21
Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường Bộ môn Kinh tế Môi trường, Nông nghiệp và Tài nguyên (Department of Environmental, Agricultural, and Resource Economics) 1A Hoàng Diệu, Phú Nhuận, Tp.HCM Môn học: Kinh tế môi trường

Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên

môi trường

Bộ môn Kinh tế Môi trường, Nông nghiệp và Tài nguyên(Department of Environmental, Agricultural, and Resource Economics)

1A Hoàng Diệu, Phú Nhuận, Tp.HCM

Môn học: Kinh tế môi trường

Page 2: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

Nền tảng tổng quan

1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ

co ích cho con người, ví dụ đóng góp đến phúc lợi cho con

người và được con người ‘đánh giá’.

Page 3: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

Ví dụ về các dịch vụ mà hệ sinh thái cung cấp (Daily, 1997):

▪ Làm sạch không khí và nước;

▪ Giảm thiểu tác động của lũ lụt và hạn hán;

▪ Tạo và tái tạo đất và độ màu mỡ cho đất;

▪ Thụ phấn cho hoa màu và cây tự nhiên;

▪ Kiểm soát côn trùng nông nghiệp;

▪ Duy trì đa dạng sinh học;

▪ Bảo vệ khỏi bức xạ mặt trời;

▪ Điều hòa khí hậu từng phần.

Nền tảng tổng quan

Page 4: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

▪ Cung cấp nước

Ví dụ về hàng hóa và dịch vụ được cung cấp bởi nước trên bề

mặt (Postel và Carpenter, 1997)

• Nước uống, nấu ăn, giặt, và sử dụng trong sinh hoạt gia đình khác;

• Sản xuất, chế tạo năng lượng, sử dụng trong các ngành công

nghiệp khác ;

• Tưới tiêu cho mùa vụ, công viên, sân golf …;

• Nuôi trồng thủy sản.

▪ Cung cấp các hàng hóa khác

• Cá, chim nước, con hến và con trai …

▪ Các dịch vụ phi khai thác

• Kiểm soát lũ;

• Giao thông;

• Bơi và đua thuyền giải trí;

• Giảm ô nhiểm;

• Khu bảo tồn chim và động vật hoang dã;

• ...

Nền tảng tổng quan

Page 5: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

Ví dụ về hàng hóa và dịch vụ được cung cấp bởi các đầm lầy

(Ewel, 1997):

▪ Đa dạng sinh học

• Nơi cư trú cho các loài quý hiếm;

• Sản sinh động vật hoang dã có thể khai thác (chim nước, động

vật có da lông; bò sát, cá và động vật có vỏ bọc, etc.);

• Sản sinh quần thể hoang dã tạo giá trị giải trí phi khai thác;

• Sản xuất gỗ;

• …

▪ Nguồn nước: Cung cấp đầu vào cho sản xuất

• Cải thiện chất lượng nước;

• Xử lý và giảm thiểu tác động lũ lụt;

• Duy trì nguồn nước.

Nền tảng tổng quan

Page 6: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ

co ích cho con người, ví dụ đóng góp đến phúc lợi cho con

người và được con người ‘đánh giá’.

Cấu trúc

Vận động

HỆ SINH THÁI

Hàng hóa và dịch vụ

Nền tảng tổng quan

Page 7: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

2. Hoạt động của con người ảnh hưởng (tác động) đến cấu và

sự vận động (vd., chức năng), và hàng hóa và dịch vụ được

các hệ sinh thái cung cấp.

3. Vì hệ sinh thái phức tạp và thay đổi nên hiểu biết về các hàng

hóa và dịch vụ mà nó cung cấp và cách thức hoạt động của

con người tác động đến việc cung cấp các hàng hóa và dịch

vụ này là không hoàn hảo và khó khăn để lượng hóa.

4. Tuy nhiên, với tình trạng hiện nay sự phát triển của cả phân

tích kinh tế và sinh thái và mô hình hóa cho phép chúng ta

trong nhiều trường hợp có thể thực hiện được đánh giá kinh

tế cho sự thay đổi các hàng hóa và dịch vụ của hệ sinh thái.

1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ

co ích cho con người, ví dụ đóng góp đến phúc lợi cho con

người và được con người ‘đánh giá’.

