեկ կամ մի քանի ընդհանուր, այդ թվում` հոսքային կամ առանձին առարկաների խորացված ուսուցմամբ հան-րակրթական հիմնական ծրագրեր իրականացնող ուսումնական հաստատությունէ: Հանրակրթական դպրոցի հիմնադիրը Հայաստանի Հանրապետությունն է` իդեմս Հայաստանի Հանրապետության կառավարության (այսուհետ` հիմնադիր): 2. Հանրակրթական դպրոցն իր գործունեության ընթացքում ղեկավարվում է Հա-յաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ և սույն կանոնադրությամբ (այսու-հետ` կանոնադրություն): 3. Հանրակրթական դպրոցի գտնվելու վայրն է (նշել լրիվ իրավաբանական հաս-ցեն): 4. Հանրակրթական դպրոցը, որպես սեփականություն, ունի առանձնացված գույքև իր պարտավորությունների համար պատասխանատու է այդ գույքով: Հան-րակրթական դպրոցն իր անունից ձեռք է բերում ու իրականացնում գույքային ևանձնական ոչ գույքային իրավունքներ, կրում պարտականություններ, դատարա-նում կարող է հանդես գալ որպես հայցվոր կամ պատասխանող: 5. Հանրակրթական դպրոցն ունի Հայաստանի Հանրապետության զինանշանիպատկերով և իր` հայերեն անվանմամբ կլոր կնիք: Հանրակրթական դպրոցը կա-րող է ունենալ իր անվանմամբ ձևաթղթեր, խորհրդանիշ և անհատականացմանայլ միջոցներ: Կնիքը, ձևաթղթերը, խորհրդանիշը և անհատականացման այլ մի-ջոցներ ձևավորելիս, անհրաժեշտության դեպքում, հայերենին կարող են զու-գակցվել այլ լեզուներ: 6. Հանրակրթական դպրոցն ունի ինքնուրույն հաշվեկշիռ և բանկային հաշիվ: 7. Հանրակրթական դպրոցը Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբսահմանված կարգով կարող է համագործակցել օտարերկրյա ուսումնական հաս-տատությունների և կազմակերպությունների հետ: 8. Հանրակրթական դպրոցն այլ կազմակերպության հիմնադիր կամ մասնակիցկարող է հանդիսանալ միայն հիմնադրի որոշմամբ:

63

9. Հանրակրթական դպրոցում արգելվում է իրականացնել քաղաքական գործու-նեություն կամ քարոզչություն: Կրոնական գործունեությունը և քարոզչությունն ար-գելվում են՝ բացառությամբ օրենքով սահմանված դեպքերի: II. ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑԻ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԱՌԱՐԿԱՆ ԵՎ ՆՊԱՏԱԿԸ 10. Հանրակրթական դպրոցի գործունեության առարկան հանրակրթական հիմ-նական (ընդհանուր), պետական և հանրակրթական լրացուցիչ ծրագրերի իրա-կանացումն է: 11. Հանրակրթական դպրոցի գործունեության նպատակը սովորողների կողմիցհանրակրթության պետական չափորոշչի, առարկայական չափորոշիչների և ծրա-գրերի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի յուրացումը, անհատի բազմա-կողմանի զարգացումը, նրա առողջության պահպանումը, ինչպես նաև ինքնա-կրթության և լրացուցիչ կրթության պահանջմունքների բավարարման պայմաննե-րի ստեղծումն ապահովելն է: 12. Հանրակրթական դպրոցի գործունեությունը հիմնվում է ժողովրդավարության,մարդասիրության, հանրամատչելիության, թափանցիկության, անձի ազատ զար-գացման, ինքնավարության և կրթության աշխարհիկ բնույթի պահպանման, ինչպեսնաև ազգային և համամարդկային արժեքների զուգորդման սկզբունքների վրա: 13. Հանրակրթական դպրոցը պատասխանատու է հանրակրթության պետական չա-փորոշչի, հանրակրթական պետական ծրագրի, սովորողների տարիքային, ֆիզիո-լոգիական ու սոցիալ-հոգեբանական զարգացման առանձնահատկություններին, հա-կումներին և ընդունակություններին համապատասխան կրթության բովանդակությանուսուցման մեթոդների և ձևերի ընտրության, ինչպես նաև նրանց կյանքի ան-վտանգության և առողջության պահպանման համար: 14. Հանրակրթական դպրոցի կողմից հանրակրթություն իրականացնելիս հանրա-կրթական հիմնական ծրագրերը, որպես անբաժանելի մաս, կարող են ներառել` 1) ուսումնամեթոդական, փորձարարական հետազոտական աշխատանքները. 2) մանկավարժական աշխատողների մասնագիտական կատարելագործման մի-ջոցառումները. 3) սովորողների համար հանրակրթական լրացուցիչ դասընթացների կազմակեր-պումը. 4) սովորողների առողջության պահպանման միջոցառումները. 5) սովորողների սննդի կազմակերպումը. 6) սովորողների` տրանսպորտային կազմակերպված փոխադրումները. 7) սովորողների երկարօրյա ուսուցման և (կամ) գիշերակացի կազմակերպումը. 8) ուսումնաարտադրական բազաներում, մարզաառողջարարական ճամբարներումսովորողների ուսուցման, դաստիարակության ու հանգստի կազմակերպումը: 15. Հանրակրթական դպրոցը կարող է իրականացնել ձեռնարկատիրական գոր-ծունեության հետևյալ տեսակները` 1) լրացուցիչ հանրակրթական ծրագրերի իրականացում. 2) համակարգչային ծրագրերի և լեզուների լրացուցիչ ուսուցման կազմակերպում. 3) ուսումնաարտադրական գործունեության ծավալում և արտադրանքի իրացում. 4) արտադպրոցական դաստիարակության կազմակերպում: 16. Հանրակրթական դպրոցը լիցենզավորման ենթակա գործունեության տեսակ-ներով կարող է զբաղվել միայն լիցենզիայի հիման վրա:

III. ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑԻ ԿՐԹԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ

64

ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄԸ 17. Հանրակրթական դպրոցը, ըստ կրթական մակարդակների, իրականացնում էհանրակրթական ծրագիր (նշել հանրակրթական դպրոցի կողմից իրականացվողտարրական, հիմնական, միջնակարգ ծրագիրը (ծրագրերը): 18. Հանրակրթական դպրոցներում ուսուցումն իրականացվում է գրական հայե-րենով` Հայաստանի Հանրապետության «Լեզվի մասին» Հայաստանի Հանրապե-տության օրենքի պահանջներին համապատասխան: 19. Հայաստանի Հանրապետության ազգային փոքրամասնությունների համարստեղծված հանրակրթական դպրոցում (դասարանում) հանրակրթությունը կարող էկազմակերպվել իրենց մայրենի կամ ազգային լեզվով` հայերենի պարտադիրուսուցմամբ` կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի (այսուհետ` նախարարության) սահմանած կարգով: 20. Սովորողների ուսումնական առաջադիմության ընթացիկ և ամփոփիչ (կի-սամյակային և տարեկան) գնահատումը, դրանց ձևերի, մեթոդների, հաճախակա-նության, առաջադրանքների բովանդակության ընտրությունը կատարում է հան-րակրթական դպրոցը` հանրակրթության պետական չափորոշչին և այլ նորմատիվիրավական ակտերին համապատասխան: 21. Տարրական, հիմնական և միջնակարգ հանրակրթական ծրագրերի ավարտինիրականացվում է հանրակրթության պետական չափորոշչի պահանջներին սովո-րողների գիտելիքների, կարողությունների և հմտությունների համապատասխա-նության ստուգում` պետական ամփոփիչ ատեստավորում: 22. Հանրակրթական դպրոցի շրջանավարտին, ըստ կրթության մակարդակների, տրվում է հանրակրթական ծրագրերի յուրացումը հավաստող ավարտական փաս-տաթուղթ` վկայական կամ ատեստատ: 23. Հանրակրթական դպրոցի առաջին դասարան ընդունվում են այն երեխաները, որոնց վեց տարին լրանում է մինչև տվյալ օրացուցային տարվա դեկտեմբերի 31-ըներառյալ: Հանրակրթական դպրոցից սովորողին այլ հանրակրթական դպրոց տե-ղափոխելը և ազատելը կատարվում է նախարարության սահմանած կարգով: Հան-րակրթական դպրոցում հանրակրթական հիմնական ծրագրերին համապատաս-խան ուսումնական գործընթացը կարող է իրականացվել խմբային կամ անհատա-կան ուսուցման եղանակով: 24. Հանրակրթական դպրոցի դասարանների կազմավորման կարգը, ըստ սովո-րողների տարիքի, դասարանի խտության և սովորողների կողմից ուսումնասիրվողհանրակրթական հիմնական, ընդհանուր, այդ թվում՝ հոսքային կամ առանձինառարկաների խորացված ուսուցման ծրագրերի յուրացման արդյունքի, սահմանումէ հիմնադիրը: Հիմնադրի կողմից սահմանված խտությունից ավելի պակաս խտու-թյամբ դասարան կարող է բացվել հանրակրթական դպրոցի լրացուցիչ ֆինան-սավորման միջոցների հաշվին (այսուհետ` շահույթ)` կոլեգիալ կառավարմանմարմնի` խորհրդի (այսուհետ` խորհուրդ) որոշմամբ: 25. Առանձին առարկաների դասաժամերին դասարանը կարող է բաժանվելխմբերի՝ 1) համաձայն ուսումնական պլանի. 2) խորհրդի որոշմամբ` շահույթի հաշվին: 26. Խմբային ուսուցումը կարող է կազմակերպվել նաև ուսումնաարտադրական, փորձարարական բազաներում և մարզաառողջարարական ճամբարներում: 27. Համաձայն նախարարության սահմանած կարգի, ըստ կրթական մակարդակի,

65

կարող են կազմակերպվել բազմահամակազմ դասարաններ: 28. Հանրակրթական դպրոցում անհատական կրթությունը կարող է կազմակերպ-վել սովորողի հետ անհատական աշխատանքի, տնային ուսուցման, ինքնակրթու-թյան, ընտանեկան և կրթության կազմակերպման դրսեկության ձևի այլ եղանակ-ներով` ըստ նախարարության սահմանած կարգի: 29. Հանրակրթական դպրոցում ուսումնական տարին սկսվում է սեպտեմբերի 1-ից: 30. Հանրակրթական դպրոցում ուսումնադաստիարակչական աշխատանքի կազ-մակերպման հիմնական ձևը դասն է: Դասի տևողությունը սահմանվում է հանրա-կրթության պետական չափորոշչով: Ուսումնական տարվա տևողությունը սահ-մանվում է` առաջին դասարանում՝ 30 շաբաթ, երկրորդ դասարանում՝ 32 շաբաթ,3-12-րդ դասարաններում՝ 34 շաբաթ: Ուսումնական շաբաթվա հնգօրյա կամ վեց-օրյա տևողությունը սահմանում է հանրակրթական դպրոցը` Հայաստանի Հանրա-պետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով: 31. Ուսումնական տարվա ընթացքում հանրակրթության պետական չափորոշչի պա-հանջներին համապատասխան նախատեսվում են աշնանային, ձմեռային, գար-նանային և ամառային արձակուրդներ: Արձակուրդների ժամկետները և տևողությունըսահմանում է նախարարությունը: Բացառիկ դեպքերում արձակուրդների տրա-մադրման ժամկետները կարող են փոփոխվել նախարարության համաձայնությամբ: 32. Հանրակրթական դպրոցը կանոնադրությամբ սահմանված կարգով ուսում-նական պլանները կազմում է նախարարության կողմից հաստատված օրինակելիուսումնական պլանների հիման վրա: 33. Հանրակրթական դպրոցն օրինակելի ուսումնական պլանի դպրոցականբաղադրիչով նախատեսված ժամաքանակը բաշխում է պետական բաղադրիչովսահմանված, նախարարության կողմից երաշխավորված կամ հանրակրթականդպրոցի կողմից մշակված և նախարարության կողմից հավանություն ստացածառարկաներին: 34. Հանրակրթական դպրոցի ուսումնական պլաններում առանձին առարկաներինհատկացվող ժամերի քանակը չպետք է պակաս լինի նախարարության կողմիցհաստատված օրինակելի ուսումնական պլանով նախատեսված ժամերի քանակից: 35. Սովորողների կողմից կրթական յուրաքանչյուր ծրագրի յուրացման ամփոփիչստուգման կամ ատեստավորման անցկացման, փոխադրման և ավարտման կար-գը սահմանում է նախարարությունը: Հանրակրթական ծրագրի (բացառությամբ՝նախադպրոցական) նախորդ աստիճանը կամ տվյալ ուսումնական տարվա ծրա-գիրը չյուրացրած սովորողին չի թույլատրվում անցնել հաջորդ դասարան կամհանրակրթության հաջորդ աստիճան: 36. Հանրակրթական դպրոցից սովորողին այլ հանրակրթական դպրոց տեղա-փոխելը և (կամ) ազատելը կատարվում են նախարարության կողմից սահմանվածկարգով` հետևյալ դեպքերում՝ 1) ծնողի դիմումի հիման վրա. 2) դատարանի` օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռի հիման վրա: 37. Ուսումնական տարվա ընթացքում օրենքով սահմանված չափով դասերից բա-ցակայած սովորողին քննություններին թույլատրելու, դասընթացը կրկնելու կամհանրակրթական դպրոցը թողնելու կարգը և դեպքերը սահմանվում են Հայաստա-նի Հանրապետության օրենսդրությամբ: 38. Առողջական վիճակի պատճառով հանրակրթական դպրոց ժամանակավո-րապես կամ մշտապես հաճախել չկարողացող կրթության առանձնահատուկ պայ-մանների կարիք ունեցող սովորողների համար հանրակրթական դպրոցը կազ-

66

մակերպում է տնային ուսուցում` համաձայն նախարարության հաստատած օրի-նակելի ուսումնական պլանի: 39. Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող անձանց տնայինուսուցման իրավունք վերապահող հիվանդությունների ցանկը սահմանում է հիմնադի-րը: 40. Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող անձինք կարող ենուսումնառության մեկ ձևից անցնել այլ ձևի կամ փոխադրվել առանձնահատուկկրթության այլ ուսումնական հաստատություն` համաձայն նախարարության սահ-մանած կարգի: 41. Հանրակրթական դպրոցում ուսման մեջ բացառիկ հաջողությունների հասած, կարգապահական տույժի չենթարկված կամ կարգապահական տույժը մարածավագ դպրոցի շրջանավարտը սահմանված կարգով ներկայացվում է ուսման«Գերազանցության մեդալով» պարգևատրման: Տարեկան գերազանց առա-ջադիմություն ունեցող և կարգապահական տույժի չենթարկված կամ կարգապա-հական տույժը մարած սովորողը պարգևատրվում է գովասանագրով, իսկ հիմնա-կան դպրոցի շրջանավարտը, նախարարության սահմանած կարգով, գերազան-ցության վկայականով:

IV. ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄԸ 42. Հանրակրթական դպրոցի կառավարման մարմիններն են` 1) հիմնադիրը. 2) նախարարությունը. 3) տարածքային կառավարման մարմինը և Երևանի քաղաքապետը. 4) խորհուրդը. 5) հանրակրթական դպրոցի տնօրենը: 43. Հանրակրթության կառավարման մարմինների իրավասությունները հանրա-կրթական դպրոցի կառավարման ոլորտում սահմանվում են Հայաստանի Հանրա-պետության օրենսդրությամբ և կանոնադրությամբ: 44. Հանրակրթության բնագավառում հիմնադրի իրավասություններն են՝ 1) հանրակրթական դպրոցի, ինչպես նաև նրա մասնաճյուղի հիմնադրումը, վերա-կազմակերպումը և լուծարումը. 2) հաստատում է հանրակրթական դպրոցի օրինակելի կանոնադրությունը և դրա-նում կատարվող փոփոխությունները. 3) սահմանում է հանրակրթական դպրոցի շահույթի տնօրինման կարգը. 4) իրականացնում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահման-ված այլ լիազորություններ: 45. Հանրակրթության բնագավառում նախարարության իրավասություններն են` 1) օրինակելի ուսումնական պլանների մշակումը և հաստատումը. 2) առարկայական ծրագրերի, դասագրքերի և ուսումնական ձեռնարկների, դասա-մատյանների, գործածության երաշխավորված փաստաթղթերի ձևերի մշակման, փորձաքննության և հրատարակման ապահովումը. 3) օրենքով, կանոնադրությամբ սահմանված կարգով և դեպքերում խորհրդի ձևա-վորմանը մասնակցելը, կարող է վաղաժամկետ դադարեցնել (հետ կանչել) խորհր-դի իր անդամների լիազորությունները. 4) իր ենթակայության հանրակրթական դպրոցներում օրենքով և սույն կանոնադրու-թյան 46-րդ կետով նախատեսված իրավասություններն իրականացնելը.

67

5) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված այլ լիազորու-թյուններ իրականացնելը: 46. Հանրակրթության բնագավառում տարածքային կառավարման մարմնի ևԵրևան քաղաքում` Երևանի քաղաքապետի իրավասություններն են` 1) դպրոցի կողմից Հայաստանի Հանրապետության կրթության մասին օրենսդրու-թյան և նախարարության ընդունած նորմատիվ ակտերի կատարման, կրթականծրագրերի իրականացման վերահսկումը՝ հանրակրթության պետական չափորոշ-չին համապատասխան. 2) հիմնադրի սահմանած կարգով ընտրված տնօրենի հետ աշխատանքային պայ-մանագրի կնքումը՝ 5 տարի ժամկետով, նախարարության փորձագիտական եզրա-կացության հիման վրա, Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահ-մանված դեպքերում և կարգով, վաղաժամկետ դադարեցնում է տնօրենի լիազորու-թյունները. 3) հանրակրթական դպրոցի կանոնադրության հաստատումը և դրանում կատար-վող փոփոխությունները. 4) հանրակրթական դպրոցի տնօրենի ներկայացմամբ հաստատում է` ա. ամենամյա ծախսերի նախահաշիվը, բ. հանրակրթական դպրոցի հաստիքային և տարիֆիկացիոն ցուցակները, գ. հաջորդ տարվա բյուջետային ֆինանսավորման հայտը. 5) օրենքով, կանոնադրությամբ սահմանված կարգով և դեպքերում խորհրդիձևավորմանը մասնակցելը, կարող է վաղաժամկետ դադարեցնել (հետ կանչել) իրկողմից առաջադրված խորհրդի անդամների լիազորությունները. 6) հանրակրթական դպրոցի ընդհանուր կառավարման իրականացումը, նրաբնականոն գործունեության ապահովումը և դրանց չկատարման կամ անպատշաճիրականացման համար պատասխանատվություն կրելը. 7) իր լիազորությունների սահմաններում հանրակրթական դպրոցի կառավարմանմարմինների` խորհրդի, տնօրենի՝ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանև կանոնադրության պահանջներին հակասող որոշումները, հրամանները, հրա-հանգները, կարգադրություններն ու ցուցումները կասեցնելը կամ ուժը կորցրածճանաչելը. 8) հանրակրթական դպրոցի լուծարման հանձնաժողովի նշանակումը և լուծարմանհաշվեկշիռը հաստատելը. 9) հանրակրթական դպրոցին ամրացված պետական սեփականության օգտա-գործման և պահպանության նկատմամբ վերահսկողություն իրականացնելը, հիմ-նադրի որոշմամբ կամ կանոնադրությամբ նախատեսված դեպքերում գույքի վար-ձակալության հանձնման համար համաձայնություն տալը. 10) գույքի օտարման և (կամ) ձեռքբերման հետ կապված խոշոր գործարքներիկնքման համար համաձայնություն տալը. 11) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված այլ լիազորու-թյուններ իրականացնելը: 47. Հանրակրթության բնագավառում տեղական ինքնակառավարման մարմնիիրավասությունները սահմանվում են օրենքով: 48. Հանրակրթական դպրոցի գործունեության վերահսկողությունն իրականացնումեն` 1) հիմնադիրը և նախարարությունը. 2) մարզային ենթակայության հանրակրթական դպրոցներում` մարզպետը. 3) Երևանի քաղաքապետարանի ենթակայության հանրակրթական դպրոցներում`

68

Երևանի քաղաքապետը. 4) Հայաստանի Հանրապետության օրենքով նախատեսված պետական կառավար-ման այլ մարմիններ: 49. Հանրակրթական դպրոցն ունի կոլեգիալ կառավարման մարմին` խորհուրդ, որի լիազորությունները սահմանվում են օրենքով և կանոնադրությամբ: 50. Խորհուրդը ձևավորվում է նախարարության սահմանած կարգով: 51. Հանրակրթական դպրոցի խորհրդի լիազորություններն են` 1) հիմնադրի սահմանած կարգով տնօրեն ընտրելը. 2) հանրակրթական դպրոցի ուսուցչի թափուր տեղի համար մրցույթի կարգը հաս-տատելը. 3) հոգաբարձուների խորհրդի կողմից ներկայացված նախահաշիվը, ինչպես նաևնպատակային ծրագրերը քննարկելը, որոնց քննարկումներին կարող է մասնակցելհոգաբարձուների խորհրդի լիազոր ներկայացուցիչը. 4) գույքի օտարման և (կամ) ձեռքբերման հետ կապված խոշոր գործարքների վե-րաբերյալ տնօրենի ներկայացրած առաջարկությունները լսելը և դրանց հավանու-թյուն տալը. 5) հիմնադրի սահմանած կարգով հանրակրթական դպրոցի շահույթի տնօրինմանհիմնական ուղղությունները և համամասնությունները սահմանելը: 52. Խորհրդի անդամի պարտավորությունների և լիազորությունների դադարեցմանդեպքերը սահմանվում են օրենքով: 53. Խորհրդի անդամների թեկնածուներ, ըստ նախարարության կողմից հաս-տատված խորհրդի ընտրության կարգի, առաջադրում են` 1) մանկավարժական խորհուրդը. 2) ծնողական խորհուրդը. 3) տարածքային կառավարման մարմինը, նախարարությունը և տեղական ինք-նակառավարման մարմինը: 54. Նախարարության սահմանված կարգով տարածքային կառավարման մարմինըհաստատում է խորհրդի անվանական կազմը տասնօրյա ժամկետում կամ խորհրդիձևավորման կարգի պահանջների խախտման դեպքում` մերժում է խորհրդի անվա-նական կազմում առաջարկած անձի կամ անձանց թեկնածությունը: 55. Խորհրդի անդամ կարող են առաջադրվել միայն ֆիզիկական անձինք: 56. Հանրակրթական դպրոցի տնօրենը չի կարող առաջադրվել դպրոցի խորհրդիկազմում: 57. Խորհրդի առաջին նիստը գումարվում է տարածքային կառավարման մարմնիպահանջով` խորհրդի անվանական կազմի հաստատումից հետո յոթնօրյա ժամկե-տում: 58. Խորհրդի անդամների ընդհանուր թվի ձայների պարզ մեծամասնությամբ, փակ քվեարկությամբ, ընտրվում է խորհրդի նախագահ: 59. Խորհրդի նախագահը (նախագահողը)` 1) կազմակերպում է խորհրդի աշխատանքները. 2) նախագահում է խորհրդի նիստերը. 3) կազմակերպում է խորհրդի նիստերի արձանագրությունների վարումը և վավե-րացնում դրանք: 60. Խորհրդի նախագահի բացակայության դեպքում, խորհրդի որոշմամբ, նրապարտականությունները կատարում է խորհրդի անդամներից մեկը: 61. Խորհրդի նիստերը գումարվում են նրա նախագահի կողմից` առնվազն յուրա-քանչյուր եռամսյակը մեկ անգամ, ինչպես նաև լիազորված պետական մարմնի,

69

տնօրենի, խորհրդի անդամների 1/3-ի պահանջով: Խորհրդի անդամների 1/3-իպահանջով նիստը գումարվում է նախաձեռնողների սահմանած ժամկետում ևօրակարգով: Խորհրդի նիստն իրավազոր է, եթե դրան մասնակցում է խորհրդիանդամների կեսից ավելին, իսկ տնօրենի ընտրության ժամանակ` առնվազն վեցանդամ: 62. Խորհրդի որոշումներն ընդունվում են նիստին ներկա անդամների ընդհանուրթվի ձայների մեծամասնությամբ: Տնօրենի ընտրության ժամանակ տնօրենընտրվում է փակ քվեարկությամբ, խորհրդի անդամների ընդհանուր թվի ձայներիմեծամասնությամբ: 63. Քվեարկության ժամանակ խորհրդի անդամն ունի միայն մեկ ձայնի իրավունք:Չի թույլատրվում ձայնի և քվեարկության իրավունքի փոխանցումն այլ անդամի: 64. Խորհրդի նիստերն արձանագրվում են, իսկ տնօրենի ընտրության նիստըկարող է նաև ձայնագրվել: 65. Խորհրդի անդամի լիազորությունները կասեցվում են տնօրենի պաշտոնիհամար անցկացվող մրցույթին մասնակցելու դեպքում: 66. Խորհրդի անդամը դպրոցի տնօրենի պաշտոնակատար լինել չի կարող: 67. Հանրակրթական դպրոցի ընթացիկ գործունեությունը ղեկավարում է տնօրենը,որի լիազորությունները, պաշտոնի նկարագիրը, ինչպես նաև պաշտոնի նշանակու-մը, պաշտոնից ազատումը, սահմանվում են Հայաստանի Հանրապետությանօրենսդրությամբ սահմանված կարգով: 68. Հանրակրթական դպրոցի տնօրենը՝ 1) խորհրդի հավանությանն է ներկայացնում հանրակրթական դպրոցի զար-գացման ծրագիրը, հաստիքացուցակը` համաձայն մանկավարժական աշխա-տողների պաշտոնների անվանացանկի և նկարագրի, տարիֆիկացիան, շահույթիբաշխման նախագիծը. 2) մանկավարժական խորհրդի ներկայացմամբ հաստատում է հանրակրթականդպրոցի ուսումնադաստիարակչական աշխատանքների տարեկան պլանը և տնօ-րենի տեղակալների, դասղեկների, առարկայական մեթոդական միավորումներինախագահների և մանկավարժների հաշվետվությունները. 3) մասնակցում է խորհրդի նիստերին` խորհրդակցական ձայնի իրավունքով. 4) նախարարության կողմից հաստատված ուսուցչի թափուր տեղի համար մրցույ-թի օրինակելի կարգի հիման վրա մշակում և խորհրդի հաստատմանն է ներկա-յացնում հանրակրթական դպրոցի ուսուցչի թափուր տեղի համար մրցույթի կարգը. 5) իրականացնում է ուսուցչի թափուր տեղի համար մրցույթը, մանկավարժական ևայլ կադրերի ընտրությունը` համաձայն պաշտոնների անվանացանկի և պաշտոնինկարագրի, աշխատանքի ընդունումը, տեղաբաշխումը և աշխատանքային պայմա-նագրի լուծումը. 6) ուսուցչական աշխատանքի ընդունվելու բացառիկ դեպքը սահմանվում է «Հան-րակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով. 7) Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսդրության, կանոնա-դրության, պաշտոնի նկարագրի և աշխատանքային պայմանագրի համաձայնսահմանում է աշխատողների աշխատանքային պարտականությունները, աշխա-տանքային ռեժիմը, ստեղծում պայմաններ նրանց մասնագիտական որակավոր-ման բարձրացման համար: Խրախուսում և խթանում է աշխատողների ստեղծա-գործական նախաձեռնությունը. 8) նշանակում է իր տեղակալներին, մասնաճյուղի, կառուցվածքային ստորաբա-ժանումների (մեթոդական միավորումների) ղեկավարներին, կատարում է աշխա-

70

տանքի բաշխում նրանց միջև՝ համաձայն կանոնադրության և Հայաստանի Հան-րապետության հանրակրթական ուսումնական հաստատության մանկավարժականաշխատողի պաշտոնների նկարագրերի. 9) վերահսկողություն է իրականացնում դասավանդման բովանդակության, սովո-րողների գիտելիքների յուրացման որակի, նրանց վարքի, արտադասարանական ևարտադպրոցական աշխատանքների կազմակերպման, հանրակրթական դպրոցիաշխատողների կողմից իրենց աշխատանքային պարտականությունների կատար-ման նկատմամբ. 10) ապահովում է ներքին աշխատանքային կարգապահության կանոնների, աշ-խատանքի պաշտպանության և անվտանգության տեխնիկայի պահպանումը. 11) ուսումնական պլանին համապատասխան ապահովում է կրթական ծրագրերիիրականացումը, կրթական գործընթացի կազմակերպումը և կրում է պատասխա-նատվություն կրթության որակի և բովանդակության համար. 12) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով կրում էպատասխանատվություն ներքին կարգապահական կանոնների մշակման, ներ-դրման, երեխաների կյանքի և առողջության պահպանման, ինչպես նաև սովորողներիու աշխատողների իրավունքների և ազատությունների պաշտպանության համար. 13) համակարգում և հսկում է կառուցվածքային ստորաբաժանումների, մանկա-վարժական և այլ աշխատողների աշխատանքը. 14) սահմանում և խորհրդի հաստատմանն է ներկայացնում մասնաճյուղի կամկառուցվածքային ստորաբաժանման իրավասությունները. 15) ապահովում է նախարարության և տարածքային կառավարման մարմնի՝ Հա-յաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը չհակասող հանձնարարականներիկատարումը. 16) ապահովում է կոլեկտիվում բարենպաստ բարոյահոգեբանական մթնոլորտիձևավորումը, ինչպես նաև արդյունավետ համագործակցությունը հանրակրթությանկառավարման մարմինների հետ. 17) ապահովում է բյուջետային հատկացումների, հիմնադրի և ՀայաստանիՀանրապետության օրենսդրությամբ չարգելված այլ աղբյուրներից օրենքով սահ-մանված կարգով ստացված միջոցների արդյունավետ օգտագործումը, ուսումնա-նյութական բազայի հաշվառումը, պահպանումը, համալրումը, սանիտարահիգիե-նիկ վիճակի, աշխատանքի անվտանգությանը և սահմանված կարգով պարտադիրգործածության երաշխավորված փաստաթղթերի վարումը և պահպանումը. 18) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ապա-հովում է պայմաններ (տարածք, մասնագիտական, կազմակերպական, ինչպեսնաև օրենքով չարգելվող այլ օժանդակություն) հանրակրթական դպրոցում ման-կական, երիտասարդական և այլ մանկապատանեկան հասարակական կազմա-կերպությունների գործունեության համար. 19) սահմանված կարգով ձևավորում է հանրակրթական դպրոցի սովորողներիհամակազմը, ապահովում նրանց սոցիալական պաշտպանվածությունը: Ապահո-վում է կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաներիկրթություն ստանալու իրավունքը. 20) ներկայացնում է հանրակրթական դպրոցը պետական կառավարման, տեղականինքնակառավարման մարմիններում և այլ կազմակերպություններում. 21) օրենքով սահմանված կարգով կրում է պատասխանատվություն օրենքների, հիմնադրի, նախարարության, լիազորված պետական մարմնի և խորհրդի որո-շումների, այլ իրավական ակտերի և կնքված պայմանագրերի պահանջները չկա-

71

տարելու կամ ոչ պատշաճ կատարելու համար. 22) իրականացնում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը չհակասողև հանրակրթական դպրոցի կառավարման այլ մարմիններին չվերապահված այլլիազորություններ: 69. Հանրակրթական դպրոցի տնօրենը պարտավոր չէ կատարել հանրակրթականդպրոցի կառավարման մյուս մարմինների Հայաստանի Հանրապետության օրենս-դրությանը և կանոնադրությանը հակասող որոշումները, կարգադրությունները,հրամանները և դրանց չկատարման համար չի կարող ենթարկվել պատասխանա-տվության: 70. Տնօրենի բացակայության դեպքում, նրան նշանակած մարմնի գրավոր որոշ-ման (կարգադրություն, հրաման) համաձայն, նրա լիազորություններն իրականաց-նում է տնօրենի տեղակալը` անհնարինության դեպքում՝ այլ անձ, ով հանրակրթա-կան դպրոցի խորհրդի անդամ չէ: 71. Տնօրենի լիազորությունները դադարում են Հայաստանի Հանրապետությանօրենսդրությամբ և կանոնադրությամբ սահմանված դեպքերում և կարգով: Տնօրենիպաշտոնի թափուր տեղ առաջանալու դեպքում տնօրենի պաշտոնի ժամանակավորպաշտոնակատար նշանակվում է համապատասխան լիազոր մարմնի կողմից` համա-ձայն հիմնադրի կողմից հաստատված` Հայաստանի Հանրապետության «Պետականհանրակրթական ուսումնական հաստատություն» պետական ոչ առևտրային կազմա-կերպության տնօրենի ընտրության (նշանակման) կարգի: 72. Հանրակրթական դպրոցի տնօրենի` ուսումնական աշխատանքի գծով տեղա-կալը՝ 1) պատասխանատու է հանրակրթական դպրոցի ուսումնադաստիարակչականգործընթացի կազմակերպման, ուսումնական ծրագրերի կատարման, դասավանդ-ման որակի և սովորողների` կրթական չափորոշիչներով սահմանված գիտելիքնե-րի, կարողությունների և հմտությունների առնվազն պարտադիր նվազագույն մա-կարդակի ապահովման համար. 2) հսկողություն է իրականացնում ուսումնադաստիարակչական աշխատանքի ըն-թացքի, սովորողների առաջադիմության և վարքի նկատմամբ, կանոնակարգումսովորողների ուսումնական ծանրաբեռնվածությունը. 3) հանրակրթական դպրոցի տնօրենի հետ համատեղ իրականացնում է հաստա-տության ուսումնադաստիարակչական աշխատանքների մեթոդական ղեկավարու-մը, ապահովում է նախարարության և տարածքային կառավարման մարմնի՝ Հա-յաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը չհակասող հանձնարարականներիկատարումը. 4) կազմում է ուսումնական պարապմունքների դասացուցակը և ուսումնադաստիա-րակչական աշխատանքների վիճակի մասին հաշվետվություններ. 5) ղեկավարում է առարկայական մեթոդական միավորումների աշխատանքները,ընդհանրացնում և տարածում մանկավարժական աշխատանքի արդյունավետփորձը, ուսուցիչներին հաղորդակից դարձնում գիտության և մանկավարժությաննորագույն նվաճումներին. 6) կազմակերպում է սովորողների ուսումնական պարապմունքների հսկողություն:Ներկայացնում է առաջարկություններ ուսումնադաստիարակչական գործընթացիկատարելագործման ուղղությամբ. 7) հսկում է կանոնադրությամբ, ներքին իրավական ակտերով և կարգապահականկանոններով սահմանված պահանջների կատարումը: 73. Հանրակրթական դպրոցի տնօրենի` մասնագիտացված կրթական աջակցու-

72

թյունների գծով տեղակալը (նախկինում` դաստիարակչական աշխատանքի գծովտեղակալ)` 1) կազմակերպում և ղեկավարում է սովորողների դաստիարակչական, արտադասա-րանական, արտադպրոցական աշխատանքներն ու դասղեկների գործունեությունը. 2) ապահովում է հանրակրթական դպրոցի և ընտանիքի սերտ կապն ու համագոր-ծակցությունը. 3) կազմակերպում է սովորողների հանգիստն ու ժամանցը, միջոցներ է ձեռնարկումսոցիալապես անապահով երեխաներին օգնություն ցույց տալու համար. 4) հանրակրթական դպրոցի, նրա ստորաբաժանումների, մեթոդական միավորում-ների ղեկավարներին և մանկավարժական աշխատողներին գործնական օգնու-թյուն է ցույց տալիս ուսումնադաստիարակչական աշխատանքների կազմակերպ-ման գործում. 5) ընդհանրացնում և միջոցներ է ձեռնարկում դաստիարակչական գծով մանկա-վարժական աշխատողների արդյունավետ, սահմանված կարգով երաշխավորվածփորձը տարածելու համար. 6) աշխատանք է տանում սովորողների վարքի կուլտուրայի, վարվեցողության նոր-մերի և կանոնների ապահովման ուղղությամբ, աջակցում դպրոցական ինքնավա-րությանը, հասարակական վերահսկողությանը. 7) հսկողություն է իրականացնում ուսումնադաստիարակչական աշխատանքի ըն-թացքի, սովորողների առաջադիմության և վարքի նկատմամբ. 8) կազմակերպում է ազգային մշակութային ժառանգության պահպանման ու զար-գացման ուղղությամբ միջոցառումներ, նպաստում` հանրակրթության միջոցով ազ-գային փոքրամասնությունների համայնքների լեզվի և մշակույթի զարգացմանիրավունքի իրականացմանը. 9) մասնակցում է կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երե-խաների` կրթություն ստանալու իրավունքի իրականացմանը: 74. Հանրակրթական դպրոցի տնօրենի` տնտեսական աշխատանքի գծով տեղա-կալը` 1) պատասխանատու է հանրակրթական դպրոցի շենքի և գույքի պահպանման, ուսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման, դպրոցի սանիտարա-հիգիենիկ ու բարեկարգ վիճակի ուսումնական պարապմունքներին` դասասենյակնե-րի ժամանակին նախապատրաստման հակահրդեհային պաշտպանության և սպա-սարկող, տեխնիկական անձնակազմի աշխատանքի կազմակերպման, ինչպես նաևաշխատանքի անվտանգության տեխնիկայի համար. 2) միջոցներ է ձեռնարկում հանրակրթական դպրոցի ուսումնանյութական բազանհարստացնելու և ամրապնդելու համար: 75. Հանրակրթական դպրոցի սովորողների հետ դաստիարակչական աշխատանք-ների կազմակերպիչը (նախկինում` մանկապատանեկան կոլեկտիվի կազմակեր-պիչ)` 1) կազմակերպում է ազգային մշակութային ժառանգության ճանաչողական բնույ-թի մանկապատանեկան միջոցառումներ. 2) նպաստում հանրակրթության միջոցով ազգային փոքրամասնությունների հա-մայնքների լեզվի և մշակույթի զարգացման իրավունքի իրականացմանը. 3) մասնակցում է կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երե-խաների կրթական գործընթացի իրականացմանը. 4) պահպանում է կանոնադրությամբ, ներքին իրավական ակտերով և կարգապա-հական կանոններով սահմանված պահանջները:

73

76. Դասարանի ղեկավարը (տարրական դպրոցում` դասվար)`1) դաստիարակչական աշխատանք է կատարում իր դասարանի սովորողներիշրջանում` սերտորեն համագործակցելով մյուս մանկավարժական աշխատողներիհետ. 2) նպաստում է հանրակրթական դպրոցի և ընտանիքի մանկավարժական միաս-նական պահանջների ապահովմանը սովորողների նկատմամբ. 3) անհրաժեշտության դեպքում սովորողների համար կազմակերպում է ուսումնա-կան օգնություն. 4) իրականացնում է դասարանի համար սահմանված գործավարությունը, հանրա-կրթական դպրոցի տնօրինությանը ներկայացնում սովորողների առաջադիմու-թյան, հաճախումների և վարքի մասին տեղեկատվություն. 5) կազմակերպում է սովորողների առողջության ամրապնդմանն ու ֆիզիկականզարգացմանը նպաստող միջոցառումներ, մրցույթներ, նպատակային էքսկուրսիա-ներ, շրջագայություններ և այլ միջոցառումներ. 6) հանրակրթական դպրոցի մանկավարժական խորհրդի քննարկմանն է ներկա-յացնում սովորողին կարգապահական տույժի ներկայացնելու հարցը. 7) արգելում է սովորողների, ուսուցիչների և ծնողների այն նախաձեռնությունները,որոնք կարող են սովորողի առողջության, կյանքի համար վտանգ պարունակել, ինչ-պես նաև խաթարել ուսումնադաստիարակչական աշխատանքների իրականացումը:

V. ԽՈՐՀՐԴԱԿՑԱԿԱՆ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐ

77. Հանրակրթական դպրոցում կրթական գործունեության արդյունավետ կազմա-կերպման, ինչպես նաև զարգացման ծրագրերին աջակցելու և համայնքի հետարդյունավետ համագործակցություն ապահովելու նպատակով ձևավորվում ենխորհրդակցական մարմիններ` մանկավարժական խորհուրդ, առարկայական մե-թոդական միավորումներ, ծնողական, աշակերտական, հոգաբարձուների խոր-հուրդներ: Հանրակրթական դպրոցում կարող են ձևավորվել խորհրդակցականկամ խորհրդատվական այլ մարմիններ: 78. Մանկավարժական խորհուրդը կազմավորվում է մանկավարժական կոլեկտիվիօգոստոսյան առաջին նիստում: Մանկավարժական խորհուրդը ձևավորվում է տնօ-րենի հրամանով` մեկ ուսումնական տարի ժամկետով: Մանկավարժական խորհր-դի անվանական կազմը արձանագրվում է մանկավարժական խորհրդի արձանա-գրությունների մատյանում: Մանկավարժական խորհրդի կազմը ձևավորվում է հե-տևյալ սկզբունքներով՝ 1) քառասուն մանկավարժներից ավելի համակազմ ունեցող հանրակրթականդպրոցի մանկավարժական խորհրդի կազմում ընդգրկվում են՝ տնօրենը, ուսումնա-կան և դաստիարակչական աշխատանքների գծով տնօրենի տեղակալները, առար-կայական մեթոդական միավորումների նախագահները, դասղեկները, ծնողականխորհրդի, հոգաբարձուների խորհրդի մեկական ներկայացուցիչներ, արհմիութե-նական կոմիտեի նախագահը, առարկայական մեթոդական միավորումների կող-մից առաջադրված 3-5 մանկավարժներ, դաստիարակչական աշխատանքներիկազմակերպիչը, ինչպես նաև այլ խորհրդակցական մարմինների ներկայացու-ցիչներ. 2) մինչև քառասուն մանկավարժներից կազմված հանրակրթական դպրոցներումբոլոր մանակավարժական աշխատողները համարվում են մանկավարժական խոր-հրդի անդամներ:

74

79. Մանկավարժական խորհուրդը, նախարարության սահմանած կարգով, իր կազ-մից, գաղտնի քվեարկությամբ ընտրում է խորհրդի անդամության թեկնածուներ: 80. Մանկավարժական խորհուրդը քննարկում է՝ 1) հանրակրթական դպրոցի զարգացման ծրագիրը և երաշխավորում է այնխորհրդի հաստատմանը. 2) հանրակրթության պետական չափորոշչին համապատասխան հանրակրթականհիմնական ծրագրերի իրագործման հարցերը` սովորողների հակումներին ու ըն-դունակություններին նրանց կյանքի և առողջության պահպանմանը համապատաս-խան. 3) ուսուցման բովանդակության, սովորողների ուսումնառության որակի, նրանցհետ տարվող արտադասարանական և արտադպրոցական աշխատանքների կազ-մակերպման հարցերը. 4) հանրակրթական ուսումնական առարկաների չափորոշիչների և ծրագրերի, ուսումնական պլանների նախագծերը, ինչպես նաև նոր փորձարկվող դասագրքե-րը, ձեռնարկները և այլ նյութեր. 5) հանրակրթական դպրոցում կրթական գործընթացին օժանդակող խորհրդա-տվական (տեղեկատվական, հոգեբանական, սոցիալ-մանկավարժական, հատուկմանկավարժական, մեթոդական, առողջապահական և այլ բնույթի) ծառայություն-ներ մատուցելու հարցը. 6) ուսումնական գործընթացին վերաբերող այլ հարցեր: 81. Մանկավարժական խորհուրդը որոշումներ է ընդունում՝ 1) հանրակրթական դպրոցի աշխատանքային ռեժիմի և աշխատանքային շա-բաթվա տևողության մասին. 2) հանրակրթական դպրոցի ավագ դասարանի հոսքերի ձևավորման մասին. 3) սովորողներին դասարանից-դասարան (այդ թվում՝ հանրակրթական դպրոցիկազմում` հիմնական կրթության 2-րդ մակարդակից 3-րդ մակարդակ փոխա-դրվելիս) փոխադրելու, ամառային առաջադրանքներ տալու և նույն դասարանումմնալու մասին. 4) ավագ դպրոցի փոխադրական դասարաններում տարեվերջյան քննություններսահմանելու մասին. 5) սովորողներին քննություններին թույլատրելու, գովասանագրով պարգևատրելումասին. 6) որևէ առարկայի ուսումնասիրությունից ազատելու մասին. 7) բացակայությունների պատճառով նախատեսված քննական առարկաների որոշ-ման և քննությունների անցկացման ժամանակացույցի մասին. 8) սովորողներին վերաքննություններ նշանակելու կամ տվյալ ուսումնական տար-վա դասընթացը կրկնելու մասին. 9) հանրակրթական դպրոցի շրջանավարտներին, ըստ կրթական մակարդակներիավարտական փաստաթուղթ (վկայական կամ ատեստատ) տալու, գերազանցու-թյան մեդալով պարգևատրելու մասին. 10) օրենքով սահմանված կարգով սովորողի նկատմամբ կարգապահական տույժկամ խրախուսում կիրառելու մասին. 11) հանրակրթական դպրոցի ուսումնական պլանի դպրոցական բաղադրիչի ժա-մաքանակի բաշխման մասին և ներկայացվում է տնօրենի հաստատմանը. 12) հանրակրթական դպրոցի ուսումնական գործընթացին վերաբերող այլ հարցե-րի մասին: 82. Մանկավարժական խորհրդի աշխատանքը ղեկավարում է հանրակրթական

75

դպրոցի տնօրենը (տնօրենի պաշտոնակատարը), որն ի պաշտոնե խորհրդի նա-խագահն է: 83. Մանկավարժական խորհրդի նիստերն արձանագրում է անդամներից ընտր-ված մշտական քարտուղարը, որի բացակայության դեպքում ընտրվում է նոր քար-տուղար: Քարտուղարը պատասխանատու է մանկավարժական խորհրդի ար-ձանագրությունների բարեխիղճ կազմման համար, նիստի արձանագրությունը՝կազմվում է եռօրյա ժամկետում, ստորագրվում և վավերացվում է խորհրդի նա-խագահի կողմից: Մանկավարժական խորհրդի նիստը հնարավորության դեպքումկարող է ձայնագրվել: 84. Մանկավարժական խորհրդի նիստերը գումարվում են առնվազն երկու ամիսը մեկանգամ, անհրաժեշտության դեպքում գումարվում են արտահերթ նիստեր` 1) տնօրենի նախաձեռնությամբ. 2) մանկավարժական խորհրդի անդամների 1/3-ի նախաձեռնությամբ. 3) նախարարության և (կամ) տարածքային կառավարման մարմնի, Երևանիքաղաքապետի նախաձեռնությամբ: 85. Մանկավարժական խորհրդի նիստերը բաց են: Հանրակրթական դպրոցիմանկավարժական խորհրդի կազմում չընդգրկված բոլոր մանկավարժները կարողեն ներկա գտնվել նիստերին՝ խորհրդակցական ձայնի իրավունքով: 86. Անհրաժեշտության դեպքում մանկավարժական խորհրդի նիստերին, խորհրդակ-ցական ձայնի իրավունքով, հրավիրվում են` ծնողներ, աշակերտական խորհրդի ներ-կայացուցիչներ և այլ անձինք: Հանրակրթական դպրոցի տնօրենը մանկավարժականխորհրդի նիստից առնվազն երեք օր առաջ պատշաճ կերպով տեղեկացնում է դպրո-ցի աշխատակիցներին մանկավարժական խորհրդի նիստի անցկացման տեղի, ժամիև օրակարգի մասին: Մանկավարժական խորհրդի որոշմամբ նիստի օրակարգումկարող են կատարվել փոփոխություններ: Մանկավարժական խորհրդի նիստը իրա-վազոր է, եթե դրան մասնակցում են մանկավարժական խորհրդի անդամների ընդ-հանուր թվի կեսից ավելին, իսկ խորհրդի ընտրության ժամանակ` առնվազն 2/3-ը:Որոշումներն ընդունվում են քվեարկությանը մասնակցած մանկավարժական խորհր-դի անդամների ձայների մեծամասնությամբ: Մանկավարժական խորհրդի յուրաքանչ-յուր անդամ ունի մեկ ձայնի իրավունք: Ձայնի փոխանցումն արգելվում է: 87. Կոլեգիալ կառավարման մարմնի խորհրդի անդամների ընտրությունն անց-կացվում է փակ քվեարկությամբ: Ընտրված են համարվում երկու առավել ձայն հա-վաքած ներկայացուցիչները: 88. Մանկավարժական խորհրդի անդամների ձայների հավասար բաժանվելուդեպքում ընդունվում է տնօրենի առաջարկը: Եթե տնօրենը համաձայն չէ մանկա-վարժական խորհրդի ընդունած որոշման հետ, վերջնական որոշումը կայացնում էտարածքային կառավարման մարմինը (Երևանի քաղաքապետը)՝ մեկ շաբաթվաընթացքում: 89. Մանկավարժական խորհրդի որոշումների կատարումն ապահովում է հանրա-կրթական դպրոցի տնօրենը և պարբերաբար զեկուցում մանկավարժական խորհր-դին` արդյունքների մասին: 90. Մեթոդական միավորումները ստեղծվում են նույն առարկայի երեք և ավելիուսուցիչների առկայության դեպքում։ Մյուս դեպքերում կարող են ձևավորվելմեթոդական միավորումներ հարակից առարկաների ուսուցիչներից։ 91. Դասվարների համար ստեղծվում է տարրական կրթության մեթոդական միա-վորում: 92. Առարկայական կամ տարրական կրթության մեթոդական միավորումը`

76

1) քննարկում է հանրակրթական առարկայական չափորոշիչներին համապատաս-խան ուսումնական ծրագրերի, ուսումնական պլանների նախագծերը, նոր փոր-ձարկվող դասագրքերը, ձեռնարկները, մեթոդական ձեռնարկները, և դրանցքննարկումների վերաբերյալ ուսուցիչներին (դասվարներին) տալիս երաշխավորու-թյուններ. 2) ուսումնասիրում, ընդհանրացնում է մանկավարժական առաջավոր փորձը ևներդնում պրակտիկ աշխատանքում. 3) նպաստում է ուսուցիչների (դասվարների) որակավորման բարձրացմանը. 4) որակավորման տարակարգ չունեցող սկսնակ ուսուցիչներին (դասվարներին) նախապատրաստում է ատեստավորման. 5) կազմակերպում է մասնագիտական և մանկավարժական-մեթոդական, խորհր-դակցություններ, խորհրդատվություններ. 6) ուսուցիչներին (դասվարներին) հաղորդակից է դարձնում մանկավարժությաննորագույն նվաճումներին, կազմակերպում է սեմինարներ, մանկավարժական-մե-թոդական ընթերցումներ. 7) սահմանված կարգով կազմակերպում է փորձարկվող դասագրքերի փորձա-քննություն. 8) մանկավարժական խորհրդում քննարկելուց հետո առաջարկություն է ներկա-յացնում հանրակրթական դպրոցի տնօրենին` ուսումնական պլանի դպրոցականբաղադրիչի ժամերի տնօրինման մասին. 9) կատարում է ուսումնական պլանով սահմանված դասաժամերի նախնականբաշխում և առաջարկություն է ներկայացնում հանրակրթական դպրոցի տնօրենին.10) կազմակերպում է դպրոցական օլիմպիադաներ, առարկայական մրցույթներ ևայլ միջոցառումներ։ 93. Տարբեր հանրակրթական դպրոցների և ուսուցիչների նախաձեռնությամբ կա-րող են ստեղծվել միջդպրոցական մեթոդական միավորումներ։ 94. Մեթոդական միավորումների նիստերը գումարվում են ամիսը առնվազն մեկանգամ: Սահմանված կարգով նիստերն արձանագրվում են։ 95. Դասարանների ծնողական խորհուրդները` նախագահ և երկուսից չորս ան-դամի կազմով ընտրվում են դասարանի ծնողների ընդհանուր ժողովի կողմից մեկուսումնական տարվա համար: 96. Հանրակրթական դպրոցի ծնողական խորհուրդը կազմավորվում է դասա-րանների ծնողական խորհուրդների նախագահներից: Ծնողական խորհրդի նախա-գահն ընտրվում է փակ քվեարկությամբ, ձայների պարզ մեծամասնությամբ: Ծնո-ղական խորհրդի նախագահը մանկավարժական խորհրդի անդամ է: 97. Հանրակրթական դպրոցի ծնողական խորհրդի նախագահը խորհրդի նիստիցառնվազն երեք օր առաջ պատշաճ կերպով տեղեկացնում է խորհրդի անդամներիննիստի անցկացման տեղի, ժամի և օրակարգի մասին: Ծնողական խորհրդի որոշ-մամբ նիստի օրակարգում կարող են կատարվել փոփոխություններ: 98. Դասարանական և դպրոցական ծնողական խորհուրդների նիստերը իրավազորեն, եթե դրանց մասնակցում են ծնողական խորհուրդների անդամների ընդհանուրթվի կեսից ավելին, որոշումներն ընդունվում են քվեարկությանը մասնակցած ան-դամների ձայների մեծամասնությամբ: Ծնողական խորհուրդների յուրաքանչյուրանդամ ունի մեկ ձայնի իրավունք: Ձայնի փոխանցումը արգելվում է: 99. Ծնողական դասարանական խորհուրդների նիստերին մասնակցում են դաս-ղեկները, իսկ դպրոցականին` տնօրենը: 100. Համադպրոցական հարցերի քննարկման համար ծնողական խորհուրդը հրավի-

77

րում է ընդհանուր ժողովներ: Ուսումնական տարվա ընթացքում, համաձայն հան-րակրթական դպրոցի ուսումնադաստիարակչական պլանի, հրավիրվում են դա-սարանականը` ոչ պակաս չորս անգամ, համադպրոցականը` երկու անգամ: Տնօրենի,ծնողական խորհուրդների և դասղեկների նախաձեռնությամբ կարող են հրավիրվելարտահերթ համադպրոցական և դասարանական ծնողական ժողովներ: 101. Հանրակրթական դպրոցի ծնողական խորհուրդը՝ 1) հանրակրթական դպրոցի խորհրդի ձևավորման կարգի պահանջներին հա-մապատասխան, իր կազմից առաջադրում է խորհրդի անդամության թեկնա-ծուներ: Գրանցված թեկնածուներից ընտրված են համարվում փակ քվեարկու-թյամբ առավել ձայն հավաքած երկու թեկնածուները. 2) հանրակրթական դպրոցի տնօրենի կամ մանկավարժական խորհրդի քննարկ-մանը ներկայացնում է սովորողների ուսումնադաստիարակչական աշխատանքիբարելավման, մանկավարժների խրախուսման, իրենց պարտականությունների մեջթերացող մանկավարժներին պատասխանատվության ենթարկելու վերաբերյալառաջարկություններ. 3) մասնակցում է հանրակրթական դպրոցի վճարովի ծառայությունների կազմա-կերպման, պայմանագրերի կնքման և արտաբյուջետային միջոցների տնօրինմանաշխատանքներին. 4) աջակցում է հանրակրթական դպրոցին դժվար դաստիարակվող սովորողներիդաստիարակության, սոցիալական աջակցության կազմակերպմանը. 5) լսում է տնօրենի հաղորդումը հանրակրթական դպրոցի գործունեության վիճակիու հեռանկարային ծրագրերի մասին, ստանում ծնողներին հետաքրքրող հարցերիպարզաբանումներ. 6) հանրակրթական դպրոցի և ծնողների միջև ամրապնդում է կապերը, ման-կավարժական աշխատողների և ծնողների կողմից երեխաների դաստիարա-կության հարցերում ձևավորում է միասնական պահանջներ. 7) ներգրավում է ծնողներին սովորողների արտադպրոցական և արտադասարա-նական աշխատանքներում. 8) օգնում է հանրակրթական դպրոցին սովորողների հիմնական պարտադիրկրթությունն իրականացնելու գործընթացում. 9) մասնակցում է սովորղների ուսուցման ու դաստիարակության համար անհրա-ժեշտ պայմանների ստեղծմանը, աջակցում է հանրակրթական դպրոցի ուսումնա-նյութական բազայի հարստացմանը` այդ գործում ներգրավելով հովանավորների. 10) մասնակցում է ծնողազուրկ և սոցիալապես անապահով երեխաներին նյութա-կան օգնություն ցույց տալու գործին. 11) աջակցում է արձակուրդների ժամանակ սովորողների հանգստի և ժամանցիկազմակերպմանը. 12) ապահովում է երեխայի իրավունքների պաշտպանությունը հանրակրթականդպրոցում. 13) ապահովում է ծնողներին տեղեկատվությամբ, կազմակերպում սեմինարներ,խորհրդատվություններ. 14) ծնողներին ծանոթացնում է իրենց իրավունքներին, պարտականություններին ևՀայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված պատասխանա-տվության մասին: 102. Հանրակրթական դպրոցի ծնողական խորհուրդը համագործակցում է հանրա-կրթական դպրոցի մանկավարժական և հոգաբարձուների խորհուրդների հետ: 103. Հանրակրթական դպրոցի ծնողական խորհուրդը տնօրենի նկատմամբ ան-

78

վստահությունը կարող է ներկայացնել դպրոցի խորհրդին:104. Ծնողական խորհրդի քարտուղարը կազմում է նիստերի արձանագրությունները: 105. Ծնողական խորհուրդն իր աշխատանքների մասին հաշվետվություն է տալիսխորհրդի կազմի վերընտրության ժամանակ: 106.Ծնողական խորհուրդը կարող է գրանցվել որպես հասարակական կազմակեր-պություն և իր գործունեությունը կազմակերպել օրենսդրությամբ սահմանված կար-գով: 107. Կանոնադրությամբ սահմանված նպատակների իրագործման համար հանրա-կրթական դպրոցի ծնողական խորհուրդը Հայաստանի Հանրապետության օրենսդ-րությամբ սահմանված կարգով կարող է իրականացնել այլ լիազորություններ: 108. Հաստատության աշակերտական ինքնավարության բարձրագույն մարմինըհանրակրթական դպրոցի բարձր դասարանների (6-12-րդ դասարաններ) աշա-կերտների ընդհանուր ժողովն է, որի նիստերին կարող են մասնակցել նաև ցածրդասարանների աշակերտները: 109. Նոր ուսումնական տարվա առաջին աշակերտական ընդհանուր ժողովը (հա-մաժողովը) հրավիրվում է հաստատության տնօրենի կողմից` սեպտեմբեր ամսվաառաջին շաբաթվա ընթացքում: 110. Աշակերտական ընդհանուր ժողովը (համաժողովը) հրավիրվում է՝ 1) տարեկան առնվազն երկու անգամ աշակերտական խորհրդի նախագահի կող-մից. 2) արտահերթ ժողով կարող է հրավիրվել` աշակերտական խորհրդի անդամների1/3-ի պահանջով. 3) հանրակրթական դպրոցի տնօրենի նախաձեռնությամբ: 111. Աշակերտները կարող են ստեղծել նաև ըստ հետաքրքրությունների ակումբ-ներ, միավորումներ, որոնք հանդիսանում են աշակերտական ինքնավարությանզարգացմանը նպաստող օղակներ: 112. Աշակերտական ընդհանուր ժողովը (համաժողովը) հանրակրթական դպրոցիսեպտեմբերյան ժողովում ձևավորում է խորհրդակցական մարմին` աշակերտա-կան խորհուրդ: 113. Աշակերտական ինքնավարության մարմինների (ընդհանուր ժողովի), դասա-րանական ժողովի, գործադիր մարմնի` աշակերտական խորհրդի, ինչպես նաևնրա ղեկավարության ձևավորման կարգը, լիազորությունները սահմանվում ենհանրակրթական դպրոցի կանոնադրությամբ և նախարարության կողմից հաս-տատված «Հայաստանի Հանրապետության հանրակրթական հաստատություն» պետական ոչ առևտրային կազմակերպության աշակերտական խորհրդի օրինա-կելի կանոնադրությամբ: 114. Աշակերտական խորհուրդը` ժողովրդավարության և ինքնավարությանսկզբունքներին համապատասխան, անմիջականորեն աշակերտներին վերաբերողհարցերի մասին ազատորեն կարծիք է ներկայացնում հանրակրթական դպրոցիկառավարման և խորհրդակցական մարմիններին: 115. Աշակերտական խորհրդի ներկայացուցիչը, խորհրդակցական ձայնի իրավուն-քով, մասնակցում է խորհրդի և մանկավարժական խորհրդի այն նիստերին (կամհարցերի քննարկմանը), որտեղ քննարկվում են աշակերտներին անմիջականորենվերաբերող հարցեր: 116. Հոգաբարձուների խորհրդի կազմում կարող են ընդգրկվել հանրակրթականդպրոցի գործունեությամբ շահագրգիռ անձինք, անհատ ձեռներեցներ, տեղականիշխանության ներկայացուցիչներ:

79

117. Հոգաբարձուների խորհուրդը կազմվում է առնվազն հինգ հոգաբարձուներից: 118. Հոգաբարձուների խորհրդի նիստն իրավասու է, եթե դրան մասնակցում էխորհրդի անդամների կեսից ավելին: 119. Հոգաբարձուների խորհրդի որոշումներն ընդունվում են ձայների պարզ մեծա-մասնությամբ: Խորհրդի նիստեր գումարվում են տարվա ընթացքում առնվազն չորսանգամ: Հոգաբարձուների խորհրդի նիստերն արձանագրվում են: 120. Հոգաբարձուների խորհուրդը` 1) օժանդակում է հանրակրթական դպրոցի համար ֆինանսական միջոցների հայ-թայթմանը, նյութատեխնիկական բազայի ամրապնդմանը, արտաբյուջետայինֆոնդի ձևավորմանը. 2) նպաստում է հանրակրթական դպրոցի կողմից իրականացվող լրացուցիչ, ինչ-պես նաև օրենքին և հանրակրթական դպրոցի կանոնադրությանը չհակասող այլծրագրերի իրականացմանը. 3) աջակցում է սոցիալական ծրագրերի իրականացմանն ու սովորողների ամառա-յին հանգստի կազմակերպմանը. 4) լսում է իր հատկացրած միջոցների նպատակային ծախսման վերաբերյալ տնօ-րենի հաշվետվությունը. 5) մասնակցում է հանրակրթական դպրոցի զարգացման ծրագրերի քննարկմանը. 6) իր կազմից ընտրում է հանրակրթական դպրոցի մանկավարժական խորհրդիանդամ. 7) օժանդակում է այլ ուսումնական հաստատությունների հետ հանրակրթականդպրոցի համագործակցությանը, միջազգային կապերի ստեղծմանը: 121. Հոգաբարձուների խորհուրդը ձայների պարզ մեծամասնությամբ ընտրում է ա-վագ հոգաբարձու` մեկ տարի ժամկետով: 122. Ավագ հոգաբարձուն` 1) կազմակերպում է հոգաբարձուների խորհրդի աշխատանքները, հրավիրում էխորհրդի նիստ և վարում այն. 2) հոգաբարձուների խորհրդի նիստերի միջև ընկած ժամանակահատվածում իրա-կանացնում է հոգաբարձուների խորհրդի կողմից իրեն տրված լիազորությունները: 123. Հոգաբարձուների խորհրդի տրամադրած ֆինանսական միջոցները մուտքա-գրվում են հանրակրթական դպրոցի արտաբյուջետային հաշվին: Այդ միջոցներիօգտագործումը կատարում է հանրակրթական դպրոցի տնօրենը` համաձայնխորհրդի կողմից հաստատված նախահաշվի: Խոշոր միանվագ մուծումների դեպ-քում` հոգաբարձուների խորհուրդը հանրակրթական դպրոցին կարող է առա-ջարկել նպատակային ծրագիր: 124. Հոգաբարձուների խորհրդի անդամները, խորհրդակցական ձայնի իրավուն-քով, կարող են մասնակցել հանրակրթական դպրոցի խորհրդի նիստերին, եթեքննարկվում է հոգաբարձուների խորհրդի առաջարկությունը: Հոգաբարձուներիխորհրդի ներկայացուցիչը կարող է մասնակցել խորհրդի այն նիստին, երբքննարկվում է հոգաբարձուների խորհրդի կողմից առաջարկված նախահաշիվըկամ նպատակային ծրագիրը: 125. Հանրակրթական դպրոցի տնօրենը, նրա տեղակալները, խորհրդի, ինչպեսնաև խորհրդակցական մարմինների անդամները հանրակրթական դպրոցի անու-նից հանդես գալիս պետք է գործեն բարեխղճորեն և ողջամտորեն` ի շահ իրենցկողմից ներկայացվող հանրակրթական դպրոցի: VI. ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑԻ ԿՐԹԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ՄԱՍՆԱԿԻՑՆԵՐԸ

80

126. Հանրակրթական դպրոցում կրթական գործընթացի մասնակիցներն են` 1) սովորողը. 2) սովորողի ծնողը. 3) ուսուցիչը և մանկավարժական այլ աշխատողներ. 4) վարչական աշխատողները. 5) խորհրդում և խորհրդակցական մարմիններում ընդգրկված` նախարարության, տարածքային կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինների ներ-կայացուցիչները և այլ անձինք: 127. Հանրակրթական դպրոցում սովորողներն ունեն հավասար իրավունքներ ևպարտականություններ: Դրանք սահմանվում են Հայաստանի Հանրապետությանօրենսդրությամբ և կանոնադրությամբ: 128. Սովորողի իրավունքները և պարտականությունները սահմանվում են օրենքով: 129. Հանրակրթական դպրոցն ապահովում է կրթական ծրագրի կատարման ան-վտանգ և ապահով պայմաններ, բնականոն աշխատանքային ռեժիմ, բժշկականօգնություն և սպասարկում, ինչպես նաև սովորողների ֆիզիկական զարգացման ուառողջության ամրապնդման համար անհրաժեշտ պայմաններ, ձևավորում էանձնական հիգիենայի և առողջ ապրելակերպի հմտություններ: 130. Յուրաքանչյուր սովորող տարին առնվազն մեկ անգամ անցնում է բժշկական(պրոֆիլակտիկ) հետազոտություն, որն իրականացվում է հանրակրթական դպրոցիբժշկական սպասարկման ծառայության կողմից, իսկ դրա անհնարինության դեպ-քում` տարածքային սպասարկման առողջապահական կազմակերպության կողմից` պետական բյուջեի միջոցների հաշվին: 131. Հանրակրթական դպրոցում կարգապահությունն ապահովվում է օրենքով, կա-նոնադրությամբ և ներքին կարգապահական կանոններով սահմանված կարգով: 132. Հանրակրթական դպրոցի ներքին կարգապահական կանոնները չկատարելուկամ ոչ պատշաճ կատարելու դեպքերում օրենքով և կանոնադրությամբ սահ-մանված կարգով միջին և ավագ դպրոցների սովորողների նկատմամբ կիրառվումեն կարգապահական տույժեր: 133. Սովորողների համար հիմնադրի, նախարարության, տարածքային կառավար-ման և տեղական ինքնակառավարման մարմինների, հանրակրթական դպրոցի, ինչպես նաև սոցիալական գործընկերների, կազմակերպությունների, անհատներիկողմից կարող են սահմանվել բարոյական և նյութական խրախուսման ձևեր` շնոր-հակալագիր, գովասանագիր, դրամական խրախուսում կամ կանոնադրությամբսահմանված այլ ձևեր: 134. Մանկավարժական աշխատողի պաշտոն զբաղեցնելու իրավունքը սահմանա-փակվում է օրենքով: 135. Մանկավարժական աշխատողի իրավունքները և պարտականություններըսահմանվում են օրենքով: 136. Սովորողի կյանքի անվտանգության ապահովման կամ առողջության պահ-պանման պարտականությունը ոչ պատշաճ կատարելը կամ չկատարելը, եթե դրահետևանքով երեխայի առողջությանն անզգուշությամբ պատճառվել է միջին ծան-րության վնաս այն անձի կողմից, ում վրա դրված են այդ պարտականությունները, ըստ ծառայության, կրում են պատասխանատվություն օրենքով սահմանված կար-գով:

VII. ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑԻ ՍԵՓԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ, ՆՐԱՆ ԱՄՐԱՑՎԱԾ

81

ԳՈՒՅՔԸ ԵՎ ՖԻՆԱՆՍԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆԸ 137. Հանրակրթական դպրոցի սեփականությունը ձևավորվում է հանրակրթականդպրոցի հիմնադրման ժամանակ և հետագայում հիմնադրի կողմից սեփականու-թյան իրավունքով նրան հանձնվող, ինչպես նաև հանրակրթական դպրոցի գործու-նեության ընթացքում արտադրված և ձեռք բերված գույքից: 138. Հանրակրթական դպրոցն իրավունք ունի իրեն ամրացված գույքը հիմնադրիանունից լիազորված պետական մարմնի համաձայնությամբ հանձնելու վարձակա-լության, եթե դա արգելված չէ հիմնադրի որոշմամբ կամ կանոնադրությամբ:Ամրացված գույքի վարձակալության ժամկետը չի կարող սահմանվել մեկ տարվանիցավելի` բացառությամբ հիմնադրի կողմից սահմանված դեպքերի: Ամրացված գույքիօգտագործման արդյունքում հանրակրթական դպրոցի ստացած եկամուտներըհանրակրթական դպրոցի սեփականությունն են: 139. Հանրակրթական դպրոցի շահույթի տնօրինման հիմնական ուղղություններըսահմանում է հիմնադիրը: 140. Հանրակրթական դպրոցը ֆինանսավորում է հիմնադիրը: Հանրակրթականդպրոցի ֆինանսական միջոցները գոյանում են բյուջետային և Հայաստանի Հան-րապետության օրենսդրությամբ չարգելված այլ աղբյուրներից: 141. Հանրակրթական դպրոցի ֆինանսավորումը Հայաստանի Հանրապետությանպետական բյուջեից կատարվում է ըստ իրականացվող հանրակրթական ծրագրե-րի` կախված սովորողների թվից՝ 1) հանրակրթական դպրոցը կարող է մրցութային հիմունքներով պետական բյու-ջեից ստանալ լրացուցիչ ֆինանսավորում. 2) լրացուցիչ ֆինանսավորման կարգը սահմանում է հիմնադիրը: 142. Հանրակրթական դպրոցի ֆինանսավորման լրացուցիչ աղբյուրներն են` 1) հիմնադրի սահմանած կարգով վճարովի կրթական ծառայությունների մատու-ցումից ստացված միջոցները. 2) բարեգործական, նպատակային ներդրումները, Հայաստանի Հանրապետությանև օտարերկրյա կազմակերպությունների ու քաղաքացիների նվիրատվությունները. 3) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ չարգելված և կանոնադրու-թյանը չհակասող գործունեությունից ստացված միջոցները: 143. Հանրակրթական դպրոցի գործունեության տարեկան ֆինանսական հաշվե-տվությունների հավաստիությունը կարող է ենթարկվել աուդիտի (վերստուգման)`լիազորված պետական մարմնի կողմից ընտրված աուդիտորի կամ հիմնադրիֆինանսական գործառույթ իրականացնող մարմնի կողմից: VIII. ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑԻ ՎԵՐԱԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄԸ ԵՎ ԼՈՒԾԱՐՈՒՄԸ

144. Հանրակրթական դպրոցը վերակազմակերպվում և լուծարվում է Հայաստա-նի Հանրապետության օրենսդրության համաձայն: Հանրակրթական դպրոցիլուծարման դեպքում պարտատերերի պահանջները բավարարելուց հետո մնացածգույքն ուղղվում է պետական բյուջե: Հայաստանի Հանրապետությանկառավարության աշխատակազմի ղեկավար Դ. Սարգսյան

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

82

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

4 մարտի 2010 թվականի N 319-Ն

ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՏՆՕՐԵՆԻ ԸՆՏՐՈՒԹՅԱՆ (ՆՇԱՆԱԿՄԱՆ) ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

«Հանրակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 29-րդ

հոդվածի 1-ին մասի 6-րդ ենթակետին համապատասխան` Հայաստանի Հանրա-պետության կառավարությունը որոշում է.

