T.C.

BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ

TÜM YÖNLERİYLE SİBER

ZORBALIK

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ DERSİ

SEÇKİN ARSLAN

201510409025

İÇİNDEKİLER

1.GİRİŞ ............................................................................................................................ 4

1.1 Zorbalığın TDK’de ki Tanımı ............................................................................................................. 4

1.2 Siber Zorbalık Nedir? ....................................................................................................................... 4

1.3 Siber Stalkerlık ................................................................................................................................ 5

1.4 Trollük ............................................................................................................................................. 5

2.SİBER ZORBALIK YÖNTEMLERİ ........................................................................ 5

2.1 Akıllı Telefonların Siber Zorbalık Üzerindeki Etkileri ........................................................................ 6

3. SİBER ZORBALIK VE SOSYAL MEDYA ............................................................ 6

3.1 Siber Zorbalık ve Facebook .............................................................................................................. 7

4. SİBER ZORBALIĞIN SONUÇLARI ....................................................................... 7

4.1 Depresyon ....................................................................................................................................... 8

4.2 Kendinden Memnuniyetsizlik .......................................................................................................... 8

4.3 Okula Devamsızlık ........................................................................................................................... 8

4.4 İntihara Eğilim ................................................................................................................................. 8

5. ÇARPICI SİBER ZORBA VAKALARI ................................................................... 9

5.1 Ryan Halligan (1989-2013) ............................................................................................................... 9

5.2 Megan Meier (1992 – 2006)............................................................................................................10

5.3 Tyler Clementi (1991 – 2010) ..........................................................................................................11

5.4 Jessica Logan (1990 – 2008) ............................................................................................................11

5.5 Hope Witsell (1996 – 2009).............................................................................................................12

5.6 Amanda Todd (1996 – 2012) ...........................................................................................................12

6. SİBER ZORBALIKTAN KORUNMANIN YOLLARI ........................................ 13

6.1 Sanal Ortamda Kişisel Bilgilerin Paylaşımı ......................................................................................13

6.2 Tahrik ve Taciz Amaçlı Bir Mesaj, Mail ya da SMS Karşında Ne Yapılmalı? ......................................14

6.3 Siber Zorbalığa Katkı Sağlamamak ..................................................................................................14

6.4 Siber Zorbalık Kanıtlarının Korunması ............................................................................................14

7. EBEVEYNLERLERİN SİBER ZORBALIK KONUSUNDA YAPMASI

GEREKENLER ............................................................................................................ 15

8. TÜRKİYE’DE SİBER ZORBALIK ........................................................................ 15

9. SİBER ZORBALIĞA KARŞI YÜRÜTÜLEN KAMPANYALAR ...................... 16

9.1 Siber Zorba Olma – #farkinavar ......................................................................................................16

10. DÜNYA SİBER ZORBALIĞI ÖNLEME GÜNÜ ................................................ 17

10.1 Stop A Bully Hareketi ....................................................................................................................17

11. KAYNAKÇA ........................................................................................................... 18

1.GİRİŞ

1.1 Zorbanın Tanımı

zorba

sıfat Farsça zūrbāz

sıfat Gücüne güvenerek hükmü altında bulunanlara söz hakkı ve davranış

özgürlüğü tanımayan (kimse), müstebit, mütegallibe, despot, diktatör (1)

1.2 Siber Zorbalık Nedir?

Siber zorbalık çok yüzlü bir sorundur ve bu sorunun tanımları çeşitli disiplinler

açısından bakıldığında farklılık gösterir. Yine de, her tür siber zorbalığın ortak

özellikleri şunlardır:

Hakaret edici veya incitici metinler ve küçük düşürücü görüntüler cep telefonuyla

internet üzerinden doğrudan bir kurbana gönderilir veya daha fazla kişinin kurbanı

küçük düşürme sürecine katılmaları için web'de yayınlanır. Başka bir deyişle, genellikle

bir genç, başka bir genç tarafından bazı dijital teknolojiler vasıtasıyla zorbalık (küçük

düşürücü, taciz, tehdit, gülünç vb.), Bazıları ise çeşitli araçlar ve medya tarafından

sunulmaktadır. Yetişkinler de, diğer yetişkinleri taciz etmek veya tehdit etmek için

teknolojiyi kullanabilir, ancak bu sapkın davranışa siber-stalking denir ve farklı bir

açıdan değerlendirilmelidir. (2)

Siber zorbalık, genel anlamda klasik zorbalığa oldukça benzer. Siber zorbalık ‘kurban’ı,

zorbalık yapan kişinin kimliğini ve neden kendisinin hedef seçildiğini bilemeyebilir. Bu

davranış, siber zorbalık kurbanında derin izler bırakabilir. Ayrıca kurbanı hedef alan

mesaj veya fotoğraflar, internet ortamında uzun süre kalıcı olabilir. Bilindiği gibi

internete yüklenen ve “Herkese Açık” olarak paylaşılan her data, en azından teorik

olarak sonsuza dek internette var olabilir.