Nền tảng tổng quan

Page 8: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

Vấn đề quan trọng:

Cung cấp một khung khái niệm vững chắc hướng dẫn thực hiện

đánh giá kinh tế cho tác động môi trường của dự án.

Nền tảng tổng quan

Page 9: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

▪ Cung cấp nước

• Nước uống, nấu ăn, giặt, và sử dụng trong sinh hoạt gia đình khác;

• Sản xuất, chế tạo năng lượng, sử dụng trong các ngành công

nghiệp khác ;

• Tưới tiêu cho mùa vụ, công viên, sân golf …;

• Nuôi trồng thủy sản.

▪ Cung cấp các hàng hóa khác

• Cá, chim nước, con hến và con trai …

▪ Các dịch vụ phi khai thác

• Kiểm soát lũ;

• Giao thông;

• Bơi và đua thuyền giải trí;

• Giảm ô nhiểm;

• Khu bảo tồn chim và động vật hoang dã;

• ...

Chúng ta có thể nhóm các hàng hóa và dịch vụ này thành

các phân loại sử dụng khác nhau không?

Khái niệm tổng giá trị kinh tế

Page 10: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

Hàng hóa và dịch vụ môi trường

Phi sử

dụng

Sử dụng

Gián

tiếp

Trực

tiếp

Phi tiêu dùngTiêu dùng

Tồn tạiMục đích

khác

Sử dụng khác nhau…

Khái niệm tổng giá trị kinh tế

Page 11: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

Tổng giá trị kinh tế

Giá trị

phi sử

dụng

Giá trị sử

dụng

Giá trị

sử dụng

gián tiếp

Giá trị

sử dụng

trực tiếp

Giá trị sử dụng trực

tiếp phi tiêu dùng

Giá trị sử dụng

trực tiếp tiêu dùng

Giá trị tồn

tại

Giá trị lưu

truyền

… các loại giá trị kinh tế khác nhau

+

+ +

+

Giữa giá trị sử dụng, thêm vào: Giá trị lựa chọn

Khái niệm tổng giá trị kinh tế

Page 12: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

Tổng giá trị kinh tế

Giá trị sử

dụng

Giá trị

sử dụng

gián tiếp

Giá trị

sử dụng

trực tiếp

Giá trị sử dụng trực

tiếp phi tiêu dùng

Giá trị sử dụng

gián tiếp tiêu dùng

Mô tả giá trị sử dụng

+

+

Giữa giá trị sử dụng, thêm vào: Giá trị lựa chọn

Khái niệm tổng giá trị kinh tế

Page 13: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

Mô tả:

Giá trị sử dụng trực tiếp tiêu dùng:

Sử dụng tiêu dùng liên quan đến khai thác thành phần của hệ

sinh thái cho mục đích tiêu dùng (hoặc sử dụng).

Ví dụ:

• Câu cá (bán hoặc giải trí);

• Khai thác các lâm sản ngoài gỗ;

• Khai thác gỗ;

• Khai thác trái cây từ cây ăn trái.

Giá trị sử dụng trực tiếp tiêu dùng là giá trị từ nguồn lực/tài

nguyên được khai thác hoặc thu hoạch.

Khái niệm tổng giá trị kinh tế

Page 14: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

Mô tả:

Giá trị sử dụng trực tiếp phi tiêu dùng:

Giá trị sử dụng trực tiếp phi tiêu dùng liên quan đến các dịch vụ

cung cấp trực tiếp bởi môi trường hoặc hệ sinh thái mà không

xảy ra hiện tượng khai thác hay thu hoạch nguồn lực/tài nguyên.

Ví dụ:

• Dùng dòng chảy của nước để làm giao thông đường thủy;

• Bơi lội giải trí;

• Ngắm chim trong khu vực bảo tồn;

• Sản xuất năng lượng hydro.

Giá trị sử dụng trực tiếp phi tiêu dùng là giá trị của các hoạt

động phi tiêu dùng.

Khái niệm tổng giá trị kinh tế

Page 15: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

Mô tả:

Giá trị sử dụng gián tiếp:

Sử dụng gián tiếp liên quan đến việc cung cấp các dịch vụ từ

môi trường hay hệ sinh thái giúp hỗ trợ tài nguyên sinh thái

hoặc duy trì quá trình sinh học.