1. Հաստատել պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատությանտնօրենի ընտրության (նշանակման) կարգը` համաձայն հավելվածի:

2. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հա-ջորդող օրվանից:

Հայաստանի Հանրապետությանվարչապետ Տ. Սարգսյան

2010 թ. ապրիլի 7 Երևան

Հավելված

83

ՀՀ կառավարության 2010 թվականիմարտի 4-ի N 319-Ն որոշման

Կ Ա Ր Գ

ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՏՆՕՐԵՆԻ

ԸՆՏՐՈՒԹՅԱՆ (ՆՇԱՆԱԿՄԱՆ) 1. Սույն կարգով կարգավորվում են պետական հանրակրթական ուսումնականհաստատության տնօրենի ընտրության (նշանակման) հետ կապված հարաբերու-թյունները: 2. Հայաստանի Հանրապետության պետական հանրակրթական ուսումնականհաստատության (այսուհետ՝ հաստատություն) տնօրենի պաշտոնի թափուր տեղառաջանալու դեպքում` 1) Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարությունը, մարզպետը, Երևանի քաղաքապետը (այսուհետ` լիազորված մարմին) ըստ ենթա-կայության նշանակում է հաստատության տնօրենի պաշտոնակատար, որը չի կա-րող լինել տվյալ հաստատության խորհրդի անդամ. 2) հաստատության կոլեգիալ կառավարման մարմինը` խորհուրդը (այսուհետ` խոր-հուրդ) եռօրյա ժամկետում ընդունում է որոշում տնօրենի պաշտոնի թափուր տեղիհամար մրցույթ հայտարարելու մասին: 3. Խորհուրդն առավելագույնը եռամսյա ժամկետում, հաշված տնօրենի թափուրպաշտոն առաջանալու օրվանից, կազմակերպում և անցկացնում է տնօրենի պաշ-տոնի թափուր տեղի համար մրցույթ: 4. Խորհրդի նախագահը հաստատության տնօրենի պաշտոնի թափուր տեղիմրցույթ հայտարարելու մասին խորհրդի որոշման պատճենը եռօրյա ժամկետումգրավոր ներկայացնում է լիազորված մարմին: Լիազորված մարմինը հնգօրյա ժամ-կետում խորհուրդ գրավոր ներկայացնում է տնօրենի պաշտոնի թափուր տեղի հա-մար մրցույթ հայտարարելու մասին խորհրդի որոշման վերաբերյալ իր առարկու-թյունները և առաջարկությունները: 5. Լիազորված մարմնի կողմից առարկություններ և առաջարկություններ չներկա-յացվելու դեպքում խորհրդի որոշումն ուժի մեջ է մտնում: 6. Խորհուրդը տնօրենի պաշտոնի թափուր տեղի համար մրցույթ անցկացնելումասին հայտարարությունը հրապարակում է զանգվածային լրատվության միջոցներով(հանրապետական կամ տեղական ռադիո, հեռուստատեսություն, մամուլ) հնգօրյապարբերականությամբ` առնվազն երկու անգամ: Մրցույթ անցկացնելու մասինհայտարարության տեքստում պարտադիր պետք է նշվեն մրցույթի անցկացմանվայրը, օրը, ժամը, տեղը, սույն կարգի 9-րդ կետով սահմանված պայմանները, հայ-տերի ընդունման վերջնաժամկետը և սույն կարգի 10-րդ կետով սահմանված փաս-տաթղթերի ցանկը: Մրցույթ անցկացնելու մասին հայտարարությունը պետք է հրա-պարակվի նաև azdarar.am կայքում` Հայաստանի Հանրապետության կառավա-րության 2011 թվականի փետրվարի 17-ի N 174-Ն որոշմամբ սահմանված կարգով: (6-րդ կետը լրաց. 25.08.11 N 1221-Ն) 6.1. Խորհուրդը մրցույթ անցկացնելու մասին հայտարարությունը հրապարակելուցառնվազն երկու աշխատանքային օր առաջ սույն կարգի 6-րդ կետով պահանջվողտեղեկատվությունը տրամադրում է կրթության կառավարման պետական լիազոր-ված մարմնին (այսուհետ` նախարարություն), որը երկու աշխատանքային օրվա ըն-

84

թացքում այդ տեղեկատվությունը հրապարակում է իր պաշտոնական ինտերնե-տային կայքում: (6.1 կետը լրաց. 25.08.11 N 1221-Ն) 7. Մրցույթին մասնակցելու մասին հայտերն ընդունվում են հայտարարության երկ-րորդ հրապարակման օրվանից` 30 օրվա ընթացքում: Մրցույթը նշանակվում էփաստաթղթերի ընդունման ավարտից հետո ոչ շուտ, քան երրորդ և ոչ ուշ, քանհինգերորդ աշխատանքային օրը: (7-րդ կետը խմբ. 25.08.11 N 1221-Ն) 8. Խորհուրդը տնօրենի պաշտոնի թափուր տեղի հավակնորդի հայտն ընդունում էմրցույթ հայտարարած հաստատությունում: 9. Հաստատության տնօրենի ընտրության համար անցկացվող մրցույթին մասնակ-ցելու պարտադիր պայմաններն են` 1) Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիությունը. 2) բարձրագույն կրթությունը. 3) ուսումնական հաստատության կառավարման իրավունքը (հավաստագիր): 10. Մրցույթին մասնակցելու համար պահանջվող փաստաթղթերն են` 1) դիմում` հաստատության խորհրդի նախագահի անունով. 2) Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացու անձնագրի պատճենը. 3) հաստատության ղեկավարման իրավունքի հավաստագրի պատճենը. 4) տվյալ հաստատության զարգացման ծրագիրը (ներկայացվում է մրցույթի օրվա-նից առնվազն երեք օր առաջ). 5) հրապարակված հոդվածների ցանկը կամ գիտական կոչումը հաստատող փաս-տաթուղթը (դրանց առկայության դեպքում). 6) աշխատանքային գրքույկի պատճենը: 11. Փաստաթղթերի պատճենները համեմատվում են բնօրինակի հետ, իսկ բնօրի-նակը վերադարձվում է հավակնորդին: 12. Հաստատության տնօրենի պաշտոնակատարը պարտավոր է հավակնորդնե-րին տրամադրել տվյալ հաստատության զարգացման ծրագիր կազմելու համարանհրաժեշտ տեղեկատվություն` հաստատության գործունեության վերաբերյալ(տվյալներ մանկավարժական, աշակերտական համակազմի, ուսումնադաստիա-րակչական, արտադպրոցական գործունեության, կառավարման և խորհրդակցա-կան մարմինների մասին): 13. Մրցույթն անցկացնում է խորհուրդը` Հայաստանի Հանրապետության կրթու-թյան և գիտության նախարարության ներկայացուցչի (այսուհետ` ներկայացուցիչ) պարտադիր մասնակցությամբ: 14. Մրցույթի անցկացման օրվանից առնվազն հինգ օր առաջ խորհուրդը հրավի-րում է (գրավոր) ներկայացուցչին` դրա մասին պատշաճ կարգով տեղեկացնելովլիազորված մարմնին: 15. Սույն կարգի 14-րդ կետով սահմանված պահանջը խորհրդի կողմից չկատար-վելու դեպքում ներկայացուցչի մասնակցությունը մրցույթին (հավակնորդի պա-հանջով) ապահովում է Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտությաննախարարությունը: 16. Ներկայացուցիչը քվեարկելու իրավունք չունի: 17. Խորհրդի նիստը համարվում է իրավազոր, եթե նիստին մասնակցում է խորհր-դի անդամներից առնվազն 6-ը: (17-րդ կետը խմբ. 09.09.10 N 1176-Ն) 18. Խորհրդի որոշմամբ մրցույթը հետաձգվում է մեկ անգամ (բացառությամբ ան-կանխատեսելի դեպքերի) և ոչ ավելի, քան հինգ աշխատանքային օրով, եթե` 1) խորհրդի նիստը իրավազոր չէ: Այս հիմքով հետաձգված մրցույթի ժամանակ խոր-հրդի անդամների մասնակցության նվազագույն թիվը մեկով պակասեցվում է.

85

2) հավակնորդներից ոչ մեկը չի ներկայացել ընտրությանը.3) ներկայացուցիչը չի ներկայացել մրցույթին: 19. Խորհրդի նախագահը կամ նախագահին փոխարինող խորհրդի անդամըմրցույթի հետաձգման որոշման և մրցույթի նոր օրվա մասին երկօրյա ժամկետումգրավոր տեղեկացնում է հավակնորդին (հավակնորդներին) և լիազորված պե-տական մարմնին: 20. Հայաստանի Հանրապետության մարզպետի (Երևանի քաղաքապետի)` խորհր-դի անդամ չհանդիսացող ներկայացուցիչը մրցույթին կարող է մասնակցել որպեսդիտորդ: 21. Կրթության ոլորտում գործունեություն իրականացնող հասարակական կազմա-կերպությունների և զանգվածային լրատվության միջոցների ներկայացուցիչներըընտրությանը կարող են մասնակցել դիտորդի կարգավիճակով: 22. Հավակնորդը բանավոր ներկայացնում է տվյալ հաստատության զարգացմանիր ծրագիրը: 23. Հավակնորդի գործնական հմտություններն ստուգելու նպատակով խորհուրդնանցկացնում է հարցազրույց: 24. Հարցազրույցի ընթացքում հավակնորդի գործնական հմտություններն ստուգե-լու նպատակով տրվում է հինգ հարց` Հայաստանի Հանրապետության կրթությանև գիտության նախարարության սահմանած և հրապարակած հարցաշարից: Հար-ցերն ընտրում է հավակնորդը` վիճակահանությամբ: Հարցերի պատասխաններընախապատրաստելու համար հավակնորդին տրվում է մինչև տասնհինգ րոպե ժա-մանակ: 25. Մրցույթի ընթացքն արձանագրվում է խորհրդի քարտուղարի կողմից և վավե-րացվում խորհրդի նախագահի ստորագրությամբ: Ընտրության ընթացքը կարող էձայնագրվել: 26. Տնօրեն ընտրվում է փակ քվեարկությամբ, խորհրդի անդամների ընդհանուրթվի ձայների մեծամասնությամբ: 27. Խորհրդի նախագահը քվեարկության արդյունքներն ամփոփելուց հետո մինչևնիստի ավարտը հավակնորդների ներկայությամբ հրապարակում է քվեարկությանարդյունքները: 28. Եթե տնօրեն չի ընտրվում, նույն օրվա ընթացքում անցկացվում է կրկնակիքվեարկություն, որին մասնակցում են առնվազն երկու ձայն ստացած հավակնորդ-ները: Կրկնակի քվեարկությամբ ևս տնօրեն չընտրվելու դեպքում սույն կարգիհամաձայն հայտարարվում է նոր մրցույթ: 28.1. Երկրորդ մրցույթի ժամանակ տնօրեն չընտրվելու դեպքում նույն օրվա ըն-թացքում անցկացվում է կրկնակի քվեարկություն: Կրկնակի քվեարկությամբ ևս տնօրեն չընտրվելու դեպքում հաստատության խոր-հուրդը եռօրյա ժամկետում նախարարություն է ներկայացնում խորհրդի նիստիարձանագրության և տնօրենի պաշտոնի հավակնորդների անձնական գործերիպատճենները: Նախարարությունը հավակնորդներից որևէ մեկին, հիմք ընդունելով նշված փաս-տաթղթերը, որոշում է ընդունում մրցույթում հաղթող ճանաչելու վերաբերյալ և 5-օրյա ժամկետում լիազոր մարմին է ներկայացնում առաջարկություն` սույն կարգի34-րդ կետի պահանջի համաձայն աշխատանքային պայմանագիր կնքելու համար: (28.1 կետը լրաց. 25.08.11 N 1221-Ն) 29. Ընտրության արդյունքները չեղյալ են համարվում դատական կարգով կամ ներ-կայացուցչի բացասական եզրակացության, լիազորված մարմնի, հավակնորդի,

86

խորհրդի անդամի բողոքների հիմքերով` Հայաստանի Հանրապետության կրթու-թյան և գիտության նախարարի կողմից ձևավորված հանձնաժողովի եզրակա-ցության հիման վրա` լիազորված մարմնի կողմից: 30. Լիազորված մարմնի, հավակնորդի, ինչպես նաև խորհրդի անդամի կողմիցՀայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարին ուղղվածգրավոր բողոքի դեպքում կամ ներկայացուցչի բացասական եզրակացությանհիման վրա Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարիհրամանով ձևավորվում է հանձնաժողով (հանձնաժողովի կազմում ընդգրկվում ենՀայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարության, լիա-զորված մարմնի մասնագետները և տեղական ինքնակառավարման մարմնի լիա-զոր ներկայացուցիչը), որն իր ուսումնասիրության արդյունքների մասին գրավորեզրակացություն է ներկայացնում Հայաստանի Հանրապետության կրթության ևգիտության նախարարին` բողոքը կամ ներկայացուցչի բացասական եզրակացու-թյունը նախարարություն ներկայացնելուց յոթնօրյա ժամկետում: 31. Խորհրդի նախագահը տնօրենի ընտրության մասին եռօրյա ժամկետում գրա-վոր տեղեկացնում է լիազորված մարմնին` ներկայացնելով նիստի արձանագրու-թյունը, ընտրված տնօրենի անձնական գործը, փաստաթղթերը և ներկայացուցչիեզրակացությունը: 32. Լիազորված մարմինը հինգ աշխատանքային օրվա ընթացքում ուսումնասի-րում է խորհրդի կողմից ընտրված տնօրենի ներկայացրած անձնական գործը, փաստաթղթերը, ներկայացուցչի եզրակացությունը, ինչպես նաև դիտորդի, խոր-հրդի անդամների կարծիքները (դրանց առկայության դեպքում) ընտրության կազ-մակերպման ու անցկացման մասին և ընդունում է հետևյալ որոշումներից մեկը` 1) հաստատության (հաստատության անվանումը) տնօրենի ընտրության համարանցկացվող մրցույթը համապատասխանում է հաստատության տնօրենի ընտրու-թյան (նշանակման) կարգի պահանջներին. 2) հաստատության (հաստատության անվանումը) տնօրենի ընտրության համարանցկացվող մրցույթը չի համապատասխանում հաստատության տնօրենի ընտրու-թյան (նշանակման) կարգի պահանջներին (նշվում են խախտումները): 33. Լիազորված մարմնի կողմից սույն կարգի 32-րդ կետով սահմանված որոշում-ներից որևէ մեկը չընդունվելու դեպքում ընդունված է համարվում նույն կետի 1-ինենթակետով սահմանված որոշումը: 34. Լիազորված մարմինն ընտրված տնօրենի կամ սույն կարգի 28.1-ին կետի համա-ձայն երաշխավորվող հավակնորդի հետ տասնհինգ օրվանից ոչ ուշ հիմնադրի անու-նից կնքում է աշխատանքային պայմանագիր` հինգ տարի ժամկետով: (34-րդ կետը լրաց. 25.08.11 N 1221-Ն) 35. Խորհրդի արձակումը, կազմի փոփոխումը կամ լիազորությունների ավարտըչեն կարող հիմք հանդիսանալ տնօրենի հետ կնքված աշխատանքային պայմա-նագրի լուծման համար: 36. Տնօրենի լիազորությունները դադարեցվում են Հայաստանի Հանրապետու-թյան օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերում և կարգով: Հայաստանի Հանրապետությանկառավարության աշխատակազմի ղեկավար Դ. Սարգսյան

87

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

10 նոյեմբերի 2011 թվականի N 1745-Ն

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՈՒՍՈՒՑՉԻ

ԱՏԵՍՏԱՎՈՐՄԱՆ ՏԱՐԱԾՔԱՅԻՆ, ԻՆՉՊԵՍ ՆԱԵՎ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՏԱՐԱԿԱՐԳԻ ՇՆՈՐՀՄԱՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎՆԵՐԻ

ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ, ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՈՒՍՈՒՑՉԻ ԱՏԵՍՏԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ

ՏԱՐԱԿԱՐԳԻ ՇՆՈՐՀՄԱՆ, ԻՆՉՊԵՍ ՆԱԵՎ ԱՏԵՍՏԱՎՈՐՄԱՆ ՄԻՋՈՑՈՎ ՈՐԱԿԱՎՈՐՈՒՄ ՍՏԱՑԱԾ ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ

ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՈՒՍՈՒՑԻՉՆԵՐԻՆ ՀԱՎԵԼԱՎՃԱՐ ՏԱԼՈՒ ԿԱՐԳԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ

2010 ԹՎԱԿԱՆԻ ՀՈԿՏԵՄԲԵՐԻ 14-Ի N 1391-Ն ՈՐՈՇՄԱՆ ՄԵՋ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

«Հանրակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 26-րդ

հոդվածի 4-րդ, 5-րդ, 30-րդ, 36-րդ կետերին, ինչպես նաև 29-րդ հոդվածի 1-ին մա-սի 12-րդ և 13-րդ կետերին համապատասխան` Հայաստանի Հանրապետությանկառավարությունը որոշում է.

1. Հաստատել` 1) հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի ատեստավոր-

ման տարածքային, ինչպես նաև որակավորման տարակարգի շնորհման հանրա-պետական հանձնաժողովների ձևավորման և գործունեության կարգը` համաձայնN 1 հավելվածի.

2) հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի ատեստավոր-ման կարգը` համաձայն N 2 հավելվածի.

3) հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի որակավորմանտարակարգի շնորհման կարգը` համաձայն N 3 հավելվածի.

4) ատեստավորման միջոցով որակավորում ստացած պետական հանրա-կրթական ուսումնական հաստատությունների ուսուցիչներին հավելավճար տալուկարգը` համաձայն N 4 հավելվածի:

2. Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2010 թվականի հոկ-տեմբերի 14-ի «Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի ատես-տավորման, հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի ատեստա-վորման տարածքային և հանրապետական հանձնաժողովների ձևավորման և գոր-ծունեության, ատեստավորման միջոցով որակավորում ստացած հանրակրթականուսումնական հաստատությունների մանկավարժական աշխատողներին հավելա-վճար տալու կարգերը, Հայաստանի Հանրապետության ընդհանուր ծրագրեր իրա-կանացնող հանրակրթական ուսումնական հաստատության մանկավարժականաշխատողների պաշտոնների անվանացանկը և նկարագրերը, հանրակրթականուսումնական հաստատության ուսուցչի որակավորման տարակարգերի բնութա-գրիչները հաստատելու մասին» N 1391-Ն որոշման մեջ կատարել հետևյալ փոփո-խությունները`

88

1) վերնագիրը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ. «Հայաստանի Հանրապետության ընդհանուր ծրագրեր իրականացնող հան-

րակրթական ուսումնական հաստատության մանկավարժական աշխատողներիպաշտոնների անվանացանկը և նկարագրերը հաստատելու մասին».

2) ուժը կորցրած ճանաչել 1-ին կետի 1-ին, 2-րդ, 3-րդ և 5-րդ ենթակետերը։ 3. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հա-

ջորդող օրվանից: Հայաստանի Հանրապետության

վարչապետ Տ. Սարգսյան 2011 թ. դեկտեմբերի 15

Երևան

89

Հավելված N 1ՀՀ կառավարության 2011 թվականինոյեմբերի 10-ի N 1745-Ն որոշման

Կ Ա Ր Գ

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՈՒՍՈՒՑՉԻ ԱՏԵՍՏԱՎՈՐՄԱՆ ՏԱՐԱԾՔԱՅԻՆ, ԻՆՉՊԵՍ ՆԱԵՎ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՏԱՐԱԿԱՐԳԻ ՇՆՈՐՀՄԱՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎՆԵՐԻ

ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ

I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1. Սույն կարգով սահմանվում է հանրակրթական ուսումնական հաստատու-թյան ուսուցչի ատեստավորման տարածքային, ինչպես նաև որակավորման տա-րակարգի շնորհման հանրապետական հանձնաժողովների ձևավորման և գործու-նեության կարգը։

2. Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի ատեստավորմանտարածքային հանձնաժողովը (այսուհետ՝ ատեստավորման հանձնաժողով) և հանրա-կրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի որակավորման տարակարգիշնորհման հանրապետական հանձնաժողովը (այսուհետ՝ հանրապետական հանձնա-ժողով) իրենց գործունեության ընթացքում ղեկավարվում են «Հանրակրթության մա-սին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով (այսուհետ՝ օրենք), սույն կարգով, հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի ատեստավորման և հանրա-կրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի որակավորման տարակարգիշնորհման կարգերով և այլ իրավական ակտերով:

3. Ատեստավորման հանձնաժողովի գործունեության նպատակը հանրա-կրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի պարզ ընթացակարգով` փաս-տաթղթային եղանակով ատեստավորում իրականացնելն է։

4. Հանրապետական հանձնաժողովի գործունեության նպատակը հանրակրթա-կան ուսումնական հաստատության ուսուցչի որակավորման տարակարգի պարզ ընթա-ցակարգով` փաստաթղթային եղանակով, շնորհման գործընթացի իրականացումն է։

5. Ատեստավորման և հանրապետական հանձնաժողովները մեկ տարիժամկետով և հասարակական հիմունքներով գործող մարմիններ են, որոնց անհա-տական կազմը, ինչպես նաև նախագահը և քարտուղարը հաստատվում են Հա-յաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարի (այսուհետ` նախարար) համապատասխան հրամանով:

6. Ատեստավորման հանձնաժողովը բաղկացած է 5, հանրապետականհանձնաժողովը` 7 անդամից:

7. Ատեստավորման և հանրապետական հանձնաժողովներին ուղղված հայ-տերի ընդունումը և միջանկյալ աշխատանքները կազմակերպում է համապատաս-խան լիազոր մարմնի և (կամ) նախարարության աշխատակազմի համապա-տասխան ստորաբաժանումը:

8. Ատեստավորման և հանրապետական հանձնաժողովների որոշումներըենթակա են բողոքարկման՝ օրենքի 26-րդ հոդվածի 18-րդ և 34-րդ մասերով սահ-մանված կարգով։

9. Ատեստավորման և հանրապետական հանձնաժողովների լիազորություն-ները դադարեցվում են նախարարի հրամանով` հանրակրթական ուսումնական

90

հաստատության ուսուցչի ատեստավորման ու հանրակրթական ուսումնական հաս-տատության ուսուցչի որակավորման տարակարգի շնորհման կարգերով սահման-ված գործողությունները կատարելուց հետո:

II. ԱՏԵՍՏԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎՆԵՐԻ

ՁԵՎԱՎՈՐՈՒՄԸ

10. Ատեստավորման և հանրապետական հանձնաժողովները ձևավորվումեն նախարարի հրամանով` տվյալ տարածքային կառավարման մարմնի ղեկավա-րի` մարզպետի, Երևան քաղաքում` Երևանի քաղաքապետի (այսուհետ` լիազորմարմին) առաջարկության հիման վրա։

11. Ատեստավորման և հանրապետական հանձնաժողովների կազմում կարողեն լինել հանրակրթական ուսումնական հաստատությունների մանկավարժականխորհուրդների և խորհրդակցական մարմինների ներկայացուցիչները, կրթության ո-լորտի պետական ոչ առևտրային կազմակերպությունների մանկավարժության մաս-նագետները, լիազոր մարմնի, տեղական ինքնակառավարման մարմնի (այսուհետ՝համայնք)` Երևանի քաղաքապետի ներկայացնելու դեպքում համապատասխանվարչական շրջանի և նախարարության աշխատակազմի աշխատողները։

12. Ատեստավորման և հանրապետական հանձնաժողովների անդամներիթեկնածուների ամբողջական անվանացանկը կարող է համալրվել և փոփոխվել ա-ռաջադրող մարմինների կամ կազմակերպությունների հիմնավորված առաջարկու-թյամբ, իսկ անհատների դեպքում՝ իրենց դիմումով։

13. Մինչև հանձնաժողովների թեկնածուների ցուցակը նախարարություններկայացնելը առաջադրող մարմինը կամ կազմակերպությունը տվյալ թեկնածուինգրավոր տեղեկացնում է ատեստավորման կամ հանրապետական հանձնաժողովիանդամության թեկնածուների ցուցակում առաջադրված լինելու մասին:

14. Ատեստավորման և հանրապետական հանձնաժողովների անդամներիթեկնածուների ցուցակներում պետք է լրացվեն հետևյալ տվյալները`

1) յուրաքանչյուր թեկնածուի անունը, ազգանունը (հայրանունը), աշխատան-քի վայրը, պաշտոնը, բնակության վայրը, հեռախոսահամարները (բնակարանա-յին, աշխատանքային, բջջային), էլեկտրոնային փոստի հասցեն, ֆաքսը (առկայու-թյան դեպքում).

2) որ լիազոր մարմինն է ներկայացնում. 3) ներկայացվող համայնքը (Երևան քաղաքի դեպքում` վարչական շրջանը). 4) առարկայական մասնագետի որակավորման աստիճանը, որակավորման

տարակարգը (առկայության դեպքում), մանկավարժական աշխատանքի առնվազն5 տարվա ստաժը հաստատող տվյալը.

5) մանկավարժության ոլորտի մասնագետի գիտական աստիճանը և կոչումը(առկայության դեպքում):

15. Ատեստավորման հանձնաժողովը կազմվում է նախարարի երեք և լիա-զոր մարմնի երկու, իսկ հանրապետական հանձնաժողովը` նախարարի հինգ ևլիազոր մարմնի երկու ներկայացուցիչներից:

16. Ատեստավորման և հանրապետական հանձնաժողովների կազմում ըն-տրված անդամները նախարարության աշխատակազմի կողմից պատշաճ կարգովտեղեկացվում են ատեստավորումն անցկացնելու օրվա, ժամի և վայրի մասին, ատեստավորող հանձնաժողովի աշխատանքն սկսվելուց ոչ շուտ, քան 36 և ոչ ուշ, քան 24 ժամ առաջ:

91

17. Ատեստավորման և հանրապետական հանձնաժողովների աշխատանքնե-րին որևէ անդամի հետագա մասնակցության անհնարինության դեպքում հանձ-նաժողովի կազմը համալրվում է նախարարի հրամանով` սույն կարգի համաձայն:

18. Ատեստավորման և հանրապետական հանձնաժողովների աշխատանք-ներին նախագահի և (կամ) քարտուղարի հետագա մասնակցության անհնարինու-թյան դեպքում նախարարի համապատասխան հրամանով նշանակվում է նոր նա-խագահ կամ քարտուղար:

19. Ատեստավորման և հանրապետական հանձնաժողովներն իրենց լիազո-րություններն իրականացնում են նախարարի հրամանով` ձևավորման պահից ևդադարեցնում գործունեությունը՝ համաձայն նախարարի հրամանի։

III. ԱՏԵՍՏԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎՆԵՐԻ

ԼԻԱԶՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

20. Ատեստավորման և հանրապետական հանձնաժողովների լիազորու-թյունները սահմանվում են օրենքով, սույն կարգով և հանրակրթական ուսումնա-կան հաստատության ուսուցչի ատեստավորման ու հանրակրթական ուսումնականհաստատության ուսուցչի որակավորման տարակարգի շնորհման կարգերով և այլիրավական ակտերով։

IV. ԱՏԵՍՏԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎՆԵՐԻ

ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄԸ

21. Ատեստավորման և հանրապետական հանձնաժողովներն իրենց աշխա-տանքը կազմակերպում են նիստերի միջոցով:

22. Ատեստավորման և հանրապետական հանձնաժողովների նիստերն իրա-վազոր են հանձնաժողովի անդամների առնվազն կեսից ավելիի մասնակցությանդեպքում:

23. Ատեստավորման և հանրապետական հանձնաժողովների որոշումներն ըն-դունվում են քվեարկությանը մասնակցած անդամների կեսից ավելի կողմ ձայներով:

V. ԱՏԵՍՏԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎՆԵՐԻ

ՆԱԽԱԳԱՀԸ

24. Ատեստավորման և հանրապետական հանձնաժողովների նախագահը` 1) ղեկավարում է տվյալ հանձնաժողովի աշխատանքները. 2) վարում է տվյալ հանձնաժողովի նիստերը. 3) որոշում է աշխատանքների հետ կապված հարցերի, դիմումների քննարկման

հերթականությունը՝ այն համաձայնեցնելով տվյալ հանձնաժողովի անդամների հետ. 4) իրականացնում է սույն կարգով և այլ իրավական ակտերով իր իրավա-

սությանը վերապահված այլ լիազորություններ:

VI. ԱՏԵՍՏԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎՆԵՐԻ ՔԱՐՏՈՒՂԱՐԸ

25. Ատեստավորման և հանրապետական հանձնաժողովների քարտուղարը` 1) արձանագրում է տվյալ հանձնաժողովի նիստերը. 2) իրականացնում է սույն կարգով և այլ իրավական ակտերով իր իրավասու-

թյանը վերապահված այլ լիազորություններ:

92

VII. ԱՏԵՍՏԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎՆԵՐԻԱՆԴԱՄԸ

26. Ատեստավորման և հանրապետական հանձնաժողովների անդամը` 1) կարող է վարել նիստը հանձնաժողովի նախագահի հանձնարարությամբ. 2) ուսումնասիրում է փաստաթղթերի փաթեթը. 3) մասնակցում է հանձնաժողովի աշխատանքներին. 4) մասնակցում է յուրաքանչյուր ուսուցչի համար անցկացվող քվեարկություննե-

րին. 5) ստորագրում է ատեստավորման կամ տարակարգի շնորհման թերթը, իսկ

հատուկ կարծիք ունենալու դեպքում` կցում է կարծիքը և գրառում է «հատուկ կար-ծիքը կցվում է» բառերը.

6) ծանոթանում է նիստերի արձանագրություններին. 7) իրականացնում է սույն կարգով և այլ իրավական ակտերով իր իրավա-

սությանը վերապահված այլ լիազորություններ: 27. Ատեստավորման և հանրապետական հանձնաժողովները կարող են

դիմել նախարարին՝ հանձնաժողովի անդամին հանձնաժողովից հեռացնելումիջնորդությամբ, եթե այդ անդամը՝

1) երեք անգամ անընդմեջ անհարգելի բացակայել է նիստից. 2) երեք անգամ հրաժարվել է մասնակցել քվեարկությանը: Հայաստանի Հանրապետությանկառավարության աշխատակազմի ղեկավար Դ. Սարգսյան

93

Հավելված N 2 ՀՀ կառավարության 2011 թվականի նոյեմբերի 10-ի N 1745-Ն որոշման

Կ Ա Ր Գ

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՈՒՍՈՒՑՉԻ

ԱՏԵՍՏԱՎՈՐՄԱՆ

I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ 1. Սույն կարգով սահմանվում է Հայաստանի Հանրապետությունում հանրա-

կրթական ուսումնական հաստատության (այսուհետ` ուսումնական հաստատու-թյուն), անկախ կազմակերպաիրավական ձևից և ենթակայությունից, ուսուցչիատեստավորման կարգը:

2. Ատեստավորումն ուսումնական հաստատությունում զբաղեցրած պաշտո-նին ուսուցչի մասնագիտական գիտելիքների, աշխատանքային կարողություններիև հմտությունների համապատասխանության որոշման գործընթացն է:

3. Ուսումնական հաստատության ուսուցչի ատեստավորումն իրականացվումէ «Հանրակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով (այսուհետ` օրենք), սույն կարգով և այլ իրավական ակտերով սահմանած կարգով:

II. ԱՏԵՍՏԱՎՈՐՄԱՆ ԻՐԱԿԱՆԱՑՈՒՄԸ

4. Ուսումնական հաստատության ուսուցչի հերթական ատեստավորումն

անցկացվում է յուրաքանչյուր հինգ տարին մեկ անգամ` ուսումնական հաստատու-թյան տնօրենի (այսուհետ` տնօրեն) հաստատած ժամանակացույցին համապա-տասխան:

5. Ուսումնական հաստատության ուսուցչի ատեստավորումն իրականացվումէ պարզ ընթացակարգով, Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտու-թյան նախարարության (այսուհետ` նախարարություն) կողմից սահմանված` ու-սուցչի ատեստավորմանը ներկայացվող փաստաթղթերի ամբողջական ցանկովնախատեսված փաստաթղթերի ուսումնասիրության հիման վրա:

6. Ուսումնական հաստատության ուսուցչի ատեստավորումն իրականացվումէ Հայաստանի Հանրապետության մարզերում, Երևան քաղաքում, նախարարու-թյան ենթակայության ուսումնական հաստատությունների համար` նախարարու-թյունում փաստաթղթային ատեստավորման եղանակով՝ ուսուցչի ատեստավորմանտարածքային հանձնաժողովի կողմից (այսուհետ՝ ատեստավորման հանձնա-ժողով):

7. Տնօրենը յուրաքանչյուր տարվա համար օրենքով սահմանած կարգովկազմում է տվյալ տարվա ատեստավորման ենթակա ուսուցիչների ցանկը և մինչևփետրվարի 1-ը ներկայացնում տարածքային կառավարման մարմնի ղեկավարին` մարզպետին, Երևան քաղաքում` Երևանի քաղաքապետին, նախարարությանենթակայության հանրակրթական ուսումնական հաստատությունների դեպքում` Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարին (այսուհետ` լիազոր մարմին):

8. Ատեստավորման ենթակա ուսուցչին հանրակրթական ուսումնական հաս-

94

տատության տնօրենն ատեստավորումից ոչ ուշ, քան երեք ամիս առաջ գրավործանուցում է փաստաթղթային ատեստավորման, սույն կարգի և անցկացման ժամ-կետի մասին:

9. Ատեստավորումից առնվազն մեկ ամիս առաջ հանրակրթական ուսումնականհաստատության տնօրենը լիազոր մարմին է ներկայացնում ատեստավորման ենթակաուսուցիչների ատեստավորման համար սահմանված փաստաթղթերի փաթեթը:

10. Լիազոր մարմնի աշխատակազմի համապատասխան ստորաբաժանումնատեստավորման ենթակա ուսուցիչների փաստաթղթերի փաթեթը կազմում ևտրամադրում է ատեստավորման հանձնաժողովի նախագահին։

11. Լիազոր մարմնի աշխատակազմն առնվազն հինգ օր առաջ հանրակրթա-կան ուսումնական հաստատության տնօրենի միջոցով ատեստավորման ենթակաուսուցչին տեղեկացնում է ատեստավորման օրվա, ժամի և վայրի մասին։

12. Ատեստավորման հանձնաժողովը լիազոր մարմնի կողմից ներկայացվածփաստաթղթերի փաթեթների ուսումնասիրության արդյունքում նկատված անորո-շությունների կամ վիճահարույց հարցերի առկայության դեպքում ատեստավորվողուսուցչին հրավիրում է քննարկմանը։

13. Յուրաքանչյուր ուսուցչի վերաբերյալ ատեստավորման հանձնաժողովնանհատական քվեարկության միջոցով, ձայների մեծամասնությամբ, ընդունում էօրենքով սահմանված որոշումներից մեկը:

14. Ատեստավորվող ուսուցիչն իրավունք ունի ներկա գտնվելու իր զբաղեց-րած պաշտոնին համապատասխանության մասին հարցի քննարկմանը և որոշմանընդունմանը։

III. ԱՏԵՍՏԱՎՈՐՄԱՆ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԻ ԱՄՓՈՓՈՒՄ ԵՎ

ԲՈՂՈՔԱՐԿՈՒՄ 15. Ատեստավորման ավարտից հետո ատեստավորման հանձնաժողովն ամ-

փոփում է արդյունքները և յուրաքանչյուր ուսուցչի համար կազմում է ատեստա-վորման թերթ, որի ձևը սահմանում է նախարարությունը:

16. Ատեստավորման թերթը ստորագրում են ատեստավորման հանձնաժո-ղովի նախագահը, քարտուղարը և անդամները:

17. Հատուկ կարծիք ներկայացրած ատեստավորման հանձնաժողովիանդամը կցում է հատուկ կարծիքը` ստորագրության կողքին գրառելով «հատուկկարծիքը կցվում է» բառերը:

18. Ատեստավորման հանձնաժողովն իր որոշումը երկօրյա ժամկետում ներ-կայացնում է համապատասխան ուսումնական հաստատություն, ինչպես նաևկրթության պետական կառավարման լիազոր մարմին, որը Հայաստանի Հանրա-պետության կառավարության 2011 թվականի փետրվարի 17-ի N 174-Ն որոշմամբսահմանված կարգով ապահովում է դրա հրապարակումը azdarar.am կայքում: Ուսումնական հաստատությունը որոշումն ստանալու օրը դրա մասին տեղե-կացնում է տվյալ ուսուցչին:

19. Ատեստավորման հանձնաժողովի որոշումը կարող է բողոքարկվել օրեն-քով սահմանված կարգով` նախարարություն, կամ դատական կարգով:

20. Ատեստավորման արդյունքները նախարարություն բողոքարկվելու դեպ-քում նախարարի հրամանով ձևավորվում է երեքհոգանոց բողոքարկման հանձնա-ժողով: Բողոքարկման հանձնաժողովում չեն կարող ներգրավվել տվյալ որոշումնընդունած ատեստավորման հանձնաժողովի անդամները։

95

21.Ատեստավորման արդյունքները բողոքարկելու դեպքում ուսուցչի կողմիցնախարարություն է ներկայացվում`

1) դիմում` նախարարի անունով. 2) ատեստավորման հանձնաժողովի որոշման պատճենը. 3) տվյալ ուսուցչի ատեստավորմանը ներկայացված փաստաթղթերի

փաթեթի պատճենը: 22. Բողոքարկման հանձնաժողովը եռօրյա ժամկետում ուսումնասիրում է

ներկայացված փաստաթղթերը և կազմում համապատասխան եզրակացություն ևտվյալ եզրակացությունը ներկայացնում նախարարին:

23. Կրթության կառավարման պետական լիազոր մարմինն ատեստավորմանհանձնաժողովին ներկայացնում է առաջարկություն՝ տվյալ ուսուցչի զբաղեցրածպաշտոնին համապատասխանության հարցը կրկնակի վերանայելու կամ որոշումնանփոփոխ թողնելու վերաբերյալ:

24. Ատեստավորման հանձնաժողովի կողմից ստացված փաստաթղթերըլիազոր մարմնի աշխատակազմը պահպանում և արխիվացնում է ՀայաստանիՀանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

Հայաստանի Հանրապետությանկառավարության աշխատակազմի ղեկավար Դ. Սարգսյան

96

Հավելված N 3ՀՀ կառավարության 2011 թվականինոյեմբերի 10-ի N 1745-Ն որոշման

Կ Ա Ր Գ

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՈՒՍՈՒՑՉԻ

ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՏԱՐԱԿԱՐԳԻ ՇՆՈՐՀՄԱՆ

I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ 1. Սույն կարգով սահմանվում է հանրակրթական ուսումնական հաստատու-

թյան ուսուցչի որակավորման տարակարգի շնորհման կարգը: 2. Հանրակրթական ուսումնական հաստատության (այսուհետ՝ ուսումնական

հաստատություն) ուսուցչի որակավորման տարակարգը քառաստիճան է և շնորհ-վում է աստիճանակարգության սկզբունքով:

3. Ուսումնական հաստատության ուսուցչի որակավորման տարակարգի(այսուհետ՝ տարակարգ) շնորհումն իրականացվում է «Հանրակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով (այսուհետ՝ օրենք), սույն կարգով և այլիրավական ակտերով սահմանված կարգով:

II. ՈՒՍՈՒՑՉԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՏԱՐԱԿԱՐԳԻ ՇՆՈՐՀՈՒՄԸ

4. Ատեստավորված ուսուցիչն իր նախաձեռնությամբ է մասնակցում տարա-

կարգի շնորհմանը` Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նա-խարարին (այսուհետ՝ նախարար) ուղղված իր դիմումի հետ միասին ներկայացնե-լով Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարության(այսուհետ՝ նախարարություն) սահմանած անհրաժեշտ փաստաթղթերը:

5. Տարակարգի շնորհման և դրա բարձրացման համար ուսումնական հաս-տատության ուսուցիչն իրավասու է դիմելու նախարարին` հիմնվելով օրենքով սահ-մանված համաչափությունների վրա:

6. Ուսումնական հաստատության ուսուցչին տարակարգի շնորհման մասինորոշումն ընդունվում է պարզ ընթացակարգով` փաստաթղթային եղանակով, նա-խարարի հրամանով ձևավորված ուսուցչի տարակարգի շնորհման հանրապետա-կան հանձնաժողովի (այսուհետ` հանրապետական հանձնաժողով) կողմից՝ հիմքընդունելով նախարարության կողմից սահմանված տարակարգի բնութագրիչները:

7. Հանրապետական հանձնաժողովը փաստաթղթային ատեստավորմանարդյունքով ընդունում է օրենքի 26-րդ հոդվածի 33-րդ մասով սահմանված որո-շումներից մեկը:

8. Հանրապետական հանձնաժողովի որոշումը հիմք է հանդիսանում ուսուցչինհամապատասխան տարակարգ շնորհելու մասին նախարարի հրամանի համար:

9. Հանրապետական հանձնաժողովի որոշումները կարող են բողոքարկվելնախարարությանը կամ դատական կարգով:

10. Բողոքի առկայության դեպքում ուսուցչին տարակարգ շնորհելը հետա-ձգվում է մինչև նախարարի կողմից վերջնական որոշումն ընդունվելը:

11. Հանրապետական հանձնաժողովի որոշումները նախարարություն բողո-քարկվելու դեպքում նախարարի հրամանով ձևավորվում է երեքհոգիանոց բողո-

97

քարկման հանձնաժողով, որի կազմում չեն կարող ներգրավվել տվյալ որոշումնընդունած ատեստավորման հանձնաժողովի անդամները:

12. Բողոքարկման հանձնաժողովը եռօրյա ժամկետում ուսումնասիրում էներկայացված փաստաթղթերը և կազմում համապատասխան եզրակացություն ևտվյալ եզրակացությունը ներկայացնում նախարարին:

13. Նախարարը ընդունում է համապատասխան որոշում` հիմք ընդունելովբողոքարկման հանձնաժողովի եզրակացությունը:

14. Ուսումնական հաստատությանը հատկացված միջոցների հաշվին տարա-կարգ ստացած ուսուցչին տրվում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարու-թյան սաhմանած չափով հավելավճար:

15. Ուսումնական հաստատության ուսուցչին տարակարգ տրվում է 5 տարիժամկետով:

16. Տարակարգի գործողությունը վաղաժամկետ դադարեցվում է այն դեպ-քում, երբ տվյալ ուսուցիչն ատեստավորման արդյունքում զբաղեցրած պաշտոնինչի համապատասխանում:

17. Ուսումնական հաստատությունից այլ ուսումնական հաստատությունտեղափոխված ուսուցչի տարակարգը պահպանվում է այն դեպքում, երբ տվյալուսումնական հաստատությունում ատեստավորման արդյունքում ուսուցիչը ճանաչ-վել է զբաղեցրած պաշտոնին համապատասխանող: Տարակարգի դիմաց տվյալուսուցչի հավելավճարի իրավունքը վերականգնվում է ատեստավորման օրվանից:

Հայաստանի Հանրապետությանկառավարության աշխատակազմի ղեկավար Դ. Սարգսյան

98

Հավելված N 4ՀՀ կառավարության 2011 թվականինոյեմբերի 10-ի N 1745-Ն որոշման

Կ Ա Ր Գ

ԱՏԵՍՏԱՎՈՐՄԱՆ ՄԻՋՈՑՈՎ ՈՐԱԿԱՎՈՐՈՒՄ ՍՏԱՑԱԾ ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ

ՈՒՍՈՒՑԻՉՆԵՐԻՆ ՀԱՎԵԼԱՎՃԱՐ ՏԱԼՈՒ 1. Սույն կարգով սահմանվում է ատեստավորման միջոցով որակավորման

տարակարգ ստացած ուսուցչին, ըստ մասնագիտական կրթության որակավորմանաստիճանների, հավելավճար տալու կարգը:

2. Ատեստավորման միջոցով որակավորման տարակարգ ստացած ուսուցչինուսումնական հաստատությանը հատկացված միջոցների հաշվին տրվում է հավե-լավճար՝

1) չորրորդ աստիճանի որակավորման տարակարգի համար` մանկավարժա-կան դրույքի 50 տոկոսի չափով.

2) երրորդ աստիճանի որակավորման տարակարգի համար` մանկավարժա-կան դրույքի 30 տոկոսի չափով.

3) երկրորդ աստիճանի որակավորման տարակարգի համար` մանկավար-ժական դրույքի 20 տոկոսի չափով.

4) առաջին աստիճանի որակավորման տարակարգի համար` մանկավարժա-կան դրույքի 10 տոկոսի չափով:

3. Ատեստավորման միջոցով որակավորման տարակարգ ստացած ուսուցչիհասանելիք հավելավճարը տրվում է յուրաքանչյուր ամիս` աշխատավարձի հետմիասին:

4. Սույն կարգով սահմանված հավելավճարները տրվում են միայն հանրա-կրթական ուսումնական հաստատությունում աշխատող ուսուցիչներին:

Հայաստանի Հանրապետությանկառավարության աշխատակազմի ղեկավար Դ. Սարգսյան

99

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

4 նոյեմբերի 2010 թվականի N 1496-Ն

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ ՎՃԱՐՈՎԻ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐՈՎ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԵՎ (ԿԱՄ) ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԼՐԱՑՈՒՑԻՉ ԿՐԹԱԿԱՆ

ԾՐԱԳՐԵՐԻ, ԻՆՉՊԵՍ ՆԱԵՎ ԱՅԼ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

«Հանրակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 14-րդ

հոդվածի 4-րդ մասին համապատասխան` Հայաստանի Հանրապետության կառա-վարությունը որոշում է.

1. Հաստատել Հայաստանի Հանրապետության պետական հանրակրթականուսումնական հաստատություններում վճարովի հիմունքներով հանրակրթական և(կամ) մասնագիտական լրացուցիչ կրթական ծրագրերի, ինչպես նաև այլ ծառայու-թյունների իրականացման կարգը` համաձայն հավելվածի:

2. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հաջոր-դող օրվանից:

Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ Տ. Սարգսյան 2010 թ. նոյեմբերի 24 Երևան

100

Հավելված ՀՀ կառավարության 2010 թվականի

նոյեմբերի 4-ի N 1496-Ն որոշման

Կ Ա Ր Գ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ ՎՃԱՐՈՎԻ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐՈՎ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԵՎ (ԿԱՄ) ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԼՐԱՑՈՒՑԻՉ ԿՐԹԱԿԱՆ

ԾՐԱԳՐԵՐԻ, ԻՆՉՊԵՍ ՆԱԵՎ ԱՅԼ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ

I.ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1. Հայաստանի Հանրապետության պետական հանրակրթական ուսումնականհաստատություններում (այսուհետ` հաստատություն) վճարովի հիմունքներով հան-րակրթական և (կամ) մասնագիտական լրացուցիչ կրթական ծրագրերի, ինչպեսնաև այլ ծառայությունների իրականացման կարգը (այսուհետ` կարգ) սահմանում էլրացուցիչ կրթության կազմակերպական հիմքը, կարգավորում է լրացուցիչ կրթու-թյան, ինչպես նաև այլ ծառայությունների մասնակից կողմերի ֆիզիկական և իրա-վաբանական անձանց իրավահարաբերությունները: 2. Վճարովի հիմունքներով լրացուցիչ կրթությունը նպատակաուղղված է հանրա-կրթական հիմնական ծրագրերից դուրս` կամավորության սկզբունքով, սովորողնե-րի, քաղաքացիների հետաքրքրությունների և նախասիրությունների բավարարմա-նը, հոգևոր, մարդասիրական, գեղագիտական, ֆիզիկական, ստեղծագործականկարողությունների զարգացմանը, հայրենասիրական դաստիարակությանը, բնա-պահպանական, կիրառական և հումանիտար գիտելիքների կատարելագործմանը:3. Տարրական, միջին, հիմնական, միջնակարգ հաստատություններում և վարժա-րաններում (1-9-րդ դասարանցիների մասնակցությամբ) վճարովի հիմունքներովլրացուցիչ կրթություն կարող է իրականացվել միայն ուսումնական պլանով տվյալդասարանի առարկայացանկում չընդգրկված առարկաներից: 4. Հաստատությունը կարող է իրականացնել վճարովի այլ ծառայություններ` ման-կավարժական աշխատողների մասնագիտական կատարելագործման միջոցառում-ներ, սովորողների առողջության պահպանման միջոցառումներ, սովորողներիսննդի կազմակերպում, սովորողների երկարօրյա ուսուցման և (կամ) գիշերակացիև ամառային հանգստի կազմակերպում, ուսումնաարտադրական գործառնությանծավալում և արտադրանքի իրացում: 5. Լրացուցիչ կրթության մասնակիցներն են` հաստատությունը, կրթական ծառա-յություններ իրականացնողները, լրացուցիչ կրթություն ստացողները և նրանց օրի-նական ներկայացուցիչները: 6. Լրացուցիչ կրթությունն իրականացվում է երկկողմ համաձայնությամբ` հաստա-տության և ծնողի, օրինական ներկայացուցչի, կազմակերպության (այսուհետ`պատվիրատու) միջև երկու հավասարազոր օրինակից կնքվող պայմանագրի հի-ման վրա, որի օրինակելի ձևը հաստատում է կրթության պետական կառավարմանլիազորված մարմինը: 7. Վճարովի լրացուցիչ կրթական ծառայության իրականացումից հետո պատվի-րատուին կարող է տրվել կատարողի կողմից հաստատված և կնքված` մասնագի-տական որակավորում չպարունակող փաստաթուղթ:

101

II. ԼՐԱՑՈՒՑԻՉ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐԻ ՄԱՍԻՆ ՏԵՂԵԿՈՒԹՅՈՒՆԸ 8. Հաստատությունը պարտավոր է լրացուցիչ կրթական ծրագրերի իրականացմանվերաբերյալ համապատասխան լիազոր մարմնի միջոցով Հայաստանի Հանրապե-տության կրթության և գիտության նախարարություն ներկայացնել հետևյալ տեղե-կությունները` 1) հաստատության կողմից լրացուցիչ կրթական ծառայություն իրականացնելուհիմքերը. 2) լրացուցիչ կրթական ծրագրերը. 3) ժամերի քանակը. 4) ուսուցման տևողությունը. 5) դասավանդող մասնագետի որակավորումը. 6) իրականացվող լրացուցիչ ծրագրերի վճարի չափը:

III. ԼՐԱՑՈՒՑԻՉ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՄԱՏՈՒՑՈՒՄԸ 9. Լրացուցիչ կրթական ծառայություններն իրականացվում են ինչպես հաստատու-թյան, այնպես էլ հրավիրված մասնագետների և (կամ) մանկավարժների միջոցով: 10. Լրացուցիչ կրթական ծառայություններ իրականացնող մասնագետի համապա-տասխան մասնագիտական որակավորումը պարտադիր է: 11. Լրացուցիչ կրթական ծառայությունների իրականացման ընթացքում կատարողըպարտավոր է ապահովել մասնակիցների անվտանգությունը և սանիտարահիգիե-նիկ պայմանները: Սպորտային խմբակների դեպքում բժշկի ներկայությունը պար-տադիր է: 12. Հաստատության տնօրենը հաստատում է լրացուցիչ կրթական ծառայության` 1) ուսումնական պլանը. 2) ուսումնական ծրագիրը. 3) դասացուցակը. 4) դասամատյանը: 13. Հաստատության կառավարման խորհրդի որոշմամբ` տնօրենի հրամանովհատատվում է լրացուցիչ կրթական ծառայության` 1) վարձավճարի չափը. 2) կրթական ծառայություններ իրականացնողների վճարի չափը. 3) միջոցների բաշխման համամասնությունները: 14. Լրացուցիչ կրթական ծառայությունների համար վճարումները կատարում էպատվիրատուն` կանխիկ կամ բանկային փոխանցման միջոցով: Հայաստանի Հանրապետությանկառավարության աշխատակազմի ղեկավար Դ. Սարգսյան

102

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

2 դեկտեմբերի 2010 թվականի N 1579-Ն

«ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆ» ՊԵՏԱԿԱՆ ՈՉ ԱՌԵՎՏՐԱՅԻՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅԱՆ ՇԱՀՈՒՅԹԻ

ՕԳՏԱԳՈՐԾՄԱՆ ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ «Հանրակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 9-րդ հոդվա-ծի 3-րդ մասի, 36-րդ հոդվածի 2-րդ մասի, «Պետական ոչ առևտրային կազմա-կերպությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 6-րդ հոդվածի2-րդ մասի պահանջներին համապատասխան և հիմնադրի կողմից սահմանվածկարգով պետական կազմակերպության շահույթի տնօրինման ուղղություններիսահմանման նպատակով Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունըորոշում է. 1. Հաստատել «Պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատություն» պե-տական ոչ առևտրային կազմակերպության շահույթի օգտագործման կարգը` հա-մաձայն հավելվածի: 2. Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարին` ուսում-նասիրել սույն որոշման 1-ին կետով հաստատված կարգի մեկամյա գործադրմանփորձը և, անհրաժեշտության դեպքում, Հայաստանի Հանրապետության կառա-վարություն ներկայացնել առաջարկություն այդ կարգում համապատասխան փո-փոխություններ կատարելու վերաբերյալ: 3. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հաջորդողօրվանից:

Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ Տ. Սարգսյան

2010 թ. դեկտեմբերի 7 Երևան

103

Հավելված ՀՀ կառավարության 2010 թվականի

դեկտեմբերի 2-ի N 1579-Ն որոշման

Կ Ա Ր Գ

«ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆ» ՊԵՏԱԿԱՆ ՈՉ ԱՌԵՎՏՐԱՅԻՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅԱՆ ՇԱՀՈՒՅԹԻ

ՕԳՏԱԳՈՐԾՄԱՆ 1. Սույն կարգը սահմանվում է «Հանրակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապե-տության օրենքի 9-րդ հոդվածի 3-րդ մասի, 36-րդ հոդվածի 2-րդ մասի, «Պետականոչ առևտրային կազմակերպությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետությանօրենքի 6-րդ հոդվածի 2-րդ մասի պահանջներին համապատասխան և կարգավո-րում է «Պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատություն» պետական ոչառևտրային կազմակերպության (այսուհետ` հաստատություն) շահույթի օգտագործ-ման հետ կապված հարաբերությունները: 2. Հաստատության գործունեության ընթացքում առաջացած շահույթն օգտագործ-վում է հաստատության կանոնադրությամբ նախատեսված նպատակների համար: 3. Հաստատությունը, համաձայն Հայաստանի Հանրապետության հաշվապահականհաշվառման ՀՀՀՀՍ 37 ստանդարտի, ձևավորում է պահուստային կապիտալ: 4. Հաստատության հաշվետու տարվա շահույթը բաշխվում է հետևյալ ուղղություն-ներով և չափերով` 1) պահուստային ֆոնդ` հաշվետու տարվա շահույթի մինչև 15 տոկոսի չափով(ռիսկեր և անորոշություններ` ներկա արժեքի և ապագայի դեպքեր, անբարե-նպաստ պայմանագրեր). 2) կուտակման ֆոնդ (ոչ ընթացիկ ակտիվների ձեռքբերման և ոչ ընթացիկ ակ-տիվների վերանորոգման նպատակով)` հաշվետու տարվա շահույթի մինչև 35 տո-կոսի չափով. 3) սպառման ֆոնդ` հաշվետու տարվա շահույթի մինչև 50 տոկոսի չափով, որըներառում է` ա. աշխատողների նյութական խրախուսման ֆոնդը (մասնագիտական և բարե-խիղճ աշխատանքի համար), բ. դրամական օգնության ֆոնդը (աշխատողների երկարատև հիվանդության, մահվան, աշխատողների հարազատների մահվան, ինչպես նաև ամուսնության ևայլ առիթներով), գ. բարեգործական ֆոնդը (սոցիալապես անապահով ընտանիքներից աշակերտնե-րին օգնություն (հագուստ, տարրական դասարաններում անվճար սնունդ և այլն), դ. այլ (կարող է ներառել կանոնադրական խնդիրների իրականացման համարնախատեսված այլ նպատակներ): 5. Հաստատության կոլեգիալ կառավարման մարմինը, հիմք ընդունելով սույն կարգի4-րդ կետը, մինչև հաշվետու տարվան հաջորդող տարվա մայիսի 1-ը սահմանում էհաշվետու տարվա շահույթի բաշխման ուղղությունները և չափերը: 6. Տարեկան մինչև 3000.0 հազ. դրամ զուտ շահույթ ունեցող հաստատությունը, կոլեգիալ կառավարման մարմնի որոշմամբ, այն կարող է օգտագործել սույնկարգի 4-րդ կետով սահմանված մեկ կամ մի քանի ուղղություններով: (6-րդ կետը լրաց. 16.02.12 N 213-Ն) (Հավելվածը լրաց. 16.02.12 N 213-Ն) Հայաստանի Հանրապետության կառավարության աշխատակազմի ղեկավար Դ. Սարգսյան

104

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

8 ապրիլի 2010 թվականի N 439-Ն

ՀԱՆՐԱԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇՉԻ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ

ՀԱՍՏԱՏՄԱՆ ԿԱՐԳԸ ԵՎ ՀԱՆՐԱԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ, ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ 2004

ԹՎԱԿԱՆԻ ՄԱՅԻՍԻ 27-Ի N 771-Ն ԵՎ ՀՈՒՆԻՍԻ 17-Ի N 900-Ն ՈՐՈՇՈՒՄՆԵՐՆ ՈՒԺԸ ԿՈՐՑՐԱԾ ՃԱՆԱՉԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

«Կրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 36-րդ հոդվածի

2-րդ կետին և «Հանրակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 29-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ և 3-րդ կետերին համապատասխան` Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.

1. Հաստատել հանրակրթության պետական չափորոշչի ձևավորման և հաս-տատման կարգը և հանրակրթության պետական չափորոշիչը` համաձայն NN 1 և 2 հավելվածների:

2. Ուժը կորցրած ճանաչել Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2004 թվականի մայիսի 27-ի «Հանրակրթության պետական կրթական չափորոշիչ-ների ձևավորման և հաստատման կարգը հաստատելու մասին» N 771-Ն և հունիսի 17-ի «Միջնակարգ կրթության պետական չափորոշիչը հաստատելու և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2000 թվականի մայիսի 8-ի N 226 որոշումն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» N 900-Ն որոշումները:

3. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հաջոր-դող օրվանից։

Հայաստանի Հանրապետության

վարչապետ Տ. Սարգսյան

2010 թ. ապրիլի 28 Երևան

105

Հավելված N 1 ՀՀ կառավարության 2010 թվականի

ապրիլի 8-ի N 439-Ն որոշման

Կ Ա Ր Գ

ՀԱՆՐԱԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇՉԻ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ ՀԱՍՏԱՏՄԱՆ

I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1. Սույն կարգով կանոնակարգվում են հանրակրթության պետական չափորոշ-չի և առարկայական չափորոշիչների ձևավորման ու հաստատման գործընթացնե-րը և Հայաստանի Հանրապետության հանրակրթության համակարգում դրանց ներդրման հետ կապված հարաբերությունները:

II. ՀԱՆՐԱԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇՉԻ ՁԵՎԱՎՈՐՈՒՄԸ 2. Հանրակրթության պետական չափորոշիչը ձևավորվում է հանրակրթական

հիմնական ծրագրերի հետևյալ բաղադրիչներից` 1) ուսումնական բնագավառներն ու կրթության բովանդակության բաղադրիչներ. 2) շրջանավարտներին ներկայացվող որակական պահանջներ` ըստ կրթության

աստիճանների և ուսումնական բնագավառների. 3) հենքային ուսումնական պլան և առարկայացանկերի ձևավորման հիմնա-

կան սկզբունքներ. 4) սովորողների գնահատման ձևեր, սանդղակ, հաշվառման կարգ։ 3. Հանրակրթության պետական չափորոշիչը մշակվում է Հայաստանի Հանրա-

պետության կրթության պետական կառավարման լիազոր մարմնի կողմից. 1) հանրակրթության պետական չափորոշչի նախագիծը մշակելու նպատակով`

Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարի հրամանով ստեղծվում է հանձնաժողով.