Bununla birlikte sanal stalkerlık ve trollük de siber zorbalığa dahildir.

1.3 Siber Stalkerlık

Stalking bilindiği gibi internet üzerinden bir kişiyi sürekli takip etmek anlamına geliyor.

Çoğu zaman siber zorbalıktan bile daha tehlikeli olarak görülen stalkerlık, bir kişinin

sanal ortamdaki her hareketini izlemek anlamına geldiği için potansiyel olarak daha çok

tehdit içeriyor.

Yani genel kanının aksine, stalkerlık sadece hoşlanılan kişi hakkında internet

araştırması yapmaktan çok daha karanlık bir yüze de sahip. (3)

1.4 Trollük

Trollük ise kasıtlı bir şekilde sanal ortamda yapılan paylaşımlarla insanları provoke

etmek anlamına geliyor. Çoğu zaman sırf eğlencesine ve kamuoyu yaratmak için trollük

yapılsa bile yine de siber zorbalık ve stalkerlık kadar tehlike arz etmediğini

söyleyebiliriz. Söz gelimi Twitter ve Ekşi Sözlük, bol miktarda trol içeriyor.

2.SİBER ZORBALIK

YÖNTEMLERİ

Siber zorbalık; mail, SMS ve internet üzerinden bir kişiye zararlı fotoğraf ya da mesaj

göndermek olarak tanımlanabilir kısaca. Siber zorbalık hakkında yasal düzenlemeler,

bilinçlendirme kampanyaları ve akademik araştırmalar halihazırda yapılıyor.

Araştırmalar, siber zorbalığın elektronik iletişimin kötüye kullanılmasını öne çıkararak

siber zorbalığı şu şekilde tanımlıyor:

Siber zorbalık, bir kişiye zarar vermek amaçlı yinelenen bir davranıştır. (4)

Siber zorbalık, bir kişinin onuru ve haysiyetini yerle bir etmek için asılsız dedikodular

oluşturmak, bir kişiyi korkutmak ve incitmek için yapılan davranış kalıbıdır.

Siber zorbalık, bir kişiye düzenli olarak taciz içerikli mesajlar ve fotoğraflar göndermek

olarak tanımlanabilir. Bir kişiye dini, cinsel yönelimi, mezhebi, etnisitesi, sosyo-

ekonomik durumu ile ilgili alay edici ve aşağılayıcı ifadelerin yer aldığı mesajlar ve

fotoğraflar siber zorbalık olarak görülmektedir.

Aynı şekilde örneğin bir kişi adına sahte bir web sitesi açmak, bir kişinin telefon

numarasını söz gelimi porno sitelerde paylaşmak, sanal ortamda bir kişi hakkında

uygunsuz dedikoduların dolaşmasına neden olmak da siber zorbalığa dahildir.

Bir insanın ev adresini, telefon numarasını, okul bilgilerini, aile bilgilerini web

sitelerinde, sosyal medyada bu kişinin rızası olmadan paylaşmak; bu kişi hakkında

dalga geçilmesine yol açacak bilgileri ifşa etmek siber zorbalığa girer; ancak bilinmesi

gereken bir nokta vardır: O da bu eylemleri yapan kişi (yani siber zorba), anonim

olmayı tercih ettiğinde kendisini tespit etmenin bir hayli zor olmasıdır.

2.1 Akıllı Telefonların Siber Zorbalık Üzerindeki Etkileri

Son yıllarda hemen herkeste akıllı telefon bulunması da siber zorbalığın artışına neden

oldu. Yine akıllı telefonların fotoğraf çekme özelliği nedeniyle bir kişinin uygunsuz

fotoğraflarını çekip paylaşmak da siber zorbalığın yaygınlaşmasında önemli bir husus.

Yani örneğin bundan 10 yıl önce bir kişiye yönelik siber zorbalık eylemi, sadece bir

web sitesindeki mesajlaşma fasilitesi üzerinden yapılırken bugün hemen herkesin

internete erişimi olması nedeniyle fotoğraflar ve mesajlar çok büyük bir hızla viral

olabilmekte ve daha çok kişiye erişebilmekte. Diğer bir deyişle siber zorbalığın erişim

alanı çok genişledi. (5)

3. SİBER ZORBALIK VE SOSYAL

MEDYA

Siber zorbalık büyük oranda Facebook, Twitter ve Instagram gibi sosyal medya

platformlarında gerçekleşiyor. Son yıllarda akıllı telefonların ve sosyal medyanın

yaygınlık kazanmasıyla, Whatsapp ve Telegram gibi anlık mesajlaşma uygulamalarının

popüler hale gelmesiyle siber zorbalıkta da artış görüldü.