Ví dụ:

• Các khu vực rừng ngập mặn giúp chống bão;

• Các đầm lầy làm nước sạch hơn;

• Các đầm lầy giúp duy trì nguồn nước ngầm;

• Rừng giúp lưu trữ carbon;

• Cửa sông giúp bảo vệ cá con.

Giá trị sử dụng gián tiếp là giá trị của các dịch vụ được cung cấp

bởi môi trường.

Khái niệm tổng giá trị kinh tế

Page 16: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

Mô tả:

Giá trị sử dụng lựa chọn:

Các hàng hóa và dịch vụ nào đó của môi trường hay hệ sinh thái

có thể không được sử dụng trực tiếp hay gián tiếp ở hiện tại.

Tuy nhiên, các cá nhân có thể muốn giữ chúng lại để lựa chọn

tiêu dùng trong tương lai.

• Bảo tồn rừng cho mục tiêu khảo cứu sinh học.

Giá trị sử dụng gián tiếp là giá trị của các dịch vụ được cung cấp

bởi môi trường.

Ví dụ:

Khái niệm tổng giá trị kinh tế

Page 17: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

Tổng giá trị kinh tế

Giá trị

phi sử

dụng

Giá trị tồn

tại

Giá trị lưu

truyền

Mộ tả giá trị phi sử dụng:

+

Khái niệm tổng giá trị kinh tế

Page 18: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

Mô tả:

Giá trị phi sử dụng:

Giá trị phi sử dụng là các giá trị con người có được không liên

quan đến việc sử dụng hàng hóa và dịch vụ sinh thái.

Giá trị phi sử dụng có thể có đơn giản là từ việc con người thích

thú với sự hiểu biết về hệ sinh thái đang tồn tại (giá trị tồn tại),

hoặc tồn tại cho khả năng việc sử dụng (trực tiếp hoặc gián tiếp)

cho các thế hệ tương lai (giá trị lưu truyền).

Khái niệm tổng giá trị kinh tế

Page 19: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

Tổng giá trị kinh tế

Giá trị

phi sử

dụng

Giá trị sử

dụng

Giá trị

sử dụng

gián tiếp

Giá trị

sử dụng

trực tiếp

Giá trị sử dụng trực

tiếp phi tiêu dùng

Giá trị sử dụng

trực tiếp tiêu dùng

Giá trị tồn

tại

Giá trị lưu

truyền

+

++

+

Giữa giá trị sử dụng, thêm vào: Giá trị lựa chọn

Khái niệm tổng giá trị kinh tế

Page 20: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

Ứng dụng cho các vùng ngập nước

Cấu trúc

Vận động

HỆ SINH THÁI

Hàng hóa và dịch vụ

Giá trị Kinh tế

Page 21: Tổng giá trị kinh tế của tài nguyên môi trường · PDF fileNền tảng tổng quan 1. Môi trường và hệ sinh thái cung cấp các hàng hóa và dịch vụ co

Các đặc tính của vùng ngập nước

(ví dụ về quy mô, địa điểm, độ dốc, địa chất, chủng loài, mực

nước, pH, oxy hòa tan)

Cấu trúc

Sinh khối, đất/trầm tích,

hệ động thực vật,…

Vận động

Quang hợp, thoát hơi nước,

phân hủy,...

Chức năng

Hàng hóa Dịch vụ

Sử dụng

Giá trị sử dụng gián tiếp

• Duy trì dinh dưỡng;

• Kiểm soát lũ lụt;

• Chống bão;

• Duy trì nước ngầm;

• Cân bằng khí hậu.

Giá trị phi sử dụng

• Đa dạng sinh học;

• Văn hóa, di sản;

• Lưu truyền.

Giá trị sử dụng trực tiếp

• Cá;

• Nông nghiệp;

• Củi đốt;

• Giải trí;

• Giao thông;

• Bắt động vật hoang dã

Giá trị sử dụng Giá trị phi sử dụng

Tổng giá trị kinh tế

S

I

N

H

T

Á

I

G

I

A

O

D

I

N

K

I

N

H

T

H

C

Giá trị vùng ngập nước

Ứng dụng về

khung phân

tích chung

cho vùng

ngập nước