2) հանրակրթության պետական չափորոշչի առանձին բաղադրիչների նախա-գծերի մշակման նպատակով հանձնաժողովն ստեղծում է մասնագիտական աշխա-տանքային խմբեր.

3) հանձնաժողովն աշխատանքային խմբերի մշակած նախագծերի հիման վրա ձևավորում է հանրակրթության պետական չափորոշչի նախագիծը, որը սահմանված կարգով ներկայացվում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության հաս-տատմանը:

4. (4-րդ կետն ուժը կորցրել է 28.07.11 N 1088-Ն)

III. ՀԱՆՐԱԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇՉԻ ԵՎ ԱՌԱՐԿԱՅԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉՆԵՐԻ ՀԱՍՏԱՏՈՒՄԸ

5. Հանրակրթության պետական չափորոշիչը հաստատվում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից:

6. Առարկայական չափորոշիչները, որպես հանրակրթական պետական չափո-րոշչի բաղկացուցիչ մասեր, հաստատվում են Հայաստանի Հանրապետության կրթության պետական կառավարման լիազոր մարմնի կողմից: Հայաստանի Հանրապետության կառավարության աշխատակազմի ղեկավար Դ. Սարգսյան

106

Հավելված N 2

ՀՀ կառավարության 2010 թվականիապրիլի 8-ի N 439-Ն որոշման

ՀԱՆՐԱԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

I.ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1. Հանրակրթության պետական չափորոշիչը (այսուհետ` չափորոշիչ) սահմա-

նում է հանրակրթական հիմնական ծրագրերի բովանդակության պարտադիր նվա-զագույնը, առավելագույն ծավալը, տարրական, հիմնական և միջնակարգ հանրա-կրթական ծրագրերի շրջանավարտներին ներկայացվող ընդհանրական պահանջ-ները և սովորողների գնահատման համակարգը:

2. Չափորոշչի նորմերն ու դրույթները պարտադիր են Հայաստանի Հանրապե-տության կրթության կառավարման մարմինների, տարրական, հիմնական և միջ-նակարգ ընդհանուր, հատուկ և մասնագիտացված հանրակրթական ծրագրեր (այ-սուհետ` հանրակրթական ծրագրեր) մշակողների և իրականացնող ուսումնական հաստատությունների համար` անկախ դրանց կազմակերպական-իրավական ու սեփականության ձևերից և ենթակայությունից։

3. Հանրակրթության պետական չափորոշչին համապատասխան` 1) մշակվում են պետական և այլընտրանքային հանրակրթական ծրագրերը. 2) փորձաքննության են ենթարկվում հաստատման ներկայացված այլընտրան-

քային հանրակրթական ծրագրերը. 3) կազմակերպվում են հանրակրթական ծրագրերի իրականացումը և դրա պե-

տական վերահսկողությունը. 4) գնահատվում են հանրակրթության արդյունքները: II. ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ

ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ 4. Հանրակրթական ծրագրերի բովանդակության պարտադիր նվազագույնը

սահմանվում է ըստ կրթական ծրագրերի աստիճանների՝ հետևյալ ուսումնական բնագավառներով`

1) հայոց լեզու, գրականություն. 2) օտար լեզուներ. 3) մաթեմատիկա. 4) տեղեկատվական հաղորդակցական տեխնոլոգիաներ (այսուհետ` ՏՀՏ), հա-

մակարգչային գիտություններ. 5) բնություն, բնական գիտություններ. 6) հասարակություն, հասարակական գիտություններ. 7) արվեստ. 8) տեխնոլոգիա. 9) ֆիզիկական կրթություն և անվտանգ կենսագործունեություն: 5. Հանրակրթական ծրագրերի բովանդակությունը ներկայացվում է առարկա-

յական ծրագրերի միջոցով և սույն չափորոշչի համաձայն ներառում է հանրակրթու-թյան ընդհանուր նպատակներին համապատասխան ընտրված ու սովորողի կող-մից յուրացման համար նախատեսված գիտելիքները, մանկավարժորեն և հոգեբա-

107

նորեն չափորոշված-հարմարեցված սոցիալական փորձը, մշակութային, բարոյա-կան ու գեղագիտական, ազգային և համամարդկային արժեքները։ Հանրակրթա-կան ծրագրերի առարկայացանկը ձևավորվում է սույն չափորոշչով սահմանված սկզբունքներին համապատասխան:

6. Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված բովանդակային նվազագույն պահանջները` ըստ բնագավառների, կարող են հանրակրթական հիմ-նական ծրագրերում խորացվել և ընդլայնվել:

7. Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների կրթության արդյունավետ կազմակերպման նպատակով հանրակրթության ծրագրի բովանդակությունը հարմարեցվում է նրանց ընկալման և մտավոր գործունեության կարողություններին:

1. ՏԱՐՐԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ (ՏԱՐՐԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑ) ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ

ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ 8. Տարրական կրթության հիմնական նպատակներն են սովորողի` 1) մտավոր, հոգևոր և ֆիզիկական կարողությունների զարգացումը. 2) լեզվամտածողության, գրագիտության, տրամաբանության աշխարհայաց-

քային պատկերացումների հիմքերի ստեղծումը. 3) աշխատանքային նախնական հմտությունների ձևավորումը. 4) բարեկիրթ վարքի և կայուն արժեհամակարգի հիմքերի ձևավորումը. 5) բարոյահոգեբանական, հայրենասիրական, գեղագիտական, էկոլոգիական

և ֆիզիկական դաստիարակությունը և առողջ ապրելակերպի հիմքերի արմատա-վորումը.

6) միջին դպրոցում ուսումը շարունակելու համար պահանջվող կրթամակար-դակի ապահովումը:

1. ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒ, ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 9. Տարրական կրթության ծրագրի «Հայոց լեզու» ուսումնական բնագավառը

նպատակաուղղված է` 1) սովորողի կողմից մայրենի լեզվի տիրապետման անհրաժեշտության ու

առաջնայնության, ազգային ինքնության հաստատման ու պահպանման գործում մայրենի լեզվի դերի գիտակցմանը.

2) գեղեցիկը, բարին, մարդկայինը տեսնելու, ընկալելու և գնահատելու գործում հայերենի դերի արժևորմանը.

3) մայրենի լեզվով` բանավոր և գրավոր խոսքի միջոցով սեփական մտքերը, հույզերն արտահայտելու, մարդկանց հետ հաղորդակցվելու, շրջապատող աշխար-հը և մարդկանց հասկանալու, բնության, հասարակության և մարդու մասին գիտե-լիքներ ստանալու, հայերենով ստեղծված գրական-գեղարվեստական ստեղծագոր-ծություններին հաղորդակից դառնալու, սեփական ստեղծագործական ունակու-թյունները դրսևորելու և զարգացնելու նախնական գիտելիքների, կարողություննե-րի և հմտությունների ձևավորմանը:

10. Տարրական կրթության ծրագիրը պետք է ներառի նախնական, տարրական գիտելիքներ, պատկերացումներ`

1) ուղղագրական կանոնների, 2) քերականական կանոնների,

108

3) մանկական գեղարվեստական գրականության որոշ նմուշների և բանահյու-սական նյութերի որոշ մշակումների մասին:

2. ՕՏԱՐ ԼԵԶՈՒՆԵՐ 11. Տարրական կրթության ծրագրի «Օտար լեզուներ» ուսումնական բնագավա-

ռը նպատակաուղղված է` 1) սովորողի հաղորդակցվելու և համագործակցելու, ոչ հայախոս անձանց հետ

շփվելու, լեզվակիր երկրի մշակույթին հաղորդակցվելու հիմքերի ձևավորմանը. 2) սովորողի կողմից օտար լեզվի` որպես տեղեկություն ստանալու և փոխան-

ցելու դերի ու նշանակության, լեզվակիր ժողովրդի հոգևոր-մշակութային արժեքնե-րի վերաբերյալ նախնական պատկերացում ունենալու գործում օտար լեզվի իմա-ցության դերի գիտակցմանը:

12. Տարրական կրթության ծրագիրը պետք է ներառի նախնական, տարրական գիտելիքներ, պատկերացումներ`

1) հաղորդակցման և առօրյա իրադրությունները նկարագրելու համար անհրա-ժեշտ բառապաշար` ուսուցանվող օտար լեզվից,

2) օտար լեզվի հնչյունների ու այբուբենի, արտասանության և ուղղագրության տարրական կանոնների,

3) պարզագույն բառակապակցություններ և նախադասություններ կազմելու կանոնների,

4) լեզվակիր ժողովրդի բանահյուսության և երաժշտության որոշ նմուշների մա-սին:

3. ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱ 13. Տարրական կրթության ծրագրի «Մաթեմատիկա» ուսումնական բնագավա-

ռը նպատակաուղղված է` 1) սովորողի կողմից սեփական մտքերը ճշգրիտ ձևակերպելու, ուրիշի մտքերը

հասկանալու անհրաժեշտության ու կարևորության, ինքնուրույն աշխատելու և ստեղծագործելու անհրաժեշտության գիտակցմանը.

2) պարզ մաթեմատիկական հասկացություններով աշխատելու, խնդիրներ և վարժություններ լուծելու միջոցով սովորողի մտավոր ունակությունների զարգաց-ման խթանմանը.

3) մտքերը հստակ ձևակերպելու, տրամաբանված դատողություններ կատարե-լու, տարբեր իրավիճակներում կողմնորոշվելու կարողությունների ձևավորմանը:

14. Տարրական կրթության ծրագիրը պետք է ներառի նախնական, տարրական գիտելիքներ, պատկերացումներ`

1) բնական թվերի և դրանց համեմատման, 2) թվաբանական չորս գործողությունների և դրանց կատարման հիմնական

կանոնների, 3) ամբողջի և նրա մասերի, 4) երկրաչափական պարզագույն պատկերների և մարմինների, պարզ չափում-

ների, 5) երկարության, մակերեսի, ծավալի, ժամանակի, արագության, զանգվածի,

դրանց չափման միավորների և չափման պարզագույն գործիքների, 6) տրամաբանական մտածողության մասին:

109

4. ՏՀՏ, ՀԱՄԱԿԱՐԳՉԱՅԻՆ ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ 15. Տարրական կրթության ծրագրի «ՏՀՏ, համակարգչային գիտություններ»

ուսումնական բնագավառը նպատակաուղղված է` 1) ալգորիթմական մտածելակերպի, տեղեկատվություն ձեռք բերելու, ստեղծա-

գործելու, հաղորդակցվելու, համագործակցելու, տեղեկատվական հաղորդակցա-կան տեխնոլոգիաներին տիրապետելու և կենցաղում կիրառվող թվային սարքավո-րումների հետ աշխատելու նախնական կարողությունների և հմտությունների ձևա-վորմանը.

2) սովորողների կողմից տեղեկույթի հետ աշխատելու հմտությունների զար-գացման անհրաժեշտության.

3) ժամանակակից կյանքում համակարգչի դերի ու նշանակության, մեր կյան-քում տեղեկատվական և հաղորդակցական տեխնոլոգիաների դերի գիտակցմանը.

4) «անվտանգ» տեղեկատվություն ստանալու և տարածելու հետ կապված իր իրավունքների ու պատասխանատվության կարևորմանը.

5) համակարգչի ընձեռած հնարավորությունների ուսումնասիրմանը և կիրառ-մանը:

16. Տարրական կրթության ծրագիրը պետք է ներառի նախնական, տարրական գիտելիքներ, պատկերացումներ`

1) տեղեկույթի, դրա ստացման, մշակման, փոխանցման, պահպանման, մշակ-ման ու օգտագործման,

2) իր առօրյա գործողությունները պլանավորելու, 3) խնդիրներ լուծելիս՝ ալգորիթմական մոտեցում ցուցաբերելու, 4) համակարգիչը ճիշտ միացնելու, անջատելու և վերաբեռնավորելու, 5) համակարգչից օգտվելու հիգիենիկ նորմերը պահպանելու, 6) տեղեկատվական հաղորդակցական տեխնոլոգիաների, 7) համացանցի էթիկայի կանոնները պահպանելու մասին: 5. ԲՆՈՒԹՅՈՒՆ, ԲՆԱԿԱՆ ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ 17. Տարրական կրթության ծրագրի «Բնություն, բնական գիտություններ» ու-

սումնական բնագավառը նպատակաուղղված է իր շրջապատի բնության տարրերի և երևույթների վերաբերյալ պարզագույն պատկերացումներ ունեցող, դրանք գործ-նականում կիրառող, բնության մեջ և կենցաղում պատասխանատու վարքագիծ դրսևորող անձի ձևավորմանը:

18. Տարրական կրթության ծրագիրը պետք է ներառի նախնական, տարրական գիտելիքներ, պատկերացումներ`

1) մարմինների շարժման, ջերմության, լույսի, ձայնի, 2) պարզագույն չափիչ սարքերի, 3) արեգակի, լուսնի, երկիր մոլորակի, 4) բույսերի և կենդանիների, մարդու մարմնի մասերի, զգայարանների, 5) շրջապատում հանդիպող թունավոր նյութերի հետ վարվելու տարրական

կանոնների, 6) հիգիենայի տարրական կանոնների մասին: 6. ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ, ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ 19. Տարրական կրթության ծրագրի «Հասարակություն, հասարակական գի-

տություններ» ուսումնական բնագավառը նպատակաուղղված է՝

110

1) մարդու և հասարակության վերաբերյալ պատկերացումներ ունեցող, ճանա-չողական, սոցիալական և անհատական կարողությունների ու հմտությունների տի-րապետող, ազգային ու համամարդկային արժեքներ կրող սոցիալապես ակտիվ անձի և քաղաքացու ձևավորման հիմքերի ապահովմանը.

2) սովորողի կողմից հայրենիքի, պետության և ազգի դերի ու նշանակության գիտակցմանը.

3) հասարակական համակեցության կանոնների կարևորմանը. 4) իր և ուրիշների աշխատանքի, հաջողությունների, ինչպես նաև կրթության

դերի գնահատմանը: 20. Տարրական կրթության ծրագիրը պետք է ներառի նախնական, տարրա-

կան գիտելիքներ, պատկերացումներ` 1) Հայաստանի Հանրապետության պետական դրոշի, զինանշանի և օրհներգի, 2) հայ ժողովրդի անցյալի ու ներկայի կարևորագույն իրադարձությունների,

նշանավոր գործիչների, մշակութային արժեքների և ազգային, պետական տոների, 3) հայրենիքի, ընտանիքի, ազգի և հասարակության, 4) մարդկանց լեզվական, ազգային, ռասայական, կրոնական բազմազանու-

թյան, 5) Հայաստանի վարչատարածքային բաժանման, 6) իր բնակավայրի բնության, պատմության և մշակութային հուշարձանների, 7) հասարակական վարքի կանոնների, իր իրավունքների ու պարտականու-

թյունների, 8) մարդկանց միջև հավասարություն, արդարություն, բարեկամություն և խա-

ղաղություն հաստատելու անհրաժեշտության մասին: 7. ԱՐՎԵՍՏ 21. Տարրական կրթության ծրագրի «Արվեստ» ուսումնական բնագավառը

նպատակաուղղված է` 1) գեղարվեստական կրթության և գեղագիտական դաստիարակության ապա-

հովմանը. 2) սովորողի կողմից արվեստի ստեղծագործությունների, բնության և շրջապա-

տող աշխարհի գեղեցկության և ներդաշնակության հանդեպ զգայուն վերաբեր-մունքի.

3) հասարակական վայրերում և մշակութային միջոցառումների ժամանակ պատշաճ վարքագծի դրսևորմանը.

4) ստեղծագործական երևակայության և պատկերավոր մտածողության զար-գացմանը:

22. Տարրական կրթության ծրագիրը պետք է ներառի նախնական, տարրա-կան գիտելիքներ, պատկերացումներ`

1) կերպարվեստի` գեղանկարչության, գծանկարչության, քանդակագործու-թյան, դեկորատիվ-կիրառական արվեստի և երաժշտության,

2) արվեստի տեսակների, 3) արվեստի տարբեր ժանրերում ստեղծագործող որոշ արվեստագետների,

նրանց գործերի, 4) արվեստի ստեղծագործությունների ձևի և արտահայտչամիջոցների, 5) ժողովրդական և դեկորատիվ-կիրառական արվեստի, դրա ձևերի, մարդու

կյանքում դրանց դերի,

111

6) հայրենական և այլազգի արվեստագետների նշանավոր ստեղծագործու-թյունների մասին:

8. ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ 23. Տարրական կրթության ծրագրի «Տեխնոլոգիա» ուսումնական բնագավառը

նպատակաուղղված է` 1) սովորողների աշխատանքային նախնական հմտությունների, աշխատանքի

և աշխատող մարդու նկատմամբ հարգալից վերաբերմունքի ձևավորմանը. 2) աշխատանքային նյութերի, գործիքների, ռեսուրսների, անձնական և հան-

րային ունեցվածքի նկատմամբ խնայողաբար վերաբերմունքի դաստիարակմանը. 3) կենցաղում աշխատելու տարրական գիտելիքների և կարողությունների

ձեռքբերմանը. 4) միջավայրը գեղեցիկ և հարմարավետ դարձնող օգտակար իրերի ստեղծ-

ման, գեղագիտական արժեքի ընկալման և գնահատման կարողությունների զար-գացմանը.

5) տարբեր մասնագիտությունների հետ ծանոթացմանը։ 24. Տարրական կրթության ծրագիրը պետք է ներառի նախնական, տարրա-

կան գիտելիքներ, պատկերացումներ` 1) աշխատանքի և աշխատատեղի ճիշտ կազմակերպման, 2) նյութը ձեռքով մշակելու, նմուշներ պատրաստելու, 3) ուսումնառության ընթացքում և տանը, կենցաղում օգտագործվող գործիքնե-

րի ու հարմարանքների շահագործման եղանակների, 4) բնական և արհեստական որոշ նյութերի տեսակների և դրանց հատկություննե-

րի, 5) բնական և արհեստական որոշ նյութերի՝ ձեռքի գործիքներով մշակելու

պարզագույն տեխնիկայի և տեխնոլոգիական գործընթացների, 6) աշխատանքային գործիքների տեսակների, դրանց կառուցվածքի ու նշանա-

կության, հայերեն անվանումների, 7) աշխատանքային գործիքների ու հարմարանքների օգտագործման և պահ-

պանման ձևերի ու եղանակների, 8) սենյակային բույսեր խնամելու, 9) աշխատանքի անվտանգության կանոնների և սանիտարահիգիենիկ պա-

հանջների մասին: 9. ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԱՆՎՏԱՆԳ ԿԵՆՍԱԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒ-

ԹՅՈՒՆ 25. Տարրական կրթության ծրագրի «Ֆիզիկական կրթություն և անվտանգ

կենսագործունեություն» ուսումնական բնագավառը նպատակաուղղված է` 1) սովորողի կողմից սեփական մարմնի խնամքին և առողջությանը հետևելու

կարևորության արժևորմանը. 2) առողջ և ռացիոնալ սննդի նկատմամբ դրական վերաբերմունքի ձևավորմանը. 3) պարբերաբար առավոտյան հիգիենիկ մարմնամարզության և տարբեր շար-

ժախաղերի դերի ու նշանակության կարևորմանը. 4) վնասակար սովորույթների նկատմամբ բացասական վերաբերմունքի ձևա-

վորմանը. 5) առողջ, իր կարողություններին համապատասխան ֆիզիկապես զարգացած,

անձնական հիգիենայի, առողջապահական և անվտանգության կանոններին տի-

112

րապետող, արտակարգ իրավիճակներում կողմնորոշվող, կարգապահ, տրամաբա-նական խաղի շնորհիվ մտավոր կարողությունները զարգացնող և հայրենասեր անձի ձևավորման հիմքերի ապահովմանը։

26. Տարրական կրթության ծրագիրը պետք է ներառի նախնական, տարրա-կան գիտելիքներ, պատկերացումներ`

1) ֆիզկուլտուրայի, ֆիզիկական վարժությունների, օրվա ռեժիմի և անձնական հիգիենայի պահպանման, առողջապահական և անվտանգության կանոնների,

2) տանը, դպրոցում, փողոցում և այլուր հնարավոր արտակարգ, վտանգավոր իրավիճակների և դրանց հետևանքների,

3) ամենատարածված, մասսայական շարժախաղերի, շախմատի և դրանց հիմ-նական կանոնների,

4) առողջության պահպանման գործում ֆիզկուլտուրայի դերի ու նշանակու-թյան մասին։

2. ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ

(ՄԻՋԻՆ ԴՊՐՈՑ) ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

27. Հիմնական կրթության նպատակներն են սովորողի` 1) տարրական կրթության հիմքի վրա ձևավորված մտավոր, հոգևոր և ֆիզի-

կական կարողությունների հետագա զարգացման ապահովումը. 2) բարձրակարգ, քննադատական մտածողության զարգացումը, լեզվամտածո-

ղության, գրագիտության, մաթեմատիկական տրամաբանության, աշխարհայաց-քային պատկերացումների հիմքերի ամրապնդումը.

3) մասնագիտական կողմնորոշման ապահովումը և պարզ աշխատանքային գործունեության համար անհրաժեշտ հմտությունների ձևավորումն ու զարգացումը.

4) դրական վարքի ու բարեկիրթ վարվեցողության, կայուն և զարգացած արժե-քային համակարգի ձևավորումը.

5) տարրական դպրոցում ձևավորված բարոյահոգեբանական, հայրենասիրա-կան, գեղագիտական, էկոլոգիական ու ֆիզիկական դաստիարակության և առողջ ապրելակերպի հիմքերի ամրապնդումը.

6) արտակարգ իրավիճակներում, բնական և տեխնածին աղետների ու կենցա-ղային վտանգավոր իրադրության մեջ ճիշտ և արագ կողմնորոշվելու, ուրիշներին անհետաձգելի օգնություն ցուցաբերելու հմտությունների ձևավորումը.

7) հայրենիքի պաշտպանությանն իր մասնակցությունն ունենալու պատրաս-տակամության և հետագայում զինծառայության անցնելու կարևորության գիտակց-ման կարևորումը.

8) ավագ դպրոցում ուսումը շարունակելու համար պահանջվող կրթմակարդա-կի ապահովումը:

1. ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒ, ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 28. Միջին դպրոցի ծրագրի «Հայոց լեզու, գրականություն» ուսումնական բնա-

գավառը նպատակաուղղված է` 1) մայրենի լեզվի անաղարտության և առաջնայնության պահպանմանը. 2) սովորողի կողմից մայրենի լեզվով` բանավոր և գրավոր խոսքի միջոցով, սե-

փական մտքերը, հույզերն արտահայտելու, մարդկանց հետ հաղորդակցվելու, շրջապատող աշխարհը և մարդկանց հասկանալուն.

113

3) բնության, հասարակության և մարդու մասին գիտելիքներ ստանալու, հայե-րենով ստեղծված գրական-գեղարվեստական ստեղծագործություններին հաղոր-դակից դառնալու, ազգային մշակույթը, նախնիների ստեղծած հոգևոր արժեքները գնահատելու և արժևորելուն.

4) սեփական ստեղծագործական ունակությունները դրսևորելու և զարգացնե-լու, գրական երկերից սովորածի, նշանավոր մարդկանց կյանքի օրինակով ինքնա-կրթության, ինքնադաստիարակության, ինքնակատարելագործման մղելուն.

5) Հայաստանի Հանրապետությունում ապրող մյուս ժողովուրդների ազգային լեզուներին և գրական-մշակութային արժեքներին հարգանքով վերաբերվելու, գի-տելիքների, կարողությունների և հմտությունների ձևավորմանը:

29. Միջին դպրոցի ծրագիրը պետք է ներառի գիտելիքներ, պատկերացումներ` 1) քերականական հիմնական կանոնների ու օրինաչափությունների, ոճաբա-

նական սկզբունքների պահպանմամբ` բանավոր և գրավոր խոսք կառուցելու սկզբունքների,

2) գրական-գեղարվեստական, գիտահանրամատչելի տեքստերում հանդիպող բառերի նշանակության, հայերենի բառակազմության հիմնական օրինաչափու-թյունների,

3) հայ և արտասահմանյան ճանաչված գրողների և նրանց ստեղծագործու-թյունների, հայ և այլ ազգերի ժողովրդական բանահյուսության հայերեն նմուշների,

4) գրականագիտական տարրական գիտելիքների (գրական ժանրեր, պատկե-րավորման միջոցներ),

5) ինքնուրույն հետազոտական աշխատանքի կազմակերպման, երևակայու-թյան և պատկերավոր մտածողության զարգացման մասին:

2. ՕՏԱՐ ԼԵԶՈՒՆԵՐ 30. Միջին դպրոցի ծրագրի «Օտար լեզուներ» ուսումնական բնագավառը

նպատակաուղղված է` 1) սովորողի հաղորդակցվելու և համագործակցելու. 2) ոչ հայախոս անձանց հետ շփվելու, լեզվակիր երկրի և այլ երկրների ու ժողո-

վուրդների քաղաքակրթությանն ու մշակույթին հաղորդակցվելու, դրանց լավա-գույն արժեքները յուրացնելու և հայերենով արտահայտելու, ինչպես նաև հայալե-զու մշակույթն այլ ժողովուրդներին մատչելի դարձնելու հիմնական կարողություն-ների և հմտությունների ձևավորմանը.

3) սովորողների կողմից օտար լեզվի ճանաչողական և հաղորդակցական հնա-րավորությունների կարևորմանը, տվյալ օտար լեզուն ներկայացնող ժողովրդի մշակույթի նկատմամբ հարգանքի դրսևորմանը:

31. Միջին դպրոցի ծրագիրը պետք է ներառի գիտելիքներ, պատկերացումներ` 1) սովորողի նախասիրությունների և կենսագործունեության վերաբերյալ նկա-

րագրությունների և հաղորդակցման համար բավարար բառապաշար, 2) օտար լեզվի ուղղագրական և ուղղախոսական հիմնական կանոնների, բա-

ռակազմության հիմնական օրինաչափությունների, 3) լեզվակիր ժողովրդի հիմնական տոների, սովորույթների, հանրահայտ

մարդկանց, արվեստի և գրականության նմուշների մասին: 3. ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱ 32. Միջին դպրոցի ծրագրի «Մաթեմատիկա» ուսումնական բնագավառը նպա-

տակաուղղված է`

114

1) սովորողների կողմից ինքնուրույն կշռադատություններ կատարելու ձգտմանը. 2) մտքի ճշգրտության, ճկունության կարևորմանը. 3) տարաբնույթ խնդիրների լուծման ժամանակ ստեղծագործական մոտեցման

ցուցաբերմանը. 4) համագործակցային մեթոդներով աշխատելու կարևորմանը, սովորողի մտա-

վոր ունակությունները զարգացնելու, շրջապատի և առօրյա կյանքի տարբեր եր-ևույթները մոդելավորելու, հիմնավոր դատողություններ կատարելու գիտելիքների կարողությունների և հմտությունների զարգացմանը:

33. Միջին դպրոցի ծրագիրը պետք է ներառի գիտելիքներ և պատկերացումներ՝ 1) իրական թվերի, դրանցով հաշվարկներ կատարելու և դրանք բաղդատելու, 2) հանրահաշվական հիմնական հասկացությունների, հանրահաշվական ար-

տահայտության և հանրահաշվական արտահայտություններով գործողություններ կատարելու,

3) թվի, մեծության բացարձակ արժեքի, 4) բնական և ամբողջ ցուցիչով աստիճանի, 5) միանդամի և բազմանդամի, 6) տարրական որոշ ֆունկցիաների պարզագույն հատկությունների, դրանց

գծապատկերների, 7) ամբողջի մասի, «տոկոս» հասկացության և համեմատական բաժանման, 8) թվերի բաժանելիության հիմնական հատկությունների, 9) երկրաչափական պատկերների, դրանց տարրերի, հատկությունների, 10) «մասշտաբ» հասկացության, պատկերների մակերեսի և տարածական

մարմինների ծավալի, 11) բազմությունների հետ տարրական գործողություններ կատարելու կանոնների, 12) թվային հաջորդականությունների, 13) թվային առանցքի, կոորդինատական հարթության, գծի հավասարման,

վեկտորների, 14) հավասարումներ ու անհավասարումներ, համակարգեր ու համախմբեր լու-

ծելու, 15) վիճակագրական տվյալների և միացությունների տարրերի, 16) պատահույթի և դրա հանդես գալու հավանականության մասին: 4. ՏՀՏ, ՀԱՄԱԿԱՐԳՉԱՅԻՆ ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ 34. Միջին դպրոցի ծրագրի «ՏՀՏ, համակարգչային գիտություններ» ուսումնա-

կան բնագավառը նպատակաուղղված է` 1) սովորողների՝ խնդիրներ լուծելիս ալգորիթմական մտածողություն դրսևորե-

լուն, հնարավոր իրավիճակները գնահատելուն և լավագույն լուծումներ գտնելուն. 2) համակարգչային կիրառական ծրագրերով ինֆորմացիայի մշակմանը, որոն-

մանը, կուտակմանը և պահպանմանը. 3) համակարգչային սարքավորումների հետ հմտորեն աշխատելուն, համա-

ցանցի ծառայություններից օգտվելու կարողությունների և հմտությունների զար-գացմանը.

4) սովորողների կողմից ժամանակակից աշխարհում ՏՀՏ-ների դերի արժևոր-մանը, ինտերնետում աշխատելու համընդհանուր ճանաչում ստացած վարվելակեր-պի կանոնների կիրառմանը:

35. Միջին դպրոցի ծրագիրը պետք է ներառի գիտելիքներ, պատկերացումներ` 1) տեղեկույթի հատկությունների,

115

2) պլանավորման, մոդելավորման և ալգորիթմների կառուցման, 3) տեղեկույթի, դրա ստացման, մշակման, փոխանցման, պահպանման, մշակ-

ման, օգտագործման և ներկայացման, 4) համակարգչային ծրագրային ապահովման, 5) համակարգչով և համալրող սարքավորումների հետ աշխատելու, անվտան-

գության կանոնները գիտակցելու և կիրառելու, դրանց կիրառման անհրաժեշտու-թյունը և չկիրառելու դեպքում հնարավոր վտանգների,

6) ցանցային և մուլտիմեդիա տեխնոլոգիաների, 7) համացանցի էթիկայի կանոնները պահպանելու մասին: 5. ԲՆՈՒԹՅՈՒՆ, ԲՆԱԿԱՆ ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ 36. Միջին դպրոցի ծրագրի «Բնություն, բնական գիտություններ» ուսումնական

բնագավառի բովանդակությունը նպատակաուղղված է բնության տարածված երևույթները, օրինաչափություններն ու օրենքներն իմացող, գիտելիքներն առօրյա իրավիճակներում կիրառող, բնության ներդաշնակությունը գիտակցող անձի ձևա-վորմանը:

37. Միջին դպրոցի ծրագիրը պետք է ներառի գիտելիքներ, պատկերացումներ` 1) բնության մեջ առավել տարածված ֆիզիկական, քիմիական երևույթների,

կենսաբանական, աշխարհագրական համակարգերի, 2) նյութի կառուցվածքի, մարմինների շարժման և փոխազդեցության, էներ-

գիայի տեսակների և փոխակերպումների, 3) արեգակնային համակարգի, տիեզերքի մարմինների, դրանց շարժման, 4) նյութերի հիմնական հատկությունների և փոխակերպումների, 5) կենդանի օրգանիզմների հիմնական հատկանիշների, մարդու օրգանիզմի

կառուցվածքի և կենսագործունեության, առողջ ապրելակերպի կանոնների, 6) երկրագնդի տարբեր տարածքների, այդ թվում՝ նաև Հայաստանի բնության

առանձնահատկությունների մասին: 6. ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ, ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ 38. Միջին դպրոցի ծրագրի «Հասարակություն և հասարակական գիտություն-

ներ» ուսումնական բնագավառը նպատակաուղղված է` 1) ժողովրդավարական սկզբունքներով և արժեքներով առաջնորդվող, մարդու

և հասարակության վերաբերյալ գիտական պատկերացումներ ունեցող, ճանաչո-ղական, սոցիալական և անհատական կարողություններ ու հմտություններ տիրա-պետող, ազգային և համամարդկային հիմնախնդիրներին իրազեկ, ազգային ու համամարդկային արժեքներ կրող սոցիալապես ակտիվ և պատասխանատու քա-ղաքացու ձևավորմանը.

2) սովորողների կողմից հայոց լեզվի, ազգային պատմության և մշակույթի դե-րի, Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության պահանջները կատարելու, ազգային և բարոյական արժեքներին հետևելու անհրաժեշտության, մարդու` որ-պես սոցիալական բարձրագույն արժեքի դերի, կրթվելու, ամբողջ կյանքի ընթաց-քում ինքնակրթությամբ զբաղվելու կարևորության գիտակցմանը.

3) պետության և ազգային-հոգևոր կառույցների նշանակության, անձնական, հասարակական և ազգային շահերի միասնության, Հայաստանում ժողովրդավա-րական, քաղաքացիական հասարակության կայացման և զարգացման գործում սե-փական ակտիվ մասնակցության նշանակության, մարդկանց միջև հավասարու-թյուն, արդարություն, բարեկամություն և խաղաղություն հաստատելու անհրաժեշ-

116

տության, գենդերային հավասարության և հասարակության մեջ սեռային խտրա-կանության բացառման կարևորմանը.

4) ժողովուրդների, կրոնների, մարդկանց և նրանց ապրելակերպի միջև գոյու-թյուն ունեցող տարբերությունների ընդունմանը.

5) այլ ժողովուրդների մշակույթների հանդեպ հարգալից վերաբերմունք դրսևորմանը.

6) ազգային ինքնագիտակցություն ունենալուն. 7) մարդու և քաղաքացու իրավունքները հարգելուն և դրանք պահպանելու

համար պայքարելու պատրաստակամությանը: 39. Միջին դպրոցի ծրագիրը պետք է ներառի գիտելիքներ, պատկերացումներ` 1) Հայաստանի Հանրապետության հասարակական կյանքի քաղաքական,

տնտեսական, սոցիալական և հոգևոր-մշակութային ոլորտների, 2) Հայաստանի պատմության տարբեր փուլերի, նշանակալի իրադարձություննե-

րի, փաստերի և երևույթների, հայկական մշակույթի զարգացման ընթացքի, հայազգի նշանավոր պետական, քաղաքական և հոգևոր գործիչների և նրանց դերի, ականա-վոր գիտնականների, արվեստի ու գրականության մեծ երախտավորների,

3) համաշխարհային պատմության հիմնական փուլերի, օրինաչափությունների ու առանձնահատկությունների, այդ թվում՝ կարևոր իրադարձությունների, համա-մարդկային արժեքների, նշանավոր գործիչների,

4) համաշխարհային տնտեսության, դրա արդի հիմնախնդիրների, աշխարհի ժողովրդագրական պատկերի, քաղաքական բաժանման,

5) Հայաստանի Հանրապետության ժողովրդագրական ժամանակակից պատ-կերի, տնտեսության կառուցվածքի, տեղաբաշխվածության, պետական կառավար-ման և տեղական ինքնակառավարման,

6) Հայաստանի Հանրապետության պատմության և բնության հուշարձանների, մարզերի և առանձին բնակավայրերի,

7) մարդու հիմնական իրավունքների, ազատությունների ու քաղաքացիական հասարակության,

8) հասարակական վարքի նորմերի, կանոնների, սովորողների իրավունքների ու պարտականությունների,

9) հասարակական և բնական երևույթների փոխազդեցության ու փոխկախվա-ծության, աշխարհի միասնականության և բազմազանության,

10) պատմական տարբեր ժամանակաշրջաններում և արդի փուլում տարբեր ժողովուրդների ապրելակերպի և գործունեության հիմնական տեսակների, մարդ-կանց լեզվամշակութային, ազգային, ռասայական, կրոնական բազմազանության մասին:

7. ԱՐՎԵՍՏ 40. Միջին դպրոցի ծրագրի «Արվեստ» ուսումնական բնագավառը նպատակա-

ուղղված է` 1) տարրական դպրոցում սովորողների ստացած գեղարվեստական կրթության

և գեղագիտական դաստիարակության շարունակականության ապահովմանը. 2) արվեստի տարբեր տեսակներին հաղորդակցվելու և ինքնուրույն գեղարվես-

տական գործունեություն ծավալելու միջոցով` սովորողների գեղարվեստական կրթության և գեղագիտական դաստիարակության ապահովմանը.

3) անձի մտավոր և հոգևոր ներուժի բացահայտմանն ու զարգացմանը.

117

4) սովորողի ինքնաճանաչմանը և ինքնարտահայտմանը, նրա մտահորիզոնի ընդլայնմանը.

5) երևակայության, ստեղծագործական և վերլուծական մտածողության զար-գացմանը, գեղագիտական ճաշակի և բարոյական բարձր չափանիշների ձևավոր-մանը.

6) հայրենասիրական և մարդասիրական զգացումների արմատավորմանը. 7) կյանքի, շրջապատող աշխարհի, աշխատանքի նկատմամբ ստեղծագործա-

կան վերաբերմունքի դրսևորմանը, մշակութային կյանքին մասնակցությանը, ազ-գային և համաշխարհային արվեստի արժեքների նկատմամբ հարգալից և հոգա-տար վերաբերմունքի դրսևորմանը:

41. Միջին դպրոցի ծրագիրը պետք է ներառի գիտելիքներ, պատկերացումներ` 1) արվեստի տարբեր տեսակների` կերպարվեստի, երաժշտության, գեղարվես-

տական գրականության, ճարտարապետության, պարի, թատրոնի, կինոյի և դրանց ճանաչողական, հաղորդակցական, տեղեկատվական, դաստիարակչական գործառույթների,

2) հիմնական արվեստագիտական եզրույթների ու հասկացությունների, երա-ժշտական ժանրերի.

3) հայ և արտասահմանյան նշանավոր արվեստագետների և նրանց հանրա-հայտ ստեղծագործությունների,

4) հարազատ տարածաշրջանի և երկրի ժողովրդական վարպետների ու դպրոցների ստեղծագործությունների,

5) աշխարհի խոշոր պատկերասրահների, դրանց հավաքածուներում գտնվող ստեղծագործությունների,

6) արվեստի պատմությունը բնորոշող ժամանակաշրջանների առանձնահատ-կությունների մասին:

8. ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ 42. Միջին դպրոցի ծրագրի «Տեխնոլոգիա» ուսումնական բնագավառը նպա-

տակաուղղված է` 1) սովորողների աշխատանքային կարողությունների և հմտությունների ձևա-

վորմանը. 2) նախաձեռնողական, որոնողական, ստեղծագործական մտքի զարգացմանը. 3) տարբեր նյութերի մշակման տեխնոլոգիաների իմացությանը. 4) նախնական մասնագիտության ընտրության կողմնորոշմանը. 5) սովորողների կողմից աշխատանքային նյութերի և գործիքների նկատմամբ

խնայողական վերաբերմունքի դրսևորմանը. 6) ազգային արհեստների նկատմամբ հարգալից վերաբերմունքի դրսևորմա-

նը, դրանց արժևորմանը և պահպանմանը. 7) կենցաղում աշխատելու համար անհրաժեշտ գիտելիքների ձեռքբերմանը,

սեփական հակումներին ու կարողություններին համապատասխան մասնագիտու-թյուն ընտրելու կարևորմանը.

8) աշխատանքում և ուսման մեջ նախաձեռնողականության, կարգապահու-թյան, պարտաճանաչության և նպատակասլացության դրսևորմանը։

43. Միջին դպրոցի ծրագիրը պետք է ներառի գիտելիքներ և պատկերացումներ` 1) աշխատանքի և աշխատատեղի ճիշտ կազմակերպման, 2) նյութերի տեսակների, նշանակության և հատկությունների, 3) գիտենա նյութերի մշակման տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների գործընթացների,

118

4) ժողովրդական արհեստների տեսակների և դրանցում կիրառվող տեխնոլո-գիաների հիմունքների,

5) կենցաղում և արտադրության մեջ օգտագործվող որոշ աշխատանքային գործիքների, սարքերի, մեքենաների նշանակության, դրանց կառուցվածքի ու շա-հագործման կանոնների,

6) տնային տնտեսության վարման (կենցաղավարության), սննդի, հագուստի պատրաստման տեխնոլոգիաների,

7) գյուղատնտեսության մեջ կիրառվող տեխնիկատեխնոլոգիաների, 8) տեխնոլոգիայի մեջ գրաֆիկայի դերի և նշանակության հիմունքների, 9) գեղարվեստական ձևավորման տեսակների, ձևերի, միջոցների, 10) աշխատանքի անվտանգության կանոնների և սանիտարահիգիենիկ պա-

հանջների մասին։ 9. ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԱՆՎՏԱՆԳ ԿԵՆՍԱԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒ-

ԹՅՈՒՆ 44. Միջին դպրոցի ծրագրի «Ֆիզիկական կրթություն և անվտանգ կենսագոր-

ծունեություն» ուսումնական բնագավառը նպատակաուղղված է` 1) ֆիզիկապես առողջ, առողջության պահպանման և ներդաշնակ զարգացման

համար ֆիզիկական կուլտուրայով և սպորտով զբաղվելու անհրաժեշտությունը գի-տակցող,

2) սեփական առողջական վիճակին և ֆիզիկական զարգացմանը հետևելու պահանջը կարևորող,

3) բարոյակամային հատկանիշներ և օգնության հասնելու պատրաստակամու-թյուն ունեցող,

4) ընկերասեր, հայրենասեր, հայոց պետականության արժեքը և հայրենիքի ամրապնդման ու պաշտպանության համար քաղաքացիական պատասխանատվու-թյուն կրելը գիտակցող,

5) բազմակողմանի զարգացած, աշխատանքային գործունեությանը նախա-պատրաստված, առողջ և անվտանգ ապրելակերպի կանոններին տիրապետող, արտակարգ իրավիճակներում կողմնորոշվող, հայրենիքի պաշտպանությանը պատրաստ քաղաքացու ձևավորմանը։

45. Միջին դպրոցի ծրագիրը պետք է ներառի գիտելիքներ, պատկերացումներ` 1) առողջության պահպանման և ամրապնդման, հետագա ուսումնական և աշ-

խատանքային գործունեության նախապատրաստվելու գործում ֆիզիկական կուլ-տուրայի, սպորտի, առողջ ապրելակերպի, նախնական զինպատրաստության դերի ու նշանակության,

2) անձնական հիգիենայի կանոնների, 3) մարմնամարզական և աթլետիկական վարժությունների և որոշ մարզախա-

ղերի կատարման կանոնների, 4) վտանգավոր իրադրության և արտակարգ իրավիճակների ծագման ու հե-

տևանքների, դրանց կանխարգելման, հնարավոր ռիսկերի գնահատման, 5) հայոց բանակի պատմական ավանդույթների, Հայաստանի Հանրապետու-

թյան զինված ուժերի դերի, առանձնահատկությունների և խնդիրների մասին։

119

3. ՄԻՋՆԱԿԱՐԳ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ (ԱՎԱԳ ԴՊՐՈՑԻ) ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆ

ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ 46. Միջնակարգ կրթության նպատակներն են սովորողի` 1) հիմնական կրթության հիմքի վրա ձևավորված մտավոր, հոգևոր և ֆիզիկա-

կան կարողությունների հետագա զարգացման ապահովումը. 2) քննադատական մտածողության, մտագործունեության, լեզվամտածողու-

թյան և տրամաբանության զարգացմանը, ինչպես նաև գիտական աշխարհայացքի ընդլայնմանը նպաստելը.

3) իր հնարավորություններին համապատասխան մասնագիտական կողմնորոշ-ման ունակության զարգացումը և որոշակի աշխատանքային գործունեության համար անհրաժեշտ կարողությունների և հմտությունների ձևավորման ապահովումը.

4) հասարակական կյանքում և ամենօրյա գործունեության մեջ համապատաս-խան վարքագծի դրսևորման համար վարվեցողության կուլտուրայի, զարգացած արժեքային համակարգի ձևավորման ապահովումը.

5) հիմնական դպրոցում ձևավորված աշխատանքային, բարոյահոգեբանա-կան, էթիկական, հայրենասիրական, գեղագիտական, էկոլոգիական, ֆիզիկական դաստիարակության զարգացման և անվտանգ, առողջ ապրելակերպի հմտություն-ների ամրապնդումը.

6) բնական և տեխնածին աղետների ժամանակ և կենցաղային վտանգավոր իրադրության մեջ, արտակարգ իրավիճակներում ռիսկերի գիտակցումը և դրանց կանխարգելման կարողությունների զարգացումը, արագ կողմնորոշվելու, ուրիշնե-րին անհետաձգելի օգնություն ցուցաբերելու հմտությունների ձևավորումը.

7) հայրենիքի պաշտպանությանը մասնակցելու խնդրի կարևորումը և նախնա-կան զինպատրաստության անհրաժեշտության գիտակցումը.

8) բարձրագույն կամ միջին մասնագիտական կրթություն ստանալու համար պահանջվող կրթական մակարդակի ապահովումը, ամբողջ կյանքի ընթացքում սո-վորելու պատրաստակամության ապահովումը:

1. ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒ, ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 47. Ավագ դպրոցի ծրագրի «Հայոց լեզու, գրականություն» ուսումնական բնա-

գավառը նպատակաուղղված է` 1) մայրենի լեզվով` բանավոր և գրավոր խոսքի միջոցով, սեփական մտքերը,

հույզերն արտահայտելուն, մարդկանց հետ հաղորդակցվելուն, շրջապատող աշ-խարհը և մարդկանց հասկանալուն, բնության, հասարակության և մարդու մասին գիտելիքներ ստանալուն.

2) հայերենով ստեղծված գրական-գեղարվեստական ստեղծագործություննե-րին հաղորդակից դառնալու, սեփական ստեղծագործական ունակությունները դրսևորելու և զարգացնելու գիտելիքների, կարողությունների և հմտությունների ձևավորմանը.

3) սովորողների կողմից լեզուն որպես մշակութային արժեքի ընկալմանը, այն կրելու, պահպանելու ու տարածելու անհրաժեշտության, հայ գրականության` որ-պես ազգային մշակույթի կարևորագույն արժեքի, ազգային մտածողության և հո-գեբանության բացահայտողի դերի, գրական ստեղծագործություններին, արվեստի գործերին ծանոթանալու և հաղորդակցվելու անհրաժեշտության գիտակցմանը.

120

4) գեղագիտական ճաշակի ձևավորմանը, Հայաստանում ապրող մյուս ժողո-վուրդների և համաշխարհային գրական մշակույթի արժեքների գնահատմանը:

48. Ավագ դպրոցի ծրագիրը պետք է ներառի գիտելիքներ, պատկերացումներ` 1) բանավոր և գրավոր կապակցված խոսք կառուցելու նրբերանգների, հայոց

լեզվի քերականական կառուցվածքի, լեզվաոճական առանձնահատկությունների և ճարտասանական հիմնական սկզբունքների,

2) գրական լեզվի կենսունակ (գործածական) բառապաշարի, հայերենի բառա-ստեղծման սկզբունքների,

3) հայ և արտասահմանյան դասական ու ժամանակակից գրական երկերի, հայ և այլ ազգերի ժողովրդական բանահյուսության,

4) գրականության պատմության, գրականության տեսության մասին: 2. ՕՏԱՐ ԼԵԶՈՒՆԵՐ 49. Ավագ դպրոցի ծրագրի «Օտար լեզուներ» ուսումնական բնագավառը նպա-

տակաուղղված է` 1) սովորողների բանավոր և գրավոր խոսքի միջոցով Հայաստանը, նրա մշա-

կութային արժեքները ներկայացնելուն. 2) օտարալեզու աղբյուրներից ինքնուրույն օգտվելու, ստացված տեղեկությունը

բնութագրելու, վերլուծելու և ընդհանրացնելու, օտար լեզվով հաղորդակցության միջավայրում ինքնուրույն մտածողություն դրսևորելու, թարգմանական գործընթա-ցում ոճական և գեղագիտական որոշ հնարներ կիրառելու համար անհրաժեշտ գի-տելիքների կարողությունների և հմտությունների ձևավորմանը.

3) սովորողների կողմից օտար լեզուների կարևորության և դրանց իմացությու-նը հարստացնելու անհրաժեշտության գիտակցմանը, տվյալ օտար լեզուն կրող ժո-ղովրդի արժեքների և ավանդույթների գնահատմանը:

50. Ավագ դպրոցի ծրագիրը պետք է ներառի գիտելիքներ, պատկերացումներ` 1) բնության, հասարակության, մշակութային արժեքների վերաբերյալ կարծիք

արտահայտելու և տեղեկություն հաղորդելու համար անհրաժեշտ բառապաշար, 2) օտար լեզվի արտասանության և հնչերանգի ոճական տարբերակների,

դրանց հաղորդակցական առանձնահատկությունների, բառաստեղծման սկզբունք-ների,

3) օտար լեզվի խոսքի մասերի, նախադասության անդամների, քերականա-կան կանոնների կիրառության հիմնական օրինաչափությունների,

4) լեզվակիր ժողովրդի պատմության ուրվագծերի և համամարդկային նշանա-կություն ունեցող նվաճումների մասին:

3. ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱ 51. Ավագ դպրոցի ծրագրի «Մաթեմատիկա» ուսումնական բնագավառը նպա-

տակաուղղված է` 1) սովորողների կողմից որպես գիտության համընդհանուր լեզու և երևույթների ու

պրոցեսների մոդելավորման միջոց մաթեմատիկայի դերի, հասարակության զարգաց-ման մեջ մաթեմատիկայի պատմական դերի և նշանակության արժևորմանը.

2) սովորողների տրամաբանական մտածողության և տարածական պատկե-րացման զարգացմանը, ալգորիթմական և քննական մտածողության ձևավորմանը, տարաբնույթ խնդիրներ մոդելավորելու և վերլուծություններ կատարելու, տվյալնե-րի հետ աշխատելու, հետագա կրթության և մասնագիտական գործունեության հա-մար կարողությունների զարգացմանը:

121

52. Ավագ դպրոցի ծրագիրը պետք է ներառի կայուն գիտելիքներ և պատկերա-ցումներ՝

1) թվերի դաշտի ընդլայնման, համեմատման, այդ դաշտում թվի և հանրահաշ-վական արտահայտության «աստիճան», «արմատ» հասկացությունների,

2) անկյան չափման, 3) տարրական ֆունկցիաների, դրանց հատկությունների և գրաֆիկի, 4) թվային հաջորդականության և դրա բնութագրիչների, 5) տարաբնույթ, այդ թվում` մոդուլ և տարրական ֆունկցիաներ պարունակող

հավասարումներ, անհավասարումներ, համակարգեր, համախմբեր լուծելու, 6) տրամաբանության որոշ տարրերի, բազմությունների հետ տրամաբանական

գործողությունների, 7) միացությունների և հավանականության տեսության տարրերի, 8) եզրահանգումներ կատարելու մեթոդների, 9) տարածաչափական սկզբնական հասկացությունների, տարածական մար-

մինների, դրանց մակերևույթների մակերեսի, ծավալի հաշվման բանաձևերի և գծապատկերման կանոնների,

10) վեկտորների և կոորդինատական մեթոդի մասին: 4. ՏՀՏ, ՀԱՄԱԿԱՐԳՉԱՅԻՆ ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ 53. Ավագ դպրոցի ծրագրի «ՏՀՏ, համակարգչային գիտություններ» ուսումնա-

կան բնագավառը նպատակաուղղված է` 1) խնդիրներ լուծելիս՝ ալգորիթմական մտածողությունը դրսևորելուն, հնարա-

վոր իրավիճակները գնահատելուն և օպտիմալ լուծումներ գտնելուն, տեղեկատվա-կան մոդելներ կառուցելուն և գնահատելուն, տեղեկատվության արդյունավետ և օպտիմալ որոնմանը, կուտակմանը, պահպանմանը և ներկայացմանը, տեղեկա-տվական օբյեկտների և մոդելների հետ հմտորեն աշխատելուն.

2) ՏՀՏ-ի ոլորտի իրենց գիտելիքներն առօրյայում օգտագործելու, հետագա ուսման ընթացքում և աշխատավայրում համացանցի հնարավորություններից օգ-տվելու, ՏՀՏ-ի սարքավորումներ և տեղեկույթի հետ աշխատելու մեթոդներ օգտա-գործելու միջոցով մտավոր, ստեղծագործական մոտեցում դրսևորելու համար ան-հրաժեշտ գիտելիքների, կարողությունների և հմտությունների զարգացմանը.

3) սովորողների կողմից ժամանակակից գիտական աշխարհի ձևավորման և զարգացման գործընթացում տեղեկատվության դերի, հասարակության մեջ տեղե-կատվական պրոցեսների դերի, տեղեկատվական գործունեության ընթացքում էթիկական և իրավական նորմերը ճանաչելու և կիրառելու անհրաժեշտության գի-տակցմանը:

54. Ավագ դպրոցի ծրագիրը պետք է ներառի գիտելիքներ, պատկերացումներ` 1) տեղեկույթի «անվտանգ» ստացման, մշակման, փոխանցման, պահպանման,

մշակման, օգտագործման և ներկայացման, 2) պլանավորման, մոդելավորման, հետադարձ կապի, ալգորիթմների կառուց-

ման և հատկությունների, 3) ծրագրավորման սկզբունքների, 4) համակարգչային սարքավորումների միջոցով տեղեկատվության ստեղծման,

պահպանման և տարածման, 5) համակարգչային ցանցերի աշխատանքի սկզբունքների, 6) մտավոր սեփականության պահպանման նորմերի և սոցիալական ցանցե-

րում էթիկայի և անվտանգության կանոնները պահպանելու մասին:

122

5. ԲՆՈՒԹՅՈՒՆ, ԲՆԱԿԱՆ ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ 55. Միջնակարգ դպրոցի ծրագրի «Բնություն, բնական գիտություններ» ուսում-

նական բնագավառի բովանդակությունը նպատակաուղղված է բնության երևույթ-ների մասին համակարգված գիտելիքներ ունեցող, ճանաչողության մեթոդներին տիրապետող և գործնականում կիրառող, քաղաքակրթության զարգացման գոր-ծում բնական գիտությունների դերը կարևորող, գիտական աշխարհայացք ունեցող անձի ձևավորմանը:

56. Միջնակարգ դպրոցի ծրագիրը պետք է ներառի կայուն գիտելիքներ, պատ-կերացումներ`

1) բնության երևույթների ուսումնասիրման տեսական և փորձարարական մե-թոդների,

2) ֆիզիկական երևույթները նկարագրող հիմնական օրենքների և տեսություն-ների,

3) նյութի կառուցվածքի և քիմիական փոխակերպումների օրինաչափությունների, 4) ընդհանուր կենսաբանական օրինաչափությունների, 5) երկրագնդի աշխարհագրական թաղանթի կառուցվածքի, զարգացման օրի-

նաչափությունների, 6) մարդ-բնություն, բնություն-հասարակություն փոխադարձ կապերի մասին: 6. ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ, ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ 57. Ավագ դպրոցի ծրագրի «Հասարակություն, հասարակական գիտություն-

ներ» ուսումնական բնագավառը նպատակաուղղված է՝ 1) ազգային և համաշխարհային հիմնախնդիրների, մարդկության և սեփական

ազգի պատմության և զարգացման վերաբերյալ համակարգված գիտելիքների տի-րապետող,

2) պետական մտածողություն և գործելակերպ ունեցող և դրանց հասնելու ցան-կություն և կամք դրսևորող,

3) հայրենասեր և հայրենիքի պաշտպանությանը պատրաստ, 4) անձնական, խմբային, ազգային և պետական շահերի ներդաշնակության

անհրաժեշտությունը գիտակցող, 5) իր ժողովրդի նյութական ու հոգևոր արժեքները գնահատելու և պաշտպա-

նելու պատրաստ, 6) ընտանիք կազմելու և ազգային ընտանեկան ավանդույթներին ու նորմերին

հետևելու անհրաժեշտությունը գիտակցող, 7) ազգամիջյան և միջազգային հարաբերություններում փոխադարձ հարգանքի,

հանդուրժողականության և բարիդրացիության անհրաժեշտությունը կարևորող, 8) «Կրթություն ամբողջ կյանքի ընթացքում» ելակետային սկզբունքը կարևորող

և դրան հետևող, 9) ազգային ու համամարդկային արժեքներ կրող մարդու ժողովրդավարական

արժեքներով առաջնորդվող քաղաքացու ձևավորմանը: 58. Ավագ դպրոցի ծրագիրը պետք է ներառի կայուն գիտելիքներ և պատկե-

րացումներ` 1) հայ ժողովրդի ազգային հիմնախնդիրների, 2) հայկական քաղաքակրթության յուրահատկությունների ու ստեղծած արժեք-

ների, 3) քաղաքակրթությունների զարգացման պատմական ընթացքի և արդի փուլի,

123

4) պատմական տարբեր ժամանակաշրջանների և արդի դարաշրջանում մարդկանց ապրելակերպի, աշխարհընկալման, նպատակադրումների և գործու-նեության հիմնական տեսակների,

5) ճանաչողության գործընթացի փուլերի և մեթոդների, մարդու` որպես ճանա-չողության օբյեկտի և սուբյեկտի փոխադարձ կապի,

6) աշխարհի միասնականության և բազմազանության վերաբերյալ փիլիսոփա-յական դրույթի և արդի ժամանակաշրջանում դրա դրսևորման,

7) ժամանակակից աշխարհի քաղաքական կառուցվածքի, Հայաստանի և տա-րածաշրջանի աշխարհաքաղաքական ու տնտեսական իրավիճակի,

8) արդի համամոլորակային հիմնախնդիրների, միջազգային հարաբերություն-ների առանձնահատկությունների և Հայաստանի համար համաշխարհայնացման (գլոբալացում) հնարավոր հետևանքների,

9) իր ժողովրդի և պետության կյանքը կարգավորող իրավական և բարոյական հիմնական նորմերի, ազգային ավանդույթների նշանակության,

10) փիլիսոփայության, տնտեսագիտության, քաղաքագիտության, հոգեբանու-թյան, բարոյագիտության և գեղագիտության հիմունքների մասին:

7. ԱՐՎԵՍՏ 59. Ավագ դպրոցի ծրագրի «Արվեստ» բնագավառի դասավանդումը նպատա-

կաուղղված է` 1) սովորողի ինքնաճանաչմանը և ինքնարտահայտմանը, նրա մտահորիզոնի

ընդլայնմանը. 2) երևակայության, ստեղծագործական և վերլուծական մտածողության զար-

գացմանը, գեղագիտական ճաշակի և բարոյական բարձր չափանիշների ձևավոր-մանը.

3) հայրենասիրական և մարդասիրական զգացումների արմատավորմանը և կյանքի, շրջապատող աշխարհի, աշխատանքի նկատմամբ ստեղծագործական վե-րաբերմունքի դրսևորմանը.

4) սովորողների կողմից կայուն արվեստի բնագավառում հետաքրքրություննե-րի դրսևորմանը և դրանք բավարարելու համար անհրաժեշտ պահանջմունքի ու հետևողականության ցուցաբերմանը.