Pew Research Center’ın araştırmasına göre Amerikalı ergenlerin %92’si her gün

internete giriyor. Sosyal medya platformları da bu kişilerin en sık zaman geçirdikleri

siteler.

Sosyal medya üzerindeki zorbalık, genel hatlarıyla şu durumları içermektedir:

Bir kişinin fotoğraflarına olumsuz ve yıkıcı şeyler yazmak,bir kişinin duvarına taciz

edici şeyler yazmak,bir kişiyle dalga geçmek için onun fotoğraflarını ve videolarını

kullanmak,bir kişinin sosyal medya hesabını çalıp buradaki bilgileri ifşa etmek.

Siber zorbalık ve sosyal medya denince de ilk akla gelen platform Facebok oluyor.

Facebook hem popüler olması hem de insanların fotoğraflarını paylaşmaları nedeniyle

siber zorbalığın en sık görüldüğü sosyal medya sitesi.

3.1 Siber Zorbalık ve Facebook

Bir araştırmanın önerdiği gibi, Facebook internet trolling için en kötü sosyal paylaşım

sitesi ve zorbalık çevrimiçi platformda olduğu için her yerde olduğundan daha yaygın.

Raporda, siber taciz bildiren gençlerin yaklaşık yüzde 87'sinin Mark Zuckerberg’in

sitesinde hedeflendiklerini, gençlerin yaklaşık beşte birinin Twitter trolleri tarafından

seçildiğini belirtti.

En sık mağdur edilenler 19 ve daha düşük yaştaki çocuklardı. (6)

İşin en vahim kısmı da ABD’de ve hatta ülkemizdeki ergenlerin çok büyük bir kısmının

akıllı telefona sahip olması. Telefonlar hayatımızın bir parçası olduğu için siber zorbalık

da sürekli hale gelebiliyor. Bu durumu ayakkabının içindeki çakıl taşına benzetebiliriz.

Sürekli rahatsız eden bir durum. Ancak ayakkabının içindeki taşı çıkarmak mümkün,

fakat 12-18 yaşlarındaki gençleri telefonlarından ayırmak pek mümkün değil.

4. SİBER ZORBALIĞIN

SONUÇLARI

Araştırmalar, siber zorbalığın, kurbanları üzerinde ciddi sonuçlara yol açtığını

gösteriyor. Siber zorbalığın hedefindeki insanların özgüveni düşüyor, intihara daha

eğilimli oluyorlar, duygu durumlarında bozukluklar ve gel-gitler meydana geliyor,

hayata karşı daha çekingen ve depresif oluyorlar.

Siber zorbalık, klasik zorbalıktan daha tehlikeli sonuçlara neden olmakta, zira siber

ortamda zorbalık yapan kişinin kimliğini tespit etmek ve bu kişiyi durdurmak zor. Bu

nedenle siber zorbalığa maruz kalan insanlar, kendilerini sosyal ortamdan çekmeye

yöneliyorlar. Siber zorbalığa maruz kalan çocuklar ve gençler, sosyal etkinliklere ve

spor etkinliklerine katılmamayı tercih ediyor. (7)

4.1 Depresyon

Yapılan bir araştırmada 12-18 yaş arasındaki gençlerin %36’sını siber zorbalığa

uğradığı belirtiliyor. Farklı sosyo-ekonomik kesimlerden gelen gençlerle yapılan bu

araştırmanın ise en temel bulgusu ise şu: Siber zorbalığa uğramak ve depresyona girmek

arasında sıkı bir bağ bulunuyor. Yine yapılan araştırmalarda fiziki olarak zorbalığa

uğrayan ergenlerin de büyük psikolojik sorunlar yaşadığı belirtiliyor.

4.2 Kendinden Memnuniyetsizlik

Siber zorbalık yapan kişiler, genelde sosyal hayatta en güçsüz gördükleri kişileri hedef

alıyor. Bunun sonucunda ise siber zorbalığa maruz kalan kişiler (özellikle ergenler)

kendilerini değersiz ve yetersiz hissetmeye başlıyorlar. Siber zorbalığa maruz kalan

ergenlerde diyete başlama, saç şeklini değiştirme, spora başlama gibi durumlar

görülebiliyor. Bunların kötü şeyler olduğunu söylemiyoruz, fakat gençlerin

kendilerinden ve hayatlarından memnun olmamaya başlamaları, kendilerini değersiz

hissetmeleri nereden bakılırsa bakılsın, feci durumlar.

4.3 Okula Devamsızlık

Siber zorbalığa uğrayan ergenlerin okula gitmekten çekindikleri ve devamsızlık

yaptıkları gözlenmiş durumda. Kendilerine zorbalık yapan kişilerle karşılaşmamak için

okulu ‘asan’ gençler, zamanla derslerinden geri kalmakta ve hatta sınıfta kalmaktadırlar.