5) գեղագիտական իդեալների մասին սեփական պատկերացումներ ունենալուն և գեղագիտական բարձր ճաշակի և բարոյական կողմնորոշումների ձևավորմանը:

60. Ավագ դպրոցի ծրագիրը պետք է ներառի կայուն գիտելիքներ, պատկերա-ցումներ`

1) գեղագիտության հիմնական հասկացությունների` գեղեցիկի ու տգեղի, վեհի ու նսեմի, ողբերգականի ու կոմիկականի տարբերությունները, դրանց բացարձակ կամ հարաբերական լինելու,

2) համաշխարհային և ազգային արվեստի պատմության, 3) արվեստի ստեղծագործությունների գեղագիտական արժեքների, 4) գեղարվեստական նախագծերի մշակման ձևերի, 5) կերպարվեստի, երաժշտության, թատրոնի և կինոյի բնագավառներում հայ

և արտասահմանյան նշանավոր արվեստագետների հայտնի ստեղծագործություն-ների,

6) ազգային և համաշխարհային մշակութային արժեքների, դրանց պահպան-ման և հաջորդ սերունդներին փոխանցելու մասին:

124

8. ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԱՆՎՏԱՆԳ ԿԵՆՍԱԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒ-ԹՅՈՒՆ

61. Ավագ դպրոցի ծրագրի «Ֆիզիկական կրթություն և անվտանգ կենսագոր-ծունեություն» ուսումնական բնագավառը նպատակաուղղված է`

1) սեփական առողջության պահպանման և ֆիզիկական ներդաշնակ զարգաց-ման նկատմամբ պատասխանատվություն, ֆիզիկական կուլտուրայով և սպորտով զբաղվելու մշտական պահանջ ունեցող, բավարար ֆիզիկական պատրաստվածու-թյուն, բարոյակամային հատկանիշներ, փոխօգնության հասնելու պատրաստակա-մություն, համարձակություն, ընկերասիրություն, հանդուրժողականություն ունեցող,

2) ազգային բանակում ծառայելու և հայոց բանակի պատմական ավանդույթ-ները շարունակելու սեփական պարտքը գիտակցող, կարգապահ, ֆիզիկապես առողջ և բազմակողմանի զարգացած,

3) հայրենիքի պաշտպանությանը նախապատրաստված, արտակարգ իրավի-ճակներում արագ կողմնորոշվող և աշխատանքային գործունեության պատրաստ քաղաքացու ձևավորմանը։

62. Ավագ դպրոցի ծրագիրը պետք է ներառի կայուն և համակարգված գիտե-լիքներ ու պատկերացումներ`

1) աշխատանքային և զինվորական գործունեության նախապատրաստման, ա-ռողջ ապրելակերպի կազմակերպման գործում ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի նշանակության,

2) անհատական որակների և օրգանիզմի հիմնական համակարգերի վերարտա-դրողական գործառույթների վրա ֆիզիկական պարապմունքների ազդեցության,

3) արտակարգ իրավիճակներում գործելու և առաջին բուժօգնություն ցույց տա-լու կանոնների,

4) ֆիզիկական վարժությունների, մարզաձևերի, մարզախաղերի, 5) ազգային, օլիմպիական խաղերի և անվանի մարզիկների, 6) հայրենիքի պաշտպանության հիմնահարցերի և զինվորական պատրաստու-

թյան պահանջների, 7) հայոց բանակի կազմավորման և կայացման պատմական ժամանակա-

շրջանների մասին։ III. ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՈՐԱԿԱԿԱՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ 63. Հանրակրթական ծրագրերի շրջանավարտներին ներկայացվող որակա-

կան պահանջները բխում են հանրակրթության հիմնական նպատակներից և սահ-մանվում են որպես ընդհանրական կարողություններ (կոմպետենցիաներ), որոնք ներառում են փոխկապակցված ու փոխլրացնող գիտելիքներ, հմտություններ և ար-ժեքներ, և անհրաժեշտ են շրջանավարտի անձնային կայացման, քաղաքացիական ակտիվության, սոցիալական ինտեգրման և հետագա ուսումնառության ու գործու-նեության համար:

64. Շրջանավարտներին ներկայացվող որակական պահանջները կողմնորոշիչ են ուսումնական գործընթացի կազմակերպման համար և հանդիսանում են կրթու-թյան արդյունքների գնահատման հիմքը:

65. Տարրական կրթության ընդհանրական որակական պահանջները որոշա-կիացվում և ամրագրվում են հանրակրթական առարկաների չափորոշիչներում և ծրագրերում, որոնցում սովորողին ներկայացվող պահանջների պարտադիր նվազա-գույն մակարդակը սահմանվում է դպրոցի տիպին համապատասխան, ինչն ապահո-

125

վում է մասնագիտացված հանրակրթական, արտակարգ ընդունակություններ դրսևո-րած, կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների և այլ-ընտրանքային կրթական ծրագրերի իրականացման հնարավորություն:

1. ՏԱՐՐԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑԻ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՐԱԿԱՆ

ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ 66. Տարրական դպրոցի շրջանավարտը պետք է` 1) կարողանա հաղորդակցվել հայերենով՝ ա. ընկալել ուրիշների խոսքը և արտահայտել սեփական մտքերը, բ. կարդալ և հասկանալ գրավոր պարզ տեքստեր, գ. գրավոր շարադրել պարզ տեքստեր, դ. կատարել գրավոր պարզ հանձնարարություններ. 2) կարողանա հաղորդակցվել օտար լեզվով՝ ա. լինել գրաճանաչ, բ. առօրյա իրավիճակներում պատասխանել պարզ հացերի, գ. հաղորդակցվել ծանոթ հարցերի շուրջ. 3) ունենա մաթեմատիկական գրագիտություն և տարրական կարողություններ

բնագիտության ոլորտում՝ ա. տիրապետի տարրական մաթեմատիկայի նշանային համակարգին, կիրա-

ռի թվաբանական գործողությունները (գումարում, հանում, բազմապատկում, բա-ժանում) առօրյա պարզ խնդիրներում,

բ. եզրակացություններ անի պատճառահետևանքային կապերի վերաբերյալ, գ. ճանաչի երկրաչափական պատկերները, դ. տարրական պատկերացում ունենա բնության և շրջակա միջավայրի մասին, ե. գիտակցի մարդու կողմից շրջակա միջավայրը բարելավելու հնարավորու-

թյունները և պատասխանատվությունը, զ. ճանաչի և սիրի իր բնակավայրը, հայրենիքը, հայրենի բնությունը, խնամքով

վերաբերվի շրջակայքին, է. ունենա թվայնացված տեխնոլոգիաների օգտագործման տարրական կարո-

ղություններ, ը. կարողանա օգտվել ժամանակակից կենցաղային և թվայնացված տեխնի-

կական միջոցներից (հեռուստացույց, հեռախոս և այլն), թ. ունենա համակարգչային տարրական գրագիտություն. 4) ունենա ինքնուրույն սովորելու կարողություններ՝ ա. ինքնակազմակերպվել և ինքնուրույն գործունեություն ծավալել, բ. ճիշտ գնահատել իր հնարավորությունները, գ. տիրապետել սովորելու հիմնական հմտություններին, ունենալ սովորելու

կամք և վստահություն սեփական ուժերի հանդեպ, դ. դրսևորել աշխարհաճանաչողության գործուն և առողջ հետաքրքրասիրություն. 5) ունենա հասարակական և քաղաքացիական կարողություններ՝ ա. գիտակցի և արժևորի իր ազգային ինքնությունը, բ. հարգի և ընդունի ընտանեկան ու հասարակական կյանքի արժեքները, գ. ունենա օբյեկտիվ ինքնագնահատական, դ. ցուցաբերի հարգալից վերաբերմունք շրջապատի նկատմամբ, հանդուրժո-

ղականություն և զսպված վարք,

126

ե. ճանաչի և արժևորի իր հայրենիքը, Հայաստանի Հանրապետության պետա-կան խորհրդանիշները,

զ. իմանա իր իրավունքներն ու պարտականությունները, պատասխանատու լի-նի իր արարքների համար,

է. գիտակցի իր պատկանելությունը համայնքին. 6) ունենա տարրական կենցաղային, աշխատանքային հմտություններ, լինի

նախաձեռնող և գործունյա՝ ա. կարողանա աշխատել համագործակցված, լինել թիմի անդամ, բ. կարողանա պլանավորել անձնական գործերը և իրականացնել դրանք, գ. լինի նախաձեռնող, դ. կատարի գնումներ. 7) ունենա գեղագիտական ընկալում և ստեղծագործական տարրական կարո-

ղություններ՝ ա. զբաղվի անհատական կամ խմբային գեղարվեստական գործունեությամբ`

նկարել, ծեփակերտել, երգել, նվագել, հանդես գալ բեմադրություններում, բ. նկարչական միջոցներով, երևակայական պատկերներով արտահայտի գա-

ղափարներ, գ. ունենա և արտահայտի սեփական կարծիքն արվեստի ստեղծագործություն-

ների վերաբերյալ, դ. հաճույք ստանա ստեղծագործական աշխատանքից և հաճույքով դրանք ցու-

ցադրի. 8) կարևորի մարմնակրթության և սպորտի դերն ու նշանակությունը՝ ա. կարողանա պահպանել անձնական հիգիենայի կանոնները` դրսևորելով սե-

փական մարմինը խնամելու կամք, բ. զբաղվի որևէ անհատական կամ խաղային մարզաձևով, գ. մրցակիցների նկատմամբ լինի ազնիվ, հարգալից և հանդուրժող, դ. արժևորի առողջ ապրելակերպը, իմանա անվտանգ կենսագործունեության

կանոնները և դրանք կիրառի կյանքում: 2. ՀԻՄՆԱԿԱՆ (ՄԻՋԻՆ) ԴՊՐՈՑԻ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ

ԸՆԴՀԱՆՐԱԿԱՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ 67. Հիմնական (միջին) դպրոցի շրջանավարտը պետք է` 1) լիարժեք հաղորդակցվի հայերենով՝ ա. կառուցի գրագետ և գեղեցիկ գրավոր և բանավոր խոսք, բ. ըստ էության ընկալի ուրիշների խոսքը, կարողանա հակիրճ և պարզ արտա-

հայտել սեփական մտքերն ու տեսակետները, գ. սահուն ու արտահայտիչ կարդա և պատմի, դ. հասկանա տարբեր բարդության, համեմատաբար ծավալուն գրավոր տեքս-

տեր, ե. գրավոր շարադրի սեփական մտքերն ու կարդացած անծանոթ տեքստերը, զ. գրի կարճ ռեֆերատներ, է. կատարի հանձնարարված գրականության վերլուծություններ, ը. զանազանի գեղարվեստական արժեք ներկայացնող գրականությունը ցած-

րորակ գործերից. 2) կարողանա հաղորդակցվել 2 օտար լեզվով՝ ա. կենցաղային իրավիճակներում պատասխանի պարզ հարցերի,

127

բ. հաղորդակցվի ծանոթ հարցերի և թեմաների շուրջ մեկ կամ մի քանի զրու-ցակիցների հետ,

գ. գրավոր կամ բանավոր ներկայացնի առօրյա կյանքից որևէ իրադարձու-թյուն, դիպված,

գ. կարդա և գրի պարզ տեքստեր, դ. ճանաչի ուսումնասիրվող լեզուներով հանրահայտ մշակութային արժեքները. 3) ունենա մաթեմատիկական գրագիտություն ու մտածողություն, կայուն գիտե-

լիքներ և ճանաչողական ու կիրառական ունակություններ բնական գիտություննե-րի ոլորտում՝

ա. կարողանա նկարագրել շրջապատի և առօրյա կյանքի տարբեր երևույթներ, կատարի դրանց վերաբերյալ հստակ դատողություններ, փաստարկների վրա հեն-վելով՝ կարողանա կատարել հիմնավորումներ,

բ. կարողանա նկատել տարբեր երևույթների միջև առկա կապերը, երևույթնե-րի առանձնահատկությունները, օրինաչափությունները և ներկայացնի դրանք բա-ռերով ու սիմվոլներով,

գ. առօրյա պարզ իրավիճակների վերաբերյալ տվյալներ հավաքել ու դրանց օգնությամբ աղյուսակներ, դիագրամներ կազմել,

դ. կարողանա կատարել պարզագույն կառուցումներ, գծագրեր և դրանք գործ-նականում կիրառել,

ե. պատկերացում ունենա երկրաչափական հասկացությունների, դրանց տար-րերի, հատկությունների մասին,

զ. ունենա մեծությունների վերաբերյալ գիտելիքներ և կարողանա կիրառել դրանք գործնական պարզ իրադրություններում,

է. ունենա առօրյա գործունեության հետ կապված խնդիրների լուծման կարո-ղություն (ծախսերի պլանավորում, գնումների կատարում, առօրյա իրավիճակնե-րին վերաբերող հաշվարկների կատարում և այլն),

ը. ունենա հետազոտական պարզ աշխատանքներ կատարելու տարրական կարողություններ և հմտություններ,

թ. ունենա գիտական պատկերացումներ բնության և շրջակա միջավայրի մասին, ժ. ճանաչի առավել տարածված բնական երևույթները, դրանց դրսևորման

առանձնահատկություններն ու օրինաչափությունները, ժա. տիրապետի գիտական ճանաչողության մեթոդների, կարողանա դրանք

կիրառել կոնկրետ իրավիճակներում, ժբ. բացահայտի և պարզաբանի առանձին երևույթների պատճառահետևան-

քային կապերը, ժգ. գիտակցի մարդու պատասխանատվությունը շրջակա միջավայրի պահ-

պանման գործում. 4) ունենա թվայնացված տեխնոլոգիաների օգտագործման կարողություններ՝ ա. իմանա թվայնացված տեխնոլոգիաների նշանակությունն ու դրա բնորոշ

հիմնական առանձնահատկությունները, բ. հասկանա ժամանակակից կենցաղային և ուսումնական տեխնիկական մի-

ջոցների և սարքավորումների աշխատանքի սկզբունքները և կարողանա օգտվել դրանցից,

գ. իմանա համակարգչային ծրագրերի մասին և վարժ օգտվի ՏՀՏ-ի միջոցներից. 5) ունենա ակտիվ ուսումնական գործունեություն իրականացնելու ունակու-

թյուններ, կարողանա սովորել և սովորեցնել՝

128

ա. ճանաչի սեփական անձը, անաչառ և ճիշտ գնահատի իր հնարավորություն-ները,

բ. ունենա վստահություն սեփական ուժերի հանդեպ, հանդես բերի առօրյա կյանքում ինքնակազմակերպվելու և ինքնուրույն ուսումնական ու ոչ բարդ աշխա-տանքային գործունեություն ծավալելու կարողություններ,

գ. ունենա սովորելու կամք, տիրապետի սովորելու և այլոց սովորեցնելու հմտություններին,

դ. դրսևորի նորի իմացության նկատմամբ աշխարհաճանաչողության ակտիվ և առողջ հետաքրքրասիրություն.

6) տիրապետի հասարակական համակեցության կանոններին և դրսևորի քա-ղաքացիական գիտակցություն՝

ա. գիտակցի իր ազգային ինքնությունը և արժևորի այն, բ. հարգի ընտանեկան արժեքները, գ. իմանա, ընդունի և պահպանի հանրային կյանքի նորմերը, պատասխանա-

տու լինի սեփական արարքների համար, դ. ցուցաբերի հարգալից վերաբերմունք և հանդուրժողականություն ընկերնե-

րի, շրջապատի մարդկանց նկատմամբ, ե. իմանա և հարգի մարդու հիմնական իրավունքները և քաղաքացիական

ազատությունները, զ. ըմբռնի և հարգի մարդկանց կարիքները, նրանց նկատմամբ դրսևորի հա-

մարժեք վերաբերմունք, է. հասարակական միջավայրում լինի զուսպ և քաղաքավարի, ը. գիտակցի իր պարտավորություններն ու պատասխանատվությունը համայն-

քի հանդեպ, լինի աջակցող. 7) աշխատանքում լինի գործունյա և նախաձեռնող՝ ա. ցուցաբերի կենցաղային և տարրական աշխատանքային հմտություններ, բ. մասնակցի թիմային աշխատանքի` համագործակցելով ծանոթ և անծանոթ

անձանց հետ, գ. ունենա որոշումներ ընդունելու, աշխատանքները ծրագրելու, պլանավորելու

հմտություններ, դ. ունենա մասնագիտական կողմնորոշում` ավագ դպրոցում կամ այլ հաստա-

տությունում ուսումը շարունակելու, ինչպես նաև ոչ բարդ աշխատանքի անցնելու համար.

8) ունենա մշակութային ընկալման և արժևորման կարողություններ՝ ա. հասկանա և գնահատի գեղարվեստական ստեղծագործությունները, հա-

մաշխարհային մշակութային արժեքները և դրանցում արժևորի ազգային մշակույ-թի տեղն ու դերը,

բ. պատկերացում ունենա արվեստի պատմության, ազգային և համաշխարհա-յին հանրահայտ գործերի ու ստեղծագործողների մասին,

գ. տարբեր արտահայտչամիջոցներով ներկայացնի գաղափարներ, կարծիք հայտնի արվեստի ստեղծագործությունների վերաբերյալ,

դ. քննադատաբար վերաբերվի ցածրարժեք ստեղծագործություններին. 9) իմանա և կարևորի մարմնակրթության, առողջ ապրելակերպի դերն ու նշա-

նակությունը՝ ա. մասնակցի մասսայական (համայնքային) մարզական միջոցառումների, բ. ունենա սեփական մարմինը կոփելու և խնամելու հմտություններ, գ. պահպանի առողջ ապրելակերպ, զերծ մնա վնասակար սովորություններից,

129

դ. զբաղվի անհատական կամ խաղային որևէ մարզաձևով, ե. մրցակիցների նկատմամբ դրսևորի հարգալից և հանդուրժող վերաբերմունք, զ. իմանա անվտանգ վարքագծի կանոնները և սովորեցնի դրանք իրենից փոք-

րերին: 3. ՄԻՋՆԱԿԱՐԳ (ԱՎԱԳ) ԴՊՐՈՑԻ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ

ԸՆԴՀԱՆՐԱԿԱՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ 68. Միջնակարգ (ավագ) դպրոցի, վարժարանի շրջանավարտը պետք է` 1) լիարժեք տիրապետի գրական հայերենին՝ ա. խոսի և գրի գրագետ, սեփական մտքերն ու տեսակետներն արտահայտի

հակիրճ և դիպուկ, զերծ զանազան ավելորդաբանություններից, բ. հասկանա, բացատրի, վերլուծի և ներկայացնի տարբեր բարդության, ծա-

վալուն գրավոր տեքստեր, գ. գրագետ շարադրի սեփական մտքերն ու կարդացած անծանոթ տեքստերը, դ. ինքնուրույն պատրաստի զանազան նյութերի սեղմագրեր, գրի ռեֆերատներ, ե. կատարի ընթերցած գրականության, տարբեր ժանրերի ստեղծագործու-

թյունների վերլուծություններ, զ. զանազանի և գնահատի գեղարվեստական բարձրարժեք գրականությունը. 2) կարողանա արդյունավետ հաղորդակցվել առնվազն 2 օտար լեզվով՝ ա. զրուցի մեկ կամ մի քանի զրուցակիցների հետ որոշակի տեսածի, լսածի,

կարդացածի շուրջ՝ արտահայտելով իր վերաբերմունքը փաստերին և դատողու-թյուններին` տալով իր գնահատականը,

բ. բառարանի օգնությամբ կարդա ոչ բարդ բնագիր տեքստեր հասարակա-կան-քաղաքական և գիտահանրամատչելի վերաշարադրված (ադապտացված) անծանոթ բառերի ընդգրկումով,

գ. հասկանա ոչ հայախոս զրուցակցի խոսքը բանավոր հաղորդակցման ըն-թացքում,

դ. գրի որևէ իրադարձության մասին` նկարագրելով իր վերաբերմունքը պարզ, կապակցված խոսքով,

ե. ներկայացնի սեփական անձը, երկիրը, ժողովրդի պատմությունը, հիմնա-կան մշակութային արժեքներն ու ավանդույթները,

զ. ճանաչի ուսումնասիրվող լեզվակիր երկրի խորհրդանիշները, հայտնի մշա-կութային արժեքները.

3) ունենա տրամաբանական զարգացած մտածողություն, ճանաչողական, ստեղծագործական ու կիրառական ունակություններ` մաթեմատիկայի ու բնական գիտությունների ոլորտում՝

ա. տիրապետի ապացուցման մեթոդների, իրականացնի հետազոտական աշ-խատանք,

բ. կարողանա տարբեր երևույթների վերաբերյալ կատարել վերլուծություններ, ապացուցման եղանակներ կիրառելով՝ կատարի հիմնավորումներ,

գ. տվյալները վերլուծելով և համադրելով՝ կարողանա կատարել ճիշտ հետևու-թյուններ,

դ. կարողանա բացահայտել օբյեկտների տարրերի միջև գոյություն ունեցող կապերը, երևույթների առանձնահատկությունները, օրինաչափությունները և տալ դրանց մեկնաբանությունը,

130

ե. կարողանա վերլուծել, մեկնաբանել և ներկայացնել երևույթների պատճառա-հետևանքային կապերը,

զ. կարողանա վերլուծություններ կատարելով՝ կառուցել մաթեմատիկական մո-դելներ, գրաֆիկներ, գծապատկերներ,

է. ունենա կիրառական խնդիրներ լուծելու կարողություն, ը. ունենա համակարգված գիտելիքներ բնության երևույթների, բնական համա-

կարգերի մասին, թ. կարողանա բացատրել բնության երևույթները հայտնի օրենքների և տեսու-

թյունների շրջանակներում, ժ. տիրապետի գիտական ճանաչողության մեթոդներին, կարողանա մոդելա-

վորել, վարկածներ առաջադրել և փորձնական ճանապարհով ստուգել, ստացված արդյունքներն ընդհանրացնել, կատարել եզրահանգումներ և կանխատեսումներ,

ժա. հասկանա և պարզաբանի համամոլորակային հիմնախնդիրները, շրջակա միջավայրին սպառնացող վտանգները.

4) ունենա թվայնացված տեխնոլոգիաների օգտագործման կարողություններ՝ ա. հասկանալ ժամանակակից տեխնոլոգիական և տեխնիկական միջոցների և

սարքավորումների աշխատանքի սկզբունքները, բ. իմանա տեղեկատվություն ձեռք բերելու, համակարգչային ծրագրերի և

դրանց կիրառության մասին, գ. կարողանա վարժ օգտվել ՏՀՏ-ի միջոցներից` ցուցաբերելով ինտերնետային

տեխնոլոգիաներին տիրապետելու, ստեղծագործելու, հաղորդակցվելու և համա-գործակցելու կարողություններ ու հմտություններ.

5) ունենա նպատակային ուսումնառության կարողություններ, ունակ լինի ոչ միայն սովորել, այլև հմտորեն կիրառել սովորածը, կարողանա իր կողմից յուրաց-ված նյութը կամ գործնական կարողությունները կիրառել կյանքում և փոխանցել ուրիշներին՝

ա. ճանաչի սեփական անձը և ունենա ինքնագնահատման կարողություններ, բ. ապրի և գործի իր հնարավորություններին համապատասխան՝ միաժամա-

նակ դրսևորելով սովորելու կամք և վստահություն սեփական ուժերի հանդեպ, գ. ինքնակազմակերպվի առօրյա կյանքում, իրականացնի ինքնուրույն, անհա-

տական ուսումնական ու աշխատանքային գործունեություն, դ. ծավալի ակտիվ գործունեություն աշխարհաճանաչողության նպատակով և

ցուցաբերի առողջ հետաքրքրասիրություն ամեն նորի նկատմամբ. 6) հետևել և պահպանել հասարակական համակեցության կանոնները, տար-

բեր իրավիճակներում քաղաքացիական բարձր գիտակցություն դրսևորել՝ ա. կարևորել և արժևորել իր ազգային ինքնությունը, բ. հասկանալ և հարգել ընտանեկան կյանքի արժեքները, գ. խորապես իմանալ և հարգել մարդու հիմնական իրավունքները և քաղաքա-

ցիական ազատությունները, դ. պատասխանատվություն ցուցաբերել առօրյա կյանքում, իմանալ, ընդունել և

հարգել ուրիշների իրավունքները, լինել մարդասեր, հանդուրժողական վերաբեր-մունք ունենալ շրջապատի մարդկանց նկատմամբ,

ե. հասկանալ մարդկանց կարիքները և նրանց նկատմամբ դրսևորել հարգա-լից վարք,

զ. ցանկացած ծանոթ կամ անծանոթ միջավայրում լինել բարեկիրթ, զուսպ և քաղաքավարի,

131

է. օգտակար լինել հարազատ համայնքին, գործուն մասնակցություն ունենալ նրա բարեկարգմանը, աշխատանքում լինել գործունյա և նախաձեռնող, ունակ լի-նել համագործակցելու ծանոթ և անծանոթ անձանց հետ,

ը. կարողանալ կատարել արդյունավետ թիմային աշխատանք, ցուցաբերել ինք-նուրույն որոշումներ ընդունելու, իր գործունեությունը պլանավորելու հմտություն,

թ. ունենալ մասնագիտական կողմնորոշման կարողություններ և այլն. 7) ունենա աշխարհի գեղարվեստական ընկալման, գեղագիտական երևույթնե-

րի գնահատման և արժևորման կարողություններ՝ ա. հասկանա և գնահատի տարբեր ժանրերի արվեստի գործերը, բ. իմանա արվեստի պատմություն, ծանոթ լինի արվեստի ազգային և համաշ-

խարհային ստեղծագործողների գործունեությանը, գ. կարողանա ներկայացնել արվեստի գործերի իր ընկալումը, կարծիքն ար-

տահայտել դրանց վերաբերյալ. 8) իմանա և կարևորի մարմնակրթության, սպորտի ու նախնական զինպատ-

րաստության, ամենօրյա մարզումների դերն ու նշանակությունը՝ ա. ակտիվորեն մասնակցի ֆիզդաստիարակության պարապմունքներին և

մարզական կյանքին, բ. ունենա մարմնի խնամքի հմտություններ, գ. դրսևորի առողջ ապրելակերպ, դ. իմանա քաղաքացիական պաշտպանության և անվտանգ կենսագործունեու-

թյան կանոնները և սովորեցնի դրանք ուրիշներին: I. ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐԻ ՀԵՆՔԱՅԻՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆԸ

Տարրական դպրոց

Միջին դպրոց

Ավագ դպրոց

Ուսումնական տարիների թիվը 4 5 3 Ծրագրի նորմատիվային ծավալը (դասաժամ)

Նվազագույնը 2940 5100 3060 Առավելագույնը 3590 5950 4080

այդ թվում՝ ըստ ուսումնական բնագավառների` հայոց լեզու, գրականություն 650 850 500 օտար լեզուներ 250 500 300 մաթեմատիկա 500 850 200 ՏՀՏ և համակարգչային գիտություններ 100 200 200 բնություն և բնական գիտություններ 150 500 100 հասարակություն և հասարակական գիտություն-ներ

500 100

արվեստ 250 100 - տեխնոլոգիա 250ֆիզիկական կրթություն և անվտ. կենս. 400 500 300 Պահուստային ժամաքանակ 390-1040 1100-1950 1360-2380

132

II. ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐԻ ՀԵՆՔԱՅԻՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆԻ ՊԱՐԶԱԲԱՆՈՒՄՆԵՐ

1. Մեկ ակադեմիական դասաժամի նորմատիվային տևողությունը 45 րոպե է:

Անհատական ուսուցման պլանով, տնային կամ հիվանդանոցային պայմաններում անհատական պարապմունքների մեկ դասաժամը հավասարեցվում է երկու ակա-դեմիական դասաժամի:

2. Հանրակրթական հիմնական ծրագրի նորմատիվային ծավալը բաշխվում է ըստ ուսումնական տարիների և շաբաթների: Ուսումնական շաբաթների թիվը սահմանվում է՝ 1-ին դասարանի համար` առնվազն 30, 2-րդ դասարանի համար` առնվազն 32, մյուս դասարանների համար` առնվազն 34 շաբաթ:

3. Հենքային ուսումնական պլանի հիման վրա մշակվում են հանրակրթական պետական և այլընտրանքային ծրագրերի ուսումնական պլանները` ամրագրելով առարկայացանկը, առարկաներին հատկացվող շաբաթական (տարեկան) ժամա-քանակը, և հաստատվում են կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի կողմից:

4. Հանրակրթական պետական ծրագրերի համար սահմանվում են հետևյալ նորմատիվային ծավալները՝

1) տարրական` 3204 ժամ, 2) հիմնական (միջին դպրոց)` 5576 ժամ, 3) միջնակարգ (ավագ դպրոց)` 3468 ժամ: Պետական ուսումնական հաստատություններում հանրակրթական պետական

ծրագրերի իրականացումը` նշված ծավալներով, ֆինանսավորվում է Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեից:

5. Հանրակրթական ծրագրերի ուսումնական պլանով (պետական հանրա-կրթական ծրագրերի դեպքում` օրինակելի ուսումնական պլանով) ուսումնական բնագավառը ներկայացնող առարկաներին հատկացված գումարային ժամաքանա-կը չի կարող պակաս լինել տվյալ ուսումնական բնագավառի համար սահմանված ժամաքանակից:

6. Հենքային ուսումնական պլանով նախատեսված պահուստային ժամաքանա-կը բաշխվում է հանրակրթական ծրագրի ուսումնական պլանով (պետական հան-րակրթական ծրագրերի դեպքում` օրինակելի ուսումնական պլանով) սահմանված առարկաների միջև կամ թողնվում է ուսումնական հաստատության տնօրինմանը` սահմանելով դրա տնօրինման կարգը:

7. Ուսումնական հաստատությունը յուրաքանչյուր ուսումնական տարվա հա-մար հաստատում է տարեկան ուսումնական պլան` իրականացվող յուրաքանչյուր հանրակրթական ծրագրի համար:

8. Ուսումնական պլաններում (պետական հանրակրթական ծրագրերի դեպ-քում` օրինակելի ուսումնական պլաններում) փոփոխությունները կատարվում են ըստ անհրաժեշտության, բայց ոչ ուշ, քան նոր ուսումնական տարվա սկզբից առն-վազն չորս ամիս առաջ:

133

III. ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐԻ ԱՌԱՐԿԱՅԱՑԱՆԿԻ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՍԿԶԲՈՒՆՔՆԵՐԸ

9. Հանրակրթական ծրագրի ուսումնական բովանդակությունն արտացոլվում է առարկայական ծրագրերում: Ծրագրի առարկայացանկն ամրագրվում է ուսումնա-կան պլանում:

10. Հանրակրթական ծրագրի առարկայացանկը կազմվում է այնպես, որ յուրա-քանչյուր ուսումնական բնագավառ հանրակրթական ուսումնական հաստատություն-ների ուսումնական պլաններում ներկայացված լինի մեկ կամ մի քանի առարկաներով, ընդ որում, յուրաքանչյուր ուսումնական բնագավառը ներկայացնող առարկաների հա-մախումբը պետք է ամբողջությամբ ներառի սույն չափորոշչով սահմանված տվյալ բնագավառի բովանդակության պարտադիր նվազագույն պահանջները:

11. Հանրակրթական ծրագրի համապատասխանությունը սովորողների և հա-մայնքի կարիքներին ապահովելու և կրթության որակը բարելավելու նպատակով ուսումնական պլանում կարող են ներառվել առարկաներ, որոնց բովանդակու-թյունն առնչվում է մի քանի ուսումնական բնագավառների:

12. Տարրական և հիմնական հանրակրթական ընդհանուր պետական ծրա-գրում ուսումնական բնագավառները ներկայացվում են հետևյալ առարկաներով՝

1) «Հայոց լեզու, գրականություն» բնագավառը 1-6-րդ դասարաններում ներկա-յացվում է «Մայրենի» առարկայով, 7-9-րդ դասարաններում՝ «Հայոց լեզու» և «Գրակա-նություն» առարկաներով.

2) «Օտար լեզուներ» բնագավառը` երկու լեզվով, որոնցից մեկը ռուսերենն է: Ուսումնական հաստատությունը, անհրաժեշտ պայմանների առկայության դեպ-քում, կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի թույլտվությամբ` օրինակելի ուսումնական պլանի դպրոցական բաղադրիչի շրջանակում կարող է իրականացնել երրորդ օտար լեզվի դասավանդում: Օտար լեզուների ընտրության կարգը և ըստ դասարանների դրանց դասավանդման հերթականությունը սահման-վում են օրինակելի ուսումնական պլանով.

3) «Մաթեմատիկա» բնագավառը 1-6-րդ դասարաններում` «Մաթեմատիկա» առարկայով, 7-9-րդ դասարաններում` «Հանրահաշիվ» և «Երկրաչափություն» առար-կաներով.

4) «ՏՀՏ, համակարգչային գիտություններ» բնագավառը` «Ինֆորմատիկա» առարկայով.

5) «Բնություն, բնական գիտություններ» և «Հասարակություն, հասարակական գիտություններ» բնագավառները 2-4-րդ դասարաններում` «Ես և շրջակա աշխար-հը» առարկայով.

6) «Բնություն, բնական գիտություններ» բնագավառը 5-6-րդ դասարաններում` «Բնագիտություն», 6-րդ դասարանում` «Աշխարհագրություն», 7-9-րդ դասարաններում` «Ֆիզիկա», «Քիմիա», «Կենսաբանություն» և «Աշխարհագրություն» առարկաներով.

7) «Հասարակություն, հասարակական գիտություններ» բնագավառը 5-րդ դասա-րանում` «Հայրենագիտություն», 5-6-րդ դասարաններում`«Հայոց եկեղեցու պատմու-թյուն», 6-9-րդ դասարաններում` «Հայոց պատմություն» և «Համաշխարհային պատ-մություն», 9-րդ դասարանում` «Հայաստանի աշխարհագրություն», 8-9-րդ դասարան-ներում` «Հասարակագիտություն» առարկաներով.

8) «Արվեստ» բնագավառը` «Կերպարվեստ» և «Երաժշտություն» առարկաներով. 9) «Տեխնոլոգիա» բնագավառը` «Տեխնոլոգիա» առարկայով.

134

10) «Ֆիզիկական կրթություն և անվտանգ կենսագործունեություն» բնագավառը 1-9-րդ դասարաններում` «Ֆիզկուլտուրա», 2-4-րդ դասարաններում` «Ես և շրջակա աշ-խարհը» և «Շախմատ» առարկաներով, 8-9-րդ դասարաններում` «Նախնական զին-վորական պատրաստություն» առարկայով և «Առողջ ապրելակերպ» դասընթացով: «Առողջ ապրելակերպ» դասընթացի անցկացման կարգը և ժամկետը սահմանվում են օրինակելի ուսպլանով:

13. Միջնակարգ հանրակրթական ընդհանուր պետական ծրագրում ուսումնա-կան բնագավառները ներկայացվում են հետևյալ առարկաներով՝

1) «Հայոց լեզու, գրականություն» բնագավառը «Հայոց լեզու» և «Հայ գրակա-նություն» առարկաներով.

2) «Օտար լեզուներ» բնագավառը` երկու լեզվով: Ուսումնական հաստատությունը, անհրաժեշտ պայմանների առկայության դեպքում, կրթության պետական կառավար-ման լիազորված մարմնի թույլտվությամբ` օրինակելի ուսումնական պլանի դպրոցա-կան բաղադրիչի շրջանակում կարող է իրականացնել երրորդ օտար լեզվի դասավան-դում: Օտար լեզուների ընտրության կարգը և ըստ դասարանների դրանց դասավանդ-ման հերթականությունը սահմանվում են օրինակելի ուսումնական պլանով.

3) «Մաթեմատիկա» բնագավառը՝ «Հանրահաշիվ և մաթեմատիկական անալի-զի տարրեր» և «Երկրաչափություն» առարկաներով.

4) «ՏՀՏ, համակարգչային գիտություններ» բնագավառը` «Ինֆորմատիկա» առարկայով.

5) «Բնություն, բնական գիտություններ» բնագավառը՝ «Ֆիզիկա», «Քիմիա», «Կենսաբանություն», «Աշխարհագրություն» առարկաներով: Հոսքային ուսուցման 11-12-րդ դասարաններում հումանիտար հոսքում սովորողը կարող է ընտրել նշված առարկաներից երկուսը, բնագիտամաթեմատիկական հոսքում` երեքը.

6) «Հասարակություն, հասարակական գիտություններ» բնագավառը՝ «Հայոց պատմություն», «Համաշխարհային պատմություն», «Հասարակագիտություն» առար-կաներով.

7) «Ֆիզիկական կրթություն և անվտանգ կենսագործունեություն» բնագավառը «Ֆիզկուլտուրա», «Նախնական զինվորական պատրաստություն» առարկաներով և «Առողջ ապրելակերպ» դասընթացով: «Առողջ ապրելակերպ» դասընթացի անց-կացման կարգը և ժամկետը սահմանվում են օրինակելի ուսպլանով։

14. Կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմինը կարող է օրի-նակելի ուսումնական պլանի առարկայացանկում ներառել լրացուցիչ առարկաներ՝ պետական պարտադիր ժամաքանակի սահմաններում:

15. Կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմինը հաստատում է օրինակելի ուսումնական պլանի դպրոցական բաղադրիչի շրջանակում երաշխա-վորվող առարկաների և դասընթացների ցանկը:

16. Ուսումնական հաստատությունը երաշխավորված առարկայացանկից դուրս առարկա կարող է դասավանդել միայն դրա բովանդակության մասնագիտական փորձաքննությունից հետո, որի կարգը հաստատում է կրթության պետական կա-ռավարման լիազորված մարմինը:

17. Ազգային փոքրամասնությունների դպրոցներում (դասարաններում) օրինա-կելի ուսումնական պլանի դպրոցական բաղադրիչով նախատեսված ժամաքանակը կարող է տրամադրվել ազգային լեզվի և մշակույթի ուսուցմանը:

18. Հանրակրթական հատուկ և մասնագիտացված պետական ծրագրերի առարկայացանկը մշակում է կրթության պետական կառավարման լիազորված մար-մինը՝ հանրակրթական ընդհանուր պետական ծրագրի առարկայացանկի հիման վրա`

135

հաշվի առնելով սովորողների զարգացման առանձնահատկությունները և ծրագրի մասնագիտական ուղղվածությունը:

IV. ՍՈՎՈՐՈՂԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԱՌԱՋԱԴԻՄՈՒԹՅԱՆ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄԸ

1. Ուսումնական առաջադիմության գնահատումը (այսուհետ` գնահատում) նպա-տակ ունի որոշելու սովորողի գիտելիքների, կարողությունների և հմտությունների մակարդակի համապատասխանության աստիճանը չափորոշչի պահանջներին, խթանելու սովորելու ձգտումը, բարելավելու կրթության որակը:

2. Գնահատումն իրականացվում է ուսումնառության ընթացքում (ընթացիկ), կիսամյակի և ուսումնական տարվա ավարտին (ամփոփիչ) և հանրակրթական ծրագրի յուրաքանչյուր աստիճանի ավարտին (ամփոփիչ ատեստավորում):

3. Ընթացիկ և ամփոփիչ գնահատումներն իրականացվում են ուսուցչի կամ ուսումնական հաստատության կողմից` ըստ ուսումնական առարկաների, և գրանց-վում են դասամատյանում:

4. Գնահատումն իրականացվում է քանակական (միավորային) և որակական (ուսուցանող) ձևերով:

5. Քանակական գնահատման համար կիրառվում է 10-միավորային սանդղակ: 6. Այլընտրանքային հանրակրթական ծրագրերում կարող է կիրառվել ընթա-

ցիկ գնահատման այլ համակարգ: 7. Որակական գնահատման մեթոդներն ու ձևաչափն ընտրում է հանրակրթա-

կան ուսումնական հաստատությունը` կրթության պետական կառավարման լիա-զորված մարմնի երաշխավորություններին համապատասխան:

8. Ընթացիկ և ամփոփիչ գնահատման արդյունքների մասին ուսումնական հաստատությունը պարբերաբար տեղեկացնում է սովորողի ծնողին:

9. Առաջին դասարանում միավորային գնահատում չի իրականացվում. Ընթա-ցիկ գնահատումը կատարվում է բնութագրման միջոցով, իսկ որպես տարեկան ամփոփիչ գնահատական կազմվում է յուրաքանչյուր սովորողի ուսումնական առա-ջադիմության բնութագիրը, որի ձևը և լրացման կարգը սահմանում է կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմինը:

10. Միավորային գնահատումը կիրառվում է՝ սկսած երկրորդ դասարանից: 11. Հանրակրթական ծրագրի յուրաքանչյուր աստիճանի ավարտին իրակա-

նացվում է պետական ամփոփիչ ատեստավորում` կրթության պետական կառա-վարման լիազորված մարմնի սահմանած կարգով:

12. Պետական ամփոփիչ ատեստավորման նպատակն է՝ գնահատել սովորողի համապատասխանության աստիճանը սույն չափորոշչով սահմանված շրջանավար-տին ներկայացվող պահանջներին:

13. Պետական ամփոփիչ ատեստավորումն իրականացվում է ուսումնական առարկաների տարեկան գնահատականների, ավարտական քննությունների և ստուգարքների արդյունքներով: Պետական ամփոփիչ ատեստավորման արդյունք-ները գրանցվում են ավարտական փաստաթղթում:

14. Ավարտական քննությունների ցանկը և ժամանակացույցը սահմանում է կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմինը:

15. Հիմնական և միջնակարգ դպրոցի ավարտական քննությունների ժամա-նակ կրթության կառավարման լիազորված մարմնի որոշմամբ կարող են կիրառվել գնահատման այլ համակարգեր: Միավորային տարբեր համակարգերի համարժե-քությունը սահմանվում է կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի կողմից:

(Հավելվածը խմբ. 28.07.11 N 1088-Ն)

136

ԱՂՅՈՒՍԱԿՆԵՐ

Աղյուսակ N 1 ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑԻ ՀԵՆՔԱՅԻՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

(տարեկան ժամաքանակներով)

Տարրական դպր. Միջին դպրոց Ընդ.Ուս. բնագավառ / դասարան I II III IV V VI VII VIII IX I - IXՊետական բաղադրիչ Հայոց լեզու, գրականություն 210 256 272 272 238 204 170 170 170 1962Օտար լեզուներ - 64 136 170 170 170 170 170 170 1220Մաթեմատիկա 120 128 136 136 170 170 170 170 170 1370Ինֆորմատիկա և ՏՀՏ - - - - - 34 34 34 34 136Բնական գիտություններ

- 32 34 68 68 102 170 204 204 815

Հասարակակ. գիտություններ 68 102 136 204 204 781Արվեստ

180 128 102 102 68 34 34 - - 456

Տեխնոլոգիա 34 34 68 - - 328Ֆիզ. կրթ., ՆԶՊ և անվտ. կենս. 90 96 102 102 102 102 102 136 136 968Դպրոցական բաղադրիչ Ընտրովի առարկաներ - 32 68 68 68 102 102 102 102 644Ընդամենը 600 736 850 918 986 1054 1156 1156 1156 8680

Աղյուսակ N 2

ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑԻ ՀԵՆՔԱՅԻՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ (շաբաթական ժամաքանակներով)

Տարրական դպր. Միջին դպրոց Ընդ.Ուս. բնագավառ / դասարան I II III IV V VI VII VIII IX I - IXՊետական բաղադրիչ Հայոց լեզու, գրականություն 7 8 8 8 7 6 5 5 5 59Օտար լեզուներ - 2 4 5 5 5 5 5 5 36Մաթեմատիկա 4 4 4 4 5 5 5 5 5 41Ինֆորմատիկա և ՏՀՏ - - - - - 1 1 1 1 4Բնական գիտություններ

- 1 1 2 2 3 5 6 6 24

Հասարակական գիտություններ 2 3 4 6 6 23Արվեստ

6 4 3 3 2 1 1 - - 14

Տեխնոլոգիա 1 1 2 - - 10Ֆիզ. կրթ., ՆԶՊ և անվտ. կենս. 3 3 3 3 3 3 3 4 4 29Դպրոցական բաղադրիչ Ընտրովի առարկաներ - 1 2 2 2 3 3 3 3 19Ընդամենը 20 23 25 27 29 31 34 35 35 259

137

Հիմնական դպրոցի հենքային ուսումնական պլանի բացատրագիր Հիմնական դպրոցում ուսումնական բնագավառները հիմնականում ներկայաց-

վում են հետևյալ պետական պարտադիր առարկաներով` ա. «Հայոց լեզու, գրականություն» բնագավառը 1-6-րդ դասարաններում ներ-

կայացվում է ինտեգրված` «Մայրենի լեզու» առարկայով, 7-9-րդ դասարաններում` «Հայոց լեզու» և «Գրականություն» առանձին առարկաներով,

բ. «Օտար լեզուներ» բնագավառը ներկայացվում է երկու լեզվով, որոնցից մեկը ռուսերենն է,

Դպրոցը ուսուցման համար անհրաժեշտ պայմանների առկայության դեպքում կրթության կառավարման պետական լիազորված մարմնի թույլտվությամբ` դպրո-ցական բաղադրիչի ժամաքանակի շրջանակում կարող է իրականացնել երրորդ օտար լեզվի դասավանդում: Օտար լեզուների ընտրության կարգը և ըստ դասա-րանների դրանց դասավանդման հերթականությունը սահմանվում է օրինակելի ուսումնական պլանով,

գ. «Մաթեմատիկա» բնագավառը 1-6-րդ դասարաններում ներկայացվում է «Մաթեմատիկա» առարկայով, իսկ 7-9-րդ դասարաններում` «Հանրահաշիվ» և «Երկրաչափություն» առարկաներով,

դ. «Ինֆորմատիկա (տեղեկագիտություն) և ՏՀՏ» բնագավառը ներկայացվում է «Ինֆորմատիկա (տեղեկագիտություն)» առարկայով,

ե. «Բնական գիտություններ» բնագավառը տարրական դպրոցում ներկայաց-վում է «Հասարակական գիտություններ» բնագավառի հետ ինտեգրված` «Ես և շրջակա աշխարհը» առարկայով: Այս բնագավառը 5-6-րդ դասարաններում ներ-կայացվում է «Բնագիտություն» ինտեգրված առարկայով, որը ներառում է գիտելիք-ներ ֆիզիկական աշխարհագրությունից, աստղագիտությունից, էկոլոգիայից, կեն-սաբանությունից, քիմիայից, ֆիզիկայից, իսկ 6-րդ դասարանում` «Աշխարհագրու-թյուն» առարկայով: Բնագավառը 7-9-րդ դասարաններում ներկայացվում է «Ֆիզի-կա», «Քիմիա» և «Կենսաբանություն» առանձին առարկաներով: «Ֆիզիկա» առար-կան ներառում է նաև գիտելիքներ աստղագիտությունից,

զ. «Հասարակական գիտություններ» բնագավառը միջին դպրոցի 5-րդ դասարա-նում ներկայացվում է «Հայրենագիտություն» ինտեգրված առարկայով և «Հայոց եկե-ղեցու պատմություն» առարկայով, 6-9-րդ դասարաններում` «Հայոց պատմություն»: «Հայոց եկեղեցու պատմություն», «Համաշխարհային պատմություն», 7-9-րդ դասա-րաններում` «Հայաստանի աշխարհագրություն», «Աշխարհագրություն» առարկանե-րով, իսկ 8-9-րդ դասարաններում` «Հասարակագիտություն» ինտեգրված առարկա-յով: Վերջինս ներառում է նախնական գիտելիքներ փիլիսոփայությունից, տնտեսագի-տությունից, իրավագիտությունից, բարոյագիտությունից, գեղագիտությունից,

է. «Արվեստ» բնագավառը ներկայացվում է «Կերպարվեստ» և «Երաժշտու-թյուն» առարկաներով, որոնք ներառում են նաև գիտելիքներ արվեստի պատմու-թյունից ու տեսությունից,

ը. «Տեխնոլոգիա» բնագավառը միջին դպրոցում ներկայացվում է «Տեխնոլոգիա» առարկայով, որտեղ ինտեգրված են «Գծագրություն» և «Աշխատանք» առարկաները,

թ. «Ֆիզիկական կրթություն, ՆԶՊ և անվտանգ կենսագործունեություն» բնա-գավառը 1-9-րդ դասարաններում ներկայացվում է «Ֆիզկուլտուրա», 2-4-րդ դասա-րաններում` նաև «Ես և շրջակա աշխարհը» առարկաներով, 8-9-րդ դասարաննե-րում` «Առողջ ապրելակերպ» դասընթացով, իսկ 8-9-րդ դասարաններում` նաև

138

«Նախնական զինվորական պատրաստություն» առարկայով և «Առողջ ապրելա-կերպ» դասընթացով,

ժ. «Առողջ ապրելակերպ» դասընթացի ուսումնասիրության համար 8-րդ և 9-րդ դասարաններում տարեկան տրամադրվում է 14-ական դասաժամ, որը գոյանում է տվյալ ուսումնական բնագավառի «Ֆիզկուլտուրա» առարկայից առանձնացված դասաժամերից: Ընթացիկ գնահատում չի կատարվում: Դասընթացի ավարտից հե-տո` 9-րդ դասարանում անցկացվում է ստուգարք: Դասընթացի անցկացման կար-գը և ժամկետը սահմանվում են օրինակելի ուսպլանով:

Աղյուսակ N 3

ԱՎԱԳ ԴՊՐՈՑԻ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՍՔԻ ՀԵՆՔԱՅԻՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ (տարեկան ժամաքանակներով)

Ուս. բնագավառ / դասարան X XI XII X-XIIԸնդհանուր հանրակրթական բաղադրիչՀայոց լեզու, գրականություն 170 170 170 510Օտար լեզուներ 136 136 136 408Մաթեմատիկա 136 136 136 408Ինֆորմատիկա և ՏՀՏ 34 34 34 102Բնագիտական առարկաներ 238 238 204 680Հասարակագիտական առարկաներ 272 204 204 680Ֆիզ. կրթ., ՆԶՊ և անվտ. կենսագործ. 136 136 51 323Դպրոցական բաղադրիչ Ընտրովի առարկաներ 34 102 221 357Ընդամենը 1156 1156 1156 3468

Աղյուսակ N 4 ԱՎԱԳ ԴՊՐՈՑԻ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՍՔԻ ՀԵՆՔԱՅԻՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

(շաբաթական ժամաքանակներով)

Ուս. բնագավառ / դասարան X XI XII X-XIIԸնդհանուր հանրակրթական բաղադրիչՀայոց լեզու, գրականություն 5 5 5 15Օտար լեզուներ 4 4 4 12 Մաթեմատիկա 4 4 4 12 Ինֆորմատիկա և ՏՀՏ 1 1 1 3 Բնագիտական առարկաներ 7 7 6 20Հասարակագիտական առարկաներ 8 6 6 20Ֆիզ. կրթ., ՆԶՊ և անվտ. կենսագործ. 4 4 1.5 9.5Դպրոցական բաղադրիչ Ընտրովի առարկաներ 1 3 6.5 10.5Ընդամենը 34 34 34 102

139

Ավագ դպրոցի ընդհանուր հոսքի հենքային ուսումնական պլանի բացատրագիր

Ավագ դպրոցի ընդհանուր հոսքում ուսումնական բնագավառները հիմնակա-

նում ներկայացվում են հետևյալ պարտադիր առարկաներով` ա. «Հայոց լեզու, գրականություն» բնագավառը ներկայացվում է «Հայոց լեզու»

և «Հայ գրականություն» առանձին առարկաների միջոցով, բ. «Օտար լեզուներ» բնագավառը ներկայացվում է երկու օտար լեզվով, գ. «Մաթեմատիկա» բնագավառը ներկայացվում է «Հանրահաշիվ և մաթեմա-

տիկական անալիզի տարրեր», «Երկրաչափություն» առարկաներով, դ. «Ինֆորմատիկա և ՏՀՏ» բնագավառը ներկայացվում է «Ինֆորմատիկա և

տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ» առարկայով, ե. «Բնագիտական առարկաներ» բնագավառը ներկայացվում է «Ֆիզիկա»,

«Քիմիա» և «Կենսաբանություն» առարկաներով, զ. «Հասարակագիտական առարկաներ» բնագավառը ներկայացվում է «Հայոց

պատմություն», «Համաշխարհային պատմություն», «Աշխարհագրություն», «Հասա-րակագիտություն» առարկաներով,

է. «Ֆիզիկական կրթություն, ՆԶՊ և անվտանգ կենսագործունեություն» բնա-գավառը 10-11-րդ դասարաններում ներկայացվում է «Նախնական զինվորական պատրաստություն», 10-12-րդ դասարաններում «Ֆիզկուլտուրա» առարկաներով և 10-11-րդ դասարաններում` «Առողջ ապրելակերպ» դասընթացով: «Առողջ ապրելա-կերպ» դասընթացի ուսումնասիրության համար տարեկան տրամադրվում է 14-ա-կան դասաժամ, որը գոյանում է «Ֆիզկուլտուրա» առարկայից առանձնացված դա-սաժամերից և ընթացիկ գնահատում չի կատարվում: Դասընթացի ավարտից հե-տո 11-րդ դասարանում անցկացվում է ստուգարք: Դասընթացի անցկացման կար-գը և ժամկետը սահմանվում են օրինակելի ուսումնական պլանով:

«Ֆիզկուլտուրա» առարկայի ուսուցումը 12-րդ դասարանում իրականացվում է միայն առաջին կիսամյակում` շաբաթական 3 ժամով:

Աղյուսակ N 5 ԱՎԱԳ ԴՊՐՈՑԻ ՏԱՐԲԵՐԱԿՎԱԾ ՀՈՍՔԻ ՀԵՆՔԱՅԻՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

(տարեկան ժամաքանակներով) Ուս. բնագավառ / դասարան X XI XII X-XII Ընդհանուր հանրակրթական բաղադրիչՀայոց լեզու, գրականություն 136 136 136 408 Օտար լեզուներ 102 102 68 272 Մաթեմատիկա 102 102 102 306 Ինֆորմատիկա և ՏՀՏ 34 34 34 102 Բնագիտական առարկաներ 170 68 34 272 Հասարակագիտական առարկաներ 136 136 85 357 Ֆիզ. կրթ., ՆԶՊ և անվտ. կենսագործ. 136 136 51 323 Հոսքային ուսուցման բաղադրիչ Հոսքային առարկաներ 306 408 612 1326 Դպրոցական բաղադրիչ Ընտրովի առարկաներ 34 34 34 102 Ընդամենը 1156 1156 1156 3468

140

Աղյուսակ N 6 ԱՎԱԳ ԴՊՐՈՑԻ ՏԱՐԲԵՐԱԿՎԱԾ ՀՈՍՔԻ ՀԵՆՔԱՅԻՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

(շաբաթական ժամաքանակներով)

Ուս. բնագավառ / դասարան X XI XII X-XIIԸնդհանուր հանրակրթական բաղադրիչՀայոց լեզու, գրականություն 4 4 4 12 Օտար լեզուներ 3 3 2 8 Մաթեմատիկա 3 3 3 9 Ինֆորմատիկա և ՏՀՏ 1 1 1 3 Բնագիտական առարկաներ 5 2 1 8 Հասարակագիտական առարկաներ 4 4 2.5 10.5Ֆիզ. կրթ., ՆԶՊ և անվտ. կենսագործ. 4 4 1.5 9.5Հոսքային ուսուցման բաղադրիչՀոսքային առարկաներ Հարակից առարկաներ

9 12 18 39

Դպրոցական բաղադրիչ Ընտրովի առարկաներ 1 1 1 3 Ընդամենը 34 34 34 102Նախասիրական բաղադրիչՆախասիրական պարապմունքներ 3 3 3 9

Ավագ դպրոցի տարբերակված հոսքի հենքային ուսումնական պլանի բացատրագիր

Ավագ դպրոցի տարբերակված հոսքում ընդհանուր հանրակրթական բաղա-

դրիչում ուսումնական բնագավառները ներկայացվում են հետևյալ պարտադիր առարկաներով`

ա. «Հայոց լեզու, գրականություն» բնագավառը ներկայացվում է «Հայոց լեզու», «Հայ գրականություն» առանձին առարկաներով,

բ. «Օտար լեզուներ» բնագավառը ներկայացվում է երկու օտար լեզուներով: Ավագ դպրոցի հումանիտար հոսքում դպրոցը ուսուցման համար անհրաժեշտ պայմանների առկայության դեպքում կրթության կառավարման պետական լիազորված մարմնի թույլտվությամբ կարող է իրականացնել երրորդ օտար լեզվի դասավանդում,

գ. «Հասարակագիտական առարկաներ» բնագավառը հումանիտար հոսքում ներկայացվում է «Հայոց պատմություն», «Հայոց եկեղեցու պատմություն», «Համաշ-խարհային պատմություն», «Հասարակագիտություն» առարկաներով: «Հասարա-կագիտական առարկաներ» բնագավառը մնացած հոսքերում ներկայացվում է «Հայոց պատմություն», «Հասարակագիտություն» առարկաներով: Այդ հոսքերում (ենթահոսքերում) «Համաշխարհային պատմություն» առարկան դպրոցի մանկա-վարժական խորհրդի որոշմամբ կարող է դառնալ հարակից առարկա,

դ. «Մաթեմատիկա» բնագավառը ներկայացվում է «Հանրահաշիվ և մաթե-մատիկական անալիզի տարրեր» և «Երկրաչափություն» առարկաներով,

ե. «Ինֆորմատիկա և ՏՀՏ» բնագավառը ներկայացվում է «Ինֆորմատիկա և տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ» առարկայով,

141

զ. «Բնագիտական առարկաներ» բնագավառը 10-րդ դասարանում ներկայաց-վում է «Ֆիզիկա», «Քիմիա», «Կենսաբանություն», «Աշխարհագրություն» առարկա-ներով, 11-12-րդ դասարաններում` հումանիտար հոսքում սովորողի ընտրությամբ վերը նշված առարկաներից երկուսով, բնագիտամաթեմատիկական հոսքում` երե-քով: Բնագիտամաթեմատիկական հոսքում «Ֆիզիկա» առարկային համապատաս-խանում է «Ֆիզիկա, աստղագիտություն» առարկան,

է. «Ֆիզիկական կրթություն, ՆԶՊ և անվտանգ կենսագործունեություն» բնա-գավառը 10-11-րդ դասարաններում ներկայացվում է «Նախնական զինվորական պատրաստություն», 10-12-րդ դասարաններում «Ֆիզկուլտուրա» առարկաներով և 10-11-րդ դասարաններում` «Առողջ ապրելակերպ» դասընթացով: «Առողջ ապրե-լակերպ» դասընթացի ուսումնասիրության համար տարեկան տրամադրվում է 14-ական դասաժամ, որը գոյանում է «Ֆիզկուլտուրա» առարկայից առանձնացված դասաժամերից և ընթացիկ գնահատում չի կատարվում: Դասընթացի ավարտից հետո` 11-րդ դասարանում անցկացվում է ստուգարք: Դասընթացի անցկացման կարգը և ժամկետը սահմանվում են օրինակելի ուսումնական պլանով:

«Ֆիզկուլտուրա» առարկայի ուսուցումը 12-րդ դասարանում իրականացվում է միայն առաջին կիսամյակում` շաբաթական 3 ժամով:

VIII. ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԻ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ

ՀԱՄԱԿԱՐԳԸ Գնահատումն ուսումնական գործընթացի որակի և ուսուցման արդյունքների

բացահայտման միջոց է: Գնահատման հիմնական նպատակները, սկզբունքները և գործառույթները

սահմանվում են հանրակրթության պետական կրթակարգում: 1. Գնահատման ձևերը Հանրակրթության ոլորտը պայմանականորեն տարանջատվում է ներքին և

արտաքին գնահատումների: Ներքին գնահատումը կիրառվում է դասի ընթացքում` հարցման, ուսուցողա-

կան, ստուգողական և այլ առաջադրանքների ստուգման միջոցով, դասընկերների և ուսուցիչների հետ առօրյա շփումների, ուսումնական գործունեության ամփոփ-ման ընթացքում: Այս ձևով գնահատվում են ոչ միայն յուրաքանչյուր սովորողի (դա-սարանի) ձեռք բերած գիտելիքներն ու կարողությունները, այլև նրա (դասարանի) զարգացման ընթացքը:

Արտաքին գնահատումն իրականացվում է դպրոցից դուրս գործող համապա-տասխան կազմակերպությունների կողմից: Արտաքին ամփոփիչ գնահատման դրական արդյունքները հիմք են դառնում շրջանավարտին կրթական ավարտա-կան փաստաթուղթ տալու, որակավորում շնորհելու կամ մասնագիտական ուսում-նական հաստատության ընդունելության մրցույթին մասնակցելու համար:

Արտաքին գնահատմամբ բացահայտվում են ուսումնական գործընթացի ամ-բողջական արդյունքները, ինչպես նաև` որոշակի առարկայի յուրացման մակար-դակն առանձին դպրոցում, մարզում կամ հանրապետության ամբողջ տարածքում (ազգային գնահատում): Արտաքին գնահատման առանձին տեսակ է միջազգային գնահատումը, որն իրականացվում է միջազգային ստուգատեսների միջոցով` Հա-յաստանի Հանրապետության մասնակցության դեպքերում:

142

Սովորողի պատրաստվածության մակարդակն ու նրա անձնային-անհատա-կան որակները որոշելու համար գնահատվում են` չափորոշիչներով սահմանված գիտելիքների յուրացումը, սովորածը գործնականում կիրառելու կարողություններն ու հմտությունները, մտավոր գործունեության մակարդակը:

Ձևավորված արժեքային համակարգը և վերաբերմունքը միավորային համա-կարգով չի գնահատվում:

Ըստ նպատակադրման՝ կիրառվում են գնահատման հետևյալ ձևերը` ա. ընթացիկ գնահատում (ստուգվում է ուսումնական նյութի առանձին միա-

վորի կամ դրա մի մասի յուրացման աստիճանը), բ. ամփոփիչ գնահատում (ստուգվում է ամբողջական թեմայի, դասընթացի,

առարկայի յուրացման աստիճանը), գ. հայտորոշիչ գնահատում (ճշգրտվում է ուսումնական նյութի յուրացման

տարրապատկերը), դ. ձևավորող գնահատում (ճշգրտվում են դասավանդվող նյութի բովանդակու-

թյունը, ծավալը, խորությունը, ուսումնական նյութը յուրացնելու նվազագույն շեմը, դասավանդման մեթոդները),

ե. հետազոտական գնահատում (հետազոտվում են ուսումնական գործընթացի կազմակերպումը և ուսուցման արդյունքները):

Հիմնական և միջնակարգ դպրոցի շրջանավարտի ուսումնառության արդյունք-ները գնահատելու համար նախարարության կողմից սահմանվում է պարտադիր ամփոփիչ գնահատման կարգը:

Գնահատումն իրականացվում է գրավոր կամ բանավոր` հարցման, առաջա-դրանքի և գործնական աշխատանքի կատարման ստուգման, հարցարանի լրաց-ման, ստուգարքի, քննության և այլ միջոցներով:

Գնահատման անցկացման, արդյունքների ամփոփման և հանրությանը դրանց մասին իրազեկման կարգը մշակվում և հրապարակվում է գնահատումից առաջ` գնահատումն իրականացնող անձի (մարմնի) կողմից:

2. Գնահատման համակարգը. գնահատականների գրանցումը և հաշվառումը

Գնահատման արդյունքն արտահայտվում է պաշտոնապես ընդունված միա-

վորների սանդղակով` գնահատականներով: Գնահատումն իրականացվում է 10 միավորային սանդղակով`

Միավոր Անվանում 10 «բացառիկ»9 «գերազանց»8 «շատ լավ»7 «լավ»6 «միջինից բարձր»5 «միջին»4 «բավարար»3 «անբավարար»2 «վատ»1 «շատ վատ»

143

Դրական գնահատականներ են համարվում 4 -10 միավորները: Գնահատման 10 միավորային սանդղակը որոշակիացվում է առարկայական

չափորոշիչներում` հաշվի առնելով տվյալ առարկայի, ուսումնական նյութի, գնա-հատման ձևի առանձնահատկությունները և ստուգման նպատակները:

Բացի 10 միավորային համակարգից` ուսումնական գործընթացում կիրառվում են նաև գնահատման որակական եղանակներ` բնութագրային և ստուգարք:

Հիմնական և միջնակարգ դպրոցի ավարտական քննությունների ժամանակ նախարարության որոշմամբ կարող են կիրառվել գնահատման այլ համակարգեր: Միավորային տարբեր համակարգերի համարժեքությունը սահմանվում է նախա-րարության կողմից:

Առաջին դասարանում ընթացիկ և ամփոփիչ գնահատականներ չեն նշանակ-վում: Ընթացիկ գնահատումը կատարվում է բնութագրման միջոցով, իսկ տարե-կան ամփոփիչ գնահատման նպատակով կազմվում է յուրաքանչյուր սովորողի աճի բնութագիր, որի ձևը, լրացման և սովորողների ծնողներին տեղեկացման կարգը սահմանվում է նախարարության կողմից:

Միավորներով և ստուգարքային գնահատումը կիրառվում են սկսած երկրորդ դասարանից:

Տարրական դպրոցն ավարտողն ուսումնական տարվա վերջին լրացնում է հատուկ մշակված հարցարան, որը հնարավորություն է ընձեռում` պարզելու ուսում-նական գործընթացի արդյունքում նրա ձեռք բերած գիտելիքները, կարողություն-ներն ու հմտությունները, ինչպես նաև մտագործունեության մակարդակը: Այս ստուգումների արդյունքներն ունեն միայն տեղեկատվական բնույթ:

Մանկավարժական գիտափորձ իրականացնող դպրոցը կարող է մշակել և կիրառել ընթացիկ գնահատման այլընտրանքային համակարգ, որը պետք է հա-մեմատելի լինի պաշտոնապես գործող համակարգի հետ:

Գնահատականների գրանցման կարգը, հաշվառման փաստաթղթերի ձևերը, դրանց ցանկը և վարման պահանջները սահմանվում են նախարարության կողմից:

Հայաստանի Հանրապետությանկառավարության աշխատակազմի ղեկավար Դ. Սարգսյան

144

«Վավերացնում եմ» Հայաստանի Հանրապետության

Նախագահ Ռ. Քոչարյան 19 նոյեմբերի 2003 թ.