4.4 İntihara Eğilim

Siber zorbalığa maruz kalan ergenlerde intihara eğilimin daha yüksek olduğu

gözlenmektedir. Bu gençler, internet üzerinden zorbalığa maruz kaldıklarında umutsuz

ve depresif olurlar. Bu durumdan kurtulmanın tek yolunun intihar etmek olduğunu

düşünürler. Bu yüzden kendi ölümleriyle ilgili hayaller kurup intikam almayı

düşünürler. Anne-baba olarak çocuğunuzdaki ruhsal değişimleri dikkatle gözlemlemeli,

birlikte zaman geçirip sohbet etmeye özen göstermelisiniz. Zira o yaştaki gençler,

kendileriyle dalga geçildiğini açıklamak istemezler, gurur meselesi yaparlar. O nedenle

onları rahat hissetirmelisiniz. Bağırıp çağırmak, kızmak durumu daha da kötüleştirir.

5. ÇARPICI SİBER ZORBA

VAKALARI

Siber zorbalık her halükarda insanları korkutabilen, depresyona sokabilen, sosyal

hayattan koparabilen toplumsal bir mesele.Ancak bazı siber zorbalık vakaları dünya

genelinde yankı uyandırmış durumda. Feci şekilde sonuçlanan bazı siber zorbalık

örneklerini inceleyecek olursak:

5.1 Ryan Halligan (1989-2013)

Ryan Halligan’ın ailesinin Ryan’ın anısını yaşatmak ve siber zorbalıkla mücadele için

duyarlılık kampanyası amaçlı kurduğu web sitesinde Ryan’ın ilkokul öncesi konuşma

ve motor beceriler konusunda özel eğitime ihtiyaç duyduğu belirtiliyor. 5. ve 6.

sınıftayken hem akademik hem de fiziksel açıdan zorlanması nedeniyle okuldaki

çocuklar tarafından zorbalığa hedef olan Ryan, 2003 yılında kendisine zorbalık yapan

bir çocukla arkadaş oldu.

Ancak Ryan bu olayı ailesine anlatınca bu arkadaşı Ryan’a tekrar zorbalık yapmaya

başladı ve onun hakkında “eşcincel” iddiası attı ortaya. 2003’ün yazında Ryan, AOL

mesajlaşma uygulaması aracılığıyla hoş bir kızla mesajlaşmaya başladı. Ancak bu

gerçek değildi. Arkadaşları onu işletiyordu. Ekim 2003’te bu durumu fark eden Ryan

kendisini banyoda asarak intihar etti.Bu olayın ardından hukuki bir süreç başlamadı,

zira ortada bu duruma yönelik bir cezai müeyyede bulunmuyordu. Ryan’ın ölümünden

7 ay sonra Vermont eyaletinde zorbalıkla ilintili intiharları önlemek için yasa çıkarıldı.

(8)

5.2 Megan Meier (1992 – 2006)

Megan Meier de 2006 yılında daha 13 yaşındayken siber zorbalık sonucu bunalıma

girip intihar eden bir genç. Megan Meier, dikkat dağınıklığı ve hiperaktivite bozukluğu

yaşayan ve kilosunu sorun eden bir gençti. İntiharından 5 hafta önce 16 yaşındaki Josh

Evans ile Myspace üzerinde arkadaş oldu. İkili bu süre içinde düzenli olarak mesajlaştı,

ancak ikili hiç yüzyüze görüşmedi ve telefonla konuşmadı.

Megan Meier adına kurulan Megan Meier Foundation web sitesinde annesi Tina Meier

şöyle diyor:

“Megan’ın kilo ve özgüven sorunu vardı. Bunları kafasına çok takıyordu. Ancak sonunda

kendisini beğenen bir erkek arkadaş bulmuştu.”

Ancak Ekim 2006’da Josh Evans, Megan Meier ile artık konuşmak istemediğini söyledi

ve gönderdiği mesajlar gittikçe acımasız bir hal aldı. Öyle ki “Sensiz dünya daha iyi bir

yer olurdu Megan.” bile dedi Evan Josh. Daha sonra Megan’ın sınıf arkadaşları ve

Myspace üzerindeki arkadaşları da ona acımasız mesajlar atmaya başladı. 16 Ekim

2006’da ise gelen mesajlara dayanamayan Megan, gardrobunda kendini asarak hayatına

son verdi.

Associated Press’in haberine göre, Megan’ın konuştuğu Josh Evans aslında gerçek biri

değildi. Meier ailesinin komşusu Lori Drew ve onun kızıydı Megan ile konuşan kişiler.