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ 25 սեպտեմբերի 2003 թվականի N 1412-Ն

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀԵՌԱՎՈՐ, ՍԱՀՄԱՆԱՄԵՐՁ, ԼԵՌՆԱՅԻՆ ԵՎ ԲԱՐՁՐ ԼԵՌՆԱՅԻՆ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒ-

ԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆ» ՊԵՏԱԿԱՆ ՈՉ ԱՌԵՎՏՐԱՅԻՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱ-ԿԱՆ ԿԱԴՐԵՐ ԳՈՐԾՈՒՂԵԼՈՒ ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ, ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱ-ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ 2003 ԹՎԱԿԱՆԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ԲՅՈՒՋԵՈՒՄ ՎԵՐԱԲԱՇԽՈՒՄ ԵՎ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ 2003 ԹՎԱԿԱՆԻ ՓԵՏՐՎԱՐԻ 6-Ի N 184-Ն ՈՐՈՇՄԱՆ ՄԵՋ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ

ՄԱՍԻՆ

Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է. 1. Հաստատել Հայաստանի Հանրապետության հեռավոր, սահմանամերձ,

լեռնային և բարձր լեռնային բնակավայրերի «Հայաստանի Հանրապետության պե-տական հանրակրթական ուսումնական հաստատություն» պետական ոչ առևտրա-յին կազմակերպություններ մանկավարժական կադրեր գործուղելու կարգը` համա-ձայն N 1 հավելվածի:

2. Մանկավարժների գործուղումն ապահովելու նպատակով Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարությանը հատկացնել 6000.0 հազ. դրամ` Հայաստանի Հանրապետության 2003 թվականի պետական բյուջեով նախատեսված Հայաստանի Հանրապետության կառավարության պա-հուստային ֆոնդի հաշվին (բյուջետային ծախսերի տնտեսագիտական դասակարգ-ման «Գործուղումներ և ծառայողական ուղևորություններ` հանրապետության ներ-սում» 2650 հոդվածով):

3. «Հայաստանի Հանրապետության 2003 թվականի պետական բյուջեի մա-սին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 11-րդ հոդվածի 1-ին մասի «դ» կե-տին համապատասխան` «Հայաստանի Հանրապետության 2003 թվականի պետա-կան բյուջեի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի N 1 հավելվածում կատարել վերաբաշխում, իսկ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2003 թվականի փետրվարի 6-ի «Հայաստանի Հանրապետության 2003 թվականի պետական բյուջեի կատարումն ապահովող միջոցառումների մասին» N 184-Ն որոշման N 5 հավելվածում` փոփոխություններ` համաձայն N 2 հավելվածի:

4. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հա-ջորդող օրվանից:

Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ Ա. Մարգարյան

2003 թ. նոյեմբերի 10 Երևան

145

Հավելված N 1

ՀՀ կառավարության 2003 թվականի սեպտեմբերի 25-ի N 1412-Ն որոշման

Կ Ա Ր Գ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀԵՌԱՎՈՐ, ՍԱՀՄԱՆԱՄԵՐՁ, ԼԵՌՆԱՅԻՆ

ԵՎ ԲԱՐՁՐ ԼԵՌՆԱՅԻՆ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ, «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ

ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆ» ՊԵՏԱԿԱՆ ՈՉ ԱՌԵՎՏՐԱՅԻՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱԿԱՆ ԿԱԴՐԵՐ ԳՈՐԾՈՒՂԵԼՈՒ 1. Սույն կարգով սահմանվում է Հայաստանի Հանրապետության հեռավոր,

սահմանամերձ, լեռնային և բարձր լեռնային բնակավայրերի «Հայաստանի Հան-րապետության պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատություն» պե-տական ոչ առևտրային կազմակերպություններ (այսուհետ` հաստատություն) ման-կավարժական կադրերի աշխատանքի գործուղման գործընթացը:

2. Հայաստանի Հանրապետության մարզպետարանները հաստատությունների տնօրեններից ստանում ու Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտու-թյան նախարարություն են ներկայացնում նշված բնակավայրերի հաստատություն-ներում մանկավարժական կադրերի պահանջարկի մասին հայտերը (առնվազն 0,5 դրույք` ըստ առարկաների)` տարվա ընթացքում:

3. Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարու-թյունն ամփոփում է հայտերը և կազմակերպում մանկավարժական կադրերի գոր-ծուղումը:

4. Գործուղվել կարող են բարձրագույն կրթություն ունեցող Հայաստանի Հան-րապետության քաղաքացիները, ինչպես նաև բարձրագույն մանկավարժական ուսումնական հաստատությունների նախավերջին և ավարտական կուրսերի բարձր առաջադիմություն ունեցող ուսանողները` ուսման անհատական ժամանակացույցի տեղափոխվելուց հետո:

5. Մանկավարժ ընտրելիս նախապատվությունը տրվում է` ա) մանկավարժի որակավորում ունեցող մասնագետին, բ) տվյալ մարզի բնակչին, գ) հավասար պայմանների դեպքում` մասնագիտական գիտելիքների և աշխա-

տանքային ունակությունների տիրապետման տեսանկյունից ներկայացվող պա-հանջների բավարարումը հավաստող այլ փաստաթղթեր ունեցողին:

6. Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարությու-նը մանկավարժների ընտրության արդյունքների մասին ծանուցում է հավակնորդ-ներին և ընտրված մանկավարժներին առաջարկում 15 օրվա ընթացքում ներկայա-նալ համապատասխան բնակավայրի հաստատություն` գործուղման ուղեգրի հի-ման վրա աշխատանքային պայմանագիր կնքելու համար:

7. Հաստատության տնօրենը գործուղված մանկավարժի հետ կնքում է աշխա-տանքային պայմանագիր` 3 հավասարազոր օրինակից, նվազագույնը 2 ուսումնա-կան տարվա ժամկետով, և եռօրյա ժամկետում դրա մասին տեղեկացնում է մարզ-պետին:

146

8. Սույն կարգին համապատասխան գործուղված մանկավարժներին Հայաս-տանի Հանրապետության պետական բյուջեով նախատեսված միջոցների հաշվին տվյալ ուսումնական հաստատությունը լրացուցիչ վճարում է`

ա) գույքի տեղափոխման գումար` 15000 դրամ, բ) ճանապարհածախսի փոխհատուցում` տարեկան մինչև 4 անգամ, գ) բնակարանի վարձ` ամսական 10000 դրամ, դ) կեցության այլ ծախսեր` ամսական 5000 դրամ: 9. Հաստատության տնօրենը գործուղված մանկավարժի և հաստատության

տնօրենի միջև կնքված աշխատանքային պայմանագրի մեկ հավասարազոր օրի-նակը, իսկ աշխատանքային պայմանագրի լուծման դեպքում` նաև հրամանի պատ-ճենը 15-օրյա ժամկետում ուղարկում է Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարություն:

10. (10-րդ կետն ուժը կորցրել է 18.12.03 N 1938-Ն)

Հայաստանի Հանրապետությանկառավարության աշխատակազմի ղեկավար-նախարար Մ. Թոփուզյան

147

Հավելված N 2

ՀՀ կառավարության 2003 թվականիսեպտեմբերի 25-ի N 1412-Ն որոշման

«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ 2003 ԹՎԱԿԱՆԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ԲՅՈՒՋԵԻ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔԻ N 1 ՀԱՎԵԼՎԱԾՈՒՄ

ԿԱՏԱՐՎՈՂ ՎԵՐԱԲԱՇԽՈՒՄԸ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ 2003 ԹՎԱԿԱՆԻ ՓԵՏՐՎԱՐԻ 6-Ի N 184-Ն ՈՐՈՇՄԱՆ N 5

ՀԱՎԵԼՎԱԾՈՒՄ ԿԱՏԱՐՎՈՂ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

(հազ. դրամ)

Բյուջետային ծախսերի գործառական

դասակարգման

Բյուջետային ծախսերի գործառական

դասակարգման խմբերի և ենթախմբերի,

տնտեսագիտական դասակարգման հոդվածների,

ֆինանսավորվող ծրագրերի և դրանք

իրականացնող մարմինների

անվանումները

Վերաբաշխում «Հայաստանի Հանրապետության 2003 թվականի

պետական բյուջեի մասին» Հայաստանի Հանրապետության

օրենքի N 1 հավելվածում և փոփոխություններ Հայաստանի

Հանրապետության կառավարության 2003 թվականի փետրվարի 6-ի N 184-Ն որոշման N 5 հավելվածում

(փակագծերում նշված են հատկացումներից պակասեցվող, իսկ դրական նշանով` ավելացվող

գումարները)խումբը ենթախումբը ինն ամիս տարի

04 06

01. Արհեստագործական ուսուցման գծով պետական պատվեր ՀՀ կրթության և գիտության նախարարություն Այլ ծառայությունների ձեռքբերման ծախսեր

(3000.0)

(3000.0)

(3000.0)

(6000.0)

(6000.0)

(6000.0)

14 06

02. ՀՀ կառավարության պահուստային ֆոնդ` չկանխատեսված ծախսերի համար 3000.0 6000.0

ՀՀ կառավարություն 3000.0 6000.0

Հայաստանի Հանրապետությանկառավարության աշխատակազմի ղեկավար-նախարար Մ. Թոփուզյան

148

ԲԱԺԻՆ 3

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐԻ

ՀՐԱՄԱՆՆԵՐԸ

«Գրանցված է» ՀՀ արդարադատության

նախարարության կողմից 8 ապրիլի 2010 թ.

Պետական գրանցման թիվ 11010153

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

18 մարտի 2010 թ. N 113-Ն ք. Երևան

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ «ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆ» ՊԵՏԱԿԱՆ ՈՉ ԱՌԵՎՏՐԱՅԻՆ

ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅԱՆ ԿՈԼԵԳԻԱԼ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՄԱՐՄՆԻ` ԽՈՐՀՐԴԻ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐԻ 2006 ԹՎԱԿԱՆԻ ԴԵԿՏԵՄԲԵՐԻ

8-Ի N 981-Ն ՀՐԱՄԱՆԸ ՈՒԺԸ ԿՈՐՑՐԱԾ ՃԱՆԱՉԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ (Վերնագիրը փոփ. 15.06.10 N 579-Ն)

Ղեկավարվելով «Հանրակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության

օրենքի 30-րդ հոդվածի 1-ին մասի 6-րդ կետով և «Իրավական ակտերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 72-րդ հոդվածով.

Հրամայում եմ`

1. Հաստատել Հայաստանի Հանրապետության «Պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատություն» պետական ոչ առևտրային կազմակերպության կոլե-գիալ կառավարման մարմնի` խորհրդի ձևավորման կարգը` համաձայն հավելվածի։

(1-ին կետը փոփ. 15.06.10 N 579-Ն) 2. Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարության

աշխատակազմի հանրակրթության վարչության պետ Ն. Հովհաննիսյանին և օրենսդրության և իրավաբանական վարչության պետ Մ. Գրիգորյանին` փաստա-թուղթը սահմանված կարգով ներկայացնել Հայաստանի Հանրապետության ար-դարադատության նախարարություն` պետական գրանցման:

(2-րդ կետը փոփ. 15.06.10 N 579-Ն)

149

3. Ուժը կորցրած ճանաչել Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գի-տության նախարարի 2006 թվականի դեկտեմբերի 8-ի N 981-Ն հրամանը։

4. Սույն հրամանի կատարման վերահսկողությունը հանձնարարել նախարարի տեղակալ Մ. Մկրտչյանին:

ՀՀ կրթության և գիտության նախարար` Ա. Աշոտյան

150

ՀավելվածՀՀ ԿԳ նախարարի

2010 թվականի մարտի 18-ի N 113-Ն հրամանի

Կ Ա Ր Գ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ «ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆ» ՊԵՏԱԿԱՆ ՈՉ ԱՌԵՎՏՐԱՅԻՆ

ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅԱՆ ԿՈԼԵԳԻԱԼ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՄԱՐՄՆԻ` ԽՈՐՀՐԴԻ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ (Վերնագիրը փոփ. 15.06.10 N 579-Ն)

Սույն կարգով կարգավորվում են Հայաստանի Հանրապետության «Պետական

հանրակրթական ուսումնական հաստատություն» պետական ոչ առևտրային կազ-մակերպության կոլեգիալ կառավարման մարմնի` խորհրդի ձևավորման հետ կապ-ված հարաբերությունները։

(Նախաբանը փոփ. 15.06.10 N 579-Ն) 1. Հայաստանի Հանրապետության «Պետական հանրակրթական ուսումնական

հաստատություն» պետական ոչ առևտրային կազմակերպություն (այսուհետ` Հաստա-տություն) հիմնվելու դեպքում Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտու-թյան նախարարությունը, մարզպետը և Երևանի քաղաքապետը (այսուհետ` լիազոր-ված մարմին) հաստատության հիմնադրման կամ խորհրդի ձևավորման կարգի փո-փոխման դեպքերում 30-օրյա ժամկետում, սույն կարգի համաձայն, ըստ ենթակայու-թյան` կազմակերպում և ապահովում են Հաստատություն կոլեգիալ կառավարման մարմնի (այսուհետ` Խորհուրդ) անդամների ընտրության գործընթացը:

(1-ին կետը փոփ. 15.06.10 N 579-Ն) 2. Հաստատություններում` Խորհուրդը կազմվում է 8 անդամից: (2-րդ կետը խմբ. 15.06.10 N 579-Ն) 3. (3-րդ կետն ուժը կորցրել է 15.06.10 N 579-Ն) 4. Խորհրդի անդամներին առաջադրում են. 1) Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարը, 2) լիազորված մարմինը, 3) մանկավարժական խորհուրդը, 4) ծնողական խորհուրդը: 5. Մարզային և Երևանի քաղաքապետարանի ենթակայության Հաստատու-

թյուններում Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարն առաջադրում է Խորհրդի մեկ անդամ:

6. Նախարարության ենթակայության հաստատություններում Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարը առաջադրում է Խորհրդի 3 անդամ, Հայաստանի Հանրապետության մարզերում` մարզպետը 1 անդամ, Երևան քաղաքում` Երևանի քաղաքապետը 1 անդամ:

(6-րդ կետը խմբ. 15.06.10 N 579-Ն) 7. Հայաստանի Հանրապետության մարզային ենթակայության Հաստատու-

թյուններում մարզպետն առաջադրում է Խորհրդի 3 անդամ, որոնցից մեկին ներ-կայացնում է տեղական ինքնակառավարման մարմնի ղեկավարը:

8. Երևանի քաղաքապետարանի ենթակայության Հաստատությունների Խոր-հուրդներում Երևանի քաղաքապետն առաջադրում է 3 անդամ:

151

9. Հաստատության մանկավարժական խորհուրդն իր կազմից փակ քվեարկու-թյամբ տվյալ Հաստատությունում առնվազն 3 տարվա մանկավարժական գործու-նեության ստաժ ունեցող անդամներից ընտրում է Խորհրդի 2 անդամ:

10. Սույն կարգի 9-րդ կետով սահմանված ստաժի պայմանը չի գործում 3 տա-րուց պակաս գործող Հաստատության Խորհրդի անդամ ընտրելիս:

11. Հաստատության ծնողական խորհուրդն իր կազմից փակ քվեարկությամբ ընտրում է Հաստատության Խորհրդի 2 անդամ:

12. (12-րդ կետն ուժը կորցրել է 22.06.11 N 742-Ն) 13. Խորհրդի անդամի լիազորությունները, լիազորությունների դադարեցման հիմ-

քերը, պարտավորությունները սահմանվում են ՀՀ օրենքներով և այլ իրավական ակ-տերով:

14. Հաստատության ենթակայության փոփոխության դեպքում լիազորված մարմնի կողմից առաջադրված խորհրդի անդամների ընդգրկվածության համա-մասնությունը համապատասխանեցվում է սույն կարգի 5-րդ, 6-րդ, 7-րդ կամ 8-րդ կետերի պահանջներին:

15. Օրենքով սահմանված դեպքերում` Խորհրդի անդամի լիազորությունների դադարեցման դեպքում նրան առաջադրող մարմինը 20-օրյա ժամկետում առա-ջադրում է նոր թեկնածու` համաձայն սույն կարգի:

16. Հաստատության տնօրենը չի կարող լինել տվյալ Հաստատության Խորհր-դի կազմում:

17. Լիազորված մարմինը հիմք ընդունելով Հատատության մանկավարժական և ծնողական խորհուրդների որոշումները, 10-օրյա ժամկետում, ըստ ենթակայու-թյան` հաստատում է Խորհրդի անվանական կազմը կամ սույն կարգի պահանջնե-րի խախտման դեպքում` մերժում է Խորհրդի անվանական կազմում առաջարկված անձի կամ անձանց թեկնածությունը:

18. Խորհրդի առաջին նիստը վարում է տարիքով ավագ Խորհրդի անդամը: 19. Խորհուրդը փակ քվեարկությամբ ընտրում է Խորհրդի նախագահ` Խորհր-

դի անդամների ընդհանուր թվի ձայների մեծամասնությամբ. 1) ընտրությունը չկայանալու դեպքում եռօրյա ժամկետում անցկացվում է

կրկնակի քվեարկություն, 2) կրկնակի քվեարկությամբ ընտրությունը չկայանալու դեպքում` ընտրված է

համարվում առավել ձայն ստացած թեկնածուն: Այս պայմանի անհնարինության դեպքում վիճակահանությամբ որոշվում է

Խորհրդի նախագահը: Վիճակահանությանը մասնակցում են առավել ձայն ստա-ցած թեկնածուները:

20. Խորհրդի նիստերը գումարվում են Հաստատության կանոնադրությամբ նախատեսված ժամկետներում և դեպքերում` ըստ հաստատված ժամանակացույ-ցի, ինչպես նաև Խորհրդի նախագահի կողմից` սեփական նախաձեռնությամբ, լիազորված մարմնի, Հաստատության տնօրենի կամ Խորհրդի անդամների 1/3-ի նախաձեռնությամբ:

152

«Գրանցված է»ՀՀ արդարադատության

նախարարության կողմից2 հուլիսի 2010 թ.

Պետական գրանցման թիվ 11010247

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

15 հունիսի 2010 թ. N 579-Ն

Հ Ր Ա Մ Ա Ն ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ

ՆԱԽԱՐԱՐԻ 2010 ԹՎԱԿԱՆԻ ՄԱՐՏԻ 18-Ի N 113-Ն ՀՐԱՄԱՆՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԵՎ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Ղեկավարվելով «Իրավական ակտերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության

օրենքի 70-րդ հոդվածի պահանջով՝ Հրամայում եմ՝ 1. Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարի 2010

թվականի մարտի 18-ի «Հայաստանի Հանրապետության «պետական ուսումնականհաստատություն»» պետական ոչ առևտրային կազմակերպության կոլեգիալ կառա-վարման մարմնի` խորհրդի ձևավորման կարգը հաստատելու և Հայաստանի Հան-րապետության կրթության և գիտության նախարարի 2006 թվականի դեկտեմբերի8-ի N 981-Ն հրամանը ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» N 113-Ն հրամանում (այսու-հետ՝ հրաման) կատարել հետևյալ լրացումները և փոփոխությունները.

1) Հրամանում և հրամանով հաստատված հավելվածում «պետական» բառիցհետո լրացնել «հանրակրթական» բառը:

2) Հրամանով հաստատված կարգի 2-րդ կետը շարադրել նոր խմբագրությամբ. «Հաստատություններում` Խորհուրդը կազմվում է 8 անդամից:»: 3) Կարգի 3-րդ կետը ուժը կորցրած ճանաչել: 4) Կարգի 6-րդ կետը շարադրել նոր խմբագրությամբ. «Նախարարության ենթա-

կայության հաստատություններում Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գի-տության նախարարը առաջադրում է Խորհրդի 3 անդամ, Հայաստանի Հանրապե-տության մարզերում` մարզպետը 1 անդամ, Երևան քաղաքում` Երևանի քաղաքապե-տը 1 անդամ:»:

2. Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարությանաշխատակազմի հանրակրթության վարչության պետ Ն. Հովհաննիսյանին և իրա-վաբանական վարչության պետ Մ. Գրիգորյանին` փաստաթուղթը սահմանված կար-գով ներկայացնել Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարա-րություն` պետական գրանցման:

3. Սույն հրամանի կատարման վերահսկողությունը վերապահել ՀայաստանիՀանրապետության կրթության և գիտության նախարարի տեղակալ Մ. Մկրտչյանին:

ՀՀ կրթության և գիտության նախարար` Ա. Աշոտյան

153

«Գրանցված է» ՀՀ արդարադատության

նախարարության կողմից 28 սեպտեմբերի 2010 թ.

Պետական գրանցման թիվ 11010351

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

2 օգոստոսի 2010 թ. N 1262-Ն

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՈՒՍՈՒՑՉԻ ԹԱՓՈՒՐ ՏԵՂԻ ՀԱՄԱՐ ՄՐՑՈՒՅԹԻ ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ԵՎ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐԻ 2003 ԹՎԱԿԱՆԻ ՀՈՒԼԻՍԻ 23-Ի N 516 Ն/Ք ՀՐԱՄԱՆԸ ՈՒԺԸ

ԿՈՐՑՐԱԾ ՃԱՆԱՉԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ Հիմք ընդունելով «Հանրակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության

օրենքի 30-րդ հոդվածի 1-ին մասի 21-րդ ենթակետը, Հայաստանի Հանրապետու-թյան աշխատանքային օրենսգրքի 86-րդ հոդվածը և ղեկավարվելով «Իրավական ակտերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 72-րդ հոդվածով՝

Հրամայում եմ`

1. Հաստատել «Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի թա-

փուր տեղի համար մրցույթի օրինակելի կարգը»` համաձայն հավելվածի: 2. Ուժը կորցրած ճանաչել «Հայաստանի Հանրապետության հանրակրթական

հաստատությունում մանկավարժական կադրերի աշխատանքի նշանակման կար-գը հաստատելու մասին» 2003 թվականի հուլիսի 23-ի N 516 Ն/Ք հրամանը:

3. Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարության աշխատակազմի հանրակրթության վարչության պետ Ն. Հովհաննիսյանին և իրա-վաբանական վարչության պետ Մ. Գրիգորյանին` սույն հրամանը սահմանված կարգով ներկայացնել Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նա-խարարություն` պետական գրանցման:

4. Սույն հրամանի կատարման հսկողությունը վերապահել Հայաստանի Հան-րապետության կրթության և գիտության նախարարի տեղակալ Մ. Մկրտչյանին:

ՀՀ կրթության և գիտության նախարար` Ա. Աշոտյան

154

Հավելված ՀՀԿԳ նախարարի

2010 թվականի օգոստոսի 2-ի N 1262-Ն հրամանի

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՈՒՍՈՒՑՉԻ

ԹԱՓՈՒՐ ՏԵՂԻ ՀԱՄԱՐ ՄՐՑՈՒՅԹԻ ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ԿԱՐԳ

1. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐԸ 1. Սույն կարգով սահմանվում է հանրակրթական ուսումնական հաստատու-

թյունում (այսուհետ` հաստատություն) ուսուցչի թափուր աշխատատեղը համալրելու մրցույթի (այսուհետ` մրցույթ) կազմակերպման և անցկացման հետ կապված գոր-ծատուի և աշխատողի միջև ծագող հարաբերությունները:

2. Թափուր աշխատատեղ է համարվում` մանկավարժական աշխատողների պաշտոնների անվանացանկով և տվյալ հաստատության տարիֆիկացիոն ցուցա-կով նախատեսված` ուսուցչի չզբաղեցված աշխատատեղը:

(2-րդ կետը լրաց. 22.04.11 N 386-Ն) 2.1 Ուսուցչի թափուր աշխատատեղ առաջանալու դեպքում տնօրենը դասաժա-

մերը կարող է բաշխել նույն դպրոցում համատեղությամբ չաշխատող համապա-տասխան մասնագիտական որակավորում ունեցող մասնագետին:

(2.1 կետը լրաց. 22.04.11 N 386-Ն) 3. Մրցույթի մասնակցելու իրավունք ունեն հաստատության տվյալ թափուր աշ-

խատատեղին ներկայացվող` «Հանրակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետու-թյան օրենքի 24-րդ հոդվածով և 26-րդ հոդվածի 1-ին մասով, ինչպես նաև հանրա-կրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի պաշտոնի նկարագրով սահման-ված որակավորման պահանջներին համապատասխանող անձը:

(3-րդ կետը խմբ. 22.04.11 N 386-Ն) 4. Հաստատությունում մրցույթ չի հայտարարվում և թափուր պաշտոնը զբա-

ղեցվում է ոչ մրցութային ընթացակարգով, եթե. 1) պաշտոնը թափուր է ժամանակավորապես (մինչև 3 տարի տևողությամբ), 2) թափուր ժամերը տնօրինվել են 2.1 կետով սահմանված կարգով, 3) նույն տեղի համար 2 անգամ մրցույթ է հայտարարվել, սակայն ընտրությունը չի

կայացել, այդ դեպքում աշխատանքի կարող են ընդունվել սույն կարգի 3-րդ կետի պահանջին բավարարող անձինք, ինչպես նաև ուսուցչի որակավորում շնորհող բուհե-րի ավարտական կուրսի համապատասխան մասնագիտությամբ ուսանողները` ուս-ման անհատական գրաֆիկի տեղափոխվելուց հետո,

4) թափուր ժամերը զբաղեցվել են «Հանրակրթության մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված կարգով, կամ Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտու-թյան նախարարության կողմից գործուղվել է մասնագետ ուսուցիչ:

(4-րդ կետը խմբ. 22.04.11 N 386-Ն) 5. Մրցույթի մասնակիցների գիտելիքների և մասնագիտական կարողություն-

ների ստուգումը անցկացվում է երկու փուլով` գրավոր և բանավոր: (5-րդ կետը փոփ. 22.04.11 N 386-Ն) 6. Մրցույթը երաշխավորում է մասնակիցների համար` իրենց մասնագիտական

գիտելիքներին և աշխատանքային ունակություններին համապատասխան մաս-

155

նակցության հավասար հնարավորություններ և անցկացվում է հրապարակայնու-թյան սկզբունքով:

7. Մրցութային առաջադրանքների բովանդակությունը կազմվում է. 1) գրավոր ստուգման դեպքում` հանրակրթական առարկայական ուսումնական

ծրագրերին համապատասխան (խնդիրներ, վարժություններ, թեստեր, թելադրու-թյուններ, փոխադրություն, շարադրություն, գործնական աշխատանքների թեմա-ներ) առաջադրանքներից.

2) բանավորի դեպքում` մանկավարժական, մասնագիտական գործնական հմտու-թյունները ստուգող առաջադրանքներից: (7-րդ կետը փոփ. 22.04.11 N 386-Ն)

2. ՄՐՑՈՒՅԹԻ ՄԱՍԻՆ ՀԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ

8. Թափուր աշխատատեղը համալրելու համար մրցույթ անցկացնելու մասին հայ-

տարարությունը հրապարակում է հաստատության տնօրենը ԶԼՄ-ներով (մամուլ, հե-ռուստատեսություն, ռադիո և այլ միջոցներ), առկայության դեպքում հայտարարությու-նը տեղակայվում է նաև հաստատության պաշտոնական կայքէջում:

8.1 Մինչև ուսուցչի թափուր պաշտոնի համար մրցույթ հայտարարելը, տնօրենը այդ մասին տեղեկացնում է լիազորված պետական մարմնին:

(8.1 կետը լրաց. 22.04.11 N 386-Ն) 9. Հայտարարությունը հրապարակվում է առնվազն 2 անգամ 5-օրյա պարբե-

րությամբ, մրցույթն անցկացնելուց առնվազն 1 ամիս առաջ։ 10. Հայտարարության տեքստում պարտադիր նշվում է. 1) հաստատության անվանումը, տեսակը ըստ իրականացվող ծրագրի, 2) թափուր պաշտոնի անվանումը, ժամերի քանակը, կնքվելիք պայմանագրի

տեսակը և մասնագիտական գիտելիքներն ու աշխատանքային ունակություններին և կարողություններին ներկայացվող պահանջները, հիմնական պարտականու-թյունները` ըստ պաշտոնի նկարագրի,

3) սույն կարգի 5-րդ կետով մրցույթի անցկացման ձևերը, 7-րդ կետով սահ-մանված առաջադրանքների բովանդակությանը վերաբերող դրույթները,

4) սույն կարգի 13-րդ կետով սահմանված փաստաթղթերի ցանկը, 5) տվյալ պաշտոնի համար նախատեսված վարձատրության համակարգը, 6) մրցույթի անցկացման օրը, ժամը, տեղը և փաստաթղթերի հանձնման վերջ-

նաժամկետը: (10-րդ կետը լրաց. 22.04.11 N 386-Ն) 11. Մրցույթին մասնակցելու մասին հայտերն ընդունվում են առաջին հայտա-

րարության հրապարակման օրվանից մինչև երկրորդ հայտարարության հրապա-րակման երեսուներորդ օրը ներառյալ:

12. Մրցույթը նշանակվում է փաստաթղթերի ընդունման ավարտից հետո ոչ շուտ, քան երրորդ և ոչ ուշ, քան հինգերորդ աշխատանքային օրը:

3. ՄՐՑՈՒՅԹԻՆ ՄԱՍՆԱԿՑԵԼՈՒ ԴԻՄՈՒՄԻ ՆԵՐԿԱՅԱՑՄԱՆ ԵՎ

ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԿԱՐԳԸ 13. Մրցույթին մասնակցելու համար անձը հանձնաժողովին է ներկայացնում` 1) հանձնաժողովի անունով գրավոր դիմում, նշելով այն աշխատատեղը, որին

հավակնում է (Ձև 1), 2) միջին մասնագիտական կամ բարձրագույն կրթության մանկավարժության

որակավորման աստիճանը հավաստող ավարտական փաստաթուղթ (դիպլոմ),

156

կամ վերջին տասը տարվա ընթացքում մանկավարժական կամ ուսուցչական գոր-ծունեության առնվազն 5 տարվա աշխատանքային ստաժը հաստատող քաղվածք աշխատանքային գրքույկից,

3) անձնագրի պատճենը, 4) ինքնակենսագրություն (Ձև 4), 5) թափուր աշխատատեղը զբաղեցնելու համար մասնագիտական գիտելիքնե-

րին և աշխատանքային ունակություններին ներկայացվող պահանջների բավարա-րումը հավաստող փաստաթղթերի, հավաստագրերի պատճենները (դրանց առկա-յության դեպքում),

6) մեկ լուսանկար` 3x4 չափի, 7) այլ պետությունների քաղաքացիները` Հայաստանի Հանրապետությունում

աշխատելու իրավունքը, 8) Հայաստանի Հանրապետության արական սեռի քաղաքացիները ներկայաց-

նում են նաև զինգրքույկը: 14. Հանձնաժողովը ներկայացված փաստաթղթերի պատճենները համեմա-

տում է բնօրինակների հետ և ընդունում դրանք: 15. 13-րդ կետում նշված որևէ փաստաթղթի բացակայության կամ թերություն-

ների առկայության դեպքում մրցույթին դիմող մասնակիցը (այսուհետ` մասնակից) կարող է, մինչև փաստաթղթերի ընդունման ժամկետի ավարտը, վերացնել թերու-թյունները և լրացնել բացակայող փաստաթղթերը:

16. (16-րդ կետն ուժը կորցրել է 22.04.11 N 386-Ն) 17. Հանձնաժողովը մինչև մրցույթի անցկացման օրը հրավիրված նիստում

քննության է առնում ներկայացված փաստաթղթերը, ընդունում է մրցույթին մաս-նակցելու թույլտվություն տալու մասին որոշում և հաստատում է մրցույթի անվանա-ցանկը:

18. Մրցույթին մասնակցելու թույլտվություն չտալու դեպքում` հանձնաժողովը մասնակցին գրավոր ներկայացնում է մերժման իրավական հիմքերը (օրենս-դրական կամ գերատեսչական ակտի անվանումը, դրույթը):

19. Եթե հանձնաժողովը մրցույթին մասնակցելու համար դիմած անձանցից ոչ մեկին չի թույլատրում մասնակցել մրցույթին, ապա հանձնաժողովի կողմից ըն-դունվում է մրցույթը չկայացած համարելու մասին որոշում և սույն կարգի հա-մաձայն հայտարարվում է նոր մրցույթ:

20. Հանձնաժողովը մշակում է գրավորի և բանավորի առաջադրանքները, որոնք նպատակաուղղված են մասնակցի մասնագիտական գիտելիքների ստուգմանը, գնա-հատմանը, մանկավարժական փորձառության տրամաբանության, տարբեր իրավի-ճակներում կողմնորոշվելու ունակությունների, հմտությունների և կարողությունների բացահայտմանը: (20-րդ կետը փոփ. 22.04.11 N 386-Ն)

4. ՄՐՑՈՒԹԱՅԻՆ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎԸ

21. Մրցութային հանձնաժողովը (այսուհետ` հանձնաժողով) կազմված է 6 կամ

7 անդամից: 22. Հանձնաժողովի կազմում ընդգրկվում են` 1) տնօրենը (տնօրենի պաշտոնակատարը), տնօրենի տեղակալները, համա-

պատասխան մասնախմբի ղեկավարը, մասնագետ ուսուցիչը, մեկ ուսուցիչ այլ հաստատությունից (առնվազն 5 տարվա դասավանդման փորձ ունեցող), մեկ ներ-

157

կայացուցիչ լիազորված պետական մարմնի ներկայացմամբ, ինչպես նաև հաստա-տության արհմիության ներկայացուցիչը (առկայության դեպքում)։

Եթե հաստատությունը չունի մասնագետ ուսուցիչ, այլ հաստատություններից ընդգրկվում է` երկու ներկայացուցիչ,

2) հանձնաժողովի նիստը իրավազոր է, եթե նիստին մասնակցում են հանձնա-ժողովի առնվազն 5 անդամ,

3) հանձնաժողովի որոշումները ընդունվում են առնվազն 4 ձայնով: 23. Հանձնաժողովի անվանական կազմը հաստատում է հաստատության տնօ-

րենը: 24. Հանձնաժողովի նախագահը հաստատության տնօրենն է (տնօրենի պաշ-

տոնակատարը): (Բաժինը խմբ. 22.04.11 N 386-Ն)

5. ԳՐԱՎՈՐ ՍՏՈՒԳՄԱՆ ՓՈՒԼ 25. Գրավոր ստուգումն անցկացվում է այդ նպատակի համար առանձնացված

սենյակում. 1) Գրավոր աշխատանքի մասնակիցներին արգելվում է իրենց հետ սենյակ բերել

կապի միջոցներ, տպագիր, մեքենագիր, ձեռագիր նյութեր, գիտական հաշվիչներ: 2) Հանձնաժողովի նախագահը մասնակիցներին բացատրում է գրավոր փուլի

անցկացման հետ կապված տեխնիկական հարցերը և պատասխանում է մասնա-կիցների հարցերին:

3) Գրավոր փուլի սկիզբը հայտարարելուց հետո մասնակիցը ծանոթանում է առաջադրանքներին և յուրաքանչյուր առաջադրանքի վերաբերյալ կատարում է համապատասխան գրառումներ:

4) Աշխատանքն ավարտելուց հետո մասնակիցը հանձնում է առաջադրանք-ների պատասխանների ձևաթուղթը (տետրը) հանձնաժողովի նախագահին:

5) Գրավոր աշխատանքի ավարտից 15 րոպե առաջ հանձնաժողովի կողմից մասնակիցը նախազգուշացվում է: (25-րդ կետը լրաց. 22.04.11 N 386-Ն)

26. Հանձնաժողովի որոշմամբ գրավոր աշխատանքի համար տրվում է. 1) թեստային առաջադրանքի համար` 90-150 րոպե, 2) ոչ թեստային աշխատանքի դեպքում` մինչև 90 րոպե: (26-րդ կետը փոփ.

22.04.11 N 386-Ն) 27. Հանձնաժողովը յուրաքանչյուր մրցույթի համար կազմում է թեստերի 3 կամ

4 տարբերակ (յուրաքանչյուրում առնվազն 30 առաջադրանք). 1) յուրաքանչյուր թեստային առաջադրանք ունի 3 կամ 4 այլընտրանքային պա-

տասխան, որոնցից միայն մեկն է ճիշտ, 2) վիճակահանությամբ որոշված մրցույթի մասնակցի կողմից ընտրվում է թես-

տային առաջադրանքի տարբերակը, 3) վիճակահանված տարբերակը պատճենահանվում է մրցույթի մասնակիցնե-

րի քանակով, 4) յուրաքանչյուր ճիշտ պատասխանը գնահատվում է 1 միավոր, 5) սխալ պատասխաններ են համարվում. ա. ոչ ճիշտ պատասխան նշելը, բ. մեկից ավելի պատասխաններ նշելը, գ. ջնջումներ, ուղղումներ կամ վերականգնումներ կատարելը, դ. ընդհանրապես հարցին չպատասխանելը,

158

6) ոչ թեստային առաջադրանքները ստուգվում են հանձնաժողովի մասնագետ անդամների կողմից միասին և գնահատվում են 10 բալային համակարգով,

7) գրավոր աշխատանքի գնահատականի տակ ստորագրում են հանձնաժողո-վի բոլոր անդամները (անհրաժեշտության դեպքում կցվում է նաև մասնագետի հա-տուկ կարծիքը),

8) գրավորի ստուգման ավարտից հետո բոլոր մասնակիցները հրավիրվում են քննասենյակ։ (27-րդ կետը փոփ. 22.04.11 N 386-Ն)

28. Գրավոր փուլի անցումային շեմը համարվում է. 1) թեստային առաջադրանքի դեպքում՝ առնվազն 80% ճիշտ պատասխանը, 2) ոչ թեստային առաջադրանքի դեպքում` առնվազն 8 բալ գնահատված գրա-

վորը: (28-րդ կետը փոփ. 22.04.11 N 386-Ն) 29. Հանձնաժողովի նախագահը հայտարարում է մրցույթի բանավոր փուլ ան-

ցած մասնակցի(ների) անուն-ազգանունը և գրավորի արդյունքը: 30. Գրավորի արդյունքները կարող են բողոքարկվել հանձնաժողովին` մրցույ-

թի մասնակիցների կողմից հավաքած միավորների հրապարակումից հետո` 1 ժամ-վա ընթացքում:

31. Բողոքարկումը որևէ առաջադրանքի հարցադրման, կամ ենթադրյալ «ճիշտ» պատասխանի, ինչպես նաև գրավորի արդյունքում մասնակցի հավաքած բալը հաշվելիս թույլ տրված հնարավոր սխալի վիճարկումն է.

1) եթե հանձնաժողովը որոշում է բավարարել մասնակցի բողոքը և սխալ է համարում որևէ հարցադրում, ապա այդ որոշման հիման վրա տվյալ թեստի համար բոլոր մասնակիցների միավորներն ավելացվում են մեկ միավորով,

2) եթե հանձնաժողովը պարզում է, որ «ճիշտ» համարվող պատասխանը «սխալ է», ապա այդ դեպքում տվյալ հարցի համար զրո ստացած բոլոր մասնա-կիցների միավորներն ավելացվում են մեկ միավորով,

3) թեսթավորման արդյունքների հաշվարկման ժամանակ թույլ տրված սխալի վերաբերյալ մասնակցի պահանջը ճիշտ լինելու դեպքում, հանձնաժողովը կատա-րում է թեստի միավորների վերահաշվարկ:

32. Մասնակցի բողոքի դեպքում ոչ թեստային գրավոր առաջադրանքը վեր-ստուգվում է:

33. 29-րդ կետով նախատեսված ժամանակի ավարտից հետո հանձնաժողովը կայացնում է որոշում և հրապարակում գրավորի վերջնական արդյունքը և բանա-վորի փուլ անցած մասնակցի (ների) անուն-ազգանունը: (33-րդ կետը փոփ. 22.04.11 N 386-Ն)

6.ԲԱՆԱՎՈՐԻ ԱՆՑԿԱՑՈՒՄԸ

(Վերնագիրը փոփ. 22.04.11 N 386-Ն) 34. Հանձնաժողովի կողմից բանավորի համար մշակվում է 3-5 առաջադրանք-

ներից կազմված 20-30 տոմս: (34-րդ կետը փոփ. 22.04.11 N 386-Ն) 35. Յուրաքանչյուր մասնակցի տոմսը որոշվում է վիճակահանությամբ: 36. Յուրաքանչյուր մասնակցին տրվում է մինչև 15 րոպե ժամանակ պատ-

րաստվելու համար. 1) հանձնաժողովը յուրաքանչյուր մասնակցի հետ բանավորն անցկացնում է

առանձին,

159

2) բանավոր ընթացքը արձանագրվում է, բոլոր հարցերը և մասնակցի հնչեց-րած պատասխանները ձայնագրվում են,

3) հանձնաժողովը կարող է մասնակցին ուղղել մինչև 5 հարակից հարց։ (36-րդ կետը փոփ. 22.04.11 N 386-Ն) 37. Բանավորի ավարտից հետո հանձնաժողովի յուրաքանչյուր անդամ մաս-

նակցի պատասխանների հիման վրա, ըստ գնահատված հարցերի որոշում է ընդ-հանուր գնահատականը և անհատական քվեաթերթի «կողմ» կամ «դեմ» սյունա-կում կատարում է նշում (Ձև 30).

1) հանձնաժողովի անդամները քվեաթերթերը լրացնելուց հետո գցում են քվեատուփի մեջ,

2) անվավեր (ջնջումներով, ուղղումներով, ոչ լրիվ լրացված, վնասված) անհա-տական քվեաթերթերթը հանձնաժողովի կողմից ճանաչվում են անվավեր և հանձ-նաժողովի անդամին տրվում է նոր քվեաթերթ կրկնակի քվեարկության համար,

3) հաղթող է համարվում այն մասնակիցը, որը ստացել է առնվազն 4 «կողմ» ձայն: (37-րդ կետը փոփ. 22.04.11 N 386-Ն)

7. ՄՐՑՈՒՅԹԻ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԻ ՀՐԱՊԱՐԱԿՈՒՄԸ

38. Մրցույթի արդյունքները հրապարակվում են մրցույթն անցկացնելուց հետո`

նույն օրը, իսկ եթե դա հնարավոր չէ, ապա հաջորդ օրը` նախօրոք հայտարարված ժամին:

39. Մրցույթի արդյունքների հրապարակման ամփոփիչ արձանագրության մեջ լրացվում է (Ձև 2).

1) մրցույթի անցկացման վայրը, 2) հաստատության լրիվ անվանումը, 3) թափուր աշխատատեղի անվանումը, 4) թափուր աշխատատեղի քանակը, 5) մրցույթին մասնակցելու համար դիմած անձանց թիվը, 6) մրցույթին թույլատրված մասնակիցների թիվը, 7) գրավոր փուլի ձևը, 8) գրավորի արդյունքը մասնակիցների հավաքած միավորների կամ բալերի

նշումով, 9) փակ քվեարկության արդյունքը (հավաքած ձայների նշումով), 10) հաղթող ճանաչվածների անվանացանկը, հավաքած ձայների քանակը, 11) հանձնաժողովի անդամների ստորագրությունները, 12) մրցույթի անցկացման տարին, ամիսը, ամսաթիվը: 40. Ամփոփիչ արձանագրությանը կից տրվում է. 1) անհատական քվեաթերթերը (քվեարկված և չմարված), 2) քվեաթերթերի խոտանման արձանագրությունը (այդպիսիք լինելու դեպ-

քում), 3) հատուկ կարծիքը (այդպիսիք լինելու դեպքում):

8. ՄՐՑՈՒՅԹԻ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐՈՎ ԱՇԽԱՏԱՆՔԱՅԻՆ ՊԱՅՄԱՆԱԳՐԻ ԿՆՔՈՒՄԸ

41. Մրցույթի արդյունքների հրապարակումից անմիջապես հետո արձանա-

գրությունը ներկայացվում է հաստատության տնօրենին:

160

42. Հաստատության տնօրենը երեք աշխատանքային օրվա ընթացքում մրցույ-թում հաղթող ճանաչված մասնակիցներից ընդունում է աշխատանքի ընդունվելու համար դիմումներ:

43. Եթե մրցույթում հաղթող ճանաչվածների դիմումների քանակը ավելին է, քան թափուր աշխատատեղերը, ապա վերջնական ընտրությունը կատարում է հաստատության տնօրենը:

44. Մրցույթում հաղթող ճանաչված կամ ընտրված մասնակցի հետ Աշխա-տանքային օրենսգրքով սահմանված կարգով կնքվում է աշխատանքային պայմա-նագիր:

9. ԵԶՐԱՓԱԿԻՉ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ 45. Մրցույթի չկայանալու կամ դիմումներ չներկայացնելու դեպքում 10-օրյա

ժամկետում հայտարարվում է նոր մրցույթ. 1) նոր մրցույթը անցկացվում է սույն կարգին համապատասխան, 2) եթե նոր մրցույթը նույնպես ճանաչվում է չկայացած, այն` ոչ մի մասնակից

հաղթող չի ճանաչվում, կամ ոչ ոք չի մասնակցում մրցույթին, այդ դեպքում թափուր պաշտոնը կարող է զբաղեցվել ոչ մրցութային կարգով:

46. Սույն կարգով ուսուցչի պաշտոն զբաղեցրած մասնակիցը օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ենթակա է պարտադիր ատեստավորման:

47. Մրցույթի արդյունքը կարող է բողոքարկվել դատական կարգով:

161

ԴԻՄՈՒՄԻ ՆՄՈՒՇ Ձև 1

Հայաստանի Հանրապետության հանրակրթական ուսումնական հաստատության

(նշվում է հաստատության լրիվ անվանումը) ——————————————————————

(նշվում է առարկայի անվանումը) —————————— ուսուցչի թափուր պաշտոնի մրցույթին<

մասնակցելու նպատակով հաստատության տնօրեն պարոն/տիկին____________________-ին

_____________________________-ից դիմողի անուն հայրանուն ազգանունը

_______________________________________ (դիմողի հաշվառման վայրը)

_______________________________________ (դիմողի հեռ. (աշխատանքային, բնակ., բջջ.)

______________________________________________ անձնագրի սերիան, համարը, երբ և ում կողմից է տրվել

Ծնված` _______________________________ օրը, ամիսը, տարին, վայրը

Դ Ի Մ ՈՒ Մ

Ծանոթանալով ուսուցչի թափուր պաշտոնի համար տրված հայտարարությանը

և մրցույթի պայմաններին և անցկացման կարգին՝ խնդրում եմ գրանցել ինձ որպես մրցույթի մասնակից

" Քաղաքացիությունը _____________________________ " Դատապարտվել եմ` այո, ոչ (ընդգծել)___________________ " Դատվածությունս հանված կամ մարված է` այո, ոչ (ընդգծել)__________ " Դատական կարգով անգործունակ կամ սահմանափակ գործունակ ճանաչ-

վել եմ` այո, ոչ (ընդգծել)__________________ " Դատական կարգով մանկավարժական կամ վարչական գործունեությամբ

զբաղվելու իրավունքից զրկվել եմ` այո, ոչ (ընդգծել)_________________ " ՀՀ կառավարության 2010 թվականի մարտի 25-ի թիվ 284-Ն որոշմամբ

հաստատված հիվանդությունների ցանկի որևէ հիվանդությամբ տառապում եմ, չեմ տառապում (ընդգծել) ___________________

" Համակարգչային գրագիտությունը ________________________________ __________________________________________________________________

(տիրապետման մակարդակը, համակարգչային ծրագրերի իմացությունը)

Կից ներկայացնում եմ մրցույթի մասին հայտարարությունում նշված փաս-տաթղթերը:

Նախազգուշացված եմ` կեղծ տվյալներ և փաստաթղթեր ներկայացնելու հա-մար, սահմանված կարգով պատասխանատվության ենթարկվելու մասին:

Դիմող` ........................................... «........» ......................... 20..... թ.

162

ԱՄՓՈՓԻՉ ԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ՆՄՈՒՇ

Ձև 2 Հայաստանի Հանրապետության ________________ մարզի _______ _____ ______________________________________________________________

(հանրակրթական ուսումնական հաստատության լրիվ անվանումը)

ուսուցչի թափուր աշխատատեղի (լրացվում է մասնագիտության անվանումը) ______________________________________ համար հայտարարված մրցույթի:

1. Թափուր աշխատատեղի քանակը______________, 2. Մրցույթին մասնակցելու համար դիմած անձանց թիվը__________, 3. Մրցույթին թույլատրված մասնակիցների թիվը____________, 4. Գրավոր փուլի ձևը ___________________________ , 5. Գրավորի արդյունքը (մասնակիցների անուն-ազգանունները, հավաքած

միավորները կամ բալերը) 1) 2) 3) 6. Փակ քվեարկության արդյունքը (լրացվում են բոլոր մասնակիցների հավա-

քած ձայները) 1) 2) 3) 7. Հաղթող ճանաչված մասնակիցների անվանացանկը, հավաքած ձայների

քանակը` 1) 2) 3) 8. Հանձնաժողովի անդամների անուն-ազգանունը և ստորագրությունները 1) Հանձնաժողովի նախագահ` ______________________ (_____________) 2) Հանձնաժողովի անդամ` _________________________ (_____________) 3) Հանձնաժողովի անդամ` _________________________ (_____________) 4) Հանձնաժողովի անդամ` _________________________ (_____________) 5) Հանձնաժողովի անդամ` _________________________ (_____________) 6) Հանձնաժողովի անդամ` _________________________ (_____________) 7) Հանձնաժողովի անդամ` _________________________ (_____________) ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎԻ ՔԱՐՏՈՒՂԱՐ` ____________________( _____________)

163

Ն Մ ՈՒ Շ

Ձև 3

ԱՆՀԱՏԱԿԱՆ ՔՎԵԱԹԵՐԹԻԿ 1.հանրակրթական ուսումնական հաստատության անվանումը

__________________________________________________________ 2. առարկան _____________________ 3. հանձնաժողովի անդամի անուն-ազգանունը________________________ 4. մասնակցի անուն-ազգանունը____________________________________ 5. տոմսի համարը___________ 6. հարցերի գնահատականները (0-ից մինչև 10 բալ) 1) _______ 2) _______ 3) _______ 4) _______ 5) _______ 7. հարակից հարցերի գնահատականները` 1) _______ 2) _______ 3) _______ 4) _______ 5) _______ 8. միջին գնահատականը ________ Ք Վ Ե Ա Ր Կ ՈՒ Թ Յ ՈՒ Ն (ԼՐԱՑՎՈՒՄ Է ՍԵՎ ԳՈՒՅՆԻ ԳՐՉՈՎ, ԱԶԱՏ ՎԱՆԴԱԿՆԵՐԻՑ ՄԵԿՈՒՄ ԿԱՏԱՐՎՈՒՄ Է ՀԵՏԵՎՅԱԼ ՆՇՈՒՄԸ «V»)

ԿՈՂՄ ԴԵՄ Հանձնաժողովի նախագահ`___________________ Կ. Տ. (Ձևը փոփ., լրաց. 22.04.11 N 386-Ն)

164

Ն Մ ՈՒ Շ

Ձև 4

ԻՆՔՆԱԿԵՆՍԱԳՐՈՒԹՅԱՆ 1. աշխատանքային գործունեությունը (վերջին աշխատանքի վայրը լրացվում է

առաջինը) 2. կրթությունը (մասնագիտական կրթության որակավորման աստիճանը,

կրթության վկայագրերը (դիպլոմներ, հավաստագրեր, վկայականներ) 3. կոչումներ 4. որակավորման տարակարգ 5. հրատարակած հոդվածներ 6. լեզուների իմացություն 7. այլ տվյալներ

165

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

18 օգոստոսի 2010 թվականի N 1313-Ա/Ք ք. Երևան

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

«ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՈՒՍՈՒՑՉԻ ԵՐԴՈՒՄԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ»

Ղեկավարվելով Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարության կանոնադրության 14-րդ կետի դ) ենթակետով՝

ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՄ՝

1.Հաստատել Հայասատանի Հանրապետության հանրակրթական ուսումնա-կան հաստատության «Հայ ուսուցչի երդումը»՝ համաձայն կից հավելվածի։

2.Հանձնարարել ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության հանրակրթու-թյան վարչությանը (պետ՝ Ն. Հովհաննիսյան)՝ տեղեկացնել ՀՀ մարզերի և Երևանի քաղաքապետարանի համապատասխան ստորաբաժանումներին «Հայ ուսուցչի երդման» հրամանի մասին։

3.Հրամանի կատարման հսկողությունը վերապահել ՀՀ կրթության և գիտու-թյան նախարարի տեղակալ Մ.Մկրտչյանին:

166

Հավելված

«ՀԱՅ ՈՒՍՈՒՑՉԻ ԵՐԴՈՒՄԸ»

Ես` ընտրելով մատաղ սերնդի կրթության և դաստիարակության չափազանց պատասխանատու և պատվաբեր ճանապարհը, հանդիսավոր երդվում եմ` պատ-վով կրել Ուսուցչի բարձր և վեհ կոչումը: Երդվու՜մ եմ:

Իմ ստացած գիտելիքները, ստեղծագործական ողջ ներուժն ու հոգու ջերմու-

թյունն ամբողջությամբ նվիրել երեխաների կրթության և դաստիարակության գոր-ծին: Երդվու՜մ եմ:

Երդվում եմ` լինել արդարամիտ, բարի, իմ գործին նվիրված և այդպիսին էլ

դաստիարակել իմ աշակերտներին, ամեն ինչ անել, որպեսզի նրանք մեծ կյանք մտնեն սեփական ժողովրդի և Հայրենիքի հանդեպ պատասխանատվության մեծ զգացումով: Երդվու՜մ եմ:

Երդվում եմ` ամեն ինչ անել, որպեսզի մեր երկրի համար դաստիարակեմ բա-

րեկիրթ, հայրենասեր, սեփական ուժերին վստահ քաղաքացիներ: Երդվու՜մ ենք: Երդվում եմ` բարձր պահել հայ դպրոցի սուրբ անունը: Երդվու՜մ ենք:

167

«Ուսուցչի երդման» կազմակերպման ընթացակարգ * Ուսուցչի երդման տեքստն անհրաժեշտ է կարդալ սեպտեմբերի 1-ին` հանդիսա-վոր պայմաններում: * Սկսած հաջորդ տարվանից, սեպտեմբերի 1-ին առաջին անգամ ուսուցչի պաշ-տոն ստացողը ևս հանդիսավոր պայմաններում կարդում է երդման տեքստը: * Երդման տեքստը պետք է կարդա ուսուցիչներից մեկն այնպես, որ այն հնչի հան-դիսավոր, լսելի լինի բոլորին: * Երդման տեքստի ընթերցմանը պետք է մասնակցեն դպրոցի թե' ուսուցիչները, թե' աշակերտները և թե' ծնողները: ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության հանրակրթության վարչություն

168

«Գրանցված է» ՀՀ արդարադատության

նախարարության կողմից 8 հուլիսի 2010 թ.

Պետական գրանցման թիվ 11010250

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

18 մայիսի 2010 թ. N 393-Ն

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՂԵԿԱՎԱՐՄԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔ (ՀԱՎԱՍՏԱԳԻՐ) ՍՏԱՆԱԼՈՒ ՆՊԱՏԱԿՈՎ ՎԵՐԱՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ

ԵՎ ՎԵՐԱՊԱՏՐԱՍՏՈՂ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅԱՆ ԸՆՏՐՈՒԹՅԱՆ ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Ղեկավարվելով «Հանրակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության

օրենքի 12-րդ հոդվածի 4-րդ մասով` Հրամայում եմ՝ 1. Հաստատել հանրակրթական ուսումնական հաստատության ղեկավարման

իրավունք (հավաստագիր) ստանալու նպատակով վերապատրաստման և վերա-պատրաստող կազմակերպության ընտրության կարգը` համաձայն հավելվածի:

2. Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարության աշխատակազմի հանրակրթության վարչության պետ Ն. Հովհաննիսյանին և իրա-վաբանական վարչության պետ Մ. Գրիգորյանին` փաստաթուղթը սահմանված կարգով ներկայացնել Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նա-խարարություն` պետական գրանցման:

3. Սույն հրամանի կատարման հսկողությունը վերապահել Հայաստանի Հան-րապետության կրթության և գիտության նախարարի տեղակալ Մ. Մկրտչյանին:

ՀՀ կրթության և գիտության նախարար` Ա. Աշոտյան

169

ՀավելվածՀՀ կրթության և գիտության նախարարի

2010 թվականի մայիսի 18-իN 393-Ն հրամանի

Կ Ա Ր Գ

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՂԵԿԱՎԱՐՄԱՆ

ԻՐԱՎՈՒՆՔ (ՀԱՎԱՍՏԱԳԻՐ) ՍՏԱՆԱԼՈՒ ՆՊԱՏԱԿՈՎ ՎԵՐԱՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ԵՎ ՎԵՐԱՊԱՏՐԱՍՏՈՂ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅԱՆ ԸՆՏՐՈՒԹՅԱՆ

1. Սույն կարգով կարգավորվում են հանրակրթական ուսումնական հաստա-

տության ղեկավարման իրավունք (հավաստագիր) ստանալու հավակնություն ունե-ցող անձանց վերապատրաստում (այսուհետ` Վերապատրաստում) կազմակերպե-լու և իրականացնելու հետ կապված փոխհարաբերությունները:

2. Հավաստագրման քննությանը մասնակցելու համար կարող է Վերապատ-րաստվել «Հանրակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 12-րդ հոդվածի պահանջներին բավարարող անձը:

3. Վերապատրաստումը կազմակերպվում է տարեկան երկու անգամ` կրթության ոլորտի պետական կառավարման լիազոր մարմնի (այսուհետ` Նախարարություն) սահմանած ժամանակացույցին համապատասխան: Անորոշ ժամկետով պայմանագրի հիման վրա պաշտոնավարող տնօրենների Վերապատրաստման ժամանակացույցը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

4. Վերապատրաստման հարցաշարը հաստատում է Նախարարը: 5. Վերապատրաստող կազմակերպություններն ընտրվում և երաշխավորվում

են Նախարարության կողմից, սույն կարգով` սահմանված պահանջներին համա-պատասխանելու դեպքում:

6. Վերապատրաստող կազմակերպությունների ընտրության մասին Նախարա-րության հայտարարությունը պաշտոնապես հրապարակվում է ընտրության անց-կացման օրվանից ոչ շուտ, քան 30 օր առաջ: Ընտրությանը մասնակցելու հայտը Նախարարություն է ներկայացվում ընտրության անցկացման օրվանից առնվազն 2 օր առաջ:

7. Վերապատրաստող կազմակերպության ընտրության մասին հայտարարու-թյան տեքստում նշվում է.

1) վերապատրաստող կազմակերպությանը ներկայացվող պահանջները. 2) հայտերի ընդունման վայրը, օրերը, ժամերը և վերջնաժամկետը: 8. Վերապատրաստող կազմակերպության ընտրությանը կարող են մասնակցել

Նախարարության կողմից սահմանած և պաշտոնապես հրապարակած պայմաննե-րին և չափանիշներին բավարարող կազմակերպությունները: Այդ պայմաններն են՝

1) ուսումնական տարածքը և վերապատրաստող համապատասխան մասնա-գետները,

2) հանրակրթական ուսումնական հաստատության տնօրենի պաշտոնի նկա-րագրով, ինչպես նաև «Հանրակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 12-րդ հոդվածի 7-րդ մասով սահմանված վերապատրաստման բովանդա-կության պարտադիր բաղադրիչներին համապատասխան վերապատրաստող կազմակերպության կողմից մշակված ծրագիրը (Նախարարի կողմից հաստատ-

170

ված հարցաշարին համապատասխան) դասավանդման թեմատիկ պլանավորումը, վերապատրաստման տևողությունը,

3) ուսումնամեթոդական գրականություն, ձեռնարկներ, նյութատեխնիկական բազայի առկայությունը:

9. Սույն կարգի 6-րդ կետով սահմանված ընտրությունը կազմակերպվում է տարեկան երկու անգամ` վերապատրաստման առաջին դասընթացից առնվազն մեկ ամիս առաջ:

10. Վերապատրաստող կազմակերպության ընտրությունն իրականացվում է Նախարարի կողմից ձևավորված հանձնաժողովի միջոցով` հայտատուների ներ-կայությամբ: Հանձնաժողովի անդամ չի կարող լինել Վերապատրաստող կազմա-կերպության հայտ ներկայացրած կազմակերպության ներկայացուցիչը:

11. Նախարարությունը սույն կարգի 6-րդ կետով սահմանված ընտրության արդյունքները հրապարակում է ընտրության անցկացմանը հաջորդող 3-օրյա ժամ-կետում:

12. Հաղթող ճանաչված և Նախարարության կողմից երաշխավորված Վերա-պատրաստող կազմակերպությունը(ները) վերապատրաստում կազմակերպելու մասին հայտարարությունը հրապարակում է (են) Հավաստագրման քննություննե-րից առնվազն մեկ ամիս առաջ` Նախարարության պաշտոնական կայքում և առնվազն երեք հազար տպաքանակ ունեցող մամուլի և զանգվածային լրատվու-թյան այլ միջոցներով:

13. Վերապատրաստվող անձը (այսուհետ` անձը) ազատ է վերապատրաստող կազմակերպության ընտրության հարցում` Նախարարության կողմից երաշխավոր-ված (մրցույթում հաղթող ճանաչված) կազմակերպությունների ցանկից:

14. Վերապատրաստման դասընթացին մասնակցելու դիմումները վերապատ-րաստող կազմակերպությանն են ներկայացվում հայտարարության հրապարակ-մանը հաջորդող 20-օրյա ժամկետում: Վերապատրաստման դասընթացը սկսվում է դիմումների ընդունման վերջնաժամկետին հաջորդող 4-օրյա ժամկետում, սակայն 2 օրից ոչ շուտ:

15. Վերապատրաստում կազմակերպելու մասին հայտարարության տեքստում նշվում է.

1) վերապատրաստվելու հավակնություն ունեցող անձին ներկայացվող պա-հանջները,

2) վերապատրաստման համար դիմումի ձևը (Ձև-1), 3) դիմումների ընդունման վայրը, օրերը, ժամերը և վերջնաժամկետը, 4) վերապատրաստման դասընթացի տևողությունը և վայրը, 5) վերապատրաստման դասընթացի արժեքը, 6) սույն կարգի 16-րդ կետով սահմանված փաստաթղթերի ցանկը, 7) վճարում կատարելու համար նախատեսված բանկային հաշվեհամարը: 16. Վերապատրաստման դասընթացին մասնակցելու իրավունք ունեցող անձը

վերապատրաստող կազմակերպությանը ներկայացնում է. 1) դիմում` վերապատրաստող կազմակերպության ղեկավարի անունով. 2) 3x4 չափի մեկ լուսանկար. 3) բարձրագույն կրթության դիպլոմի պատճենը. 4) աշխատանքային գրքույկի պատճենը կամ քաղվածքը. 5) անձնագրի պատճենը.

171

6) մասնագիտական գիտելիքներն ու գործնական կարողությունները հավաս-տող այլ փաստաթղթեր (գիտական աշխատություններ, հրապարակումներ կամ դրանց ցանկը).

7) վերապատրաստող կազմակերպության հաշվեհամարին փոխանցված գու-մարի անդորրագիրը:

17. Սույն կարգի 16-րդ կետով նախատեսված փաստաթղթերը ներկայացվում են բնօրինակների հետ միասին: Պատճենների իսկությունը ստուգելուց հետո բնօ-րինակները վերադարձվում են:

18. Վերապատրաստման ընթացքում անձը կարող է օգտվել օրենքով սահման-ված չվճարվող արձակուրդից` կողմերի համաձայնությամբ:

19. Վերապատրաստման դիմած անձը կարող է ստանալ դասընթացի մաս-նակցության մասին տեղեկանք աշխատանքի վայր ներկայացնելու նպատակով:

20. Վերապատրաստումն անցկացվում է Նախարարության կողմից հաստատ-ված քննությունների համար նախատեսված թեմաների բովանդակության և հար-ցաշարին համապատասխան:

21. Վերապատրաստման դասընթացի թեմաները գրանցվում են դասամատյա-նում:

22. Վերապատրաստում անցած անձն ստանում է վերապատրաստող կազմակեր-պության կողմից վավերացված և հաշվառված վկայական, որն ուժի մեջ է տրման ամսաթվից մեկ տարի ժամկետով: Ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի հավաստագիր ստացած անձը կարող է մինչև հավաստագրի ժամկետի լրանալը դիմել և անցնել սույն կարգով սահմանված վերապատրաստումը:

23. 22-րդ կետում նշված վկայագրի ձևանմուշը հաստատում է Նախարարը վե-րապատրաստող կազմակերպության ներկայացմամբ:

24. Վերապատրաստման դասընթացի ընդհանուր ծրագրային ծավալի ուսուց-ման գործընթացի 1/6-ից ավելի բացակայած անձը չի ստանում համապատասխան վկայագիրը:

25. Սույն կարգի 8-րդ և 20-րդ կետերով սահմանված պայմանների խախտ-մամբ դասընթացի կազմակերպման դեպքում վերապատրաստվող անձը, հիմնավոր պատճառաբանմամբ, կարող է հրաժարվել դասընթացին մասնակցությունից և ուսու-ցումը շարունակել սույն կարգի 12-րդ կետով սահմանված կազմակերպություններից մեկում: Այս դեպքում վերապատրաստման համար վճարված գումարն ամբողջությամբ փոխանցվում է նոր ընտրված վերապատրաստող կազմակերպությանը:

26. Վերապատրաստող կազմակերպությունը վերապատրաստման դասընթա-ցի ավարտից հետո 5-օրյա ժամկետում Նախարարություն է ներկայացնում վերա-պատրաստման վկայագիր ստացած անձանց ցուցակը, անձնական գործերի, վե-րապատրաստման վկայագրերի բաշխման մատյանի և վերապատրաստման դա-սամատյանի պատճենները, որոնք պահպանվում են Նախարարությունում` Հայաս-տանի Հանրապետության օրենքով սահմանված կարգով:

27. Վերապատրաստման դասընթացի համապատասխանությունը սույն կարգի 8-րդ և 20-րդ կետերի պահանջներին կարող է վիճարկվել դատական կարգով:

172

Դիմումի նմուշ Ձև-1

ՀՀ կրթության և գիտության նախարարի 2010 թվականի մայիսի 18-ի

N 393-Ն հրամանի

Հայաստանի Հանրապետության հանրակրթական ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունք (հավաստագիր) ստանալու նպատակով

վերապատրաստում իրականացնող կազմակերպության ղեկավար

պարոն/տիկին____________________-ին______________________________-ից

դիմողի անունը, հայրանունը, ազգանունը

________________________________ դիմողի հաշվառման վայրը

________________________________ դիմողի հեռախոսահամարը (աշխ., բնակ., բջջ.)

________________________________անձնագրի սերիան, համարը, երբ և ում կողմից է տրվել

Ծնված` ___________________________ օրը, ամիսը, տարին, վայրը

ԴԻՄՈՒՄ

Ծանոթանալով Հայաստանի Հանրապետության հանրակրթական ուսումնա-

կան հաստատության ղեկավարման իրավունք (հավաստագիր) ստանալու նպա-տակով վերապատրաստման դասընթացի կազմակերպման մասին հայտարա-րությանը՝ խնդրում եմ գրանցել ինձ որպես դասընթացի մասնակից

" Քաղաքացիությունը _______________________________________________________________________ (Հայաստանի Հանրապետության, իսկ երկքաղաքացիության դեպքում` նշել կարգավիճակի ստացման ժամկետը և երկիրը)

" Դատարանի օրինական ուժի մեջ դատավճռի հիման վրա ______________________________________________________________________

(դատապարտվել եմ, չեմ դատապարտվել)

" Սահմանված կարգով չհանված կամ չմարված դատվածություն _______________________________________________________________________

(ունեմ, չունեմ)

" Դատական կարգով անգործունակ կամ սահմանափակ գործունակ _______________________________________________________________________

(ճանաչվել եմ, չեմ ճանաչվել)

" Դատական կարգով մանկավարժական կամ վարչական գործունեությամբ զբաղվելու իրավունքից______________________________________________________

(զրկվել եմ, չեմ զրկվել)

" Մանկավարժական կամ վարչական գործունեության կատարմանը խոչընդոտող հիվանդությամբ ______________________________________________

(տառապում եմ, չեմ տառապում)

" Լեզուների իմացությունը _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________

(հայերենի և առնվազն մեկ օտար լեզվի տիրապետման մակարդակները)

173

" Համակարգչային գրագիտությունը _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________

(տիրապետման մակարդակը, համակարգչային ծրագրերի իմացությունը)

Կից ներկայացնում եմ «Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ղե-կավարման իրավունք (հավաստագիր) ստանալու նպատակով վերապատրաստման» կարգով սահմանված փաստաթղթերը:

Նախազգուշացված եմ` կեղծ տվյալներ և փաստաթղթեր ներկայացնելու հա-մար, սահմանված կարգով պատասխանատվության ենթարկվելու մասին:

Դիմող` _______________ «___» ________20___ թ.

174

«Գրանցված է» ՀՀ արդարադատության

նախարարության կողմից 8 հուլիսի 2010 թ.