Bu durumun öğrenilmesinden sonra yasal süreç başladı ancak federal mahkeme durumu

ciddiye alsa bile bölge yargıcı kovuşturma verdi. Tina Meier ise yasal mücadelesini

sürdürmeye devam etti ve Missouri anayasasına gayrıresmi olarak “Megan Yasası”

denen bir yasa eklenmesini sağladı. (9)

5.3 Tyler Clementi (1991 – 2010)

2010 yılında liseden mezun olan Tyler Clementi, eşcinsel olduğunu açıkladı. Rutgers

Üniversitesi’ne başlayan Clementi’nin oda arkadaşı Dharun Ravi de Clementi’nin başka

bir erkeği öperken görüntülerini webcam ile kaydetti. Bu görüntülerin Twitter’da

paylaşılması sonucu üniversite ortamında kendisiyle dalga geçilmeye başlanan Tyler

Clementi, 22 Eylül 2010’da George Washington Köprüsünden atlayarak intihar etti.

Clementi’nin ölümünden bir hafta sonra Dharun Ravi ve Molly Wei, özel hayatın ihlali

nedeniyle gözaltına alındı. Reuters’ıın haberine göre jüri karşısına çıkan iki genç, 30

gün hapis cezası aldı. (10)

5.4 Jessica Logan (1990 – 2008)

Jessica Logan, 2008 yılında sevgilisine çıplak fotoğraflarını gönderdi. Ancak Cincinnati

Enquirer gazetesinin haberine göre çift ayrıldıktan sonra bu fotoğraflar yüzlerce kişiye

daha gönderildi. Alabama Üniversitesi’nin siber zorbalıkla mücadele web sitesine

göreyse bu fotoğraflar Facebook, MySpace ve pek çok web sitesinde de yayınlandı. Bu

duruma dayanamayan Jessica Logan da intihar eden bir arkadaşının cenazesine

katıldıktan sonra kendini astı.

Jessica’nın ailesi Sycamore Lisesi’ne ve Montgomery polislerine kızlarının zorbalığa

maruz kalması konusunda yeterince ilgili davranmadıkları nedeniyle dava açtı. Ohio

Valisi de bu nedenle Jessica Logan Yasası’nı yürürlüğe soktu. Bu yasa siber zorbalıkla

etkin mücadele yollarını tarif ediyor. (11)

5.5 Hope Witsell (1996 – 2009)

Bu olaydan yaklaşık 1 yıl sonra da

Florida’da 13 yaşındaki Hope Witsell

adında genç bir kız, erkek arkadaşına

gönderdiği “özel” mesajların başka

öğrencilerle paylaşılması sonucu

intihar etti. Öyle ki Hope Witsell’e

yönelik “Hope Hater Page”

(Hope’dan Nefret Edenler Sayfası)

diye bir sayfa bile açılmıştı. (12)

5.6 Amanda Todd (1996 – 2012)

Ekim 2012’de ABD News bir haber yayınladı. Bu

haberde Amanda Todd adında Kanadalı genç bir

kız, şantaja ve siber zorbalığa uğradığını kağıtlara

yazarak anlatıyordu. Todd’un “My story:

Struggling, bullying, suicide, self harm” adındaki

videosu Youtube’da 17 milyondan fazla izlenmişti.

Bu videonun Youtube’da yayınlanmasından bir ay

sonra Amanda Todd kendini asarak intihar etti.

Amanda Todd, 7. sınıftayken yeni arkadaşlar edinmek için video chat sitelerine üye

oldu. Konuştuğu kişilerden biri ise ondan göğüslerini göstermesini istedi. Ancak bu kişi

Amanda’nın çıplak görüntülerini kaydedip bunları internette yayınlamaya başladı.

Amanda’nın annesi Carol Todd, Amanda okul değiştirse bile o kişinin sürekli izini

bulduğunu ifade ediyor.

Bu örnek de siber zorbalığın aslında klasik zorbalıktan daha akışkan ve sinsi olduğunun

bir göstergesi. Çünkü okul da değiştirseniz, başka şehre de taşınsanız internetten taciz

edilmeniz maalesef mümkün.

Amanda Todd‘un anısını yaşatmak için açılan web sitesinde siber zorbalıkla mücadele

için çeşitli yazılar, eğitim materyalleri ve konuyla alakalı toplantıların duyuruları yer

alıyor.