Պետական գրանցման թիվ 11010251

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

18 մայիսի 2010 թ. N 395-Ն

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՂԵԿԱՎԱՐՄԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔ (ՀԱՎԱՍՏԱԳԻՐ) ՍՏԱՆԱԼՈՒ ՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ,

ԱՆՑԿԱՑՄԱՆ ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ Ղեկավարվելով «Հանրակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության

օրենքի 12-րդ հոդվածի 4-րդ մասով` Հրամայում եմ` 1. Հաստատել Հայաստանի Հանրապետության հանրակրթական ուսումնական

հաստատության ղեկավարման իրավունք (հավաստագիր) ստանալու քննություննե-րի կազմակերպման, անցկացման կարգը` համաձայն Հավելվածի:

2. Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարության աշխատակազմի հանրակրթության վարչության պետ Ն. Հովհաննիսյանին և օրենսդրության և իրավաբանական վարչության պետ Մ. Գրիգորյանին` փաստա-թուղթը սահմանված կարգով ներկայացնել Հայաստանի Հանրապետության ար-դարադատության նախարարություն` պետական գրանցման:

3. Սույն հրամանի կատարման հսկողությունը վերապահել Հայաստանի Հան-րապետության կրթության և գիտության նախարարի տեղակալ Մ. Մկրտչյանին:

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարար` Ա. Աշոտյան

175

ՀավելվածՀՀ կրթության և գիտության նախարարի

2010 թվականի մայիսի 18-իN 395-Ն հրամանի

Կ Ա Ր Գ

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՂԵԿԱՎԱՐՄԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔԻ (ՀԱՎԱՍՏԱԳՐԻ) ՀԱՄԱՐ ՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ԵՎ

ԱՆՑԿԱՑՄԱՆ

I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1. Սույն կարգով կարգավորվում են Հայաստանի Հանրապետությունում հան-րակրթական ուսումնական հաստատության (այսուհետ` Ուսումնական հաստատու-թյուն) ղեկավարման իրավունք (հավաստագիր) ստանալու հավակնություն ունեցող անձանց (այսուհետ` հավակնորդ) թեստավորման ու հարցազրույցի միջոցով քննու-թյան անցկացման և հավաստագրման գործընթացների հետ կապված հարաբերու-թյունները:

2. Հավաստագրման քննությանը կարող է մասնակցել ցանկացած անձ, որը մասնակցել է վերապատրաստման դասընթացին` ըստ կրթության պետական կա-ռավարման լիազորված մարմնի (այսուհետ` Նախարարություն) 2010թ. մայիսի 18-ի թիվ 193-Ն հրամանով սահմանած «Հանրակրթական ուսումնական հաստատու-թյան ղեկավարման իրավունք (հավաստագիր) ստանալու նպատակով վերապատ-րաստման և վերապատրաստող կազմակերպության ընտրության» կարգի:

3. Քննությունը և Հավաստագրումը կազմակերպվում են տարեկան երկու անգամ` ըստ Նախարարության հաստատած ժամանակացույցի: Անորոշ ժամկետով պայմա-նագրի հիման վրա պաշտոնավարող տնօրենների քննության և հավաստագրման ժա-մանակացույցը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

4. Քննությունը և Հավաստագրումը բաղկացած են հետևյալ փուլերից. 1) փաստաթղթերի փաթեթի ընդունում, ուսումնասիրում. 2) թեստավորում. 3) հարցազրույց. 4) հավաստագրում: 4.1 Վաստակավոր մանկավարժի պատվավոր կոչում ստացած մանկավարժա-

կան աշխատողների, կամ անորոշ ժամկետով պայմանագրի հիման վրա պաշտո-նավարող տնօրենների, որոնց 61 և ավելի տարին լրանում է մինչև 2011 թվականի դեկտեմբերի 31-ը ներառյալ, հավաստագրումը և քննությունն իրականացվում են առանց հարցազրույցի փուլի: (4.1 կետը լրաց. 27.05.11 N 612-Ն)

5. Քննության անցկացման և հավաստագրման գործընթացը իրականացնում են Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարի 2010 թ. մայիսի 18-ի «Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրա-վունքի հավաստագրման լիազոր մարմնի կազմավորման և գործունեության» թիվ 396-Ն հրամանով հաստատված կարգի 6-րդ կետի 1-ին և/կամ 2-րդ ենթակետերով սահմանված գործունեություն իրականացնող հանձնաժողովները (այսուհետ` Հանձնաժողով)։ (5-րդ կետը խմբ. 26.04.11 N 409-Ն)

6. 2010 թվականի մայիսի 18-ի «Հանրակրթական ուսումնական հաստատու-թյան ղեկավարման իրավունք (հավաստագիր) ստանալու նպատակով վերապատ-

176

րաստման և վերապատրաստող կազմակերպության ընտրության» թիվ 393-Ն հրամանով հաստատված կարգով վերապատրաստում անցած և սույն կարգի հա-մաձայն քննություն հանձնած անձը ճանաչվում է ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունք (այսուհետ` հավաստագիր) ստացած:

7. Հավաստագիրը (Ձև-1) պարտադիր փաստաթուղթ է «Պետական հանրա-կրթական ուսումնական հաստատություն» պետական ոչ առևտրային կազմակեր-պության տնօրենի թափուր տեղի մրցույթին մասնակցելու համար:

8. Նախարարությունը հրապարակում է հավաստագրված անձանց ցանկը և տեղակայում է պաշտոնական կայքում:

II. ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐԻ ՓԱԹԵԹԻ ԸՆԴՈՒՆՈՒՄԸ

9. Քննությանը մասնակցելու և Հավաստագիր ստանալու հավակնորդների փաստաթղթերի ստուգված ընդունումը իրականացվում է Նախարարության աշ-խատակազմում հայտարարության հրապարակման օրվանից 15-օրյա ժամկետում:

10. Քննության կազմակերպման և Հավաստագրման մասին հայտարարության տեքստում նշվում է.

1) քննությանը մասնակցելու համար դիմումի ձևանմուշը (Ձև-2). 2) դիմումների ընդունման վայրը, օրերը, ժամերը և վերջնաժամկետը. 3) սույն կարգի 13-րդ կետով սահմանված փաստաթղթերի ցանկը: 11. Դիմումատուի սույն կարգի 13-րդ կետով սահմանված փաստաթղթերը Նա-

խարարության աշխատակազմ է ներկայացնում վերապատրաստող կազմակերպու-թյունը կամ դիմումատուն` անձամբ: (11-րդ կետը խմբ. 08.02.11 N 97-Ն)

12. Հանձնաժողովը Նախարարության աշխատակազմից ստանում է քննության մասնակից հավակնորդների անվանացանկը և սույն կարգի 13-րդ կետով սահման-ված փաստաթղթերի փաթեթը: (12-րդ կետը խմբ. 08.02.11 N 97-Ն, փոփ., լրաց. 26.04.11 N 409-Ն)

13. Նախարարության աշխատակազմից ստացած յուրաքանչյուր հավակնորդի փաստաթղթերի փաթեթը ներառում է.

1) քննությանը և հավաստագրմանը մասնակցելու վերաբերյալ հավակնորդի դիմումը նախարարին.

2) Նախարարության 2010 թ. մայիսի 18-ի «Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունք (հավաստագիր) ստանալու նպատակով վերապատրաստման և վերապատրաստող կազմակերպության ընտրության» կար-գը հաստատելու մասին N 393-Ն հրամանով սահմանած կարգով վերապատրաստ-ման մասնակցելու վերաբերյալ վկայականի պատճենը.

3) բարձրագույն կրթության դիպլոմի պատճենը. 4) աշխատանքային գրքույկի պատճենը. 5) անձնագրի պատճենը. 6) 3x4 չափի մեկ լուսանկար։ (13-րդ կետը փոփ., խմբ. 08.02.11 N 97-Ն) 14. Հավաստագրման կամ հավաստագրման քննության հանձնաժողովը (այ-

սուհետ` հանձնաժողով) իրավազոր է, եթե նիստին ներկայացել է հանձնաժողովի առնվազն հինգ անդամ։ Եթե նիստն իրավազոր չէ, քննությունը (կամ քննության համապատասխան փուլը) համարվում է չկայացած և 10-օրյա ժամկետում անցկաց-վում է կրկնակի քննություն։

1) Ընդունված են համարվում հանձնաժողովի այն որոշումները, որոնք բաց գաղտնի քվեարկությամբ ստացել են առնվազն 4 ձայն։

177

2) Կրկնակի քննության ժամանակ քննությանը մասնակցելու համար նոր դի-մումներ չեն ընդունվում և սահմանված կարգով ձևավորվում է նոր հանձնաժողով` Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարի 2010 թվա-կանի մայիսի 18-ի «Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի հավաստագրման լիազոր մարմնի կազմավորման և գործունեության» կարգին համապատասխան։ (14-րդ կետը խմբ. 26.04.11 N 409-Ն)

15. (15-րդ կետն ուժը կորցրել է 26.04.11 N 409-Ն) 16. (16-րդ կետն ուժը կորցրել է 08.02.11 N 97-Ն) 17. (17-րդ կետն ուժը կորցրել է 26.04.11 N 409-Ն) 17.1 (17.1-րդ կետն ուժը կորցրել է 26.04.11 N 409-Ն) 18. Քննության և հավաստագրման հավակնորդը քննության և հավաստա-

գրման անցկացման օրից ոչ ուշ, քան մեկ ամիս առաջ տեղեկացվում է թեստավոր-ման հարցաշարերի մասին` սույն կարգի 25-րդ կետով նախատեսված միջոցներով, իսկ քննության անցկացման վայրի, օրվա և ժամի մասին` ոչ ուշ, քան 10 օր առաջ` Նախարարության աշխատակազմի միջոցով:

III. ՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄԸ ԵՎ ԱՆՑԿԱՑՈՒՄԸ

19. Քննությունն անցկացվում է թեստավորման և հարցազրույցի միջոցով` Հանձնաժողովի կողմից: (19-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն)

20. Սույն կարգի 3-րդ կետում սահմանված քննության ժամանակացույցը կազմվում է հիմք ընդունելով վերապատրաստում անցած և քննության ու հավաս-տագրման համար Նախարարին դիմած հավակնորդների քանակից:

21. (21-րդ կետն ուժը կորցրել է 08.02.11 N 97-Ն) Քննության կամ քննության գրավոր և հարցազրույցի փուլերի մասնակիցների

խմբերը կազմավորվում են. 1) Քննության գրավոր փուլի մասնակից խմբերի թիվը (մինչև 70 դիմումի դեպ-

քում) կազմում է մինչև 3 խումբ, 70-ից 100 դիմումի դեպքում` 1 խումբ։ 22. Հարցազրույցի փուլի մասնակիցների թիվը մեկ խմբում չի կարող գերա-

զանցել` 50: (22-րդ կետը փոփ. 08.02.11 N 97-Ն, խմբ. 26.04.11 N 409-Ն) 23. Նախարարության աշխատակազմը ապահովում է քննությունի անցկաց-

ման վայրը, հարմարեցված տարածքը և քննությունին մասնակցության մատչելիու-թյունը: (23-րդ կետը փոփ. 08.02.11 N 97-Ն)

24. Քննության հարցաշարերը (թեստի և հարցազրույցի) պետք է համապա-տասխանեն «Հանրակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 12-րդ հոդվածի 7-րդ ենթակետով սահմանված վերապատրաստման բովանդակա-յին բաղադրիչների և տնօրենի պաշտոնի նկարագրի պահանջներին:

25. Քննության (թեստի և հարցազրույցի) հարցաշարերը մշակում է Նախարա-րությունը: Թեստերի հարցաշարը հրապարակվում է Նախարարության պաշտոնա-կան կայքում և առնվազն 3 հազար տպաքանակ ունեցող մամուլում։

26. Թեստային հարցաշարի բովանդակային բաղադրիչները բաշխվում են հե-տևյալ հարաբերակցությամբ`

1) հանրակրթության բնագավառի օրենսդրություն - 45%. 2) կառավարչական գիտելիքների տիրապետում - 35%. 3) մանկավարժական, հոգեբանական, ուսումնամեթոդական գիտելիքների տի-

րապետում - 20%:

178

27. Հանձնաժողովը մինչև թեստավորման սկիզբը համակարգչում զետեղված հարցաշարից, պատահական ընտրությամբ, սույն կարգի 26-րդ կետով սահմանված համամասնությամբ կազմում է 60 թեստ: (27-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն)

28. Թեստավորման փուլը հաղթահարած Հավակնորդի հետ, նախարարու-թյան կողմից սահմանված ժամանակացույցին համապատասխան (նույն օրը կամ հաջորդ օրը), անցկացվում է հարցազրույց։ (28-րդ կետը խմբ. 08.02.11 N 97-Ն, 26.04.11 N 409-Ն)

29. Հարցազրույցի հարցաշարը ներառում է Հավակնորդի իրավական, կառա-վարչական և մանկավարժական կարողություններն ու հմտությունները բացահայ-տող հարցեր: (29-րդ կետը խմբ. 08.02.11 N 97-Ն)

IV. ԹԵՍՏԱՎՈՐՄԱՆ ԱՆՑԿԱՑՈՒՄԸ

30. Հանձնաժողովի նախագահը Նախարարության աշխատակազմից քննության օրը ստանում է քննության և հավաստագրման ենթակա Հավակնորդների քանակին համապատասխան թվով, կնքված և երկու մասից բաղկացած ամփոփաթերթեր: Ամ-փոփաթերթի առաջին մասը բաղկացած է միևնույն կոդավորմամբ` կտրոնից և հիմ-նական մասից: Կոդերը պատված են անթափանց ծածկաշերտով:

Ամփոփաթերթի երկրորդ մասը (պատճենի ձևաթուղթը) կոդավորված չէ: Ամ-փոփաթերթի առաջին մասը կնքված է ձախ կողմում` կտրոնի և հիմնական մասի վրա հավասարաչափ, իսկ երկրորդ օրինակը` վերևի ձախ մասում:

(30-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն) 31. Թեստավորումն անցկացվում է գրավոր: 32. Թեստավորումն անցկացվում է այդ նպատակի համար առանձնացված

սենյակում (սրահում, լսարանում, դահլիճում և այլն), որն ապահովված է համապա-տասխան պայմաններով, այդ թվում՝ առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունե-ցող Հավակնորդների կարիքներին բավարարող։

33. Թեստավորմանը մասնակցելու համար Հավակնորդը ներկայացնում է անձը հաստատող փաստաթուղթ: Հանձնաժողովի քարտուղարը ստուգում է Հավակնորդի ինքնությունը և թույլատրում է նրան մուտք գործել թեստավորման անցկացման սեն-յակ, ուր Հավակնորդը կարող է զբաղեցնել ցանկացած ազատ նստատեղ: Հավակ-նորդների մուտքը սենյակ դադարեցվում է թեստավորումը սկսելուց 10 րոպե առաջ:

(33-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն) 34. Թեստավորմանը Հավակնորդներին արգելվում է իրենց հետ սենյակ ներս

բերել կապի միջոցներ, տպագիր, մեքենագիր, ձեռագիր նյութեր կամ այլ տեխնի-կական սարքեր, թեստավորման առաջադրանքների կատարման համար աղբյուր հանդիսացող այլ միջոցներ:

35. Հանձնաժողովի քարտուղարը Հավակնորդներին բացատրում է թեստա-վորման անցկացման հետ կապված տեխնիկական հարցերը, պատասխանում նրանց հարցերին: (35-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն)

36. Հանձնաժողովի քարտուղարը Հավակնորդներին տալիս է սույն կարգի 30-րդ կետով նախատեսված ամփոփաթերթը (պատճենի ձևաթղթով): Հավաս-

տագրման հանձնաժողովի բոլոր անդամների ներկայությամբ, ներկայացնելով ան-ձը հաստատող փաստաթուղթ, Հավակնորդը ամփոփաթերթի առաջին օրինակի կտրոնի վրա լրացնում է իր ազգանունը, անունը, հայրանունը, անջատելով այն հիմնական մասից, հանձնում է Հավաստագրման հանձնաժողովի քարտուղարին:

179

Կտրոնները գցվում են ամփոփաթերթերի պահպանման համար նախատեսված կնքված արկղի մեջ: (36-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն)

37. Թեստավորման ժամանակ Հավակնորդները կտրոնները հանձնելուց հետո ստանում են թեստավորման առաջադրանքների տետրեր: Առաջադրանքները բաղ-կացած են հարցերից, որոնց պատասխանները կարող են ներկայացված լինել երեք կամ չորս ենթադրյալ պատասխաններով (մեկը միանշանակ ճիշտ պատասխանն է):

38. Հանձնաժողովի քարտուղարը թեստավորման առաջադրանքների տետրերը հավակնորդներին տրամադրելուց հետո, հայտարարում է թեստավորման սկիզբը.

1) Հավակնորդը թեստավորման սկիզբը հայտարարելուց հետո ծանոթանում է առաջադրանքներին և յուրաքանչյուր առաջադրանքի վերաբերյալ ամփոփաթեր-թում նախատեսված համապատասխան վանդակում կատարում է նշում` ընտրելով մեկ (իր կարծիքով` ճիշտ) պատասխան: (38-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն)

39. Թեստավորման առաջադրանքները կատարելու համար Հավակնորդին տրվում է 90 րոպե:

40. Թեստավորման ընթացքում Հավակնորդին չի թույլատրվում. 1) աղմկել, հուշել, խոսել, օգտվել որևէ գրավոր (տպագիր, մեքենագիր, ձեռա-

գիր և այլն) նյութից, կապի միջոցներից կամ այլ տեխնիկական սարքերից, ինչպես նաև թեստավորման առաջադրանքների կատարման համար աղբյուր հանդիսա-ցող այլ միջոցներից, թեստավորման առաջադրանքների կատարման հետ կապ-ված մասնագիտական հարցեր տալ թեստավորման սենյակում գտնվող անձանց.

2) (ենթակետն ուժը կորցրել է 08.02.11 N 97-Ն) (40-րդ կետը փոփ. 08.02.11 N 97-Ն) 41. 40-րդ կետի 1-ին ենթակետի պահանջների խախտման դեպքում Հավակնորդը

նախազգուշացվում է Հանձնաժողովի նախագահի կողմից: Խախտումը կրկնվելու դեպքում տվյալ Հավակնորդի մասնակցությունը քննությանը դադարեցվում է, աշխա-տանքը ճանաչվում է անվավեր և գնահատվում է զրո միավոր, ինչի մասին Հանձնա-ժողովի քարտուղարը կազմում է արձանագրություն և նշում կատարում պատասխան-ների ամփոփաթերթի վրա: (40-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն)

42. Հավակնորդը թեստավորման առաջադրանքների տետրում կարող է կա-տարել ցանկացած նշում, որոնք արդյունքների գնահատման հիմք չեն հանդիսա-նում և չեն կարող վկայակոչվել արդյունքների գնահատումը բողոքարկելիս:

43. Աշխատանքն ավարտելուց, ինչպես նաև թեստավորման առաջադրանքնե-րի կատարման համար հատկացված ժամանակը սպառվելուց հետո Հավակնորդն ամփոփաթերթի հիմնական մասը գցում է կնքված արկղի մեջ, թեստավորման առաջադրանքների տետրը հանձնում է Հանձնաժողովին, վերցնում է ամփոփա-թերթի ձևաթղթի պատճենը և դուրս գալիս սենյակից:

(43-րդ կետը խմբ. 08.02.11 N 97-Ն, փոփ. 26.04.11 N 409-Ն) 44. Հանձնաժողովի քարտուղարը թեստավորման ավարտից 15 րոպե առաջ

հիշեցնում է Հավակնորդներին, թե որքան ժամանակ է մնացել առաջադրանքի կատարման համար: (44-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն)

45. Հանձնաժողովի քարտուղարի կողմից թեստավորման համար հատկացված ժամանակի ավարտի մասին հայտարարելուց հետո, Հավակնորդները պարտավոր են անմիջապես դադարեցնել աշխատանքները: Հայտարարությունից հետո աշխատան-քը չդադարեցրած Հավակնորդի աշխատանքը ճանաչվում է անվավեր և գնահատվում է զրո միավոր, ինչի մասին Հանձնաժողովի քարտուղարը նշում է կատարում պատաս-խանների ամփոփաթերթի վրա: (45-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն)

180

V. ԹԵՍՏԱՎՈՐՄԱՆ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԻ ԱՄՓՈՓՈՒՄԸ 46. Հանձնաժողովի անդամներն ստուգում են ամփոփաթերթերի պահպանման

համար նախատեսված արկղի կնիքի ամբողջականությունը, դրանից հետո բացում են արկղը և հաշվում ամփոփաթերթերի կտրոնների ու հիմնական մասերի քանակը:

(46-րդ կետը փոփ. 08.02.11 N 97-Ն, 26.04.11 N 409-Ն) 47. Գրավոր աշխատանքներն ստուգվում են սույն կարգի 27-րդ կետով նախա-

տեսված կարգով կազմված թեստերի հետ միաժամանակ համակարգչի միջոցով դուրս բերված և մինչև թեստավորում անցկացնելը կնքված արկղում զետեղված թեստավորման առաջադրանքների ճիշտ պատասխանների նմուշի միջոցով:

48. Հանձնաժողովի անդամները համատեղ, ճիշտ պատասխանների նմուշի միջոցով, մեկ առ մեկ ստուգում են Հավակնորդների կողմից ամփոփաթերթերում նշված պատասխանները: (48-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն)

49. Յուրաքանչյուր Հավակնորդի համար հաշվարկվում է հավաքած միավոր-ների քանակը և տոկոսը, որը հաստատվում է Հանձնաժողովի կնիքով:

(49-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն) 50. Թեստավորման արդյունքների յուրաքանչյուր ճիշտ պատասխան գնա-

հատվում է 1 միավոր, իսկ սխալ պատասխանը` զրո միավոր. 1) սխալ պատասխաններ են համարվում մեկից ավելի նշումներով, ուղղումնե-

րով կամ առանց համապատասխան նշումի պատասխանները: 51. Ստուգման աշխատանքներն ավարտելուց հետո բոլոր հավակնորդները

հրավիրվում են թեստավորման սենյակ: 52. Հանձնաժողովի նախագահի կողմից մեկ առ մեկ մաքրվում են ամփոփա-

թերթերի հիմնական մասերի ծածկաշերտերը: Յուրաքանչյուր հիմնական մասի ծածկաշերտը մաքրելուց հետո բարձրաձայն հայտարարվում է ամփոփաթերթի համարը և դրա վրա նշված տոկոսը և հավաքած միավորների քանակը, ինչն ան-միջապես արձանագրվում է Հանձնաժողովի քարտուղարի կողմից:

(52-րդ կետը լրաց. 08.02.11 N 97-Ն, փոփ. 26.04.11 N 409-Ն) 53. Բոլոր ամփոփաթերթերի հիմնական մասերի վերաբերյալ սույն կարգի 52-րդ

կետով նախատեսված գործողությունը կատարելուց հետո, Հանձնաժողովի նախագա-հը մեկ առ մեկ բարձրաձայն ընթերցում է ամփոփաթերթերի կտրոնների վրա նշված ազգանունը, անունը, հայրանունները: Յուրաքանչյուր Հավակնորդ ներկայացնում է իր անձը հաստատող փաստաթուղթ, ստանում է իր կտրոնը, Հանձնաժողովի անդամնե-րի ներկայությամբ մաքրում է ծածկաշերտը և բարձրաձայն հայտնում իր կտրոնի հա-մարը, ինչն անմիջապես արձանագրվում է: Թեստավորման սենյակ չվերադարձած Հավակնորդների կտրոնների ծածկաշերտերը նույնպես բացվում են բոլորի ներկայու-թյամբ՝ Հանձնաժողովի նախագահի կողմից, բարձրաձայն հայտարարվում և արձա-նագրվում, այնուհետև Հանձնաժողովի նախագահը հայտարարում է յուրաքանչյուր Հավակնորդի հավաքած միավորները (տոկոսը): (53-րդ կետը փոփ. 08.02.11 N 97-Ն, 26.04.11 N 409-Ն)

54. Միավորները (տոկոսները) հայտարարելուց անմիջապես հետո Հանձնաժո-ղովը համապատասխան ցուցանակի վրա հրապարակում է թեստավորման առա-ջադրանքների ճիշտ պատասխանների ձևանմուշը, հրապարակման ժամը:

(54-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն) 55. Թեստավորման արդյունքները կարող են բողոքարկվել Հանձնաժողովին`

սույն կարգի 54-րդ կետում նշված հրապարակումից հետո մեկ ժամվա ընթացքում: (55-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն)

181

56. Բողոքարկումը թեստավորման առաջադրանքի որևէ հարցադրման կամ դրա ենթադրյալ պատասխանի ճշտության, ինչպես նաև թեստավորման արդյուն-քում Հավակնորդի հավաքած միավորները հաշվելիս թույլ տրված հնարավոր սխալի վիճարկումն է:

57. Եթե Հանձնաժողովը որոշում է բավարարել Հավակնորդի բողոքը և սխալ է համարում որևէ հարցադրում, ապա այդ որոշման հիման վրա տվյալ հար-ցի համար զրո միավոր ստացած բոլոր Հավակնորդների միավորներն ավելաց-վում են մեկ միավորով: (57-րդ կետը փոփ. 08.02.11 N 97-Ն, 26.04.11 N 409-Ն)

58. Եթե Հանձնաժողովը պարզում է, որ Հավակնորդի բողոքը թեստավորման արդյունքների հաշվարկման ժամանակ թույլ տրված հավանական սխալի վերաբերյալ հիմնավորված է, ապա Հավաստագրման հանձնաժողովը բավարարում է Հավակնոր-դի պահանջը` կատարելով թեստավորման արդյունքների ճիշտ հաշվարկ:

(58-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն) 59. Հավակնորդը քննության հաջորդ` հարցազրույցի փուլ է անցնում թեստավոր-

ման առաջադրանքների առնվազն 90 տոկոսին ճիշտ պատասխանելու դեպքում: 60. Բողոքարկման արդյունքներն ամփոփելուց անմիջապես հետո, ինչպես

նաև բողոք չլինելու դեպքում՝ բողոքարկման համար սույն կարգի 55-րդ կետով նա-խատեսված ժամանակի ավարտից հետո, Հանձնաժողովը համապատասխան ցու-ցանակի վրա հրապարակում է մրցույթի հաջորդ՝ հարցազրույցի փուլ անցած մաս-նակիցների ցուցակը: (60-րդ կետը խմբ. 08.02.11 N 97-Ն)

VI. ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑԻ ԱՆՑԿԱՑՈՒՄԸ

61. Հավակնորդների հետ հարցազրույցն անցկացվում է սույն կարգի 28-րդ կետի

պահանջին համապատասխան: (61-րդ կետը խմբ. 08.02.11 N 97-Ն, 26.04.11 N 409-Ն) 62. Հանձնաժողովը յուրաքանչյուր Հավակնորդի հետ հարցազրույցն անցկաց-

նում է առանձին: Հանձնաժողովը, յուրաքանչյուր Հավակնորդի հետ հարցազրույցից առաջ, նրա

ներկայությամբ, համակարգչում նախօրոք զետեղված` տնօրենի պաշտոնի նկարա-գրով նախատեսված օրենսդրական, գերատեսչական ակտերի կիրառման, կառա-վարչական, ինչպես նա մանկավարժամեթոդական կարողությունների և հմտու-թյունների վերաբերյալ հարցերից պատահական ընտրությամբ ընտրում է հարցեր և կազմում հարցատոմս 5 հարցերից։

Հանձնաժողովին տրվում է համակարգչից դուրս բերված հարցատոմսի հար-ցերի ճիշտ պատասխանները` 3 օրինակ: (62-րդ կետը խմբ. 08.02.11 N 97-Ն, փոփ. 26.04.11 N 409-Ն)

63. Հավակնորդը ծանոթանալով հարցատոմսին` իր կողմից նախընտրած հեր-թականությամբ պատասխանում է հարցերին:

64. Հավակնորդի կողմից յուրաքանչյուր հարցի պատասխանը հնչեցնելուց հե-տո, Հանձնաժողովի նախագահը խորհրդակցելով Հանձնաժողովի անդամների հետ, բարձրաձայն հայտարարում է «ճիշտ է» կամ «սխալ է» բառերից մեկը։

(64-րդ կետը խմբ. 08.02.11 N 97-Ն, փոփ. 26.04.11 N 409-Ն) 65. Հարցազրույցի ընթացքում Հավակնորդին կարող է տրվել հարցատոմսի յուրա-

քանչյուր հարցին առնչվող հարակից մեկ հարց: (65-րդ կետը խմբ. 08.02.11 N 97-Ն) 66. (66-րդ կետն ուժը կորցրել է 08.02.11 N 97-Ն) 67. Հարցազրույցի ընթացքում Հավակնորդին չի թույլատրվում օգտվել որևէ

գրավոր (տպագիր, մեքենագիր, ձեռագիր և այլն) նյութից, կապի միջոցներից կամ

182

այլ տեխնիկական սարքերից, ինչպես նաև հարցատոմսի բովանդակության հետ կապված հարցեր տալ հանձնաժողովի անդամներին:

68. Սույն կարգի 67-րդ կետում նշված պահանջների խախտման դեպքում Հանձնաժողովը կազմում է արձանագրություն և դադարեցնում հարցազրույցը։

(68-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն) 69. Յուրաքանչյուր Հավակնորդի հետ հարցազրույցը արձանագրվում և ձայ-

նագրվում է: (69-րդ կետը լրաց. 08.02.11 N 97-Ն) 70. Յուրաքանչյուր Հավակնորդի հետ հարցազրույցն ավարտելուց հետո անց-

կացվում է քվեարկություն` Հանձնաժողովի նախագահի կողմից կնքված և ստորա-գրված անհատականացված քվեաթերթիկների միջոցով: Քվեաթերթիկի վրա նշվում է քվեարկությանը մասնակցող Հանձնաժողովի անդամի անունը և ազգանունը, դրվում է նրա ստորագրությունը, Հավակնորդի ազգանունը, անունը և հայրանունը.

1) Հանձնաժողովի յուրաքանչյուր անդամ քվեարկում է կողմ կամ դեմ: (70-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն) 71. Հանձնաժողովի նախագահը բացում է քվեատուփը, առանձնացնում է ան-

վավեր քվեաթերթերը: Հանձնաժողովի համապատասխան անդամներին տրվում են նոր քվեաթերթեր քվեարկությունը սահմանված կարգով կատարելու համար: Անվավեր քվեաթերթը ակտավորվում է: (71-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն)

72. Հանձնաժողովի նախագահը քվեատուփից մեկ առ մեկ հանում է քվեաթեր-թերը և բարձրաձայն հայտարարում միայն Հավակնորդի ազգանունը, անունը, հայրանունը ու տրված ձայնի կողմ կամ դեմ լինելը:

Հանձնաժողովի նախագահի հայտարարություններն արձանագրվում են Հանձ-նաժողովի քարտուղարի կողմից: (72-րդ կետը փոփ. 08.02.11 N 97-Ն, 26.04.11 N 409-Ն)

73. Հանձնաժողովը քվեարկության արդյունքում, յուրաքանչյուր հավակնորդի վերաբերյալ ընդունում է հետևյալ որոշումներից մեկը.

1) ենթակա է «Ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի (հա-վաստագրի)» շնորհման.

2) ենթակա չէ «Ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի (հա-վաստագրի)» շնորհման: (73-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն)

74. Քվեարկության արդյունքում ընդունված է համարվում այն որոշումը, որին կողմ են քվեարկել հանձնաժողովի առնվազն 4 անդամ:

Կազմվում է ամփոփիչ արձանագրություն ( Ձև-3):

VII. ՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԻ ԱՄՓՈՓՈՒՄՆ ՈՒ ԲՈՂՈՔԱՐԿՈՒՄԸ 75. Քննության հարցազրույցի փուլի ավարտից հետո Հանձնաժողովն ամփո-

փում է արդյունքները և յուրաքանչյուր Հավակնորդի համար կազմում է հավաստա-գրման թերթ: (75-րդ կետը փոփ., խմբ. 26.04.11 N 409-Ն)

76. Հավաստագրման թերթը ստորագրում են Հանձնաժողովի նախագահը, քարտուղարը և անդամները: Հատուկ կարծիք ունեցող անդամներն ստորագրելիս նշում են այդ մասին` ստորագրության կողքին գրառելով «հատուկ կարծիքը կցվում է» բառերը: (76-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն)

77. Հավակնորդը քննության ավարտից հետո ծանոթանում է հավաստագրման թերթին և ստորագրում: Հավակնորդը ցանկության դեպքում կարող է գրավոր դիմել Հանձնաժողովին և ստանալ հավաստագրման թերթի պատճենը:

(77-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն)

183

78. Քննության վերջնական արդյունքները հրապարակվում են քննության բա-նավոր փուլն անցկացնելուց հետո նույն օրը` անմիջապես։

(78-րդ կետը խմբ. 26.04.11 N 409-Ն) 79. Հանձնաժողովը հանձնման ակտով Նախարարության աշխատակազմին

փոխանցում է քննության փաթեթը, որն իր մեջ սույն կարգի 13-րդ կետում նշված փաստաթղթերից բացի ներառում է նաև Հանձնաժողովի կողմից կազմված և/կամ ընդունված հետևյալ փաստաթղթերը և նյութերը`

1) Հանձնաժողովի կնիքի և Հավակնորդների քանակին համապատասխան թվով կնքված ամփոփաթերթերի ստացման մասին ստացականը.

2) Հավակնորդների ու Հանձնաժողովի անդամների ներկայության մասին ար-ձանագրությունը.

3) Ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի /հավաստագրման/ հավակնորդների քննության ամփոփիչ արձանագրությունը.

4) Ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի հավաստագրման թերթը.

5) ամփոփաթերթի ծածկաշերտի թերությունների մասին (այդպիսիք լինելու դեպքում) արձանագրությունը.

6) Հանձնաժողովի կողմից ամփոփաթերթերի համար նախատեսված արկղի կնիքի ամբողջականությունն ստուգելու, արկղը բացելու և արկղից դուրս բերված ամփոփաթերթերի հիմնական մասերի, կտրոնների ու թեստավորման առաջա-դրանքների ճիշտ պատասխանների ձևանմուշի մասին արձանագրությունը.

7) թեստավորման արդյունքներն ամփոփելու մասին արձանագրությունը. 8) հարցազրույցի փուլ անցած Հավակնորդների ցուցակը. 9) Հանձնաժողովի անդամի հարցազրույցի փուլից բացակայելու մասին (այդ-

պիսիք լինելու դեպքում) արձանագրությունը. 10) Հավակնորդի հարցազրույցին մասնակցելուց հրաժարվելու կամ չներկայա-

նալու մասին (այդպիսիք լինելու դեպքում) արձանագրությունը. 11) Հավակնորդների հետ հարցազրույց անցկացնելու մասին ձայնագրություն-

ները. 12) թեստավորման առաջադրանքների տետրերը. 13) թեստավորման առաջադրանքների ճիշտ պատասխանների ձևանմուշը,

քվեաթերթերը. 14) խոտանված քվեաթերթերի (այդպիսիք լինելու դեպքում) արձանագրությունը. 15) այլ փաստաթղթեր (այդպիսիք լինելու դեպքում): (79-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն) 80. Նախարարության աշխատակազմը սույն կարգի 79-րդ կետով սահմանված

փաստաթղթերն ու նյութերը պահպանում և արխիվացնում է Հայաստանի Հանրա-պետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

81. Նախարարության աշխատակազմը սույն կարգի 84-րդ կետով նախատես-ված գրավոր բողոքի բացակայության մասին կազմում է տեղեկանք և կցում քննու-թյան փաթեթին:

VIII. ՀԱՎԱՍՏԱԳԻՐ ՇՆՈՐՀԵԼԸ

82. Վերապատրաստված, քննությանը մասնակցած և Հանձնաժողովի որոշու-

մով «Ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի (հավաստագրի)»

184

շնորհման ենթակա հավակնորդին շնորհվում է «Ուսումնական հասատության ղե-կավարման իրավունքի հավաստագիր»` հինգ տարի ժամկետով:

(82-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն) 83. Հավաստագիրը շնորհվում է քննության արդյունքները ամփոփելուց հետո՝

10-օրյա ժամկետում:

IX. ՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԻ ԲՈՂՈՔԱՐԿՈՒՄԸ 84. Քննության արդյունքներն ամփոփելուց և Հանձնաժողովի որոշում կայաց-

նելուց հետո մեկ ժամվա ընթացքում, հավակնորդն իրավունք ունի գրավոր բողոք ներկայացնել Հանձնաժողովի նախագահին: Բողոքը քննարկվում է տեղում, հա-վակնորդի ներկայությամբ: Բողոքարկման արդյունքների հետ համաձայն չլինելու դեպքում հավակնորդը օրենքով սահմանված կարգով կարող է դիմել դատարան:

(84-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն) 84.1. Հավաստագիրը կորցրած անձին նախարարի հրամանով տրվում է կրկնօրի-

նակ` համաձայն արխիվային հիմքերի: (84.1 կետը լրաց. 31.10.11 N 1204-Ն)

X. ՀԱՎԱՍՏԱԳՐՄԱՆ ՀՐԱՊԱՐԱԿԱՅՆՈՒԹՅՈՒՆԸ 85. Հանձնաժողովի որոշմամբ` հավակնորդների հավաստագրմանը ներկա

գտնվելու իրավունք ունեն հանձնաժողովի կողմից հրավիրված անձինք` դիտորդի կարգավիճակով: (85-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն)

86. Զանգվածային լրատվության միջոցների և հասարակական կազմակերպու-թյունների ներկայացուցիչները հավաստագրման քննություններին կարող են մաս-նակցել դիտորդի կարգավիճակով` նախապես գրանցվելով ՀՀ կրթության և գի-տության նախարարության աշխատակազմի հասարակայնության հետ կապերի և տեղեկատվության վարչությունում: (86-րդ կետը խմբ. 08.02.11 N 97-Ն)

86.1. Գրանցման համար անհրաժեշտ է ներկայացնել լրատվամիջոցի /կազմա-կերպության տնօրինության կողմից պաշտոնական նամակ՝ ՀՀ կրթության և գի-տության նախարարի անունով, որում նշված կլինեն լուսաբանող լրագրողի կամ հասարակական կազմակերպությունը ներկայացնող անձի անունը, ազգանունը, աշխատանքային և բջջային հեռախոսահամարները, էլեկտրոնային փոստի հաս-ցեն, ինչպես նաև գրանցվող անձի մեկ լուսանկարը (3X4 չափսի):

(86.1 կետը լրաց. 08.02.11 N 97-Ն) 86.2. Յուրաքանչյուր կազմակերպություն կարող է գրանցել ոչ ավելի, քան 1

դիտորդ (հեռուստաընկերությունները նաև 2 օպերատոր). 1) գրանցված դիտորդները պարտավոր են մինչև քննության մեկնարկը ներկա-

յանալ հավաստագրման քննության նախագահին` ներկայացնելով դիտորդի կար-գավիճակը հավաստող փաստաթուղթը: (86.2 կետը լրաց. 08.02.11 N 97-Ն)

86.3. Հանձնաժողովի նախագահը ծանոթացնում է դիտորդներին ներկայաց-վող կարգապահական կանոններին.

1) դիտորդը պարտավոր է քննության գրավոր և բանավոր փուլերի ընթացքում պահպանել լռություն և ոչ մի ձևով չխաթարել քննության բնականոն ընթացքը:

(86.3 կետը լրաց. 08.02.11 N 97-Ն, փոփ. 26.04.11 N 409-Ն) 86.4. Հավաստագրման քննության մասնակից դիտորդը(ները) լրագրողական

բնույթի աշխատանքը կարող է իրականացնել քննասենյակում նախատեսված հատ-

185

վածում` քննության մասնակիցներից պատշաճ հեռավորության վրա նրանց մոտ լար-վածություն չառաջացնելու նպատակով: (86.4 կետը լրաց. 08.02.11 N 97-Ն)

86.5. Դիտորդների համար սահմանված պահանջների չկատարման պարա-գայում Հանձնաժողովն իրավունք ունի որոշում կայացնել դիտորդին քննասենյա-կից դուրս հրավիրելու մասին, ինչպես նաև գրավոր դիմելու ՀՀ կրթության և գի-տության նախարարին տվյալ անձի դիտորդի կարգավիճակը չեղյալ համարելու վե-րաբերյալ: (86.5 կետը լրաց. 08.02.11 N 97-Ն)

XI. ԵԶՐԱՓԱԿԻՉ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

87. Օրենքի և սույն կարգի սահմանված դրույթների խախտմամբ ձեռք բերված

հավաստագիրը կարող է ճանաչվել անվավեր՝ դատական կարգով:

186

նմուշ

Ձև-1 Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի

(Հավաստագրի)

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՂԵԿԱՎԱՐՄԱՆ

ԻՐԱՎՈՒՆՔԻ

Հ Ա Վ Ա Ս Տ Ա Գ Ի Ր

ՍԵՐԻԱ Ա N 0000 ____________________________________________________________________

(անուն, հայրանուն, ազգանուն)

Իրավունք ունի մասնակցել հանրակրթական ուսումնական հաստատության

տնօրենի թափուր պաշտոնի մրցույթին (ընտրությանը)

Նախարար _______________(ստորագրություն)

___________________________________ (անուն, ազգանուն)

«_____» _________________ 20_____թ. Կ.Տ. Հավաստագիրը վավեր է մինչև «__» _______20___թ

187

Դիմումի նմուշ Ձև-2

Հայաստանի Հանրապետության

կրթության և գիտության նախարար

պարոն/տիկին____________________-ին

________________________________-ից դիմողի անունը, հայրանունը, ազգանունը

________________________________ դիմողի հաշվառման վայրը

________________________________ դիմողի հեռ. (աշխ., բնակ., բջջ.)

________________________________ անձնագրի սերիան, համարը, երբ և ում կողմից է տրվել

Ծնված` ___________________________ օրը, ամիսը, տարին, վայրը

Դ Ի Մ ՈՒ Մ

Ծանոթանալով Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նա-

խարարության կողմից հանրակրթական ուսումնական հաստատության ղեկավար-ման իրավունքի ստացման քննությունների կազմակերպման և հավաստագրման մասին հայտարարությանը՝

խնդրում եմ գրանցել ինձ որպես ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունք (հավաստագիր) ստանալու հավակնորդ:

Իմ մասին հայտնում եմ. •Քաղաքացիությունը

_____________________________________________________________________ (Հայաստանի Հանրապետության, իսկ երկքաղաքացիության դեպքում` նշել կարգավիճակի ստացման ժամկետը և երկիրը)

•Դատարանի օրինական ուժի մեջ դատավճռի հիման վրա ______________________________________________________________________

(դատապարտվել եմ, չեմ դատապարտվել)

•Սահմանված կարգով չհանված կամ չմարված դատվածություն _______________________________________________________________________

(ունեմ, չունեմ)

•Դատական կարգով անգործունակ կամ սահմանափակ գործունակ ___________________________________________________________________

(ճանաչվել եմ, չեմ ճանաչվել)

•Դատական կարգով մանկավարժական կամ վարչական գործունեությամբ զբաղվելու իրավունքից ______________________________________________

(զրկվել եմ, չեմ զրկվել)

•Մանկավարժական կամ վարչական գործունեության կատարմանը խոչըն-դոտող հիվանդությամբ ____________________________________________

( տառապում եմ, չեմ տառապում)

188

•Լեզուների իմացությունը ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________

(հայերենի և առնվազն մեկ օտար լեզվի տիրապետման մակարդակները)

•Համակարգչային գրագիտությունը ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________

(տիրապետման մակարդակը, համակարգչային ծրագրերի իմացությունը)

Նախազգուշացված եմ` կեղծ տվյալներ և փաստաթղթեր ներկայացնելու համար, սահմանված կարգով պատասխանատվության ենթարկվելու մասին:

Դիմող` _______________ ստորագրություն

«____» __________________20_______ թ.

նմուշ

Ձև-3

Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի

(հավաստագրման) քննության ամփոփիչ արձանագրություն

ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՂԵԿԱՎԱՐՄԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔԻ (ՀԱՎԱՍՏԱԳՐՄԱՆ) ՀԱՎԱԿՆՈՐԴՆԵՐԻ ՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԱՄՓՈՓԻՉ

ԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ

N Ազգանուն, անուն, հայրանուն Նշում՝ հավաստագիր ստանալու կամ չստանալու մասին

Հանձնաժողովի նախագահ`________________ /___________________/ Հանձնաժողովի քարտուղար`________________ /___________________/ Կ. Տ. ____________ __________ 20 թ.

189

նմուշ

Ձև-4

Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի հավաստագրման թերթ

ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՂԵԿԱՎԱՐՄԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔԻ

ՀԱՎԱՍՏԱԳՐՄԱՆ ԹԵՐԹ Ազգանուն, անուն, հայրանուն ___________________________________________ _______________________________________________________________________ Ծննդյան տարին, ամիսը, ամսաթիվը _____________________________________ Թեստավորման արդյունքը (հավաքած միավորը) __________________________ Քվեարկությանը մասնակցել են Հանձնաժողովի _______ անդամներ, որից

կողմ են քվեարկել ______ անդամ Թեստավորման և հարցազրույցի արդյունքում հավաստագրման հանձնա-

ժողովի ընդունած որոշումը. _________________________________________________

Հանձնաժողովի նախագահ`________________ /___________________/ Հանձնաժողովի անդամներ`________________ /___________________/

________________ /___________________/

________________ /___________________/

________________ /___________________/

________________ /___________________/

________________ /___________________/ Կ. Տ.

Հավաստագրման անցկացման ամսաթիվ` «______»________________ 20 թ.

Հավաստագրման թերթի հետ ծանոթացա` _______________________________

(անուն, ազգանուն, ստորագրություն) «______» ___________________ 20 թ.

(Ձևը փոփ. 26.04.11 N 409-Ն)

190

«Գրանցված է» ՀՀ արդարադատության

նախարարության կողմից 9 հուլիսի 2010 թ.

Պետական գրանցման թիվ 11010252

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

18 մայիսի 2010 թ. N 396-Ն

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՂԵԿԱՎԱՐՄԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔԻ ՀԱՎԱՍՏԱԳՐՄԱՆ ԼԻԱԶՈՐ ՄԱՐՄՆԻ ԿԱԶՄԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ

ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ Ղեկավարվելով «Հանրակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության

օրենքի 12-րդ հոդվածի 4-րդ մասով`

Հրամայում եմ. 1. Հաստատել «Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ղեկավարման

իրավունքի հավաստագրման լիազոր մարմնի կազմավորման և գործունեության կարգը»` համաձայն հավելվածի:

2. Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարության աշխատակազմի հանրակրթության վարչության պետ Ն. Հովհաննիսյանին և իրա-վաբանական վարչության պետ Մ. Գրիգորյանին` փաստաթուղթը սահմանված կարգով ներկայացնել Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նա-խարարություն` պետական գրանցման:

3. Սույն հրամանի կատարման հսկողությունը վերապահել Հայաստանի Հան-րապետության կրթության և գիտության նախարարի տեղակալ Մ. Մկրտչյանին:

ՀՀ կրթության և գիտությաննախարար` Ա. Աշոտյան

191

ՀավելվածՀՀ կրթության և գիտության նախարարի

2010 թվականի մայիսի 18-իN 396-Ն հրամանի

Կ Ա Ր Գ

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՂԵԿԱՎԱՐՄԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔԻ ՀԱՎԱՍՏԱԳՐՄԱՆ ԼԻԱԶՈՐ ՄԱՐՄՆԻ ԿԱԶՄԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ

ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ

I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ 1. Սույն կարգով կարգավորվում են հանրակրթական ուսումնական հաստատու-

թյան ղեկավարման իրավունքի քննության անցկացման և հավաստագրման գործըն-թացը իրականացնող Հանրակրթական ուսումնական հասատության ղեկավարման իրավունքի հավաստագրման լիազոր մարմնի` հանձնաժողովի (այսուհետ` Հանձնա-ժողով) կազմավորման և գործունեության հետ կապված հարաբերությունները:

(1-ին կետը փոփ. 26.04.11 N 404-Ն) 2. Հանձնաժողովն իր գործունեության ընթացքում ղեկավարվում է «Հանրակրթու-

թյան մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով (այսուհետ՝ Օրենք), սույն կարգով և իրավական նորմատիվ այլ ակտերով: (2-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 404-Ն)

3. Հանձնաժողովի գործունեության նպատակն է հանրակրթական ուսումնական հաստատության տնօրենի թափուր տեղի համար սահմանված կարգով վերապատ-րաստում անցած անձանց (այսուհետ` Հավակնորդ) քննությունների կազմակերպումը, անցկացումը և հավաստագրի տրամադրումը: (3-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 404-Ն)

4. Հանձնաժողովը բաղկացած է 7 անդամից: (4-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 404-Ն) 5. Հանձնաժողովի կազմը հաստատում է Հայաստանի Հանրապետության կրթու-

թյան և գիտության նախարարը (այսուհետ` Նախարար)` յուրաքանչյուր տարին երկու անգամ` հիմք ընդունելով Հանձնաժողովի անդամի թեկնածուների ամբողջական ան-վանացանկից համակարգչային ընրության արդյունքները:

(5-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 404-Ն) 6. Հավակնորդների քանակից ելնելով (մինչև 30 կամ 70-ից 100), յուրաքան-

չյուր խմբի համար, Նախարարի հրամանով ձևավորվում են Հավաստագրման կամ հավաստագրման քննությունների (թեստավորման և/կամ հարցազրուցի) հանձնա-ժողովներ (այսուհետ` հանձնաժողով).

1) մինչև 30 մասնակցի դեպքում մեկ հանձնաժողով` քննությունը (թեստավո-րում և հարցազրույց) և հավաստագրումը անցկացնելու իրավասությամբ,

2) 70-ից 100 մասնակցի դեպքում ձևավորվում է` քննություն թեստավորման փուլը անցկացնող 1 և հարցազրուցը հավաստագրման հետ անցկացնող 2 առանձին գործող հանձնաժողովներ: (6-րդ կետը փոփ. 08.02.11 N 96-Ն, խմբ. 26.04.11 N 404-Ն)

II. ՀԱՎԱՍՏԱԳՐՄԱՆ ԵՎ ՀԱՎԱՍՏԱԳՐՄԱՆ ՔՆՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ

ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎՆԵՐԻ ԿԱԶՄԱՎՈՐՈՒՄԸ (Վերնագիրը խմբ. 26.04.11 N 404-Ն)

7. Հավաստագրման և հավաստագրման քննական հանձնաժողովների (այսու-

հետ` հանձնաժողով) անդամության թեկնածուներն առաջադրվում են կրթության պե-

192

տական կառավարման լիազոր մարմնի (այսուհետ` Նախարարություն), պետական կառավարման տարածքային մարմինների (այսուհետ` Մարզպետարան), Երևան քաղաքում (Երևանի քաղաքապետարանի) կրթության կառավարման ոլորտի ներկա-յացուցիչներից, գիտական կազմակերպությունների, ուսումնական հաստատություննե-րի ներկայացուցիչներից, ինչպես նաև ուսումնական հաստատությունների առնվազն 5 տարվա մանկավարժական (ուսուցչական) աշխատանքի փորձ ունեցող մասնագետ-ներից: Հանձնաժողովների անդամների թեկնածուների ամբողջական անվանացանկը կարող է համալրվել և փոփոխվել` առաջադրող մարմինների կամ կազմակերպու-թյունների հիմնավորված առաջարկությամբ: (7-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 404-Ն)

8. Հանձնաժողովի անդամի թեկնածուների ամբողջական անվանացանկում ընդգրկվում են թեկնածուների վերաբերյալ հետևյալ տվյալները.

1) յուրաքանչյուր թեկնածուի անունը, ազգանունը, հայրանունը, 2) զբաղեցրած պաշտոնը, 3) բնակության վայրը, հասցեն, 4) հեռախոսահամարները, 5) էլեկտրոնային փոստի հասցեն, 6) այլ տվյալներ: (8-րդ կետը խմբ. 08.02.11 N 96-Ն, փոփ. 26.04.11 N 404-Ն) 9. 6-րդ կետի պահանջները բավարարող համապատասխան հանձնաժողովը

կազմվում է համակարգչում նախօրոք զետեղված և համակարգչի կողմից ըն-տրված 7 թեկնածուներից, քննությունները և հավաստագրումը կամ քննություննե-րի գրավոր փուլը, հարցազրուցը և հավաստագրումը անցկացնելուց 24 ժամ առաջ` հետևյալ համամասնությամբ.

1) Նախարարության ներկայացուցիչներ` 3 անդամ 2) Հայաստանի Հանրապետության մարզպետարանների և (կամ) Երևանի քա-

ղաքապետարանի ներկայացուցիչներ` ընդամենը 2 անդամ, 3) Գիտական, ուսումնական հաստատությունների ներկայացուցիչներ` 2 ան-

դամ: (9-րդ կետը խմբ. 08.02.11 N 96-Ն, 26.04.11 N 404-Ն) 10. Սույն կարգի 9-րդ կետով կազմավորված հանձնաժողովների կազմերը հաս-

տատում է Նախարարը: (10-րդ կետը խմբ. 08.02.11 N 96-Ն, 26.04.11 N 404-Ն) 11. Նախարարության աշխատակազմը, Հավաստագրման քննությունների

հանձնաժողովների կազմավորումից հետո 12 ժամվա ընթացքում տեղեկացնում է քննությունները և հավաստագրում անցկացնելու օրվա, ժամի և վայրի մասին:

(11-րդ կետը խմբ. 08.02.11 N 96-Ն, 26.04.11 N 404-Ն) 12. Եթե համակարգչի միջոցով ընտրված թեկնածուի (թեկնածուների) Հանձ-

նաժողովի կազմում ընդգրկվելն անհնարին է, ապա համակարգչի միջոցով ըն-տրվում է այլ թեկնածու: (12-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 404-Ն)

13. Քննությունների ընթացքում Հանձնաժողովի կազմի համալրում կամ փո-փոխություն չի կատարվում: (13-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 404-Ն)

14. Հանձնաժողովներն իրենց լիազորություններն իրականացնում են համապա-տասխան հանձնաժողովի կազմը հաստատվելու պահից և դադարեցնում է Նախարա-րի հրամանով սահմանված գործողություններն ավարտելուց հետո:

(14-րդ կետը խմբ. 26.04.11 N 404-Ն)

193

III.ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎՆԵՐԻ LԻԱԶՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ (Վերնագիրը խմբ. 26.04.11 N 404-Ն)

15. Համապատասխան հանձնաժողովի խնդիրը ուսումնական հաստատության

ղեկավարման իրավունքի (հավաստագրի) ստացման համար վերապատրաստված անձի համար սահմանված քննության և հավաստագրման կամ քննության գրավոր փուլի կամ քննության հարցազրույցի և հավաստագրման փուլերի անցկացման կազմակերպումն է: (15-րդ կետը խմբ. 26.04.11 N 404-Ն)

16. Հանձնաժողովների գործունեությունը նպատակաուղղված է Հավակնորդների. 1) քննությունների անցկացմանը, 2) ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի (հավաստագրի)

շնորհման ներկայացնելը, 3) բողոքների քննարկմանը և դրանց հիման վրա` արդյունքների վերանայման

իրականացումը: (16-րդ կետը խմբ. 26.04.11 N 404-Ն) 17. Հավաստագրման և հավաստագրման քննությունների հանձնաժողովները` 1) Նախարարության աշխատակազմից ստանում են հավաստագրման ենթակա

կամ հարցազրույցի փուլ անցած հավակնորդ անձանց ցանկը և Նախարարության 2010 թվականի մայիսի 18 «Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ղեկա-վարման իրավունքի (հավաստագրման) համար քննությունների կազմակերպման և անցկացման կարգը հաստատելու մասին» N 395 հրամանով սահմանված փաստա-թղթերի փաթեթը, ինչպես նաև Հավաստագրման հանձնաժողովի (կամ քննական հանձնաժողովի) կնիքը և հավակնորդների վերաբերյալ ամփոփ տեղեկանքը,

2) անցկացնում են` հավաստագրման ամբողջական քննությունը /գրավոր, հարցա-զրույց և հավաստագրման շնորհման ներկայացնել/ կամ քննության հարցազրույցի փուլը և հավաստագրման շնորհման ներկայացնել՝ համաձայն Նախարարի 2010 թվա-կանի մայիսի 18-ի N 395-Ն հրամանով հաստատված «Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի (հավաստագրման) համար քննությունների կազմակերպման և անցկացման կարգի» պահանջներին համապատասխան,

3) իրականացնում են Օրենքով, սույն կարգով և այլ իրավական ակտերով իրենց իրավասությանը վերապահված այլ լիազորություններ:

(17-րդ կետը խմբ., փոփ. 08.02.11 N 96-Ն, խմբ. 26.04.11 N 404-Ն)

IV. ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎԻ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄԸ (Վերնագիրը փոփ. 26.04.11 N 404-Ն)

18. Հանձնաժողովն իր աշխատանքները կազմակերպում է նիստերի միջոցով: (18-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 404-Ն) 19. Հանձնաժողովի նիստերը իրավազոր են Հանձնաժողովի անդամների

առնվազն 5-ի մասնակցության դեպքում: (19-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 404-Ն) 20. Հանձնաժողովի որոշումներն ընդունվում են առնվազն 4 ձայներով: 21. Հանձնաժողովի անդամի կողմից սույն կարգի 25-րդ կետի 2-րդ, 3-րդ, 4-րդ, 5-րդ ենթակետերի, ինչպես նաև ՀՀ կրթության և գիտության նախարարի 2010

թվականի մայիսի 18-ի թիվ 395-Ն հրամանով հաստատված «Հայաստանի Հանրա-պետության հանրակրթական ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունք (հավաստագիր) ստանալու քննությունների կազմակերպման և անցկացման» կարգի պահանջները խախտելու, անհարգելի բացակայության դեպքում Հանձնաժողովը

194

կազմում է արձանագրություն և դիմում է Նախարարին` միջնորդելով կասեցնել խախ-տումներ կատարած հանձնաժողովի անդամի լիազորությունները:

(20-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 404-Ն) 22. Նախարարը միջնորդությունը բավարարելու դեպքում իր ընդունած որոշ-

ման մասին տեղեկացնում է տվյալ անդամին ներկայացնող կազմակերպությանը կամ մարմնին` միաժամանակ տեղեկացնելով տվյալ անդամին Հանձնաժողովի անդամների թեկնածուների ամբողջական անվանացանկից հանելու մասին:

(22-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 404-Ն)

V. ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎԻ ՆԱԽԱԳԱՀԸ (Վերնագիրը փոփ. 26.04.11 N 404-Ն)

23. Հանձնաժողովի նախագահը` 1) ղեկավարում է Հանձնաժողովի աշխատանքները. 2) վարում է Հանձնաժողովի նիստերը. 3) կազմակերպում է քննությունների և հավաստագրման գործընթացների

հսկողությունը. 4) որոշում է հավաստագրման հետ կապված հարցերի, դիմումների և բողոք-

ների քննարկման հերթականությունը` այն համաձայնեցնելով Հանձնաժողովի ան-դամների հետ.

5) ստորագրում և կնքում է ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրա-վունքի հավակնորդի հավաստագրման թերթը և հավաստագրման քննության ամ-փոփիչ արձանագրությունը.

6) հավաստագրման քննությունների արդյունքների դատական կարգով բողո-քարկման դեպքում դատարանում Նախարարության որոշմամբ կարող է հանդես գալ որպես պատասխանող.

7) իրականացնում է սույն կարգով և այլ իրավական ակտերով իրեն վերապահ-ված այլ լիազորություններ: (23-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 404-Ն)

VI. ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎԻ ՔԱՐՏՈՒՂԱՐԸ (Վերնագիրը փոփ. 26.04.11 N 404-Ն)

24. Հանձնաժողովի քարտուղարը (կամ հանձնաժողովի նախագահի որոշմամբ

նրան փոխարինող անձը). 1) արձանագրում է Հանձնաժողովի նիստերը. 2) բացատրում է քննության անցկացման հետ կապված տեխնիկական հարցերը. 3) իրականացնում է սույն կարգով և այլ իրավական ակտերով իր իրավասությա-

նը վերապահված այլ լիազորություններ: (24-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 404-Ն)

VII. ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎԻ ԱՆԴԱՄԸ (Վերնագիրը փոփ. 26.04.11 N 404-Ն)

25. Հանձնաժողովի անդամը. 1) Հանձնաժողովի որոշմամբ, Հանձնաժողովի նախագահի բացակայության

դեպքում վարում է նիստերը. 2) մասնակցում է քննությանը և հսկում դրա ընթացքը, կասեցնում հավակնորդ-

ների կողմից կատարված և հանձնաժողովի կողմից նկատված խախտումները.

195

3) մասնակցում է հավակնորդների հարցազրույցի անցկացմանը. 4) մասնակցում է քննության արդյունքում Հանձնաժողովի կողմից անցկացվող

քվեարկություններին. 5) ստորագրում է ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի հա-

վաստագրման թերթը, իսկ հատուկ կարծիք ներկայացնելու դեպքում գրառում է «հատուկ կարծիքը կցվում է» բառերը.