Ayrıca bu dava kapsamında Hollanda vatandaşı Türk asıllı Aydın Ç. adlı bir kişinin de

adı geçiyor. Aydın Ç.’nin kendisini 18 yaşından küçük bir erkek gibi tanıtıp aynı yolla

yetişkin erkeklere de şantaj yaptığı düşünülüyor. (13)

6. SİBER ZORBALIKTAN

KORUNMANIN YOLLARI

Siber zorbalıktan kurtulmak ya da siber zorbalığa hedef olmamak için hem ebeveynlerin

hem de gençlerin bilmesi gereken bazı yollar söz konusu. Şimdi siber zorbalığa karşı

kişinin kendisini korumasını sağlayabilecek bazı yöntemler:

6.1 Sanal Ortamda Kişisel Bilgilerin Paylaşımı

Bilhassa sosyal medyada telefon numaranızı, gittiğiniz okulu ve bölümü, kullandığınız

şifreleri alenen açıklamayın. Zira bu bilgiler ışığında siber zorbalık yapan kişiler, işi

daha da büyüterek sizi reelde de takip edebilirler.

Instagram hesabınızı herkese açık yapmayın. Zira Instagram hesabınızda paylaştığınız

fotoğraflar, çeşitli siteler tarafından indekslenerek internetin hafızasına alınır. Bu

nedenle Instagram, Facebook, Twitter gibi sosyal medya ortamlarında hesaplarınızı

herkese açık modda kullanmayın. Size arkadaşlık isteği gönderen kişileri iyice

inceleyerek kabul edin ya da reddedin.

6.2 Tahrik ve Taciz Amaçlı Bir Mesaj, Mail ya da SMS Karşında

Ne Yapılmalı?

Eğer tahrik ve taciz amaçlı bir mesaj, mail ya da SMS alırsanız bu mesaja cevap

vermeyin. Bu nedenle sizi sinirlendirse ya da korkutsa bile kimden geldiğini

bilmediğiniz mesajlara cevap vermeyin. Cevap verseniz bile nötr bir tonda iletişim

kurun. Korktuğunuzu, paniğe kapıldığınızı belli etmeyin ve üslubunu koruyun. Karşı

taraf küfür ediyorsa siz etmeyin. Zira siber zorbanın amacı sizin günlük hayattaki

rutininizi alt üst etmek ve sizi olumsuz anlamda harekete geçirmektir.

6.3 Siber Zorbalığa Katkı Sağlamamak

Sosyal medya üzerinde bir kişinin uygunsuz fotoğrafları ya da bu kişi hakkında

uygunsuz iddialar dile getirildiği zaman siz de o anın coşkusuna kapılarak bu mesajları

paylaşmayın, retweet etmeyin, beğenmeyin.

Bu nedenle beğendiğiniz, paylaştığınız içeriklere özen gösterin. Zira başka birinin

başına gelen siber zorbalığın yayılmasına istemeden de olsa katkı sağlayabilirsiniz. Ve

tabii bugün başkasının başına gelenin yarın sizin başınıza gelmeyeceğine kimse garanti

veremez. Bu nedenle empati kurmaya gayret edin.

6.4 Siber Zorbalık Kanıtlarının Korunması

Eğer tehdit, tahrik, küfür, hakaret, aşağılama içerikli bir mesaj alırsanız bu mesajlara

cevap vermeyin; ancak bu mesajları da silmeyin. Zira olay hukuki sürece taşınırsa bu

mesajları kanıt olarak gösterebilir ve siber zorbanın kimliğine ulaşılmasına yardımcı

olabilirsiniz.

Sizi rahatsız eden bir mesaj alırsanız bunu ailenize ve öğretmeninize gösterin. Olay

gerçekten vahimse, güvenlik güçlerine ve savcılığa başvurulabilir.

7. EBEVEYNLERLERİN SİBER

ZORBALIK KONUSUNDA

YAPMASI GEREKENLER

Anne-babaların ve bilhassa öğretmenlerin çocukları ve gençleri siber zorbalığın karanlık

yüzüne dair bilgilendirmeleri büyük önem taşır. Bu nedenle çocukların ve gençlerin

sanal alemde nasıl güvende olacaklarına dair onları bilgilendirmek, rehberlik etmek

önemlidir.

Çocuğunuz, son zamanlarda gergin, umutsuz, depresif ise; okula gitmemek için olmadık

bahaneler öne sürüyorsa siber zorbalığa uğruyor olabilir. Özellikle notlarda düşüş,

sevilen etkinliklere karşı isteksizlik, çok az ya da çok fazla uyku gibi durumlar

depresyonun habercisidir. Sebepsiz yere ağlamak da yine depresyon göstergesidir. Bu

durumda çocuğunuzla arkadaşça konuşmayı denemeli, üstüne fazla gitmemelisiniz.

Ergenlik dönemindeki gençlerin duygusal durumu çoğunlukla dalgalıdır. Çok çabuk

parlayabilirler. Bu nedenle onların durumlarındaki anormalliklere özellikle dikkat

etmelisiniz. Özellikle okuldaki arkadaşlarından sıkça şikayet ediyorlarsa, internette fazla

zaman geçiriyorlarsa ve çeşitli ağrılardan söz ediyorlarsa bu durumun altında siber

zorbalığa maruz kalış olabilir. Çocuğunuzla bu durumu nazikçe ve dost canlısı bir

üslupla konuşmayı denemekte büyük yarar vardır.