6) ծանոթանում է նիստերի արձանագրություններին. 7) իրականացնում է սույն կարգով և այլ իրավական ակտերով իր իրավասությանը

վերապահված այլ լիազորություններ: (25-րդ կետը փոփ. 26.04.11 N 404-Ն)

VIII. ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎԻ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԴԱԴԱՐՈՒՄԸ (Վերնագիրը փոփ. 26.04.11 N 404-Ն)

26. (26-րդ կետն ուժը կորցրել է 26.04.11 N 404-Ն) 27. (27-րդ կետն ուժը կորցրել է 08.02.11 N 96-Ն) 28. (27-րդ կետն ուժը կորցրել է 08.02.11 N 96-Ն)

«Գրանցված է»

196

ՀՀ արդարադատության նախարարության կողմից

13 հունվարի 2012 թ. Պետական գրանցման թիվ 11012007

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

22 դեկտեմբերի 2011 թ. N 1321-Ն

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՈՒՍՈՒՑՉԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՏԱՐԱԿԱՐԳԻ ԲՆՈՒԹԱԳՐԻՉՆԵՐԸ ԵՎ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ

ՏԱՐԱԿԱՐԳԵՐԻ ՇՆՈՐՀՄԱՆ ՀԱՄԱՐ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐԻ ՑԱՆԿԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Հիմք ընդունելով «Հանրակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության

օրենքի 26-րդ հոդվածի 31-րդ մասը, Հայաստանի Հանրապետության կառավարու-թյան 2011 թվականի նոյեմբերի 10-ի N 1745-Ն որոշմամբ հաստատված N 3 հավել-վածի 4-րդ և 6-րդ կետերը և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2002 թվականի սեպտեմբերի 12-ի N 1579-Ն որոշմամբ հաստատված հավելված N 1-ի 14-րդ կետի «դ» ենթակետի դրույթները՝

Հրամայում եմ` 1. Սահմանել՝ հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի որակավորման տա-

րակարգի բնութագրիչները և որակավորման տարակարգերի շնորհման համար անհրաժեշտ փաստաթղթերի ցանկերը՝ համաձայն հավելվածի:

2. Նախարարության աշխատակազմի հանրակրթության իրավաբանական վարչություններին՝ սույն հրամանը սահմանված կարգով ներկայացնել Հայաստա-նի Հանրապետության արդարադատության նախարարություն՝ պետական իրավա-կան փորձաքննության և պետական գրանցման:

3. Հրամանի կատարման հսկողությունը վերապահել Հայաստանի Հանրապե-տության կրթության և գիտության նախարարի տեղակալ Մ. Մկրտչյանին:

4. Սույն հրամանը ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հաջոր-դող 10-րդ օրը:

Ա. Աշոտյան

Հավելված

197

ՀՀ կրթության և գիտության նախարարի2011 թվականի դեկտեմբերի 22-ի

N 1321-Ն հրամանի

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՈՒՍՈՒՑՉԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՏԱՐԱԿԱՐԳԻ ԲՆՈՒԹԱԳՐԻՉՆԵՐԸ ԵՎ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ

ՏԱՐԱԿԱՐԳԵՐԻ ՇՆՈՐՀՄԱՆ ՀԱՄԱՐ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐԻ ՑԱՆԿԵՐԸ

Գ Լ ՈՒ Խ 1

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՈՒՍՈՒՑՉԻ

ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ԱՌԱՋԻՆ ԱՍՏԻՃԱՆԻ ՏԱՐԱԿԱՐԳԻ ԲՆՈՒԹԱԳՐԻՉՆԵՐԸ ԵՎ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ԱՌԱՋԻՆ ԱՍՏԻՃԱՆԻ ՏԱՐԱԿԱՐԳԻ ՇՆՈՐՀՄԱՆ ՀԱՄԱՐ

ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐԻ ՑԱՆԿԸ 1. Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի որակավորման ա-

ռաջին աստիճանի տարակարգի բնութագրիչներն են՝ 1) առնվազն բակալավրի աստիճան, 2) վերջին յոթ տարվա ընթացքում առնվազն հինգ տարվա ուսուցչական աշ-

խատանքի ստաժ, 3) ուսուցչի վարպետության «լավ» մակարդակ, 4) դասավանդվող դասարաններում վերջին տարվա ընթացքում «6» թվանշա-

նից բարձր գնահատական ունեցող աշակերտների թվի աճ 10 տոկոսով, 5) վերջին երեք տարվա ընթացքում` ա. Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարու-

թյան (այսուհետ՝ նախարարություն) աշխատակազմի Բարձրագույն որակավորման հանձնաժողովի կողմից կամ միջազգայնորեն ճանաչված ամսագրերում առնվազն մեկ գիտական կամ մանկավարժական հոդված, կամ

բ. դասագրքի, կամ գ. մեթոդական ձեռնարկի, կամ դ. ուսումնաօժանդակ նյութի, կամ ե. գիտամանկավարժական աշխատության հեղինակ, 6) վերջին երեք տարվա ընթացքում առնվազն 80 ժամ առարկայական-մասնա-

գիտական գիտելիքների կատարելագործում: 2. Սույն հավելվածի 1-ին կետի 4-րդ ենթակետով սահմանված բնութագրիչն

ուժի մեջ է մտնում 2014 թվականից: 3. Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի որակավորման

առաջին աստիճանի տարակարգի շնորհման համար անհրաժեշտ են հետևյալ փաստաթղթերը՝

1) դիմում նախարարի անունով, 2) անձնագրի պատճենը, 3) իր պաշտոնին համապատասխանելու մասին ատեստավորման հանձնա-

ժողովի որոշման պատճենը, 4) մասնագիտական կրթությունը և որակավորման աստիճանը հավաստող

փաստաթղթի պատճենը, 5) աշխատանքային գրքույկի պատճենը,

198

6) նախարարության կողմից հաստատված ձևին համապատասխան դպրոցի տնօրինության կամ նախարարության կողմից երաշխավորված կազմակերպության կողմից տրված տեղեկանք ուսուցչի վարպետության մակարդակի մասին,

7) արտաքին գնահատման արդյունքում տրված տեղեկանք տվյալ ուսուցչի դասավանդած դասարանների աշակերտների առաջադիմության մասին,

8) հեղինակային աշխատությունները, 9) նախարարության կողմից երաշխավորված կազմակերպությունից տեղե-

կանք վերջին երեք տարվա ընթացքում առնվազն 80 ժամ առարկայական-մասնա-գիտական գիտելիքների կատարելագործման մասին:

4. Փաստաթղթերը ներկայացվում են բնօրինակների հետ: Բնօրինակները պատճենների հետ համեմատելուց հետո բնօրինակները վերադարձվում են:

5. ՀՀ կառավարության 2011 թվականի նոյեմբերի 10-ի N 1745-Ն որոշմամբ հաստատված հավելված N 3-ի 6-րդ կետով ստեղծված հանրապետական հանձնա-ժողովը կարող է դիմել նախարարության աշխատակազմի կրթության պետական տեսչությանը՝ ստուգելու համար սույն հավելվածի 3-րդ կետի 6-րդ ենթակետով նախատեսված տեղեկանքի հավաստիությունը:

Գ Լ ՈՒ Խ 2

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՈՒՍՈՒՑՉԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ԵՐԿՐՈՐԴ ԱՍՏԻՃԱՆԻ ՏԱՐԱԿԱՐԳԻ ԲՆՈՒԹԱԳՐԻՉՆԵՐԸ ԵՎ

ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ԵՐԿՐՈՐԴ ԱՍՏԻՃԱՆԻ ՏԱՐԱԿԱՐԳԻ ՇՆՈՐՀՄԱՆ ՀԱՄԱՐ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐԻ ՑԱՆԿԸ

6. Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի որակավորման

երկրորդ աստիճանի տարակարգի բնութագրիչներն են՝ 1) առնվազն մագիստրոսի (դիպլոմավորված մասնագետի) աստիճան, 2) վերջին 10 տարվա ընթացքում 7 տարվա ուսուցչական աշխատանքի ստաժ, 3) ուսուցչի վարպետության «գերազանց» մակարդակ, 4) համակարգչային գիտելիքների «լավ» մակարդակ, 5) վերջին երկու տարվա ընթացքում` ա. նախարարության աշխատակազմի Բարձրագույն որակավորման հանձնա-

ժողովի կողմից կամ միջազգայնորեն ճանաչված ամսագրերում առնվազն երկու գիտական կամ մանկավարժական հոդված, կամ

բ. դասագրքի, կամ գ. մեթոդական ձեռնարկի, կամ դ. ուսումնաօժանդակ նյութի, կամ ե. գիտամանկավարժական աշխատության հեղինակ, 6) դասավանդվող դասարաններում վերջին տարվա ընթացքում «7» թվանշա-

նից բարձր գնահատական ունեցող աշակերտների թվի աճ 10 տոկոսով, 7) վերջին երկու տարվա ընթացքում առնվազն 60 ժամ առարկայական-մաս-

նագիտական գիտելիքների կատարելագործում: 7. Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի որակավորման

երկրորդ աստիճանի տարակարգի շնորհման համար անհրաժեշտ են հետևյալ փաստաթղթերը՝

1) դիմում նախարարի անունով,

199

2) որակավորման առաջին տարակարգ ունենալը հավաստող փաստաթղթի պատճենը,

3) անձնագրի պատճենը, 4) իր պաշտոնին համապատասխանելու մասին ատեստավորման հանձնա-

ժողովի որոշման պատճենը, 5) մասնագիտական կրթությունը և որակավորման աստիճանը հավաստող

փաստաթղթի պատճենը, 6) աշխատանքային գրքույկի պատճենը, 7) նախարարության կողմից հաստատված ձևին համապատասխան դպրոցի

տնօրինության կամ նախարարության կողմից երաշխավորված կազմակերպության կողմից տրված տեղեկանք ուսուցչի վարպետության մակարդակի մասին,

8) նախարարության կողմից երաշխավորված կազմակերպություններից տրված համակարգչային գիտելիքների մասին տեղեկանք,

9) արտաքին գնահատման արդյունքում տրված տեղեկանք տվյալ ուսուցչի դասավանդած դասարանների աշակերտների առաջադիմության մասին,

10) հեղինակային աշխատությունները, 11) նախարարության կողմից երաշխավորված կազմակերպությունից տեղե-

կանք՝ վերջին երկու տարվա ընթացքում առնվազն 60 ժամ առարկայական-մաս-նագիտական գիտելիքների կատարելագործման մասին:

8. Փաստաթղթերը ներկայացվում են բնօրինակների հետ: Բնօրինակները պատճենների հետ համեմատելուց հետո բնօրինակները վերադարձվում են:

9. ՀՀ կառավարության 2011 թվականի նոյեմբերի 10-ի N 1745-Ն որոշմամբ հաստատված հավելված N 3-ի 6-րդ կետով ստեղծված հանրապետական հանձնա-ժողովը կարող է դիմել նախարարության աշխատակազմի կրթության պետական տեսչությանը՝ ստուգելու համար սույն հավելվածի 7-րդ կետի 7-րդ ենթակետով նա-խատեսված տեղեկանքի հավաստիությունը:

Գ Լ ՈՒ Խ 3

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՈՒՍՈՒՑՉԻ

ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ԵՐՐՈՐԴ ԱՍՏԻՃԱՆԻ ՏԱՐԱԿԱՐԳԻ ԲՆՈՒԹԱԳՐԻՉՆԵՐԸ ԵՎ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ԵՐՐՈՐԴ ԱՍՏԻՃԱՆԻ ՏԱՐԱԿԱՐԳԻ ՇՆՈՐՀՄԱՆ ՀԱՄԱՐ

ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐԻ ՑԱՆԿԸ 10. Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի որակավորման

երրորդ աստիճանի տարակարգի բնութագրիչներն են՝ 1) վերջին 12 տարվա ընթացքում առնվազն 10 տարվա ուսուցչական աշխա-

տանքի ստաժ, 2) վերջին երկու տարվա ընթացքում «Հայկական կրթական միջավայր» կրթական

պորտալում առնվազն երկու մասնագիտական թեմայի վարում կամ ուսուցիչների վե-րապատրաստման առնվազն մեկ հեռավար ուսուցման դասընթացի վարում,

3) համակարգչային գիտելիքների «գերազանց» մակարդակ, 4) վերջին երեք տարվա ընթացքում` ա. նախարարության աշխատակազմի Բարձրագույն որակավորման հանձնա-

ժողովի կողմից կամ միջազգայնորեն ճանաչված ամսագրերում առնվազն երեք գի-տական կամ մանկավարժական հոդված, կամ

բ. դասագրքի, կամ

200

գ. մեթոդական ձեռնարկի, կամ դ. ուսումնաօժանդակ նյութի, կամ ե. գիտամանկավարժական աշխատության հեղինակ, 5) դասավանդվող դասարաններում վերջին տարվա ընթացքում «7» թվանշա-

նից բարձր գնահատական ունեցող աշակերտների թվի աճ 10 տոկոսով, 6) վերջին երեք տարվա ընթացքում առնվազն 90 ժամ առարկայական-մասնա-

գիտական գիտելիքների կատարելագործում: 11. Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի որակավորման

երրորդ աստիճանի տարակարգի շնորհման համար անհրաժեշտ են հետևյալ փաստաթղթերը՝

1) դիմում նախարարի անունով, 2) անձնագրի պատճենը, 3) որակավորման երկրորդ տարակարգ ունենալը հավաստող փաստաթուղթ, 4) իր պաշտոնին համապատասխանելու մասին ատեստավորման հանձնաժո-

ղովի որոշման պատճենը, 5) մասնագիտական կրթությունը և որակավորման աստիճանը հավաստող

փաստաթղթի պատճենը, 6) աշխատանքային գրքույկի պատճենը, 7) տեղեկանք «Կրթական տեխնոլոգիաների ազգային կենտրոն» պետական ոչ

առևտրային կազմակերպությունից վերջին երկու տարվա ընթացքում «Հայկական կրթական միջավայր» կրթական պորտալում առնվազն երկու մասնագիտական թե-մայի կամ ուսուցիչների վերապատրաստման առնվազն մեկ հեռավար ուսուցման դասընթացի վարման մասին,

8) նախարարության կողմից երաշխավորված կազմակերպությունից տեղե-կանք համակարգչային գիտելիքների մասին,

9) նախարարության կողմից երաշխավորված կազմակերպությունից տեղե-կանք՝ վերջին երեք տարվա ընթացքում առնվազն 90 ժամ առարկայական-մաս-նագիտական գիտելիքների կատարելագործման մասին,

10) հեղինակային աշխատությունների պատճենը, 11) արտաքին գնահատման արդյունքում տրված տեղեկանք տվյալ ուսուցչի

դասավանդած դասարանների աշակերտների առաջադիմության մասին: 12. Փաստաթղթերը ներկայացվում են բնօրինակների հետ: Բնօրինակները

պատճենների հետ համեմատելուց հետո բնօրինակները վերադարձվում են:

Գ Լ ՈՒ Խ 4

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՈՒՍՈՒՑՉԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՉՈՐՐՈՐԴ ՏԱՐԱԿԱՐԳԻ ԲՆՈՒԹԱԳՐԻՉՆԵՐԸ ԵՎ

ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՉՈՐՐՈՐԴ ԱՍՏԻՃԱՆԻ ՏԱՐԱԿԱՐԳԻ ՇՆՈՐՀՄԱՆ ՀԱՄԱՐ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐԻ ՑԱՆԿԸ

13. Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի որակավորման

չորրորդ աստիճանի տարակարգի բնութագրիչներն են՝ 1) առնվազն գիտությունների թեկնածու, 2) վերջին 16 տարվա ընթացքում 14 տարվա ուսուցչական աշխատանքի ստաժ, 3) «Հայկական կրթական միջավայր» կրթական պորտալում «Մասնագետի

անկյունի» աշխատանքներին մասնակցություն,

201

4) վերջին երկու տարվա ընթացքում «Հայկական կրթական միջավայր» կրթա-կան պորտալում վերապատրաստման առնվազն երկու հեռավար ուսուցման դաս-ընթացի վարում,

5) նախարարության կողմից երաշխավորած կազմակերպությունում վերա-պատրաստման դասընթացի վարում,

6) համակարգչային գիտելիքների «գերազանց» մակարդակ, 7) վերջին չորս տարվա ընթացքում` ա. նախարարության աշխատակազմի Բարձրագույն որակավորման հանձ-

նաժողովի կողմից կամ միջազգայնորեն ճանաչված ամսագրերում առնվազն երեք գիտական կամ մանկավարժական հոդված, կամ

բ. դասագրքի, կամ գ. մեթոդական ձեռնարկի, կամ դ. ուսումնաօժանդակ նյութի, կամ ե. գիտամանկավարժական աշխատության հեղինակ, 8) դասավանդվող դասարաններում վերջին տարվա ընթացքում «7» թվանշա-

նից բարձր գնահատական ունեցող աշակերտների թվի աճ 10 տոկոսով: 14. Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի որակավորման

չորրորդ աստիճանի տարակարգի շնորհման համար անհրաժեշտ են հետևյալ փաստաթղթերը՝

1) դիմում նախարարի անունով, 2) որակավորման երրորդ տարակարգ ունենալը հավաստող փաստաթուղթ, 3) անձնագրի պատճենը, 4) իր պաշտոնին համապատասխանելու մասին ատեստավորման հանձնա-

ժողովի որոշման պատճենը, 5) մասնագիտական կրթությունը և որակավորման աստիճանը հավաստող

փաստաթղթի պատճենը, 6) աշխատանքային գրքույկի պատճենը, 7) տեղեկանք «Կրթական տեխնոլոգիաների ազգային կենտրոն» պետական ոչ

առևտրային կազմակերպությունից վերջին երկու տարվա ընթացքում «Հայկական կրթական միջավայր» կրթական պորտալում վերապատրաստման առնվազն երկու հեռավար ուսուցման դասընթացի վարման և «Մասնագետի անկյունի» աշխա-տանքներին մասնակցության մասին,

8) նախարարության կողմից երաշխավորված կազմակերպությունից տեղե-կանք՝ վերջին տարվա ընթացքում համակարգչային գիտելիքների մասին,

9) նախարարության կողմից երաշխավորած կազմակերպությունում վերա-պատրաստման դասընթացի վարման մասին,

10) հեղինակային աշխատությունները, 11) արտաքին գնահատման արդյունքում տրված տեղեկանք՝ տվյալ ուսուցչի

դասավանդած դասարանների աշակերտների առաջադիմության մասին: 15. Փաստաթղթերը ներկայացվում են բնօրինակների հետ: Բնօրինակները

պատճենների հետ համեմատելուց հետո բնօրինակները վերադարձվում են:

202

«Գրանցված է» ՀՀ արդարադատության

նախարարության կողմից 27 հունվարի 2011 թ.

Պետական գրանցման թիվ 11011046

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

24 նոյեմբերի 2010 թ. N 1640-Ն

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՍՈՎՈՐՈՂԻ ԸՆԴՈՒՆԵԼՈՒԹՅԱՆ, ՏԵՂԱՓՈԽՄԱՆ ԵՎ ԱԶԱՏՄԱՆ ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐԻ 2003 ԹՎԱԿԱՆԻ ՕԳՈՍՏՈՍԻ 25-Ի N 619-Ն, 2010 ԹՎԱԿԱՆԻ ՕԳՈՍՏՈՍԻ 30-Ի N 1350-Ն

ՀՐԱՄԱՆՆԵՐԸ ՈՒԺԸ ԿՈՐՑՐԱԾ ՃԱՆԱՉԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ Հիմք ընդունելով «Հանրակրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության

օրենքի 30-րդ հոդվածի 1-ին մասի 13, 14-րդ և 17 կետերը և ղեկավարվելով «Իրա-վական ակտերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 72-րդ հոդվածի 1-ին մասի «բ» ենթակետով և Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գի-տության նախարարության կանոնադրության 14-րդ կետի ա) ենթակետով

Հրամայում եմ` 1. Հաստատել «Հայաստանի Հանրապետության հանրակրթական ուսումնա-

կան հաստատության սովորողի ընդունելության, տեղափոխման և ազատման կար-գը»` համաձայն հավելվածի:

2. Ուժը կորցրած ճանաչել «ՀՀ պետական հանրակրթական և հատուկ հանրա-կրթական ուսումնական հաստատությունների սովորողների ընդունելության կար-գը հաստատելու մասին» 2003 թվականի օգոստոսի 25-ի N 619-Ն և «Այլ երկրնե-րից 11-ամյա հանրակրթական ծրագրով իրականացվող ուսուցումը ընդհատած և Հայաստան տեղափոխված սովորողների դասարանի համապատասխանությունը որոշելու մասին» 2010 թվականի օգոստոսի 30-ի N 1350-Ն հրամանները:

3. Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարության աշխատակազմի հանրակրթության վարչության պետ Ն. Հովհաննիսյանին և իրա-վաբանական վարչության պետ Մ. Գրիգորյանին` սույն հրամանը սահմանված կարգով ներկայացնել Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նա-խարարություն` պետական գրանցման:

4. Սույն հրամանի կատարման հսկողությունը վերապահել Հայաստանի Հան-րապետության կրթության և գիտության նախարարի տեղակալ Մ. Մկրտչյանին:

Ա. Աշոտյան

203

ՀավելվածՀՀ կրթության և գիտության

նախարար Ա. Աշոտյան24.11.2010 թ.

N 1640-Ն որոշմանԿ Ա Ր Գ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ

ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆ ՍՈՎՈՐՈՂԻ ԸՆԴՈՒՆԵԼՈՒԹՅԱՆ, ՏԵՂԱՓՈԽՄԱՆ ԵՎ ԱԶԱՏՄԱՆ

I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

Սույն կարգով կարգավորվում է դպրոցահասակ երեխայի (սովորողի) հանրա-

կրթական ուսումնական հաստատություն (այսուհետ` դպրոց) ընդունելության, տե-ղափոխման և ազատման հետ կապված ծնողի (նրա օրինական ներկայացուցչի) և դպրոցի միջև ծագող իրավահարաբերությունները:

(Բաժինը խմբ. 22.07.11 N 861-Ն)

II. ՍՈՎՈՐՈՂԻ ԸՆԴՈՒՆԵԼՈՒԹՅՈՒՆԸ, ՏԵՂԱՓՈԽՈՒՄԸ 1. Սովորողների ընդունելությունը դպրոց իրականացվում է տնօրենի հրամա-

նով` երեխայի (սովորողի) ծնողի (նրա օրինական ներկայացուցչի) և դպրոցի միջև կնքված պայմանագրի հիման վրա: (1-ին կետը փոփ. 22.07.11 N 861-Ն)

2. Դպրոցի առաջին դասարան ընդունվում են այն երեխաները, որոնց վեց տա-րին լրացել կամ լրանում է տվյալ օրացուցային տարվա դեկտեմբերի 31-ը ներառ-յալ: Ավելի փոքր տարիքի երեխաների ընդունելությունը դպրոց արգելվում է: Ընդու-նելությունը դպրոցում, որպես կանոն, կազմակերպվում է երկու փուլով` տվյալ տարվա հունիսի 1-ից մինչև 30-ը և օգոստոսի 1-ից մինչև օգոստոսի 31-ը ներառյալ:

(2-րդ կետը խմբ. 22.07.11 N 861-Ն) 3.(3-րդ կետն ուժը կորցրել է 22.07.11 N 861-Ն) 4. Մինչև 16 տարին լրանալը երեխայի հիմնական կրթություն ստանալու իրա-

վունքը չապահովելու (կամ դպրոց չընդգրկելու) համար պատասխանատու է ծնողը` օրենքով սահմանված կարգով: (4-րդ կետը խմբ. 22.07.11 N 861-Ն)

5. Սահմանված ժամկետից ուշ երեխան դպրոց ընդունվում է. 1) մինչև երկու տարի ուշացման դեպքում` առաջին դասարան ընդհանուր հի-

մունքներով, 2) 2 տարուց ավելի ուշացման դեպքում (մինչև 13 տարին լրանալը)` իր տարի-

քային խմբին համապատասխան դասարան, կամ ծնողի առաջարկությամբ` մեկ կամ երկու դասարան ցածր: (5-րդ կետը խմբ. 22.07.11 N 861-Ն)

6. Սույն կարգի 5-րդ կետի երկրորդ ենթակետի պահանջի ապահովման նպա-տակով, տնօրենի հրամանով ստեղծվում է առարկայական մասնագետների խումբ (այսուհետ` մասնագիտական խումբ):

Հիմք ընդունելով մասնագիտական խմբի կարծիքը և առաջարկությունները սովո-րողի փաստացի առարկայական գիտելիքների մասին՝ տնօրենը հաստատում է ուսում-նական պլանով նախատեսված առարկաներից անհատական ուսուցման ծրագրերը և լրացուցիչ դասընթացների ժամանակացույցը: (6-րդ կետը խմբ. 22.07.11 N861-Ն)

204

7. 13-ից մինչև 16 տարեկան՝ դպրոց չհաճախած երեխան ընդունվում է իր տա-րիքային խմբից մեկ կամ երկու դասարան ցածր:

Երեխայի փաստացի առարկայական գիտելիքների և դասարանի համապա-տասխանության որոշման նպատակով տնօրենի հրամանով ստեղծվում է մասնա-գիտական խումբ:

Հիմք ընդունելով մասնագիտական խմբի կարծիքը և առաջարկությունները սո-վորողի փաստացի առարկայական գիտելիքների մասին՝ տնօրենը ընդունում է երեխային համապատասխան դասարան, հաստատում ուսումնական պլանով նա-խատեսված առարկաներից անհատական ուսուցման ծրագրերը և դասընթացների ժամանակացույցը: (7-րդ կետը խմբ. 22.07.11 N 861-Ն)

8. 16 տարեկանից բարձր տարիքի դպրոց չհաճախած երեխաները հանրակրթա-կան ծրագրերը կարող են յուրացնել ինքնակրթությամբ և էքստեռն կարգով ստանալ հիմնական կրթության վկայական (կամ միջնակարգ կրթության ատեստատ):

9. Պետական դպրոցի տնօրենը տվյալ վարչական տարածքում բնակվող երե-խաներին (սովորողներին), ծնողի կողմից դիմում ներկայացնելու դեպքում, ընդու-նում է դպրոց` ապահովելով օրենսդրությամբ սահմանված նորմերին համապա-տասխան պայմաններ:

10. Դպրոց ընդունելության ժամանակ սովորողի գիտելիքների ստուգում չի թույլատրվում, բացառությամբ 16-րդ կետի և 22-րդ կետի 1-ին ենթակետով սահ-մանված դեպքերի:

11. Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխայի (սովո-րողի) ընդունելությունը դպրոց կատարվում է ընդհանուր հիմունքներով, իսկ հա-տուկ դպրոց` համաձայն ոլորտը կարգավորող օրենսդրության:

12. Ազգային փոքրամասնությանը պատկանող քաղաքացու երեխաների ընդունե-լությունը դպրոց կատարվում է երեխայի ազգային (մայրենի) լեզվով ուսուցմամբ կամ այդ լեզվի դասընթաց ունեցող դպրոցում (դասարանում), իսկ դրա բացակայության դեպքում` ուսուցման լեզվի ընտրությունը կատարում են երեխաների (սովորողների) ծնողները:

13. Օտարերկրյա քաղաքացիների, Հայաստանի Հանրապետության քաղաքա-ցիություն չունեցող, երկքաղաքացի անձանց, ինչպես նաև այն դեպքում, երբ ծնողնե-րից մեկը Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի է, իսկ մյուսը` օտարերկրացի, երեխաների ուսուցման լեզվի ընտրությունը կատարում են երեխաների ծնողները (նրանց օրինական ներկայացուցիչը) անկախ ազգային պատկանելությունից:

14. Երեխային /սովորողին/ դպրոց ընդունելու կամ տեղափոխելու դեպքում ծնողը ներկայացնում է.

1) դիմում, իսկ առաջին դասարան ընդունվելիս նաև բնակչության պետական ռեգիստրում հաշվառված լինելու մասին տեղեկանք,

2) 2 լուսանկար 3x4 չափսի, 3) առաջին դասարան ընդունվելիս ներկայացվում է ծննդյան վկայականի բնօ-

րինակը և պատճենը, տնօրենի «իսկականի հետ ճիշտ է» մակագրությամբ պատ-ճենը պահվում է սովորողի անձնական գործում,

4) դպրոցից դպրոց՝ սովորողի տեղափոխման թերթիկը (բացառությամբ՝ հիմ-նական դպրոցից առանձին գործող ավագ դպրոց ընդունվելիս),

5) սովորողի անձնական գործը (առաջինից բարձր դասարաններ ընդունվելիս), 6) տեղեկանք ընթացիկ գնահատականների մասին, 7) վկայագիր` «կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիքի վերաբեր-

յալ» տրված տարածքային կառավարման պետական մարմնի կողմից, կրթության

205

առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաներին հատուկ դպրոց ըն-դունելու համար և անհատական ուսումնական պլանը (ԱՈՒՊ),

8) տեղեկանք` «Կյանքի դժվարին իրավիճակում գտնվող երեխաների տեղեկա-տվական համակարգում» հաշվառված լինելու վերաբերյալ` հակասոցիալական վարք ցուցաբերած երեխաներին հատուկ դպրոց ընդունելու համար:

(14-րդ կետը խմբ. 22.07.11 N 861-Ն) 15. Հակասոցիալական վարք դրսևորած երեխաների ընդունելությունը հատուկ

դպրոց կատարվում է ամբողջ տարվա ընթացքում: 16. (16-րդ կետն ուժը կորցրել է 22.07.11 N 861-Ն) 17. (17-րդ կետն ուժը կորցրել է 22.07.11 N 861-Ն) 18. Ավագ դպրոց ընդունվելիս սովորողի ծնողը ներկայացնում է հիմնական

կրթության վկայականի բնօրինակը և սույն կարգի 14-րդ կետով պահանջվող փաս-տաթղթերը, բացառությամբ «Անձնական գործ» գրքույկի:

19. (19-րդ կետն ուժը կորցրել է 22.07.11 N 861-Ն) 20. Սովորողի (այդ թվում՝ ոչ պետական դպրոցի) ընդունելությունը կամ տեղա-

փոխումը նոր դպրոց ենթակա է պարտադիր հաշվառման` մեկ ամսվա ընթացքում: Հաշվառման ներկայացման պատասխանատուն ընդունող դպրոցի տնօրենն է: Լիազոր մարմնի աշխատակազմի կրթության ստորաբաժանման աշխատակի-

ցը իրականացնում է սովորողի հաշվառումը հատուկ մատյանում և լրացնում տե-ղափոխման թերթիկը: Հաշվառված թերթիկը պահպանվում է ընդունող դպրոցում:

(20-րդ կետը խմբ. 22.07.11 N 861-Ն) 21. (21-րդ կետն ուժը կորցրել է 22.07.11 N 861-Ն) 22. Այլ երկրներից Հայաստանի Հանրապետություն վերադարձած սովորողի

ընդունելությունը դպրոց կատարվում է. 1) կրթության վերաբերյալ համապատասխան փաստաթղթերի բացակայու-

թյան դեպքում` ա. միջնակարգ կրթության 1-ին, 2-րդ և 3-րդ աստիճաններում հետագա ուսում-

նառության դասարանը չի կարող լինել ավելի բարձր, քան սովորողի տարիքային խմբին համապատասխան դասարանը, և որոշվում է տնօրենի հրամանով ստեղծ-ված մասնագիտական խմբի գրավոր առաջարկությամբ` գիտելիքների համարժե-քության արդյունքների հիման վրա:

բ. Հիմնական կրթության վկայական չներկայացնելու դեպքում միջնակարգ կրթության 3-րդ աստիճանում ուսումնառությունը չի կարող շարունակվել:

Ուսումնառության դասարանը որոշվում է սույն կետի 1-ին ենթակետի «ա» պարբերությամբ սահմանված ընթացակարգով:

գ. Սույն կետի 1-ին ենթակետում նշված ընթացակարգը տարածվում է նաև ապրի-լի 30-ից մինչև ուսումնական պարապմունքների ավարտը վերադարձած սովորողների նկատմամբ, որոնք մասնակցում են ուսումնական պարապմունքներին և ուսումնական պարապմունքների ավարտից հետո հանձնում են գրավոր քննություններ` մանկավար-ժական խորհրդի կողմից որոշված առնվազն 5 առարկաներից:

Քննությունների արդյունքների հիման վրա որոշվում է սովորողի հետագա ուսումնառության դասարանը:

2) Համապատասխան փաստաթղթերի առկայության դեպքում տասնմեկամյա ծրագրով ուսուցումը ընդհատած սովորողը ուսումը շարունակում է մեկ դասարան բարձր, բացառությամբ 9-րդ դասարան փոխադրվածի, իսկ տասներկուամյա ծրագ-րով ուսումը ընդհատած սովորողը` համապատասխան դասարանում:

206

ա. Տասնմեկամյա ծրագրով ուսումնառության և հիմնական կրթության վկայա-կանի դեպքում միջնակարգ կրթության 3-րդ աստիճանում հետագա ուսումնառու-թյան դասարանը որոշվում է սույն կետի 1-ին ենթակետի «ա» պարբերությամբ սահմանված ընթացակարգով:

բ. Հայաստանի Հանրապետությունում ուսումնառությունն ընդհատած և Հա-յաստանի Հանրապետությունից արտերկիր տեղափոխված և վերադարձած սովո-րողը Հայաստանի Հանրապետությունում ուսումը շարունակում է իր տարիքային խմբին համապատասխան դասարանում` ներկայացնելով սույն կարգի 14-րդ կե-տով պահանջվող փաստաթղթերը` բացառությամբ սույն կարգի 14-րդ կետի 4-րդ ենթակետի: (22-րդ կետը խմբ. 22.07.11 N 861-Ն)

23. 1-ին և 2-րդ դասարանները այլ երկրներում ռուսերենով (կամ այլ օտար լեզվով) ուսուցմամբ դպրոցներում (դասարանում) սովորած Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների երեխաները Հայաստանի Հանրապետություն վերադառնալիս ուսու-մը շարունակում են հայերենով ուսուցմամբ համապատասխան դասարանում:

24. Ուսումնառության ընթացքում առնվազն 5 տարի անընդմեջ այլ երկրներում ռուսերենով (կամ այլ օտար լեզվով) ուսուցմամբ դպրոցներում (դասարանում) սովո-րած Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների երեխաները Հայաստանի Հանրապետություն վերադառնալիս կարող են ուսումը շարունակել ռուսերենով (կամ այլ օտար լեզվով) ուսուցմամբ համապատասխան դասարաններում:

25. Մնացած դեպքերում այլ երկրներում ռուսերենով (կամ այլ օտար լեզվով) ուսուցմամբ դպրոցներում (դասարանում) սովորած Հայաստանի Հանրապետու-թյան քաղաքացիների երեխաները ուսումնական տարվա առաջին կիսամյակում Հայաստանի Հանրապետություն վերադառնալիս կարող են մինչև ուսումնական տարվա ավարտը, իսկ երկրորդ կիսամյակում` մինչև հաջորդ ուսումնական տար-վա ավարտը սովորել ռուսերենով (կամ այլ օտար լեզվով) ուսուցմամբ դասարա-նում` այդ ընթացքում հայերենի իմացությունը ապահովելու և սահմանված ժամկե-տը լրանալուց հետո հայերենով ուսուցմամբ դասարան տեղափոխվելու պայմանով:

26. Ընդհանուր ծրագրեր իրականացնող դպրոցից հատուկ ծրագրեր իրականաց-նող դպրոց կամ հատուկ ծրագրեր իրականացնող դպրոցից ընդհանուր ծրագրեր իրականացնող դպրոց սովորողի ընդունելությունը կատարվում է համաձայն սույն կարգի 14-րդ կետի, իսկ դասարանի համապատասխանությունը որոշվում է ըստ ուսումնական ծրագրերի համարժեքության: (26-րդ կետը խմբ. 22.07.11 N 861-Ն)

III. ՍՈՎՈՐՈՂԻ ԱԶԱՏՈՒՄԸ ԴՊՐՈՑԻՑ

(Վերնագիրը լրաց. 22.07.11 N 861-Ն) 27. Սովորողի ազատումը դպրոցից կատարվում է. 1) ծնողի դիմումի հիման վրա, 2) դատարանի` օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռի հիման վրա, 3) առանց դիմումի դպրոցից հեռացած սովորողը չի փոխադրվում հաջորդ դա-

սարան և ուսումնական տարվա վերջում հանվում է հաշվառումից: (27-րդ կետը լրաց. 22.07.11 N 861-Ն) 28. Ոչ պետական, մասնագիտացված դպրոցների կամ այլընտրանքային

ծրագրում ընդգրկված սովորողների ազատումը կամ այլ դպրոց տեղափոխումը կարող է կատարվել նաև ծնողի և տվյալ դպրոցի միջև կնքված պայմանագրային դրույթները սովորողի կամ ծնողի կողմից չպահպանելու դեպքում:

207

ՀՀ ԿԳ ՆԱԽԱՐԱՐ

«ԱՅԼ ԵՐԿՐՆԵՐԻՑ 11-ԱՄՅԱ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐՈՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՎՈՂ ՈՒՍՈՒՑՈՒՄԸ ԸՆԴՀԱՏԱԾ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆ ՏԵՂԱՓՈԽՎԱԾ ՍՈՎՈՐՈՂՆԵՐԻ

ԴԱՍԱՐԱՆԻ ՀԱՄԱՊԱՏԱՍԽԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ՈՐՈՇԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ»

ՀՐԱՄԱՆ

30 օգոստոսի 2010 թվականի N 1350-Ն

Հիմք ընդունելով «Կրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրեն-քի 55-րդ հոդվածի 5-րդ պարբերության պահանջը և ղեկավարվելով Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարության կանոնադրության 14-րդ կետի «դ» ենթակետի պահանջով

Հրամայում եմ `

1. Հայաստանի Հանրապետության հանրակրթական ուսումնական հաստատու-թյունների 2007-2008 ուստարվա առաջին դասարան /6.5 և բարձր տարիքի սո-վորողներ/ երրորդ և երրորդից բարձր դասարանները մեկով ավելի վերահամա-րակալումից հետո Հայաստանի Հանրապետությունից այլ երկրներ տեղափոխ-ված, այդ երկրներում 11-ամյա ծրագրով ուսուցումը ընդհատած և Հայաստանի Հանրապետություն վերադարձած սովորողներին` հաջորդ դասարան փոխա-դրման փաստաթղթերի առկայության դեպքում, Հայաստանի Հանրապետու-թյան հանրակրթական դպրոցներում համապատասխանաբար ընդունել.

1) 6-րդ դասարան փոխադրվածներին` 7-րդ դասարան, 2) 7-րդ դասարան փոխադրվածներին` 8-րդ դասարան, 3) 8-րդ դասարան փոխադրվածներին` 9-րդ դասարան, 4) 9-րդ դասարան փոխադրվածներին`9-րդ դասարան, 5) 10-րդ դասարան փոխադրվածներին` 11-րդ դասարան, 6) 11-րդ դասարան փոխադրվածներին`12-րդ դասարան,

2. 1-ին կետի 6-րդ ենթակետը գործում է 2011-2012 ուստարվանից: 3. Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարության աշ-

խատակազմի հանրակրթության վարչության պետ Ն. Հովհաննիսյանին և իրավա-բանական վարչության պետ Մ. Գրիգորյանին` հրամանը սահմանված կարգով ներ-կայացնել Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարություն` պետական գրանցման:

4. Հրամանի կատարման ապահովումը հանձնարարել հանրակրթության վարչության պետ Ն.Հովհաննիսյանին:

5. Հրամանի կատարման հսկողությունը վերապահել Հայաստանի Հանրապե-տության կրթության և գիտության նախարարի տեղակալ Մ.Մկրտչյանին:

208

ՀՀ ԿԳ ՆԱԽԱՐԱՐ

ՀՐԱՄԱՆ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐԻ 2 01 0 ԹՎԱԿԱՆԻ ՀՈԿՏԵՄԲԵՐԻ 14-Ի ԹԻՎ 1507-Ն ՀՐԱՄԱՆՈՒՄ

ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

29 սեպտեմբերի 2012 թ. կոդ 1112353

Ղեկավարվելով «Իրավական ակտերի մասին» Հայաստանի Հանրապետու-թյան օրենքի 70-րդ հոդվածի 1-ին մասի, 72-րդ հոդվածի և «Հանրակրթության մա-սին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 30-րդ հոդվածի 1-ին մասի 19-րդ կե-տի պահանջներով՝

Հրամայում եմ՝ 1. Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարի 2010

թվականի հոկտեմբերի 14-ի «էքստեռն (դրսեկության) փոխադրական և ավարտա-կան քննություններ կազմակերպելու կարգը» հաստատելու և 2007 թվականի հուն-վարի 29-ի N 39-ն հրամանը ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» թիվ 1507-Ն հրամա-նում (այսուհետ՝ հրաման) կատարել հետևյալ փոփոխությունները.

1)հրամանի վերնագիրը շարադրել նոր խմբագրությամբ. «Դրսեկության ձևով (էքստեռն) փոխադրական և ավարտական քննություններ կազմակերպելու կարգը հաստատելու և ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության 1998 թվականի մարտի 25-ի N 78-Մ և ՀՀ կրթության և գիտության նախարարի 2006 թվականի հունվարի 10-ի N 04-Ն և 2007 թվականի հունվարի 29-ի N 39-Ն հրամանններն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին».

2)հրամանով հաստատված հավելվածը շարադրել նոր խմբագրությամբ՝ համաձայն հավելվածի.

3)հրամանի 2-րդ կետը շարադրել նոր խմբագրությամբ. « 2. Ուժը կորցրած ճանաչել Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գի-

տության նախարարության 1998 թվականի մարտի 25-ի «էքստեռն ավարտական քննություններ անցկացնելու համար» N 78-Մ, Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարի 2006 թվականի հունվարի 10-ի «Հանրա-կրթական դպրոցի 9-րդ դասարանցիներին էքստեռն փոխադրական քննություն-ներին թույլատրելու համար կազմակերպվող հարցազրույցի չափորոշիչները հաս-տատելու և ՀՀ ԿԳ նախարարի 2001 թվականի դեկտեմբերի 21-ի N 556-Մ հրա-մանը ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» N 04-Ն և 2007 թվականի հունվարի 29-ի «էքստեռն փոխադրական և ավարտական քննություններ կազմակերպելու կարգը հաստատելու մասին» N 39-Ն հրամաննները։»։

ՆԱԽԱՐԱՐ` Ա. ԱՇՈՏՅԱՆ

209

Հավելված ՀՀ կրթության և գիտության նախարարի

2012թ սեպտեմբերի 9֊ի N833-Ն հրամանի

«Հավելված ՀՀ կրթության և գիտության նախարարի

2010 թ. հոկտեմբերի 14-ի N 1507-Ն հրամանի

ԿԱՐԳ

ԴՐՍԵԿՈՒԹՅԱՆ ՁԵՎՈՎ (ԷՔՍՏԵՌՆ) ՓՈԽԱԴՐԱԿԱՆ ԵՎ ԱՎԱՐՏԱԿԱՆ

ՔՆՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊԵԼՈՒ

I ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ 1. Սույն կարգով կարգավորվում են Հայաստանի Հանրապետության հանրակրթա-կան դպրոցի՝ անկախ ենթակայությունից և կազմակերպաիրավական ձևից, (այսուհետ՝ դպրոց) սովորողի համար դրսեկության ձևով (էքստեռն) փոխադրական քննություններ, ինչպես նաև հիմնական և միջնակարգ կրթական ծրագրերին հա-մապատասխան՝ դրսեկության ձևով (էքստեռն) ավարտական քննություններ (այսուհետ՝ էքստեռն) կազմակերպելու հետ կապված իրավահարաբերությունները։

II ԷՔՍՏԵՌՆ ՓՈԽԱԴՐԱԿԱՆ ՔՆՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԵՎ ԴՐԱՆՑ

ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄԸ

2. Դպրոցի սովորողների համար էքստեռն փոխադրական քննություններ (հանրա-կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվ ժամկետների փոփոխություն) կազմա-կերպվում են՝ ելնելով սովորողի կողմից հանրակրթական ծրագրերի յուրացման մա-կարդակից։ 3. էքստեռն փոխադրական քննություններ կազմակերպվում են դպրոցների 1-ից 8-րդ դասարանների բացառապես այն սովորողների համար, ովքեր նախորդ (բա-ցառությամբ 1-ին դասարանի) դասարանի տարեկան, տվյալ դասարանի ընթացիկ և առաջին կիսամյակում ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր առարկաներից ունեցել են գերազանց առաջադիմություն (տարեկանում՝ 9 կամ 10 միավոր, քննա-կան՝ 10 բալային համակարգում 9 կամ 10 միավոր, իսկ 20 բալային համակարգում՝ 18, 19 կամ 20 միավոր), հիմնական կրթության գերազանցության վկայական, ինչ-պես նաև՝ 10-րդ դասարանների փոխադրական քննություններից գնահատվել են 9 կամ 10 միավոր՝ պահպանելով սույն կարգի 7-րդ կետի պահանջները։ 4. «Տեխնոլոգիա», «Ֆիզկուլտուրա», «Նախնական զինվորական պատրաստություն» առարկաներից ազատված լինելը չի կարող արգելք հանդիսանալ էքստեռն կարգով քննություններ հանձնելուն։ 5. Ուսումնառության ամբողջ ժամանակահատվածում դպրոցի սովորողը դասարանից դասարան վաղաժամկետ կարող է փոխադրվել միայն մեկ անգամ։ 6.Առաջին և երկրորդ աստիճանի կրթական ծրագրեր իրականացնող դպրոցի ավարտական դասարանների սովորողների համար էքստեռն փոխադրական քննություններ չեն կազմակերպվում։ 7.Միջազգային օլիմպիադաներում (առարկայական, սպորտային), մրցաշարերում, առաջնություններում, փառատոներում մասնակցություն ունենալու դեպքում երրորդ

210

աստիճանի կրթական ծրագրեր իրականացնող հանրակրթական դպրոցի 10-րդ դասարանի սովորողների համար, նրանց ցանկության դեպքում, կազմակերպվում են էքստեռն փոխադրական քննություններ՝ պահպանելով սույն կարգի 3-րդ և 4-րդ կետերի պահանջները։ 8.Սովորողի համար էքստեռն փոխադրական քննությունները կազմակերպվում են հետևյալ ընթացակարգով. 1) մինչև տվյալ ուսումնական տարվա հունվարի 10-ը սովորողի ծնողը, դասղեկը և առնվազն 3 դասավանդող ուսուցիչ համատեղ գրավոր դիմում են ներկայացնում դպրոցի տնօրենին՝ սովորողին դասարանից դասարան վաղաժամկետ փոխադրե-լու առաջարկով, որը 3 աշխատանքային օրվա ընթացքում քննարկվում է դպրոցի մանկավարժական խորհրդի նիստում, 2) սույն կարգի 3-րդ և 4-րդ կետերի պահանջների ապահովման դեպքում մանկա-վարժական խորհուրդը որոշում է կայացնում՝ թույլատրել սովորողին դասարանից դասարան վաղաժամկետ փոխադրման քննություններին մասնակցելու մասին, 3) դպրոցի տնօրենը մանկավարժական խորհրդի որոշումը և սովորողի առաջա-դիմության վերաբերյալ փաստաթղթերը 3 աշխատանքային օրվա ընթացքում ներ-կայացնում է ՀՀ կրթության և գիտության նախարարություն (այսուհետ՝ Նախարա-րություն)։ 9. Մանկավարժական խորհրդի կողմից դասարանից դասարան վաղաժամկետ փոխադրման երաշխավորված սովորողը՝ անկախ դպրոցի ենթակայությունից և կազմակերպաիրավական ձևից, Երևան քաղաքում կենտրոնացված կարգով հանձնում է փոխադրական քննություններ. 1) 1-6-րդ դասարաններում՝ «Մայրենի» և «Մաթեմատիկա», 7-8-րդ դասարան-ներւմ՝ «Հայոց լեզու» և «Մաթեմատիկա» (հանրահաշիվ, երկրաչափություն), իսկ 10-րդ դասարանում՝ «Հայոց լեզու և հայ գրականություն», «Մաթեմատիկա» (Հան-րահաշիվ և մաթ. անալիզի տարրեր, Երկրաչափություն), «Հայոց պատմություն» առարկաներից։ 2) Քննություններն անցկացվում են Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարի (այսուհետ՝ Նախարար) հրամանով ստեղծված հանձնա-ժողովի կողմից։ Հանձնաժողովը նախագահում է Նախարարը կամ Նախարարի տեղակալը։ 3) Փոխադրական քննություններն (գիտելիքների ստուգումը) անցկացվում են տվալ դասարանի 2-րդ կիսամյակի և հաջորդ դասարանի 1-ին կիսամյակի ուսում-նական պլաններով նախատեսված բոլոր առարկաների ծրագրային նյութի շրջա-նակներում։ 4) Քննությունների թեստերը կազմվում են՝ հիմնական դպրոցի սովորողների հա-մար Նախարարության «Կրթության ազգային ինստիտուտ» ՓԲԸ-ի (այսուհետ՝ ԿԱԻ), ավագ դպրոցի սովորողների համար՝ ՀՀ կառավարության աշխատակազմի գնահատման և թեստավորման կենտրոնի (այսուհետ՝ ԳԹԿ) կողմից։ Թեստերը փակ ծրարով ներկայացվում են Նախարարություն՝ առնվազն 15-ա-կան առաջադրանք՝ սույն կարգի 9-րդ կետի 1-ին ենթակետով սահմանված առար-կաներից՝ ըստ քննություններին ներկայացված հայտերի քանակի։ 10. Քննություններն անցկացվում են Նախարարության կողմից ընտրված դպրո-ցում, Նախարարի հրամանով հաստատված ժամանակացույցով՝ հունվարի 20-26-ը ընկած ժամանակահատվածում։ 11. Կենտրոնացված փոխադրական քննություններն անցկացնող հանձնաժողովի դրական եզրակացության դեպքում սովորողն իրավունք է ստանում հանձնել տփալ դասարանի ուսումնական պլանով նախատեսված մնացած առարկաների քննու-թյունները, որոնք անցկացվում են սովորողին երաշխավորած դպրոցում՝ դպրոցի տնօրենի հրամանով ստեղծված հանձնաժողովների կողմից։

211

12. Սույն կարգի 11-րդ կետում նշված քննությունները կազմակերպվում են հուն-վարի 27-ից փետրվարի 15-ն ընկած ժամանակահատվածում՝ առարկայական մե-թոդական միավորումների կողմից կազմած քննական առաջադրանքներով; 13. Սույն կարգի 12-րդ կետում նշված ժամանակահատվածում հանձնվող քննու-թյունների ժամանակացույցը ներկայացվում է լիազոր մարմնին և Նախարարություն։ 1) «Հայոց լեզու», «Մաթեմատիկա», «Հայոց պատմություն», բնագիտական առար-կաներից և օտար լեզուներից քննություններն անցկացվում են գրավոր, իսկ մնա-ցած առարկաների քննությունները՝ ըստ մանկավարժական խորհրդի որոշման։ 2) Փոխադրական բոլոր քննություններից 10 բալային համակարգում 9-10 միավոր գնահատվելու դեպքում դպրոցի մանկավարժական խորհուրդը որոշում է կայաց-նում սովորողին դասարանից դասարան վաղաժամկետ փոխադրելու մասին։ 14. Դպրոցում կազմակերպվող փոխադրական քննություններին կարող են մաս-նակցել Նախարարի լիազոր ներկայացուցիչը, ՀՀ մարզերում՝ տարածքային կա-ռավարման մարմնի, իսկ Երևանում՝ Երևանի քաղաքապետարանի աշխատակազ-մերի կրթության վարչությունների ներկայացուցիչները։ 15. Դպրոցի տնօրենը մանկավարժական խորհրդի որոշման հիման վրա սովո-րողին հրամանով փոխադրում է հաջորդ դասարան և հնգօրյա ժամկետում տեղե-կացնում Նախարարությանը և Լիազոր մարմնին։ 16. Դասարանից դասարան վաղաժամկետ փոխադրված սովորողների քննա-կան գնահատականները համարվում են կիսամյակային և տարեկան գնահատա-կաններ։

Ill ԷՔՍՏԵՌՆ ԱՎԱՐՏԱԿԱՆ ՔՆՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԵՎ ԴՐԱՆ3 ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄԸ

17. էքստեռն ավարտական քննությունները կազմակերպվում են կրթական 2-րդ և 3-րդ աստիճանների հանրակրթական հիմնական, ընդհանուր ծրագրերին համա-պատասխան։ 18. էքստեռն կարգով հիմնական կրթության վկայական ստանալու համար կարող է դիմել մինչև տփալ օրացուցային տարվա դեկտեմբերի 31-ը ներառյալ 16 տարին լրացած (լրացող) անձը (այսուհետ՝ դրսեկ)։ 19. էքստեռն կարգով միջնակարգ կրթության ատեստատ կարող է ստանալ. 1) էքստեռն կարգով հիմնական կրթության վկայական ստացած և 18 տարին լրացած դրսեկը՝ էքստեռն կարգով հիմնական կրթության վկայական ստանալու տարվա՝ սույն կարգի 23-րդ կետի 1-ին ենթակետով սահմանված 3-րդ քննաշրջա-նից սկսած, 2) հիմնական կրթության վկայական ունեցող անձը, եթե վկայական ստանալու տարվանից անցել է 4 և ավելի տարի (տարիների հաշվարկը կատարվում է ուսում-նական պարապմունքների ավարտման օրվանից)՝ 23-րդ կետով սահմանված առաջին, երկրորդ և երրորդ քննաշրջաններում։ 20. էքստեռն ավարտական քննությունները կազմակերպվում են Երևան քաղա-քում՝ Նախարարության կողմից էքստեռն ավարտական քննություններ կազմա-կերպելու իրավունք ստացած ավագ դպրոց(ներ)ում։ 21. Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող դրսեկների հա-մար էքստեռն ավարտական քննություններ կազմակերպվում են Նախարարության կողմից ընտրված դպրոց (ներ) ում։ 22. Ինքնակրթությամբ զբաղված անձը, ցանկության դեպքում, կարող է գրավոր դիմել որևէ ավագ դպրոց՝ քննական առարկաներից վճարովի հիմունքներով լրա-ցուցիչ պարապմունքներ կազմակերպելու խնդրանքով։ 23. Հիմնական կրթության վկայական և միջնակարգ կրթության ատեստատ ստա-նալու համար էքստեռն ավարտական քննությունները կազմակերպվում են 3 քննա-շրջաններով.

212

1) 1-ին քննաշրջան՝ փետրվարի 15-ից մարտի 15-ը ներառյալ՝ ըստ Նախարարի հաստատած ժամանակացույցի։ 2) 2-րդ քննաշրջան՝ ավարտական և պետական ավարտական քննությունները՝ ըստ մավարտական և պետական ավարտական քննությունների ժամանակացույ-ցի, մյուս առարկաները՝ ըստ Նախարարի հաստատած ժամանակացույցի։ 3). 3-րդ քննաշրջան՝ հոկտեմբերի 15-ից նոյեմբերի 15-ը ներառյալ՝ ըստ Նախարա-րի հաստատած ժամանակացույցի։ 24. Ավարտական փաստաթուղթ ստանալու համար դրսեկը կամ նրա օրինական ներկայացուցիչը դիմում է ներկայացնում սույն կարգի 20-րդ կետում նշված ավագ դպրոցի տնօրենին՝ յուրաքանչյուր քննաշրջանից 30 աշխատանքային օր առաջ։ 25. Դիմումին կից ներկայացվում են հետևյալ փաստաթղթերը՝ 1) հիմնական կրթության վկայական ստանալու համար՝ 2) ա. անձը հաստատող փաստաթուղթ, բ. տեղեկանք նախնական կրթության մասին՝ առկայության դեպքում, գ. սույն կարգի 35-րդ կետով նախատեսված տեղեկանքը՝ առկայության դեպքում։ 2) միջնակարգ կրթության ատեստատ ստանալու համար՝ 3) ա. անձը հաստատող փաստաթուղթ, բ. հիմնական կրթության վկայական (բնօրինակը), գ. սույն կարգի 35-րդ կետով նախատեսված տեղեկանքը՝ առկայության դեպքում։ 26. էքստեռն ավարտական քննություններ հանձնող դրսեկը կամ նրա օրինական ներկայացուցիչը դիմումում նշում է, թե տվյալ քննաշրջանում քանի" քննություն է ցանկանում հանձնել և ո՞ր առարկաներից (պահպանելով սույն կարգի 20-րդ կետի պահանջները)։ 27. Փաստաթղթերը ներկայացվում են մեկ անգամ՝ բոլոր քննաշրջանների հա-մար։ 28. Փաստաթղթերի ընդունումն ավարտվում է քննաշրջանը սկսվելուց 10 աշխա-տանքային օր առաջ։ 29. էքստեռն քննություններ կազմակերպող ավագ դպրոցը փոխվելու դեպքում փաստաթղթերի պատճենները փոխանցվում են նոր դպրոցի տնօրենին։ 30. Փաստաթղթերի պատճենները փոխանցող ավագ դպրոցի տնօրենը պատշաճ կերպով տեղեկացնում է այդ մասին դրսեկին կամ նրա օրինական ներկայացու-ցիչին։ 31. Սույն կարգի պահանջներին համապատասխանող էքստեռն քննություններ հանձնել ցանկացողների փաստաթղթերը դպրոցի տնօրենը քննաշրջանը սկսվե-լուց առնվազն 5 աշխատանքային օր առաջ ներկայացնում է Նախարարության աշխատակազմի հանրակրթության վարչություն՝ փաստաթղթերի ուսումնասիրու-թյան և սահմանված կարգին համապատասխան քննություններին թույլատրելու համար։ 32. Գրավոր քննությունների թեստերը կազմվում են ԳԹԿ-ի կողմից և տրա-մադրվում են Նախարարությանը, բանավոր քննությունների առաջադրանքները՝ դպրոցի համապատասխան առարկայական մեթոդական միավորումների կողմից։ 33. էքստեռն քննություններ հանձնող դրսեկները քննական անբավարար գնա-հատականներ ստանալու դեպքում առաջադրանքներ չեն ստանում։ 34. Սույն կարգի 23-րդ կետով սահմանված 2-րդ քննաշրջանի ընթացքում որևէ պատճառով քննություններին չներկայացած դրսեկը ավարտական և պետական ավարտական քննությունները հանձնում է ԳԹԿ-ի սահմանած օրերին։ 1) 1-ին, 2-րդ կամ 3-րդ քննաշրջաններում որևէ պատճառով որևէ քննության չմաս-նակցած դրսեկը տվյալ քննությունը հանձնում է հաջորդ տարիներին՝ երեք քննաշրջանների ընթացքում։ 35. էքստեռն ավարտական քննություններ հանձնած դրսեկին սույն կարգի 20-րդ կետում նշված դպրոցի տնօրենը տրամադրում է տեղեկանք՝ գնահատման 10

213

միավորային համակարգում՝ 4-10, 20 միավորային համակարգում՝ 8-20 միավոր ստանալու վերաբերյալ։ 36. Դրսեկի ստացած գնահատականները ուժի մեջ են մինչև հիմնական կրթու-թյան վկայական կամ միջնակարգ կրթության ատեստատ ստանալը։ 37. Դրսեկը հաջորդ քննաշրջաններին քննություն է հանձնում միայն այն առար-կաներից, որոնցից քննություն չի հանձնել կամ գնահատման 20 բալային համա-կարգում ստացել է 1-7, 10 միավորային համակարգում ՝ 1-3 միավորներ։ 38. Քննությունների հանձնաժողովները կազմում է(են) էքստեռն քննություններ անցկացնելու իրավունք ստացած դպրոց(ներ)ի տնօրեն(ներ)ը. 1) 9-րդ դասարանի համար՝ նախագահ և հանձնաժողովի երկու անդամ, 2) 12-րդ դասարանի համար՝ նախագահ և հանձնաժողովի երեք անդամ։ 39. Էքստեռն կարգով քննությունների վերահսկողությունն իրականացնում է Նա-խարարությունը։ 40. Բոլոր քննություններից գնահատման 10 միավորային համակարգում՝ 4-10, 20 միավորային համակարգում՝ 8-20 միավոր ստացած դրսեկներին սահմանված կարգով տրվում է հիմնական կրթության վկայական կամ միջնակարգ կրթության ատեստատ՝ «Էքստեռն» նշումով։ Նշումը կատարում է Նախարարության աշխա-տակազմի համապատասխան ստորաբաժանումը։ 41. Էքստեռն ավարտողները գովասանագրով կամ մեդալով չեն պարգևատրվում։ 42. Էքստեռն ավարտողներին տրված հիմնական կրթության վկայականը կամ միջնակարգ կրթության ատեստատը գրանցվում է դպրոց(ներ)ի հիմնական կրթության վկականների կամ միջնակարգ կրթության ատեստատների բաշխման մատյաններում։ Դպրոցի հիմնական շրջանավարտների մասին տվյալները լրաց-նելուց հետո, հաջորդ տողի կենտրոնում գրվում է «էքստեռն» բառը և համա-րակալումը շարունակելով՝ լրացվում են սույն կարգով ավարտական վկայական ստացած դրսեկների մասին տվյալները։ 43. էքստեռն ավարտական քննությունների ամփոփագրերը և քննական գրավոր աշխատանքները պահվում են քննությունները կազմակերպող դպրոց(ներ)ում՝ դրսեկի՝ հիմնական կրթության վկայական կամ միջնակարգ կրթության ատես-տատ ստանալուց հետո՝ 1 տարի։

214

«Գրանցված է» ՀՀ արդարադատության

նախարարության կողմից 11 սեպտեմբերի 2010 թ.

Պետական գրանցման թիվ 11010339

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

6 օգոստոսի 2010 թ. N 1281-Ն

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

ՆԵՐԱՌԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆ ԻՐԱԿԱՆԱՑՆԵԼՈՒ ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Հիմք ընդունելով «Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող

անձանց կրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի հոդված 18-ի զ) կետը.

Հրամայում եմ՝ 1. Հաստատել «Ներառական կրթություն իրականացնելու կարգը»` համաձայն

հավելվածի: 2. ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության աշխատակազմի հանրա-

կրթության վարչությանը (պետ՝ Ն. Հովհաննիսյան), օրենսդրության և իրավաբա-նական վարչությանը (պետ՝ Մ. Գրիգորյան)՝ սույն հրամանը սահմանված կարգով ներկայացնել ՀՀ արդարադատության նախարարություն՝ պետական գրանցման:

3. Հրամանի կատարման հսկողությունը վերապահել նախարարի տեղակալ Մ. Մկրտչյանին:

Ա. Աշոտյան

215

ՀավելվածՀՀ կրթության և գիտությաննախարարի 06.08.2010 թ.

N 1281-Ն հրամանի

Կ Ա Ր Գ

Ներառական կրթություն իրականացնելու 1. Սույն կարգը սահմանվում է «Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կա-

րիք ունեցող անձանց կրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի հոդված 18-ի զ) ենթակետին համապատասխան, և կարգավորում է ներառական կրթություն իրականացնող ուսումնական հաստատություններում կրթության առանձ-նահատուկ պայմանների կարիք ունեցող սովորողների և մանկավարժական գործ-ընթացի մասնակիցների իրավահարաբերությունները:

2. Հանրակրթական ուսումնական հաստատությունում (այսուհետ` հաստատու-թյուն) ներառական կրթությունն իրականացվում է կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող անձանց համար` նրանց զարգացման սոցիալական հարմարվածությունը և հասարակության մեջ լիարժեք ներառումն ապահովելու, մյուս սովորողների հետ կրթության իրավունքի իրացման հավասար հնարավորու-թյուն ընձեռելու նպատակով:

3. Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխայի ընդու-նելությունը ներառական կրթություն իրականացնող հաստատություն կատարվում է Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարի 2003թ. Օգոստոսի 25-ի թիվ 619-Ն հրամանով հաստատված կարգին համապատասխան:

4. Ներառական կրթություն իրականացնող հաստատությունում կրթության ա-ռանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող սովորողների կրթությունը իրակա-նացվում է հանրակրթական չափորոշիչներով և ծրագրերով, իսկ դրանց յուրաց-ման անհնարինության դեպքում` նաև հատուկ կրթության չափորոշիչներով և ծրագրերով:

5. Ներառական կրթություն իրականացնող հանրակրթական ուսումնական հաս-տատության միևնույն դասարանի համակազմում միաժամանակ կարող են ընդգրկվել կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող 2-3 երեխա` ըստ կրթական կարիքների բարդության, ընդ որում՝ դրանք կարող են լինել թե´միևնույն, թե´ տարբեր կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաներ:

6. Ներառական կրթություն իրականացնող հաստատությունում կրթության ա-ռանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող սովորողների ուսուցումն իրականաց-վում է յուրաքանչյուր սովորողի համար պետական կրթական չափորոշիչներին համա-պատասխան կազմված Անհատական ուսուցման պլանի (այսուհետ` ԱՈՒՊ) հիման վրա:

7. ԱՈՒՊ-ը կազմվում է կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխայի հաստատություն ընդունվելուց մեկ ամիս՝ անց մեկ ամսվա ըն-թացքում: Հաստատությունից հաստատություն տեղափոխվելիս ԱՈՒՊ-ը սովորողի անձնական գործերի հետ միասին ներկայացվում է ընդունվող հաստատություն:

8. Ներառական կրթություն իրականացնող հաստատությունում կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող սովորողների գնահատման ժամա-նակ կարող է կիրառվել առաջադիմության գնահատման այլընտրանքային համա-

216

կարգ, ըստ որի բացահայտվում և ԱՈՒՊ-ում գրանցվում է սովորողի զարգացման առաջադիմությունը, ճշտվում են նրա հետ տարվող անհատական աշխատանքնե-րի բովանդակությունը և ծավալը:

9. ԱՈՒՊ-ը կազմվում է ներառական կրթությանն աջակցող մասնագետների՝ սովորողի հետ աշխատող ուսուցիչների, հատուկ և սոցիալական մանկավարժների, հոգեբանի կողմից;

10. Ուսուցիչները, հատուկ և սոցիալական մանկավարժները, հոգեբանը հաս-տատությունում իրենց աշխատանքային պարտականությունները կատարում են իրենցից յուրաքանչյուրի համար սահմանված աշխատանքային պարտականու-թյունների շրջանակներում:

11. Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխայի կրթա-կան կարիքը բժշկահոգեբանամանկավարժական գնահատման կենտրոնի կողմից ենթակա է գնահատման՝ յուրաքանչյուր 2 տարին մեկ, երեխայի կրթության ա-ռանձնահատուկ պայմանների կարիքի հաստատման նպատակով: Ծնողի և ուսում-նական հաստատության դիմումի համաձայն՝ սովորողի կրթական կարիքը կարող է վերագնահատվել ավելի վաղ ժամկետներում:

12. ԱՈՒՊ-ը հիմք է հանդիսանում տվյալ հաստատությունում կիրառվող գիտե-լիքների հաշվառման և գրանցման, ինչպես նաև գնահատման փաստաթղթերը վարելու և սովորողին դասարանից-դասարան փոխադրելու համար:

13. Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխայի ուսուցման գործընթացը պարտադիր ներառում է երեխայի կողմից նրա դասարանի դասացուցակով նախատեսված ուսումնական պարապմունքների ոչ պակաս, քան 80%-ի մասնակցությունը:

14. Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխայի ԱՈՒՊ-ով նախատեսված լրացուցիչ պարապմունքները կազմակերպվում են տվյալ օրվա դա-սերի ավարտից հետո, սակայն ոչ պակաս, քան 30 րոպե անց: 30 րոպե տևողությամբ ընդմիջումը օգտագործվում է երեխայի սնունդը կազմակերպելու համար:

15. Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող յուրաքանչյուր երեխայի հատուկ մանկավարժական լրացուցիչ պարապմունքների գրաֆիկն ամ-րագրվում է սովորողի ԱՈՒՊ-ում:

16. Ներառական կրթություն իրականացնող հաստատությունում կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաներից բաղկացած առան-ձին դասարանների ձևավորումը արգելվում է:

17. Ներառական կրթություն իրականացնող հաստատությունում կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող սովորողների ընդգրկվածության վերաբերյալ տվյալները արտացոլվում են Հայաստանի Հանրապետության ազգա-յին վիճակագրական ծառայության և կրթության պետական կառավարման լիազոր-ված մարմնի կողմից սահմանված ձևի տարեկան հաշվետվության մեջ:

Ա. Աշոտյան

217

«Գրանցված է» ՀՀ արդարադատության

նախարարության կողմից 18 փետրվարի 2010 թ.

Պետական գրանցման թիվ 11010044

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

26 դեկտեմբերի 2009 թ. ք. Երևան N 1105-Ն

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑԻ ՍՈՎՈՐՈՂԻ ԾՆՈՂԻ ԵՎ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՄԻՋԵՎ ԿՆՔՎՈՂ ԱՆՎՃԱՐ ԿՐԹԱԿԱՆ

ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՄԱՏՈՒՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆԱԳՐԻ ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՁԵՎԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Հիմք ընդունելով «Հանրակրթության մասին» ՀՀ օրենքի 16-րդ հոդվածի 1-ին

մասը.

Հրամայում եմ՝ 1. Հաստատել «Հանրակրթական դպրոցի սովորողի ծնողի և հաստատության

միջև կնքվող անվճար կրթական ծառայությունների մատուցման պայմանագրի օրինակելի ձևը»՝ համաձայն հավելվածի։

2. Նախարարության աշխատակազմի հանրակրթության վարչությանը (պետ՝ Ն. Հովհաննիսյան), օրենսդրության և իրավաբանական վարչությանը (պետ՝ Մ. Գրիգորյան) սույն հրամանը սահմանված կարգով ներկայացնել ՀՀ արդարադ-ատության նախարարություն՝ գրանցման։

3. Հրամանի կատարման հսկողությունը վերապահել նախարարի տեղակալ Մ. Մկրտչյանին։

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարար` Ա. Աշոտյան

218

ՀավելվածՀՀ ԿԳ նախարարի

2009 թ. դեկտեմբերի 26-իN 1105-Ն հրամանի

Պ Ա Յ Մ Ա Ն Ա Գ Ի Ր

ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑԻ ՍՈՎՈՐՈՂԻ ԾՆՈՂԻ ԵՎ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՄԻՋԵՎ ԿՆՔՎՈՂ ԱՆՎՃԱՐ ԿՐԹԱԿԱՆ

ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՄԱՏՈՒՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆԱԳՐԻ ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՁԵՎԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

___________________

կնքման վայրը «_____» ________________20 թ.