Siber zorbalıkla ve klasik zorbalıkla başa çıkmanın en iyi yolu, aile desteğini

hissetmektir. Bu yüzden çocuklarınız size gelip dertlerini anlatmaktan çekinmeliler. Siz

anne-baba olarak çocuklarınıza günlerinin nasıl geçtiğini, okulda neler yaptıklarını sık

sık, ama onları da bunaltmadan sormalısınız. (14)

8. TÜRKİYE’DE SİBER

ZORBALIK

Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü ve Bilişim Anabilim Dalı

Başkanı Prof. Dr. Emel Baştürk Akca, TÜBİTAK destekli siber zorbalık

araştırmasındaki bulguları şu şekilde aktarıyor:

“Kocaeli Üniversitesinde TÜBİTAKın desteği ile yürütülen proje kapsamında yedi ilde 7. ve 8.

sınıfa devam eden 1400 öğrenci ile anket çalışması gerçekleştirildi. Siber zorbalık mağdur ve

faili olma durumunun her ikisinde de ilk sırada yer alan İstanbul’da siber mağdur/kurban oranı

yüzde 20’ye yaklaşırken, siber zorba olma oranı ise yüzde 15’i geçmektedir. Ayrıca siber

zorbalık deneyimlerinin İnternet kullanım sıklığıyla doğru orantılı olduğu görülmüştür.

Araştırmanın diğer bulguları öğrencilerin siber zorbalık konusunda yeterince farkındalığa

sahip olmadığını, bu nedenle siber zorba ve kurban olma oranlarının daha yüksek olabileceğini

göstermektedir. Çünkü siber zorbalık olarak tanımlanan eylemler sıralanarak sorular

yöneltildiğinde siber zorba ve kurban olma oranlarının çok daha yüksek olduğu görülmektedir.

Bu nedenle Samsung ve BTK öncülüğünde başlatılan Siber Zorba Olma! #farkinavar hareketi,

siber zorbalığın önlenmesi ve çocuklar ve gençlere siber zorbalıkla baş etme becerisi

kazandırılması açısından hayati önem arz ediyor.” (15)

9. SİBER ZORBALIĞA KARŞI

YÜRÜTÜLEN KAMPANYALAR

Siber zorbalığa karşı mücadele için yurt içi ve yurt dışında çeşitli kampanyalar

düzenleniyor ve bu toplumsal sorunla ilgili duyarlılık artırılıyor.

Şimdi siber zorbalıkla ilgili yürütülen kampanyalar:

9.1 Siber Zorba Olma – #farkinavar

Samsung ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) işbirliğiyle 13 Aralık

2017’de Siber Zorba Olma! #farkinavar kampanyası başlatıldı. Bu kampanya dahilinde

yıl boyunca çocukların, gençlerin ve ailelerin siber zorbalığa karşı bilinçlendirilmesini

öngören eğitimler ve etkinlikler düzenlenecek.

Siber Zorba Olma! #farkinavar kampanyası dahilinde Türkiye genelinde seçilen pilot 20

okulda teknolojinin kötüye kullanımı ve siber zorbalık konularında eğitici faaliyetler

düzenlenecek.

Konuyla ilgili Samsung Türkiye Başkanı Dae Hyun Kim şöyle konuşuyor:

“Samsung olarak iletişim teknoloji dünyasında önde gelen firmalardan bir tanesi olarak bizler,

toplumumuzun özellikle çocuklarımızın, gençlerimizin doğduğu andan itibaren maruz kaldıkları

iletişim teknolojisine ve bu teknolojinin parçası olmaları süresince, doğru noktalarda

bulunmasına ayrıca önem atfediyoruz. Buradaki topluma getirilen faydaların yanı sıra

teknolojinin artık erişebilir olması, teknolojinin yaygın kullanımıyla birlikte tehlikelerde

oluşuyor. Bu tehlikeli ortam içerisinde çocuklarımızın, gençlerimizin, ailelerimizin,

öğretmenlerimizin hatta toplumumuzun her bireyinin, toplumu temsil eden bütün kesimlerinin

siber zorbalığa ve iletişim teknolojileri aracılığıyla birçok dezavantaja maruz kaldıklarında

doğru noktada nasıl bulunabilirler veya böyle bir ortamda doğruyu yanlıştan nasıl ayırt

edebilirler. Böylesi bir farkındalığı geliştirilebilir ve geliştirilmesinde bizler nasıl katkıda

bulunabiliriz noktasında destek olmayı kendimize bir borç addediyoruz. Boynumuzun borcu

olarak görüyoruz tabiri caizse.”

BTK Başkanı Ömer Sayan ise yine bu konuda şu sözleri sarf ediyor:

“Siber zorbalık; bilgi iletişim teknolojileri aracılığıyla bir bireyin ya da grubun diğerlerine

yönelik düşmanlık, korkutma, tehdit, sindirme, taciz amaçlı yazılı veya görsel iletileri kasıtlı ve

düzenli bir şekilde gönderilmesi olarak karşımıza çıkıyor. Siber zorbalıkla mücadelede özellikle

eğitimcilere, ailelere, gençlere, STKlara, özel sektöre, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına çok

önemli görevler düşüyor.” (15)

10. DÜNYA SİBER ZORBALIĞI

ÖNLEME GÜNÜ

Dünya Siber Zorbalığı Önleme Günü, The Cybersmile Foundation tarafından her

haziranın üçüncü cuma günü gerçekleştirilen bir farkındalık etkinliği. Bu gün içinde

sosyal medyada pozitif üslubun önemi vurgulanıyor, farklılıkların zenginlik olarak

görülmesine dikkat çekiliyor. (16)

10.1 Stop A Bully Hareketi

Kanada’daki Stop A Bully hareketi kapsamında pembe bileklik takılarak konuya

yönelik farkındalık yaratılıyor. Yine Kanada’da Pembe Tişört Günü adında bir etkinlik

daha var. Pembe tişört giydiği için dalga geçilen ve zorbalığa maruz kalan bir 9. sınıf

öğrencisinden ilhamla özellikle Vancouver bölgesinde pembe tişört, zorbalıkla

mücadelenin sembolü durumunda.

11. KAYNAKÇA

1. TDK. tdk.gov.tr. [Çevrimiçi] 26 Eylül 2006.

http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c893546c70

bf6.42823282.

2. Siber Zorbalık Tanımı. kingessays.com. [Çevrimiçi] https://kingessays.com/free-

essays/essay-on-cyber-bullying.php.

3. Urban Dictionary "cyberstalker" tanımı. Urban Dictionar. [Çevrimiçi]

https://www.urbandictionary.com/define.php?term=cyberstalker.

4. Naisasikoloji.com'a göre Siber Zorbalık Tanımı. naisapsikoloji.com. [Çevrimiçi]

http://www.naisapsikoloji.com/siber-zorbalik/.

5. economictimes.indiatimes.com Dergi Yazısı. economictimes.indiatimes.com. [Çevrimiçi]

https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/kids-with-cellphones-at-higher-

risk-of-cyber-bullying/articleshow/60727114.cms.

6. Dailymail.co.uk' yazısı Network Bullying. dailymail.co.uk. [Çevrimiçi]

https://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-2294023/Facebook-worst-social-network-

bullying-New-survey-shows-youngsters-targeted-online-else.html.

7. What Are the Effects of Cyberbullying? https://www.verywellfamily.com. [Çevrimiçi]

https://www.verywellfamily.com/what-are-the-effects-of-cyberbullying-460558.

8. Wikipedia Ryan Halligan'ın İntiharı. en.wikipedia.org. [Çevrimiçi]

https://en.wikipedia.org/wiki/Suicide_of_Ryan_Halligan.

9. Wikipedia kaynağı, Megan Meier'in İntiharı. https://en.wikipedia.org/. [Çevrimiçi]

https://en.wikipedia.org/wiki/Suicide_of_Megan_Meier.

10. Wikipedia kaynağı, Tyler Clementi'nin İntiharı. https://en.wikipedia.org. [Çevrimiçi]

https://en.wikipedia.org/wiki/Suicide_of_Tyler_Clementi.

11. CBSNEWS, Siber Zorbalık Kurbanı, Jessica Logan. https://www.cbsnews.com. [Çevrimiçi]

https://www.cbsnews.com/pictures/victims-of-bullying/11/.

12. CBSNEWS Haberi, Hope Witsell İntiharı, Başka şansı var mıydı?

https://www.cbsnews.com. [Çevrimiçi] https://www.cbsnews.com/news/hope-witsell-

cyberbully-suicide-did-she-have-a-chance-pictures/.

13. Amanda Todd. http://onlinesense.org. [Çevrimiçi] http://onlinesense.org/amanda-

todd/.

14. 18 Tips to Stop Cyberbullying. https://www.parents.com/. [Çevrimiçi]

https://www.parents.com/kids/problems/bullying/18-tips-to-stop-cyberbullying/.

15. T24 HABER, (Görüntülü Haber) SAMSUNG, "Siber Zorba Olma" hareketi başlatıyor.

https://t24.com.tr. [Çevrimiçi] https://t24.com.tr/haber/goruntulu-haber-samsung-34siber-

zorba-olma34-hareketi-baslatiyor,502185.

16. Hakkında. https://stopcyberbullyingday.org/about/. [Çevrimiçi]

https://stopcyberbullyingday.org/about/.