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությամբ ամրագրված կրթության

իրավունքի, պարտադիր հիմնական ընդհանուր և անվճար միջնակարգ կրթություն ա-պահովելու նպատակով կնքվում է սույն պայմանագիրը (այսուհետ` Պայմանագիր):

«Հայաստանի Հանրապետության պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատություն» պետական ոչ առևտրային կազմակերպությունը (հանրակրթա-կան դպրոցը, այսուհետ՝ Դպրոց)՝ _____________________________________________________________________

դպրոցի լրիվ անվանումը, ըստ կրթական ծրագրերի աստիճանի

_____________________________________ վկայական N ___________________ լիցենզիա N ____________________, գրանցման N _______________________- ի,

տրված գրանցված

ի դեմս տնօրեն (այսուհետ` Տնօրեն)՝ _________________________________ - ի, անունը, հայրանունը, ազգանունը

որպես գործադիր մարմնի Դպրոցիկանոնադրության (այսուհետ` Կանոնադրություն) համաձայն,

և ________-ի Սովորող _________________________________________________- ի դասարանը անունը, հայրանունը, ազգանունը

օրինական ներկայացուցիչ` _____________________________________________ ծնողները, որդեգրողը, խնամակալը, հոգաբարձուն կամ ծնողների ներկայացուցիչը

(այսուհետ` Օրինական ներկայացուցիչ)անձնագիր`_____________, __________, ___________, ________,

համարը կոդը երբ է տրվել հասցեն

_______________________________________________________________-ը, որպես անունը, հայրանունը, ազգանունը

Սովորողի կրթության պատասխանատու (այսուհետ` Կողմեր), կնքեցին սույն Պայմանագիրը Սովորողի կրթական, դաստիարակչական գործընթացը կազմա-կերպելու համար:

219

1. ՊԱՅՄԱՆԱԳՐԻ ՆՊԱՏԱԿԸ ԵՎ ԱՌԱՐԿԱՆ 2. Կրթական պետական ծրագիրը (այսուհետ` Ծրագիր) կառուցվում է հաջոր-

դականության և շարունակականության սկզբունքով` տարրական, հիմնական, միջ-նակարգ աստիճանակարգերով: Ծրագիրը կարող է ներառել նաև հոսքային կամ առանձին առարկաների խորացված ուսուցման ծրագրեր:

3. Դպրոցն ըստ տեսակի համարվում է _______________________ դպրոց և իրականացնում է _________________________________դպրոցի (______________-րդ դասարանների) Ծրագիր:

4. Կողմերը փոխադարձ համաձայնությամբ պարտավորվում են ի շահ Սովորո-ղի` բարեխղճորեն և Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահման-ված կարգով անհատույց իրականացնել իրենց պարտականությունները:

2. ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄԸ 1. Կրթական գործընթացը կազմակերպվում է հանրակրթական պետական չա-

փորոշչի (այսուհետ` Չափորոշիչ) և Դպրոցի տարեկան ուսումնական պլանի հիման վրա: Ուսումնական տարին բաղկացած է ուսումնական շաբաթներից, քննաշրջան-ներից և արձակուրդներից:

2. Սովորողի ընդունելությունը Դպրոց իրականացվում է. 1) Տնօրենի հրամանով` Օրինական ներկայացուցչի դիմումի և կնքված սույն

Պայմանագրի հիման վրա: Օրինական ներկայացուցիչը սահմանված կարգով Դպրոց է ներկայացնում համապատասխան փաստաթղթեր, որոնց հիման վրա լրացվում է պարտադիր գործածության երաշխավորված «Աշակերտի անձնական գործ» գրքույկը.

2) Դպրոցի առաջին դասարան ընդունվում են այն երեխաները, որոնց վեց տա-րին լրանում է տվյալ օրացուցային տարում: Արգելվում են` առաջին դասարան ըն-դունվողների գիտելիքների ստուգումը, ինչպես նաև ավելի փոքր տարիքի երեխա-ների ընդունելությունը.

3) Սովորողին Դպրոցից այլ դպրոց տեղափոխելը կամ ազատելը կատարվում է կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի (այսուհետ` Նախարա-րություն) հաստատած կարգով` Օրինական ներկայացուցչի դիմումի կամ դատա-րանի` օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռի հիման վրա:

3. Ուսումնական շաբաթվա տևողությունը` հնգօրյա կամ վեցօրյա, որոշում է Դպրոցը՝ օրենքով սահմանված կարգով:

4. Դպրոցում ուսումնական գործընթացն իրականացվում է` ________________________________ ուսուցման եղանակով:

խմբային կամ անհատական

5. Ուսումնական խմբերը` դասարանները, կազմավորվում են` ըստ սովորողնե-րի տարիքի և նրանց կողմից ուսումնասիրվող Ծրագրի յուրացման արդյունքի: Նա-խարարության կողմից սահմանված կարգի համաձայն կարող են կազմավորվել նաև բազմահամակազմ դասարաններ միևնույն կրթական մակարդակների` 1-ից

4-րդ, 5-ից 9-րդ, 10-ից 12-րդ դասարանների սովորողներից: 6. Դպրոցում խմբային ուսուցման կազմակերպման հիմնական ձևը դասն է:

Դասի տևողությունը սահմանվում է Չափորոշչով` 45 րոպե` անկախ դասարանների աշակերտների թվից:

220

7. Առանձին առարկաների դասաժամերին Նախարարության կողմից սահման-ված կարգով կամ դպրոցի արտաբյուջետային միջոցների հաշվին Դպրոցի խոր-հրդի որոշմամբ դասարանը կարող է բաժանվել խմբերի:

8. Խմբային ուսուցումը կարող է կազմակերպվել նաև ուսումնաարտադրական, փորձարարական բազաներում և մարզաառողջարարական ճամբարներում` _____________________: նշել անվանումները

9. Նախարարության կողմից փորձաքննություն անցած և երաշխավորված դա-սագրքերը, ձեռնարկները գործածվում են Դպրոցի ընտրությամբ: Դասագրքերը Սովորողին տրամադրվում են Նախարարության կողմից հաստատված ներդրումա-յին գումարների (վարձավճարներ) չափով: Սահմանված կարգով մանկավարժա-կան և ծնողական խորհուրդների որոշմամբ Դպրոցը կարող է սահմանել ներդրու-մային գումարների (վարձավճարներ) հավելավճարներ և կիրառել ներդրումային գումարների զեղչեր սոցիալապես անապահով սովորողների համար:

10. Տարրական, հիմնական և միջնակարգ հանրակրթական ծրագրերի ավար-տին իրականացվում է Չափորոշչի պահանջներին սովորողների համապատաս-խանության ստուգում` պետական ամփոփիչ ատեստավորում` գիտելիքների ստու-գումների, ավարտական, պետական քննությունների տեսքով:

11. Ուսումնական տարվա ընթացքում օրենքով սահմանված չափը գերազան-ցող բացակայություններ ունեցող Սովորողին քննությունների թույլատրելու կամ դասընթացը կրկնելու կարգը և դեպքերը սահմանվում են Նախարարության կող-մից սահմանված կարգով:

12. Առանձին գործող ավագ դպրոցում, եթե Սովորողը չի ապահովել հոսքային, խորացված ուսուցման, ինչպես նաև առանձին առարկաների ծրագրերի յուրացու-մը, ապա Կողմերի փոխադարձ համաձայնությամբ Սովորողը կարող է տեղափոխ-վել այլ հոսք, ենթահոսք կամ այլ ուսումնական հաստատություն:

13. Մասնագիտացված հանրակրթական դպրոցում, ինչպես նաև այլընտրան-քային ուսուցման համակարգում Սովորողը կամ նրա Օրինական ներկայացուցիչը, եթե չի պահպանել պայմանագրային դրույթները, կամ Սովորողը չի ապահովել կրթության բովանդակությանն ու ծավալի յուրացմանը ներկայացվող նվազագույն պահանջները, ապա Դպրոցը կարող է միակողմանի լուծել Պայմանագիրը` այդ մասին տասն օր առաջ տեղյակ պահելով Օրինական ներկայացուցչին:

14. Հիմնական, ավագ և առանձին գործող ավագ դպրոցներում Սովորողը հան-րակրթական առարկաներից տարեկան անբավարար գնահատականներ ունենալու դեպքում սահմանված կարգով հանձնում է վերաքննություններ, կամ սահմանված կարգով մնում է նույն դասարանում դասընթացը կրկնելու:

15. Հիմնական և ավագ դպրոցների շրջանավարտին տրվում է Ծրագրին հա-մապատասխան նմուշի ավարտական փաստաթուղթ` սահմանված կարգով հաս-տատված:

16. Օրենքով և Կանոնադրությամբ սահմանված Դպրոցի ներքին կարգապա-հական կանոնները սահմանում են Սովորողի իրավունքները և պարտականու-թյունները, որոնց կատարումը պարտադիր է:

Սովորողներն ունեն հավասար իրավունքներ և պարտականություններ: 17. Դպրոցի ներքին կարգապահական կանոնները չկատարելու կամ ոչ պատ-

շաճ կատարելու դեպքերում օրենքով և Կանոնադրությամբ սահմանված կարգով միջին և ավագ դպրոցների սովորողների նկատմամբ կարող են կիրառվել հետևյալ կարգապահական տույժերը.

221

1) նկատողություն. 2) խիստ նկատողություն: 18. Կարգապահական տույժ նշանակելու օրվանից հետո` մեկ տարվա ընթաց-

քում, տույժը կարող է հանվել, եթե Սովորողը նոր խախտում թույլ չի տվել և դրսևո-րել է իրեն որպես բարեխիղճ, օրինակելի, կարգապահ աշակերտ:

19. Մեկ ուսումնական տարվա ընթացքում նույն սովորողի նկատմամբ կրկնա-կի տույժ կիրառվելու դեպքում Դպրոցը կարող է`

1) առաջարկել Օրինական ներկայացուցչին` Սովորողին տեղափոխել այլ դպրոց.

2) դիմել սոցիալական աջակցության բնագավառի լիազոր մարմնին` Սովորո-ղին սոցիալական աջակցության ծառայություն կազմակերպելու առաջարկով:

20. Սովորողի հետագա բացակայությունները կանխելու նպատակով Կողմերը պարտավոր են մեկ շաբաթվա ընթացքում միմյանց գրավոր տեղեկացնել ձեռնար-կած քայլերի մասին:

21. Ուսումնական պարապմունքներին Սովորողի չհաճախելու համար Օրինա-կան ներկայացուցիչը կրում է պատասխանատվություն:

22. Տասնչորս տարեկան չդարձած Սովորողի կողմից Դպրոցին պատճառած վնասի համար պատասխանատվություն կրում է Օրինական ներկայացուցիչը: Եթե Սովորողը վնասը պատճառել է իր նկատմամբ հսկողություն իրականացնող ման-կավարժի կամ Դպրոցի այլ աշխատողի ներկայությամբ, ապա պատասխանա-տվություն կրում է այդ անձը օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

23. Տասնչորսից մինչև տասնութ տարեկան սովորողը ընդհանուր հիմունքնե-րով ինքնուրույն պատասխանատվություն է կրում Դպրոցին պատճառած վնասի համար: Այն դեպքում, երբ Սովորողը վնասը հատուցելու համար չունի բավարար եկամուտներ կամ այլ գույք, վնասը լրիվ կամ պակասող մասով պետք է հատուցի նրա Օրինական ներկայացուցիչը:

24. Տասնչորսից մինչև տասնութ տարեկան սովորողի կողմից Դպրոցի մեկ այլ սովորողի կամ աշխատողի նկատմամբ դիտավորությամբ առողջությանը ծանր կամ միջին ծանրության վնաս պատճառելու, այլ քրեածին արարք կատարելու կամ խուլիգանական դրդումներով մանկավարժների պաշտոնական պարտականու-թյունների կատարմանը բացառիկ ցինիզմով խոչընդոտելու համար ենթակա է պա-տասխանատվության՝ օրենքով սահմանված կարգով:

25. Դպրոցին արգելվում է՝ առանց Օրինական ներկայացուցչի և Սովորողի հա-մաձայնության, Սովորողին ընդգրկել այնպիսի աշխատանքներում, որոնք նախա-տեսված չեն Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ և Ծրագրով:

26. Դպրոցում արգելվում է իրականացնել քաղաքական գործունեություն կամ քարոզչություն:

Կրոնական գործունեությունը և քարոզչությունը Դպրոցում արգելվում են, բա-ցառությամբ օրենքով սահմանված դեպքերի:

27. ______________________________________________________ այլ լրացուցիչ դրույթներ

3. ԿՈՂՄԵՐԻ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐՆ ՈՒ ՊԱՐՏԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ Կողմերի իրավունքներն ու պարտականությունները սահմանվում են` Հայաս-

տանի Հանրապետության Սահմանադրությամբ, օրենսդրությամբ և այլ իրավական ակտերով, ինչպես նաև Կանոնադրությամբ ու սույն Պայմանագրով:

222

1. Տնօրենը պարտավոր է` 1) Մինչև Պայմանագրի վավերացումը Օրինական ներկայացուցչին ծանոթաց-

նել Կանոնադրությանը, իրականացվող հանրակրթական Ծրագրին, Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից հաստատված լրացուցիչ վճարովի ուսումնական ծառայությունների ցանկին, դրանց մատուցման պայմաններին և անցկացման կարգին, ներքին կարգապահական կանոններին, կրթադաստիարակ-չական այլ պայմաններին.

2) Սովորողի առողջության պահպանման և ֆիզիկական ու մտավոր զարգաց-ման դժվարությունները կանխարգելելու, վերականգնելու նպատակով տարին առնվազն մեկ անգամ անցկացնել բժշկական (պրոֆիլակտիկ) հետազոտություն` Դպրոցի բժշկական սպասարկման ծառայության կողմից, իսկ դրա անհնարինու-թյան դեպքում` տարածքային սպասարկման առողջապահական կազմակերպու-թյան կողմից` պետական բյուջեի միջոցների հաշվին։

Առողջական վիճակի պատճառով ժամանակավորապես հաճախել չկարողացող կամ կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող Սովորողի համար Նախարարության սահմանած կարգի համաձայն կազմակերպել տնային ուսուցում.

3) Դպրոցում կրթական գործընթացը կազմակերպել Ծրագրի և Չափորոշչի պահանջներին համապատասխան.

4) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ, Կանոնադրությամբ սահ-մանված կարգով կազմակերպել ու իրագործել ուսուցման, դաստիարակության, սո-վորողների անվտանգության գործընթացը` տարրական, հիմնական, միջնակարգ կրթության մակարդակներում և յուրաքանչյուր մակարդակն ավարտող Սովորողի համար ապահովել Չափորոշչով սահմանված գիտելիքների, կարողությունների ընդհանրական որակական մակարդակը.

5) ուսումնական պլանի դպրոցական բաղադրիչով նախատեսված ժամաքա-նակը բաշխել պետական բաղադրիչով սահմանված կամ Նախարարության կող-մից երաշխավորված առարկաներին.

6) Օրինական ներկայացուցչի դիմումի և համապատասխան պայմանագրի կնքման դեպքում մատուցել լրացուցիչ վճարովի ուսումնադաստիարակչական և այլ ծառայություններ.

7) հարգանքով վերաբերվել Սովորողի իրավունքներին ու ազատություններին` միաժամանակ կարևորելով քաղաքացիական գիտակցության, հանրակրթության բնագավառում ժողովրդավարական սկզբունքների և կրթության աշխարհիկ բնույ-թի ապահովումը և կիրարկումը.

8) ստեղծել Սովորողի առողջության, ֆիզիկական զարգացման ամրապնդման, հիգիենայի, սննդի, հանգստի, ֆիզիկական և հոգևոր զարգացման համար անհրա-ժեշտ պայմաններ` ________________________________________________________

նշել դահլիճների, խմբերի կամ այլ օժանդակ պայմանների առկայությունը

9) ապահովել Սովորողի կյանքի անվտանգության պայմանները, միաժամա-նակ իրագործելով նրա շահերի դեմ ուղղված ոտնձգություններից պաշտպանելու իրավաչափ գործողություններ, ինչպես նաև թմրեցնող նյութերից, պայթուցիկ պա-րագաներից, մուրացկանությունից, թափառաշրջիկությունից և այլ բնույթի քրեա-ծին, հանցավոր արարքներից հետ պահող, կանխարգելող միջոցառումներ.

10) ապահովել աշակերտական խորհրդի անդամների մասնակցությունը Դպրոցի կառավարմանը` խորհրդակցական ձայնի իրավունքով.

11)___________________________________________________________________: այլ լրացուցիչ դրույթներ

223

3. Տնօրենն իրավունք ունի. 1) Ուսումնադաստիարակչական գործընթացն իրականացնելու____________________________________________________________________

նշել` ցերեկային, երկարօրյա և (կամ) գիշերօթիկ աշխատակարգով:

2) Դպրոցում հոսքային ծրագրերի առարկաներից սահմանելու փոխադրա-կան քննություններ 10-րդ և 11-րդ դասարաններում:

3) Ծրագրում, որպես անբաժանելի մաս, ներառելու` ա. ուսումնական հաստատության կողմից իրականացվող ուսումնամեթոդա-

կան, փորձարարական, հետազոտական աշխատանքները. բ. մանկավարժական աշխատողների մասնագիտական կատարելագործման

միջոցառումները. գ. Սովորողի համար հանրակրթական լրացուցիչ դասընթացների կազմակեր-

պումը. դ. Սովորողի առողջության պահպանման միջոցառումները. ե. Սովորողի սննդի կազմակերպումը. զ. Սովորողի տրանսպորտային կազմակերպված փոխադրումները. է. Սովորողի երկարօրյա ուսուցման և (կամ) գիշերակացի կազմակերպումը. ը. Սովորողի ուսուցման, դաստիարակության ու հանգստի կազմակերպումը

ուսումնաարտադրական բազաներում, մարզաառողջարարական ճամբարներում. թ. ____________________________________________________________________:

այլ լրացուցիչ դրույթներ

4. ____________________________________________________________________: այլ լրացուցիչ դրույթներ

5. Օրինական ներկայացուցիչը պարտավոր է` 1) ընտանիքում Սովորողին դաստիարակել և ապահովել համապատասխան պայման-

ներ կրթություն ստանալու համար. 2) պաշտպանել Սովորողի իրավունքները, օրինական շահերը և առանց լիազո-

րագրի հանդես գալ ֆիզիկական ու իրավաբանական անձանց հետ ցանկացած հարաբերություններում, ինչպես նաև դատարանում.

3) ներկայացուցչի իրավունքներն իրականացնելիս վնաս չպատճառել Սովորո-ղի ֆիզիկական և հոգեկան առողջությանը, նրա բարոյական զարգացմանը.

4) Սովորողի դաստիարակության եղանակներն ընտրելիս բացառել քամահրա-կան, դաժան, կոպիտ, մարդկային արժանապատվությունը նսեմացնող վերաբեր-մունքը, վիրավորանքը կամ շահագործումը.

5) Սովորողի դաստիարակությանն ու կրթությանը վերաբերող բոլոր հարցերը ընտանիքում լուծել փոխադարձ համաձայնությամբ` ելնելով Սովորողի շահերից, օրենսդրությամբ սահմանված կարգով հաշվի առնելով տասը տարին լրացած երե-խայի կարծիքը: Ներկայացուցչական իրավունքները չիրականացնել Սովորողի շա-հերին հակառակ.

6) մշտապես հոգալ Սովորողի ֆիզիկական առողջության, հոգեկան վիճակի մասին, ստեղծել համապատասխան պայմաններ կրթական կարիքների բավարար-ման, հակումների և ընդունակությունների զարգացման համար.

7) հարգել Սովորողի արժանապատվությունը, դաստիարակել աշխատասիրու-թյուն, բարություն, ընկերասիրություն, հանդուրժողականություն, գթասրտություն, հարգալից վերաբերմունք ընտանիքի, մեծահասակների, մայրենի լեզվի, կրթության աշխարհիկ սկզբունքների, ժողովրդական ավանդույթների և սովորույթների նկատ-մամբ.

224

8) դաստիարակել հարգանք՝ ազգային, պատմական, մշակութային արժեքնե-րի, հայրենիքի, հանդուրժողական վերաբերմունք այլ ժողովուրդների և մշակույթ-ների, շրջակա միջավայրի նկատմամբ.

9) դաստիարակել հարգանք Դպրոցի, մանկավարժական և տեխնիկական սպասարկման աշխատանքներ կատարող աշխատողների նկատմամբ.

10) հատուցել իր, ինչպես նաև Սովորողի կողմից Դպրոցին հասցված վնասը. 11) Սովորողին զերծ պահել ծխախոտ, ոգելից խմիչքներ, հոգեմետ, թմրեցնող

նյութեր, զենք, զինամթերք, թունավոր պայթուցիկ պարագաներ, առարկաներ օգ-տագործելուց, ինչպես նաև իրագործել մուրացկանությունից, թափառաշրջիկությու-նից, մոլախաղերից և այլ բնույթի քրեածին, հանցավոր արարքներից հետ պահող գործողություններ.

12) Օրենքով սահմանված ժամկետներում Սովորողին բերել Դպրոց, կանխար-գելել հաճախակի անհարգելի բացակայությունները.

13)____________________________________________________________________: այլ լրացուցիչ դրույթներ

5. Օրինական ներկայացուցիչն իրավունք ունի. 1) Սովորողին դաստիարակելու նախապատվության. 2) Սովորողի կարծիքը հաշվի առնելով` սահմանված կարգով ընտրելու կրթա-

կան հաստատությունը և ուսուցման ձևերը, մինչև Սովորողի հիմնական ընդհանուր կրթություն ստանալը.

3) համագործակցելու Դպրոցի, մանկավարժական և դաստիարակչական աշ-խատանքներ կատարող աշխատողների հետ Սովորողի կրթությունը Ծրագրով իրականացնելու համար.

4) դիմելու համապատասխան մարմիններին՝ Սովորողի ուսուցման և դաստիա-րակության հարցերով.

5) պաշտպանելու իր և Սովորողի օրինական շահերը համապատասխան ատ-յաններում.

6) մասնակցելու Դպրոցի կառավարման, ներքին գնահատման գործընթացներին. 7) Դպրոցի համար կատարելու ներդրումներ հետևյալ նպատակով կամ ուղղու-

թյուններով` _______________________________________________________________ 8) օգտվելու ՀՀ օրենսդրությամբ և այլ իրավական ակտերով սահմանված այլ

իրավունքներից. 9)____________________________________________________________________:

այլ լրացուցիչ դրույթներ

6. Կողմերը` Սովորողի կյանքի անվտանգության ապահովման կամ առողջության պահպանման պարտականությունը չկատարելու կամ ոչ պատշաճ կատարելու, եթե դրա հետևանքով երեխայի առողջությանն անզգուշությամբ պատճառվել է միջին ծան-րության վնաս, կրում են պատասխանատվություն, օրենքով սահմանված կարգով:

7. Կողմերի կողմից Սովորողին խոստումներ տալը, խաբեության կամ այլ եղա-նակներով քրեածին հանցանքի կատարմանը ներգրավելը, երեխային դաստիարա-կելու պարտականությունը չկատարելը կամ ոչ պատշաճ կատարելը, խուլիգանու-թյան դրդելը, որը զուգորդվել է անչափահասի նկատմամբ դաժան վերաբերմուն-քով, ինչպես նաև հակահասարակական գործողություններ կատարելուն ներգրա-վելը, համարվում է ընտանիքի և երեխայի շահերի դեմ ուղղված հանցագործու-թյուն, որն առաջացնում է պատասխանատվություն՝ օրենքով սահմանված կարգով:

8. ___________________________________________________________________: այլ լրացուցիչ դրույթներ

225

4. ՊԱՅՄԱՆԱԳՐԻ ԼՈՒԾՄԱՆ ՀԻՄՔԵՐԸ 1. Պայմանագիրը լուծվում կամ գործողությունը դադարում է, եթե` 1) Կողմերից մեկն այդ մասին տասն օր առաջ տեղյակ է պահում մյուս Կողմին. 2) Դպրոցը լուծարվել կամ վերակազմակերպվել է. 3) Սովորողը տեղափոխվում է այլ ուսումնական հաստատություն. 4) Պայմանագրով սահմանված պարտավորությունների կատարումը դարձել է

անհնար. 5) Պայմանագրի ժամկետը ավարտվելու կամ Սովորողի կողմից տվյալ կրթա-

կան մակարդակը ավարտելու կապակցությամբ. 6) Սովորողի նկատմամբ սոցիալական աջակցության ծառայություն կազմա-

կերպելու դեպքում, եթե նա տեղափոխվում է այլ ուսումնական հաստատություն. 7) Սովորողի նկատմամբ օրինական ուժի մեջ է մտել դատարանի դատավճիռը. 8) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ նախատեսված այլ դեպ-

քերում։

5. ՊԱՅՄԱՆԱԳԻՐՆ ՈՒԺԻ ՄԵՋ ՄՏՆԵԼԸ ԵՎ ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅԱՆ ԺԱՄԿԵՏԸ, ԴՐԱՆՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ԿԱՐԳԸ 1. Պայմանագիրն ուժի մեջ է մտնում կնքման պահից և գործում է ____________

տարի ժամկետով: 2. Պայմանագրում կատարված փոփոխությունները կամ լրացումներն իրավա-

կան ուժ են ստանում, եթե դրանք կատարվել են գրավոր և ստորագրվել Կողմերի կողմից: Կատարված փոփոխությունները կամ լրացումները համարվում են Պայմա-նագրի անբաժանելի մաս:

6. ԿՈՂՄԵՐԻ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՎՈՒԹՅՈՒՆԸ

1. Կողմերը Սովորողի դաստիարակության, կյանքի անվտանգության ապահով-ման, ինչպես նաև Պայմանագրով սահմանված իրենց պարտականությունների չկա-տարման, ոչ պատշաճ կատարման կամ վերազանցման համար կրում են պատասխա-նատվություն՝ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կար-գով:

7. ՎԵՃԵՐԻ ԼՈՒԾՈՒՄԸ

1. Կողմերի տարաձայնությունները լուծվում են փոխադարձ համաձայնությամբ կամ օրենսդրությամբ ու Կանոնադրությամբ նախատեսված կարգով:

2. Տասը տարին լրացած Սովորողի կարծիքը հաշվի չառնելու կամ նրա շահե-րին հակառակ գործողություններ իրականացնելիս Կողմերը առաջացած հարցը կամ վեճը լուծում են Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահման-ված կարգով:

8. ԱՅԼ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ 1. Պայմանագիրը կնքվում է երկու հավասարազոր օրինակներից, որոնք

տրվում են Կողմերին:

226

2. Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով Պայմանագիրը կնքելիս 14-ից 18 տարեկան Սովորողի գրավոր համաձայնությունը և ներկայությունը պարտադիր են:

2. Պայմանագրի գործողության ժամկետի ավարտից հետո Պայմանագրի օրի-նակը սահմանված կարգով Դպրոցում պահվում է հինգ տարի:

ԿՈՂՄԵՐԻ ՀԱՍՑԵՆԵՐԸ ԵՎ ՍՏՈՐԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ`

Օրինական ներկայացուցիչ` Հանրակրթություն իրագործող`

Անձնագիր` _______________________ Դպրոցի անվանումը` ______________

անուն ____________________________ տնօրեն __________________________ հայրանուն ________________________ ազգանուն ________________________ ___________________________________

ստորագրություն __________________________________

ստորագրություն

հասցե ____________________________ հասցե ___________________________ հեռախոս _________________________ հեռախոս ________________________ Սովորող` ______________________________________________________________

ստորագրություն, ազգանուն, անուն, հայրանուն (լրացնում է 14-18 տարեկան Սովորողը)

Պայմանագիրը լուծվել է հետևյալ պատճառով` _____________________________

Օրինական ներկայացուցիչ` ______________________________________________

Դպրոցի տնօրեն` _______________________________________________________

Սովորող` ______________________________________________________________ լրացնում է 14-18 տարեկան Սովորողը

227

«Գրանցված է» ՀՀ արդարադատության

նախարարության կողմից 10 փետրվարի 2011 թ.

Պետական գրանցման թիվ 11011076

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԾՆՈՂԻ ՄԻՋԵՎ ԿՆՔՎՈՂ ՎՃԱՐՈՎԻ

ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐՈՎ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԵՎ (ԿԱՄ) ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԼՐԱՑՈՒՑԻՉ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐԻ, ԻՆՉՊԵՍ ՆԱԵՎ ԱՅԼ

ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՀԱՄԱՐ ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՊԱՅՄԱՆԱԳՐԻ ՁԵՎԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Հիմք ընդունելով «Հանրակրթության մասին» ՀՀ օրենքի 14-րդ հոդվածի 4-րդ

մասի 2-րդ պարբերությունը

Հրամայում եմ՝

1. Հաստատել Հայաստանի Հանրապետության պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատություններում վճարովի հիմունքներով հանրակրթական և (կամ) մասնագիտական լրացուցիչ կրթական ծրագրերի, ինչպես նաև այլ ծառայու-թյունների իրականացման համար ուսումնական հաստատության և ծնողի միջև կնքվող պայմանագրի օրինակելի ձևը՝ համաձայն հավելվածի։

2. Նախարարության աշխատակազմի մարզառազմական և արտաուսումնա-կան դաստիարակության վարչությանը (պետ՝ Ա. Այվազյան), իրավաբանական վարչությանը (պետ՝ Մ. Գրիգորյան)՝ սույն հրամանը սահմանված կարգով ներկա-յացնել ՀՀ արդարադատության նախարարություն՝ պետական գրանցման։

3. Սույն հրամանի կատարման հսկողությունը հանձնարարել նախարարի տե-ղակալ Մ. Մկրտչյանին։

Նախարար` Ա. Աշոտյան

6 դեկտեմբերի 2010 թ. N 1672-Ն

228

ՀավելվածՀՀ ԿԳ նախարարի

6 դեկտեմբերի 2010 թ.թիվ 1672-Ն հրամանի

Պ Ա Յ Մ Ա Ն Ա Գ Ի Ր

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄ-ՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ ՎՃԱՐՈՎԻ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐՈՎ ՀԱՆՐԱ-

ԿՐԹԱԿԱՆ ԵՎ (ԿԱՄ) ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԼՐԱՑՈՒՑԻՉ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐԻ, ԻՆՉՊԵՍ ՆԱԵՎ ԱՅԼ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ _______________ կնքման վայրը

«____»_____________________ 2010

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ Հայաստանի Հանրապետության «Հանրակրթության մասին» օրենքով և օրենս-

դրությամբ սահմանված կարգով վճարովի հիմունքներով հանրակրթական և (կամ) մասնագիտական լրացուցիչ կրթական ծրագրեր, ինչպես նաև այլ ծառայություններ իրականացնելու համար կնքվում է սույն պայմանագիրը (այսուհետ` Պայմանագիր):

Ուսումնական հաստատությունների սովորողների մասնակցությունը վճարովի լրացուցիչ կրթության պարապմունքներին կամավոր է: «Հայաստանի Հանրապետության պետական հանրակրթական ուսումնական հաս-տատություն» պետական ոչ առևտրային կազմակերպությունը` (այսուհետ` Դպրոց)__________________________________________________________________________

դպրոցի լրիվ անվանումը, ըստ կրթական ծրագրերի աստիճանի

_______________ վկայական N ____________ լիցենզիա N _______________________,__________, ______________, գրանցման N ____________________, ի դեմս տնօրեն`տրված գրանցված (այսուհետ` Տնօրեն) __________________________________________________ - ի,

անունը, հայրանունը, ազգանունը

Դպրոցի կանոնադրության (այսուհետ` Կանոնադրություն) համաձայն, որպես կա-տարող և քաղաքացի (այսուհետ` Սովորող) ___________________________ -ի

անունը, հայրանունը, ազգանունը

օրինական ներկայացուցիչ`_____________________(այսուհետ` Օրինական ներկա-յացուցիչ)* ծնողները, որդեգրողը, խնամակալը, հոգաբարձուն, կամ ծնողների,ինչպես նաև չափահաս սովորողի ներկայացուցիչը անձնագիր`_____________, ________, _____________, _______________________, համարը կոդը ե՞րբ է տրվել հասցեն

________________________________________________________________-ը, անունը, հայրանունը, ազգանունը

որպես պատվիրատու (այսուհետ` Կողմեր), կնքեցին սույն Պայմանագիրը Սովո-րողի կրթական պահանջմունքները բարելավելու և վճարովի հիմունքներով հանրա-կրթական, մասնագիտական կողմնորոշման լրացուցիչ կրթական ծրագրեր, ինչպես նաև այլ ծառայություններ (այսուհետ` Լրացուցիչ կրթություն) իրականացնելու համար:

1. ՊԱՅՄԱՆԱԳՐԻ ՆՊԱՏԱԿԸ ԵՎ ԱՌԱՐԿԱՆ

229

1. Լրացուցիչ կրթական ծրագրերը նպատակաուղղված են հանրակրթական հիմ-

նական ծրագրերից դուրս սովորողների, քաղաքացիների հետաքրքրությունների և նախասիրությունների բավարարմանը:

2. Լրացուցիչ կրթությունը, ինչպես նաև կրթական այլ ծառայությունները չեն կա-րող իրագործվել քաղաքական, ազգային ռասայական, կրոնական ատելություն բոր-բոքելու, բռնություն կամ պատերազմ քարոզելու նպատակներով:

3. Լրացուցիչ կրթական ծրագրերի իրականացումն ապահովում է Սովորողի մը-տավոր, հոգևոր, ֆիզիկական և սոցիալական զարգացումը, ինքնուրույն կյանքի, մաս-նագիտական կողմնորոշման և մասնագիտական կրթության նախապատրաստումը:

4. Լրացուցիչ կրթական ծառայությունները չեն կարող իրականացվել պետական բյուջեից ֆինանսավորվող հիմնական կրթական ծրագրերի որակի հաշվին կամ դրա փոխարեն: 5. Դպրոցն իրականացնում է Լրացուցիչ կրթական հետևյալ ծրագրերը` ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________: նշել իրականացվող Լրացուցիչ կրթական ծրագրերի անվանումները

6. Կողմերը փոխադարձ համաձայնությամբ պարտավորվում են ի շահ Սովորո-ղի` բարեխղճորեն և Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով անհատույց իրականացնել իրենց պարտականությունները:

2. ԼՐԱՑՈՒՑԻՉ ԿՐԹԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄԸ

1. Լրացուցիչ կրթական ծրագրերի ուսուցման գործընթացը կազմակերպվում է

կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի (այսուհետ` Նախարարու-թյուն) երաշխավորած լրացուցիչ առարկայացանկի (եթե այդ առարկան ընդգրկված չէ Դպրոցի ուսումնական պլանում), ինչպես նաև օրենսդրությամբ սահմանված կարգով Դպրոցի կողմից առաջարկվող ծրագրերի շրջանակներում:

2. Սովորողի ընդունելությունը Դպրոցի լրացուցիչ կրթական ծրագրերի դասըն-թացներին իրականացվում է.

1) Տնօրենի հրամանով` Օրինական ներկայացուցչի դիմումի և կնքված սույն Պայ-մանագրի հիման վրա:

3. Օրինական ներկայացուցիչը, որպես պատվիրատու Դպրոցին որպես կատա-րողի պատվիրում է իրականացնել հետևյալ վճարովի Լրացուցիչ կրթական ծրագ-րերը. 1) __________________________________________________________________

լրացուցիչ կրթական ծառայության անվանումը

_____________________________________________________________________________, լրացուցիչ կրթություն իրականացնող ուսուցչի (մանկավարժի) անունը, ազգանունը

____________________________ կրթական ծառայության սկիզբը

____ __________________________________________ կրթական ծառայության ավարտը

_____________________________________________________________________________ կրթական ծառայության ամսական վճարի արժեքը թվերով (տառերով)

230

_____________________________________________________________________________կրթական ծառայության ամբողջական վճարի արժեքը թվերով (տառերով)

2) ___________________________________________________________________________լրացուցիչ կրթական ծառայության անվանումը

_____________________________________________________________________________,լրացուցիչ կրթություն իրականացնող ուսուցչի (մանկավարժի) անունը, ազգանունը

____________________________ կրթական ծառայության սկիզբը

___ ___________________________________________ կրթական ծառայության ավարտը

_____________________________________________________________________________կրթական ծառայության ամսական վճարի արժեքը թվերով (տառերով)

_____________________________________________________________________________կրթական ծառայության ամբողջական վճարի արժեքը թվերով (տառերով)

3) _________________________________________________________________________լրացուցիչ կրթական ծառայության անվանումը

_____________________________________________________________________________,լրացուցիչ կրթություն իրականացնող ուսուցչի (մանկավարժի) անունը, ազգանունը

________________________________ կրթական ծառայության սկիզբը

__ ________________________________________ կրթական ծառայության ավարտը

____________________________________________________________________________կրթական ծառայության ամսական վճարի արժեքը թվերով (տառերով)

_____________________________________________________________________________կրթական ծառայության ամբողջական վճարի արժեքը թվերով (տառերով)

4) __________________________________________________________________________ կատարվում է վճարի արժեքի զեղչ կամ մասնակի փոխհատուցում համապատասխան սոց. խմբին պատկանելու համար

_____________________________________________________________________________նշել կատարվող զեղչի չափը (թվերով և տառերով), ինչպես նաև հիմնավորող փաստաթղթի անվանումը

_____________________________________________________________________________:5) Լրացուցիչ կրթության, ինչպես նաև ուսուցման ընթացքում Պայմանագրի 3.2.(1) կետով սահմանված ծառայություններից օգտվելու դեպքում գոյացած վարձավճար-ները սահմանված կարգով վճարվում է կանխիկ` Դպրոցի դրամարկղ, կամ փոխան-ցումով` բանկային համապատասխան հաշվարկային հաշվին: 6) Օրինական ներկայացուցիչը պարտավորվում է մատուցված Լրացուցիչ կրթական ծառյության վարձավճարի մուծումները կատարել հետևյալ հաճախականությամբ` _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________:

նշել վճարման ամսաթիվը, ամիսը, տարեթիվը կամ այլ փոխհամաձայնեցված ժամանակացույց 7) Պայմանագրով սահմանված ուսուցման վարձավճարը հաստատուն է ուսումնա-ռության ողջ ժամանակահատվածի համար: 4. Կողմերի միջև կնքված սույն Պայմանագրի հիման վրա Լրացուցիչ կրթականծրագրերի ուսուցման գործընթացն իրականացվում է` _______________________խմբային կամ անհատական ուսուցման եղանակով:

231

5. Լրացուցիչ կրթական ուսումնական խմբերը (դասարանները) կազմավորվում են ըստ սովորողների տարիքի և նրանց կողմից ուսումնասիրվող Լրացուցիչ կրթական ծրագրերի յուրացման մակարդակի. 1)__________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________: նշել դասարանի, խմբի համալրման քանակը կամ այլ լրացուցիչ դրույթներ6. Լրացուցիչ կրթական խմբային ուսուցումը կազմակերպվում է դասի ձևով: Դասի տևողությունը սահմանվում է ըստ Պայմանագրի, սակայն ոչ ավելի, քան նա-խատեսված է կրթական պետական չափորոշչով: Դասի տևողությունը սահմանվում է` ___________________________________________ ։

գրել թվերով և տառերով` րոպե

_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________:

այլ լրացուցիչ դրույթներ

7. Լրացուցիչ կրթական ծրագրերը իրականացվում են համապատասխան որակա-վորում ունեցող մասնագետ մանկավարժների միջոցով: 8. Լրացուցիչ կրթական ծրագրերի ուսուցման ընթացքում Սովորողի և մանկավար-ժական աշխատողի ընտրությամբ գործածվում են հանրակրթական և Լրացուցիչ կրթության ծրագրերին համապատասխան Նախարարության կողմից փորձաքննու-թյուն անցած ու երաշխավորված դասագրքեր, ձեռնարկներ, ինչպես նաև կրթական պետական չափորոշչի պահանջները բավարարող հանրամատչելի այլ լրացուցիչ գրա-կանություն: 9. Ռազմամարզական ուղղվածության Լրացուցիչ կրթական ծրագրերը իրականաց-վում են Նախարարության համաձայնությամբ: Սպորտային պարապմունքների ժամանակ բժշկի (բուժակի) ներկայությունը պար-տադիր է: 10. Լրացուցիչ կրթական ծրագրերի ուսուցման ավարտին իրականացվում է պատ-վիրված կրթության ծրագրային պահանջներին սովորողների համապատասխա-նության ստուգում: 11. Լրացուցիչ կրթական ծրագրերի ուսուցումը, ավարտելուց հետո սահմանված կար-գով, Դպրոցի կողմից Սովորողին տրվում է ավարտական փաստաթուղթ (հավաս-տագիր, վկայական), որը չի կարող պարունակել մասնագիտական որակավորում: 12. Լրացուցիչ կրթական ծրագրերի ուսուցման ընթացքում Սովորողի հաճախակի անհարգելի բացակայության, ինչպես նաև Պայմանագրի 3.2.(2) կետով սահմանված պայմանի գործողության դեպքում Դպրոցի կառավարման խորհրդի որոշմամբ Օրի-նական ներկայացուցչի կողմից մուծված ուսուցման վարձավճարը հետ չի վերադարձ-վում, ինչպես նաև լրացուցիչ կրթական ծառայություններ չեն կազմակերպվում: 13. Լրացուցիչ կրթական ծրագրերի ուսուցման ընթացքում մանկավարժի անորակ աշխատանքի կամ Դպրոցի կողմից պայմանագրային պարտավորությունների հա-ճախակի խախտելու դեպքերում Դպրոցի կառավարման խորհրդի որոշմամբ Օրի-նական ներկայացուցչի կողմից մուծված ուսուցման վարձավճարը հետ է վերա-դարձվում, կամ Կողմերի համաձայնությամբ կազմակերպվում է նոր կրթական ծառա-յություն: 14. Դպրոցին արգելվում է՝ առանց Օրինական ներկայացուցչի և Սովորողի համա-ձայնության, Սովորողին ընդգրկել այնպիսի աշխատանքներում, որոնք նախատեսված չեն օրենսդրությամբ և Լրացուցիչ կրթության ծրագրերով:

232

15. _________________________________________________________________________ այլ լրացուցիչ դրույթներ

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________:

3. ԿՈՂՄԵՐԻ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐՆ ՈՒ ՊԱՐՏԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ Կողմերի իրավունքներն ու պարտականությունները սահմանվում են Հայաստանի

Հանրապետության օրենսդրությամբ, այլ իրավական ակտերով և սույն Պայմանա-գրով:

1. Տնօրենը պարտավոր է` 1) Մինչև Պայմանագիրը սահմանված կարգով կնքելը Սովորողին (14 տարեկա-

նից բարձր) և Օրինական ներկայացուցչին ծանոթացնել Լրացուցիչ կրթական ծրագ-րերի, Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից հաստատված լրա-ցուցիչ վճարովի ուսումնական ծառայությունների ցանկին, դրանց մատուցման պայ-մաններին, անցկացման և վճարման կարգին, ուսումնական հաստատության ներքին կարգապահական կանոններին, կրթադաստիարակչական այլ փաստաթղթերին ու պայմաններին.

2) Լրացուցիչ կրթական գործընթացը կազմակերպել պատվիրված ծրագրերի պահանջներին համապատասխան.

3) վերահսկողություն իրականացնել Լրացուցիչ կրթության ծրագրերով անցկաց-վող ուսումնական գործընթացի, մանկավարժների աշխատանքի որակի նկատմամբ.

4) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով կազ-մակերպել ու իրագործել լրացուցիչ կրթության ուսուցման, դաստիարակության, սովո-րողների անվտանգության գործընթացը: Ապահովել լրացուցիչ կրթության ուսուցմամբ սահմանված գիտելիքների, կարողությունների ընդհանրական որակական մակար-դակը.

5) հարգանքով վերաբերվել Սովորողի իրավունքներին ու ազատություններին` միաժամանակ կարևորելով քաղաքացիական գիտակցության, կրթության բնագավա-ռում ժողովրդավարական սկզբունքների, աշխարհիկ բնույթի ապահովումը և կիրար-կումը.

6) Սովորողի առողջության պահպանման մտավոր ու ֆիզիկական, հիգիենայի, սննդի և հանգստի զարգացման համար ապահովել համապատասխան պայմաններ` _____________________________________________________________________________

նշել օժանդակ պայմանների առկայություն

7) ապահովել Սովորողի կյանքի անվտանգության պայմանները, միաժամանակ իրագործելով նրա շահերի դեմ ուղղված ոտնձգություններից պաշտպանելու իրավա-չափ գործողություններ, ինչպես նաև թմրեցնող նյութերից, պայթուցիկ պարագանե-րից, մուրացկանությունից, թափառաշրջիկությունից և այլ բնույթի քրեածին, հանցա-վոր արարքներից հետ պահող, կանխարգելող միջոցառումներ.

8) Դպրոցի վերակազմակերպման կամ լուծարման դեպքում վճարված, բայց չմա-տուցված ծառայությունների վարձավճարները սահմանված կարգով հետ վերա-դարձնել Օրինական ներկայացուցչին.

9) ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________:

այլ լրացուցիչ դրույթներ

233

2. Տնօրենն իրավունք ունի. 1) Լրացուցիչ կրթական ուսուցման ընթացքում Օրինական ներկայացուցչի

կողմից համապատասխան վճարումները սահմանված կարգով վճարելու դեպքում որպես ծրագրերի անբաժանելի մաս ներառելու`

ա. Սովորողի առողջության պահպանման միջոցառումներ. բ. Սովորողի սննդի կազմակերպում. գ. Սովորողի տրանսպորտային կազմակերպված փոխադրումներ. դ. Սովորողի երկարօրյա ուսուցման և (կամ) գիշերակացի կազմակերպում. ե. Սովորողի ուսուցման, դաստիարակության ու հանգստի կազմակերպում

ուսումնաարտադրական բազաներում, մարզաառողջարարական ճամբարներում. զ. _______________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________. այլ լրացուցիչ դրույթներ

2) միակողմանի լուծել Պայմանագիրը` այդ մասին տասն օր առաջ տեղյակ պա-

հելով Օրինական ներկայացուցչին, եթե Լրացուցիչ կրթական ծրագրերի ուսուցման ընթացքում Սովորողը կամ Օրինական ներկայացուցիչը չեն պահպանել պայմանա-գրային դրույթները.

3) ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________։

այլ լրացուցիչ դրույթներ

3. Օրինական ներկայացուցիչը պարտավոր է` 1) ընտանիքում Սովորողին դաստիարակել և ապահովել համապատասխան

պայմաններ կրթություն ստանալու համար. 2) պաշտպանել Սովորողի իրավունքները, օրինական շահերը և առանց լիազո-

րագրի հանդես գալ ֆիզիկական ու իրավաբանական անձանց հետ ցանկացած հա-րաբերություններում, ինչպես նաև դատարանում.

3) ներկայացուցչի իրավունքներն իրականացնելիս վնաս չպատճառել Սովորողի ֆիզիկական և հոգեկան առողջությանը, նրա բարոյական զարգացմանը.

4) Սովորողի դաստիարակության եղանակներ ընտրելիս բացառել քամահրա-կան, դաժան, կոպիտ, մարդկային արժանապատվությունը նսեմացնող վերաբերմուն-քը, վիրավորանքը կամ շահագործումը.

5) Սովորողի դաստիարակությանն ու կրթությանը վերաբերող բոլոր հարցերը ըն-տանիքում լուծել փոխադարձ համաձայնությամբ` ելնելով Սովորողի շահերից, օրենսդ-րությամբ սահմանված կարգով հաշվի առնելով տասը տարին լրացած երեխայի կարծիքը: Ներկայացուցչական իրավունքները չիրականացնել Սովորողի շահերին հակառակ.

6) մշտապես հոգալ Սովորողի ֆիզիկական առողջության, հոգեկան վիճակի մա-սին, ստեղծել համապատասխան պայմաններ կրթական կարիքների բավարարման, հակումների և ընդունակությունների զարգացման համար.

7) հարգել Սովորողի արժանապատվությունը, դաստիարակել աշխատասիրու-թյուն, բարություն, ընկերասիրություն, հանդուրժողականություն, գթասրտություն, հար-գալից վերաբերմունք ընտանիքի, մեծահասակների, մայրենի լեզվի, կրթության աշ-խարհիկ սկզբունքների, ժողովրդական ավանդույթների և սովորույթների նկատմամբ.

234

8) դաստիարակել հարգանք ազգային, պատմական, մշակութային արժեքների, հայրենիքի, հանդուրժողական վերաբերմունք՝ այլ ժողովուրդների և մշակույթների, շրջակա միջավայրի նկատմամբ.

9) դաստիարակել հարգանք Դպրոցի, մանկավարժական և տեխնիկական սպա-սարկման աշխատանքներ կատարող աշխատողների նկատմամբ.

10) հատուցել իր, ինչպես նաև Սովորողի կողմից Դպրոցին հասցված վնասը. 11) Սովորողին զերծ պահել ծխախոտ, ոգելից խմիչքներ, հոգեմետ, թմրեցնող

նյութեր, զենք, զինամթերք, թունավոր պայթուցիկ պարագաներ, առարկաներ օգտա-գործելուց, ինչպես նաև իրագործել մուրացկանությունից, թափառաշրջիկությունից, մոլախաղերից և այլ բնույթի քրեածին, հանցավոր արարքներից հետ պահող գործո-ղություններ.

12) սահմանված ժամկետներում ապահովել Սովորողի մասնակցությունը Լրացու-ցիչ կրթության ծրագրով նախատեսված պարապմունքներին, կանխարգելել հաճա-խակի անհարգելի բացակայությունները.

13) ____________________________________________________________________________________________________________________________________________ ։

այլ լրացուցիչ դրույթներ

4. Օրինական ներկայացուցիչն իրավունք ունի. 1) Ընտրելու Լրացուցիչ կրթական ծառայություններ մատուցող ուսուցչին կամ

մանկավարժին. 2) Սովորողի կարծիքը հաշվի առնելով` սահմանված կարգով ընտրելու կրթական

և ուսուցման ձևերը. 3) համագործակցելու ուսումնական հաստատության, մանկավարժական և դաս-

տիարակչական աշխատանքներ կատարող աշխատողների հետ պատվիրված Լրա-ցուցիչ կրթության ծրագիրն իրականացնելու համար.

4) դիմելու համապատասխան մարմիններին՝ Սովորողի ուսուցման և դաստիա-րակության հարցերով.

5) պաշտպանելու իր և Սովորողի օրինական շահերը համապատասխան ատյան-ներում.

6) օգտվելու Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ և այլ իրավական ակտերով սահմանված այլ իրավունքներից.

7) Սովորողին այլ ուսումնական հաստատություն տեղափոխելու դեպքում սեփա-կան դիմումի համաձայն Լրացուցիչ կրթական ծրագրերի ուսուցման գործընթացը շարունակել Դպրոցում.

8) ___________________________________________________________________ __________________________________________________________________________:

այլ լրացուցիչ դրույթներ

5. Կողմերը` Սովորողի կյանքի անվտանգության ապահովման կամ առողջության պահպանման պարտականությունը չկատարելու կամ ոչ պատշաճ կատարելու, եթե դրա հետևանքով Սովորողի առողջությանն անզգուշությամբ պատճառվել է վնաս, կրում են պատասխանատվություն օրենքով՝ սահմանված կարգով:

6. Կողմերի կողմից Սովորողին քրեածին հանցանքի կատարմանը ներգրավելը, երեխային դաստիարակելու պարտականությունը չկատարելը կամ ոչ պատշաճ կա-տարելը, ինչպես նաև հակահասարակական գործողություններ կատարելուն ներ-գրավելը համարվում է ընտանիքի և երեխայի շահերի դեմ ուղղված հանցագործու-թյուն, որը առաջացնում է պատասխանատվություն օրենքով սահմանված կարգով:

235

7. _____________________________________________________________________ __________________________________________________________________________:

այլ լրացուցիչ դրույթներ

4. ՊԱՅՄԱՆԱԳՐԻ ԼՈՒԾՄԱՆ ՀԻՄՔԵՐԸ

1. Պայմանագիրը լուծվում կամ գործողությունը դադարում է, եթե` 1) Կողմերից մեկը, այդ մասին տասն օր առաջ տեղյակ է պահում մյուս Կողմին. 2) ուսումնական հաստատությունը լուծարվել կամ վերակազմակերպվել է. 3) Պայմանագրով սահմանված պարտավորությունների կատարումը դարձել է

անհնար. 4) Պայմանագրի ժամկետը ավարտվելու կապակցությամբ. 5) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ նախատեսված այլ դեպքե-

րում. 6) ____________________________________________________________________

_________________________________________________________________________ : այլ լրացուցիչ դրույթներ

5. ՊԱՅՄԱՆԱԳԻՐՆ ՈՒԺԻ ՄԵՋ ՄՏՆԵԼԸ ԵՎ ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅԱՆ ԺԱՄԿԵՏԸ, ԴՐԱՆՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ԿԱՐԳԸ 1. Պայմանագիրն ուժի մեջ է մտնում կնքման պահից, և գործում է մեկ տարի կամ

_____________________________________________________________________________գրել ամիսների քանակը թվով և տառերով,

____________________________________________________________________________ եթե չի լրացվում սույն տողը, ապա Պայմանագրի ժամկետը համարվում է մեկ տարի

ամիս ժամկետով: 2. Պայմանագրում կատարված փոփոխությունները կամ լրացումներն իրավա-

կան ուժ են ստանում, եթե դրանք կատարվել են գրավոր, և ստորագրվել են Կողմերի կողմից: Կատարված փոփոխությունները կամ լրացումները համարվում են Պայմա-նագրի անբաժանելի մաս:

6. ԿՈՂՄԵՐԻ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՎՈՒԹՅՈՒՆԸ

1. Կողմերը Սովորողի դաստիարակության, կյանքի անվտանգության ապահով-

ման, ինչպես նաև Պայմանագրով սահմանված իրենց պարտականությունների չկա-տարման, ոչ պատշաճ կատարման կամ վերազանցման համար կրում են պատասխա-նատվություն Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

7. ՎԵՃԵՐԻ ԼՈՒԾՈՒՄԸ

1. Կողմերի տարաձայնությունները լուծվում են փոխադարձ համաձայնությամբ

կամ օրենսդրությամբ ու Կանոնադրությամբ նախատեսված կարգով: 2. Տասը տարին լրացած Սովորողի կարծիքը հաշվի չառնելու կամ նրա շահերին

հակառակ գործողություններ իրականացնելիս Կողմերը առաջացած հարցը կամ վեճը լուծում են Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանած կարգով:

236

8. ԱՅԼ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ 1. Պայմանագիրը կնքվում է երկու հավասարազոր օրինակներից, որոնք տրվում

են Կողմերին: 2. Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով Պայ-

մանագիրը կնքելիս 14-ից 18 տարեկան Սովորողի գրավոր համաձայնությունը և ներ-կայությունը պարտադիր է:

3. Պայմանագրի գործողության ժամկետի ավարտից հետո Պայմանագրի օրի-նակը սահմանված կարգով ուսումնական հաստատությունում պահպանվում է հինգ տարի ժամանակով:

ԿՈՂՄԵՐԻ ՀԱՍՑԵՆԵՐԸ ԵՎ ՍՏՈՐԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ`

Պատվիրատու` Օրինականներկայացուցիչ` կատարող`

Լրացուցիչ կրթություն

Անձնագիր` _________________ ուսումնական հաստատության անվանումը` անուն_____________________ _____________________________________ հայրանուն_________________ _____________________________________ ազգանուն_________________ տնօրեն ________________________________ ստորագրություն ___________ ստորագրություն Կ.Տ. ___________________ հասցե ____________________ հասցե _________________________________ հեռախոս_________________ հեռախոս ______________________________ Սովորող`____________________ ստորագրություն

_____________________________________________ազգանունը, անունը, հայրանունը (լրացնում է 14-18 տարեկան Սովորողը)

Պայմանագիրը լուծվել է հետևյալ պատճառով` _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________:

գրել Պայմանագրի լուծման գլխավոր պատճառները

Օրինական ներկայացուցիչ` ստորագրություն

___________________________________________________________

ազգանուն, անուն, հայրանուն

Սովորող`_______________ __________________________________________ ստորագրություն ազգանուն, անուն, հայրանուն (լրացնում է 14-18 տարեկան Սովորողը)

* Չափահաս (18 տարեկանից բարձր) Սովորողի դեպքում, եթե դիմումատուն չի

ցանկանում ունենալ Օրինական ներկայացուցիչ, ապա Պայմանագրով սահմանված Օրինական ներկայացուցչի պարտականությունները և իրավունքները՝ որպես պատ-վիրատուի, անցնում են չափահաս Սովորողին:

ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

237

Բ Ա Ժ Ի Ն 1

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈւԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՆԵՐԸ

ՀՀ օրենքը հանրակրթության մասին……………………………………………….………….. 3 ՀՀ օրենքը լեզվի մասին…………………………………………………………………………….. 34 ՀՀ օրենքը ստուգումների կազմակերպման և անցկացման մասին (քաղվածք) ………. 36

Բ Ա Ժ Ի Ն 2

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈւԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈւԹՅԱՆ ՈՐՈՇՈւՄՆԵՐԸ

ՀՀ կառավարության որոշումը Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2002թ. Հուլիսի 25-ի N1392-Ն որոշման մեջ փոփոխություն կատարելու մասին ...........

61

Պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատության տնօրենի ընտրության (նշանակման) կարգը հաստատելու մասին ՀՀ կառավարության 2010 թ. մարտի 4-ի N319 որոշումը…………………………………………………………………………………………..

82 Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի ատեստավորման տարած-քային, ինչպես նաև որակավորման տարակարգի շնորհման հանրապետական հանձ-նաժողովների ձևավորման և գործունեության, հանրակրթական ուսումնական հաս-տատության ուսուցչի ատեստավորման և որակավորման տարակարգի շնորհման, ինչպես նաև ատեստավորման միջոցով որակավորում ստացած պետական հան-րակրթական ուսումնական հաստատությունների ուսուցիչներին հավելավճար տալու կարգերը հաստատելու և ՀՀ կառավարության 2010 թ. հոկտեմբերի 14-ի N1391-Ն որոշման մեջ փոփոխություններ կատարելու մասին որոշումը …………………………..

87 ՀՀ պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատություններում վճարովի հիմունքներով հանրակրթական և (կամ) մասնագիտական լրացուցիչ կրթական ծրագ-րերի, ինչպես նաև այլ ծառայությունների իրականացման կարգը հաստատելու մասին 2010 թ. նոյեմբերի 4-ի N1496-Ն որոշումը ………………………………………………….……

99 <<Պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատություն>> պետական ոչ առևտրային կազմակերպության շահույթի օգտագործման կարգը հաստատելու մա-սին ՀՀ կառավարության 2010 թ. դեկտեմբերի 2-ի N1579-Ն որոշումը …………….……

102 Հանրակրթության պետական չափորոշչի ձևավորման և հաստատման կարգը և հանրակրթության պետական չափորոշիչը հաստատելու, ՀՀ կառավարության 2004 թ. մայիսի 27-ի N771-Ն և հունիսի 17-ի N900-Ն որոշումներն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին 2010 թ. ապրիլի 8-ի N439-Ն/ որոշումը …..…………………………………………….

104 Հայաստանի Հանրապետության հեռավոր, սահմանամերձ, լեռնային և բարձր լեռնային բնակավայրերի <<Հայաստանի Հանրապետության պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատություն>> պետական ոչ առևտրային կազմակերպություններ մանկավարժական կադրեր գործուղելու կարգը հաստատելու, ՀՀ 2003 թվականի պե-տական բյուջեում վերաբաշխում և ՀՀ կառավարության 2003 թվականի փետրվարի 6-ի N184-Ն որոշման մեջ փոփոխություններ կատարելու մասին>> Հայաստանի Հանրա-պետության կառավարության 2003 թ. սեպտեմբերի 25 N1412-Ն որոշումը ………………

144

238

Բ Ա Ժ Ի Ն 3 ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈւԹՅԱՆ ԿՐԹՈւԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈւԹՅԱՆ

ՆԱԽԱՐԱՐԻ ՀՐԱՄԱՆՆԵՐԸ

ՀՀ <<Պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատություն>> պետական ոչ առևտրային կազմակերպության կոլեգիալ կառավարման մարմնի` խորհրդի ձևա-վորման կարգը հաստատելու և ՀՀ կրթության և գիտության նախարարի 2006 թ. դեկտեմբերի 8-ի N981-Ն հրամանը ուժը կորցրած ճանաչելու մասին 2010 թ. մարտի 18-ի N113 հրամանը…………………………………………………………………...…………… ՀՀ ԿԳ նախարարի 2010 թ. մարտի 18-ի N113 - Ն հրամանում լրացումներ և փոփո-խություններ կատարելու մասին ՀՀ ԿԳ նախարարի 2010 թ. հունիսի 15-ի N579-Ն հրամանը………………………………………………………………………………………………

148

152 Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի թափուր տեղի համար մրցույթի օրինակելի կարգը հաստատելու և ՀՀ ԿԳ նախարարի 2003 թվականի հու-լիսի 23-ի N516 Ն/Ք հրամանը ուժը կորցրած ճանաչելու մասին ՀՀ ԿԳ նախարարի 2010 թ. օգոստոսի 2-ի N1262-Ն հրամանը ………………………………………..…………

153 Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի երդումը հաստատելու մա-սին ՀՀ ԿԳ նախարարի 2010 թ. օգոստոսի 2-ի N1313-Ա/Ք հրամանը …..……………

165

Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունք (հավաս-տագիր) ստանալու նպատակով վերապատրաստման և վերապատրաստող կազ-մակերպության ընտրության կարգը հաստատելու մասին 2010 թ. մայիսի 18-ի N393-Ն հրամանը ………………………………………..…………………………………………

168 Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունք (հավաս-տագիր) ստանալու քննության կազմակերպման,և անցկացման կարգը հաստատելու մասին ՀՀ կրթության և գիտության նախարարի 2010 թ. մայիսի 18-ի N395-Ն հրա-մանը……………………………………………………………………………………………………

174 Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի հավաս-տագրման լիազոր մարմնի կազմավորման և գործունեության կարգը հաստատելու մասին ՀՀ կրթության և գիտության նախարարի 2010 թ. մայիսի 18-ի N396-Ն հրա-մանը………………………………..…………………………………………………………………

190 Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի որակավորման տարա-կարգի բնութագրիչները և որակավորման տարակարգերի շնորհման համար ան-հրաժեշտ փաստաթղթերի ցանկերը հաստատելու մասին ՀՀ կրթության և գիտու-թյան նախարարի 2011թ. դեկտեմբերի 22-ի N1321-Ն հրամանը …………………………

196 ՀՀ հանրակրթական ուսումնական հաստատության սովորողի ընդունելության, տեղա-փոխման և ազատման կարգը հաստատելու և ՀՀ կրթության և գիտության նախարարի 2003 թ. օգոստոսի 25-ի N619-Ն, 2010 թ. օգոստոսի 30-ի N1350-Ն հրամանները ուժը կորցրած ճանաչելու մասին նոյեմբերի 24-ի N1640-Ն հրամանը……………………………

202

Այլ երկրներից 11-ամյա հանրակրթական ծրագրով իրականացվող ուսուցումը ընդ-հատած և Հայաստան տեղափոխված սովորողների դասարանի համապատաս-խանությունը որոշելու մասին 2010 թվականի օգոստոսի 30-ի N1350-Ն հրամանը….

207 <<Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարի 2010 թվա-կանի հոկտեմբերի 14-ի թիվ 1507-Ն հրամանում փոփոխություններ կատարելու մա-սին>> հրամանը .…..……..………………………………………………………………..….…..

208 Ներառական կրթություն իրականացնելու կարգը հաստատելու մասին ՀՀ կրթու-թյան և գիտության նախարարի 2010 թ. օգոստոսի 6-ի N1281-Ն հրամանը …………

214

239

Պետական հանրակրթական դպրոցի սովորողի ծնողի և հաստատության միջև կնք-վող անվճար կրթական ծառայությունների մատուցման պայմանագրի օրինակելի ձևը հաստատելու մասին ՀՀ կրթության և գիտության նախարարի 2009 թ. 26 դեկ-տեմբերի N1105-Ն հրամանը …………………………………………………………………….

217 ՀՀ պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատության և ծնողի միջև կնքվող վճարովի հիմունքներով հանրակրթական և (կամ) մասնագիտական լրա-ցուցիչ կրթական ծրագրերի, ինչպես նաև այլ ծառայությունների իրականացման համար օրինակելի պայմանագրի ձևը հաստատելու մասին` ՀՀ կրթության և գիտու-թյան նախարարի 2010 թ. դեկտեմբերի 6-ի N1672-Ն հրամանը …………………………

227

240

ՀՀ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏ

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑԻ

ՏՆՕՐԵՆԻ ՈւՂԵՑՈւՅՑ

(ՊՐԱԿ IV)

Հրատարակչական աշխատանքները` Մարիամ Պետրոսյանի Աստղիկ Միրզաթունյանի Աշխեն Այվազյանի Սրբագրիչ` Գոհար Ամիրբեկյան

Ստորագրված է տպագրության 19. 11. 2012 թ.: Ծավալը` 15 մամուլ: Ֆորմատ` 70X100 1/16: §Կրթության ազգային ինստիտուտ¦, Երևան, Տիգրան Մեծի 67, հեռ.` 57 48 20: